Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік Кодексі

Қазақстан Республикасының Кодексі 2015 жылғы 29 қазандағы № 375-V ҚРЗ.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Осы Кодекстің қолданысқа енгізілу тәртібін 324-баптан қараңыз.
      Қолданушылар назарына!
      Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

МАЗМҰНЫ

      Ескерту. Мазмұны алып тасталды – ҚР 08.06.2021 № 48-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "оралмандардың", "оралмандар" және "оралман" деген сөздерді тиісінше "қандастардың", "қандастар" және "қандас" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен ("Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" ҚР Кодексіне (Салық кодексі) тиісті өзгерістер мен толықтырулар қолданысқа енгізілген күннен кейін қолданысқа енгізіледі).

      Осы Кодекс Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік еркіндігін қамтамасыз ететін құқықтық, экономикалық және әлеуметтік жағдайлар мен кепілдіктерді айқындайды, кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимылына, оның ішінде кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеуге және қолдауға байланысты туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейді.

1-БӨЛІМ. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1-тарау. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІ МЕН МЕМЛЕКЕТТІҢ ӨЗАРА
ІС-ҚИМЫЛЫНЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1-бап. Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасы

      1. Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

      2. Қатысушылардың теңдігіне негізделген тауар-ақша және өзге де мүліктік қатынастар, сондай-ақ мүліктік қатынастарға байланысты жеке мүліктік емес қатынастар Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасымен реттеледі.

      2-1. Осы Кодекстің ережелері Қазақстан Республикасының заңсыз иемденілген активтерді мемлекетке қайтару туралы заңнамасына сәйкес заңсыз иемденілген активтерді қайтаруға байланысты қатынастарға, оның ішінде басқарушы компанияны құруға және оның қызметіне қолданылмайды.

      3. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Кодексте көзделгеннен өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

      4. Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде қамтылған Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасы нормаларының олқылықтары немесе осы Кодекстің ережелеріне қайшылықтары анықталған жағдайда, осы Кодекстің ережелері қолданылады.

      5. Кәсіпкерліктің жекелеген түрлерін жүзеге асырудың ерекшеліктері Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленеді.

      Ескерту. 1-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 12.07.2023 № 23-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-бап. Кәсіпкерлік ұғымы және оны құқықтық реттеудің шектері

      1. Азаматтардың, қандастардың және заңды тұлғалардың мүлікті пайдалану, тауарларды өндіру, сату, жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету арқылы таза кіріс алуға бағытталған, жеке меншік құқығына (жеке кәсіпкерлікке) не шаруашылық жүргізу немесе мемлекеттік кәсіпорынды жедел басқару құқығына (мемлекеттік кәсіпкерлікке) негізделген дербес, бастамашыл қызметі кәсіпкерлік болып табылады. Кәсіпкерлік қызмет кәсіпкер атынан, оның тәуекел етуімен және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылады.

      2. Кәсіпкерлік қызмет тек Қазақстан Республикасының заңдарымен ғана шектелуі мүмкін.

      3. Мемлекеттік органдардың жекелеген кәсіпкерлік субъектілерінің артықшылықты жағдайын белгілейтін нормативтік құқықтық актілер қабылдауына тыйым салынады.

3-бап. Кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимылының мақсаттары мен қағидаттары

      1. Кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимылы Қазақстан Республикасында кәсіпкерлікті дамыту және қоғам үшін қолайлы жағдайлар жасауға, кәсіпкерлік бастаманы ынталандыруға бағытталады.

      2. Кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимылының қағидаттары мыналар болып табылады:

      1) заңдылық;

      2) кәсіпкерлік еркіндігі;

      3) кәсіпкерлік субъектілерінің теңдігі;

      4) меншікке қол сұғылмаушылық;

      5) адал бәсекелестік;

      6) тұтынушылар, кәсіпкерлік субъектілері және мемлекет мүдделерінің теңгерімі;

      7) мемлекеттік органдар қызметінің ашықтығы және ақпаратқа қолжетімділік;

      8) кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің тиімділігі;

      9) кәсіпкерлік субъектілерінің өз құқықтары мен заңды мүдделерін өз бетінше қорғау қабілеттілігін арттыру;

      10) құқық бұзушылықтың алдын алу басымдығы;

      11) кәсіпкерлік субъектілерінің адалдық презумпциясы және мемлекет пен кәсіпкерлік субъектілерінің өзара жауапкершілігі;

      12) сыбайлас жемқорлықтан азат болу;

      13) кәсіпкерлік қызметті ынталандыру және оны қорғау мен қолдауды қамтамасыз ету;

      14) отандық тауарлар өндірушілерді, жұмыс орындаушыларды, қызмет көрсетушілерді қолдау;

      15) мемлекеттің кәсіпкерлік субъектілерінің ісіне заңсыз араласуына жол бермеу;

      16) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің норма шығарушылыққа қатысуы;

      17) кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігін ынталандыру;

      18) мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке шектеулі қатысуы;

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      19) тармақша өзін-өзі реттеу туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.

      19) өзін-өзі реттеу.

      Ескерту. 3-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-бап. Заңдылық

      1. Кәсіпкерлік субъектілері кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде, мемлекеттік органдар, мемлекеттік органдардың лауазымды адамдары кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеуді жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасы Конституциясының, осы Кодекстің және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінің талаптарын сақтауға міндетті.

      2. Мемлекеттік органдардың Қазақстан Республикасының Конституциясына қайшы келетін актілері мен шешімдері қабылданған кезінен бастап заңсыз әрі жарамсыз деп танылады және күші жойылуға жатады.";

      Мемлекеттік органдардың Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне мазмұны, ресімделуі және (немесе) оларды қабылдау рәсімдері бойынша сәйкес келмейтін актілері мен шешімдері, сенім білдіру құқығы Қазақстан Республикасының заңдарымен қорғалатын жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен заңсыз әрі жарамсыз деп танылады және күші жойылуға жатады.

      Ескерту. 4-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.06.2020 № 351-VI Заңымен (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі).

5-бап. Кәсіпкерлік еркіндігі

      1. Әркімнің кәсіпкерлік қызмет еркіндігіне, өз мүлкін кез келген заңды кәсіпкерлік қызмет үшін еркін пайдалануға құқығы бар.

      2. Кәсіпкерлік субъектілері Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған кез келген кәсіпкерлік қызмет түрлерін жүзеге асыруға құқылы.

6-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің теңдігі

      1. Кәсіпкерлік субъектілері өздерінің меншік нысанына және кез келген өзге де мән-жайларға қарамастан, заң мен сот алдында тең.

      2. Кәсіпкерлік субъектілері кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде тең мүмкіндіктерге ие болады.

7-бап. Меншікке қол сұғылмаушылық

      1. Кәсіпкерлік субъектілерінің меншігіне қол сұғылмаушылыққа заңмен кепілдік беріледі.

      2. Кәсіпкерлік субъектілері заңды түрде сатып алған кез келген мүлікті меншігінде иелене алады.

      3. Сот шешімінсіз кәсіпкерлік субъектілерін өз мүлкінен айыруға болмайды. Заңда көзделген айырықша жағдайларда мүлікті мемлекет мұқтажы үшін мәжбүрлеп иеліктен шығару тең бағамен өтелген жағдайда жүргізілуі мүмкін.

8-бап. Адал бәсекелестік

      1. Бәсекелестікті шектеуге немесе жоюға, тұтынушылардың құқықтары мен заңды мүдделеріне қысым көрсетуге бағытталған қызметке, жосықсыз бәсекелестікке тыйым салынады.

      Монополистік қызмет заңмен реттеледі және шектеледі.

      2. Монополияға қарсы реттеу бәсекелестікті қорғау, тауар нарықтарының тиімді жұмыс істеуі үшін жағдайлар жасау, экономикалық кеңістіктің біртұтастығын, Қазақстан Республикасында тауарлардың еркін өткізілуін және экономикалық қызметтің еркіндігін қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылады.

9-бап. Тұтынушылар, кәсіпкерлік субъектілері және мемлекет мүдделерінің теңгерімі

      1. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің нысандары мен құралдарын енгізу қызмет немесе әрекеттер (операциялар) қауіпсіздігінің жеткілікті деңгейін, кәсіпкерлік субъектілеріне объективті түрде қажетті ең аз жүктеме кезінде тұтынушылардың құқықтарын барынша тиімді қорғауды қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылады.

      Мемлекеттік реттеу шеңберінде жеке кәсіпкерлік субъектілеріне қойылатын жаңа талаптар тұтынушылар, мемлекет үшін пайда мемлекеттік реттеуді жүзеге асыруға байланысты шығасылардан басым болған жағдайда ғана енгізілуі мүмкін.

      2. Мемлекеттік органдар мемлекеттік реттеуді жүзеге асыру кезінде кәсіпкерлік субъектілерінен Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде көзделмеген құжаттарды және (немесе) қосымша мәліметтерді ұсынуды талап етуге құқылы емес.

      3. Біліктілік және рұқсат беру талаптары кәсіпкерлік субъектілеріне жүзеге асырылатын қызмет, әрекеттер (операциялар) қауіпсіздігінің немесе объект қауіпсіздігінің талап етілетін деңгейін қамтамасыз ету үшін жеткілікті ресурстардың, нормативтер мен көрсеткіштердің ең аз қажетті жиынтығын қамтамасыз етуге тиіс.

      Ескерту. 9-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-бап. Мемлекеттік органдар қызметінің ашықтығы және ақпаратқа қолжетімділік

      1. Мемлекеттік органдардың қызметі Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шекте жариялы және ашық болуға тиіс.

      2. Мемлекеттік органдар кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын шешімдер қабылдау бойынша өз қызметінің ашықтығын қамтамасыз етуге міндетті.

      3. Мемлекеттік органдарда бар және кәсіпкерлік субъектілеріне қажетті ақпарат, егер оны пайдалану Қазақстан Республикасының заңдарымен шектелмесе, қолжетімді болуға тиіс. Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларды қоспағанда, мұндай ақпарат тегін беріледі.

      3-1. Жеке кәсіпкерлік субъектілері өз атауы бар мөрді иелене алады.

      Мемлекеттік органдарға және қаржы ұйымдарына жеке кәсіпкерлік субъектілеріне жататын заңды тұлғалардан құжаттарында мөр қоюды талап етуге тыйым салынады.

      4. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеуге байланысты барлық рәсімдер мен талаптар нақты және түрлі түсіндірілуге жатпайтын мағынаны қамтуға тиіс.

      5. Осы баптың мемлекеттік органдардың міндеттемелерін белгілейтін ережелері азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға қолданылады.

      Ескерту. 10-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-бап. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің тиімділігі

      Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің тиімділігіне:

      1) осы Кодексте белгіленген реттегіш құралдарды қалыптастыру шарттарын сақтау, сондай-ақ мемлекеттік реттеуді негіздеудің, келісудің және мониторингтеудің міндетті рәсімдерін ендіру;

      2) мемлекеттің кәсіпкерлік субъектілеріне деген сенімін арттыру;

      3) реттеушілік саясатты қалыптастыруда жобалық басқаруды ендіруге, кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеудің бұрын қабылданған шешімдерінің сабақтастығы мен ескерілуіне негізделген мемлекеттік реттеудің жүйелілігі мен дәйектілігі;

      4) кәсіпкерлік субъектілеріне залал келтіргені үшін мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының дербес жауапкершілігін енгізу;

      5) жаңа талаптарды енгізу нәтижесінде кәсіпкерлік субъектілері үшін кедергілер жасауға жол бермеу арқылы қол жеткізіледі.

      Ескерту. 11-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

12-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің өз құқықтары мен заңды мүдделерін өз бетінше қорғау қабілеттілігін арттыру

      1. Кәсіпкерлік субъектілері осы Кодексте белгіленген тексеру жүргізуге қойылатын талаптарды мемлекеттік бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдары сақтамаған жағдайларда, лауазымды адамдарды тексеруге жібермеуге құқылы.

      2. Мемлекеттік бақылаудың және қадағалаудың жүзеге асырылуы барысында өз құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау мақсатында кәсіпкерлік субъектілері үшінші тұлғаларды тексеруге қатысуға тартуға құқылы.

13-бап. Құқық бұзушылықтың алдын алу басымдығы

      1. Құқық бұзушылықтар профилактикасының және кәсіпкерлік субъектісінің Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген талаптарды орындау уәждемесінің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру процесінде мемлекеттік мәжбүрлеу шараларын қолдану алдында басымдығы бар.

      2. Кәсіпкерлік субъектісі жасаған құқық бұзушылық үшін мемлекеттік мәжбүрлеу шаралары оның сипатына және ауырлығына сәйкес болуға тиіс.

14-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің адалдық презумпциясы және мемлекет пен кәсіпкерлік субъектілерінің өзара жауапкершілігі

      Ескерту. 14-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Мемлекет рұқсат беру арқылы лицензиаттың, екінші санаттағы рұқсат иесінің мемлекеттік реттеудің мақсаттарына сәйкес қауіпсіздіктің ең төмен деңгейін қамтамасыз ететінін растайды.

      2. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу процесінде мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдарының тарапынан кәсіпкерлік субъектілері заңды қызметінің жүзеге асырылуына кедергілер жасалмауға тиіс.

      3. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу процесінде кәсіпкерлік субъектілері өз міндеттерін орындаған немесе өздеріне заң бойынша берілген құқықтарды іске асырған кезде олардың әрекеттерінің адалдығы көзделеді.

      Кәсіпкерлік субъектісі, егер құқықтарын, заңды мүдделерін іске асыру және (немесе) міндеттерін орындау кезінде ол мемлекеттік органның Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бекітіліп берілген құзыреті шегінде берген ресми түсіндірмесін басшылыққа алса, оның ішінде, егер мұндай түсіндірме кейіннен кері қайтарылып алынса, қате деп танылса немесе мазмұны өзгермеген нақ сол бір нормативтік құқықтық актіге қатысты жаңа, мағынасы бойынша өзге түсіндірме берілсе, мұндайда да адал деп есептеледі.

      Мемлекеттік органның Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес келмейтін актісін шығару салдарларынан, сондай-ақ осы органдардың лауазымды адамдарының әрекеттерінен (әрекетсіздігінен) кәсіпкерлік субъектісіне келтірілген залалдар Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында көзделген тәртіппен өтелуге жатады.

      4. Кәсіпкерлік субъектісі жол берген Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылық тексерулер жүргізу барысында сипатталуға тиіс. Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзу фактісін куәландыратын дәлелдерді негіздеу және мән-жайларды ашу мемлекеттік органдарға жүктеледі.

      Мемлекеттік орган қарап жатқан мән-жайлар туралы кәсіпкерлік субъектілері ұсынған нақты деректер сот немесе мемлекеттік орган Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес керісінше деп белгілегенге дейін анық деп есептеледі.

      Қазақстан Республикасы заңнамасының барлық белгісіздіктері кәсіпкерлік субъектісінің пайдасына түсіндіріледі.

      5. Басқа кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделеріне қысым көрсету немесе бұрыннан бар міндеттерін орындаудан немесе нақты жасалған құқық бұзушылықтар үшін заңды жауаптылықтан жалтару мақсатымен осы Кодекспен және өзге де нормативтік құқықтық актілермен берілген құқықтарды олардың мақсатына қайшы келетіндей етіп пайдалануға тыйым салынады.

      6. Осы баптың мемлекеттік органдардың міндеттемелерін белгілейтін ережелері азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға қолданылады.

      Ескерту. 14-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

15-бап. Сыбайлас жемқорлықтан азат болу

      1. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеуді енгізу және жүзеге асыру кезінде мүдделер қақтығысы және құқықты таңдап қолдану фактілері орын алмауға тиіс.

      2. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу процесінде кәсіпкерлік субъектілерінің мемлекеттік органдармен байланыстарын шектеу мақсатында нормативтік құқықтық актілерде "бір терезе" қағидатын қолдану көзделуге тиіс, бұл ретте мемлекеттік органдардан барлық қажетті келісулерді ведомствоаралық өзара іс-қимыл жасау тәртібімен мемлекеттік органдардың өздері алуға тиіс.

      3. Мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдардың және оларға теңестірілген, кәсіпкерлік қызметті реттеуді жүзеге асыратын адамдардың мүліктік игіліктер мен артықшылықтарды қолдану мақсатында қызметтік өкілеттіктерін теріс пайдалануына жол берілмейді.

16-бап. Кәсіпкерлік қызметті ынталандыру және оны қорғау мен қолдауды қамтамасыз ету

      1. Кәсіпкерлік субъектілерін дамытуды ынталандыру мақсатында мемлекет кәсіпкерлік бастаманы іске асыру үшін қолайлы құқықтық, экономикалық, әлеуметтік жағдайлар мен кепілдіктер жасауға бағытталған шаралар кешенін жүргізеді.

      2. Кәсіпкерлік қызметті ынталандыру, оның ішінде кәсіпкерлікті қорғау мен қолдауды қамтамасыз ету арқылы жүзеге асырылады.

17-бап. Отандық тауар өндірушілерді, жұмыс орындаушыларды, қызмет көрсетушілерді қолдау

      1. Мемлекеттік органдар және өзге де ұйымдар тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің отандық өндірісін дамытуды ынталандыру үшін қолайлы жағдайлар жасау жөніндегі шараларды іске асырады.

      2. Нормативтік құқықтық актілердің жобаларын әзірлеу және оларға сараптама жасау, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын жасасу және халықаралық ұйымдардың шешімдер қабылдауына қатысу кезінде отандық тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделері ескеріледі.

18-бап. Мемлекеттің кәсіпкерлік субъектілерінің ісіне заңсыз араласуына жол бермеу

      Мемлекеттің кәсіпкерлік субъектілерінің, олардың бірлестіктерінің ісіне, сондай-ақ көрсетілген бірлестіктердің мемлекеттің ісіне заңсыз араласуына және оларға мемлекеттік органдардың функцияларын жүктеуге жол берілмейді.

19-бап. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің норма шығарушылыққа қатысуы

      Жеке кәсіпкерлік субъектілері Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы және жеке кәсіпкерлік мәселелері жөніндегі сараптама кеңестері (бұдан әрі – сараптама кеңестері) арқылы, кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актілердің жобаларын, Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының жобаларын, мемлекеттік жоспарлау жүйесі саласындағы құқықтық актілердің жобаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттарды әзірлеуге және оларға сараптама жасауға қатысады.

      Ескерту. 19-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-бап. Кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігін және әлеуметтік кәсіпкерлікті дамытуды ынталандыру

      Ескерту. 20-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 24.06.2021 № 52-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Кәсіпкерлік субъектілерінің өз қызметіне әлеуметтік жауапкершілікті ендіруіне мемлекет кепілдік береді және оны көтермелейді.

      Әлеуметтік кәсіпкерлікті дамыту бастамаларын қолдауды мемлекеттік органдар, ұлттық холдингтер, ұлттық даму институттары және өзге де ұйымдар кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырады.

      Ескерту. 20-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 24.06.2021 № 52-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

21-бап. Мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке шектеулі қатысуы

      1. Мемлекет кәсіпкерлік қызметке осы Кодекспен және Қазақстан Республикасының заңдарымен шектелген шекте қатысады.

      2. Мемлекет жеке кәсіпкерлікті және бәсекелестікті дамыту мақсатында мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке қатысу үлесін кәсіпкерлік саласында мемлекеттік заңды тұлғалар, жарғылық капиталына мемлекет қатысатын заңды тұлғалар құруды шектеу арқылы қысқартуға бағытталған шараларды қолданады.

22-бап. Өзін-өзі реттеу

      Мемлекет ең төмен қажеттілікті негізге ала отырып мемлекеттік реттеу саласын қысқарту, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған өзге де ынталандыру шаралары арқылы кәсіпкерлік және кәсіптік қызметте өзін-өзі реттеуді дамыту үшін жағдайлар жасайды.

      Ескерту. 22-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-тарау. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ЖҰМЫС ІСТЕУ ШАРТТАРЫ
1-параграф. Кәсіпкерлік субъектілері туралы жалпы ережелер

23-бап. Кәсіпкерлік субъектілері

      1. Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын азаматтар, қандастар және мемлекеттік емес коммерциялық заңды тұлғалар (жеке кәсіпкерлік субъектілері), мемлекеттік кәсіпорындар (мемлекеттік кәсіпкерлік субъектілері) кәсіпкерлік субъектілері болып табылады.

      2. Кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын жеке тұлға осы Кодексте көзделген тәртіппен дара кәсіпкер ретінде тіркеледі.

      3. Кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын заңды тұлға Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде көзделген ұйымдық-құқықтық нысанда құрылуы мүмкін.

24-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары

      1. Жұмыскерлердің жылдық орташа санына және жылдық орташа кіріске қарай кәсіпкерлік субъектілері мынадай санаттарға жатқызылады:

      шағын кәсіпкерлік субъектілері, оның ішінде микрокәсіпкерлік субъектілері;

      орта кәсіпкерлік субъектілері;

      ірі кәсіпкерлік субъектілері.

      2. Кәсіпкерлік субъектілерін осы баптың 1-тармағында көрсетілген санаттарға жатқызу мынадай мақсаттар үшін пайдаланылады:

      мемлекеттік статистика;

      мемлекеттік қолдау көрсету;

      Қазақстан Республикасы заңнамасының өзге де нормаларын қолдану.

      Мемлекеттік статистика мақсаттары үшін жұмыскерлердің жылдық орташа санының өлшемшарты ғана пайдаланылады.

      Мемлекеттік қолдау көрсету және Қазақстан Республикасы заңнамасының өзге де нормаларын қолдану мақсаттары үшін екі өлшемшарт: жұмыскерлердің жылдық орташа саны және жылдық орташа кіріс пайдаланылады.

      Мемлекеттік қолдау көрсету және Қазақстан Республикасы заңнамасының өзге де нормаларын қолдану мақсаттары үшін персонал беру жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған шартқа сәйкес жіберуші тарап жұмыскерлерінің еңбегін пайдаланатын кәсіпкерлік субъектілері жұмыскерлерінің жылдық орташа саны жіберуші тараптың жұмыскерлері ескеріле отырып айқындалады.

      Кәсіпкерлік субъектілері жұмыскерлерінің жылдық орташа саны осы субъект филиалдарының, өкілдіктерінің және басқа да оқшауланған бөлімшелерінің жұмыскерлерін, сондай-ақ дара кәсіпкердің өзін қоса алғанда, барлық жұмыскерлер ескеріле отырып айқындалады.

      Соңғы үш жылдағы жылдық жиынтық кірістердің немесе Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес патент, оңайлатылған декларация негізінде немесе арнаулы мобильді қосымша пайдаланылатын арнаулы салық режимін қолданатын кәсіпкерлік субъектілері кірістерінің үшке бөлінген сомасы жылдық орташа кіріс деп есептеледі.

      Жеке кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік қолдау бағдарламаларында өзге де өлшемшарттар көзделуі мүмкін.

      3. Заңды тұлға құрмаған дара кәсіпкерлер және жұмыскерлерінің жылдық орташа саны бір жүз адамнан аспайтын және жылдық орташа кірісі республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің үш жүз мың еселенген мөлшерінен аспайтын, кәсіпкерлікті жүзеге асыратын заңды тұлғалар шағын кәсіпкерлік субъектілері болып табылады.

      Жұмыскерлерінің жылдық орташа саны он бес адамнан аспайтын немесе жылдық орташа кірісі республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің отыз мың еселенген мөлшерінен аспайтын, жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыратын шағын кәсіпкерлік субъектілері микрокәсіпкерлік субъектілері болып табылады.

      4. Мемлекеттік қолдау және Қазақстан Республикасы заңнамасының өзге де нормаларын қолдану мақсаттары үшін:

      1) есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымына байланысты әрекетті;

      2) акцизделетін өнімді өндіруді және (немесе) көтерме саудада өткізуді;

      3) астық қабылдау пункттерінде астық сақтау жөніндегі қызметті;

      4) лотереялар өткізуді;

      5) ойын бизнесі саласындағы қызметті;

      6) радиоактивті материалдардың айналымына байланысты қызметті;

      7) банк қызметін (не банк операцияларының жекелеген түрлерін) және сақтандыру нарығындағы қызметті (сақтандыру агенті қызметінен басқа);

      8) аудиторлық қызметті;

      9) бағалы қағаздар нарығындағы кәсіби қызметті;

      10) кредиттік бюролар қызметін;

      11) күзет қызметін;

      12) азаматтық және қызметтік қару мен оның патрондарының айналымына байланысты қызметті;

      13) I кіші түрдегі цифрлық майнинг жөніндегі қызметті жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар шағын кәсіпкерлік, оның ішінде микрокәсіпкерлік субъектілері деп танылмайды.

      Осы тармақта көрсетілген қызметті жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар – орта кәсіпкерлік субъектілеріне, ал осы баптың 6-тармағында белгіленген өлшемшарттарға сай келген жағдайда ірі кәсіпкерлік субъектілеріне жатқызылады.

      Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес ойын бизнесі салығын, тіркелген салықты және бірыңғай жер салығын төлеушілер болып табылатын жеке кәсіпкерлік субъектілері үшін жұмыскерлердің саны бойынша өлшемшарт пайдаланылады.

      5. Кәсіпкерлікті жүзеге асыратын, осы баптың 3 және 6-тармақтарына сәйкес шағын және ірі кәсіпкерлік субъектілеріне жатпайтын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар орта кәсіпкерлік субъектілері болып табылады.

      6. Кәсіпкерлікті жүзеге асыратын және мынадай өлшемшарттардың біреуіне немесе екеуіне сай келетін: жұмыскерлерінің жылдық орташа саны екі жүз елу адамнан асатын және (немесе) жылдық орташа кірісі республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің үш миллион еселенген мөлшерінен асатын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар ірі кәсіпкерлік субъектілері болып табылады.

      Ескерту. 24-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 19.12.2020 № 386-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.06.2021 № 52-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.02.2023 № 194-VII (01.04.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімі

      1. Кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары туралы деректерді пайдалану үшін кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізеді.

      2. Кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары туралы мәліметтерді қамтитын электрондық дерекқор кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімі болып табылады.

      3. Кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары туралы ақпарат мүдделі тұлғаларға, оның ішінде мемлекеттік органдарға жұмыста пайдалану үшін электрондық нысанда беріледі.

      4. Алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 25-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-1-бап. Бизнес-әріптестер тізілімі

      1. Кәсіпкерлік субъектілеріне және өзге де тұлғаларға бизнес-әріптестердің сенімділігі мен адалдығы туралы ақпарат беру үшін Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы бизнес-әріптестер тізілімін құрады және жүргізеді.

      2. Мемлекеттік органдар мен ұйымдардың ақпараттандыру объектілерімен интеграцияланған, заңдармен қорғалатын құпияны құрамайтын кәсіпкерлік субъектілері туралы мәліметтерді қамтитын ақпараттық жүйе бизнес-әріптестер тізілімі болып табылады.

      Бизнес-әріптестер тізілімінде қамтылған кәсіпкерлік субъектілерінің дербес деректерін жинау, өңдеу және қорғау Қазақстан Республикасының дербес деректер және оларды қорғау туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Мемлекеттік органдар мен ұйымдар ақпараттандыру объектілерін бизнес-әріптестер тізілімімен интеграциялауды қамтамасыз етеді.

      Мемлекеттік органдар мен ұйымдардың ақпараттандыру объектілерін бизнес-әріптестердің тізілімімен интеграциялау тәртібі Қазақстан Республикасының ақпараттандыру туралы заңнамасында айқындалады.

      4. Алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 25-1-баппен толықтырылды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

26-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары

      1. Жеке кәсіпкерлік субъектілері:

      1) егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, кәсіпкерлік қызметтің кез келген түрлерін жүзеге асыруға, тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер нарықтарына қол жеткізу еркіндігінің болуына;

      2) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жалдамалы еңбекті пайдалана отырып, кәсіпкерлікті жүзеге асыруға;

      3) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен филиалдар мен өкілдіктер құруға;

      4) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларды қоспағанда, өндірілетін тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге бағаны дербес белгілеуге;

      5) тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің сапасын бақылауды дербес жүзеге асыруға;

      6) өзінің құқық қабілетілігі шегінде сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асыруға;

      7) кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктерін құруға және оларға қатысуға;

      8) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің аккредиттелген бірлестіктері, Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы арқылы сараптамалық кеңестердің жұмысына қатысуға;

      9) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын бұзған және (немесе) заңды мүдделерін іске асыруына кедергі келтірген адамдарды жауаптылыққа тарту мәселелері бойынша құқық қорғау органдарына және өзге де мемлекеттік органдарға жүгінуге;

      10) өз құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау үшін сотқа, төрелікке, Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілге және өзге де органдарға жүгінуге;

      11) татуласу рәсімдері арқылы дауларды реттеуге;

      12) кәсіпкерлікті қолдау және қорғау мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілердің орындалмауына немесе тиісінше орындалмауына ықпал ететін себептер мен жағдайларды жою туралы ұсыныстарды кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның қарауына енгізуге;

      13) кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігі шаралары ретінде әлеуметтік, экономикалық және экологиялық салалардағы жобаларды іске асыруға қатысуға;

      14) Қазақстан Республикасының заңдарымен шектелмеген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.

      2. Мемлекеттік кәсіпорындар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып, осы Кодексте көзделген құқықтарды жүзеге асырады.

27-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің міндеттері

      Кәсіпкерлік субъектілері:

      1) Қазақстан Республикасының заңнамасын, жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауға;

      2) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің қауіпсіздігі мен сапасын қамтамасыз етуге;

      3) тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді тұтынушыларға тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер туралы толық және анық ақпарат беруге;

      3-1) тауарларды өткізу, жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету үшін банктік шотқа қолма-қол ақшасыз төлемдерді қабылдау кезінде кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға арналған ағымдағы банктік шотты пайдалануды қамтамасыз етуге;

      4) қызметті немесе әрекеттерді (операцияларды) жүзеге асыруды бастау үшін "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес рұқсат алуға не хабарлама жіберуге;

      5) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда азаматтық-құқықтық жауапкершілікті міндетті сақтандыруды жүзеге асыруға;

      6) табиғатты сақтауға және табиғат байлықтарына ұқыпты қарауға;

      7) табиғи және энергетикалық ресурстарды пайдаланудың және қызметті жүзеге асыру процесінде оларды басқарудың тиімділігін арттыруға;

      8) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

      Ескерту. 27-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 31.12.2021 № 100-VII (01.03.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

28-бап. Коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты қорғау

      1. Коммерциялық құпияны қорғау осы Кодекске және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты заңсыз алуға, таратуға не пайдалануға тыйым салуды білдіреді.

      2. Кәсіпкерлік субъектісі коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратқа еркін қол жеткізу құқығы бар адамдар тобын айқындайды және оның құпиялығын қорғауға шаралар қолданады.

      3. Ақпаратты қолжетімділік санаттарына жатқызу тәртібін, коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты сақтау және пайдалану шарттарын кәсіпкерлік субъектісі айқындайды.

      4. Коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты қорғау бойынша кәсіпкерлік субъектісі қолданатын шаралар:

      1) коммерциялық құпияны құрайтын ақпарат тізбесін айқындауды;

      2) осы ақпаратпен жұмыс істеу тәртібін және осы тәртіптің сақталуын бақылауды белгілеу арқылы коммерциялық құпияға қол жеткізуді шектеуді;

      3) коммерциялық құпияға қолжетімділік алған адамдарды және (немесе) осы ақпарат ұсынылған немесе берілген адамдарды есепке алуды қамтуы мүмкін.

      5. Коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты заңсыз әдістермен алған, ашқан және (немесе) пайдаланған адамдар келтірілген нұқсанды Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтеуге міндетті.

      6. Кәсіпкерлік субъектісі немесе ол уәкілеттік берген адам өз жұмыскерлерінен коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты жария етпеу туралы қолхат талап етуге, ал оны тексеруді жүзеге асыратын адамдарды Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылық туралы ескертуге құқылы.

      7. Міндетті түрде жариялануға не акционерлік қоғам акционерлерінің, шаруашылық серіктестігі қатысушыларының, өндірістік кооператив мүшелерінің немесе өзге де белгілі бір адамдар тобының назарына міндетті түрде жеткізілуге жататын ақпараттың тізбесі Қазақстан Республикасының заңдарында және кәсіпкерлік субъектілерінің құрылтай құжаттарында белгіленеді.

      8. Коммерциялық құпияны құрайтын ақпарат, соттың заңды күшіне енген шешімі бар ақпаратты немесе осы Кодексте белгіленген өзге де жағдайларды қоспағанда, кәсіпкерлік субъектісінің келісімінсіз жария етілмейді.

      9. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдары лауазымдық (қызметтік) міндеттерін орындауына байланысты өздеріне белгілі болған коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты кәсіпкерлік субъектісінің келісімінсіз таратуға және (немесе) пайдалануға құқылы емес.

      10. Кәсіпкерлік субъектісі мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдарға, оларға жүктелген функцияларды іске асыру үшін қажетті ақпараттан басқа, тіркеу, бақылау және қадағалау функцияларын орындау және басқа да әрекеттерді жасау кезінде коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратқа қолжетімділікті бермеуге құқылы.

      10-1. Ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның аса маңызды объектісін меншік құқығында немесе басқа да заңды негізде иеленетін кәсіпкерлік субъектісі Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік туралы заңнамасының талаптарын ескере отырып, Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен электрондық ақпараттық ресурстың резервтік көшірмесін электрондық ақпараттық ресурстарды резервтік сақтаудың бірыңғай платформасына береді.

      10-2. Квазимемлекеттік сектор субъектісі деректерді басқару талаптарына сәйкес мемлекеттік органдардың қызметті іске асыруы мақсатында деректерді талдауды жүзеге асыру үшін қажетті иесіздендірілген деректерді "электрондық үкіметтің" ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымы операторына береді.

      11. Мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдары коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты заңсыз таратқаны және (немесе) пайдаланғаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады, ал осындай тарату және (немесе) пайдалану салдарынан кәсіпкерлік субъектісіне келтірілген нұқсан Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтелуге жатады.

      12. Нақты кәсіпкерлік субъектісінің қызметі туралы мәліметтерді ашпайтын, жинақтап қорытылған ақпарат жалпыға қолжетімді болып табылады.

      13. Кәсіпкерлік субъектісінің жалпыға қолжетімді ақпаратына мыналар жатады:

      1) дара кәсіпкердің тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) немесе атауы;

      2) заңды тұлғаның атауы және тіркелген күні;

      3) сәйкестендіру нөмірі;

      4) заңды мекенжайы (орналасқан жері);

      5) қызмет түрі;

      6) басшының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе);

      7) Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасына сәйкес мемлекеттік құпияларды құрайтын және (немесе) Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған таралуы шектеулі қызметтік ақпаратты қамтитын мәліметтерді қоспағанда, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің құрылымына кіретін ұйымдарды және дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне тиесілі немесе оның сенімгерлік басқаруындағы заңды тұлғаларды қоспағанда, өткізілетін мемлекеттік сатып алу және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің сатып алуы бойынша ақпарат, оның ішінде жоспарлар, хабарландырулар, қатысушылар, қорытындылар, жасалған шарттар, шарттық міндеттемелердің орындалуы және ақы төлеу туралы мәліметтер, сондай-ақ жергілікті қамту бойынша ақпарат.

      Ескерту. 28-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2017 № 128-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

29-бап. Бастапқы статистикалық және әкімшілік деректер

      1. Бастапқы статистикалық деректерді кәсіпкерлік субъектілері Қазақстан Республикасының мемлекеттік статистика саласындағы заңнамасына сәйкес ұсынады.

      Мемлекеттік органдардың және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің кәсіпкерлік субъектіге қатысты бастапқы статистикалық деректерді, оның ішінде олар бақылау және қадағалау функцияларын жүзеге асырған кезде пайдалануына жол берілмейді.

      2. Әкімшілік деректерді жинауға арналған нысандар, сондай-ақ көрсеткіштерді есептеу әдістемесі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органмен келісілуге тиіс.

2-параграф. Дара кәсіпкерлік субъектілері

30-бап. Дара кәсіпкерлік ұғымы және түрлері

      1. Қазақстан Республикасы азаматтарының, қандастардың таза кіріс алуға бағытталған, жеке тұлғалардың өздерiнiң меншiгiне негiзделген және жеке тұлғалар атынан, олардың тәуекел етуімен және мүлiктiк жауапкершiлiгiмен жүзеге асырылатын дербес, бастамашыл қызметi дара кәсіпкерлік болып табылады.

      Өзге жеке тұлғаларға дара кәсіпкерлікті жүзеге асыруға тыйым салынады.

      2. Дара кәсіпкерлік өзіндік немесе бірлескен кәсіпкерлік түрінде жүзеге асырылады.

31-бап. Өзіндік кәсіпкерлік

      1. Өзiндiк кәсiпкерлiктi бiр жеке тұлға өзiне меншiк құқығымен тиесiлi мүлiк негiзiнде, сондай-ақ мүлiктi пайдалануға және (немесе) оған иелiк етуге жол беретiн өзге де құқыққа орай дербес жүзеге асырады.

      2. Некеде тұратын жеке тұлғаның өзіндік кәсіпкерлікті жүзеге асыруы үшін жұбайының келісімі талап етілмейді.

      3. Жеке тұлға өзiндiк кәсiпкерлiктi жүзеге асыру үшiн ерлi-зайыптылардың ортақ мүлкiн пайдаланған жағдайларда, егер заңдарда немесе неке шартында не ерлi-зайыптылардың арасындағы өзге де келiсiмде өзгеше көзделмесе, мұндай пайдалануға жұбайының нотариат куәландырған келiсiмi қажет.

      4. Өзiндiк кәсiпкерлiк фермер қожалығы нысаны пайдаланыла отырып, жүзеге асырылуы мүмкін.

32-бап. Бірлескен кәсіпкерлік

      1. Бiрлескен кәсiпкерлiктi жеке тұлғалар (дара кәсiпкерлер) тобы өздерiне ортақ меншiк құқығымен тиесiлi мүлiк негізінде, сондай-ақ мүлiктi бiрлесiп пайдалануға және (немесе) оған иелiк етуге жол беретiн өзге де құқыққа орай жүзеге асырады.

      2. Бiрлескен кәсiпкерлiк кезiнде жеке кәсiпкерлiкке байланысты барлық мәмiлелер бiрлескен кәсiпкерлiктiң барлық қатысушыларының атынан жасалады, ал құқықтар мен мiндеттер олардың атынан иеленеді және жүзеге асырылады.

      3. Бiрлескен кәсiпкерлiктiң нысандары:

      1) ерлi-зайыптылардың ортақ бiрлескен меншiгi негiзiнде жүзеге асырылатын ерлi-зайыптылар кәсiпкерлiгi;

      2) шаруа қожалығының ортақ бiрлескен меншiгi немесе жекешелендiрiлген тұрғынжайға ортақ бiрлескен меншiк негізінде жүзеге асырылатын отбасылық кәсiпкерлiк;

      3) жеке кәсiпкерлiк ортақ үлестiк меншiк негiзiнде жүзеге асырылатын жай серiктестiк;

      4) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де нысандар болып табылады.

      4. Ерлi-зайыптылар кәсiпкерлiгi жүзеге асырылған кезде ерлі-зайыптылардың бiрi жұбайының келiсiмiмен iскерлiк айналымда ерлi-зайыптылар атынан әрекет етедi, бұл дара кәсiпкердi тiркеу кезiнде расталуы немесе дара кәсiпкердiң қызметi мемлекеттiк тiркеусiз жүзеге асырылған жағдайларда жазбаша көрсетiлуі және нотариат куәландыруы мүмкiн.

      Ерлi-зайыптылардың бiреуiнiң iскерлiк айналымда ерлi-зайыптылар атынан әрекет етуiне жұбайының келiсiмi болмаған кезде, iскерлiк айналымда әрекет ететiн жұбайы дара кәсiпкерлiктi өзiндiк кәсiпкерлiк түрінде жүзеге асырады деп көзделедi.

      5. Жай серiктестiк нысаны пайдаланылатын дара кәсiпкерлiк Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

33-бап. Дара кәсіпкерлік қызметті өз атынан жүзеге асыру

      1. Дара кәсіпкер өз атынан кәсіпкерлік қызметпен айналысады, құқықтар мен міндеттерді иеленеді және жүзеге асырады.

      2. Азамат, қандас кәсіпкерлік қызметіне байланысты мәмілелерді жасаған кезде өзінің дара кәсіпкер ретінде әрекет ететінін көрсетуге тиіс.

      3. Мұндай көрсетудің болмауы дара кәсіпкерді өз міндеттемелері бойынша дара кәсіпкер мойнына алатын тәуекел мен жауапкершіліктен босатпайды.

      4. Өз қызметін жүзеге асырған кезде дара кәсіпкер мәтіндері осы адам дара кәсіпкер болып табылатындығын барынша айқын куәландыруға тиіс іскерлік құжаттаманың дербес бланкілерін, мөрді, мөртабандарды пайдалануға құқылы.

34-бап. Дара кәсіпкерді әлеуметтік қорғау

      Дара кәсіпкердің Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау туралы заңнамасына сәйкес әлеуметтік және зейнетақымен қамсыздандыру, әлеуметтік сақтандыру жүйесін пайдалануға құқығы бар.

      Ескерту. 34-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

35-бап. Дара кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркеу

      1. Жеке кәсiпкерлiктi заңды тұлға құрмай жүзеге асыратын жеке тұлғаларды мемлекеттiк тiркеу дара кәсiпкер ретiнде мемлекеттiк тiркеу кезiнде мәлiмделген тұрған жерi бойынша мемлекеттік кіріс органында дара кәсiпкер ретiнде есепке қоюды білдіреді.

      2. Дара кәсіпкер ретінде мiндеттi мемлекеттiк тiркеуге мынадай шарттардың бiрiне сай келетiн жеке тұлғалар жатады:

      1) жалдамалы жұмыскерлердiң еңбегiн тұрақты негiзде пайдаланады;

      2) жеке кәсiпкерлiктен республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын ең төмен жалақының 12 еселенген мөлшерiнен асатын мөлшерде Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес есептелген жылдық кірісі болады.

      3. Жұмыскерлердің еңбегін тұрақты негізде пайдаланбайтын жеке тұлға "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) белгіленген мынадай кірістерді алған кезде дара кәсіпкер ретінде тіркелмеуге құқылы:

      1) төлем көзінен салық салуға жататын кірістер;

      2) мүліктік кіріс;

      3) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жердегі көздерден түсетін кірістер;

      4) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес салық агенттері болып табылмайтын тұлғалардан кірістер алатын үй жұмыскерлерінің кірістері;

      5) салық агенттері болып табылмайтын, Қазақстан Республикасында аккредиттелген шет мемлекеттің дипломатиялық және оларға теңестірілген өкілдіктерімен, шет мемлекеттің консулдық мекемелерімен жасалған еңбек шарттары (келісімшарттары) және (немесе) азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша Қазақстан Республикасы азаматтарының кірістері;

      6) Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес төлем көзінен жеке табыс салығын есептеу, ұстап қалу және аудару жөніндегі міндеттемеден босатылған халықаралық және мемлекеттік ұйымдармен, шетелдік және қазақстандық үкіметтік емес қоғамдық ұйымдармен және қорлармен жасалған еңбек шарттары (келісімшарттары) және (немесе) азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша Қазақстан Республикасы азаматтарының кірістері;

      7) еңбекші көшіп келушіге рұқсат негізінде Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес жасалған еңбек шарттары бойынша алынған (алуға жататын) резидент-еңбекші көшіп келушілердің кірістері;

      8) "Медиация туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес кәсіпқой медиаторларды қоспағанда, медиаторлардың салық агенттері болып табылмайтын тұлғалардан алған кірістері;

      9) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шаруашылық бойынша есепке алу кітабында есепке алынған жеке қосалқы шаруашылықтан түсетін, салық салуға жататын, жеке қосалқы шаруашылықпен айналысатын тұлғаның салық агентіне анық емес мәліметтер ұсынуына байланысты төлем көзінен жеке табыс салығын ұстап қалу жүргізілмеген кірістер.

      Осы тармақты қолдану мақсатында Қазақстан Республикасының салық заңнамасында айқындалған тұлға салық агенті болып танылады.

      3-1. Электр энергиясын нетто-тұтынушы болып табылатын жеке тұлға Қазақстан Республикасының жаңартылатын энергия көздерін пайдалануды қолдау саласындағы заңнамасына сәйкес жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын ауқымы шағын объект өндірген электр энергиясын және (немесе) жылу энергиясын өндіру немесе электр энергиясын сату жөніндегі қызметті жүзеге асыруына байланысты дара кәсіпкер ретінде тіркелмеуге құқылы.

      4. 01.01.2024 дейін қолданылды - ҚР 26.12.2018 № 203-VI Заңымен.
      Ескерту. 35-бап жаңа редакцияда - ҚР 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 26.12.2018 № 203-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 19.06.2024 № 96-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

36-бап. Дара кәсіпкерлерді мемлекеттiк тiркеу тәртібі

      1. Дара кәсіпкер (бірлескен дара кәсіпкерлік) ретінде мемлекеттік тіркелу үшін жеке тұлға (бірлескен дара кәсіпкерліктің уәкілетті адамы) рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік ақпараттық жүйесі арқылы не өзге де ақпараттандыру объектілері арқылы рұқсаттар мен хабарламалар саласындағы уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша хабарлама ұсынады.

      Бірлескен дара кәсіпкерлікті тіркеген жағдайда, бірлескен дара кәсіпкерліктің уәкілетті адамы бірлескен кәсіпкерліктің барлық қатысушыларының атынан қол қойылған сенімхатты ұсынады.

      Егер өтiнiш берушi кәмелет жасына толмаған жағдайда, хабарламаға заңды өкілдердің келiсiмi, ал мұндай келiсім болмаған кезде – неке қию (ерлі-зайыпты болу) туралы куәліктің көшірмесі не қорғаншылық және қамқоршылық органының шешімі немесе кәмелет жасына толмаған адамды толығымен әрекетке қабiлеттi деп жариялау туралы сот шешiмi қоса берiледi.

      Өзге құжаттарды талап етуге тыйым салынады.

      2. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне және (немесе) терроризмді және экстремизмді қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне енгізілген адамдар хабарлама беруге құқылы емес.

      3. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген тұлғалар хабарламаларды ұсынатын жағдайларды қоспағанда, жеке тұлға осы баптың 1-тармағында көрсетілген құжаттарды ұсынған күннен бастап мемлекеттік кіріс органы бір жұмыс күні ішінде дара кәсіпкерді (бірлескен дара кәсіпкерлікті) мемлекеттік тіркеуді жүргізеді.

      4. Хабарламада көрсетілген деректер өзгерген кезде дара кәсiпкер (бiрлескен дара кәсiпкерлiктiң уәкiлеттi адамы) мұндай өзгерiстер туралы мемлекеттік кірістер органына осы орган белгiлеген нысан бойынша хабарлауға мiндеттi.

      5. Хабарлама "электрондық үкіметтің" веб-порталы немесе өзге де ақпараттандыру объектілері арқылы электрондық нысанда ұсынылады.

      Ескерту. 36-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.03.2016 № 479-V (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 325-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

37-бап. Дара кәсіпкерді мемлекеттік тіркеу туралы куәлік

      Ескерту. 37-бап алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

38-бап. Дара кәсiпкердің қызметiн тоқтату

      1. Дара кәсiпкердiң қызметi ерiктi түрде не мәжбүрлеу тәртiбiмен, сондай-ақ осы Кодексте көзделген мән-жайлар басталған жағдайда тоқтатылуы мүмкiн.

      Дара кәсiпкердiң қызметi өзiндiк кәсiпкерлiк кезiнде – дара кәсiпкер дербес, бiрлескен кәсiпкерлiк кезiнде – барлық қатысушылар бiрлесiп қабылдаған шешiм негiзiнде кез келген уақытта ерiктi түрде тоқтатылады. Бұл жағдайда дара кәсіпкер мемлекеттік кіріс органына кәсіпкерлік қызметті тоқтату туралы өтініш береді.

      Дара кәсіпкер қызметін ерікті түрде тоқтату үшін мемлекеттік кіріс органына кәсіпкерлік қызметті тоқтату туралы өтініш береді.

      Бiрлескен кәсiпкерлiктi тоқтату туралы шешiм, егер бұл үшiн қатысушыларының кемінде жартысы дауыс берсе, егер олардың арасындағы келiсiмде өзгеше көзделмесе, қабылданды деп есептеледі.

      2. Жеке кәсiпкердiң қызметi:

      1) алып тасталды – ҚР 27.12.2019 № 290-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      2) тiркеу кезiнде жойылмайтын сипаттағы Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылықтар жiберiлуіне байланысты дара кәсiпкердi тiркеу жарамсыз деп танылған;

      3) қызметті Қазақстан Республикасының заңнамасын күнтiзбелiк жыл iшiнде бiрнеше рет немесе өрескел бұза отырып жүзеге асырған;

      4) ол қайтыс болды деп жарияланған;

      5) ол Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне және (немесе) терроризмді және экстремизмді қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне енгізілген;

      6) ол хабарсыз кеткен деп танылған жағдайларда;

      7) мәжбүрлі тәртіппен қызметті тоқтатуды көздейтін, "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) белгіленген жағдайларда соттың шешімі бойынша мәжбүрлі тәртіппен тоқтатылады.

      3. Осы бапта көзделген негiздерден басқа, дара кәсiпкердiң қызметi мынадай:

      1) өзiндiк кәсiпкерлiк – дара кәсiпкер әрекетке қабiлетсiз, әрекетке қабілеті шектеулі деп танылған немесе ол қайтыс болған;

      2) отбасылық кәсiпкерлiк және жай серiктестiк – егер осы тармақтың 1) тармақшасында тізбеленген мән-жайлардың болу салдарынан бiрлескен кәсiпкерлiк қатысушысының бiреуi қалған немесе бiр де бiрi қалмаған жағдайда, сондай-ақ некенi бұзуға байланысты мүлiктi бөлу кезiнде;

      3) қызметті оңайлатылған тәртіппен тоқтату көзделетін, Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген;

      4) сот шешімімен банкрот деп танылған дара кәсіпкерге қатысты банкроттық рәсімінің аяқталуы туралы сот ұйғарымы заңды күшіне енген жағдайларда да тоқтатылады.

      4. Дара кәсіпкердің қызметі өзінің өтініші не соттың заңды күшіне енген шешімі негізінде мемлекеттік кіріс органында дара кәсіпкер ретінде тіркеу есебінен шығарылған кезден бастап, сондай-ақ осы баптың 3-тармағында белгіленген жағдайларда тоқтатылды деп есептеледі.

      Дара кәсіпкер салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласындағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның интернет-ресурсында осы ақпарат орналастырылған күннен бастап тіркеуші органда дара кәсіпкер ретінде тіркеу есебінен шығарылды деп танылады.

      5. Дара кәсiпкерлiк белгiленген жағдайларда тiркеусіз жүзеге асырылған кезде, ерiктi тәртіппен – нақты тоқтатылған күннен бастап не мәжбүрлеу тәртібімен – тиiсiнше соттың шешiмi заңды күшiне енген күннен бастап ол тоқтатылды деп есептеледi.

      6. Орындалмаған міндеттемелері жоқ және мемлекеттік органдар тәуекел дәрежелері төмен және орташа субъектілер санатына жатқызған шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін Қазақстан Республикасының заңдарында қайта ұйымдастырудың және ерікті таратудың оңайлатылған тәртібі белгіленеді.

      Ескерту. 38-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 290-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 325-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

39-бап. Дара кәсiпкердiң банкроттығы

      Дара кәсiпкердiң банкроттық рәсімі Қазақстан Республикасының оңалту және банкроттық туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

40-бап. Дара кәсіпкерлердің борыштары бойынша олардың мүлкіне өндіріп алуды қолдану

      1. Дара кәсiпкерлер өз мiндеттемелерi бойынша, Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өндiрiп алу қолданылмайтын мүлiктi қоспағанда, өздерiнiң барлық мүлкiмен жауапты болады.

      2. Жеке тұлға өзiндiк кәсiпкерлiктi жүзеге асырған кезде, Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өндiрiп алу қолданылмайтын мүлiктi қоспағанда, өзiнің барлық мүлкiмен, оның iшiнде ерлi-зайыптылардың ортақ меншiгiндегi үлесiмен жауапты болады.

41-бап. Шаруа немесе фермер қожалығы ұғымы және нысандары

      1. Тұлғалардың дара кәсiпкерлiктi жүзеге асыруы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жердi ауыл шаруашылығы өнiмiн өндiру үшін пайдалануға, сондай-ақ осы өнiмдi қайта өңдеумен және өткiзумен тығыз байланысты еңбек бiрлестiгi шаруа немесе фермер қожалығы деп танылады.

      2. Шаруа немесе фермер қожалығы:

      1) кәсiпкерлiк қызмет ортақ бiрлескен меншiк базасына негiзделген отбасылық кәсiпкерлiк нысанында жүзеге асырылатын шаруа қожалығы;

      2) өзiндiк кәсiпкерлiктi жүзеге асыруға негiзделген фермер қожалығы;

      3) бiрлескен қызмет туралы шарт негiзiнде ортақ үлестiк меншiк базасында жай серiктестiк нысанында ұйымдастырылған фермер қожалығы нысандарында болуы мүмкiн.

42-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының басшысы мен мүшелері

      1. Он сегіз жасқа толған, әрекетке қабілетті Қазақстан Республикасының азаматы, қандас шаруа немесе фермер қожалығының басшысы бола алады.

      2. Ортақ қожалықты бірлесіп жүргізетін ерлі-зайыптылар, жақын туыстар (ата-аналар (ата-ана), балалар, асырап алушылар, асырап алынғандар, ата-анасы бір және ата-анасы бөлек ағалы-інілер мен апалы-сіңлілер (аға-қарындастар), ата, әже, немерелер) және басқа да адамдар шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері болып табылады.

43-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының басшысы мен мүшелерінің құқықтары және міндеттері

      1. Шаруа немесе фермер қожалығының басшысы:

      1) жеке және заңды тұлғалармен қатынастарда шаруа немесе фермер қожалығының мүдделерін білдіруге;

      2) Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған азаматтық-құқықтық мәмілелерді жүзеге асыруға;

      3) ұзақ уақыт болмаған жағдайда қожалық мүшелерінің біреуіне өзінің функцияларын орындауға уәкілеттік беруге;

      4) шаруа немесе фермер қожалығы қызметінің негізгі бағыттарын айқындауға;

      5) ішкі қағидаларды, оларды қабылдау рәсімдерін және шаруа немесе фермер қожалығының ішкі қызметін реттейтін басқа да құжаттарды бекітуге;

      6) шаруа немесе фермер қожалығының заңды тұлғаларды құруға және олардың қызметіне қатысуы туралы мәселені шаруа немесе фермер қожалығы мүшелері жалпы жиналысының қарауына шығаруға;

      7) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.

      2. Шаруа немесе фермер қожалығының басшысы:

      1) шаруа немесе фермер қожалығының есебі мен есептілігін жүргізуді ұйымдастыруға;

      2) шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері жалпы жиналысының Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін шешімдерін өз құзыреті шегінде орындауға;

      3) шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері үшін еңбек жағдайларын жасауға;

      4) жалдамалы жұмыскерлерді жұмысқа қабылдаған кезде Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес еңбек шарттарын жасасуға, жұмыс беруші актілерін шығаруға;

      5) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де міндеттерді жүзеге асыруға міндетті.

      3. Шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері:

      1) шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерінің жалпы жиналысында айқындалатын тәртіппен шаруа немесе фермер қожалығынан өз еркімен шығуға;

      2) шаруа немесе фермер қожалығының қызметі туралы ақпарат алуға, оның ішінде осы қожалықтың бухгалтерлік есебінің, қаржылық есептілігінің деректерімен және басқа да құжаттамасымен танысуға;

      3) шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерінің жалпы жиналысына және (немесе) мемлекеттік органдарға басшының және басқа да мүшелердің құқыққа сыйымсыз әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағыммен жүгінуге;

      4) өздерінің құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған жағдайда, шаруа немесе фермер қожалығы басшысының және мүшелері жалпы жиналысының шешімдеріне сот тәртібімен шағым жасауға;

      5) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.

      4. Шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері:

      1) шаруа немесе фермер қожалығы мүшелері жалпы жиналысының шешімдерін орындауға;

      2) шаруа немесе фермер қожалығының ішкі құжаттарының талаптарын сақтауға;

      3) шаруа немесе фермер қожалығының басшысы ауысқан жағдайда, қожалықты тіркеген органдарға бұл туралы ортақ өтінішпен хабарлауға;

      4) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де міндеттерді жүзеге асыруға міндетті.

44-бап. Шаруа немесе фермер қожалығын құру ерекшеліктері

      1. Шаруа немесе фермер қожалығы ерікті негізде құрылады және жер учаскесіне құқық мемлекеттік тіркелген кезден бастап, ал Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларда, дара кәсіпкер ретінде тіркелгеннен кейін құрылды деп есептеледі.

      2. Алып тасталды - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).
      Ескерту. 44-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

45-бап. Шаруашылық жүргiзу нысаны ретiндегi шаруа немесе фермер қожалығы

      1. Шаруа немесе фермер қожалығы Қазақстан Республикасындағы ауыл шаруашылығының тең құқықтық өндiрiстiк бiрлiгi болып табылады.

      2. Шаруа немесе фермер қожалығы өз қызметiнiң бағытын, өндiрiсiнiң құрылымы мен көлемiн дербес айқындайды, өнiмдi өсiредi, қайта өңдейді және өткізеді, сондай-ақ шаруашылық жүргiзуге байланысты басқа да мәселелердi шешедi.

      3. Шаруа немесе фермер қожалығы өз қызметін жүзеге асырған кезде:

      1) банк шоттарын ашуға және өз ақшаларына иелік етуге;

      2) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен және шарттарда мүлкiн, жер учаскесiн және жер пайдалану құқығын кепiлге салып, кредиттер алуға;

      3) Қазақстан Республикасының сақтандыру ісі және сақтандыру қызметі туралы заңнамасына сәйкес жалға алынған және меншiкті өндiрiс құралдарын, сондай-ақ ауыл шаруашылығы дақылдарының егiсiн (екпелерiн), көпжылдық екпелердi, өндірілген өнiмді, шикiзатты, материалдарды жойылу немесе бүліну жағдайынан сақтандыруды жүзеге асыруға;

      4) ерiктi негiзде кооперативтерге, қоғамдарға және басқа да бiрлестiктерге бiрiгуге, кооперативтiк, шаруашылық серiктестiктерiнiң және басқа да ұйымдардың қызметiне қатысуға, сондай-ақ өз қалауы бойынша кез келген ұйымнан шығуға құқылы.

46-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының меншiгi

      1. Шаруа қожалығының мүлкі, егер оның мүшелерінің арасындағы шартта өзгеше белгіленбесе, оларға бірлескен меншік құқығымен тиесілі болады.

      Бірлескен қызмет туралы шарт негізінде жай серіктестік нысанында ұйымдастырылған фермер қожалығының мүлкі оның мүшелеріне ортақ үлестік меншік құқығымен тиесілі болады.

      Өзіндік кәсіпкерлікке негізделген фермер қожалығының мүлкі оған жеке меншік құқығымен тиесілі болады.

      2. Шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң меншiгiнде жер учаскелері, жер учаскесiндегi екпелер, оның ішінде жеке орман қорының екпелері, ерiксiз және (немесе) жартылай ерiктi жағдайларда өсiрiлген және ұсталатын жабайы жануарлар, өсімдіктердің генетикалық ресурстары, шаруашылыққа арналған және өзге де құрылыстар, мелиоративтік және басқа да құрылыстар, өнiм беретiн және жұмысқа жегiлетiн мал, құс, ауыл шаруашылығына арналған және өзге де техника мен жабдық, көлiк құралдары, құрал-сайман және шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері берген және (немесе) қожалық үшiн оның мүшелерiнiң ортақ қаражатына сатып алынған басқа да мүлiк болуы мүмкін.

      3. Шаруа немесе фермер қожалығы қызметiнiң нәтижесiнде алынған жемiстер, өнiм және кірістер шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң ортақ бiрлескен немесе ортақ үлестiк мүлкi болып табылады және олардың арасындағы келiсiм бойынша пайдаланылады.

      4. Шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң мүлiктiк қатынастары Қазақстан Республикасының азаматтық және жер заңнамасының тиiстi нормаларымен реттеледi.

      5. Шаруа немесе фермер қожалығының мүлкi және жер учаскесiне құқығы Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртiппен мұраға қалдырылады.

      Ескерту. 46-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2023 № 184-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

47-бап. Шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн жер учаскесiн беру

      Шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн жер учаскесін беру және пайдалану шарттары, тәртібі Қазақстан Республикасының Жер кодексінде белгіленеді.

48-бап. Шаруа немесе фермер қожалығы қызметiнiң шарттары

      1. Шаруа немесе фермер қожалығы өз шығыстарын алатын кірісінің есебiнен жабады.

      2. Шаруа немесе фермер қожалығының өндiрiстiк, коммерциялық және өзге де қатынастары шарттық негiзде жүзеге асырылады.

      3. Шаруа немесе фермер қожалығындағы жұмыстарды орындауға еңбек шарты және (немесе) персонал беру жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған шарт бойынша жұмыс iстейтiн азаматтар тартылуы мүмкiн.

      4. Шаруа немесе фермер қожалығында жалдау туралы шартты, сондай-ақ персонал беру жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған шартты жасасу тәртiбi Қазақстан Республикасының еңбек және азаматтық заңнамасында айқындалады.

      5. Шаруа немесе фермер қожалығының мүшелерi және қожалықта еңбек шарты бойынша, сондай-ақ персонал беру жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған шарт бойынша жұмыс iстейтiн азаматтар Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген барлық құқықтарды пайдаланады.

      6. Шаруа және фермер қожалықтарының Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау туралы заңнамасына сәйкес әлеуметтік және зейнетақымен қамсыздандыру, әлеуметтiк сақтандыру жүйесін пайдалануға құқығы бар.

      Ескерту. 48-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 19.12.2020 № 386-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

49-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының қызметiн тоқтату

      1. Егер қожалықтың қызметiн жалғастырғысы келетiн бiрде-бiр қожалық мүшесi, мұрагер немесе басқа адам қалмаса, сондай-ақ банкрот болған және жер учаскесiне жеке меншiк құқығы немесе жер пайдалану құқығы тоқтатылған жағдайларда шаруа немесе фермер қожалығының қызметi тоқтатылады.

      2. Шаруа немесе фермер қожалығының қызметi тоқтатылған кезде ортақ мүлiктi бiрлескен меншiкке қатысушылар арасында бөлу, сондай-ақ олардың бiреуiне үлес бөлiп беру ортақ мүлiк құқығындағы әрбiр қатысушылардың үлесi алдын ала анықталған жағдайда жүзеге асырылуы мүмкiн.

      3. Үлестiк меншiктегi мүлiк қатысушылар арасындағы келісім бойынша өздерінің арасында бөлiнуi мүмкiн.

      4. Шаруа немесе фермер қожалығының қызметi тоқтатылған кезде мүлiктi, жер учаскесiн және жер пайдалану құқығын бөлудің шарттары мен тәртiбi Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасымен реттеледi.

3-параграф. Заңды тұлғалардың кәсіпкерлігі

50-бап. Мемлекеттік емес заңды тұлғалардың кәсіпкерлігі

      1. Мемлекеттік емес заңды тұлғалардың кәсіпкерлігі өз қызметінің негізгі мақсаты ретінде кіріс алуды көздейтін коммерциялық заңды тұлғаларды құру арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.

      2. Мемлекеттік емес коммерциялық заңды тұлғалардың ұйымдық-құқықтық нысандары шаруашылық серіктестігі, акционерлік қоғам және өндірістік кооператив қана болуы мүмкін.

      3. Коммерциялық емес ұйым өзінің жарғылық мақсаттарына сәйкес болғандықтан ғана кәсіпкерлік қызметпен айналыса алады.

51-бап. Мемлекеттік кәсіпорындардың кәсіпкерлігі

      1. Мемлекет қоғам мен мемлекеттің қажеттіліктерінен айқындалатын әлеуметтік-экономикалық міндеттерді шешу мақсатында:

      1) шаруашылық жүргізу;

      2) жедел басқару (қазыналық кәсіпорындар) құқығына негізделген мемлекеттік кәсіпорындар құрады.

      2. Мемлекет шаруашылық жүргізу құқығында бөліп берген мүлкі бар және өз міндеттемелері бойынша өзіне тиесілі барлық мүлкімен жауап беретін коммерциялық ұйым шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорын болып табылады.

      3. Мемлекет жедел басқару құқығында бөліп берген мүлкі бар коммерциялық ұйым қазыналық кәсіпорын болып табылады.

52-бап. Кәсіпкерлік субъектілеріне жататын заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және олардың филиалдары мен өкілдіктерін есептік тіркеу

      1. Қазақстан Республикасының аумағында құрылатын және кәсіпкерлік субъектілеріне жататын заңды тұлғалар өздерінің құрылу мақсатына, өз қызметiнiң түрi мен сипатына, қатысушылар (мүшелер) құрамына қарамастан, мемлекеттiк тiркеуге жатады.

      2. Кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан филиалдары мен өкiлдiктерi, олар заңды тұлға құқығын иеленбестен есептiк тiркеуге жатады.

      3. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларды қоспағанда, кәсіпкерлік субъектілеріне жататын заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеуді және олардың филиалдары мен өкілдіктерін есептік тіркеуді "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы (тіркеуші орган) жүзеге асырады.

      4. Кәсіпкерлік субъектілері – заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеу туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 52-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.04.2019 № 241-VI Заңымен (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі).

53-бап. Кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру және тарату

      1. Кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру немесе тарату осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген ерекшеліктер ескеріле отырып, Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Кәсіпкерлік субъектісі борышкердің немесе кредитордың сотқа берген, ал Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда, өзге де адамдардың өтінішінің негізінде сот шешімімен банкрот деп жарияланады.

      3. Заңды тұлғаны оңалту және оның банкроттық рәсімі Қазақстан Республикасының оңалту және банкроттық туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

3-тарау. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ БІРЛЕСТІКТЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ
ЖҰМЫС ІСТЕУ ШАРТТАРЫ

54-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктері

      1. Кәсіпкерлік субъектілері өздерінің кәсіпкерлік қызметін үйлестіру, сондай-ақ кәсіпкерлік субъектілерінің ортақ мүдделерін білдіру мен қорғау мақсатында құратын қауымдастық (одақ) кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестігі болып табылады.

      2. Кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктерін қаржыландыру кәсіпкерлік субъектілерінің ерікті мүшелік жарналары және Қазақстан Республикасының заңдарымен тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен қамтамасыз етіледі.

55-бап. Кәсіпкерлік субъектілері бірлестіктері қызметінің негіздері

      Кәсіпкерлік субъектілері бірлестіктерінің қызметі:

      1) барлық кәсіпкерлік субъектілерінің тең құқықтылығына;

      2) мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттарына сәйкес келмейтін шешімдерді қабылдауға жол бермеуге;

      3) кәсіпкерлік субъектілері бірлестіктерінің заңды түрде жүзеге асырылатын қызметін шектеуге жол бермейтін тәуелсіздікке;

      4) қызметінің ашықтығы, өз мүшелері алдында есеп беруге, жауапкершілікке;

      5) шешімдер қабылдаудағы және оларды іске асырудағы тиімділікке, жүйелілікке және жеделдікке негізделеді.

56-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы, оның мақсаты мен міндеттері

      1. Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы (бұдан әрі – Ұлттық палата) Қазақстан Республикасының бизнес қоғамдастығы мен мемлекеттік билік органдары арасында кәсіпкерлік бастаманы іске асыру және өзара тиімді әріптестікті дамыту үшін қолайлы құқықтық, экономикалық және әлеуметтік жағдайларды қамтамасыз ету, сондай-ақ дара кәсіпкерлердің және (немесе) заңды тұлғалардың қауымдастық (одақ) нысанындағы бірлестіктерінің (бұдан әрі – қауымдастық (одақ) қызметін ынталандыру және қолдау мақсатында құрылған, кәсіпкерлік субъектілері одағын білдіретін коммерциялық емес ұйым болып табылады.

      2. Ұлттық палатаны құрудың мақсаты Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің өсуі мен одан әрі дамуы үшін институционалдық негізді қалыптастыру болып табылады.

      3. Ұлттық палатаның міндеттері:

      1) кәсіпкерлік қоғамдастықты шоғырландыру;

      2) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін білдіру, қамтамасыз ету және қорғау;

      3) кәсіпкерлік субъектілері мен олардың қауымдастықтарының (одақтарының) мемлекеттік органдармен тиімді өзара іс-қимылын ұйымдастыру;

      4) Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік бастаманы іске асыру үшін қолайлы құқықтық, экономикалық және әлеуметтік жағдайлар жасауға жәрдемдесу;

      5) Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік мүдделерін қозғайтын заңнамасын жетілдіру процесіне қатысу;

      6) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де міндеттер болып табылады.

57-бап. Ұлттық палатаның жүйесі

      1. Қауымдастықтар (одақтар) Ұлттық палатаның басқару органдарында және жұмыс органдарында кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін білдіруге белгіленген өлшемшарттарға өздерінің сәйкестігін Ұлттық палатаның тануы үшін аккредиттеуден өтуге тиіс.

      2. Ұлттық палата жүйесіне:

      1) республикалық деңгейде:

      Ұлттық палата;

      Ұлттық палатада аккредиттелген республикалық салааралық, салалық қауымдастықтар (одақтар), сондай-ақ шағын, орта және (немесе) ірі кәсіпкерліктің республикалық қауымдастықтары (одақтары);

      2) аумақтық деңгейде:

      облыстар, республикалық маңызы бар қалалар және астана кәсіпкерлерінің палаталары (бұдан әрі – өңірлік палаталар);

      өңірлік палаталарда аккредиттелген өңірлік салааралық, өңірлік салалық қауымдастықтар (одақтар), сондай-ақ шағын, орта және (немесе) ірі кәсіпкерліктің өңірлік қауымдастықтары (одақтары);

      өңірлік палаталарда аккредиттелген облыстардағы, облыстық, республикалық маңызы бар қалалардағы және астанадағы қауымдастықтар (одақтар);

      өңірлік палаталарда аккредиттелген аудандардағы, аудандық маңызы бар қалалардағы қауымдастықтар (одақтар);

      3) қалалық және аудандық деңгейлерде:

      тиісті облыстардың, облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың аудандарындағы, сондай-ақ облыстық, аудандық маңызы бар қалалардағы өңірлік палаталардың филиалдары;

      4) "Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының мақсаттарын іске асыру үшін құрылған, Ұлттық палата құрылтайшы ретінде қатысатын заңды тұлғалар;

      5) Ұлттық палатаның шет мемлекет аумағындағы филиалдары мен өкілдіктері;

      6) Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл кіреді.

58-бап. Ұлттық палата қызметінің қағидаттары

      1. Ұлттық палатаның қызметі:

      1) дербестік;

      2) барлық кәсіпкерлік субъектілерінің тең құқықтылығы;

      3) мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттарына қайшы келмейтін шешімдерді қабылдау;

      4) қызметінің ашықтығы, өз мүшелері алдында есеп беру, жауапкершілік;

      5) шешімдер қабылдаудағы және оларды іске асырудағы тиімділік, жүйелілік және жеделдік;

      6) салааралық, салалық және өңірлік қауымдастықтарды (одақтарды) дамыту;

      7) кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігі;

      8) тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді өндірушілер өндіретін тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің адам өмірі мен денсаулығы және қоршаған орта үшін қауіпсіздігін қамтамасыз етуге ықпал жасау;

      9) қоғам мен кәсіпкерлік мүдделерінің теңгерімін қамтамасыз ету қағидаттарына негізделеді.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-тармақ өзін-өзі реттеу туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.

      2. Ұлттық палата, егер осы тармақта өзгеше белгіленбесе, Қазақстан Республикасының заңнамасында өзге коммерциялық емес ұйымдарға міндетті түрде мүше болу белгіленген кәсіпкерлік субъектілерін, сондай-ақ мемлекеттік кәсіпорындарды қоспағанда, оған Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тіркелген (есептік тіркеуден өткен) кәсіпкерлік субъектілерінің мүше болуының міндеттілігі қағидаты бойынша құрылады.

      Міндетті мүше болуға негізделген кәсіпкерлік қызмет саласындағы өзін-өзі реттеу ұйымдарының мүшелері (қатысушылары) болып табылатын кәсіпкерлік субъектілеріне кәсіпкерлік субъектілерінің Ұлттық палатаға міндетті түрде мүше болу қағидаты қолданылады.

59-бап. Ұлттық палатаның мүшелері

      1. Егер осы Кодексте және "Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында өзгеше белгіленбесе, кәсіпкерлік субъектілері Ұлттық палатаның мүшелері болып табылады.

      2. Ұлттық палатаның мүшелері:

      1) Ұлттық палата тарапынан кәсіби қолдау мен қорғауды, сондай-ақ оның жарғысында көзделген көрсетілетін қызметтерді пайдалануға;

      2) оның басқару органдарын сайлауға және оларға сайлануға;

      3) Ұлттық палатаға жазбаша сұрау салулармен өтініш жасауға және Ұлттық палатаға берілген өкілеттіктер шегінде уәжді жауаптар алуға, оның қызметін ұйымдастыруды жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізуге;

      4) "Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында және Ұлттық палатаның жарғысында көзделген тәртіппен Ұлттық палатаны басқаруға қатысуға;

      5) Ұлттық палата ұйымдастыратын оқытудан, қайта даярлаудан және біліктілікті арттырудан өтуге;

      6) білікті ақпараттық-талдамалық қолдау, оның ішінде әртүрлі бейіндегі тәуелсіз сарапшылар көрсететін қызметтерді алуға;

      7) Ұлттық палата жарғысында көзделген тәртіппен оның қызметі туралы есептерді тыңдауға;

      8) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де құқықтарды пайдалануға құқылы.

      3. Ұлттық палатаның мүшелері міндетті мүшелік жарналар төлеуге міндетті.

      4. Ұлттық палата мүшелерінің құқықтары тең.

      5. Ұлттық палата кәсіпкерлік субъектілерінің қызметіне араласуға, олардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзуға құқылы емес.

      6. Дауларды реттеу Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

60-бап. Ұлттық палатаның құзыреті

      Ұлттық палата осы Кодексте, "Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген функцияларды жүзеге асырады.

61-бап. Қазақстан Республикасының Үкіметімен, мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл

      1. Міндетті мүшелік жарналардың шекті мөлшерлерін кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

      2. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Ұлттық палатаның өзара іс-қимылы оны құру мақсатына және оның міндеттеріне қол жеткізуге бағытталады.

      3. Ұлттық палатаның Қазақстан Республикасының Үкіметімен және мемлекеттік органдармен өзара іс-қимылы осы Кодексте және өзге де нормативтік құқықтық актілерде көзделген тәртіппен мынадай нысанда:

      1) Ұлттық палатаның жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актілердің жобаларын, мемлекеттік жоспарлау жүйесі саласындағы құқықтық актілердің жобаларын әзірлеуге және оларға сараптама жасауға қатысуы;

      2) Ұлттық палатаның жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын, Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттарды, сондай-ақ Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының жобаларын әзірлеуге және оларға сараптама жасауға қатысуы;

      3) Ұлттық палатаның орталық және жергілікті мемлекеттік органдардың қатысуымен консультативтік-кеңесші органдарды құруы;

      4) Ұлттық палатаның орталық және жергілікті мемлекеттік органдар жанынан кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін қозғайтын мәселелер бойынша құрылатын консультативтік-кеңесші органдардың жұмысына қатысуы;

      5) Ұлттық палатаны құрудың мақсатын, оның міндеттері мен функцияларын іске асыруға бағытталған өзге де нысандарда жүзеге асырылады.

      4. Коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді қоспағанда, мемлекеттік органдар Ұлттық палатаның сұрау салуы бойынша Қазақстан Республикасы кәсіпкерлерінің құқықтары мен міндеттерін қозғайтын ақпаратты Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен ұсынуға міндетті.

      Ескерту. 61-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

62-бап. Өзін-өзі реттеуді енгізу және оның түрлері

      Кәсіпкерлік және кәсіби қызмет салаларында қолайлы құқықтық және экономикалық жағдайлар жасау мақсатында Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзін-өзі реттеу ұйымдарына ерікті және міндетті мүше болуға (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттеу енгізілуі мүмкін.

      Кәсіпкерлік немесе кәсіптік қызмет саласындағы міндетті мүшелікке (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттеуді енгізу үшін мынадай шарттардың алдын ала сақталуы:

      1) нақты саладағы реттеуші мемлекеттік орган және мүдделі тұлғалар осы Кодекстің 83-бабына сәйкес реттеушілік әсерді талдау рәсімін алдын ала жүргізуге тиіс;

      2) міндетті мүшелікке (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттеуді енгізу жоспарланып отырған салада Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасын қоспағанда, ерікті мүшелікке (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттейтін ұйымдардың және (немесе) кәсіпкерлік немесе кәсіптік қызмет субъектілерінің міндетті мүшелігі бар өзге де коммерциялық емес ұйымдардың жұмыс істеуі қажет.

      Ескерту. 62-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-БӨЛІМ. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІ МЕН МЕМЛЕКЕТТІҢ
ӨЗАРА ІС-ҚИМЫЛЫ
4-тарау. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ НОРМА ШЫҒАРУШЫЛЫҚҚА ҚАТЫСУЫ

63-бап. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктерін аккредиттеу

      Ескерту. 63-бап алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

64-бап. Сараптама кеңестері

      1. Сараптама кеңесі орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар жанынан:

      кәсіпкерлікті қолдау мен қорғау, оның ішінде әкімшілік кедергілерді жою мақсатында мемлекеттік органдардың қызметін жетілдіру бойынша ұсыныстарды тұжырымдау;

      кәсіпкерлік мүдделерін қозғайтын Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру бойынша ұсыныстарды тұжырымдау;

      сараптама кеңестерінің мүшелерінен кәсіпкерлік мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актілердің жобаларына, мемлекеттік жоспарлау жүйесі саласындағы құқықтық актілердің жобаларына, Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының жобаларына, сондай-ақ Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттарға сараптама қорытындыларын алу жөніндегі жұмысты ұйымдастыру үшін құрылатын консультативтік-кеңесші орган болып табылады.

      2. Сараптама кеңестерінің құрамына Ұлттық палатаның, өзін-өзі реттеу ұйымдарының, жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнің бiрлестiктерi мен өзге де коммерциялық емес ұйымдардың, мемлекеттiк органдардың өкiлдерi кіреді.

      Сараптама кеңестерінің отырыстары қажеттілігіне қарай өткізіледі.

      3. Жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң бiрлестiктерi мен өзге де коммерциялық емес ұйымдар сараптама кеңесінің мүшелері мәртебесіне өздері орталық мемлекеттiк немесе жергiлiктi атқарушы органда аккредиттелген кезден бастап қана ие болады.

      4. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктері мен өзге де коммерциялық емес ұйымдарды аккредиттеуден өткізу тәртібін, оның ішінде аккредиттеу туралы куәліктің нысанын, аккредиттеудің күшін жою негіздері мен тәртібін кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

      Аккредиттеу туралы куәлік үш жыл мерзімге беріледі.

      Орталық мемлекеттік және (немесе) жергілікті атқарушы органдарда қатарынан екі реттен көп аккредиттелген жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктері аккредиттеу туралы куәлікті мерзімсіз негізде алады.

      5. Сараптама кеңесінің отырыстарына сараптама кеңесі мүшелерінің өкілдері қатысады, олардың өкілеттіктері сенімхатпен расталады.

      Орталық мемлекеттiк және жергiлiктi атқарушы органдардың жанындағы сараптама кеңестерінiң құрамдары осы органдар басшыларының шешiмдерiмен бекiтiледi.

      6. Мемлекеттiк құпияларды қамтитын нормативтiк құқықтық актілердің жобалары, мемлекеттік жоспарлау жүйесі саласындағы құқықтық актілердің жобалары сараптама кеңесінің қарауына жатпайды.

      7. Сараптама кеңесінің мүшелері нормативтік құқықтық актінің жобасын, мемлекеттік жоспарлау жүйесі саласындағы құқықтық актілердің жобаларын, Қазақстан Республикасы халықаралық шартының жобасын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шартты қарауды сараптама кеңесінің мүшелеріне тиісті жобаны ашық нормативтік құқықтық актілердің интернет-порталында орналастыру туралы хабарламаны сараптама кеңесінің дереу жіберуі арқылы отырыс өткізбей жүзеге асырады.

      Күн тәртібі оның мүшелерінің кемінде үштен екісі болған кезде қаралады.

      Бұл ретте сараптама кеңесінің отырыстары сараптама кеңесінің мүшелерін тікелей шақыру не нақты уақыт режимінде бейнеконференция байланысын немесе интернет-конференция өткізу арқылы өткізілуі мүмкін.

      Егер сараптама кеңесі мүшелерінің бірі сараптама кеңесінің отырысын өткізуді талап ететін болса, мұндай отырысты өткізу міндетті болып табылады. Сараптама кеңесі отырысының қорытындысы кәсіпкерлік қызметті реттеу мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның қарауына сараптама кеңестері туралы үлгілік ережеде айқындалған тәртіппен жіберілуі мүмкін.

      8. Егер жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын мәселе тиісті орталық мемлекеттік немесе жергілікті атқарушы органның құзыретіне жататын болса, осындай кез келген мәселе сараптама кеңесінің қарауына шығарылуы мүмкін.

      9. Алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 64-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

65-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу және қабылдау ерекшеліктері

      Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу және қабылдау осы Кодекске және "Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасы Заңына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 65-бап жаңа редакцияда – ҚР 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

66-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын заң жобаларының тұжырымдамалары, нормативтік құқықтық актілердің жобалары бойынша сараптама қорытындылары

      Ескерту. 66-бап алып тасталды – ҚР 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

67-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актінің жобасын бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау (тарату)

      Ескерту. 67-бап алып тасталды – ҚР 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

68-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын нормативтік құқықтық актіні қолданысқа енгізу тәртібі

      Ескерту. 68-бап алып тасталды – ҚР 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

69-бап. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын халықаралық шарттар жасасудың ерекшеліктері

      Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының жобаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттарды әзірлеу кезінде осы Кодексте және "Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 19-бабында көзделген тәртіп қолданылады.

      Ескерту. 69-бап жаңа редакцияда – ҚР 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК-ЖЕКЕШЕЛІК ӘРІПТЕСТІК

70-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік ұғымы

      1. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік мынадай белгілерге сәйкес келетін, мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптес арасындағы ынтымақтастық нысаны болып табылады:

      1) мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартын жасасу арқылы мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптес қатынастарын құру;

      2) мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асырудың орта мерзімді немесе ұзақ мерзімді мерзімі (мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасының ерекшеліктеріне қарай бестен отыз жылға дейін);

      3) мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптестің мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыруға бірлесіп қатысуы;

      4) мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыру үшін мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптестің ресурстарын біріктіру;

      4-1) мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасында инвестициялық және пайдалану кезеңдерінің болуы.

      Инвестициялық кезең мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектісін жобалауды (қажет болған жағдайда), салуды және (немесе) реконструкциялауды және (немесе) жаңғыртуды не құруды қамтиды. Пайдалану кезеңі мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектісін оның функционалдық мақсатына сәйкес пайдалануды не мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектісінің инфрақұрылымына техникалық қызмет көрсетуді, не оны басқаруды қамтиды;

      5) мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыру үшін жекеше әріптестің инвестицияларды жүзеге асыруы.

      Ескерту. 70-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

71-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік субъектілері

      Мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптес, сондай-ақ "Мемлекеттік-жекешелік әріптестік туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген, мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыруға қатысатын өзге де тұлғалар мемлекеттік-жекешелік әріптестік субъектілері болып табылады.

72-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектілері

      Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыру шеңберінде құрылатын (оның ішінде салынатын және қажет болған жағдайда жобаланатын) және (немесе) реконструкцияланатын және (немесе) жаңғыртылатын, сондай-ақ пайдаланылатын ғимараттар, құрылысжайлар және (немесе) жабдық, мүліктік кешендер, зияткерлік шығармашылық қызметтің нәтижелері мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектілері болып табылады.

      Ескерту. 72-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

73-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің негізгі міндеттері мен қағидаттары

      1. Мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің негізгі міндеттері:

      1) Қазақстан Республикасының орнықты әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптестің тиімді өзара іс-қимыл жасауы үшін жағдайлар жасау;

      2) халықтың тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету инфрақұрылымы мен жүйелерін дамыту үшін мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптестің ресурстарын біріктіру арқылы мемлекеттің экономикасына инвестициялар тарту;

      3) халықтың, сондай-ақ өзге де мүдделі тұлғалардың мүдделері мен қажеттіліктерін ескере отырып, тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің қолжетімділік деңгейін және сапасын арттыру;

      4) Қазақстан Республикасындағы жалпы инновациялық белсенділікті арттыру, оның ішінде жоғары технологиялық және ғылымды қажетсінетін өндірістерді дамытуға жәрдемдесу болып табылады.

      2. Мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің қағидаттары:

      1) дәйектілік қағидаты – мемлекеттік-жекешелік әріптестік субъектілері арасындағы өзара қатынастарды кезең-кезеңмен орнату;

      2) конкурстық қағидаты – "Мемлекеттік-жекешелік әріптестік туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген жағдайларды қоспағанда, жекеше әріптесті конкурстық негізде айқындау;

      3) теңгерімділік қағидаты – мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыру процесінде міндеттерді, кепілдіктерді, тәуекелдерді және кірістерді мемлекеттік әріптес пен жекеше әріптес арасында өзара тиімді бөлу;

      4) нәтижелілік қағидаты – мемлекеттік-жекешелік әріптестік нәтижелеріне қол жеткізуді бағалауға мүмкіндік беретін өлшемшарттар мен көрсеткіштерді белгілеу;

      4-1) ақпараттың ашықтығы мен қолжетімділігі қағидаты – Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шектерде мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын жоспарлау мен іске асыру процестері туралы ақпаратқа ашық қол жеткізу;

      5) халық үшін құндылық қағидаты – әлеуметтік инфрақұрылымды және халықтың тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету жүйелерін дамытуды қамтамасыз ету, тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің қолжетімділік деңгейі мен сапасын арттыру, сондай-ақ мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыру шеңберінде жұмыс орындарын құру болып табылады.

      Ескерту. 73-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

74-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестікті қолдану салалары және оны жүзеге асыру тәсілдері

      1. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік экономиканың барлық саласында (аясында) жүзеге асырылады. Бұл ретте тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын объектілер мемлекеттік-жекешелік әріптестікті іске асыру үшін берілмейді.

      2. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жүзеге асырылу тәсілі бойынша институционалдық және келісімшарттық болып бөлінеді.

      3. Институционалдық мемлекеттік-жекешелік әріптестікті мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартына сәйкес мемлекеттік-жекешелік әріптестік компаниясы іске асырады.

      4. Өзге жағдайларда мемлекеттік-жекешелік әріптестік келісімшарттық мемлекеттік-жекешелік әріптестік тәсілі бойынша жүзеге асырылады.

      Келісімшарттық мемлекеттік-жекешелік әріптестік мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартын жасасу арқылы, оның ішінде мынадай түрлердегі:

      1) концессия;

      2) мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқару;

      3) мемлекеттік мүлікті мүліктік жалдау (жалға беру);

      4) лизинг;

      5) технологияны әзірлеуге, тәжірибелік үлгіні дайындауға, тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақ және ұсақ сериялы өндіріс бойынша жасалатын шарттар;

      6) өмірлік цикл келісімшарттары;

      7) сервистік келісімшарттар;

      8) мемлекеттік-жекешелік әріптестік белгілеріне сәйкес келетін өзге де шарттар жасасу арқылы іске асырылады.

      Ескерту. 74-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 86-VI Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

6-тарау. КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЖАУАПКЕРШІЛІГІ

75-бап. Кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігінің жалпы ережелері

      1. Кәсіпкерлік субъектілерінің әлеуметтік, экологиялық және өзге де салаларды дамытуға ерікті үлес қосуы кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігі болып табылады.

      2. Мемлекет Қазақстан Республикасында кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігі үшін жағдайлар жасайды.

      3. Кәсіпкерлік субъектілерін әлеуметтік жауапкершілік бойынша қызметті жүзеге асыруға мәжбүрлеуге ешкім құқылы емес.

      Қайырымдылықты жүзеге асыру кезінде кәсіпкерлік субъектілерінің істеріне мемлекеттің заңсыз араласуына жол берілмейді.

      4. Кәсіпкерлік субъектілері өз қызметінде жұмыспен қамту және еңбек қатынастары, қоршаған ортаны қорғау салаларында және өзге де салаларда кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігін ендіре алады.

      Кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігін кәсіпкерлік субъектілері қайырымдылық арқылы және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де нысандарда жүзеге асыра алады.

76-бап. Кәсіпкерліктің жұмыспен қамту және еңбек қатынастары саласындағы әлеуметтік жауапкершілігі

      1. Кәсіпкерліктің әлеуметтік жауапкершілігі кәсіпкерлік субъектілері жұмыскерлерінің Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген құқықтарын қорғау негізінде құрылады және әлеуметтік мәселелерді шешуде және еңбек жағдайларын регламенттеуде кәсіпкерлік субъектісі мен оның жұмыскерлері арасындағы әріптестік қатынастарды дамытуға бағытталуға тиіс.

      2. Жұмыс орындарын сақтау, еңбек жағдайларын жақсарту, еңбек жағдайларының қауіпсіздігін қамтамасыз ету және жұмыскерлерді әлеуметтік қорғау нормаларын сақтау, сондай-ақ ішкі саясатты бекіту кәсіпкерліктің жұмыспен қамту және еңбек қатынастары саласындағы негізгі бағыттары болып табылады.

      3. Кәсіпкерлік субъектілері Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес еңбек саласындағы әлеуметтік әріптестік және ұжымдық қатынастар саясатын іске асыруға қатысады.

77-бап. Кәсіпкерліктің экология саласындағы әлеуметтік жауапкершілігі

      1. Кәсіпкерлік субъектілері қоршаған ортаға ұқыпты және ұтымды қарым-қатынасты қамтамасыз етуге тиіс.

      2. Кәсіпкерліктің экология саласындағы әлеуметтік жауапкершілігі мынадай міндеттерді:

      1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы бағдарламалар мен іс-шараларды қаржыландыруды және көшелерді, саябақтар мен басқа да қоғамдық орындарды абаттандыруды;

      2) қоршаған ортаны қорғау саласындағы ішкі саясатты бекітуді;

      3) қоршаған ортаның жай-күйін жақсартуға бағытталған өзге де мәселелерді шешуді ерікті түрде орындау арқылы іске асырылады.

78-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің қайырымдылықты жүзеге асыру кезіндегі мемлекеттік кепілдіктері

      1. Қайырымдылыққа қатысушы кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға мемлекет кепілдік береді және қолдау көрсетеді.

      2. Мемлекет кәсіпкерлік субъектілерінің қайырымдылығын осындай қызметті жүзеге асыратын, қайырымдылықты дамытуға елеулі үлес қосқан кәсіпкерлік субъектілеріне Қазақстан Республикасының Президенті айқындайтын тәртіппен мемлекеттік наградалар, сондай-ақ қайырымдылық саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен құрметті атақтар белгілеу және беру арқылы ынталандырады.

      3. Қайырымдылықты жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілерінің "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес салық жеңілдіктеріне құқығы бар.

      4. Кәсіпкерлік субъектілерінің қайырымдылықты жүзеге асыру бойынша құқықтарының іске асырылуына және жеке және заңды тұлғалардың қайырымдылық көмек алуына кедергі келтіретін мемлекеттік органдардың лаузымды адамдары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

      Ескерту. 78-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 86-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық заңымен; ҚР 04.07.2022 № 134-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

79-бап. Мемлекет және қайырымдылықпен айналысатын кәсіпкерлік субъектілерінің өзара іс-қимылы

      1. Мемлекет қайырымдылықты жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілерінің, сондай-ақ олардың бірлестіктерінің құқықтары мен заңды мүдделерінің сақталуын қамтамасыз етеді.

      2. Қайырымдылықты жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері, сондай-ақ олардың бірлестіктері мемлекеттік органдармен, жергілікті атқарушы органдармен ынтымақтаса алады және өзара іс-қимыл жасап, олармен келісімдер жасаса алады, сондай-ақ шарттар негізінде Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген белгілі бір жұмыстарды орындай алады.

      3. Осы Кодекстің нормалары филантропиялық қызметтің мақсаттары үшін пайдаланылмайтын байланысты және байланысты емес гранттарды тарту, бағалау, мониторингтеу және пайдалану тетігіне қолданылмайды.

6-1-тарау. Әлеуметтік кәсіпкерлік

      Ескерту. 6-1-тараумен толықтырылды – ҚР 24.06.2021 № 52-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

79-1-бап. Әлеуметтік кәсіпкерлік

      Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің азаматтар мен қоғамның әлеуметтік проблемаларын шешуге ықпал ететін, осы Кодекстің 79-3-бабында көзделген шарттарға сәйкес жүзеге асырылатын кәсіпкерлік қызметі әлеуметтік кәсіпкерлік болып табылады.

      Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізіліміне енгізілген дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар (ірі кәсіпкерлік субъектілерін қоспағанда) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілері болып табылады.

79-2-бап. Әлеуметтік кәсіпкерліктің негізгі міндеттері

      Әлеуметтік кәсіпкерліктің негізгі міндеттері мыналар болып табылады:

      1) кәсіпкерлік субъектілерінің әлеуметтік проблемаларды шешуге, оның ішінде әлеуметтік инновацияларды ендіру және осы Кодекстің 79-3-бабында көзделген әлеуметтік қызметтер көрсетуге жәрдемдесу арқылы қатысуын қамтамасыз ету.

      Осы Кодекстің мақсаттары үшін әлеуметтік инновациялар деп қоғамда әлеуметтік өзгерістер туындататын әлеуметтік маңызы бар міндеттерді шешуге ықпал ететін жаңа идеялар, стратегиялар, технологиялар түсініледі;

      2) осы Кодекстің 79-3-бабында аталған халықтың әлеуметтік осал топтарын жұмыспен қамтуды қамтамасыз етуге жәрдемдесу және олар үшін қоғамдық пайдалы қызметке қатысуға басқа азаматтармен тең мүмкіндіктер жасау;

      3) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілері өндіретін тауарларды, орындайтын жұмыстарды, көрсететін қызметтерді нарыққа, оның ішінде осы Кодекстің 79-3-бабында көрсетілген халықтың әлеуметтік осал топтарының өз еңбегімен қатысуы арқылы жылжыту.

79-3-бап. Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары

      Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілері осы бапта санамаланған шарттардың біріне немесе бірнешеуіне сәйкестігіне қарай мынадай санаттарға бөлінеді:

      1) бірінші санат – әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі азаматтардың мынадай санаттарын:

      мүгедектігі бар адамдарды;

      мүгедектігі бар баланы тәрбиелеп отырған ата-ананы және басқа да заңды өкілдерді;

      зейнеткерлерді және зейнеталды жастағы азаматтарды (жасына байланысты зейнетақы төлемдеріне құқық беретін жасқа келгенге дейін бес жыл ішінде);

      балалар ауылдарының тәрбиеленушілерін және балалар үйлерінің, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған мектеп-интернаттардың түлектерін – жиырма тоғыз жасқа дейін;

      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесі мекемелерінен жазасын өтеуден босатылған адамдарды – босатылғаннан кейін алпыс ай ішінде;

      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесі мекемелерінде жазасын өтеп жүрген және пробация қызметінде есепте тұрған адамдарды;

      белгілі бір тұрғылықты жері жоқ адамдарды;

      аз қамтылған, көпбалалы немесе толық емес отбасыларға жататын ата-аналарды және басқа да заңды өкілдерді, сондай-ақ "Алтын алқа", "Күміс алқа" алқаларымен наградталған немесе бұрын "Батыр Ана" атағын алған, сондай-ақ I және II дәрежелі "Ана даңқы" ордендерімен наградталған көпбалалы аналарды;

      наркологиялық науқастарды медициналық-әлеуметтік оңалтудан немесе психикаға белсенді әсер ететін заттарға тәуелділікті емдеуден өткен адамдарды – оңалту немесе емдеу жүргізілгеннен кейін он екі ай ішінде;

      қандастарды әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі қызметкерлерінің арасында осындай санаттардың кез келгеніне (осындай санаттардың біріне немесе бірнешеуіне) жататын адамдардың орташа жылдық саны алдыңғы күнтізбелік жылдың қорытындысы бойынша кемінде елу пайызды құраған (бірақ осындай санаттарға жататын кемінде екі адам болған), ал еңбекке ақы төлеу шығыстарында осындай санаттардың кез келгеніне (осындай санаттардың біріне немесе бірнешеуіне) жататын адамдардың еңбегіне ақы төлеуге арналған шығыстардың үлесі кемінде жиырма бес пайызды құраған жағдайда, жұмыспен қамтуға ықпал етеді (жұмыскердің әлеуметтік мәртебесі еңбек шартын жасасқан кезде белгіленеді);

      2) екінші санат – әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі осы баптың 1) тармақшасында аталған санаттар қатарындағы азаматтар өндіретін тауарларды, орындайтын жұмыстарды, көрсететін қызметтерді өткізуге ықпал етеді. Бұл ретте, алдыңғы күнтізбелік жылдың қорытындысы бойынша осындай қызметті (осындай қызмет түрлерін) жүзеге асырудан түсетін кірістердің үлесі әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі кірістерінің жалпы көлемінің кемінде елу пайызын құрауға тиіс, ал әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі алдыңғы күнтізбелік жыл ішінде алған таза кірістің ағымдағы күнтізбелік жылда осындай қызметті (осындай қызмет түрлерін) жүзеге асыруға бағытталған үлесі көрсетілген кіріс мөлшерінің (алдыңғы күнтізбелік жыл ішінде таза кіріс болған жағдайда) кемінде елу пайызын құрайды;

      3) үшінші санат – әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі мүгедектігі бар адамдардың тыныс-тіршілігіндегі шектеулерді еңсеруге немесе орнын толтыруға мүмкіндік беретін жағдайлар жасау мақсатында мүгедектігі бар адамдарға арналған, сондай-ақ қоғамдық пайдалы қызметке қатысу үшін басқа азаматтармен тең мүмкіндіктер жасау мақсатында осы баптың 1) тармақшасында аталған өзге де адамдарға арналған тауарлар өндіру, жұмыстар орындау, қызметтер көрсету жөніндегі қызметті алдыңғы күнтізбелік жылдың қорытындысы бойынша осындай қызметті (осындай қызмет түрлерін) жүзеге асырудан түсетін кірістердің үлесі әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі кірістерінің жалпы көлемінің кемінде елу пайызын құраған, ал әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі алдыңғы күнтізбелік жыл ішінде алған таза кірістің ағымдағы күнтізбелік жылда осындай қызметті (осындай қызмет түрлерін) жүзеге асыруға бағытталған үлесі көрсетілген кіріс мөлшерінің (алдыңғы күнтізбелік жыл ішінде таза кіріс болған жағдайда) кемінде елу пайызын құраған жағдайда, мынадай:

      тұрмыста тыныс-тіршілікті қолдауға бағытталған әлеуметтік-тұрмыстық қызметтерді көрсету жөніндегі;

      күтімді ұйымдастыру, сауықтыру іс-шараларын жүргізуге жәрдем көрсету, азаматтардың денсаулық жағдайының өзгеруін анықтау үшін жүйелі түрде байқау арқылы денсаулықты қолдауға және сақтауға бағытталған әлеуметтік-медициналық қызметтерді көрсету жөніндегі;

      әлеуметтік ортаға бейімдеу үшін психологиялық жай-күйін түзетуде көмек көрсетуді көздейтін әлеуметтік-психологиялық қызметтерді көрсету жөніндегі;

      мінез-құлқындағы ауытқушылықтардың профилактикасына бағытталған әлеуметтік-педагогикалық қызметтерді көрсету жөніндегі;

      жұмысқа орналасуда және еңбекте бейімделуге байланысты өзге де проблемаларды шешуде көмек көрсетуге бағытталған әлеуметтік-еңбек қызметтерін көрсету жөніндегі;

      коммуникациялық әлеуетті арттыруды, оңалту мен әлеуметтік бейімдеуді көздейтін қызметтерді, әлеуметтік қолдап отыру бойынша қызметтерді көрсету жөніндегі;

      аурулардың профилактикасы, мүгедектігі бар адамдарды оңалту, оның ішінде мүгедектігі бар балаларды медициналық абилитациялау үшін ғана пайдаланылуы мүмкін медициналық техниканы, протездік-ортопедиялық құралдарды, цифрлық денсаулық сақтау саласындағы бағдарламалық қамтылымды, сондай-ақ техникалық құралдарды өндіру және (немесе) өткізу жөніндегі;

      мүгедектігі бар адамдар мен зейнеткерлердің демалысын және оларды сауықтыруды ұйымдастыру жөніндегі;

      қосымша білім берудің білім беру бағдарламаларын іске асыру жөніндегі;

      мүгедектер мен халықтың жүріп-тұруы шектеулі топтары үшін әлеуметтік, көліктік және рекреациялық инфрақұрылым объектілеріне қолжетімділікті, көлік құралдарын пайдалануды, ақпарат беру кезінде әмбебап байланыс қызметтерін көрсетуді қамтамасыз ету бойынша жағдайлар жасау жөніндегі қызмет түрлеріне сәйкес жүзеге асырады;

      4) төртінші санат – әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі қызметті алдыңғы күнтізбелік жылдың қорытындысы бойынша осындай қызметті (осындай қызмет түрлерін) жүзеге асырудан түсетін кірістердің үлесі әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі кірістерінің жалпы көлемінің кемінде елу пайызын құраған, ал әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісі алдыңғы күнтізбелік жыл ішінде алған таза кірістің ағымдағы күнтізбелік жылда осындай қызметті (осындай қызмет түрлерін) жүзеге асыруға бағытталған үлесі көрсетілген кіріс мөлшерінің (алдыңғы күнтізбелік жыл ішінде таза кіріс болған жағдайда) кемінде елу пайызын құраған жағдайда, мынадай:

      отбасын нығайтуға, балалардың отбасында тәрбиеленуін қамтамасыз етуге және ана мен баланы қолдауға бағытталған психологиялық-педагогикалық және өзге де қызметтерді көрсету жөніндегі;

      балалардың демалысын және оларды сауықтыруды ұйымдастыру жөніндегі;

      мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, техникалық және кәсіптік білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыру жөніндегі;

      мүмкіндігі шектеулі балаларға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету, негізгі орта және жалпы орта білімнің оқу бағдарламаларын меңгеруде, дамуда және әлеуметтік бейімделуде қиналатын білім алушылар мен тәрбиеленушілерге медициналық және әлеуметтік көмек көрсету жөніндегі;

      әлеуметтік бағдарланған коммерциялық емес ұйымдардың қызметтер ұсыну сапасын арттыруға бағытталған, осы ұйымдардың қызметкерлері мен еріктілерін (волонтерлерді) оқыту жөніндегі;

      мәдени-ағартушылық (оның ішінде, жеке музейлердің, театрлардың, кітапханалардың, архивтердің, мектеп-студиялардың, шығармашылық шеберханалардың, ботаникалық және зоологиялық бақтардың, мәдениет үйлерінің, халық шығармашылығы үйлерінің қызметі);

      қоршаған ортаны қорғау жөніндегі;

      осы Кодекстің 79-3-бабында аталған халықтың әлеуметтік осал топтарына гериатриялық және геронтологиялық көмек көрсету, денсаулық және ұзақ өмір сүру орталықтарын, саламатты өмір салтын жүргізу бойынша іс-шараларды ұйымдастыру жөніндегі қызмет түрлерінің ішінен жүзеге асырады.

      Ескерту. 79-3-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

79-4-бап. Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімі

      1. Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары туралы деректерді пайдалану үшін кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізеді.

      Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар туралы мәліметтерді, атап айтқанда:

      1) дара кәсіпкердің атауын не заңды тұлғаның атауы мен тіркелген күнін;

      2) сәйкестендіру нөмірін;

      3) заңды мекенжайын (тұрған жерін);

      4) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізіліміне енгізілу күнін;

      5) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектісінің санатын қамтитын электрондық дерекқор әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімі болып табылады.

      Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін алдыңғы күнтізбелік жылдың 31 желтоқсанындағы жағдай бойынша ағымдағы жылғы 1 наурыздан кешіктірмей бекітеді.

      Көрсетілген мәліметтерді кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган арнаулы комиссияның қарау қорытындылары бойынша облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары ұсынған мәліметтерді ескере отырып, осы Кодекстің 79-3-бабында көзделген шарттарға сәйкестігі тұрғысынан алдыңғы күнтізбелік жылдың 31 желтоқсанындағы жағдай бойынша жыл сайын жаңартып отырады.

      Дара кәсіпкер немесе заңды тұлға осы Кодекстің 79-3-бабында көзделген шарттарға сәйкес келген кезде кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган арнаулы комиссияның қарау қорытындылары бойынша облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға ұсынған мәліметтердің негізінде күнтізбелік тоқсанның 1-күні тізілімге жаңа әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерін енгізуге құқылы.

      Арнаулы комиссияның құрамына мемлекеттік органдардың, Ұлттық кәсіпкерлер палатасының, қоғамдық бірлестіктер мен кәсіптік одақтардың өкілдері кіреді.

      2. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган өзінің интернет-ресурсында әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін орналастырады.

      3. Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізу қағидаларын кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган бекітеді.

      Ескерту. 79-4-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-тарау. КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ

80-бап. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің мақсаттары, міндеттері және шектері

      1. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің мақсаттары кәсіпкерлік субъектісі өндіретін және өткізетін тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің адамдардың өмірі мен денсаулығына қауіпсіздігін, олардың заңды мүдделерін қорғауды, қоршаған ортаға қауіпсіздігін, Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін, мемлекеттің мүліктік мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету және ел экономикасының өсуін ынталандыратын кәсіпкерлікті дамытуға қолайлы жағдайлар жасау болып табылады.

      2. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің міндеттері:

      1) адамдардың өмірі мен денсаулығын сақтауды, қоршаған ортаны қорғауды;

      2) ұлттық экономикаға инвестициялар тартуды ынталандыратын реттеуші ортаны және инновациялық қызметке қолайлы экожүйе қалыптастыруды;

      3) адал бәсекелестікті дамытуға жағдайлар жасауды;

      4) кәсіпкерлердің іскерлік беделіне негізделген бизнестің адал, әдепті жүргізілуін ынталандыруды;

      5) өзін-өзі реттеуді дамытуға жәрдемдесуді;

      6) тұтынушылардың құқықтарын қорғауды қамтиды.

      3. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу реттегіш құралдар арқылы жүзеге асырылады және:

      1) Қазақстан Республикасының заңдары;

      2) Қазақстан Республикасы Президентінің нормативтік құқықтық жарлықтары;

      3) Қазақстан Республикасы Үкіметінің нормативтік құқықтық қаулылары;

      4) Қазақстан Республикасы министрлерінің және орталық мемлекеттік органдар мен олардың ведомстволарының өзге де басшыларының нормативтік құқықтық бұйрықтары;

      5) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілері;

      6) мәслихаттардың нормативтік құқықтық шешімдері, әкімдердің нормативтік құқықтық шешімдері, әкімдіктердің нормативтік құқықтық қаулылары;

      7) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес міндетті талаптарды қамтитын өзге де құжаттар деңгейінде мемлекеттің кәсіпкерлік субъектілерінің орындауы үшін міндетті талаптарды белгілеуіне негізделген.

      4. Осы тараудың күші Қазақстан Республикасының қаржы, салық және кеден заңнамасы саласындағы кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеуге, қаржыұйымдарының, Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктері филиалдарының, Қазақстан Республикасының бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары филиалдарының, Қазақстан Республикасының бейрезидент-сақтандыру брокерлері филиалдарының және сақтандыру топтары мен банк конгломераттарының құрамына кіретін тұлғалардың қызметіне, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінің жобаларына, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға және реттегіш құралдарға және (немесе) Қазақстан Республикасының заңнамасына имплементтелген немесе имплементтеу жоспарланатын халықаралық шарттардың талаптарына қолданылмайды.

      Ескерту. 80-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 12.07.2023 № 23-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

81-бап. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің нысандары мен құралдары

      1. Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу:

      1) кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік тіркеу;

      2) техникалық реттеу;

      3) бағалар мен тарифтерді мемлекеттік реттеу;

      4) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес кәсіпкерлік субъектілерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру;

      5) бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу нысанында;

      6) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің өзге де нысандарында жүзеге асырылады.

      2. Мынадай реттегіш құралдар:

      1) кәсіпкерлік субъектілерінің жекелеген қызмет түрлерін немесе әрекеттерді (операцияларды) жүзеге асыруының рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібі;

      2) мемлекеттік бақылау мен қадағалау;

      3) Қазақстан Республикасының заңдарында кәсіпкерлік субъектілерінің жауапкершілігін белгілеу;

      4) ақпараттық құралдар;

      5) өзін-өзі реттейтін ұйымға міндетті мүшелікке (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттеу кәсіпкерлік субъектілерінің орындауы үшін міндетті талаптардың орындалуын қамтамасыз ету құралдары болып табылады.

      Ескерту. 81-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

81-1-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің орындауы үшін міндетті реттегіш құралдарды және (немесе) талаптарды қалыптастыру шарттары

      1. Реттегіш құралдар және (немесе) талаптар мынадай шарттар:

      1) негізділік;

      2) кәсіпкерлік қызметті реттеудің теңдігі;

      3) ашықтық;

      4) орындаушылық;

      5) айқындық;

      6) мөлшерлестік және ұтымдылық;

      7) дәйектілік және болжамдылық негізінде қалыптастырылады.

      2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген шарттардың мынадай анықтамалары бар:

      1) негізділік деп реттегіш құралдардың және (немесе) талаптардың жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін, адамдардың өмірі мен денсаулығын, қоршаған ортаны, Қазақстан Республикасының қорғанысы мен ұлттық қауіпсіздігін қорғау мақсатында ғана енгізілуі түсініледі;

      2) кәсіпкерлік қызметті реттеудің теңдігі деп, егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, осы реттеуді жүзеге асыру кезінде нарықтың жекелеген субъектілері үшін, оның ішінде квазимемлекеттік сектор субъектілері мен табиғи монополиялар субъектілері үшін неғұрлым тиімді құқықтық жағдайлар белгілеуге жол бермеу түсініледі;

      3) ашықтық деп енгізілетін (өзгертілетін) реттегіш құрал және (немесе) талап туралы ақпараттың қолжетімділігі, оларды енгізу уәждерінің анықтығы түсініледі;

      4) орындаушылық деп кәсіпкерлік субъектілерінің енгізілетін реттегіш құралдың және (немесе) талаптың шарттарын орындау мүмкіндігі түсініледі;

      5) айқындық деп реттегіш құралдарды және (немесе) талаптарды регламенттейтін нормативтік құқықтық актілердің нормаларын екіұдай түсінуге жол бермейтіндей етіп түсінікті, қолжетімді нысанда баяндау түсініледі;

      6) мөлшерлестік пен ұтымдылық деп кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің әсер ету деңгейінің Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарында қорғалатын құндылықтар үшін қолайсыз оқиғалардың басталу тәуекелі дәрежесіне сәйкестігі түсініледі;

      7) дәйектілік пен болжамдылық деп енгізілетін және (немесе) қолданыстағы реттегіш құралдардың және (немесе) талаптардың Қазақстан Республикасындағы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарына сәйкестігі түсініледі.

      3. Реттегіш құралдарды және (немесе) талаптарды енгізу, сондай-ақ қолданыстағы реттегіш құралдарды, талаптарды және (немесе) реттеушілік актілерді өзгерту осы бапта белгіленген шарттар сақталып жүзеге асырылады.

      Реттегіш құралдар және (немесе) талаптар осы Кодекстің 3 және 80-баптарында белгіленген кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу мақсаттарына, міндеттеріне және кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимыл жасау қағидаттарына сәйкес келуге тиіс.

      4. Енгізілетін және қолданыстағы реттегіш құралдардың және (немесе) талаптардың, сондай-ақ қолданыстағы реттеушілік актілердің шарттарына сәйкестікті бағалау реттеушілік әсерге талдауды жүргізу және пайдалану қағидаларына сәйкес реттеушілік әсерге талдау жүргізу шеңберінде жүзеге асырылады.

      Ескерту. 81-1-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

82-бап. Кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты реттегіш құралдарды және (немесе) талаптарды енгізуді, реттеуді қатаңдатуды көздейтін нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу және қабылдау ерекшеліктері

      1. Егер мемлекеттік органдар кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты жаңа реттегіш құралды және (немесе) талапты енгізуді, реттеуді қатаңдатуды жоспарлаған болса, мемлекеттік органдар кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен реттеушілік әсерді талдау рәсімін алдын ала жүргізуге тиіс.

      Кәсіпкерлік субъектілеріне қосымша міндеттер белгілеу немесе жүктемені өзгеше ұлғайту реттеуді қатаңдату болып табылады.

      2. Кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты жаңа талапты енгізу немесе реттеуді қатаңдату, халықтың өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға және Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне жаппай қатер төндіруі мүмкін жағдайларды қоспағанда, реттеушілік әсерге талдауды жүргізу және пайдалану қағидаларында айқындалған тәртіппен кәсіпкерлік қызметті құқықтық реттеудің нақ сол саласындағы екі талаптың күшін жоюды көздеуге тиіс.

      Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде тиісті құқықтық қатынастарды реттеу алғаш рет енгізілетін жағдайларға, сондай-ақ осы баптың 3-тармағы екінші бөлігінің 3) тармақшасында көзделген жағдайларға осы тармақтың ережелері қолданылмайды.

      3. Кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты реттеушілік құралдарды және (немесе) талаптарды енгізуді немесе реттеуді қатаңдатуды көздейтін Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарының жобалары, Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің жобалары, Еуразиялық экономикалық одақтың техникалық регламенттерінің жобалары реттеушілік әсерін талдауға жатады.

      Бұл ретте, кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты реттегіш құрал және (немесе) талаптар енгізілгенге дейін және енгізілгеннен кейін және (немесе) реттеу қатаңдатылғанға дейін және қатаңдатылғаннан кейін реттеушілік әсерге талдау жүргізу туралы талап:

      1) авариялардың, дүлей зілзалалардың және өзге де төтенше жағдайлардың салдарларын еңсеру жөніндегі мәселелерді реттеуге;

      2) қару-жарақ пен әскери техниканың айналымын, азаматтық және қызметтік қару мен оның патрондарының айналымын, есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, сол тектестер мен прекурсорлардың айналымын реттеуге;

      3) қаржы ұйымдарының, Қазақстан Республикасының бейрезидент – банктері филиалдарының, Қазақстан Республикасының бейрезидент – сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары филиалдарының, Қазақстан Республикасының бейрезидент – сақтандыру брокерлері филиалдарының және сақтандыру топтары мен банк конгломераттарының құрамына кіретін тұлғалардың қызметін реттеуге, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінің жобаларына;

      4) Қазақстан Республикасының экономикалық қауіпсіздігіне және оның қаржы жүйесінің тұрақтылығына қатер төнген жағдайда төлем балансын қорғау жөніндегі шараларды енгізуге;

      4-1) Қазақстан Республикасының Үкіметі жанындағы сауда саясаты жөніндегі консультативтік-кеңесші органның шешімі негізінде ішкі нарықта елеулі маңызды тауарлар тізбесіне енгізілген азық-түлік тауарларының немесе өзге де тауарлардың аса жетіспеушілігін болғызбау не азайту және Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында тыйым салулар мен сандық шектеулер және кедендік-тарифтік реттеу шараларын енгізуге;

      5) мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтерді қамтитын нормативтік құқықтық актілердің жобаларына;

      6) адамдардың инфекциялық және паразиттік аурулары мен жануарлардың жұқпалы аурулары туындаған жағдайда, тиісті аумақта карантиндік режимді енгізе отырып карантиндік аймақты, сондай-ақ карантинді немесе шектеу іс-шараларын белгілеу туралы шешімдер қабылдауға;

      7) экстремизмге және терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі мәселелерді реттеуге;

      8) қарсы барлау және барлау қызметі саласындағы мәселелерді реттеуге;

      9) жедел-іздестіру қызметі саласындағы мәселелерді реттеуге;

      10) күзетілетін адамдар мен объектілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша күзет іс-шараларын жүргізу мәселелерін реттеуге;

      11) соғыс жағдайын енгізуге және қамтамасыз етуге байланысты мәселелерді реттеуге қолданылмайды.

      Кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты жаңа реттегіш құралды және (немесе) талапты енгізу немесе реттеуді қатаңдату кезінде реттеушілік әсерге талдау жүргізу туралы талаптар Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Парламенті депутаттарының заң шығару бастамасы тәртібімен әзірленген заң жобаларына, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Парламентінде заң жобаларын қарау процесіне де қолданылмайды. Қазақстан Республикасы Парламенті депутаттарының заң шығару бастамасы тәртібімен енгізілген заң жобалары бойынша, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Парламентінің қарауындағы заң жобаларына депутаттардың түзетулері бойынша Қазақстан Республикасы Үкіметінің қорытындысы шеңберінде, осы бапта белгіленген негіздер бойынша реттеушілік әсерге талдау жүргізілуі мүмкін.

      4. Кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты жаңа реттегіш құралды және (немесе) талапты енгізу, реттеуді қатаңдату кәсіпкерлік қызметті реттеу мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның отырысында мақұлдағаннан кейін ғана жүзеге асырылады.

      Кәсіпкерлік қызметті реттеу мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссия Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасын жетілдіру мәселелері бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар тұжырымдау мақсатында құрылатын, Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы консультативтік-кеңесші орган болып табылады, оның негізгі функциялары:

      1) реттеушілік әсерді талдау нәтижелерін қарау;

      2) Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметті реттеудің жай-күйі туралы жылдық есепті қарау және мақұлдау;

      3) сараптама топтарының ұсынымдарын қарау және олар бойынша шешімдер қабылдау;

      4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де функцияларды жүзеге асыру болып табылады.

      Кәсіпкерлік қызметті реттеу мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның:

      1) орталық атқарушы және басқа да мемлекеттік органдармен және ұйымдармен өзара іс-қимыл жасауға;

      2) Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасын жетілдіру мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстар мен ұсынымдар енгізуге;

      3) Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары мен басқа да ұйымдарының өкілдерін кәсіпкерлік қызметті реттеу мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның отырыстарына шақыруға және оның құзыретіне кіретін мәселелер бойынша тыңдауға;

      4) мемлекеттік органдардан және басқа да ұйымдардан коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді қоспағанда, қажетті материалдарды сұратуға және алуға;

      5) сараптама топтарын құруға, олар туралы ережені бекітуге және осындай сараптама топтарын қалыптастыру мен олардың қызметінің ашықтығын қамтамасыз етуге құқығы бар.

      Осы тармақтың талаптары, Қазақстан Республикасы заңдарының жобаларында кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты реттегіш құралды және (немесе) талапты енгізу, реттеуді қатаңдату жағдайларын қоспағанда, өңірлік маңызы бар актілердің жобаларына, сондай-ақ осы баптың 3-тармағы екінші бөлігінің 3) және 4) тармақшаларында көзделген жағдайларға қолданылмайды.

      Өңірлік маңызы бар актілер деп Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттары және жергілікті өкілді және атқарушы органдар, оның ішінде тиісті аумақтың әкімі қабылдаған нормативтік құқықтық актілер түсініледі.

      5. Әкімшілік және (немесе) қылмыстық жауаптылықты енгізу немесе кәсіпкерлік субъектілерінің бұрыннан бар әкімшілік және (немесе) қылмыстық жауаптылығын қатаңдату жағына қарай қайта қарау реттеушілік әсерді талдаудан басқа, мыналарды:

      1) заңдық жауаптылық шараларының жазалау сипатына жол бермеуді;

      2) сол бір құқық бұзушылық үшін заңдық жауаптылықтың бірнеше түрі енгізілген жағдайда, заңдық жауаптылық мөлшерінің қисынды арақатынасын;

      3) бұзылуы реттеушілік әсерді талдау шеңберінде заңдық жауаптылыққа алып келетін талаптарды нақтылауды көздеуге тиіс.

      Ескерту. 82-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 05.11.2022 № 157-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

83-бап. Реттеушілік әсерді талдау

      1. Кейіннен мемлекеттік реттеу мақсаттарына қол жеткізуді бағалауға мүмкіндік беретін, енгізілетін реттегіш құралдың және (немесе) талаптың, реттеуді қатаңдатудың пайдасы мен шығындарын салыстырудың талдамалық рәсімі реттеушілік әсерді талдау болып табылады.

      Белгілі бір мақсаттарға қол жеткізу немесе анық айқындалған проблемаларды шешу үшін реттеудің баламалы тәсілдерін бағалау арқылы нақты реттегіш құралдарды және (немесе) талаптарды пайдалану, реттеуді қатаңдату бөлігінде мемлекеттік саясаттың пәрменділігі мен тиімділігін арттыру реттеушілік әсерді талдаудың мақсаты болып табылады.

      Реттеушілік әсерге талдау жүргізу кезінде енгізілетін реттегіш құралдың және (немесе) талаптардың, реттеуді қатаңдатудың бәсекелес ортаның жай-күйіне әсерін бағалау жүргізіледі.

      Бәсекелестікке әсерге бағалау жүргізу қағидаларын монополияға қарсы орган бекітеді.

      2. Реттеушілік әсерді талдау реттегіш құрал және (немесе) талап енгізілгенге, реттеу қатаңдатылғанға дейін, сондай-ақ қолданыстағы реттеушілік актілер бойынша жүргізіледі.

      Қолданыстағы реттеушілік актілерді талдау кәсіпкерлік саласындағы міндетті талаптар тізілімінде белгіленген мерзімдерге сәйкес жүзеге асырылады.

      Мемлекеттік органдардың осы Кодекстің 83-1-бабының қолданыстағы реттеушілік актілерді қайта қарау бөлігіндегі ережелерін орындамауы туралы ақпарат кәсіпкерлік қызметті реттеу мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның қарауына шығарылады.

      2-1. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің ұсыныстарын қарау қорытындылары бойынша енгізілген кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның ұсыныстары негізінде кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты реттегіш құралдың және (немесе) талаптың, реттеуді қатаңдатудың күші жойылуы немесе олар қайта қаралуы мүмкін.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген жағдайда мемлекеттік органдар осы бапқа сәйкес реттеушілік әсерді талдау рәсімін алдын ала жүргізуге тиіс.

      3. Реттеушілік әсерді талдаудың нәтижелері бойынша реттегіш құралды қолдану тиімділігіне қарай реттегіш құралдың күші жойылуы немесе өзгеше түрде қайта қаралуы мүмкін.

      Реттегіш құралды енгізу кезінде мәлімделген, кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеу мақсаттарына қол жеткізілмеген жағдайда, оның күші жойылуға жатады.

      4. Реттеушілік әсерді талдауды мемлекеттік органдар осы Кодекстің 80-бабының 2-тармағында көзделген құжаттардың жобаларына қатысты, сондай-ақ кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган, Ұлттық палата және басқа да мүдделі тұлғалар кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүргізеді.

      Бұл ретте соларға қатысты реттеушілік әсерді талдауды олардың әзірлеушілері жүргізетін өңірлік маңызы бар актілерді қоспағанда, реттеушілік әсерді талдауды реттеуші мемлекеттік органдар жүргізеді.

      5. Реттеушілік әсерге талдау жүргізу жаңа реттегіш құралды және (немесе) талапты енгізудің, реттеуді қатаңдатудың міндетті шарты болып табылады.

      6. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган:

      1) реттеушілік әсерді талдау нәтижелерін қарайды және өңірлік маңызы бар актілердің жобаларын қоспағанда, реттеуші мемлекеттік органдардың, Ұлттық палатаның және басқа да мүдделі тұлғалардың белгіленген рәсімдерді сақтауы туралы қорытынды береді;

      2) реттеушілік әсерді талдаудың түйіндерімен келіспеген жағдайда, реттеушілік әсерге баламалы талдау жүргізеді;

      3) кәсіпкерлік саласындағы міндетті талаптар тізілімін қалыптастыру және жүргізу кезінде нормативтік құқықтық актінің немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес міндетті талаптар қамтылатын өзге де құжаттың, Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актісі жобасының, Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаты жобасының немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес міндетті талаптар қамтылатын өзге де құжат жобасының осы Кодекстің 9, 11, 80, 81-1 және 82-баптарының талаптарына сәйкестігін растауды қамтамасыз етеді.

      7. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың кәсіпкерлік саласындағы басшылықты жүзеге асыратын жергілікті атқарушы органы:

      1) реттеушілік әсерді талдау нәтижелерін қарайды және өңірлік маңызы бар актілердің жобаларын әзірлеушілердің, өңірлік палатаның және басқа да мүдделі тұлғалардың белгіленген рәсімдерді сақтауы туралы қорытынды береді;

      2) реттеушілік әсерді талдаудың түйіндерімен келіспеген жағдайда, реттеушілік әсерге баламалы талдау жүргізеді.

      Реттеушілік әсерді талдау нәтижелері "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес құрылатын, ведомствоаралық сипаттағы мәселелер бойынша облыс, республикалық маңызы бар қала, астана әкімдігінің жанындағы консультативтік-кеңесші органның қарауына шығарылады, олардың мақұлдануы жаңа реттегіш құралды және (немесе) талапты енгізудің, реттеуді қатаңдатудың міндетті шарты болып табылады.

      8. Реттеушілік әсерді талдаудың және реттеушілік әсерге баламалы талдаудың нәтижелері жалпыға қолжетімді интернет-ресурстарда орналастырылады.

      Ескерту. 83-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (01.05.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.11.2022 № 157-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

83-1-бап. Кәсіпкерлік саласындағы міндетті талаптар тізілімі

      1. Кәсіпкерлік саласындағы міндетті талаптар тізілімі (бұдан әрі – талаптар тізілімі) деп экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышы бойынша кәсіпкерлік қызмет түрлері бөлінісінде реттеушілік актілердің жалпыға бірдей қолжетімді дерекқоры түсініледі.

      Осы баптың мақсаттары үшін реттеушілік актілер деп қолданыстағы нормативтік құқықтық актілер, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес кәсіпкерлік субъектілерінің орындауы үшін міндетті талаптар қамтылатын өзге де құжаттар түсініледі.

      Егер реттеушілік актіде кәсіпкерлік қызметтің саналуан түріне қойылатын орындалуы міндетті талаптар қамтылатын болса, мұндай акт қызметтің әрбір түріне арналған талаптар тізіліміне енгізілуге жатады.

      Осы тармақтың үшінші бөлігінің ережелері кәсіпкерлік саласындағы міндетті талаптардың тізілімін жүргізу қағидаларында енгізудің өзге тәртібі көзделген реттеушілік актілерге қолданылмайды.

      Талаптар тізілімі:

      1) талаптардың осы Кодексте көзделген оларды қалыптастыру шарттарына және кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимыл жасау қағидаттарына сәйкестігін қамтамасыз ету;

      2) кәсіпкерлік субъектілерінің қызметті жүзеге асыруы үшін міндетті талаптардың түбегейлі тізбесі туралы хабардар болуын қамтамасыз ету міндеттерін шешеді.

      2. Талаптар тізіліміне Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын қоспағанда, экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышына сәйкес қызметті жүзеге асыруы кезінде кәсіпкерлік субъектілерінің орындауы үшін міндетті талаптар қамтылатын реттеушілік актілер енгізіледі.

      Талаптар тізіліміне реттеушілік актілер олардың тиімділігін бағалау, оның ішінде мемлекеттік реттеудің мәлімделген мақсаттарына қол жеткізу және осы Кодексте көзделген міндетті талаптарды қалыптастыру шарттарына және кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимыл жасау қағидаттарына сәйкестігі тұрғысынан оларға кейіннен талдау жүргізу үшін енгізіледі.

      3. Реттеушілік актілер оларды кәсіпкерлік қызметтің тиісті түрлерін реттеу кезінде қолданатын реттеуші мемлекеттік органдардың кәсіпкерлік саласындағы міндетті талаптардың тізілімін жүргізу қағидаларына сәйкес кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға берілетін ұсынуы бойынша талаптар тізіліміне енгізіледі.

      Реттеуші мемлекеттік органдар ұсынуда кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша реттеушілік актілерге кейіннен талдау жүргізу мерзімдерін айқындайды.

      4. Реттеушілік актілерді талдау реттеушілік әсерге талдауды жүргізу және пайдалану қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

      5. Реттеушілік актілер талаптардың тізіліміне былайша:

      1) Қазақстан Республикасының заңдары баптар бойынша;

      2) Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілері және өзге де құжаттар деректемелері көрсетіле отырып, осы актілердің немесе құжаттардың атаулары бойынша енгізіледі.

      6. Егер реттеуші мемлекеттік орган реттеушілік актіге уақтылы талдау жүргізбесе, бұл акт талаптар тізілімнен шығарылады.

      Реттеуші мемлекеттік орган осы Кодекстің 81-1-бабына сәйкес келмейтін талаптарды бұзғаны үшін кәсіпкерлерді жауаптылыққа тартуға жол бермеу мақсатында реттеушілік актілер талаптардың тізілімінде болмаған және (немесе) одан алып тасталған жағдайда:

      1) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген талаптар бойынша – талаптар тізілімінен алып тасталған не талаптар тізілімінде болмау фактісі анықталған күннен бастап алты ай ішінде;

      2) өзге де нормативтік құқықтық актілер мен құжаттар бойынша –талаптар тізілімінен алып тасталған не талаптар тізілімінде болмау фактісі анықталған күннен бастап үш ай ішінде олардың күшін жоюға (күші жойылды деп тануға) не оларға өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізуге тиіс.

      Осы тармақтың екінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көзделген мерзімдер бұзылған жағдайда, кәсіпкерлік субъектілерінің тиісті реттеушілік актілердің талаптарын сақтамауы оларды әкімшілік жауаптылыққа тартуды болғызбауға негіз болып табылады.

      7. Талаптар тізілімін қалыптастыруды және жүргізуді кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган жүзеге асырады.

      Ескерту. 83-1-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

84-бап. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы құзыретi

      1. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң құзыретiне мыналар жатады:

      1) алып тасталды – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      1-1) кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлеу;

      1-2) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      1-3) реттеушілік актілері талаптар тізіліміне енгізілуге жататын кәсіпкерлік қызметті реттеу салаларын айқындау;

      2) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      3) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      4) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      2. Алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 84-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

85-бап. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган және оның кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы құзыретi

      1. Жеке кәсіпкерлікті дамыту және қолдау саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын мемлекеттік орган кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган болып табылады.

      2. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган:

      1) мемлекеттiк органдар мен олардың лауазымды адамдары жол беретiн кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қызметiн регламенттейтiн Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылықтар туралы Қазақстан Республикасының Президентi мен Қазақстан Республикасының Yкiметiн хабардар етедi;

      1-1) кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастырады және іске асырады;

      2) уәкілетті мемлекеттік органдар әзірлейтін тәуекелдерді бағалау өлшемшарттарын, тексеру парақтарын бірлесіп бекіту арқылы мемлекеттік органдардың тәуекелдерді бағалау жүйесін үйлестіруді жүзеге асырады;

      3) тексеру парақтарының нысандарын әзірлейді және бекітеді;

      3-1) құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы уәкілетті органмен бақылау және қадағалау органдарының тексерулерді және профилактикалық бақылау мен қадағалауды есепке алу жөніндегі ақпаратымен алмасу бойынша өзара іс-қимыл жасайды;

      4) кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізеді;

      4-1) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізеді;

      5) кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізу және пайдалану қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      5-1) кәсіпкерлік саласындағы міндетті талаптар тізілімін жүргізу қағидаларын бекітеді;

      5-2) реттеуші мемлекеттік органдардың тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесін қалыптастыруы қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      6) жұмыскерлердің орташа жылдық санын және орташа жылдық кірісті есептеу қағидаларын бекітеді;

      7) реттеушілік әсерге талдауды жүргізу және пайдалану қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      8) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      9) ретеуші мемлекеттік органдарға реттеушілік әсерді талдауды жүзеге асыру мәселелері бойынша әдістемелік көмек көрсетеді және олардың қызметін үйлестіреді;

      10) Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың кәсіпкерлік саласындағы басшылықты жүзеге асыратын жергілікті атқарушы органдарының реттеушілік әсерді талдау жөніндегі жұмыстың жай-күйі туралы есептерін қарайды;

      10-1) кәсіпкерлік қызметті реттеу мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның қызметін қамтамасыз етеді;

      11) мемлекеттік қызметшілерді және өзге де адамдарды реттеушілік әсерді талдауды ендіру мен жүзеге асыру мәселелері бойынша оқытуды ұйымдастырады;

      12) реттеушілік әсерге баламалы талдау жүргізеді;

      13) Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметті реттеудің жай-күйі туралы жылдық есептің жобасын әзірлейді;

      13-1) ақпараттық құралдардың тізбесін әзірлейді және бекітеді;

      13-2) алып тасталды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      13-3) алып тасталды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      13-4) мемлекеттік органдар мен ұйымдардың бизнес-әріптестер тізілімімен интеграциялауға жататын ақпараттандыру объектілерінің тізбесін Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасымен келісу бойынша әзірлейді;

      14) жеке кәсіпкерлік субъектілерін қолдау және қорғау саласындағы бақылауды жүзеге асырады.

      3. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 85-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.06.2021 № 52-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

85-1-бап. Кәсіпкерлік субъектілерін қолдау және қорғау саласындағы мемлекеттік бақылау

      1. Кәсiпкерлiк субъектілерін қолдау және қорғау саласындағы мемлекеттiк бақылау кәсiпкерлiктi мемлекеттiк реттеудiң заңдылығы мен тиiмдiлiгiн қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылады.

      2. Кәсiпкерлiк жөнiндегi уәкiлеттi орган:

      осы Кодекстiң 138 және 139-баптарында көзделген кәсіпкерлік субъектілерінің қызметі салаларындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдарға қатысты кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қызметi салаларында мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру тәртібін сақтау тұрғысынан;

      "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес рұқсаттар беруді, қызметті немесе әрекетті жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламаны қабылдауды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдарға қатысты "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес рұқсаттар беру, қызметті немесе әрекетті жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламаны қабылдау тәртібін сақтау тұрғысынан;

      талаптар тізіліміне кәсіпкерлік субъектілерінің орындауы үшін міндетті талаптарды қамтитын реттеушілік актілерді енгізуді жүзеге асыратын мемлекеттiк органдарға қатысты осы Кодекстiң 85-2-бабына сәйкес кәсiпкерлiк субъектiлерiн қорғау саласындағы мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырады.

      3. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган жеке кәсіпкерлік субъектілеріне мемлекеттік қолдау көрсету кезінде талаптардың сақталуы тұрғысынан жеке кәсіпкерлік субъектілерін қолдау саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады.

      Жеке кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік қолдауды жүзеге асыратын ұйымдарға қатысты осы Кодекстің 13-тарауының талаптарына сәйкес жоспардан тыс тексерулер жүргізіледі.

      4. Осы баптың талаптары Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік органдарына, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органға, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне және оның құрылымына кіретін ұйымдарға және дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне тиесілі немесе оның сенімгерлік басқаруында болатын заңды тұлғаларға қолданылмайды.

      Ескерту. 85-1-баппен толықтырылды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

85-2-бап. Кәсіпкерлік субъектілерін қорғау саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру тәртібі

      1. Кәсiпкерлiк субъектiлерiн қорғау саласындағы мемлекеттiк бақылау осы бапқа сәйкес мерзiмдiк, жоспардан тыс тексерулер және қашықтан бақылау нысанында жүзеге асырылады.

      2. Мерзімдік тексеру кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның бірінші басшысы бекіткен мерзімдік тексерулер жүргізудің жартыжылдық жоспарлары негізінде тексеру жүргізілетін жылдың алдындағы жылдың 10 желтоқсанынан кешіктірілмей және ағымдағы күнтізбелік жылдың 10 маусымына дейін жүргізіледі.

      Мерзімдік тексерулер жүргізудің жартыжылдық жоспарында:

      1) жоспардың бекітілген күні мен нөмірі;

      2) мемлекеттік органның атауы;

      3) тексерілетін мемлекеттік органның атауы, оның тұрған жері;

      4) тексеру нысанасы;

      5) тексеруді жүргізу мерзімдері;

      6) жоспарға қол қоюға уәкілеттік берілген адамның қолтаңбасы қамтылады.

      Мерзімдік тексерулер жүргізудің жартыжылдық жоспары мерзімдік тексеруді жүргізу туралы хабарлама болып табылады және кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның интернет-ресурсында тексеру жүргізілетін жылдың алдындағы жылдың 20 желтоқсанынан және ағымдағы күнтізбелік жылдың 20 маусымынан кешіктірілмей орналастырылады.

      Мерзімдік тексерулер жүргізудің жартыжылдық жоспарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу тексерілетін мемлекеттік орган таратылған, қайта ұйымдастырылған, оның атауы өзгертілген, мемлекеттік органдар арасында өкілеттіктер қайта бөлінген, сондай-ақ табиғи, техногендік және әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған, төтенше жағдай режимі енгізілген, эпидемияның, карантиндік объектілер мен аса қауіпті зиянды организмдер ошақтарының, инфекциялық, паразиттік аурулардың таралуы, уланулар, радиациялық авариялар мен оларға байланысты шектеулер туындаған немесе олардың туындау қатері төнген жағдайларда жүзеге асырылады.

      Осы тармақтың төртінші бөлігінде көрсетілген жағдайлар басталған кезде тексеру ұзартылуы не тоқтатыла тұруы мүмкін.

      Мерзімдік тексерулер жүргізу мерзімдері алдағы жұмыстардың көлемі, сондай-ақ алға қойылған міндеттер ескеріліп белгіленеді және он бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімге ұзартыла отырып, он бес жұмыс күнінен аспауға тиіс. Мерзімдік тексеруді жүргізу тоқтатыла тұрған кезде мерзімдік тексеруді жүргізу мерзімі үзіледі және мерзімдік тексеру қайта басталған кезден бастап жалғасады.

      Мерзімдік тексеруді жүргізу мерзімі тек бір рет ұзартылуы мүмкін. Ұзарту кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның уәкілетті лауазымды адамының шешімімен жүзеге асырылады. Мерзімдік тексеруді жүргізу мерзімін ұзарту тексерілетін мемлекеттік органды хабардар ете отырып, мерзімдік тексеру мерзімін ұзарту туралы қосымша актімен ресімделеді, онда тексеруді тағайындау туралы алдыңғы актінің күні мен нөмірі және ұзарту себептері көрсетіледі. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган мерзімдік тексерудің мерзімін ұзарту туралы хабарламаны тексерілетін мемлекеттік органға табыс ету туралы хабарламамен бірге мерзімі ұзартылардан бір жұмыс күні бұрын табыс етеді.

      3. Тексеру бару арқылы, тексеруді тағайындау туралы актінің негізінде жүзеге асырылады, онда:

      1) актінің нөмірі мен күні;

      2) мемлекеттік органның атауы;

      3) тексеруді жүргізуге уәкілеттік берілген адамның (адамдардың) тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;

      4) тексеруді жүргізуге тартылатын мамандар, консультанттар мен сарапшылар туралы мәліметтер;

      5) тексерілетін мемлекеттік органның атауы, оның тұрған жері;

      6) тағайындалған тексерудің нысанасы;

      7) тексеру түрі;

      8) тексеруді жүргізу мерзімі;

      9) тексеруді жүргізу негіздері;

      10) тексерілетін кезең;

      11) тексерлетін мемлекеттік органның осы баптың 22-тармағында көзделген құқықтары мен міндеттері;

      12) тексерілетін мемлекеттік орган басшысының не оның уәкілетті адамының актіні алғаны немесе алудан бас тартқаны туралы қолтаңбасы;

      13) актіге қол қоюға уәкілеттік берілген адамның қолтаңбасы көрсетіледі.

      Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның уәкілетті лауазымды адамы тексерулерді тағайындау, ұзарту, тоқтата тұру және қайта бастау туралы актілерге қол қояды.

      Тексеруді тағайындау туралы актіні мемлекеттік органға табыс ету күні тексеру жүргізудің басталуы деп есептеледі.

      4. Мемлекеттік органдарды мерзімдік тексерулер жүргізудің жартыжылдық жоспарларына қосу үшін мынадай ақпарат көздерінің бірі пайдаланылады:

      1) мемлекеттік органдар ұсынатын, оның ішінде автоматтандырылған ақпараттық жүйелер арқылы ұсынатын есептілік пен мәліметтерді мониторингтеу нәтижелері;

      2) мемлекеттік органдарды алдыңғы тексерулердің нәтижелері;

      3) қашықтан бақылаудың нәтижелері;

      4) расталған жолданымдардың болуы;

      5) Қазақстан Республикасының заңдарында осы Кодекстің 129, 136 және 137-баптарына сәйкес мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру тәртібі болмаған кезде мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру нәтижелері.

      Мерзімдік тексерулер жүргізудің жартыжылдық жоспарларын қалыптастыру үшін мемлекеттік органдарды талдау және іріктеу кезінде алдыңғы жылдың осыған ұқсас кезеңімен салыстырғандағы деректер пайдаланылуы мүмкін.

      5. Кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қызметi салаларында мемлекеттiк бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру тәртiбiнің сақталуы тұрғысынан тексеру кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң осы Кодекстің 138 және 139-баптарында көзделген қызметi салаларында мемлекеттiк бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын:

      бұзушылық орын алған кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты тексерулердің және бару арқылы профилактикалық бақылаудың неғұрлым көп саны бар;

      бұзушылық орын алмаған кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты тексерулердің және бару арқылы профилактикалық бақылаудың неғұрлым көп саны бар;

      өздеріне қатысты бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес берілген рұқсаттар бойынша біліктілік немесе рұқсат беру талаптарына, жіберілген хабарламалар бойынша талаптарға сәйкестігіне жүргізілетін тексеру жүзеге асырылатын бақылау мен қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) ең аз жол берілетін шекті саны мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың белгілі бір саласында осындай бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) жалпы санының бес пайызынан аспауға тиіс болатын, автоматты режимде тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйесі болмаған жағдайда, мемлекеттік органдарға қатысты жүзеге асырылады.

      6. "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес рұқсаттарды беру, қызметтi немесе әрекеттi жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламаларды қабылдау тәртiбiнің сақталуы тұрғысынан тексеру рұқсаттарды беруді, қызметтi немесе әрекеттi жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламаларды қабылдауды жүзеге асыратын:

      кәсіпкерлік субъектілеріне рұқсаттарды беруден бас тартудың неғұрлым көп саны бар;

      рұқсаттар беруді, қызметтi немесе әрекеттi жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламалар қабылдауды жүзеге асыруы кезінде мемлекеттік органдарға кәсіпкерлік субъектілері жолданымдарының неғұрлым көп саны бар мемлекеттiк органдарға қатысты жүргiзiледi.

      7. Талаптар тізіліміне реттеушілік актілерді енгізу жөніндегі талаптардың сақталуы тұрғысынан тексеру осы Кодекстің 83-1-бабында көзделген талаптар бұзылған кезде мемлекеттік органдарға қатысты жүргізіледі.

      8. Жоспардан тыс тексеруге:

      1) тексерудің және (немесе) қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыда көрсетілген анықталған бұзушылықтарды жою туралы талаптардың орындалуын бақылау;

      2) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген кәсіпкерлік субъектілерін қорғау саласындағы талаптарды бұзудың нақты фактілері бойынша жеке және заңды тұлғалардың жолданымдары;

      3) адамның өміріне, денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің құқықтары мен заңды мүдделеріне зиян келтірілгені не зиян келтіру қатері туралы нақты фактілер бойынша прокурордың талаптары;

      4) кәсіпкерлік субъектілерін қорғау саласында жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзудың нақты фактілері бойынша мемлекеттік органдардың жолданымдары;

      5) Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексiнде көзделген негіздер бойынша қылмыстық қудалау органының тапсырмасы негіз болып табылады.

      Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган тексерілетін мемлекеттік органға тексеруді жүргізу нысанасын көрсете отырып, жоспардан тыс тексеруді жүргізудің басталғаны туралы тексеру басталардан кемінде бір тәулік бұрын хабар беруге міндетті.

      9. Жоспардан тыс тексеруді жүргізу мерзімі он жұмыс күніне дейін ұзартыла отырып, он жұмыс күнінен аспауға тиіс.

      Жоспардан тыс тексеруді жүргізу мерзімі тек бір рет ұзартылуы мүмкін. Ұзарту кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның уәкілетті лауазымды адамының шешімімен жүзеге асырылады. Жоспардан тыс тексеруді жүргізу мерзімін ұзарту тексерілетін мемлекеттік органды хабардар ете отырып, жоспардан тыс тексеру мерзімін ұзарту туралы қосымша актімен ресімделеді, онда тексеруді тағайындау туралы алдыңғы актінің күні мен нөмірі және ұзарту себептері көрсетіледі. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган жоспардан тыс тексерудің мерзімін ұзарту туралы хабарламаны тексерілетін мемлекеттік органға табыс ету туралы хабарламамен бірге мерзімі ұзартылардан бір жұмыс күні бұрын табыс етеді.

      10. Анонимді жолданымдар берілген жағдайда, жоспардан тыс тексерулер жүргізілмейді. Тексерілетін мемлекеттік органдарға қатысты анықталған және жоспардан тыс тексеруді тағайындауға негіз болған фактілер мен мән-жайлар жоспардан тыс тексеруге жатады.

      11. Қашықтан бақылау:

      1) тексерілетін мемлекеттік органның қызметін мониторингтеу;

      2) қашықтан бақылау нысанасына қатысты қажетті ақпаратты беру туралы сұрау салу;

      3) қашықтан бақылау нысанасына қатысты қажетті ақпаратты алу мақсатында тексерілетін мемлекеттік органның басшысын не оның уәкілетті адамын шақыру арқылы жүргізіледі.

      12. Қашықтан бақылау:

      кәсіпкерлік субъектілерінің осы Кодекстің 138 және 139-баптарында көзделген қызметі салаларында мемлекеттік бақылау мен қадағалауды;

      рұқсаттар беруді, қызметтi немесе әрекеттi жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламалар қабылдауды;

      талаптар тізілімін қалыптастыру және жүргізу талаптарын сақтауды жүзеге асыратын тексерілетін мемлекеттік органдардың қызметін мониторингтеу арқылы жылына бір рет жүргізіледі.

      Қашықтан бақылауды жүргізу мерзімі он жұмыс күнінен аспауға тиіс. Қашықтан бақылауды жүргізу аяқталған күні тексерілетін мемлекеттік органға қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытынды жіберіледі (бұзушылықтар болған кезде).

      13. Қашықтан бақылау бармай жүргізіледі, қажет болған кезде әкімшілік құқық бұзушылық құрамының белгілерін көрсететін жеткілікті деректерді жинау үшін кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган қажетті ақпаратты беру туралы сұрау салу жібереді не қажетті ақпаратты алу мақсатында тексерілетін мемлекеттік органның басшысын не оның уәкілетті адамын шақыруды жүзеге асырады.

      Қашықтан бақылаудың нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған жағдайда, қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытынды жасалады, онда:

      1) қорытындының жасалған күні, нөмірі мен орны;

      2) мемлекеттік органның атауы;

      3) тексерілетін мемлекеттік органның атауы, оның тұрған жері;

      4) қашықтан бақылауды жүргізу негізі мен нысанасы;

      5) қашықтан бақылауды жүргізу кезеңі мен мерзімдері;

      6) анықталған бұзушылықтар және талаптарды орындау мен бұзушылықтарға жол берген тұлғаларға қатысты шаралар қабылдау мерзімін көрсете отырып, оларды жою туралы талаптар көрсетіледі.

      Бұл ретте анықталған бұзушылықтарды жою туралы талаптарды орындау мерзімі қорытынды табыс етілген күннен бастап кемінде он жұмыс күнін құрайды;

      7) қашықтан бақылауды жүргізген лауазымды адамның қолтаңбасы көрсетіледі.

      Қашықтан бақылаудың нәтижелері бойынша қорытындының бір данасы тексерілетін мемлекеттік органға табыс етілгені туралы хабарламасы бар тапсырысты пошта жөнелтілімі нысанында не тексерілетін мемлекеттік органның электрондық пошта мекенжайы бойынша электрондық құжат арқылы немесе өзге де қолжетімді тәсілмен жіберіледі. Екінші данасы кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органда қалады, үшінші данасы мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік органға электрондық нысанда тапсырылады.

      Тексерілетін мемлекеттік орган қашықтан бақылаудың нәтижелері бойынша ескертулері және (немесе) қарсылықтары болған жағдайда, оларды жазбаша түрде баяндайды және қашықтан бақылаудың нәтижелері бойынша қорытынды табыс етілген күннен бастап үш жұмыс күні ішінде кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға жібереді.

      Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган тексерілетін мемлекеттік органның ескертулерін және (немесе) қарсылықтарын қарауға және он жұмыс күні ішінде уәжді жауап беруге тиіс.

      14. Тексерудің нәтижелері бойынша тексеру нәтижелері туралы қорытынды жасалады, онда:

      1) қорытындының жасалған күні, нөмірі мен орны;

      2) мемлекеттік органның атауы;

      3) тексеруді тағайындау туралы актінің (бар болса, мерзімін ұзарту туралы қосымша актінің) күні мен нөмірі;

      4) тексеруді жүргізген адамдардың тегі, аты, әкесінің аты (егер олар жеке басын куәландыратын құжаттарда көрсетілсе) және лауазымдары;

      5) тексеруді жүргізуге тартылатын мамандар, консультанттар мен сарапшылар туралы мәліметтер;

      6) тексерілетін мемлекеттік органның атауы, оның тұрған жері;

      7) тексеру нысанасы;

      8) тексеру түрі;

      9) тексеруді жүргізу мерзімі және кезеңі;

      10) тексерудiң нәтижелерi, оның iшiнде анықталған бұзушылықтар, олардың сипаты туралы мәлiметтер;

      11) талаптарды орындау және бұзушылықтарға жол берген тұлғаларға қатысты шаралар қабылдау мерзімін көрсете отырып, анықталған бұзушылықтарды жою туралы талаптар;

      12) тексерілетін мемлекеттік орган басшысының не оның уәкілетті адамының, сондай-ақ тексеруді жүргізу кезiнде болған адамдардың қорытындымен танысқаны немесе танысудан бас тартқаны туралы мәлiметтер, олардың қолтаңбасы немесе қол қоюдан бас тартуы туралы жазба;

      13) тексеруді жүргізген лауазымды адамдардың қолтаңбасы көрсетіледі.

      Тексеру нәтижелері туралы қорытындыға, бар болса, тексерудің нәтижелеріне байланысты құжаттар немесе олардың көшірмелері қоса беріледі.

      Анықталған бұзушылықтарды жою туралы талаптарды орындау мерзімі тексеру нәтижелері туралы қорытынды табыс етілген күннен бастап кемінде он жұмыс күнін құрайды.

      15. Тексеру нәтижелері туралы қорытындының бірінші данасы мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік органға электрондық нысанда тапсырылады, екінші данасы тексерілетін мемлекеттік органға (басшысына не оның уәкілетті адамына) танысу және анықталған бұзушылықтарды жою бойынша шаралар қабылдау және басқа да әрекеттер жасау үшін қолын қойғызып қағаз жеткізгіште немесе электрондық нысанда табыс етіледі, үшінші данасы кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органда қалады.

      Тексерілетін мемлекеттік орган тексерудің нәтижелері бойынша ескертулері және (немесе) қарсылықтары болған жағдайда, оларды жазбаша түрде баяндайды және тексеру нәтижелері туралы қорытынды табыс етілген күннен бастап үш жұмыс күні ішінде кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға жібереді. Тексеруді жүргізген лауазымды адам тексеру нәтижелері туралы қорытындыға тиісті жазба жасайды.

      Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган тексерілетін мемлекеттік органның ескертулерін және (немесе) қарсылықтарын қарауға және он жұмыс күн ішінде уәжді жауап беруге тиіс.

      16. Тексеруді жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды бұзушылық болмаған жағдайда, тексеру нәтижелері туралы қорытындыға тиісті жазба жасалады.

      17. Тексерілетін мемлекеттік органға тексерудi тағайындау туралы актiде (бар болса, мерзімін ұзарту туралы қосымша актіде) көрсетiлген тексерудi аяқтау мерзiмiнен кешiктiрмей, тексеру нәтижелерi туралы қорытынды табыс етілген күн тексеру мерзiмiнiң аяқталуы деп есептеледi.

      18. Тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыда көрсетілген анықталған бұзушылықтарды жою туралы талаптар тексерілетін мемлекеттік органдардың орындауы үшін міндетті болып табылады.

      Тексерілетін мемлекеттік орган тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыда көрсетілген анықталған бұзушылықтарды жою мерзімі өткеннен кейін тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыда көрсетілген мерзім ішінде кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға анықталған бұзушылықтарды жою туралы ақпаратты ұсынуға міндетті.

      Тексерілетін мемлекеттік орган тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыда көрсетілген анықталған бұзушылықтарды жою туралы ақпаратты белгіленген мерзімде ұсынбаған немесе толық ұсынбаған жағдайда, кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган осы баптың 8-тармағы бірінші бөлігінің 1) тармақшасына сәйкес жоспардан тыс тексеруді тағайындайды.

      Тексерілетін мемлекеттік орган анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынылған ақпаратқа бұзушылықты жою фактісін дәлелдейтін материалдарды қоса береді. Мұндай жағдайда жоспардан тыс тексеруді жүргізу талап етілмейді.

      19. Егер тексерулер немесе қашықтан бақылау осы бапта белгіленген тексерулерді немесе қашықтан бақылауды жүргізу жөніндегі талаптарды бұза отырып жүргізілсе, олар жарамсыз деп танылады.

      20. Тексеруді немесе қашықтан бақылауды жүзеге асыру кезінде тексерілетін мемлекеттік органның құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған жағдайда, тексерілетін мемлекеттік орган кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның лауазымды адамдарының шешімдеріне, әрекеттерiне (әрекетсiздiгiне) жоғары тұрған лауазымды адамға не сотқа Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасауға құқылы.

      21. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның лауазымды адамдарының тексеруді немесе қашықтан бақылауды жүргізу кезінде:

      1) тексерілетін мемлекеттік орган белгілеген рұқсаттамалық және объектішілік режим талаптарын сақтай отырып, тексеру нысанасына сәйкес тексерілетін мемлекеттік органның аумағына және үй-жайларына кедергісіз кіруге;

      2) Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар және заңмен қорғалатын өзге де құпия туралы заңнамасының талаптарын сақтай отырып, тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелерi туралы қорытындыға қоса тігу үшiн қағаз және электрондық жеткiзгiштердегі құжаттарды (мәліметтерді) не олардың көшiрмелерiн алуға, сондай-ақ тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нысанасына сәйкес автоматтандырылған дерекқорларға (ақпараттық жүйелерге) қол жеткiзуге;

      3) мемлекеттік органдардың, ведомстволық бағынысты және өзге де ұйымдардың мамандарын, консультанттары мен сарапшыларын тартуға;

      4) аудио-, фото- және бейнетүсiрiлiмді жүзеге асыруға құқығы бар.

      Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның лауазымды адамдары тексеруді немесе қашықтан бақылауды жүргізу кезінде:

      1) Қазақстан Республикасының заңнамасын, тексерілетін мемлекеттік органның құқықтары мен заңды мүдделерiн сақтауға;

      2) тексеруді немесе қашықтан бақылауды осы бапта белгіленген тәртіп негізінде және соған қатаң сәйкестікте жүргізуге;

      3) тексеруді жүргізу кезеңінде тексерілетін мемлекеттік органның белгіленген жұмыс режиміне кедергі келтірмеуге;

      4) тексерілетін мемлекеттік органның не оның уәкілетті өкілінің тексеруді жүргізу кезінде болуына кедергі келтірмеуге, тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нысанасына жататын мәселелер бойынша түсіндірме беруге;

      5) тексерілетін мемлекеттік органға тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нысанасына жататын қажетті ақпаратты беруге;

      6) тексерілетін мемлекеттік органға тексеруді тағайындау туралы актіде (бар болса, мерзімін ұзарту туралы қосымша актіде) немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыда (болған кезде) көрсетілген тексеру немесе қашықтан бақылау аяқталған мерзімнен кешіктірмей, тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыны табыс етуге;

      7) тексеруді немесе қашықтан бақылауды жүргізу нәтижесінде алынған құжаттар мен мәліметтердің сақталуын қамтамасыз етуге;

      8) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды бұзушылықтардың алдын алу, анықтау және жолын кесу бойынша Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес берілген өкілеттіктерді уақтылы әрі толық көлемде орындауға міндетті.

      Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның тексеруді жүргізу үшін келген лауазымды адамдары тексерілетін мемлекеттік органға:

      1) тексеруді тағайындау туралы актіні;

      2) қызметтік куәлікті (сәйкестендіру картасын) көрсетуге міндетті.

      22. Тексерілетін мемлекеттік органдар не олардың уәкілетті өкілдері тексеруді немесе қашықтан бақылауды жүргізу кезінде:

      1) кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның тексеруді жүргізу үшін келген лауазымды адамдарын:

      тексеруді тағайындау туралы актіде (бар болса, мерзімін ұзарту туралы қосымша актіде) көрсетілген, осы бапта белгіленген мерзімдерге сәйкес келмейтін мерзімдер асып кеткен не өтіп кеткен;

      осы баптың 21-тармағының үшінші бөлігінде көзделген құжаттар болмаған жағдайларда тексеруге жібермеуге;

      2) егер құжаттар мен мәліметтер жүргізілетін тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нысанасына жатпаса, оларды ұсынбауға;

      3) тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижесінде анықталған бұзушылықтар бойынша қосымша уақыт және (немесе) қаржы шығындары қажет болған жағдайда, үш жұмыс күнінен кешіктірмей кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға бұзушылықтарды жою мерзімдерін ұзарту туралы өтінішпен жүгінуге;

      4) тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыға, сондай-ақ кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның лауазымды адамдарының әрекеттерiне (әрекетсiздiгiне) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасауға;

      5) кәсiпкерлiк жөнiндегi уәкiлеттi органның лауазымды адамдарының заңға негізделмеген, тексерілетін мемлекеттік органның қызметін шектейтін тыйымдарын орындамауға;

      6) тексеруді немесе қашықтан бақылауды жүзеге асыру процесін, сондай-ақ кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның лауазымды адамының тексеру немесе қашықтан бақылау шеңберінде жасайтын жекелеген әрекеттерін лауазымды адамның қызметіне кедергі келтірмей, аудио- және бейнетехника құралдарының көмегімен тіркеп-белгілеуге құқылы.

      Тексерілетін мемлекеттік органдар не олардың уәкілетті өкілдері тексеруді немесе қашықтан бақылауды жүргізу кезінде:

      1) кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның лауазымды адамдарының тексерілетін мемлекеттік органның аумағына және үй-жайларына кедергісіз кіруін қамтамасыз етуге;

      2) Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы, коммерциялық, салықтық не заңмен қорғалатын өзге де құпияны қорғау жөніндегі заңнамасының талаптарын сақтай отырып, кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның лауазымды адамдарына қағаз және электрондық жеткізгіштердегі құжаттарды (мәліметтерді) не олардың көшірмелерін тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыға қоса тігу үшін ұсынуға, сондай-ақ тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нысанасына сәйкес автоматтандырылған дерекқорларға (ақпараттық жүйелерге) қолжетімділік беруге;

      3) тексеру басталған күні тексеруді тағайындау туралы актіні және тексеру немесе қашықтан бақылау аяқталған күні жүргізілген тексерудің немесе қашықтан бақылаудың нәтижелері туралы қорытындыны алғаны туралы белгі қоюға;

      4) егер осы Кодексте не Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында өзгеше көзделмесе, тексеруді немесе қашықтан бақылауды жүргізу кезеңінде тексерілетін құжаттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізуге жол бермеуге;

      5) басшының не оның уәкілетті адамының тексеру тағайындалған мерзімдерде тексерілетін мемлекеттік орган тұрған жерде болуын қамтамасыз етуге міндетті.

      23. Егер тексеруді және (немесе) қашықтан бақылауды жүргізу нәтижесінде тексерілетін мемлекеттік органның осы Кодекстің 7, 13, 29 және 30-тарауларында белгіленген талаптарды және Қазақстан Республикасы заңнамасының басқа да талаптарын бұзу фактісі анықталатын болса, әкiмшiлiк құқық бұзушылық құрамының белгiлерiн көрсететiн жеткiлiктi деректер болған кезде кәсiпкерлiк жөнiндегi уәкiлеттi органның лауазымды адамдары өкілеттіктері шегiнде, бұзушылықтарға жол берген тұлғаларды Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылыққа тарту бойынша шаралар қабылдайды.

      24. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган кәсіпкерлік субъектілерін қорғау саласындағы мемлекеттік бақылаудың қорытындылары бойынша кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің заңдылығы мен тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында:

      кәсіпкерлік субъектілерінің осы Кодекстің 138 және 139-баптарында көзделген қызметі салаларында мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру;

      рұқсаттарды беру, қызметтi немесе әрекеттi жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламаны қабылдау;

      талаптар тізілімін жүргізу кезінде кәсіпкерлік қызметті реттеу бөлігінде Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру бойынша ұсынымдарды қажет болған кезде тұжырымдайды.

      Ескерту. 85-2-баппен толықтырылды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

86-бап. Реттеуші мемлекеттік органдар және олардың кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы құзыреті

      1. Мыналар:

      1) мемлекеттік бақылау және қадағалау жүзеге асырылатын жекелеген салада немесе мемлекеттік басқару саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органдар;

      2) кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты реттегіш құрал және (немесе) талап, реттеуді қатаңдату енгізілген немесе енгізілуі жоспарланып отырған жекелеген салада немесе мемлекеттік басқару саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органдар реттеуші мемлекеттік органдар болып табылады.

      2. Мемлекеттік бақылау және қадағалау жүзеге асырылатын жекелеген салада немесе мемлекеттік басқару саласында басшылықты жүзеге асыратын реттеуші мемлекеттік органдардың құзыретіне:

      1) мемлекеттік бақылау және қадағалау жүзеге асырылатын тиісті салада (аяда) мемлекеттік бақылау және қадағалау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру;

      2) өз құзыреті шегінде осы Кодекстің 143-бабының 1-тармағында көзделген нормативтік құқықтық актілерді, сондай-ақ "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес берілген рұқсаттар бойынша біліктілік немесе рұқсат беру талаптарына, жіберілген хабарламалар бойынша талаптарға сәйкестігіне жүргізілетін тексерулер жүргізу графиктерін және бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың жартыжылдық тізімдерін бекіту;

      3) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мемлекеттік бақылауды және қадағалауды ұйымдастыру;

      4) мемлекеттік бақылау және қадағалау тиімділігінің мониторингін жүзеге асыру;

      4-1) құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы уәкілетті органның мемлекеттік бақылау мен қадағалау жүргізуді жетілдіру жөніндегі ұсыныстарын қарау және шешімдерді, оның ішінде Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу жолымен қабылдау;

      5) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асыру жатады.

      3. Кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты реттегіш құрал және (немесе) талап, реттеуді қатаңдату енгізілген немесе енгізілуі жоспарланып отырған жекелеген салада немесе мемлекеттік басқару саласында басшылықты жүзеге асыратын реттеуші мемлекеттік органдардың құзыретіне:

      1) кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға кәсіпкерлік қызметті реттеудің жай-күйі туралы есептерді ұсыну;

      2) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру жатады.

      Ескерту. 86-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

87-бап. Бақылау және қадағалау органдары және олардың кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы құзыреті

      1. Тексерілетін субъектілер қызметінің осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкестігі тұрғысынан байқауды және тексеруді жүзеге асыратын мемлекеттік органдар, олардың ведомстволары мен аумақтық бөлімшелері, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдар бақылау және қадағалау органдары болып табылады.

      2. Бақылау және қадағалау органдарының құзыретіне:

      1) тиісті салада мемлекеттік бақылау және қадағалау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру;

      2) өз құзыреті шегінде осы Кодекстің 143-бабының 1-тармағында көзделген нормативтік құқықтық актілерді, сондай-ақ тексерулер жүргізудің жартыжылдық кестелерін әзірлеу;

      3) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүргізу;

      4) мемлекеттік бақылау және қадағалау тиімділігінің мониторингін жүргізу;

      5) мемлекеттік бақылау және қадағалау жүргізуді жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізу;

      6) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асыру жатады.

      Ескерту. 87-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

88-бап. Монополияға қарсы органның кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы құзыреті

      Ескерту. 88-бап алып тасталды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

89-бап. Өзге де мемлекеттік органдардың кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы құзыреті

      Мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласында:

      1) кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;

      2) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге да заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

90-бап. Жергілікті атқарушы органдардың кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу саласындағы құзыреті

      Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдары:

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      1) тармақшаны алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (31.12.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1) өз құзыреті шегінде әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына рұқсат етілетін шекті бөлшек сауда бағаларын бекітуді;

      2) Қазақстан Республикасының рұқсаттар және хабарламалар туралы заңнамасына сәйкес рұқсат беру рәсімдерін, хабарламалар қабылдауды;

      2-1) реттеушілік әсерге баламалы талдау жүргізуді;

      2-2) кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға реттеушілік әсерді талдау жөніндегі жұмыстың жай-күйі туралы есептер ұсынуды;

      2-3) Бірыңғай есеп беру күнін ұйымдастыру мен өткізуді;

      2-4) алып тасталды – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      2-5) алып тасталды – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      3) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасында жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 90-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-1-тарау. Монополияға қарсы орган және оның өкілеттіктері

      Ескерту. Кодекс 7-1-тараумен толықтырылды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

90-1-бап. Монополияға қарсы органның жүйесі

      1. Монополияға қарсы органның біртұтас жүйесін орталық мемлекеттік орган және оған бағынысты аумақтық бөлімшелер құрайды.

      2. Аумақтық бөлімшелер өзінің қызметін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өкілеттіктері және орталық мемлекеттік орган бекіткен ереже шегінде жүзеге асырады.

      Ескерту. 90-1-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

90-2-бап. Монополияға қарсы органның міндеттері

      Монополияға қарсы органның міндеттері:

      1) адал бәсекелестікті дамытуға жәрдемдесу;

      2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу, анықтау және тергеп-тексеру, жолын кесу;

      3) экономикалық шоғырлануды реттеу;

      4) бәсекелестікті шектейтін нарық субъектілерін монополиясыздандыру болып табылады.

      Ескерту. 90-2-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

90-3-бап. Монополияға қарсы органға басшылық

      Монополияға қарсы органға басшылықты оның бірінші басшысы жүзеге асырады.

      Ескерту. 90-3-бап жаңа редакцияда – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

90-4-бап. Монополияға қарсы органның басқа мемлекеттердiң монополияға қарсы органдарымен өзара iс-қимылы

      1. Еуразиялық экономикалық одақ шеңберiнде монополияға қарсы орган халықаралық шарттарға сәйкес, оның ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпке сәйкес хабарламалар, ақпарат беру туралы сұрау салулар жіберу, консультациялар жүргiзу, тергеп-тексерулер туралы хабардар ету арқылы Еуразиялық экономикалық одаққа қатысушы мемлекеттердiң монополияға қарсы органдарымен өзара іс-қимылды жүзеге асырады.

      2. Монополияға қарсы орган халықаралық ұйымдарға қатысу шеңберінде өзге мемлекеттердің монополияға қарсы органдарына сұрау салулар жіберуге және олардың сұрау салулары бойынша ақпарат беруге құқылы.

90-5-бап. Монополияға қарсы және құқық қорғау органдарының өзара іс-қимылы

      1. Монополияға қарсы орган өз өкілеттіктері шегінде Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдарымен өзара іс-қимылды мынадай нысандарда жүзеге асырады:

      1) құқық қорғау органдарына бәсекелестікті қорғау саласындағы құқық бұзушылықтардың анықталған фактілері туралы хабарлайды;

      2) құқық қорғау органдарының сұрау салуы бойынша тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйі туралы талдамалық ақпаратты береді;

      3) құқық қорғау органдарының сұрау салулары бойынша өз құзыреті шегінде сараптамалар жүргізеді және Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының мәселелері бойынша қорытындылар береді;

      4) құқық қорғау органдарының, олардың аумақтық бөлімшелерінің қаулылары мен сұрау салулары бойынша өз қызметкерлерін Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру жөніндегі процестік әрекеттер мен іс-шараларға қатысу үшін сарапшылар ретінде жібереді.

      2. Қазақстан Республикасының құқық қорғау органдары өз өкілеттіктері шегінде монополияға қарсы органмен өзара іс-қимылды мынадай нысандарда жүзеге асырады:

      1) монополияға қарсы органға Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын анықталған құқық бұзушылықтар туралы хабарлайды;

      2) монополияға қарсы органның сұрау салулары мен өтініштері бойынша:

      Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру жөніндегі бірлескен іс-шараларды өткізу, сондай-ақ монополияға қарсы орган қызметкерлерінің қызметтік міндеттерін орындауына кедергі келтіретін құқыққа қайшы әрекеттердің жолын кесу үшін қызметкерлерін жібереді;

      Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылардың тұрған жерін анықтау және Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен монополияға қарсы органның жазбаша сұрау салуларына сәйкес әкімшілік жауаптылыққа тарту үшін оларды монополияға қарсы органға жеткізу жөнінде шаралар қолданады;

      Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде белгіленген тәртіппен монополияға қарсы орган ұсынатын, қылмыстық жазаланатын бәсекелестікке қарсы әрекеттердің белгілері бар материалдар бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізу туралы шешім қабылдайды, бұл жөнінде монополияға қарсы органға хабардар етеді;

      монополияға қарсы органға Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың дәлелдемелерін табуға және бекітуге практикалық көмек көрсетеді.

90-6-бап. Монополияға қарсы органның құзыреті

      Монополияға қарсы орган:

      1) бәсекелестiктi қорғау және монополистiк қызметтi шектеу саласындағы мемлекеттiк саясаттың iске асырылуын жүзеге асырады;

      2) бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу саласында мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдарды салааралық үйлестіруді жүзеге асырады;

      3) бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу мәселелері бойынша халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

      4) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

      5) мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдардың, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдардың бәсекелестікті шектеуге және (немесе) жоюға бағытталған актілерінің, әрекеттерінің (әрекетсіздігінің) жолын кеседі;

      6) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      6-1) экономикалық шоғырлануға келісім алу туралы өтінішхатты қарайды;

      7) Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасында көзделген бұзушылықтарды қоспағанда, тиісті тауар нарығында үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдаланудың алдын алады және оны жояды;

      7-1) бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу шеңберінде табиғи монополиялар және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің міндетті қызметтерді көрсету қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      8) нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы келісімдерін және келісілген әрекеттерін, жосықсыз бәсекелестікті болғызбайды және олардың жолын кеседі;

      9) бәсекелестікті қорғау, монополистік қызметті шектеу және тауар нарықтарының жұмыс істеуі саласындағы нормативтік-құқықтық актілерді келіседі;

      10) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының нормаларын қолдану туралы ақпаратты таратуды және адал бәсекелестікті насихаттауды жүзеге асырады;

      11) тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдауды жүзеге асырады;

      12) конгломераттар қызметін талдауды және мониторингтеуді жүзеге асырады;

      13) алып тасталды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      14) қоғамдық маңызы бар нарықтарды талдау әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

      15) мемлекеттік кәсіпорындар және акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес заңды тұлғалар құрылатын және (немесе) олар қосымша қызмет түрлерін жүзеге асыратын тауар нарықтарына зерттеп-қарау жүргізу жөніндегі әдістемелерді, мемлекеттік кәсіпорындарға және акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне тиесілі заңды тұлғаларға және олармен үлестес заңды тұлғаларға қатысты – Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісу бойынша әзірлейді және бекітеді;

      16) тауар нарықтарындағы экономикалық шоғырлануды бағалау әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

      17) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша қаржы нарықтарындағы экономикалық шоғырлануды бағалау әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

      18) үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі белгілеген монополиялық жоғары (төмен), монопсониялық төмен бағаны анықтайды;

      19) монополиялық жоғары (төмен) және монопсониялық төмен бағаны анықтау жөніндегі әдістемелерді бекітеді;

      20) нарық субъектілерінің, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдардың, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдардың Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық фактілері бойынша осы Кодексте белгіленген тәртіппен тергеп-тексеру жүргізеді;

      20-1) мемлекеттік кәсіпорындардың, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалардың және олармен үлестес тұлғалардың қызметіне жүзеге асырылатын қызмет түрлерін құру, кеңейту және (немесе) өзгерту кезінде монополияға қарсы органның келісімін алу, сондай-ақ монополияға қарсы органның келісімі алынған сол қызмет түрлерін ғана жүзеге асыру тұрғысынан мониторинг жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      20-2) мемлекеттік кәсіпорындардың, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалардың және олармен үлестес тұлғалардың қызметіне жүзеге асырылатын қызмет түрлерін құру, кеңейту және (немесе) өзгерту кезінде монополияға қарсы органның келісімін алу, сондай-ақ монополияға қарсы органның келісімі алынған сол қызмет түрлерін ғана жүзеге асыру тұрғысынан мониторингті жүзеге асырады;

      21) банктік құпияны, сақтандыру құпиясын және бағалы қағаздар нарығындағы коммерциялық құпияны қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен мемлекеттік органдардан, оның ішінде мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органнан, мемлекеттік кірістер органдарынан, нарық субъектілерінен, сондай-ақ лауазымды адамдардан және өзге де жеке және заңды тұлғалардан осы Кодексте көзделген өкілеттіктерді жүзеге асыру үшін қажетті ақпаратты, оның ішінде коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпаратты сұратады және алады;

      22) нарық субъектілеріне:

      осы Кодекстің нормаларын бұзушылықтарды тоқтату және (немесе) олардың салдарларын жою;

      бастапқы жағдайды қалпына келтіру;

      осы Кодекске қайшы келетін шарттарды бұзу немесе өзгерту;

      экономикалық шоғырлануды реттеу кезінде мәмілелерді бұзу немесе оларды жарамсыз деп тану арқылы олардың күшін жою қажеттілігі;

      егер белгілі бір сатушылармен (өнім берушілермен) не сатып алушылармен шарт жасасудан негізсіз бас тарту немесе жалтару бұзушылық болып табылған жағдайда, өзге нарық субъектісімен шарт жасасу туралы орындалуға міндетті нұсқамалар шығарады;

      23) мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдарға, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдарға осы Кодекске қайшы келетін өздері қабылдаған актілердің күшін жою немесе оларды өзгерту, бұзушылықтарды жою, сондай-ақ өздері жасасқан келісімдер мен мәмілелерді бұзу, күшін жою немесе өзгерту және бәсекелестікті қамтамасыз етуге бағытталған әрекеттер жасау туралы орындалуға міндетті нұсқамалар енгізеді;

      24) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істерді қарайды және әкімшілік жазалар қолданады, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтар туралы істерді қарау бойынша сотқа қатысады;

      25) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуына байланысты қылмыстық құқық бұзушылықтар белгілері бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүргізу үшін құқық қорғау органдарына материалдар жібереді;

      26) жыл сайын, 1 маусымнан кешіктірмей, Қазақстан Республикасының Президентіне және Қазақстан Республикасының Премьер-Министріне жекелеген тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйі және монополистік қызметті шектеу жөнінде қолданылатын шаралар туралы жылдық есепті жібереді, сондай-ақ оны өзінің интернет-ресурсында орналастырады;

      27) жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 5 қаңтарынан кешіктірмей, Қазақстан Республикасының Үкіметіне мемлекеттік кәсіпорындарды, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларды және олармен үлестес заңды тұлғаларды бәсекелестік ортаға беру жөніндегі ұсыныстарды және мемлекеттік кәсіпорындар, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес заңды тұлғалар жүзеге асыратын қызмет түрлерінің тізбесін жаңартып отыру жөнінде ұсыныстарды жібереді;

      28) бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу саласында жүргiзілетiн мемлекеттік саясаттың ақпараттық ашықтығын қамтамасыз етедi, оның ішінде тоқсан сайын, есепті айдан кейінгі айдың он бесінен кешіктірмей, бұқаралық ақпарат құралдарында, оның ішінде өзінің интернет-ресурсында өз қызметі туралы мәлiметтердi орналастырады;

      29) мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектісі өндіретін және (немесе) өткізетін тауарлардың бағаларына сараптама жүргізеді;

      30) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен құқық қорғау органдарына жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізу туралы жүгінеді;

      31) нарық субъектісінің, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органның, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымның лауазымды адамына Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзуға алып келуі мүмкін әрекетті (әрекетсіздікті) жасауға жол бермеу туралы жазбаша нысанда алдын ала ескерту жібереді;

      32) мемлекеттік құпияларды және заңмен қорғалатын өзге де құпияны қамтитын ақпаратты қоспағанда, өзінің интернет-ресурсында тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдауды орналастырады;

      33) нарық субъектісінің, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органның, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымның әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық белгілерінің болуы туралы хабарламаны нарық субъектілеріне, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдарға, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдарға жібереді;

      34) монополияға қарсы орган қабылдаған бәсекелестікті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілерге ресми түсіндірме береді;

      35) нарық субъектілері келісімдерінің жобаларын Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкестігі немесе сәйкес еместігі тұрғысынан қарау қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      36) нарық субъектілері үшін монополияға қарсы комплаенстің үлгілік сыртқы актілерін әзірлейді және бекітеді;

      37) нарық субъектісі (нарық субъектілері) жіберетін монополияға қарсы комплаенстің сыртқы актісінің Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының нормаларына сәйкестігін белгілейді;

      38) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері туралы ақпаратты, монополияға қарсы органның шешімін өзінің интернет-ресурсында орналастырады;

      39) осы Кодекске қайшы келетін шарттарды бұзу, өзгерту және (немесе) мәмілелерді жарамсыз деп тану туралы сотқа талап-арыз береді;

      39-1) алып тасталды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      39-2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық белгілерін анықтау мақсатында тауар нарықтарында бағаларға мониторинг жүргізу тәртібін әзірлейді және бекітеді;

      39-3) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық белгілерін анықтау мақсатында тауар нарықтарында бағаларға мониторингті жүзеге асырады;

      39-4) мемлекеттік органдар мен заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмасы бойынша бастама жасалған, экономиканы қолдау, халықтың іскерлік белсенділігі мен жұмыспен қамтылуын ынталандыру үшін дағдарысқа қарсы іс-шаралар кешенін іске асыру жөніндегі қызметін қоспағанда, мемлекеттік қолдау шараларын көрсететін тұлғалардың қызметіне осы Кодекстің 194-бабында көзделген талаптардың сақталуы тұрғысынан мониторингті жүзеге асырады;

      39-5) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен республикалық мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасына бизнес-жоспарды, республикалық мемлекеттік инвестициялық жобаның инвестициялық ұсынысын, республикалық мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасының конкурстық (аукциондық) құжаттамасын, оның ішінде оларға жекеше әріптестердің мемлекеттік функциялардың іске асырылуын қамтамасыз етуін көздейтін жобалар бойынша бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу саласына қатысты бөлігінде өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу кезінде келіседі;

      40) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 90-6-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

90-7-бап. Монополияға қарсы орган қызметкерлерінің құқықтары

      Монополияға қарсы орган қызметкерлерінің қызметтік міндеттерін атқару, оның ішінде Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуы туралы өтініштерді қарау, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық туралы істерді тергеп-тексеру, экономикалық шоғырлануды реттеу және бәсекелестік деңгейінің жай-күйін айқындау кезінде, өздеріне жүктелген өкілеттіктерге сәйкес қызметтік куәліктерін не сәйкестендіру карталарын және монополияға қарсы органның Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарға тергеп-тексеру жүргізу туралы шешімін көрсеткен кезде:

      1) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтай отырып, мемлекеттік органдар мен нарық субъектілерінің үй-жайлары мен аумақтарына кедергісіз кіруге;

      2) монополияға қарсы орган белгілеген, бес жұмыс күнінен кем болмайтын мерзімдерде мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдардан, нарық субъектілерінен, лауазымды адамдардан және өзге де жеке және заңды тұлғалардан жазбаша ақпарат, сондай-ақ Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының жол берілген бұзушылық фактілері бойынша жазбаша және (немесе) ауызша түсініктемелер сұратуға және алуға құқығы бар.

      Қосымша уақыт шығындары қажет болған жағдайда, осы тармақшаның бірінші бөлігінде аталған тұлғалар монополияға қарсы органға сұрау салу бойынша ақпарат беру мерзімін ұзарту туралы уәжді өтінішпен жүгінуге құқылы.

      Сұрау салу бойынша ақпарат беру мерзімін ұзарту туралы немесе ұзартудан бас тарту туралы шешім уәжді өтініш алынған кезден бастап екі жұмыс күні ішінде қабылданады;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыруға құқығы бар.

      Ескерту. 90-7-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.11.2019 № 273-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

90-8-бап. Коммерциялық, қызметтік және заңмен қорғалатын өзге де құпияның сақталуын қамтамасыз ету

      1. Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларды қоспағанда, монополияға қарсы орган өз өкілеттіктерін жүзеге асыру кезінде алған коммерциялық, қызметтік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпарат жария етілуге жатпайды.

      2. Монополияға қарсы органның қызметкерлері коммерциялық, қызметтік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпаратты жария еткені үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

      3. Монополияға қарсы органның не оның лауазымды адамдарының коммерциялық, қызметтік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпаратты жария етуі нәтижесінде жеке немесе заңды тұлғаға келтірілген зиян Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтелуге жатады.

8-тарау. ЖЕКЕ КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ

91-бап. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау ұғымы

      Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау деп Қазақстан Республикасында жеке кәсіпкерлікті дамытуды ынталандыру, кәсіпкерлік бастаманы іске асыру үшін қолайлы құқықтық, экономикалық жағдайлар жасау жөніндегі мемлекеттік шаралар кешені түсініледі.

92-бап. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың негізгі бағыттары

      1. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау мынадай негізгі бағыттар бойынша жүзеге асырылады:

      1) шағын және орта кәсіпкерлік, оның ішінде әлеуметтік кәсіпкерлік;

      2) агроөнеркәсіптік кешен және ауылдық жердегі кәсіпкерлік қызметтің ауыл шаруашылығына жатпайтын түрлері;

      3) өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру;

      3-1) инновациялық қызмет;

      4) арнайы экономикалық аймақтар;

      4-1) индустриялық аймақтар;

      5) инвестициялық қызмет;

      6) отандық тауар өндірушілердің кәсіпкерлігі;

      6-1) жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң креативті индустриялар саласындағы қызметі;

      7) тұрғын үй құрылысы;

      8) қалдықтармен жұмыс істеу.

      9) туристік қызмет.

      2. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларда өзге де бағыттар бойынша да жүзеге асырылуы мүмкін.

      Ескерту. 92-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.04.2021 № 34-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.06.2021 № 52-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

93-бап. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың негізгі түрлері

      1. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың мынадай негізгі түрлерін қамтиды:

      1) қаржылық және мүліктік қолдау;

      2) инфрақұрылымдық қолдау;

      3) жеке кәсіпкерлікті қолдау мен дамытудың қаржы институттарын, мемлекеттiк органдар жанынан жеке кәсiпкерлiк проблемаларын зерделеу және оны дамыту ұсыныстарын әзiрлеу жөнiндегi ғылыми-зерттеу институттарын құруды және дамытуды қамтитын институционалдық қолдау;

      4) қаржылай емес қолдау.

      2. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың өзге де түрлерін көздейді.

      Ескерту. 93-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2018 № 174-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

94-бап. Жеке кәсіпкерлікті қаржылық және мүліктік қолдау

      1. Жеке кәсіпкерлікті қаржылық және мүліктік қолдау:

      1) тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) кепілдік берілген көлемін сатып алу;

      2) бюджет қаражаты есебінен қарыздар беру;

      3) екінші деңгейдегі банктер, ұлттық даму институттары және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де заңды тұлғалар арқылы кредит беруді ұйымдастыру;

      4) мемлекеттік және инвестициялық гранттар беру;

      5) жеке кәсіпкерлік субъектілеріне екінші деңгейдегі банктер, Қазақстанның Даму Банкі және лизинг қызметін жүзеге асыратын өзге де заңды тұлғалар беретін кредиттер және олар жасайтын лизинг мәмілелері бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;

      5-1) тұрғын үй құрылысы мақсаттары үшін жеке кәсіпкерлік субъектілеріне екінші деңгейдегі банктер беретін кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемелерін сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен субсидиялау;

      5-2) "жасыл" жобаларды іске асыру мақсаттары үшін екінші деңгейдегі банктер жеке кәсіпкерлік субъектілеріне беретін кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;

      6) жеке кәсіпкерлік субъектілеріне микроқаржы ұйымдары беретін микрокредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;

      6-1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жеке кәсіпкерлік субъектілері шығарған және қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын қор биржасының тізіміне енгізілген облигациялар бойынша купондық сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;

      6-2) "жасыл" облигациялар, оның ішінде "Астана" халықаралық қаржы орталығының актілеріне сәйкес шығарылғандар және "Астана" халықаралық қаржы орталығы биржасының тізіміне енгізілгендер бойынша купондық сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;

      7) шығыстарды және (немесе) шығындарды өтеу және (немесе) субсидиялау;

      8) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің кредиттеріне ішінара кепілдік беру;

      8-1) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің қаржы лизингіне ішінара кепілдік беру;

      8-2) эмитенттердің облигациялары, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағында қызметін жүзеге асыратын қор биржасының тізіміне және "Астана" халықаралық қаржы орталығы қор биржасының ресми тізіміне енгізілген "жасыл" облигациялар бойынша ішінара кепілдік беру;

      9) лизинг;

      10) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жеке кәсіпкерлікті қаржылық және мүліктік қолдаудың өзге де шараларын беру арқылы жүзеге асырылады.

      2. Мемлекеттік қаржылық қолдау тәртібін, нысандарын, мемлекеттік қаржылық қолдауға жататын жеке кәсіпкерлік субъектілері қызметін жүзеге асыратын экономика саласын (салаларын), мемлекеттік қаржылық қолдау көрсету үшін тартылатын заңды тұлғаны (тұлғаларды), қаржылық қолдау мөлшерлерін және мемлекеттік қаржылық қолдау көрсету үшін қажетті басқа да шарттарды кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша тиісті салалардағы уәкілетті органдар бекітеді.

      3. Жеке кәсіпкерлік субъектілерін бірнеше салалық мемлекеттік органның құзыретіне жататын экономиканың әртүрлі салаларында ұсынылатын мемлекеттік қаржылай және мүліктік қолдау тәртібін, нысандарын, мөлшерін және оларға қолдау көрсетуге қажетті басқа да шарттарды Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      Ескерту. 94-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

95-бап. Жеке кәсіпкерлікті дамытудың арнайы қоры

      1. Жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бастамаларын мемлекет тарапынан қаржылық қолдауды, оның ішінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құрылған, акцияларының бақылау пакеті ұлттық басқарушы холдингке тиесілі кәсіпкерлікті дамытудың арнайы қоры (бұдан әрі – арнайы қор) жүзеге асырады.

      Жеке кәсіпкерлікті қаржылық және қаржылық емес қолдауды ұсыну арқылы Қазақстан Республикасында жеке кәсіпкерлікті сапалы дамытуға жәрдемдесу арнайы қор қызметінің негізгі мақсаты болып табылады.

      Арнайы қордың негізгі міндеттері:

      1) микроқаржы ұйымдарының қызметін дамыту;

      2) жеке кәсіпкерлік субъектілері екінші деңгейдегі банктерден және өзге де заңды тұлғалардан кредиттер, микрокредиттер, лизинг алған кезде олардың міндеттемелеріне кепілдік беру жүйесін, сондай-ақ эмитенттердің облигациялары, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағында қызметін жүзеге асыратын қор биржасының тізіміне және "Астана" халықаралық қаржы орталығы қор биржасының ресми тізіміне енгізілген "жасыл" облигациялар бойынша кепілдік беру жүйесін құру;

      3) қаржы лизингін дамыту;

      4) жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыру, оның ішінде жеке кәсіпкерлікті қаржылық және мүліктік қолдау мәселелері бойынша оқыту және консалтинг;

      5) жеке кәсіпкерлік мәселелері бойынша ақпараттық-талдамалық қолдау;

      6) қаражатты екiншi деңгейдегi банктерде және өзге де заңды тұлғаларда негізделген түрде орналастыру жолымен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында тікелей көзделген өзге де тәсілдермен жеке кәсіпкерлік субъектілерін қаржыландыру;

      7) жеке кәсіпкерлік субъектілеріне екінші деңгейдегі банктер, Қазақстанның Даму Банкі және лизинг қызметін жүзеге асыратын өзге де заңды тұлғалар беретін кредиттер және олар жасайтын лизинг мәмілелері бойынша сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;

      7-1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жеке кәсіпкерлік субъектілері шығарған және қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын қор биржасының тізіміне енгізілген облигациялар бойынша купондық сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау;

      8) жеке кәсіпкерлік идеясын насихаттау;

      9) жеке кәсіпкерлік субъектілерін қолдау бағдарламаларының іске асырылуына мониторингті жүзеге асыру;

      10) арнайы қордың жарғысына сәйкес басқа да міндеттер болып табылады.

      2. Арнайы қордың міндеттерін іске асыру тәртібі мен шарттарын ұлттық басқарушы холдинг айқындайды.

      Ескерту. 95-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

96-бап. Қаржылай емес қолдау

      1. Қаржылай емес қолдау жеке кәсіпкерлік субъектілері мен олардың жұмыскерлерінің бәсекеге қабілетті тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) шығаруына және еңбек өнімділігін арттыруына мүмкіндік беретін кәсіби деңгейін арттыру, қолайлы және бәсекелес кәсіпкерлік орта құру, кәсіпкерлік бастама мен кәсіпкерлікті дамытуды ынталандыру мақсатында жүзеге асырылады.

      2. Жеке кәсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықты қаржылай емес қолдау кәсіпкерлікті қолдауға бағытталған мемлекеттік және өзге де бағдарламалар шеңберінде бюджет қаражаты мен Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен:

      1) жеке кәсіпкерлікті дамыту бойынша оқу семинар-тренингтері мен ғылыми-практикалық конференциялар ұйымдастыру;

      2) шетелдік тағылымдамаларды ұйымдастыру;

      3) жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыру практикасы, жаңа технологиялар нарығы туралы әдістемелік оқу құралдарын, ақпараттық бюллетеньдерді тарату;

      4) кәсіби деңгейде түсіндірмелер, ұсынымдар және консультациялардың өзге де нысандарын ұсыну;

      5) басқарушылық, қаржылық, заңдық, кадрлық, технологиялық және өзге де мәселелерді шешу үшін түрлі сала мамандарынан, оның ішінде тәлімгерлік форматында сараптамалық практикалық көмек көрсету;

      6) шетелдік озық технологиялардың трансфертіне жәрдемдесу;

      7) отандық тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) экспортқа ілгерілету кезінде сервистік-ақпараттық қолдау;

      8) жеке кәсіпкерлік субъектілерін оқытуды ұйымдастыру үшін мамандарды даярлау;

      9) жеке кәсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықтың жұмыста пайдалануы үшін талдамалық ақпаратты (анықтамалықтарды, статистикалық жинақтарды, анықтамаларды, ақпараттық хаттарды, есептерді, баяндамаларды және өзге де материалдарды) дайындау және тарату;

      10) жергілікті және оқшау ресурстардан алынған тауарларды (өнімді) айқындау және оларды ішкі және (немесе) сыртқы нарықтарға одан әрі ілгерілетуге жәрдемдесу;

      11) кәсіпкерлікті танымал ету жөніндегі іс-шараларды жүргізу;

      12) кәсіпкерлер, сондай-ақ мүдделі тұлғалар арасындағы ынтымақтастықты жолға қоюға жәрдем көрсету арқылы жүзеге асырылады.

      3. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган қаржылай емес қолдауды жүзеге асыру мақсатында өзінің интернет-ресурсында мынадай ақпаратты:

      1) жеке кәсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықты қолдауға бағытталған мемлекеттік және өзге де бағдарламалар және олардың іске асырылуы туралы;

      2) экономикалық қызмет түрлері бойынша сыныптай отырып, жеке кәсіпкерлік субъектілерінің саны туралы;

      3) жеке кәсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықты қолдау инфрақұрылымын құратын ұйымдар туралы, осындай ұйымдардың жеке кәсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халыққа қолдау көрсету шарттары мен тәртібі туралы;

      4) жеке кәсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықты қаржылай және қаржылай емес қолдау шаралары туралы;

      5) кәсіпкерлік ортаға, инвестициялық ахуалға және жеке кәсіпкерлікті дамыту инфрақұрылымына жүргізілген талдау нәтижелері туралы;

      6) жеке кәсіпкерліктің дамуы мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықты қолдауды қамтамасыз етуге бағытталған реттеушілік саясаттың консультативтік құжаттары, нормативтік құқықтық актілер мен мемлекеттік жоспарлау жүйесі саласындағы құқықтық актілердің жобалары туралы;

      7) жеке кәсіпкерлік субъектілерін дамытуға және кәсіпкерлік бастамасы бар халыққа қажетті, осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де ақпаратты орналастырады.

      4. Мемлекеттік қаржылай емес қолдау тәртібін, нысандарын, мемлекеттік қаржылай емес қолдауға жататын жеке кәсіпкерлік субъектілері қызметін жүзеге асыратын экономика саласын (салаларын), мемлекеттік қаржылай емес қолдау көрсету үшін тартылатын заңды тұлғаны (тұлғаларды) және мемлекеттік қаржылай емес қолдау көрсетуге қажетті басқа да шарттарды тиісті салалардың уәкілетті органдары кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша бекітеді.

      5. Жеке кәсіпкерлік субъектілерін бірнеше салалық мемлекеттік органның құзыретіне жататын экономиканың әртүрлі салаларында ұсынылатын мемлекеттік қаржылай емес қолдау тәртібін, нысандарын және оларға қолдау көрсетуге қажетті басқа да шарттарды Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      Ескерту. 96-бап жаңа редакцияда – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

97-бап. Жеке кәсіпкерлікті инфрақұрылымдық қолдау

      Жеке кəсіпкерлікті инфрақұрылымдық қолдау жеке кəсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықты қолдау инфрақұрылымын құру және дамыту арқылы қамтамасыз етіледі, ол өз ісін ұйымдастыруға жәрдемдесуді, құқық, маркетинг, инжиниринг және менеджмент саласында ақпарат беруді, коммерциялық негізде материалдық-техникалық, қаржылық және басқа да ресурстармен қамтамасыз етуде қолдау көрсетуді қоса алғанда, жеке кəсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықтың жұмыс істеуі мен дамуының жалпы жағдайларын қамтамасыз ететін құрылып жатқан немесе жұмыс істеп тұрған ұйымдардың кешені ретінде түсініледі.

      Жеке кәсіпкерлік субъектілері мен кәсіпкерлік бастамасы бар халықты қолдау инфрақұрылымына кәсіпкерлерге қызмет көрсету орталықтары, бизнес-инкубаторлар және "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген өнеркәсіптік-инновациялық инфрақұрылым элементтері жатады.

      Ескерту. 97-бап жаңа редакцияда – ҚР 04.07.2018 № 174-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

98-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту саласындағы құзыреті

      1. Қазақстан Республикасының Үкiметi:

      Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту саласында:

      1) жеке кәсiпкерлiктi қолдау және дамыту саласындағы мемлекеттiк саясаттың негiзгi бағыттарын әзiрлейдi;

      2) жеке кәсіпкерлікті қолдаудың мемлекеттік жүйесін қалыптастырады;

      3) жеке кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау көрсету тәртібін айқындайды;

      4) Үкiмет жанынан жеке кәсiпкерлiк мәселелерi жөнiндегi консультативтiк-кеңесшi органдарды құрады және таратады;

      5) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      6) алып тасталды – ҚР 26.12.2018 № 202-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      7) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      8) бәсекеге қабiлеттi салаларды құру мен жетiлдiрудi, жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiн дамытуды және олар өндіретін өнiмнiң сапасын арттыруды ынталандыратын мемлекеттiк саясатты айқындайды және iске асырады;

      9) бәсекелестiктi дамытуға және инновацияларға, материалдық активтерге инвестицияларды, сондай-ақ ұзақ мерзiмдi инвестицияларды ынталандыруға септігін тигізетін нормативтiк құқықтық актiлерді әзiрлейдi;

      10) экономиканың жекелеген секторларында кластерлер құруды ынталандырады;

      11) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      12) Қазақстан Республикасының экономикасына инвестицияларды ұлғайту және инновациялар ендiрудi жеделдету мақсатында ұлттық даму институттарын құрады;

      13) жекелеген салаларда жеке кәсiпкерлiк субъектiлерi арасындағы бәсекелестiктi дамыту үшiн жағдайлар жасай отырып, осы салаларды кедендік-тарифтiк және тарифтiк емес әдiстермен уақытша қорғауды жүзеге асырады;

      14) ұлттық экспорттаушыларға қатысты басқа ел орнатқан кедергiлердi жоюға шаралар қолданады;

      15) жеке кәсіпкерлік субъектiлерiн келiсiлген бiрлескен экспорттық саясатты жүргiзуге ынталандырады;

      16) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      17) сапа менеджментi жүйесiн ендіруді ынталандыру арқылы ұлттық өнiмнiң бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыруға жағдайлар жасайды;

      18) басқа елдердiң аумағында ұлттық экспорттаушылардың мүдделерiн қолдау арқылы сыртқы сұранысқа жағдайлар жасайды;

      19) Ұлттық палатамен және жеке кәсiпкерлiк субъектiлерi мен жұмыс берушiлердің бiрлестiктерiмен өзара іс-қимыл жасайды;

      20) саланың немесе кластерлердiң проблемаларын шешу үшiн ғылыми-зерттеу ұйымдарын құрады, iргелi және қолданбалы ғылыми-зерттеулердi қаржыландырады;

      21) халықтың әлеуметтiк осал топтарын жеке кәсiпкерлiкке тарту жөнiнде шаралар әзiрлейдi;

      22) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      23) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау және өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру саласында:

      1) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді;

      2) мемлекеттік технологиялық саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді және оларды жүзеге асыруды ұйымдастырады;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес инновациялық даму саласындағы ұлттық даму институтын және дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызы тікелей не жанама түрде мемлекетке тиесілі, инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларын іске асыруға уәкілеттік берілген өзге де заңды тұлғалардың тізбесін айқындайды;

      4) Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы Технологиялық саясат жөніндегі кеңесті құрады және ол туралы ережені және оның құрамын бекітеді;

      5) ұлттық экономиканың, оның ішінде оның өнеркәсіптік-инновациялық құрамдас бөлігінің тұрақтылығы мен орнықты дамуын қамтамасыз ету мақсатында инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларын енгізуді, олардың күшін жоюды, сондай-ақ оларды қолдану тәртібін көздейтін нормативтік құқықтық актілерді қабылдайды;

      6) "Өнеркәсіптік саясат туралы" және "Ғылым және технологиялық саясат туралы" Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру шараларын жүзеге асырады.

      2. Алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 98-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 86-VI Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2018 № 202-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

99-бап. Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту саласындағы құзыреті

      Кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган:

      1) жеке кәсіпкерлікті дамыту және мемлекеттік қолдау жөніндегі мемлекеттік саясатты қалыптастырады және іске асырады;

      2) шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдаудың және дамытудың мемлекеттiк шараларының орындалуын ұйымдастырады және үйлестiредi;

      2-1) өндірістік қызметті ұйымдастыру және халыққа қызмет көрсету саласын дамыту үшін мемлекеттік меншіктің пайдаланылмайтын объектілерін және олар алып жатқан жер учаскелерін кейіннен меншікке өтеусіз бере отырып, шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне мүліктік жалдауға (жалға) немесе сенімгерлік басқаруға беру қағидаларын бекітеді;

      2-2) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын, орталық мемлекеттік, жергілікті өкілді және атқарушы органдар әзірлейтін нормативтік құқықтық актілердің жобаларын, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарының жобаларын, мемлекеттік жоспарлау жүйесі саласындағы құқықтық актілердің жобаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы қатысушы болуға ниеттенетін халықаралық шарттарды сараптама кеңестерінің қарауын ұйымдастырады;

      2-3) жеке кәсіпкерлік субъектілерін дамыту үшін кедергілерді жою мақсатында экономика салаларының жұмыс істеуіне талдау жүргізеді;

      2-4) жеке кәсіпкерлік субъектілеріне ішкі және сыртқы нарықтардың жай-күйі туралы экономикалық ақпарат беруді ұйымдастырады;

      2-5) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктерін аккредиттеуден өткізу қағидаларын бекітеді;

      3) жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiн қаржыландыру және оларға кредит беру жөнiндегi шараларды жетiлдiру туралы ұсыныстар әзiрлейдi;

      4) кәсiпкерлiк ортаға, инвестициялық ахуалға және жеке кәсiпкерлiктi дамыту инфрақұрылымына талдау жүргiзедi;

      5) жеке кәсiпкерлiктi қолдауды және дамытуды қамтамасыз ететiн нормативтiк құқықтық актiлердi әзiрлейді;

      6) республика өңiрлерiнде шағын және орта кәсiпкерлiк инфрақұрылымын қалыптастыру мен дамытуға ықпал етеді;

      7) Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің инновациялық, инвестициялық және индустриялық даму саласындағы құжаттарын iске асыруға шағын және орта кәсiпкерлiктiң қатысуы үшiн жағдайлар жасайды;

      8) инвесторлар, грант берушi халықаралық ұйымдар үшiн жеке кәсiпкерлiктi қолдау және дамыту мәселелерiнде жағдайлар жасайды;

      9) жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiне әдiснамалық көмек ұйымдастырады;

      10) жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң тауарлардың, жұмыстардың, көрсетiлетiн қызметтердiң халықаралық нарықтарына шығуы үшiн жағдайлар жасайды;

      11) жеке кәсiпкерлiктi дамыту саласында халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

      12) жеке кәсiпкерлiктi дамыту және қолдау жөнiндегi мемлекеттiк саясатты насихаттайды;

      13) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 99-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

100-бап. Өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру саласындағы уәкілетті орган және оның жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау саласындағы құзыреті

      Өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру саласындағы уәкілетті орган "Өнеркәсіптік саясат туралы" және "Ғылым және технологиялық саясат туралы" Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыруды жүзеге асырады.

      Ескерту. 100-бап жаңа редакцияда - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

100-1-бап. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган және оның жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау саласындағы құзыреті

      1. Инновациялық және технологиялық даму саласында басшылықты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шектерде салааралық үйлестіруді және инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауды іске асыруға қатысуды жүзеге асыратын орталық атқарушы орган инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган болып табылады.

      2. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган:

      1) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастырады және іске асырады;

      1-1) мемлекеттік технологиялық саясатты қалыптастырады және іске асырады;

      2) инновациялық гранттар берудің басым бағыттарын айқындайды;

      3) технологиялар мен инновацияларды дамыту бөлігінде ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің және ұлттық компаниялардың даму жоспарларын, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалардың, олармен үлестес заңды тұлғалардың, ұлттық басқарушы холдингтердің (Ұлттық әл-ауқат қорын қоспағанда), ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың (Ұлттық әл-ауқат қорының тобына кіретін ұлттық компанияларды қоспағанда) және олармен үлестес заңды тұлғалардың даму жоспарлары мен іс-шаралар жоспарларын келіседі;

      3-1) инновациялық және технологиялық даму бөлігінде Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарын келіседі;

      4) Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы Технологиялық саясат жөніндегі кеңес туралы ережені әзірлейді және Қазақстан Республикасының Үкіметіне оның құрамын қалыптастыру жөнінде ұсыныстар енгізеді;

      4-1) технологиялық болжамдауды жүзеге асыру, технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарының жұмыс істеуі, технологиялық тұғырнамаларды ұйымдастыру және нысаналы технологиялық бағдарламаларды әзірлеу әдістемесі мен өлшемшарттарын әзірлейді және бекітеді;

      5) технологияларды коммерцияландыруға инновациялық гранттар беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      6) салаларды технологиялық дамытуға инновациялық гранттар беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      7) жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды технологиялық дамытуға инновациялық гранттар беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      8) алып тасталды - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      9) инновациялық гранттар беру кезінде инновациялық даму саласындағы ұлттық даму институтының көрсетілетін қызметтеріне ақы төлеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      9-1) бизнес-инкубациялауды дамытуға жәрдемдесу жөніндегі қызметтерді көрсету қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      9-2) жобалар инновациялылығының өлшемшарттарын айқындау жөніндегі әдістемені әзірлейді және бекітеді;

      9-3) цифрлық трансформация және Индустрия 4.0-ді енгізу жөніндегі мемлекеттік саясатты қалыптастыруға қатысады;

      9-4) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен өңірлерде мемлекеттік технологиялық саясаттың іске асырылуын мониторингтеуді жүзеге асырады;

      10) құзыреті шеңберінде мемлекеттік бағдарламалардың іске асырылуы мен орындалуын қамтамасыз етеді және оған жауапты болады;

      11) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 8-тарау 100-1-баппен толықтырылды - ҚР 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

101-бап. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган және оның жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау саласындағы құзыреті

      1. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган стратегиялық және экономикалық жоспарлау, бюджет саясатын тұжырымдау мен қалыптастыру саласындағы, сондай-ақ өңірлік даму саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру және іске асыру бойынша басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган болып табылады.

      2. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган:

      1) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау және өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;

      2) Қазақстан Республикасының Үкіметіне экономиканың басым секторларын айқындау жөнінде ұсыныстар енгізеді;

      3) өнеркәсіптік-инновациялық қызмет саласында білікті кадр ресурстарымен қамтамасыз етуді және жұмыспен қамтуды реттеуді үйлестіруді жүзеге асырады;

      4) индустриялық-инновациялық жүйенің тиімділігін бағалауды жүзеге асырады;

      5) ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің және ұлттық компаниялардың даму жоспарларын, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалардың, олармен үлестес заңды тұлғалардың, ұлттық басқарушы холдингтердің (Ұлттық әл-ауқат қорын қоспағанда), ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың (Ұлттық әл-ауқат қорының тобына кіретін ұлттық компанияларды қоспағанда) және олармен үлестес заңды тұлғалардың даму жоспарлары мен іс-шаралар жоспарларын келіседі;

      6) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 101-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

102-бап. Сыртқы сауда қызметін реттеу саласындағы уәкілетті орган және оның жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау саласындағы құзыреті

      1. Сыртқы сауда қызметін реттеу саласындағы уәкілетті орган шикізаттық емес тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің экспортын дамыту және ілгерілету саласында басшылықты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шектерде сыртқы сауда қызметін реттеу саласында салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган болып табылады.

      2. Сыртқы сауда қызметін реттеу саласындағы уәкілетті орган:

      1) тергеп-тексеру жүргізетін органмен арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шаралары мәселелері бойынша өзара іс-қимыл жасайды;

      2) тергеп-тексеру жүргізетін органға арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шараларын қолдану алдындағы тергеп-тексерулерге бастама жасау жөнінде ұсыныстар енгізеді;

      3) Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шаралары мәселелері бойынша жұмысын үйлестіреді;

      4) арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шаралары мәселелері бойынша ұсыныстарды қалыптастырады және Қазақстан Республикасының мүдделі мемлекеттік органдарымен келіседі;

      5) арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шаралары мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді;

      6) басқа елдердің ресми органдарымен және халықаралық ұйымдармен өзара іс-қимыл жасайды;

      7) алып тасталды - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      8) алып тасталды - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      9) алып тасталды - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      10) алып тасталды - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      11) алып тасталды - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      12) Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелерін ескере отырып, экспортты ілгерілету жөніндегі шараларды өз құзыреті шегінде әзірлейді және бекітеді;

      13) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 102-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

103-бап. Мемлекеттік органдардың және жергілікті атқарушы органдардың инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы құзыреті

      Мемлекеттік органдар және жергілікті атқарушы органдар инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы өз құзыреті шегінде:

      1) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;

      2) мемлекеттік технологиялық саясатты қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;

      3) Технологиялық саясат жөніндегі кеңесте қарау үшін жетекшілік ететін бағыттарда технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарын, нысаналы технологиялық бағдарламаларды айқындау және технологиялық тұғырнамаларды ұйымдастыру жөнінде ұсыныстар енгізеді;

      4) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті органға инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларын іске асыру, сондай-ақ инновацияларды дамыту жөніндегі индикаторларға қол жеткізу туралы ақпаратты береді;

      5) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті органға инновациялық гранттар берудің басым бағыттарын айқындау жөнінде ұсыныстар енгізеді;

      6) Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарын орындауды қамтамасыз етеді;

      7) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 103-бап жаңа редакцияда – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

104-бап. Өзге де мемлекеттік органдардың жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау саласындағы құзыреті

      Мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау cаласында:

      1) жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;

      2) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

105-бап. Жергілікті атқарушы органдардың жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту саласындағы құзыреті

      1. Қазақстан Республикасының жергiлiктi атқарушы органдары:

      1) жеке кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытудың мемлекеттiк саясатының iске асырылуын жүзеге асырады;

      2) жеке кәсiпкерлiктi дамыту үшiн жағдайлар жасайды;

      2-1) кәсіпкерлік ортаға, инвестициялық ахуалға және жеке кәсіпкерлікті дамыту инфрақұрылымына талдау жүргізеді;

      3) өңірлерде мемлекеттік бағдарламалардың іске асырылуы мен орындалуын қамтамасыз етеді және соған жауапты болады;

      4) өңiрде шағын және орта кәсiпкерлiк пен инновациялық қызметтi қолдау инфрақұрылымы объектiлерiн құру мен дамытуды қамтамасыз етедi;

      5) жергiлiктi атқарушы органдардың жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнің бiрлестiктерiмен, Ұлттық палатамен және нарықтық инфрақұрылым объектілерімен өзара қарым-қатынастарын дамыту стратегиясын айқындайды;

      6) сараптама кеңестерінiң қызметiн ұйымдастырады;

      7) жергілікті деңгейде жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдауды қамтамасыз етеді;

      8) шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерi үшiн мамандар мен персоналды оқытуды, даярлауды, қайта даярлауды және олардың бiлiктiлiгiн арттыруды ұйымдастырады;

      8-1) құзыреті шегінде шикізаттық емес экспортты ілгерілетуді жүзеге асырады;

      8-2) құзыреті шегінде шикізаттық емес экспортты дамыту үшін жағдайлар жасайды;

      8-3) ұлттық және аумақтық кластерлерді дамытуды жүзеге асырады;

      9) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      2. Алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 105-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-БӨЛІМ. КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУДІҢ НЫСАНДАРЫ МЕН ҚҰРАЛДАРЫ
9-тарау. РҰҚСАТТАР ЖӘНЕ ХАБАРЛАМАЛАР

106-бап. Рұқсаттар және хабарламалар саласындағы мемлекеттік реттеу

      Рұқсаттар және хабарламалар саласындағы мемлекеттік реттеу осы Кодекске және "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес кәсіпкерлік субъектілерінің жекелеген қызмет түрлерін немесе әрекеттерді жүзеге асыруының рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібін енгізу болып табылады.

107-бап. Реттелетін қызметтің немесе әрекеттердің (операциялардың) қауіптілік деңгейлері

      1. Рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібі алда жүзеге асырылатын қызметтің немесе әрекеттердің (операциялардың) қауіптілік деңгейіне қарай енгізіледі және мынадай деңгейлерге бөлінеді:

      1) бірінші санаттағы рұқсаттар – қауіптіліктің жоғары деңгейіне байланысты қызмет түрлеріне (кіші түрлеріне) немесе әрекеттерге (операцияларға) қатысты енгізілетін лицензиялар;

      2) екінші санаттағы рұқсаттар – лицензиялар болып табылмайтын, қауіптіліктің орташа деңгейіне байланысты қызмет түрлеріне (кіші түрлеріне) немесе әрекеттерге (операцияларға) қатысты енгізілетін барлық рұқсаттар;

      3) хабарламалар қауіптіліктің төмен деңгейіне байланысты, бірақ мемлекеттік органдардың осындай қызметтің немесе осындай әрекеттердің басталғандығы немесе тоқтатылғандығы туралы ақпарат алуын талап ететін қызмет түрлеріне немесе әрекеттерге қатысты енгізіледі.

      2. Қызметтің немесе әрекеттердің (операциялардың) қауіптілік деңгейлері осы Кодекстің 83-бабына сәйкес жүргізілетін реттеушілік әсерді талдау негізінде белгіленеді.

      Ескерту. 107-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

108-бап. Рұқсат беру және хабарлама жасау тәртібі

      1. Кәсіпкерлік субъектілерінің жекелеген қызмет түрлерін немесе әрекеттерді (операцияларды) жүзеге асыруды бастау және кейіннен жүзеге асыру үшін жарамды рұқсаты болуға немесе "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен хабарламалар қабылдауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдарға хабарлама жіберуге міндетті.

      Лицензиясы бар кәсіпкерлік субъектісі лицензиат деп танылады.

      Екінші санаттағы жарамды рұқсаты бар кәсіпкерлік субъектісі екінші санаттағы рұқсатты иеленуші болып табылады.

      2. Кәсіпкерлік субъектілерінің "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібі белгіленген қызметті немесе әрекеттерді (операцияларды) тиісті рұқсатты алмай немесе тиісті хабарламаны жібермей жүзеге асыруына жол берілмейді.

      "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібі белгіленген қызметті немесе әрекетті (операцияны) жүзеге асыру басталғанға дейін кәсіпкерлік субъектілері рұқсатты алуға және ол жарамды болуға тиіс, ал хабарламаны кәсіпкерлік субъектісі жіберуге тиіс.

      3. "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібін белгілеу адамдардың өмірі мен денсаулығын, қоршаған ортаны, меншікті қорғау, ұлттық қауіпсіздікті және құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету мақсатында қызметтің немесе әрекеттің (операцияның) қауіптілік деңгейіне қарай жүргізіледі.

      4. Рұқсаттардың және хабарламалардың түпкілікті тізбесі "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделеді.

      5. Рұқсаттарға, сондай-ақ оларға қосымшаларға қатысты беру, ұзарту, қайта ресімдеу, жаңарту және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басқа да әрекеттерді жүзеге асыру мемлекеттік көрсетілетін қызметтер болып табылады және "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына қайшы келмейтін бөлігінде "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледі.

109-бап. Рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібін енгізу және оның күшін жою тәртібі

      1. Рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібі тиісті рұқсатты немесе хабарламаны "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына 1, 2 және 3-қосымшаларда көзделген рұқсаттар немесе хабарламалар тізбелеріне енгізу арқылы ғана енгізіледі.

      2. Рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібін енгізу үшін реттеуші мемлекеттік органдар осы Кодекстің 83-бабына сәйкес реттеушілік әсерді талдау рәсімін алдын ала жүргізуге тиіс.

      3. Бұрын рұқсат беру тәртібіне жатқызылмаған қызметке немесе әрекетке (операцияға) қатысты рұқсат беру тәртібі енгізілген кезде рұқсат алу міндеті қызметті немесе әрекетті (операцияны) жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектісінде рұқсат алу тәртібін регламенттейтін және (немесе) рұқсат алу үшін міндетті талаптарды белгілейтін нормативтік құқықтық акт қолданысқа енгізілген күннен бастап туындайды.

      4. Рұқсат алу тәртібін регламенттейтін, рұқсат беру немесе біліктілік талаптарын және (немесе) өтініш берушілердің осындай талаптарға сәйкестігін растайтын құжаттар тізбесін бекітетін нормативтік құқықтық актілер алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткенге дейін қолданысқа енгізілмейді.

      Бұрын рұқсат беру тәртібіне жатқызылмаған қызметке немесе әрекеттерге (операцияларға) қатысты рұқсат беру тәртібі енгізілген жағдайда, өтініш берушілер рұқсат алу тәртібін регламенттейтін, рұқсат беру немесе біліктілік талаптарын және (немесе) өтініш берушілердің осындай талаптарға сәйкестігін растайтын құжаттар тізбесін бекітетін нормативтік құқықтық актілер қолданысқа енгізілгенге дейін, бірақ көрсетілген актілер қолданысқа енгізілгенге дейін бес жұмыс күнінен кешіктірмей рұқсат алуға өтініш беруге құқылы.

      Бұл ретте осы тармақтың екінші бөлігіне сәйкес берілген өтініштер бойынша рұқсаттар беруді немесе оларды беруден уәжді бас тартуды рұқсат беру органдары осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген нормативтік құқықтық актілер қолданысқа енгізілгеннен кейін оларды беру үшін белгіленген мерзімдерде және тәртіппен жүзеге асыруға тиіс.

      5. "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген жағдайларды қоспағанда, осы баптың 4-тармағына сәйкес рұқсат алуға өтініш берген өтініш берушілер рұқсат берілгенге дейін немесе оны беруден уәжді түрде бас тартылғанға дейін рұқсат беру тәртібі енгізілген қызметті немесе әрекетті (операцияны) рұқсаты болмай-ақ жүзеге асыруға құқылы.

      6. Рұқсат беру немесе хабарлама жасау тәртібінің күшін жою "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына 1, 2 және 3-қосымшаларда көзделген рұқсаттар және хабарламалар тізбелерінен рұқсатты немесе хабарламаны алып тастау арқылы жүзеге асырылады және кәсіпкерлік субъектісінің қызметті немесе әрекетті (операцияны) рұқсаты болмай немесе хабарлама жібермей жүзеге асыру құқығына әкеп соғады.

      Ескерту. 109-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.03.2021 № 15-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

110-бап. Өтініш берушілер. Өтініш берушілердің құқықтары

      1. Лицензиялаудан немесе рұқсат беру рәсімінен өту үшін тиісті рұқсат беру органына жүгінген немесе хабарлама жіберген мынадай кәсіпкерлік субъектілері өтініш берушілер бола алады:

      дара кәсіпкер;

      заңды тұлға;

      заңды тұлғаның филиалы немесе өкілдігі;

      лицензиат;

      екінші санаттағы рұқсатты иеленуші.

      2. Өтініш берушілердің:

      1) рұқсаттар және хабарламалар туралы толық және анық ақпарат алуға;

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2) тармақшаның қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-бабының 6-тармағынан қараңыз.

      2) рұқсат беру органдарының және хабарламалар қабылдауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың және (немесе) олардың лауазымды адамдарының, "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясының және (немесе) олардың жұмыскерлерінің лицензиялауды және рұқсат беру рәсімдерін немесе хабарламалар қабылдауды жүзеге асыру мәселелері бойынша шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасауға;

      3) "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 48-бабының ережелерін ескере отырып, рұқсатты және (немесе) оған қосымшаны алу немесе хабарлама жіберу үшін өтініштің электрондық немесе қағаз нысанын таңдауға, сондай-ақ берілетін рұқсаттың және (немесе) оған қосымшаның электрондық немесе қағаз нысанын таңдауға құқығы бар.

      3. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында өзгеше көзделмесе, қандастар және шетелдік заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының азаматтарымен және заңды тұлғаларымен тең дәрежеде рұқсаттар алады және хабарламалар жібереді.

111-бап. Рұқсат беру органдарының құқықтары мен міндеттері

      1. Екінші санаттағы рұқсаттарды беруге уәкілеттік берілген лиензиарлар мен органдар рұқсат беру органдары болып табылады.

      2. Рұқсат беру органдарының өз құзыреті шегінде мемлекеттік органдарға лицензиялауды немесе рұқсат беру рәсімін жүзеге асыру үшін қажетті ақпаратқа, оның ішінде ақпараттық жүйелер арқылы сұрау салумен жүгінуге құқығы бар.

      3. Рұқсат беру органдары:

      1) осы Кодекске және "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес лицензиялауды және рұқсат беру рәсімдерін жүзеге асыруға;

      2) мүмкіндігі шектеулі адамдардың рұқсаттар алуы кезінде олар үшін қажетті жағдайлар жасауға;

      3) лицензиялау, рұқсат беру рәсімдері, бұл үшін талап етілетін құжаттар тізбесі және осындай құжаттарды алу және ресімдеу тәртібі туралы толық және анық ақпаратты қолжетімді нысанда беруге;

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4) тармақшаның қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-бабының 7-тармағынан қараңыз.

      4) мемлекеттік органдарға және "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясына лицензиялауды және рұқсат беру рәсімдерін, оның ішінде ақпараттық жүйелер арқылы жүзеге асыру үшін қажетті құжаттарды және (немесе) ақпаратты беруге;

      5) өтініш берушілердің, лицензиаттардың және екінші санаттағы рұқсаттарды иеленушілердің бұзылған құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қалпына келтіруге бағытталған шаралар қолдануға;

      6) рұқсаттар беру үшін қажетті мәліметтерді қамтитын ақпараттық жүйелердің іркіліссіз жұмыс істеуін және толықтырылып отыруын өз құзыреті шегінде қамтамасыз етуге;

      7) Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, өтініш берушілердің, лицензиаттардың және екінші санаттағы рұқсаттарды иеленушілердің рұқсаттар беру кезінде ақпараттық жүйелерде қамтылған, заңмен қорғалатын құпияны құрайтын, қолжетімділігі шектеулі дербес деректерді пайдалануға жазбаша келісімін алуға, оның ішінде электрондық құжат нысанында алуға міндетті.

112-бап. Лицензиялауды, рұқсат беру рәсімдерін және хабарламаларды электрондық нысанда жүзеге асыру

      1. Лицензиялау және хабарламалар жіберу рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік ақпараттық жүйесі және рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізілімі пайдаланыла отырып, электрондық нысанда жүзеге асырылады.

      Рұқсат беру рәсімдері рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік ақпараттық жүйесі және рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізілімі пайдаланыла отырып, "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 52-бабы 3-тармағының ережелері ескеріле отырып, электрондық нысанда жүзеге асырылады.

      2. Өтініш беру, рұқсаттар және (немесе) рұқсатқа қосымшалар беру тәртібі "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледі.

      3. Рұқсат беру органдары рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізілімін тұрақты негізде жүргізеді.

      Хабарламалар бойынша рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізілімін Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда, хабарламалар қабылдауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдар жүргізеді.

9-1-тарау. Ақпараттық құралдар

      Ескерту. 3-бөлім 9-1-тараумен толықтырылды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

112-1-бап. Ақпараттық құралдар

      1. Ақпараттық құралдар деп мемлекеттік органдарға немесе өзге де тұлғаларға Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген, бір мезгілде төмендегі өлшемшарттардың барлығына сәйкес келетін ақпаратты беру талаптары түсініледі:

      1) ақпаратты беру міндетті болып табылады;

      2) ақпаратты бермеу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа алып келеді;

      3) ақпаратты жеке кәсіпкерлік субъектілері береді.

      2. Ақпараттық құралдар енгізу көзделетін Қазақстан Республикасының заңдары қолданысқа енгізілгеннен кейін реттеуші мемлекеттік орган ақпараттық құралдардың тізбесіне, сондай-ақ талаптар тізіліміне толықтырулар енгізуге бастама жасауға тиіс.

      3. Ақпараттық құралдарды беру ақпараттық жүйелер пайдаланыла отырып, электрондық нысанда немесе қағаз жеткізгіште жүргізіледі. Ақпараттық құралды беру тәсілін жеке кәсіпкерлік субъектісі айқындайды.

      Бұл ретте, ақпараттың берілуін автоматтандыру енгізілмейтін және қамтамасыз етілмейтін ақпараттық құралдарды беруді талап етуге тыйым салынады.

      4. Осы тараудың ережелері салық, кеден, қаржы саясаты, статистикалық қызмет саласында бар, сондай-ақ бір реттеу субъектісіне қолданылатын ақпараттық құралдарға қолданылмайды.

      Осы тараудың мақсаттары үшін қаржы саясаты деп қаржы ұйымдарының, Қазақстан Республикасы бейрезидент – банктері филиалдарының, Қазақстан Республикасы бейрезидент – сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары филиалдарының, Қазақстан Республикасы бейрезидент – сақтандыру брокерлері филиалдарының, қаржы ұйымдары болып табылмайтын сақтандыру нарығына қатысушылардың, коллекторлық агенттіктердің, қаржы ұйымдарына ірі қатысушылардың, эмиссиялық бағалы қағаздар эмитенттерінің, кредиттік бюролардың, сақтандыру топтарының және банк конгломераттарының құрамына кіретін тұлғалардың, төлем қызметтерін көрсететін нарық субъектілерінің қызметіне, валюталық құқық қатынастарын реттеуге, қаржылық қызметтер көрсетуге, сондай-ақ қаржы құралдарын шығаруға, олардың айналысына, оларды өтеуге және күшін жоюға байланысты қатынастар жиынтығы түсініледі.

      Ескерту. 112-1-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

112-2-бап. Ақпараттық құралдардың түрлері

      Ескерту. 112-2-бап алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

112-3-бап. Ақпараттық құралдарды енгізу ерекшеліктері

      Ескерту. 112-3-бап алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-тарау. ТЕХНИКАЛЫҚ РЕТТЕУ

113-бап. Техникалық реттеу саласындағы мемлекеттік реттеу

      Техникалық реттеу саласындағы мемлекеттік реттеу осы Кодекске және Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасына сәйкес өнімге, оның ішінде ғимараттар мен құрылысжайларға, өнімге қойылатын талаптарға байланысты жобалау (іздестіруді қоса алғанда), өндіру, салу, монтаждау, баптау, пайдалану, сақтау, тасымалдау, өткізу және кәдеге жарату процестеріне қойылатын міндетті талаптарды белгілеуді және орындауды, өнімге, процестерге және қызметтер көрсетуге, сәйкестікті бағалауға және мемлекеттік бақылау мен қадағалауға қойылатын талаптарды ерікті негізде қолдануды білдіреді.

      Ескерту. 113-бап жаңа редакцияда– ҚР 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

114-бап. Техникалық реттеу объектілері

      Техникалық реттеу объектілері мыналар болып табылады:

      азаматтық авиация өнімін, мемлекеттік құпияны (мемлекеттік құпияларды) құрайтын немесе заңға сәйкес қорғалатын қолжетімділігі шектеулі өзге де ақпаратқа жататын мәліметтерді қорғау мақсатында пайдаланылатын өнімді, мәліметтері мемлекеттік құпияны (мемлекеттік құпияларды) құрайтын өнімді, атом энергиясын пайдалану саласындағы қауіпсіздікті қамтамасыз етуге байланысты талаптар белгіленетін өнімді, бұрын пайдалануда болған өнімді, ветеринариялық препараттарды, дәрілік заттарды, медициналық бұйымдарды (медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы) қоспағанда, өнім;

      өнімге қойылатын талаптарға байланысты жобалау (іздестіруді қоса алғанда), өндіру, салу, монтаждау, баптау, пайдалану, сақтау, тасымалдау, өткізу және кәдеге жарату процестері;

      ветеринария, өсімдіктерді қорғау және олардың карантині саласындағы көрсетілетін қызметтерді, мемлекеттік, медициналық, білім беру, қаржылық, банктік және реттелуі Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде белгіленген басқа да көрсетілетін қызметтерді қоспағанда, ерікті сертификаттау бөлігіндегі көрсетілетін қызметтер.

      Ескерту. 114-бап жаңа редакцияда– ҚР 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

115-бап. Техникалық реттеу субъектілері

      Мемлекеттік органдар, сондай-ақ мемлекеттік техникалық реттеу жүйесінің құрылымына кіретін жеке және заңды тұлғалар және техникалық реттеу объектілеріне қатысты Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес пайдалану құқығын иеленетін жеке және заңды тұлғалар техникалық реттеу субъектілері болып табылады.

      Ескерту. 115-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

11-тарау. БАҒАЛАР МЕН ТАРИФТЕРДІ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ

116-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің бағалары мен тарифтерін мемлекеттік реттеу

      1. Осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге бағалар мен тарифтерді кәсіпкерлік субъектілері дербес айқындайды.

      2. Мемлекет Қазақстан Республикасында ұлттық қауіпсіздікті, қоғамдық тәртіпті сақтауды, адамның құқықтары мен бостандықтарын, халықтың денсаулығын қамтамасыз ету мақсатында бағалар мен тарифтерді реттеуді белгілейді.

      3. Мемлекет кәсіпкерлік субъектілерінің мынадай тауарларына, жұмыстарына, көрсетілетін қызметтеріне:

      1) әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына;

      2) табиғи монополия саласындағы тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге;

      3) мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілері өндіретін және өткізетін тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге;

      4) мемлекеттік бағалық реттеу енгізілген тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге);

      5) алып тасталды – ҚР 25.03.2024 № 68-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      6) бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары арқылы бөлшек саудада өткізуге және бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары үшін көтерме саудада өткізуге;

      6-1) дәрілік заттарға арналған шекті бағаларды бекітуге;

      7) арақтарға және айрықша арақтарға, тауар шығарылған жердің атауы қорғалған арақтарға, күштілігі жоғары ликер-арақ бұйымдарына, коньяк пен брендиге ең төмен бағаларды белгілеуге;

      8) фильтрлі, фильтрсіз сигареттерге, папиростарға, сигариллаларға және қыздырылатын темекісі бар бұйымдарға ең төмен бөлшек сауда бағаларын белгілеуге;

      9) туындаған проблемаларды бәсекелестік жай-күйі үшін теріс салдары аз тәсілмен шешу мүмкін болмаған жағдайда, табиғи монополия жағдайындағы емес тауар нарықтарында белгілі бір жағдайларда, оның ішінде төтенше жағдайлар, дүлей зілзалалар, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету кезінде;

      10) тауарлық газға және сұйытылған мұнай газына;

      11) мемлекеттің артықшылықты құқығы шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын шикі және тауарлық газдың бағасын бекітуге;

      12) энергия өндіруші ұйымдардың тарифтерін бекітуге;

      13) субсидияланатын көрсетілетін қызметтерге;

      14) қоғамдық маңызы бар нарықтарда бағалар мен тарифтерді реттейді;

      15) байланыс құралдарын, сондай-ақ талшықты-оптикалық байланыс желілерін тарту үшін электр берудің әуе желілерінің тіреуіштерін орналастыру үшін орындарды мүліктік жалдауға (жалға беруге) арналған шекті тарифтерді бекітеді.

      3-1. Мемлекет трансферттік баға белгілеу кезінде туындайтын халықаралық іскерлік операциялардағы және халықаралық іскерлік операцияларға байланысты мәмілелердегі бағаларды реттейді.

      Ескерту. 116-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 09.04.2016 № 499-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 04.07.2018 № 173-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 211-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2019 № 297-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 96-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.12.2021 № 100-VII (01.03.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 29.06.2023 № 13-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.03.2024 № 68-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

117-бап. Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына баға белгілеу

      1. Сауда қызметiн реттеу саласындағы уәкiлеттi орган халықты әлеуметтік қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының тізбесін бекітеді.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      1-тармақтың екінші бөлігін алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (31.12.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бөлшек сауда бағаларының шекті мәндерін, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына рұқсат етiлетін шекті бөлшек сауда бағаларының мөлшерін жергілікті атқарушы органдар бекітеді.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      1-тармақтың үшінші бөлігін алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (31.12.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Бағалардың негiзсiз өсуiне жол бермеу, инфляцияны рұқсат етiлген шектерде ұстау және елде макроэкономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету мақсатында белгiленетiн, бөлшек сауда бағаларының рұқсат етiлген деңгейi сауда қызметiнiң субъектiсi әлеуметтiк маңызы бар азық-түлiк тауарларына бөлшек сауда бағаларын осы деңгейге дейін айқындауға құқылы әлеуметтiк маңызы бар азық-түлiк тауарларына бөлшек сауда бағаларының шектi мәнi болып табылады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      1-тармақтың төртінші бөлігін алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (31.12.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Әлеуметтiк маңызы бар азық-түлiк тауарларына бөлшек сауда бағаларының шектi мәндерi артқан жағдайда, жергілікті атқарушы органдар белгiлейтiн бөлшек сауда бағаларының деңгейi әлеуметтiк маңызы бар азық-түлiк тауарларына рұқсат етiлген шектi бөлшек сауда бағалары деп танылады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (31.12.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      2. Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын беруге шарттар жасасу кезінде шекті сауда үстемесінің мөлшері міндетті түрде белгіленуге тиіс. Осы талапты бұза отырып жасалған мәміле жарамсыз болады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      3-тармақ жаңа редакцияда көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (31.12.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      3. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың аумағында әлеуметтiк маңызы бар азық-түлiк тауарларына бөлшек сауда бағаларының шектi мәндерi артқан жағдайда, жергілікті атқарушы орган сауда қызметі субъектілерімен консультациялар өткізгеннен кейін күнтiзбелiк тоқсан күннен аспайтын мерзiмге облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың аумағында оларға рұқсат етiлген шектi бөлшек сауда бағаларының мөлшерiн белгiлеуге құқылы.

      Ескерту. 117-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

118-бап. Табиғи монополия субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді қалыптастыру

      1. Табиғи монополия субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді қалыптастыру Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің белгілі бір түрін өндіру мен ұсынудың технологиялық ерекшеліктеріне байланысты тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің осы түріне сұранысты қанағаттандыру үшін бәсекелестік жағдайлар жасау мүмкін болмайтын немесе экономикалық жағынан тиімсіз болатын тауарлар, жұмыстар және көрсетілетін қызметтер нарығының жай-күйі табиғи монополия болып табылады.

      Ескерту. 118-бап жаңа редакцияда - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      119-баптың қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-бабының 9-тармағынан қараңыз.

119-бап. Мемлекеттік баға реттеу

      Уақытша шара ретінде Қазақстан Республикасының аумағында белгілі бір мерзімге жекелеген тауар нарықтарында және (немесе) жекелеген нарық субъектілерінің тауарларына (жұмыстарына, көрсетілетін қызметтеріне) монополияға қарсы орган айқындайтын тәртіппен мемлекеттік баға реттеу енгізілуі мүмкін.

      Ескерту. 119-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2022 № 131-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

120-бап. Мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілері өндіретін және өткізетін тауарларға баға белгілеу

      1. Мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектісі өндіретін және өткізетін тауарларға баға белгілеу қағидаларын монополияға қарсы орган бекітеді.

      Уәкілетті мемлекеттік органдар мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілерінің өтінімдерін қарау кезінде осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген қағидаларға сәйкес жария тыңдаулар өткізеді.

      2. Монополияға қарсы орган осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде көрсетілген қағидаларға сәйкес мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектісі өндіретін және өткізетін тауарлардың бағаларына сараптама жүргізеді.

      3. Тауарлардың бағаларына сараптама жүргізу үшін мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілері жазбаша түрде мыналарды:

      1) тауарларға мемлекеттік монополия, арнайы құқық енгізілген күннен бастап күнтізбелік отыз күннен кешіктірмей, баға деңгейін растайтын негіздеуші материалдарды қоса бере отырып, босату бағалары туралы ақпаратты;

      2) өзгеру (көтерілу және (немесе) төмендеу) себептерін растайтын негіздеуші материалдарды бере отырып, кемінде күнтізбелік отыз күн бұрын тауарларға бағалардың алдағы өзгеруі (көтерілуі және (немесе) төмендеуі) және олардың өзгеру (көтерілу және (немесе) төмендеу) себептері туралы хабарламаны беруге міндетті.

      4. Тауарлардың бағаларына сараптама жүргізу мерзімі хабарлама немесе ақпарат қарауға келіп түскен күннен бастап күнтізбелік тоқсан күннен аспайды. Сараптама жүргізудің жалпы мерзімі күнтізбелік бір жүз жиырма күннен аспауға тиіс.

      5. Монополияға қарсы орган хабарламаны немесе ақпаратты қарау барысында осы Кодексте белгіленген мерзімдерде мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектісінен шешім қабылдау үшін қажетті қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды сұратуға құқылы.

      6. Қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды ұсыну кезеңінде хабарламаны немесе ақпаратты қарау мерзімі мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектісі тиісті қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды ұсынғанға дейін тоқтатыла тұрады.

      7. Монополияға қарсы орган мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектісі қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды ұсынғаннан кейін хабарламаны немесе ақпаратты қарауды қайта бастайды.

      8. Тауарлардың бағаларына сараптама жүргізу мерзімін есептеу ол қайта басталған күннен бастап жалғасады.

      Ескерту. 120-бап жаңа редакцияда – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

120-1-бап. Қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу

      Қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган бекітетін қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 11-тарау 120-1-баппен толықтырылды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

121-бап. Халықаралық іскерлiк операциялардағы және халықаралық iскерлiк операцияларға байланысты мәмiлелердегі бағаларды реттеу

      Қазақстан Республикасында трансферттік баға белгілеу кезінде туындайтын халықаралық іскерлiк операциялардағы және халықаралық iскерлiк операцияларға байланысты мәмiлелердегі бағаларды реттеу "Трансферттік баға белгілеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 122-бап жаңа редакцияда – ҚР 25.03.2024 № 68-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

122-бап. Бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары арқылы бөлшек саудада өткізуге және бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары үшін көтерме саудада өткізуге баға белгілеу

      1. Мемлекет Қазақстан Республикасының мұнай өнімдерінің жекелеген түрлерінің өндіруді және олардың айналымын мемлекеттік реттеу туралы заңнамасына сәйкес мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары арқылы бөлшек саудада өткізуге және стационарлық автожанармай құю станцияларында өткізуге арналған мұнай өнімдерін көтерме саудада өткізуге бағаларды реттейді.

      2. Мұнай өнімдерін өндіру саласындағы уәкілетті орган табиғи монополиялар саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органмен келісу бойынша мұнай өнімдерін өндіру саласындағы уәкілетті орган бекіткен тәртіппен, бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары арқылы бөлшек саудада өткізуге және бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген, стационарлық автожанармай құю станцияларында өткізуге арналған мұнай өнімдерін көтерме саудада өткізуге шектi бағаларды белгілейді.

      3. Мұнай өнімдерін бөлшек саудада өткізушілер мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары арқылы өткізу кезінде бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары арқылы бөлшек саудада өткізудің белгіленген шекті бағаларынан асырмауға міндетті.

      Мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары үшін көтерме саудада өткізушілер бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнімдерін көтерме саудада өткізуге белгіленген шекті бағалардан асырмауға міндетті.

      4. Мұнай өнімдерін стационарлық автожанармай құю станциялары арқылы бөлшек саудада өткізуге және стационарлық автожанармай құю станцияларында өткізуге арналған мұнай өнімдерін көтерме саудада өткізуге бағалар мемлекеттік реттелген жағдайда, шекті бағалар айына бір реттен асырылмай белгіленеді.

      Ескерту. 122-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

122-1-бап. Дәрілік заттарға арналған шекті бағаларды бекіту

      1. Мемлекет Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес дәрілік заттарға арналған шекті бағаларды бекітеді.

      2. Дәрілік заттарға баға белгілеу тәртібінің сақталуын мемлекеттік бақылауды денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырады.

      Ескерту. Кодекс 122-1-баппен толықтыру көзделген - ҚР 28.12.2018 № 211-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

123-бап. Арақтарға және айрықша арақтарға, тауар шығарылған жердің атауы қорғалған арақтарға, күштілігі жоғары ликер-арақ бұйымдарына, коньяк пен брендиге ең төмен бөлшек сауда бағаларын белгiлеу

      Мемлекет Қазақстан Республикасының этил спиртi мен алкоголь өнiмiнiң өндiрiлуiн және айналымын мемлекеттiк реттеу туралы заңнамасына сәйкес арақтарға және айрықша арақтарға, тауар шығарылған жердің атауы қорғалған арақтарға, күштілігі жоғары ликер-арақ бұйымдарына, коньяк пен брендиге ең төмен бөлшек сауда бағаларын белгiлейдi.

      Ескерту. 123-бап жаңа редакцияда - ҚР 31.12.2021 № 100-VII (01.03.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

123-1-бап. Байланыс құралдарын, сондай-ақ талшықты-оптикалық байланыс желілерін тарту үшін электр берудің әуе желілерінің тіреуіштерін орналастыру үшін орындарды мүліктік жалдауға (жалға беруге) арналған шекті тарифтер

      Мемлекет Қазақстан Республикасының байланыс саласындағы заңнамасына сәйкес байланыс құралдарын, сондай-ақ талшықты-оптикалық байланыс желілерін тарту үшін электр берудің әуе желілерінің тіреуіштерін орналастыру үшін орындарды мүліктік жалдауға (жалға беруге) арналған шекті тарифтерді реттейді.

      Ескерту. 123-1-баппен толықтырылды – ҚР 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

124-бап. Фильтрлі, фильтрсіз сигареттерге, папиростарға, сигариллаларға және қыздырылатын темекісі бар бұйымдарға ең төмен бөлшек сауда бағаларын белгілеу

      Мемлекет Қазақстан Республикасының темекi өнiмдерiнiң өндiрiлуi мен айналымын мемлекеттiк реттеу туралы заңнамасына сәйкес фильтрлі, фильтрсіз сигареттерге, папиростарға, сигариллаларға және қыздырылатын темекісі бар бұйымдарға ең төмен бөлшек сауда бағаларын белгілейді.

      Ескерту. 124-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

124-1-бап. Тауарлық газға және сұйытылған мұнай газына баға белгілеу

      1. Мемлекет Қазақстан Республикасының газ және газбен жабдықтау туралы заңнамасына сәйкес тауарлық газға және сұйытылған мұнай газына бағаларды реттейді.

      2. Газды өндіруді, тасымалдауды (тасуды), сақтауды және көтерме саудада өткізуді, сондай-ақ тауарлық газды және сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада өткізуді және тұтынуды мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган тауарлық газды ішкі нарықта көтерме саудада өткізудің шекті бағаларын, сондай-ақ сұйытылған мұнай газын өнім беру жоспары шеңберінде тауар биржаларынан тыс көтерме және бөлшек саудада өткізудің шекті бағаларын табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органмен келісу бойынша өзі айқындаған жағдайларда және тәртіппен белгілейді.

      3. Тауарлық газды немесе сұйытылған мұнай газын өнім беру жоспары шеңберінде өткізуді жүзеге асыратын тұлғалар белгіленген шекті бағаларды асырып жібермеуге міндетті.

      Ескерту. 11-тарау 124-1-баппен толықтырылды - ҚР 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР 29.06.2023 № 13-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

124-2-бап. Мемлекеттің артықшылықты құқығы шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын шикі және тауарлық газ бағасын бекіту

      Ескерту. 124-2-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Мемлекет Қазақстан Республикасының газ және газбен жабдықтау туралы заңнамасына сәйкес мемлекеттің артықшылықты құқығы шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын шикі және тауарлық газ бағасын бекітеді.

      Ескерту. 11-тарау 124-2-баппен толықтырылды - ҚР 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2019 № 297-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

124-3-бап. Энергия өндіруші ұйымдардың тариф белгілеуі

      Энергия өндіруші ұйымдардың тариф белгілеуі Қазақстан Республикасының электр энергетикасы туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 11-тарау 124-3-баппен толықтырылды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

124-4-бап. Субсидияланатын көрсетілетін қызметтерге бағаларды реттеу

      Мемлекет Қазақстан Республикасының пошта, байланыс, автомобиль көлігі және теміржол көлігі туралы заңнамасына сәйкес пошта, байланыс және тасымалдау саласындағы субсидияланатын көрсетілетін қызметтерге бағаларды реттейді.

      Ескерту. 11-тарау 124-4-баппен толықтырылды - ҚР 09.04.2016 № 499-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

11-1-тарау. Қоғамдық маңызы бар нарықтар

      Ескерту. Кодекс 11-1-тараумен толықтырылды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

124-5-бап. Қоғамдық маңызы бар нарықтар

      1. Бағаларды мемлекеттік реттеу мынадай:

      1) электр энергиясын энергиямен жабдықтау ұйымдарының бөлшек саудада өткізуі;

      2) электр энергиясының орталықтандырылған саудасын ұйымдастыру және жүргізу, сауда жүйесінің орталықтандырылған сауда-саттықты жүргізуге әзірлігін қамтамасыз ету, электр энергиясын бірыңғай сатып алушының қызметін жүзеге асыруға байланысты оның шығындары бөлігінде электр энергиясын бірыңғай сатып алушының электр энергиясын орталықтандырылған сатып алуы және сатуы, электр қуатының дайындығын қолдау жөніндегі көрсетілетін қызметтерді орталықтандырылған сатып алу және электр қуатын бірыңғай сатып алушының қызметін жүзеге асыруға байланысты оның шығындары бөлігінде бірыңғай сатып алушының жүктемелерін көтеруге электр қуатының әзірлігін қамтамасыз ету жөніндегі көрсетілетін қызметтерді орталықтандырылған сату;

      3) тауарлық газды бөлшек саудада өткізу, топтық резервуарлық қондырғылар арқылы сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада өткізу;

      4) ішкі рейстерде әуежайлардың қызметтерін көрсету: жолаушыларды отырғызу-түсіру (телескоптық трап арқылы), тасымалдау процесін қамтамасыз ету мақсатында пайдаланылатын әуежайдың үй-жайларын жалға беру, жүктерді өңдеу, жолаушыларды тіркеу үшін жұмыс орнын (алаңдар) ұсыну, әуе кемелерін авициялық жанар-жағармай материалдарымен қамтамасыз ету;

      5) мыналарды:

      теміржол жүк вагондарын жалға беру жөніндегі көрсетілетін қызметтерді және вагондар (контейнерлер) операторының көрсетілетін қызметтерін;

      Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттік қатынаста жүктерді теміржол көлігімен тасымалдау жөніндегі көрсетілетін қызметтерді;

      контейнерлерде, контрейлерлік жөнелтілімдермен жүктерді, бос контейнерлерді және бос фитингілік платформаларды теміржол көлігімен тасымалдау жөніндегі көрсетілетін қызметтерді қоспағанда, жүктерді теміржол көлігімен тасымалдау және локомотивтік тартқыш жөніндегі қызметтерді көрсету салаларында қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілерінің тауарларына (жұмыстарына, көрсетілетін қызметтеріне) қолданылады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-тармақ 01.01.2025 дейін қолданылады – осы Кодекстің 324-бабының 10-1-тармағына сәйкес.

      2. Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген салаларда бағаларды мемлекеттік реттеу 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін бағаларды мемлекеттік реттеу және баға белгілеуді мемлекеттік бақылау жүзеге асырылған нарық субъектілеріне қолданылады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      3-тармақ 01.01.2025 дейін қолданылады – осы Кодекстің 324-бабының 10-1-тармағына сәйкес.

      3. Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген салаларда бағаларды мемлекеттік реттеу жиынтығында мынадай талаптарға сай келетін:

      1) бұрын бағаларды мемлекеттік реттеу және баға белгілеуді мемлекеттік бақылау 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін жүзеге асырылған реттелетін нарық субъектілері көрсетілетін қызметтерді ұсынған тұтынушыларға 2017 жылғы 1 қаңтардан кейін қызметтер көрсететін;

      2) осы тармақтың 1) тармақшасында аталған тұтынушыларға көрсетілген қызметтер көлемі бағаларды мемлекеттік реттеу және баға белгілеуді мемлекеттік бақылау 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін жүзеге асырылған нарық субъектісінің көрсетілетін қызметтері көлемінің отыз бес және одан да көп пайызын құрайтын нарық субъектілеріне де қолданылады.

      4. Табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган баға белгілеу тәртібінің және қоғамдық маңызы бар нарық субъектісі міндеттерінің сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құзыреті шегінде құқық қорғау органдарымен өзара іс-қимыл жасасады.

      Ескерту. 124-5-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 08.07.2024 № 121-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

124-6-бап. Табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның қоғамдық маңызы бар нарықтар саласындағы құзыреті

      Табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган:

      1) қоғамдық маңызы бар нарықтарда мемлекеттік саясатты қалыптастыру жөніндегі ұсыныстарды әзірлейді;

      2) бағаларды мемлекеттік реттеуді және қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібін және міндеттерді сақтауына мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

      3) қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      4) қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілерінің бағаларына мониторингті жүзеге асырады;

      5) қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілері өткізетін тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) шекті бағаларды келіседі;

      5-1) қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілері өткізетін тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) шекті бағаларды:

      шекті бағаларда ескерілген инвестициялық бағдарлама іс-шараларының орындалмауына;

      шекті бағаларда ескерілген, электр энергиясын, тауарлық газды сатып алуға және (немесе) беруге арналған қаражаттың пайдаланылмауына;

      шекті бағаларда ескерілген тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді), оның ішінде жекелеген тұтынушылар топтарының тұтыну көлемдерінің асып кетуіне;

      табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органмен келісілген, тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) шекті бағадан асып кетуге байланысты алынған кіріс мөлшерінде төмендетеді;

      6) қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілерінің алдағы уақытта тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) бағалардың өсетіні туралы хабарламаларын қарау кезінде жария тыңдаулар өткізеді;

      7) қоғамдық маңызы бар нарық субъектісіне осы Кодексте көзделген міндеттемелерді олардың орындауы туралы орындалуға міндетті нұсқамаларды енгізеді;

      8) қоғамдық маңызы бар нарық субъектісі нұсқамаларды орындамаған жағдайда, қоғамдық маңызы бар нарық субъектісін нұсқамада көрсетілген әрекеттерді жасауға мәжбүрлеу туралы сотқа талап қояды;

      9) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істерді қозғайды және қарайды, сондай-ақ әкімшілік жазалар қолданады;

      10) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді жария етуге қойылатын талаптарды сақтай отырып, қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілерінен өз өкілеттіктерін жүзеге асыру үшін қажетті ақпаратты сұратады және алады;

      10-1) 01.01.2022 дейін қолданыста болды - ҚР 27.12.2019 № 295-VІ Заңымен.

      10-2) Қазақстан Республикасының теміржол көлігі туралы заңнамасында көзделген уақытша теңгерімдеуші төлемді есептеу және төлеу қағидаларын теміржол көлігі саласында басшылықты жүзеге асыратын орталық атқарушы органмен келісу бойынша әзірлейді және бекітеді;

      11) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасының Президенті мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 124-6-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 295-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.12.2022 № 174-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі және 01.01.2024 қолданыста болады) Заңдарымен.

124-7-бап. Бағаларды мемлекеттік реттеу және қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібін және міндеттерді сақтауын мемлекеттік бақылау

      1. Бағаларды мемлекеттік реттеу және қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібін және міндеттерді сақтауын мемлекеттік бақылау тұтынушылар мен қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілерінің мүдделерін қорғау мақсатында жүзеге асырылады.

      2. Қоғамдық маңызы бар нарықтарда тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өндіретін (өткізетін) жеке немесе заңды тұлға қоғамдық маңызы бар нарық субъектісі болып табылады.

      3. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібін және міндеттерді сақтауына мемлекеттік бақылауды табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган осы Кодексте және қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу қағидаларында белгіленген тәртіппен жүзеге асырады.

      Ескерту. 124-7-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.04.2019 № 241-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

124-8-бап. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің міндеттері

      1. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісі:

      1) табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органға:

      табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша, өндірілетін (өткізілетін) тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) өндіру (өткізу) көлемдері, кірістілік деңгейі және босату бағалары туралы ай сайынғы ақпаратты есепті айдан кейінгі айдың соңғы күнінен кешіктірмей;

      Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасына сәйкес тоқсан сайынғы қаржылық есептілікті есепті тоқсаннан кейінгі айдың соңғы күнінен кешіктірмей;

      жарты жылдың, жылдың қорытындылары бойынша, табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша, шекті бағада ескерілген инвестициялық бағдарламаның орындалғаны не орындалмағаны туралы ақпаратты ағымдағы күнтізбелік жылдың 1 тамызынан және келесі күнтізбелік жылдың 1 мамырынан кешіктірмей;

      бағаларға сараптама жүргізу үшін қажетті ақпаратты табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган белгілеген, қоғамдық маңызы бар нарық субъектісі тиісті талапты алған күннен бастап бес жұмыс күнінен кем болмайтын мерзімдерде электрондық нысанда;

      осы Кодекстің 124-5-бабы 1-тармағының 2), 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген қоғамдық маңызы бар нарықтардың субъектілерін қоспағанда, шекті бағада ескерілген, электр энергиясын, тауарлық газды сатып алу және (немесе) беру жөніндегі қаражатты пайдалану туралы жартыжылдық ақпаратты растайтын материалдарын қоса бере отырып, есепті жарты жылдан кейінгі айдың жиырма бесінен кешіктірмей;

      баға деңгейін растайтын негіздеуші материалдарды қоса бере отырып, босату бағалары туралы ақпаратты бағаларды мемлекеттік реттеу енгізілген күннен бастап немесе тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді өндіру (өткізу) басталған кезден бастап күнтізбелік отыз күннен кешіктірмей не тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге босату бағасын алдағы көтеруге дейін кемінде күнтізбелік отыз күн бұрын ұсынуға;

      2) табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органға алдағы уақытта тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) бағалардың шекті бағадан жоғары өсетіні және өсу себептерін растайтын негіздеуші материалдарды ұсына отырып, олардың өсу себептері туралы ақпаратты кемінде күнтізбелік отыз күн бұрын электрондық нысанда беруге;

      3) қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу тәртібін сақтауға;

      4) шекті бағаларда ескерілген инвестициялық бағдарламаның (жобаның) іс-шараларын қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу тәртібіне сәйкес орындауға;

      4-1) табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен бұқаралық ақпарат құралдарында мыналарды:

      осы Кодекстің 124-5-бабы 1-тармағының 2), 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілерін қоспағанда, шекті бағада ескерілген, электр энергиясын, тауарлық газды сатып алу және (немесе) беру жөніндегі қаражатты пайдалану туралы жартыжылдық ақпаратты есепті жарты жылдан кейінгі айдың жиырма бесінен кешіктірмей;

      шекті бағада ескерілген, тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді), оның ішінде жекелеген тұтынушылар топтарының тұтыну көлемдерінің асып кетуі нәтижесінде алынған кіріс туралы жартыжылдық ақпаратты есепті жарты жылдан кейінгі айдың жиырма бесінен кешіктірмей;

      шекті бағада ескерілген инвестициялық бағдарламаның орындалғаны не орындалмағаны туралы жартыжылдық ақпаратты есепті жарты жылдан кейінгі айдың жиырма бесінен кешіктірмей;

      тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) шекті бағаларды асыру туралы ақпаратты және негіздеуші материалдарды олар табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органға келісу үшін жіберілген күнінен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей орналастыруға;

      5) алынған және шекті бағаларда ескерілген инвестициялық бағдарламаларды (жобаларды) іске асыруға пайдаланылмаған кірісті тікелей тұтынушыларға не тұтынушылардың толық тізбесін белгілеу мүмкін болмаған кезде қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу тәртібіне сәйкес алдағы кезеңге шекті баға деңгейін төмендету жолымен қайтаруға;

      6) шекті бағаны негізсіз асырып жіберу нәтижесінде алынған кірісті табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган осындай фактіні анықтаған кезден бастап күнтізбелік отыз күннен кешіктірмей тікелей тұтынушыларға не тұтынушылардың толық тізбесін белгілеу мүмкін болмаған кезде қоғамдық маңызы бар нарықтарда баға белгілеу тәртібіне сәйкес алдағы кезеңге шекті баға деңгейін төмендету жолымен қайтаруға;

      7) табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның нұсқамаларын табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган белгілеген, оларды алған күннен бастап күнтізбелік отыз күннен аспайтын мерзімдерде орындауға;

      8) өзінің интернет-ресурсында не табиғи монополиялар саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның интернет-ресурсында босату бағалары туралы, жария тыңдаулардың нәтижелері және қаржылық есептілік туралы ақпаратты орналастыруға міндетті.

      Ескерту. 124-8-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

124-9-бап. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің көрсетілетін қызметтерін (тауарларын, жұмыстарын) тұтынушының құқықтары мен міндеттері

      1. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің көрсетілетін қызметтерін (тауарларын, жұмыстарын) тұтынушы:

      1) қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің көрсетілетін қызметтерін (тауарларын, жұмыстарын) табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган белгілеген тәртіппен және шекті бағалардан (алымдар мөлшерлемелерінен) аспайтын бағалар бойынша сатып алуға;

      2) табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның әрекеттеріне (әрекетсіздігіне), сондай-ақ ол қабылдаған шешімдерге Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауға;

      3) қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келетін әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органға және (немесе) сот тәртібімен шағымдануға;

      4) жария тыңдауларға қатысуға;

      5) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құқықтарының болуына құқылы.

      2. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің көрсетілетін қызметтерін (тауарларын, жұмыстарын) тұтынушы:

      1) қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің көрсетілетін қызметтеріне (тауарларына, жұмыстарына) табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган белгілеген шекті бағалардан (алымдар мөлшерлемелерінен) аспайтын бағалар бойынша уақтылы және толық көлемде ақы төлеуге;

      2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қоғамдық маңызы бар нарық субъектісі белгілейтін техникалық талаптарды орындауға міндетті.

      Ескерту. 124-9-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.06.2020 № 351-VI Заңымен (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі).

124-10-бап. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібі мен міндеттерінің сақталуын мемлекеттік бақылау

      1. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібі мен міндеттерінің сақталуын мемлекеттік бақылауды табиғи монополиялар саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган және оның аумақтық бөлімшелері не азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы тексеру және профилактикалық бақылау нысанында осы Кодекске сәйкес жүзеге асырады.

      2. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібі мен міндеттерінің сақталуын мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру кезінде мынадай ден қою шаралары қабылданады:

      1) әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғау;

      2) қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібі мен міндеттерінің бұзылуын жою туралы нұсқама шығару;

      3) құқық қорғау және өзге де органдарға материалдарды беру.

      3. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау осы Кодекске сәйкес жүзеге асырылады.

      Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды табиғи монополиялар саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган және оның аумақтық бөлімшелері не азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган талдаудың және ақпараттық жүйелер, ашық дереккөздер, бұқаралық ақпарат құралдары деректерінің, сондай-ақ бақылау субъектісінің (объектісінің) қызметі туралы басқа да мәліметтердің негізінде бақылау субъектілеріне (объектілеріне) бармай жүзеге асырады.

      4. Қоғамдық маңызы бар нарық субъектілері бақылау субъектілері болып табылады.

      5. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылаудың мақсаттары бұзушылықтардың уақтылы жолын кесу және оларға жол бермеу, бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды өз бетінше жою құқығын бақылау субъектісіне (объектісіне) беру және бақылау субъектісіне әкімшілік жүктемені төмендету болып табылады.

      Бақылау субъектілеріне бұзушылықтарды өз бетінше жою құқығын беру үшін бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес салдарын жою мүмкін болатын бұзушылықтар бойынша ғана жүргізіледі.

      6. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау қорытындысы бойынша әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғалмай, анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным жасалып, бақылау субъектісіне оларды жою тәртібі міндетті түрде түсіндіріледі.

      7. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным бақылау субъектісінің жеке өзіне қолын қойғызып немесе жөнелту және алу фактілерін растайтын өзге де тәсілмен табыс етілуге тиіс.

      Төменде санамаланған тәсілдердің бірімен жіберілген, бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным мынадай жағдайларда:

      1) қолма-қол – ұсынымда алғаны туралы белгі қойылған күннен бастап;

      2) поштамен – хабарламасы бар тапсырысты хатпен;

      3) электрондық тәсілмен – табиғи монополиялар саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның және оның аумақтық бөлімшелерінің не азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның сұрау салуы кезінде бақылау субъектісінің хатта көрсетілген электрондық мекенжайына табиғи монополиялар саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган және оның аумақтық бөлімшелері не азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган жіберген күннен бастап табыс етілді деп есептеледі.

      8. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным оны табыс еткен күннен кейінгі күннен бастап он жұмыс күні ішінде орындалуға тиіс.

      9. Бақылау субъектісі ұсынымда көрсетілген бұзушылықтармен келіспеген жағдайда, ұсынымды жіберген табиғи монополиялар саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органға және оның аумақтық бөлімшелеріне не азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға оны табыс еткен күннен кейінгі күннен бастап бес жұмыс күні ішінде қарсылықты жіберуге құқылы.

      10. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынымды белгіленген мерзімде орындамау бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық тізіміне енгізу жолымен бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау тағайындауға алып келеді.

      11. Бақылау субъектілеріне (объектілеріне) қатысты оларға бармай профилактикалық бақылау тоқсанына бір реттен жиілетпей жүргізіледі.

      Ескерту. 11-1-тарау 124-10-баппен толықтырылды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

12-тарау. МІНДЕТТІ САҚТАНДЫРУ

125-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру

      Кәсіпкерлік субъектілерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленеді.

126-бап. Міндетті сақтандырудың мақсаты

      Үшінші тұлғалардың өміріне және (немесе) денсаулығына, мүлкіне, қоршаған ортаға келтірілген зиянды сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру арқылы өтеу міндетті сақтандырудың мақсаты болып табылады.

127-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру объектісі

      Кәсіпкерлік субъектісінің Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде жеке тұлғалардың өмiрiне және (немесе) денсаулығына, үшiншi тұлғалардың мүлкiне, қоршаған ортаға келтiрiлген мүліктік зиянды өтеу мiндетiмен байланысты оның мүлiктiк мүддесi кәсіпкерлік субъектілерінің азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру объектiсi болып табылады.

128-бап. Міндетті сақтандыруды жүзеге асыру

      1. Азаматтық-құқықтық жауапкершілікті міндетті сақтандыру шарттарын кәсіпкерлік субъектілері кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде жеке тұлғалардың өмiрiне және (немесе) денсаулығына, үшiншi тұлғалардың мүлкiне, қоршаған ортаға келтiрiлген зиянды өтеу жағдайына жасасады.

      2. Кәсіпкерлік субъектісінің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты үшiншi тұлғалардың өмiрiне және (немесе) денсаулығына, мүлкiне, қоршаған ортаға келтiрiлген зиян үшін өзінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін ерікті сақтандыру шартын жасасуы оны Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген кәсіпкерлік субъектісінің жауапкершілігін міндетті сақтандырудың тиісті шартын жасасу жөніндегі міндеттен босатпайды.

13-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ҚАДАҒАЛАУ
1-параграф. Мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы жалпы ережелер

129-бап. Мемлекеттік бақылау мен қадағалау саласындағы қатынастар

      1. Мемлекеттік бақылау мен қадағалау саласындағы қатынастарды реттеу Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың жалпы құқықтық негіздерін белгілеу мақсатында жүзеге асырылады және бақылау мен қадағалау қызметін жүзеге асырудың бірыңғай қағидаттарын белгілеуге, сондай-ақ өздеріне қатысты мемлекеттік бақылау мен қадағалау жүзеге асырылатын мемлекеттік органдардың, жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға бағытталған.

      2. Мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) мемлекеттік бақылау және қадағалау жүргізуді ұйымдастыру саласындағы қатынастарды мемлекеттік реттеу, осы баптың 4, 5, 6, 7, 7-1, 8, 8-1, 9, 11, 12 , 13, 14 және 16-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, құқықтық мәртебесі мен қызмет түрлеріне қарамастан, осы Кодекске сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Осы Кодексте:

      1) мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу тәртібі;

      2) мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу кезінде бақылау және қадағалау органдарының өзара іс-қимыл жасау тәртібі;

      3) мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу кезінде мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектілерінің құқықтары мен міндеттері, олардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау жөніндегі шаралар;

      4) мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу кезінде бақылау және қадағалау органдары мен олардың лауазымды адамдарының құқықтары мен міндеттері белгіленеді.

      4. Осы бапты, осы Кодекстің 130-бабын, 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын және 131-1-бабын қоспағанда, осы тараудың күші:

      1) жол жүрісі қауіпсіздігі талаптарын сақтауға;

      2) көліктегі қауіпсіздік талаптарын сақтау тұрғысынан көліктік бақылау бекеттерінде автомобиль көлігі құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүріп өтуіне;

      3) "Ішкі су көлігі туралы" және "Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы" Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес кемелерді қауіпсіз пайдалану жөніндегі талаптардың орындалуын мемлекеттік бақылау мен қадағалауға;

      4) тірі малды, жануарлардан және (немесе) өсімдіктерден алынатын өнім мен шикізатты өткізетін сауда базарларында, жануарлардан және (немесе) өсімдіктерден алынатын өнімдер мен шикізатты бірыңғай технологиялық циклде өндіруді, дайындауды (мал союды), сақтауды, қайта өңдеуді жүзеге асыратын ұйымдарда мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық бақылау мен қадағалауды және мемлекеттік карантиндік фитосанитариялық бақылау мен қадағалауды жүзеге асыруға;

      5) ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда және мемлекеттік орман қоры аумағында ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, мемлекеттік орман қорын күзету, қорғау, пайдалану, ормандарды молықтыру мен орман өсіру саласындағы талаптардың сақталуына, сондай-ақ жануарлар және өсімдіктер дүниесі объектілерінің санкциясыз алып қойылуын мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру мақсатына;

      5-1) жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы талаптарды сақтауға;

      6) жануарлар дүниесі объектілерінің санкциясыз алып қойылуын мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру мақсатында:

      балық шаруашылығы су айдындарында – балықтардың белгіленген кәсіпшілік өлшемі, балық аулау мөлшерлері, құралдарының түрлері мен тәсілдері, жануарлар дүниесін пайдалануға шектеулер мен тыйым салулар, кейдейсоқ аулау бөлігінде, сондай-ақ балық ресурстарын және басқа да су жануарларын аулауды есепке алу журналын (кәсіпшілік журналы) жүргізуге;

      аңшылық шаруашылығы аумағында – жануарларды аулау құралдарын алып қою, аулау тәсілі мен түрі, олардың жыныстық-жастық құрамы, жануарлар дүниесін пайдалануға шектеулер мен тыйым салулар бөлігінде жануарлар дүниесін пайдалану талаптарын сақтауға;

      7) карантиндік аймақтардағы және жануарлардың аса қауіпті ауруларының қолайсыз пункттеріндегі, ошақтарындағы, карантиндік объектілердің, аса қауіпті зиянды организмдердің таралу ошақтарындағы іс-шараларды мемлекеттік бақылауға және қадағалауға;

      8) жолаушылар пойыздарында, оның ішінде жолаушылар пойыздарын қалыптастыру пункттерінде жолаушыларды, багажды, жүк-багажын және пошта жөнелтілімдерін тасымалдау қағидаларының сақталуын мемлекеттік бақылауға;

      9) жергілікті атқарушы орган белгілеген орындардан тыс сауда-саттыққа;

      10) халықтың көші-қоны саласындағы мемлекеттік бақылауға;

      11) жиырма бір жасқа толмаған адамдарға алкоголь өнімін, темекі өнімін сатуды, балалар үшін тыйым салынған ақпарат қамтылатын ақпараттық өнімді он сегіз жасқа толмаған адамдарға таратуды, сондай-ақ кәмелетке толмағандардың ойын-сауық мекемелерінде болу тәртібін регламенттейтін Қазақстан Республикасының заңнамасы талаптарының сақталуына байланысты мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектісін (объектісін), оларды жүргізу уақытын, мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) тұрған жерін күні бұрын айқындау мүмкін болмаған кезде мемлекеттік бақылау мен қадағалауға қолданылмайды.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4-1-тармақтың қолданысы 01.07.2025 дейін тоқтатыла тұрады – осы Кодекстің 324-бабының 14-1-тармағына сәйкес.

      4-1. Осы Кодекстің 130-бабын, 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын, 131-1-бабын, 154-бабының 2-тармағын және 157-бабын қоспағанда, осы тараудың күші балалардың тамақтануына, тұруына, оларға медициналық көмек көрсетуге, білім беруге, оларды тәрбиелеуге, сауықтыруға (қызметтер көрсету басталғанға дейін және оларды көрсету кезеңінде) мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) мемлекеттік бақылауға және қадағалауға қолданылмайды.

      5. Осы бапты, осы Кодекстің 130-бабын, 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын, 154-бабының 2 және 3-тармақтарын және 157-бабын қоспағанда, осы тараудың күші Қазақстан Республикасы бюджет заңнамасы талаптарының және Қазақстан Республикасының мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы заңнамасына сәйкес жүргізілетін, республикалық және жергілікті бюджеттерді жоспарлау мен атқару мәселелерін реттейтін өзге де нормативтік құқықтық актілер талаптарының сақталуын қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік бақылауды жүзеге асыруға қолданылмайды.

      6. Осы Кодекстің 130-бабын, 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын, 131-1-бабын, 154-бабының 2 және 3-тармақтарын және 157-бабын қоспағанда, осы тараудың күші:

      1) жер қойнауын пайдаланушылардың жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар және (немесе) лицензиялар талаптарын орындауын мемлекеттік бақылау;

      2) жеке-дара қолданылатын құқықтық актілердің сақталуын мемлекеттік бақылау;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шарттар мен өзге де мәмілелердің орындалуын мемлекеттік бақылау;

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4) тармақшаның қолданысы 01.07.2025 дейін тоқтатыла тұрады – осы Кодекстің 324-бабының 14-1-тармағына сәйкес.

      4) балалардың тамақтануына, тұруына, оларға медициналық көмек көрсетуге, білім беруге, оларды тәрбиелеуге, сауықтыруға (қызметтер көрсету басталғанға дейін және оларды көрсету кезеңінде) мемлекеттік тапсырысты орналастыруға байланысты және мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шарттар мен өзге де мәмілелердің орындалуын мемлекеттік бақылау бөлігінде шарттық қатынастарды орындауға байланысты мемлекеттік бақылауға қолданылмайды.

      7. Осы тараудың күші "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жағдайларда және егер Қазақстан Республикасының заңнамасында рұқсаттық бақылау көзделген болса, рұқсат және (немесе) рұқсатқа қосымша берілгенге дейін өтініш берушінің біліктілік немесе рұқсат беру талаптарына сәйкестігіне рұқсаттық бақылау жүргізуге қолданылмайды.

      7-1. Осы бапты, осы Кодекстің 130-бабының 1-тармағын, 131-1, 136, 143, 151, 153, 154, 155, 156 және 157-баптарын қоспағанда, осы тараудың күші, егер "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес берілген рұқсаттар бойынша біліктілік немесе рұқсат беру талаптарына, жіберілген хабарламалар бойынша талаптарға сәйкестігін тексеру нысанында мемлекеттік бақылауды автоматтандырылған ақпараттық жүйе арқылы жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының заңдарында көзделсе, осы бақылауды жүзеге асыруға қолданылмайды.

      8. Осы Кодекстің 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын және 131-1-бабын қоспағанда, осы тараудың күші кеден ісі саласындағы мемлекеттік бақылауға қолданылмайды.

      8-1. Осы Кодекстің 131-бабының 1, 2 және 3-тармақтарын, 131-1, 144-4 және 157-баптарын қоспағанда, осы тараудың күші:

      1) энергетикалық жабдықты пайдалану және оның техникалық жай-күйі, энергия өндіруші ұйымдар (жаңартылатын энергия көздерін қоспағанда), энергия беруші ұйымдар және жүйелік оператор бөлігінде электр энергетикасы;

      2) жылу энергетикасы объектілерін пайдалану және олардың техникалық жай-күйі, жылу өндіруші және жылу тасымалдаушы субъектілер бөлігінде жылу энергетикасы саласындағы мемлекеттік бақылауға қолданылмайды.

      9. Осы бапты (мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық бақылау мен қадағалау, мемлекеттік карантиндік фитосанитариялық бақылау мен қадағалау, өсімдіктерді қорғау саласындағы мемлекеттік бақылау, санитариялық-карантиндік бақылау бөлігінде), осы Кодекстің 130-бабын, 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын және 131-1-бабын қоспағанда, осы тараудың күші:

      1) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын кесіп өтуге;

      2) Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасын және (немесе) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын кесіп өткен кезде және (немесе) халықаралық шарттарға сәйкес айқындалатын жеткізу орындарында, кедендік тазартуды аяқтау орындарында мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық бақылау мен қадағалауды, мемлекеттік карантиндік фитосанитариялық бақылау мен қадағалауды, өсімдіктерді қорғау саласындағы мемлекеттік бақылауды, санитариялық-карантиндік бақылауды жүргізуге, сондай-ақ фитосанитариялық және ветеринариялық бақылау бекеттерінде мемлекеттік карантиндік фитосанитариялық бақылау мен қадағалауды, ветеринариялық-саниатариялық бақылауды жүргізуге байланысты мемлекеттік бақылау мен қадағалауға қолданылмайды.

      10. Осы бапты, осы Кодекстің 130-бабының 1-тармағын, 131-1, 143, 144, 151, 153, 154, 155, 156 және 157-баптарын қоспағанда, осы тараудың күші орындалуын мемлекеттік бақылау мемлекеттік кірістер органдарына жүктелген Қазақстан Республикасының салық заңнамасы, Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасы нормаларының орындалуын қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік бақылауды жүзеге асыруға қолданылмайды.

      11. Осы бапты, осы Кодекстің 130-бабын, 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын, 138 және 139-баптарын, 154-бабының 2 және 3-тармақтарын және 157-бабын қоспағанда, осы тараудың күші Қазақстан Республикасының қаржы заңнамасы талаптарының сақталуын қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік бақылау мен қадағалауды, сондай-ақ қаржы нарығын, қаржы ұйымдарын, төлем жүйелерінің операторлары мен операциялық орталықтарын, төлем ұйымдарын, сондай-ақ коллекторлық агенттіктерді мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыруға қолданылмайды.

      12. Осы тараудың күші:

      1) прокуратура органдары жүзеге асыратын, Қазақстан Республикасының аумағында заңдылықтың сақталуына жоғары қадағалау;

      2) қылмыстық іс бойынша сотқа дейінгі іс жүргізу барысында бақылау мен қадағалау;

      3) сот төрелігі;

      4) жедел-іздестіру қызметі;

      5) қарсы барлау қызметі;

      6) жұмылдыру дайындығы мен жұмылдыру саласындағы мемлекеттік бақылау;

      7) Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасы талаптарының сақталуын бақылау;

      8) өзіндік ерекшелігі бар тауарларды бақылау саласындағы мемлекеттік бақылау салаларындағы қатынастарға қолданылмайды.

      13. Осы бапты, осы Кодекстің 130, 131-1, 133-баптарын, 154-бабының 2 және 3-тармақтарын және 157-бабын қоспағанда, осы тараудың күші:

      1) ішкі істер органдары:

      Қазақстан Республикасының азаматтық және қызметтік қару мен оның патрондарының айналымы саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуы;

      жеке тұлғалардың азаматтық қаруды сақтау, алып жүру және пайдалану талаптарын сақтауы;

      осы Кодекстің 133-бабының талаптары және ішкі істер органдары жүргізетін жедел-профилактикалық іс-шаралар шеңберінде Қазақстан Республикасының есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың, азаматтық пиротехникалық заттар мен олар қолданылып жасалған бұйымдардың айналымы саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуы бойынша жүзеге асыратын мемлекеттік бақылау;

      2) террористік тұрғыдан осал объектілердің терроризмге қарсы қорғалуын қамтамасыз ету бөлігінде Қазақстан Республикасының терроризмге қарсы іс-қимыл туралы заңнамасы талаптарының сақталуы;

      3) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуы;

      4) Қазақстан Республикасының мемлекеттік статистика саласындағы заңнамасының сақталуы;

      5) Қазақстан Республикасының жарылғыш заттардың заңды айналымы саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуы салаларындағы қатынастарға қолданылмайды.

      Монополияға қарсы орган жүзеге асыратын, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуына мемлекеттік бақылауды жүргізу кезінде туындайтын қатынастар осы Кодекстің 20-тарауында реттеледі.

      14. Осы бапты, осы Кодекстің 130-бабының 1 және 3-тармақтарын, 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын қоспағанда, осы тараудың күші жеке және заңды тұлғалардың әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздік жөніндегі талаптарды сақтауына байланысты мемлекеттік бақылау мен қадағалауға қолданылмайды.

      15. Бұл ретте, осы баптың 4-тармағының 10) және 11) тармақшаларында, 5 (ішкі аудит қызметтерінің тексерулерін қоспағанда) және 10 (акциздік бекеттердегі бақылауды қоспағанда)-тармақтарында, 13-тармағының 1), 2) және 5) тармақшаларында көрсетілген негіздер бойынша жүзеге асырылатын тексерулер құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда міндетті тіркелуге жатады.

      Бұл ретте, осы баптың 4-тармағының 10) және 11) тармақшаларында, 13-тармағының 1) (есірткі құралдары, психотроптық заттар мен прекурсорлар саласындағы) және 2) тармақшаларында көрсетілген тексерулерді тағайындау туралы акт тексеру басталғаннан кейін келесі жұмыс күні ішінде құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда тіркелуге жатады.

      Бақылау және қадағалау органдары мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік органды осы баптың 16-тармағында көзделген жүргізілген мемлекеттік бақылау нәтижелері туралы Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы айқындаған тәртіппен хабардар етеді.

      16. Осы Кодекстің 130-бабын, 131-бабының 1, 2, 3 және 4-тармақтарын, 131-1-бабын, 154-бабының 2 және 3-тармақтарын және 157-бабын қоспағанда, осы тараудың күші:

      1) мемлекеттік қызметтер көрсету сапасын мемлекеттік бақылауды;

      2) мемлекеттік органдар субъектілері болып табылатын Қазақстан Республикасы заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылауды жүзеге асыруға қолданылмайды.

      17. Осы баптың 4, 5, 6, 8-1, 11, 12 , 13, 14 және 16-тармақтарында көрсетілген мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу тәртібі және бұл ретте туындайтын қатынастар Қазақстан Республикасының заңдарында реттеледі.

      Осы баптың 8 және 9-тармақтарында көрсетілген мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу тәртібі және бұл ретте туындайтын қатынастар Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында және Еуразиялық экономикалық одақтың құқығын құрайтын актілерде регламенттеледі.

      Егер Қазақстан Республикасының заңдарында осы баптың 16-тармағының 2) тармақшасында көзделген мемлекеттік бақылау регламенттелмеген болса, онда бұл жағдайда мемлекеттік бақылау осы тарауда белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      18. Осы баптың 5, 6 және 12-тармақтарында санамаланған қатынастарға ішкі бақылау бөлігінде Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексі 38-бабының күші қолданылады.

      18-1. Осы бап шеңберінде мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру кезінде бұзушылықтар анықталған жағдайда, осы Кодекстің 135, 136 және 153-баптарына сәйкес жедел ден қою шаралары қолданылуы мүмкін.

      Осы баптың 4-тармағының 3), 4), 5), 6) және 7) тармақшаларына сәйкес мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру кезінде анықталған бұзушылықтар бойынша бұзылуы жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын талаптардың тізбесіне Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес енгізілген талаптарға қатысты осындай шаралар қолданылуы мүмкін.

      19. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында осы баптың 4, 5, 6, 8-1, 9, 11, 12 , 13, 14 және 16-тармақтарында көрсетілген мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу тәртібін регламенттеу болмаса (осы баптың 17-тармағының үшінші бөлігінде көзделген жағдайларды қоспағанда), мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізуге тыйым салынады.

      Егер Қазақстан Республикасының заңдарында, халықаралық шарттарда және Еуразиялық экономикалық одақтың құқығын құрайтын актілерде осы баптың 8-тармағында көрсетілген мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу тәртібін регламенттеу болмаса, мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізуге тыйым салынады.

      20. Кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты мемлекеттік бақылау мен қадағалау осы Кодекстің 138 және 139-баптарында көзделген кәсіпкерлік субъектілерінің қызметі салаларында ғана жүзеге асырылады.

      21. Осы Кодекстің 138 және 139-баптарына қызметтің жаңа салаларын енгізу үшін және бақылау мақсатында сатып алу мен тергеп-тексеру енгізілген жағдайларда, реттеуші мемлекеттік органдар осы Кодекстің 83-бабына сәйкес реттеушілік әсерді талдау рәсімін алдын ала жүргізуге тиіс.

      22. Қазақстан Республикасының заңдарында тікелей көзделген жағдайларда, осы тараудың ережелері Қазақстан Республикасының осы заңдарында реттелген қатынастарға қолданылады.

      Ескерту. 129-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2022 № 173-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2023 № 184-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.04.2024 № 72-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 08.07.2024 № 121-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

130-бап. Мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың мақсаты мен міндеттері

      1. Экономикалық қауіпсіздікті, алдау практикасының алдын алуды, табиғи және энергетикалық ресурстарды үнемдеуді, отандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мен жеке және заңды тұлғалардың конституциялық құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қоса алғанда, мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектісі өндіретін және өткізетін өнімнің, технологиялық процестердің адамдардың өмірі мен денсаулығына қауіпсіздігін, олардың мүлкін қорғауды, қоршаған ортаға қауіпсіздігін, Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың мақсаты болып табылады.

      2. Осы Кодекстің 141-бабының 6-тармағында, 143-бабының 1-тармағында, 144-3-бабының 1-тармағында және 144-4-бабының 5-тармағында көзделген нормативтік құқықтық актілерді қоспағанда, мемлекеттік органдардың кәсіпкерлік субъектілеріне мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізу тәртібі мәселелері бойынша заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілерді қабылдауына тыйым салынады.

      3. Мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың міндеттері:

      1) құқық бұзушылықтардың, зиян (нұқсан) келтірудің профилактикасын қамтамасыз ету;

      2) мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың адал субъектілерін ынталандыру;

      3) анықталған құқық бұзушылықтарды жою бойынша шаралар қабылдау болып табылады.

      Ескерту. 130-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

131-бап. Мемлекеттiк бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру кезінде кәсіпкерлік субъектілеріне арналған кепілдіктер

      Ескерту. 131-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Кәсiпкерлiк субъектiлерiнің қызметін мемлекеттiк бақылау мен қадағалауды осы Кодекспен және Қазақстан Республикасының заңдарымен осындай құқық берілген мемлекеттiк органдар жүзеге асырады.

      2. Кәсiпкерлiкті мемлекеттiк бақылау және қадағалау тәуелсіздік, объективтілік, бейтараптылық, мемлекеттік бақылау және қадағалау нысандарының анықтығы қағидаттарының негізінде жүзеге асырылады.

      3. Мемлекет мемлекеттiк бақылау және қадағалау жүйесінің есептілігі мен ашықтығына кепілдік береді.

      4. Мемлекеттiк бақылауды және қадағалауды жүргізу мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың адал субъектілерін көтермелеу, құқық бұзушыларға мемлекеттік бақылауды және қадағалауды шоғырландыру негізінде жүзеге асырылады.

      5. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) бармай профилактикалық бақылауды жүргізу көзделсе, осы Кодекстің 144-1-бабына сәйкес мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) бармай профилактикалық бақылау жүргізбестен, мемлекеттік бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізуге тыйым салынады.

      6. Жоспардан тыс тексерулерді қоспағанда, шағын кәсіпкерлік, оның ішінде микрокәсіпкерлік субъектілері мемлекеттік тіркелген (қайта ұйымдастыру тәртібімен құрылған заңды тұлғалардан және қайта ұйымдастырылған заңды тұлғалардың құқық мирасқорларынан басқа) күннен бастап үш жыл ішінде оларға қатысты мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүргізуге тыйым салынады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) айқындалған мемлекеттік бақылау бөлігіндегі ережесі салықтық тексерулерге ғана қолданылады.

      Ескерту. 131-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

131-1-бап. Бірыңғай есеп беру күні

      1. Кәсіпкерлік субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимылын жақсарту мақсатында жыл сайын қыркүйектің соңғы бейсенбісінде, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау мен қадағалау жөніндегі уәкілетті органды қоспағанда, кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен бақылау және қадағалау органдарының Бірыңғай есеп беру күні өткізіледі.

      2. Астанада, республикалық маңызы бар қалаларда және облыс орталықтарында кәсіпкерлік субъектілерімен мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру нәтижелерін талқылау және Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылықтардың профилактикасы бойынша кездесу Бірыңғай есеп беру күні болып табылады.

      Ескерту. 131-1-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

132-бап. Мемлекеттік бақылау және қадағалау субъектілері мен объектілері. Мемлекеттік бақылау және қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) қызметіне қойылатын талаптар

      1. Қызметіне мемлекеттік бақылау мен қадағалау жүзеге асырылатын жеке тұлғалар, заңды тұлғалар, олардың филиалдары мен өкілдіктері, мемлекеттік органдар мемлекеттік бақылау және қадағалау субъектілері болып табылады.

      Мемлекеттік бақылау және қадағалау субъектiсінде меншік құқығымен немесе өзге де заңды негізде болатын, мемлекеттік бақылауға және қадағалауға жататын мүлік мемлекеттік бақылау және қадағалау объектісі болып табылады.

      2. Мемлекеттік бақылау және қадағалау субъектiлерінiң (объектілерінің) қызметiне қойылатын талаптар нормативтiк құқықтық актiлерде, ал Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің жарлықтарында және Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларында ғана белгiленедi.

      Ескерту. 132-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

133-бап. Құқық қорғау органдарының мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүзеге асыруы кезiндегi жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң кепiлдiктерi

      Құқық қорғау органдары жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiне қатысты бақылау және (немесе) қадағалау iс-шараларын жедел-iздестiру қызметi, қылмыстық қудалау, әкiмшiлiк iс жүргiзу және (немесе) құқық қорғау органдары жүзеге асыратын реттеу функцияларын iске асыру шеңберiнде ғана, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де жағдайларда жүргiзедi.

134-бап. Мемлекеттік бақылау

      1. Бақылау және қадағалау органының бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) қызметiнiң Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген талаптарға сәйкестiгi тұрғысынан тексеру және байқау жөнiндегi қызметi мемлекеттiк бақылау (бұдан әрi – бақылау) болып табылады.

      2. Бақылау iшкi және сыртқы болып бөлiнедi.

      3. Ішкі бақылауды жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексінде айқындалады.

      4. Бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) қызметiнiң осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағында және 143-бабының 3-тармағында көрсетiлген талаптарға сәйкестігі тұрғысынан тексеру және байқау бойынша жүзеге асыратын бақылау сыртқы бақылау болып табылады.

      Сыртқы бақылауды жүргiзу тәртiбi осы Кодекстің 13-тарауының 137-бабында және 2-параграфында айқындалады.

      Сыртқы бақылау нәтижелерi бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылықтар анықталған жағдайда, мемлекеттiк органдар өз құзыретi шегiнде әкiмшiлiк, тәртiптiк iс жүргiзудi қозғайды не өз құзыретi шегiнде тиiстi талап қою арыздарына бастамашылық жасайды және (немесе) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де шараларды қолданады.

      Ескерту. 134-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

135-бап. Мемлекеттік қадағалау

      1. Бақылау және қадағалау органының бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) қызметінің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкестігі тұрғысынан тексеру және байқау жөніндегі қызметі мемлекеттік қадағалау (бұдан әрі – қадағалау) болып табылады, оны жүзеге асыру барысында жедел ден қою шараларын қолдану құқығы беріледі.

      2. Қадағалау бақылау және қадағалау органының әкімшілік іс жүргізуді қозғамай жедел ден қою шараларын қолдануын білдіреді.

      3. Қадағалау:

      1) Қазақстан Республикасының Конституциясына, "Прокуратура туралы" Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасына сәйкес прокуратура органдары мемлекет атынан жүзеге асыратын, Қазақстан Республикасының аумағында заңдылықтың сақталуын жоғары қадағалау;

      2) бақылау және қадағалау органдары осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленген тәртіп пен шарттарда жүзеге асыратын қадағалау болып бөлінеді.

      Ескерту. 135-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

136-бап. Жедел ден қою шаралары

      1. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген, қоғамдық қауiптi салдарлардың туындауын болғызбау мақсатында бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру барысында және (немесе) оның нәтижелерi бойынша қолданылатын ықпал ету тәсiлдерi жедел ден қою шаралары болып табылады.

      Егер Қазақстан Республикасының заңдарында жедел ден қою шараларын қолдану тәртібі болмаса, бұл шараларды қолдануға тыйым салынады.

      2. Егер бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) қызметі, тауары (жұмысы, көрсететін қызметі) жеке және заңды тұлғалардың конституциялық құқықтарына, бостандықтары мен заңды мүдделеріне, адамдардың өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне тікелей қатер төндіретін болса, бақылау және қадағалау органдары Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда жедел ден қою шараларын қолданады.

      3. Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленетін жедел ден қою шараларын қолдану тәртібі:

      1) жедел ден қою шараларын қолдану үшін негіздерді;

      2) жедел ден қою шараларының түрлерін және талаптарды нақты бұзушылықтарға оларды қолдану шарттарын;

      3) бұзушылық (бұзушылықтар) жойылған жағдайда қадағалау актісінің (нұсқаманың, актінің, қаулының) қолданысын тоқтату, сондай-ақ көрсетілген актіні жарамсыз деп тану негіздерін қамтиды.

      Бұл ретте қадағалау актісін ресімдеу тәртібі осы Кодекстің 153-бабында белгіленеді.

      Осы Кодекстің 143-бабына сәйкес тексеру парағына енгізілген, бұзылуы жедел ден қою шараларын қолдану үшін негіз болып табылатын талаптардың тізбесі Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалады.

      Егер Қазақстан Республикасының заңнамасында бақылауды жүзеге асыру кезінде тексеру парағын қалыптастыру көзделмесе, жедел ден қою шараларын қолдану мақсатында талаптардың тізбесі Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалады.

      3-1. Қадағалау актісін (нұсқаманы, актіні, қаулыны) ресімдеу кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасында оның қолданылу мерзімі белгіленеді (қажет болған кезде).

      Қадағалау актісінің қолданылу мерзімі бақылауды жүзеге асыру барысында және (немесе) оның нәтижелері бойынша анықталған талапты әрбір нақты бұзушылық бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленеді.

      Жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болған талаптарды бірнеше бұзушылық анықталған жағдайда, нормативтік құқықтық актілердің талаптарын анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада, өнімді (тауарды) бақылау мақсатында сатып алудың және (немесе) тергеп-тексерудің нәтижесі туралы актіде осындай бұзушылықтарды жоюдың жалпы мерзімі көрсетіледі, ол ресімделген қадағалау актісіне сәйкес жедел ден қою шарасын қолданудың неғұрлым көп мерзіміне сәйкес келеді.

      4. Бақылау және қадағалау органдары сотқа жүгінбей қадағалау актісін (нұсқаманы, актіні, қаулыны) ресімдеу арқылы осы Кодекстің 139-бабында айқындалған қызмет салаларында жедел ден қою шараларын қолданады.

      Ескерту. 136-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

137-бап. Бақылау нысандары

      1. Бақылау мен қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) қызметін бақылау:

      1) ұйымдастыру және жүргізу тәртібі осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында айқындалатын, алдын алу-профилактикалық сипаттағы профилактикалық бақылау;

      2) ұйымдастыру және жүргізу тәртібі осы Кодексте, ал осы Кодексте көзделген жағдайларда – Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында айқындалатын тексерулер;

      3) тергеп-тексеру нысанында жүзеге асырылады.

      2. Профилактикалық бақылау мынадай түрлерге бөлінеді:

      1) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау;

      2) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау;

      3) бақылау мақсатында сатып алу.

      3. Тексерулер мынадай түрлерге бөлінеді:

      1) "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес, берілген рұқсаттар бойынша біліктілік немесе рұқсат беру талаптарына, жіберілген хабарламалар бойынша талаптарға сәйкестігіне жүргізілетін тексерулер (бұдан әрі – талаптарға сәйкестігін тексеру);

      2) жоспардан тыс тексерулер.

      4. Бақылау нысандарының бірі ретінде тергеп-тексеру осы Кодекстің 144-4-бабына және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасына сәйкес жүзеге асырылатын бақылау және қадағалау органдары әрекеттерінің кешенін білдіреді.

      5. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексерулерді бақылау және қадағалау органдары мынадай әрекеттердің бірін жасау:

      1) бақылау және қадағалау органы лауазымды адамының бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) баруы;

      2) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нысанасына қатысты қажетті ақпаратты сұрату;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісінің осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағында және 143-бабының 3-тармағында көзделген талаптарды сақтауы туралы ақпарат алу мақсатында оны шақырту арқылы жүргізеді.

      6. Бақылау мен қадағалау субъектілерінің осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына және 143-бабының 3-тармағына сәйкес тексеру парақтарында белгіленген талаптарды сақтауы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нысанасы болып табылады.

      7. Бақылау шеңберінде осы Кодекстің 136-бабының ережелеріне сәйкес жедел ден қою шаралары қолданылуы мүмкін.

      Бақылау және қадағалау органы бақылау жүргізу барысында жедел ден қою шарасын (шараларын) қолдануға негіз болып табылатын талапты бұзу фактісін анықтаған кезде жедел ден қою шарасын (шараларын) қолдану туралы қадағалау актісін (нұсқаманы, актіні, қаулыны) ресімдейді.

      Ескерту. 137-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

138-бап. Бақылау жүзеге асырылатын кәсіпкерлік субъектілері қызметінің салалары

      Бақылау:

      1) электр энергетикасы саласында;

      1-1) жылу энергетикасы саласында;

      2) энергия үнемдеу және энергия тиiмдiлiгiн арттыру саласында;

      3) алып тасталды - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      4) жер қойнауын зерттеу және пайдалану саласында;

      5) газ және газбен жабдықтау саласында;

      6) халықтың радиациялық қауiпсiздiгi саласында;

      6-1) өнеркәсіптік қауіпсіздік саласында;

      7) көмірсутектер, уран өндіру саласында жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде;

      8) мұнай өнiмдерiнiң жекелеген түрлерiн өндiруге және олардың айналымына;

      9) ықтимал радиациялық қауіпті қызметті жүзеге асыратын субъектілер үшін атом энергиясын пайдалану саласында;

      10) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      11) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      12) Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасы арқылы өткiзу пункттерiнде көлiк құралдарының иелерi мен тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру саласында;

      13) көлiк саласында;

      14) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      15) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      16) өзіндік ерекшелігі бар тауарларды бақылау саласында;

      17) техникалық реттеу саласында;

      18) Қазақстан Республикасының сәйкестiктi бағалау саласындағы аккредиттеу туралы заңнамасының сақталуына;

      19) метрология саласында;

      20) тұрғын үй қорын басқару саласында;

      21) асыл тұқымды мал шаруашылығы және бал ара шаруашылығы саласында;

      22) жануарлар дүниесiн қорғау, молайту және пайдалану саласында;

      23) тұқым шаруашылығы саласында;

      24) астық нарығын реттеу саласында;

      25) орман қорын күзету, қорғау, пайдалану, ормандарды молықтыру мен орман өсiру саласында;

      26) Қазақстан Республикасының су қорын пайдалану және қорғау, бөгеттердің қауіпсіздігі саласында;

      27) алып тасталды - ҚР 28.10.2019 № 268-VI Заңымен (06.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

      28) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласында;

      29) алып тасталды – ҚР 05.01.2021 № 409-VI (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      30) жердi пайдалану мен қорғауға;

      31) геодезиялық және картографиялық қызметке;

      32) қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды молықтыру және пайдалану саласында;

      33) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      34) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      35) азаматтық қорғаныс саласында;

      36) өрт қауiпсiздiгi саласында;

      37) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      38) дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласында;

      39) көрсетiлетiн арнаулы әлеуметтiк қызметтердiң сапасына;

      39-1) медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласында;

      40) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      41) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында;

      42) бiлiм беру жүйесiне;

      43) Қазақстан Республикасының Ұлттық мұрағат қоры және мұрағаттар туралы заңнамасының сақталуына;

      44) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының және Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту саласындағы заңнамасының сақталуына;

      45) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      46) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      47) мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау саласында;

      48) арнаулы әлеуметтiк қызметтер ұсыну саласында;

      49) Қазақстан Республикасының масс-медиа туралы заңнамасының сақталуына;

      50) алып тасталды – ҚР 19.06.2024 № 94-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      51) байланыс саласында;

      52) ақпараттандыру саласында;

      53) Қазақстан Республикасының электрондық құжат және электрондық цифрлық қолтаңба туралы заңнамасының сақталуына;

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      54) тармақшаның қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-бабының 11-тармағынан қараңыз.

      54) салықтардың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң түсуiне, сондай-ақ бiрыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына мiндеттi зейнетақы жарналарының, мiндеттi кәсiптiк зейнетақы жарналарының және Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қорына әлеуметтiк аударымдардың, Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына міндетті әлеуметтік медициналық сақтандырудың аударымдары мен жарналарының толық және уақтылы аударылуына;

      55) Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген құзыретi шегiнде салықтық емес төлемдердің түсуiне;

      56) трансферттiк бағаларды қолдану кезiнде;

      57) Қазақстан Республикасының қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы iс-қимыл туралы заңнамасының сақталуына;

      58) валюталық операцияларды және валюталық құндылықтарды пайдалануға байланысты қызметтiң жүзеге асырылуына;

      59) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарына және Қазақстан Республикасының қаржы заңнамасы саласында;

      60) алып тасталды – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      60-1) алып тасталды – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      61) Қазақстан Республикасының төлемдер және төлем жүйелерi туралы заңнамасының және Қазақстан Республикасының валюта заңнамасының сақталуына;

      62) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      63) бәсекелестікті қорғау саласында;

      64) тауар белгісін, қызмет көрсету белгісін, тауар шығарылған жердің атауын немесе фирмалық атауын пайдалануға;

      65) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      66) бағалау қызметi саласында;

      67) табиғи монополиялар салаларында;

      68) 01.01.2017 дейін қолданыста болды - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.

      68-1) қоғамдық маңызы бар нарық субъектісінің баға белгілеу тәртібін және осы Кодексте белгіленген міндеттерді сақтауына;

      69) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      70) жол жүрiсi қауiпсiздiгiнiң қамтамасыз етiлуiне;

      71) азаматтық және қызметтiк қару мен оның патрондарының, азаматтық пиротехникалық заттар мен олар қолданыла отырып жасалған бұйымдардың айналымы саласында жұмыс істейтін жеке және заңды тұлғалардың қызметiне;

      72) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      73) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      74) күзет қызметiне;

      75) күзет дабылы құралдарын монтаждау, баптау және оларға техникалық қызмет көрсету жөнiндегi қызметке;

      76) террористiк тұрғыдан осал объектiлердiң терроризмге қарсы қорғалуының жай-күйіне;

      77) жеке күзет ұйымында басшы және күзетшi лауазымдарын атқаратын жұмыскерлерді даярлау және олардың бiлiктiлiгiн арттыру жөнiндегi мамандандырылған оқу орталықтарының қызметiне;

      78) есiрткi, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымына;

      79) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      80) Қазақстан Республикасының туристiк қызмет туралы заңнамасының сақталуына;

      81) аудиторлық қызмет және кәсiптiк аудиторлық ұйымдар қызметi саласында;

      82) Қазақстан Республикасының ойын бизнесi туралы заңнамасының сақталуына;

      83) Қазақстан Республикасының тауар биржалары туралы заңнамасының сақталуына;

      84) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      85) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      86) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      87) бухгалтерлiк есеп және қаржылық есептiлiк саласында;

      88) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      89) тарихи-мәдени мұра объектiлерiн қорғау және пайдалану саласында;

      90) биоотын айналымы саласында;

      91) биоотын өндiру саласында;

      92) Қазақстан Республикасының сауда қызметiн реттеу туралы заңнамасының сақталуына;

      92-1) Қазақстан Республикасының тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы заңнамасының сақталуына;

      93) ғарыш қызметi саласында;

      94) алып тасталды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      95) Қазақстан Республикасының жарнама туралы заңнамасының сақталуына;

      96) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласында;

      97) ветеринария саласында;

      98) өсiмдiктердi қорғау және олардың карантинi саласында;

      98-1) жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласында;

      99) Қазақстан Республикасының магистральдық құбыр туралы заңнамасының сақталуына;

      100) автомобиль жолдары саласында;

      101) баланың құқықтарын қорғау саласында;

      102) этил спиртi мен алкоголь өнiмiнiң өндiрiлуi және айналымы саласында;

      103) темекi өнiмдерiнiң өндiрiлуi және айналымы саласында;

      104) рұқсаттық бақылау саласында;

      105) улардың, қару-жарақтың, әскери техниканың және жекелеген қару түрлерiнiң, жарылғыш және пиротехникалық заттар мен олар қолданыла отырып жасалған бұйымдардың айналымы саласында;

      106) өнеркәсiп саласында;

      107) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      108) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      109) кәсіпкерлік субъектілерін қолдау және қорғау саласында;

      110) мемлекеттік статистика саласында;

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      111) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 10.06.2024 № 90-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      111) тармақша органикалық өнім өндіру туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін қолданысқа енгізіледі - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.

      111) органикалық өнім өндіру саласында;

      112) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      113) бағалы металдар мен асыл тастардан жасалған зергерлік және басқа да бұйымдарды өткізу саласында жүзеге асырылады;

      114) Қазақстан Республикасының лотерея және лотерея қызметі туралы заңнамасының сақталуына;

      115) таңбалауға және қадағалануға жататын тауарларға қатысты өндіріс пен айналым саласында;

      116) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      117) цифрлық активтер саласында;

      118) Қазақстан Республикасының онлайн-платформалар және онлайн-жарнама туралы заңнамасының сақталуына;

      119) Қазақстан Республикасының дербес деректер және оларды қорғау туралы заңнамасының сақталуына жүзеге асырылады.

      Ескерту. 138-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 14.01.2016 № 445-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 09.04.2016 № 496-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.07.2016 № 12-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.05.2017 № 63-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2018 № 202-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 211-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (06.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 289-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 290-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 346-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.07.2020 № 361-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 325-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.01.2021 № 409-VI (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 08.06.2021 № 48-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2022 № 173-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2023 № 184-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.02.2023 № 194-VII (01.04.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) ; 10.07.2023 № 19-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.12.2023 № 44-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 94-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 08.07.2024 № 121-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

139-бап. Қадағалау жүзеге асырылатын кәсіпкерлік субъектілері қызметінің салалары

      Қадағалау:

      1) Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану саласында;

      2) азаматтық авиация қызметiне;

      3) халықаралық әуе тасымалдарына;

      4) авиациялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге;

      5) сауда мақсатында теңiзде жүзу саласында;

      6) iшкi су көлiгi саласында;

      7) сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласында;

      8) ветеринария саласында;

      9) өсiмдiктер карантинi саласында;

      10) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында;

      10-1) өнімді айналысқа шығару бөлігінде оның техникалық регламенттердің талаптарына сәйкестігіне техникалық реттеу саласында;

      11) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарына және Қазақстан Республикасының қаржы заңнамасы саласында;

      12) алып тасталды – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      13) алып тасталды – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      14) инвестициялық қорлар қызметiне;

      15) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      16) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      17) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      18) өнеркәсiптiк қауiпсiздiк саласында;

      19) атом энергиясын пайдалану саласында;

      20) жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласында;

      21) орман қорын күзету, қорғау, пайдалану, ормандарды молықтыру және орман өсіру саласында;

      22) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласында;

      23) өрт қауіпсіздігі саласында жүзеге асырылады.

      Ескерту. 139-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-параграф. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бақылауды ұйымдастыру және жүргізу тәртібі

      Ескерту. 2-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

140-бап. Тексерудің және бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау мен қадағалаудың жалпы мәселелері

      Ескерту. 140-бап алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

141-бап. Тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесі

      1. Бақылау мен қадағалау субъектісі қызметінің нәтижесінде салдарларының ауырлық дәрежесі ескеріле отырып, адамның өміріне немесе денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың заңды мүдделеріне, мемлекеттің мүліктік мүдделеріне зиян келтіру ықтималдығы тәуекел болып табылады.

      Тәуекелдерді бағалау деп бақылау және қадағалау органдарының зиян келтіру ықтималдығын өлшеу жөніндегі қызметі түсініледі.

      2. Бақылау және қадағалау мақсаттары үшін тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесі деп қызметтің тиісті салаларында тәуекелдің жол берілетін деңгейін қамтамасыз ете отырып, кәсіпкерлік еркіндігін барынша аз мүмкін болатындай дәрежеде шектеу мақсатында, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) талаптарға сәйкестігін тексерулерді кейіннен жүзеге асыру үшін бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) тәуекел дәрежелері бойынша бөлу арқылы осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде көрсетілген қолайсыз факторлардың туындау ықтималдығын азайтуға бағытталған, сондай-ақ нақты бақылау мен қадағалау субъектісі (объектісі) үшін тәуекел деңгейін өзгертуге және (немесе) мұндай бақылау мен қадағалау субъектісін (объектісін) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудан және (немесе) талаптарға сәйкестігін тексерулерден босатуға бағытталған басқарушылық шешімдерді қабылдау процесі түсініледі.

      Бақылау мен қадағалау субъектісінің тікелей қызметіне, салалық даму ерекшеліктеріне және осы дамуға ықпал ететін факторларға байланысты, бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) тәуекелдің әртүрлі дәрежелеріне жатқызуға мүмкіндік беретін сандық және сапалық көрсеткіштердің жиынтығы тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарты болып табылады.

      3. Бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүзеге асыру кезінде тәуекелдерді басқару мақсаттары үшін бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) мынадай тәуекел дәрежелерінің (бұдан әрі – тәуекел дәрежелері) біріне жатқызады:

      1) жоғары тәуекел;

      2) орташа тәуекел;

      3) төмен тәуекел.

      4. Тәуекелдің жоғары дәрежесіне жатқызылған бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) қызметінің салалары үшін талаптарға сәйкестігіне тексерулер жүргізудің жиілігі тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарымен, бірақ жылына бір реттен жиілетпей айқындалады.

      Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы эпидемиялық маңыздылығы жоғары бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) қатысты талаптарға сәйкестігіне тексерулер жүргізу жиілігі жарты жылда бір реттен жиілетпей айқындалады.

      Тәуекелдің орташа дәрежесіне жатқызылған бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) қызметінің салалары үшін талаптарға сәйкестігіне тексерулер жүргізудің жиілігі тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарымен, бірақ екі жылда бір реттен жиілетпей айқындалады.

      Тәуекелдің төмен дәрежесіне жатқызылған бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) қызметінің салалары үшін талаптарға сәйкестігіне тексерулер жүргізудің жиілігі тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарымен, бірақ үш жылда бір реттен жиілетпей айқындалады.

      Тәуекелдің жоғары немесе орташа дәрежесіне жатқызылған бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) қызметінің салалары үшін талаптарға сәйкестігін тексеру, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау және жоспардан тыс тексеру жүргізіледі.

      Тәуекелдің төмен дәрежесіне жатқызылған бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) қызметінің салалары үшін талаптарға сәйкестігін тексеру, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау және жоспардан тыс тексеру жүргізіледі.

      5. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және талаптарға сәйкестігін тексерулерді жүргізу үшін қолданылатын тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары мен тексеру парақтары реттеуші мемлекеттік органдардың, кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органның бірлескен актісімен бекітіледі және реттеуші мемлекеттік органдардың интернет-ресурстарында орналастырылады.

      6. Бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) іріктеуге арналған тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары, тексеру парақтары реттеуші мемлекеттік органдардың тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесін қалыптастыруы қағидалары, тексеру парақтарының нысаны негізінде әзірленеді.

      7. Тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесін реттеуші мемлекеттік органдар бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) нақты тәуекел дәрежелеріне жатқызатын және бақылау іс-шараларын жүргізу графиктерін немесе тізімдерін автоматты режимде қалыптастыратын тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйелерін пайдалана отырып жүргізеді, сондай-ақ ол мемлекеттік статистикаға, ведомстволық статистикалық байқау қорытындыларына, сондай-ақ ақпараттық құралдарға негізделеді.

      Автоматты режимде тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйесі болмаған кезде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүзеге асырылатын бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) санының ең аз жол берілетін шегі белгілі бір бақылау мен қадағалау саласындағы осындай бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) жалпы санының бес пайызынан аспауға тиіс.

      Бақылау және қадағалау органдарының тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесін ақпараттық жүйелерді пайдалана отырып, автоматты режимде қалыптастыру тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарының өзіндік ерекшелігі мен құпиялылығы ескеріле отырып, реттеуші мемлекеттік органдардың тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесін қалыптастыруы қағидаларына, тексеру парақтарының нысанына сәйкес жүзеге асырылады.

      8. Тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына және 143-бабының 3-тармағына сәйкес тексеру парақтарында белгіленген және бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) талаптарға сәйкестігін тексерудің нысанасы болып табылатын талаптардың бұзылу дәрежесін айқындауға негіз болып табылады.

      Талаптардың бұзылуы ауырлығына қарай өрескел, елеулі және болмашы болып бөлінеді.

      Осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына және 143-бабының 3-тармағына сәйкес тексеру парақтарында белгіленген талаптардың бұзылуын өрескел, елеулі және болмашы бұзушылықтарға жатқызу реттеуші мемлекеттік органдардың тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесін қалыптастыруы қағидаларына, тексеру парақтарының нысанына сәйкес жүзеге асырылады.

      9. Бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) мынадай жағдайларда:

      1) егер мұндай субъектілер Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларда және тәртіппен үшінші тұлғалар алдында азаматтық-құқықтық жауапкершілікті сақтандыру шарттарын жасаса;

      2) егер Қазақстан Республикасының заңдарында және реттеуші мемлекеттік органдардың тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарында бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудан немесе тексерулер жүргізуден босату жағдайлары айқындалса;

      3) егер субъектілер өзін-өзі реттейтін ұйым қызметінің нәтижелерін тану туралы келісім жасалған, "Өзін-өзі реттеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес ерікті мүшелікке (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттейтін ұйымның мүшелері болса, ақпараттық жүйе қолданыла отырып, бақылау мен қадағалау субъектілері қызметінің тиісті салаларында тәуекелдің жоғары дәрежесінен тәуекелдің орташа дәрежесіне немесе тәуекелдің орташа дәрежесінен тәуекелдің төмен дәрежесіне ауыстырылады.

      10. Реттеуші мемлекеттік органдар ерікті мүшелікке (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттейтін ұйымның мүшесіне (қатысушысына) бақылау мен қадағалауды жүзеге асырған кезде кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен, өзін-өзі реттейтін ұйым қызметінің нәтижелерін тану туралы жасалған келісімді ескере отырып, тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарында осындай мүшеліктің (қатысудың) болу фактісін жеңілдететін индикатор ретінде ескереді.

      Осы баптың осы тармағы бірінші бөлігінің, сондай-ақ 9-тармағы 3) тармақшасының ережелері Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігі, қорғаныс, қоғамдық тәртіпті қамтамасыз ету салаларына қолданылмайды.

      11. Бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) бақылау нысандарын айқындауды реттеуші мемлекеттік органдар бақылау жүзеге асырылатын әрбір қызмет саласы үшін жүзеге асырады.

      Ескерту. 141-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

142-бап. Ведомстволық есепке алу

      Ескерту. 142-бап алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

143-бап. Тексеру парақтары

      1. Реттеуші мемлекеттік орган мен кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті орган бақылау мен қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) біртекті топтары үшін бірлескен актімен тексеру парақтарын бекітеді.

      Бекітілген тексеру парақтары реттеуші мемлекеттік органдардың интернет-ресурстарында орналастырылады.

      2. Тексеру парағы бақылау мен қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) қызметіне қойылатын міндетті талаптардың тізбесін қамтиды, оларды сақтамау адамның өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің заңды мүдделеріне қатер төндіруге алып келеді.

      Тексеру парағы бақылау мен қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) біртекті топтары үшін бөліп жасалады.

      Біртекті топтар деп сол бір талаптар қойылатын бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) түсініледі.

      3. Тексеру парақтарында белгіленген талаптар ғана тексеруге және бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауға жатады.

      Тексеру парағына енгізілетін талаптар бір мезгілде мынадай өлшемшарттардың бәріне сәйкес келуге тиіс:

      1) экономикалық қауіпсіздікті, жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің конституциялық құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қоса алғанда, адамдардың өміріне, денсаулығына, олардың мүлкін қорғауға, қоршаған орта үшін қауіпсіздікке, Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне тікелей (тура) әсер ететін қызметпен (процеспен, әрекетпен) байланысты болу;

      2) талаптардың сақталуын көзбен шолу, зертханалық зерттеу, қарап-тексеру және жете тексеру, растайтын құжаттардың бар-жоғын тексеру арқылы тексеруге болады;

      3) талаптар жалпы сипатта болмауы және басқа нормативтік құқықтық актілерге сілтемені қамтымауы керек;

      4) талапты бірнеше реттеуші мемлекеттік органның қайталауына жол бермеу.

      Ескерту. 143-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

144-бап. Тексерулерді ұйымдастыру тәртібі

      1. Талаптарға сәйкестігін тексеру осы Кодекстің 141-бабында белгіленген жиілікпен тәуекелдерді бағалау өлшемшарттары қолданылып жүзеге асырылады.

      Біліктілік немесе рұқсат беру талаптары, сондай-ақ хабарлама жасау тәртібі шеңберіндегі талаптар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленеді.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-тармақтың бірінші бөлігіне өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      2. Тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйесі автоматты режимде қалыптастырған график талаптарға сәйкестік тұрғысынан тексеру тағайындауға негіз болып табылады.

      График өздеріне қатысты талаптарға сәйкестік тұрғысынан тексеру тағайындалған бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) міндетті түрде көрсете отырып, бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) қатысты жыл сайынғы негізде тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйесінде автоматты режимде қалыптастырылады.

      Бақылау және қадағалау органы сол бір бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) қатысты талаптарға сәйкестігін тексеру графигін және бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың жартыжылдық тізімдерін жасаған кезде оларды жүргізу кезеңінің бірыңғай мерзімдері белгіленеді.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-тармақтың төртінші бөлігіне өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Талаптарға сәйкестігіне тексерулер жүргізу графигі тексерулер жүргізілген жылдың алдындағы жылдың 10 желтоқсанына дейінгі мерзімде "электрондық үкімет" ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым объектісінде жариялау үшін жіберіледі.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-тармақтың бесінші бөлігіне өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында тексерулер жүргізу графигі "электрондық үкімет" ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым объектісінде тексерулер жүргізілген жылдың алдындағы жылдың 10 желтоқсанына дейінгі және ағымдағы күнтізбелік жылдың 10 мамырына дейінгі мерзімде жарияланады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-тармақтың алтыншы бөлігіне өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Тәуекелдерді бағалау мен басқарудың автоматтандырылған ақпараттық жүйесі болмаған кезде графикті реттеуші мемлекеттік органның немесе жергілікті атқарушы органның бірінші басшысы бекітеді.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-тармақты жетінші бөлікпен толықтыру көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      3. Бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісін (заңды тұлғаның басшысын не оның уәкілетті адамын, жеке тұлғаны) талаптарға сәйкестігіне тексеру жүргізудің басталғаны туралы тексеру басталғанға дейін кемінде күнтізбелік отыз күн бұрын оның басталу күнін көрсете отырып, жазбаша түрде хабардар етуге міндетті.

      Бақылау мен қадағалау субъектісі тексеру жүргізудің басталуы туралы хабарлама алған, бірақ тексеру кезіне Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 42-бабының 6-тармағына сәйкес мемлекеттік қайта тіркеуден өткен жағдайда, тексеру жүргізудің басталғаны туралы қайта хабардар ету талап етілмейді.

      Осы тармақтың ережелері патогендігі I және (немесе) II топтардағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуді жүзеге асыратын бақылау және қадағалау субъектілерін тексеруге қолданылмайды.

      4. Бақылау және қадағалау органы адамның өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің заңды мүдделеріне төнген тікелей қатердің алдын алу және (немесе) оны жою мақсатында, нақты бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) қатысты жоспардан тыс тексеруді тағайындауға негіз болған нақты фактілер мен мән-жайлар бойынша тағайындайтын тексеру жоспардан тыс тексеру болып табылады.

      Осы баптың 5-тармағының 3), 4), 7) және 8) тармақшаларында, 8, 9 және 10-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, жоспардан тыс тексеруді жүргізу кезінде бақылау және қадағалау органы тексеру басталғанға дейін кемінде бір тәулік бұрын, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) тексеру жүргізудің нысанасын көрсете отырып, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) жоспардан тыс тексеру жүргізудің басталғаны туралы бақылау мен қадағалау субъектісіне хабар беруге міндетті.

      5. Бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) жоспардан тыс тексеруге мыналар негіз болып табылады:

      1) тергеп-тексеру нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтардың жойылуын бақылау;

      2) егер бақылау мен қадағалау субъектісі анықталған бұзушылықтарды жою туралы ақпаратты бір реттен көп ұсынбаса және (немесе) бұзушылықтарды жоймаса, тексеру және бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау нәтижесінде анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамалардың орындалуын бақылау;

      2-1) жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын бұзушылықтардың жойылуын бақылау;

      3) сенімді негіздер және растайтын дәлелдемелер болған кезде Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзушылықтар бойынша жеке және заңды тұлғалардың жолданымдары;

      4) адамның өміріне, денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің құқықтары мен заңды мүдделеріне зиян келтірудің нақты фактілері бойынша не зиян келтіру қатері туралы прокурордың талаптары;

      5) адамның өміріне, денсаулығына, қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің құқықтары мен заңды мүдделеріне зиян келтірудің, сондай-ақ жойылмауы адамның өмірі мен денсаулығына зиян келтіруге алып келетін Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзушылықтардың нақты фактілері бойынша мемлекеттік органдардың жолданымдары;

      6) бақылау мен қадағалау субъектісінің бастапқы тексерумен келіспейтіні туралы жүгінуіне байланысты қайта тексеру (жедел ден қою шараларын қолданудың құқыққа сыйымсыздығы);

      7) қылмыстық қудалау органының Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде көзделген негіздер бойынша тапсырмасы;

      8) салық төлеушінің жолданымдары, "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) айқындалған мәліметтер мен мәселелер.

      Медициналық қызметті жүзеге асыру нәтижесінде пациенттің өмірі мен денсаулығына зиян келтіру бөлігіндегі жеке тұлғалардың жолданымдары бойынша жоспардан тыс тексеру Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      6. Жоспардан тыс тексерулер анонимдік жолданымдар болған жағдайларда жүргізілмейді.

      7. Нақты бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) қатысты анықталған және осы жоспардан тыс тексеруді тағайындауға негіз болған фактілер мен мән-жайлар жоспардан тыс тексеруге жатады.

      8. Эпидемияның, карантиндік объектілер және аса қауіпті зиянды организмдер ошақтарының, инфекциялық, паразиттік аурулардың, уланулардың, радиациялық авариялардың таралу қатері төнген жағдайда, бақылау мен қадағалау субъектісін алдын ала хабардар етпестен және тексеруді тағайындау туралы актіні тіркеместен, оны кейіннен құқықтық статистика және арнаулы есепке алу жөніндегі уәкілетті органға келесі жұмыс күні ішінде ұсына отырып, объектілерге жоспардан тыс тексеру жүргізіледі.

      8-1. Меншік түріне, нысанына және ведомстволық бағыныстылығына қарамастан, стационарлық үлгідегі интернаттық ұйымдарға, білім беру ұйымдарына және баланың құқықтарын қорғау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын ұйымдарға, сондай-ақ мүгедектігі бар адамдар үшін стационар, жартылай стационар жағдайларында арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынатын ұйымдарға қатысты бақылау субъектісін алдын ала хабардар етпестен және тексеруді тағайындау туралы актіні тіркеместен, оны кейіннен құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі уәкілетті органға келесі жұмыс күні ішінде ұсына отырып, объектілерге жоспардан тыс тексеру жүргізілуі мүмкін.

      9. Бақылау және қадағалау органдары, сондай-ақ құқықтық статистика және арнаулы есепке алу жөніндегі уәкілетті орган орналасқан жерден едәуір шалғайдағы объектілерде немесе бақылау мен қадағалау субъектілерінде жоспардан тыс тексеру жүргізу үшін негіздер анықталған жағдайда, бақылау мен қадағалау субъектісін алдын ала хабардар етпестен және тексеруді тағайындау туралы актіні тіркеместен, оны кейіннен құқықтық статистика және арнаулы есепке алу жөніндегі уәкілетті органға келесі бес жұмыс күні ішінде ұсына отырып, жоспардан тыс тексеру жүзеге асырылады.

      Жоспардан тыс тексеруді тағайындау туралы акт тіркелген жерден оны жүргізетін жерге дейін бір жүз километрден асатын арақашықтық бақылаушы және тіркеуші органдар орналасқан жерден едәуір шалғайда орналасу деп есептеледі.

      10. Жалған пестицидтерді өндіру (формуляциялау), тасымалдау, сақтау, өткізу және қолдану, сондай-ақ жалған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды өндіру, сатып алу, тасымалдау, сақтау, өткізу, сондай-ақ патогендігі I–II топтағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеу мәселелері бойынша жоспардан тыс тексерулер бақылау мен қадағалау субъектісін алдын ала хабардар етпестен жүргізіледі.

      11. Осы баптың 5-тармағында санамаланған жоспардан тыс тексеруді жүргізу үшін негіздер мемлекеттік органдардың құрылымдық бөлімшелеріне, қызметін әділет органдарында немесе тіркеуші органда тіркемей жүзеге асыратын бейрезидент-заңды тұлғалардың құрылымдық бөлімшелеріне, бейрезидент-заңды тұлғаларға да қатысты қолданылады.

      12. Жеке кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың қолданысын белгілі бір мерзімге тоқтата тұру туралы шешімді Қазақстан Республикасының Үкіметі қабылдайды.

      13. "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) көзделген тексерулерді қоспағанда, осы Кодексте белгіленбеген өзге де тексеру түрлерін жүргізуге тыйым салынады.

      Ескерту. 144-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 15.04.2024 № 72-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

144-1-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау

      1. Бақылау және қадағалау органдары бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды бақылау мен қадағалау субъектісі ұсынған есептілікті, уәкілетті мемлекеттік органдардың мәліметтерін, сондай-ақ мемлекеттік ақпараттық жүйелер мен электрондық ақпараттық ресурстардан алынған мәліметтерді және бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) қызметі туралы басқа да құжаттар мен мәліметтерді зерделеу және талдау негізінде жүзеге асырады.

      2. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау жүргізу үшін Қазақстан Республикасының заңдарында жүргізудің мақсаттары, құралдары, тәсілдері, субъектілердің (объектілердің) тізбесі, жүргізу жиілігі, бақылау мен қадағалау субъектісін (объектісін) байқауды есепке алу тәсілі міндетті түрде көрсетіле отырып, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау жүргізу тәртібі айқындалады.

      3. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау осы Кодекске және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына сәйкес мынадай шарттардың барлығы сақтала отырып жүзеге асырылады:

      1) бақылау және қадағалау органдарының бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) баруына тыйым салынады;

      2) құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда тіркеу әрі бақылау мен қадағалау субъектісін алдын ала хабардар ету талап етілмейді;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау қорытындылары бойынша, бұзушылық болған жағдайда әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғамай, бірақ бақылау мен қадағалау субъектісіне оны жою тәртібі міндетті түрде түсіндіріле отырып, қорытынды құжаттар (анықтама, қорытынды, ұсынымдар және басқалар) жасалады.

      4. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды талдау нәтижелері бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды жүргізу үшін бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) іріктеуге негіз болып табылады.

      Бақылау және қадағалау органында автоматты режимде тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйесі болған кезде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды талдау нәтижелері осы ақпараттық жүйеде ескеріледі.

      Ескерту. Кодекс 144-1-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

144-2-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау

      1. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау – бақылау және қадағалау органдары бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы жүргізетін бақылауды білдіреді және оның нәтижелері бойынша бұзушылықтар анықталған жағдайда бақылау мен қадағалау субъектілеріне әкімшілік іс жүргізуді қозғамай оларды жою туралы нұсқама шығарылады, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда жедел ден қою шаралары қолданылады.

      Нақты бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) қатысты бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау, осы бақылаудың алдындағы жылы аталған бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) қатысты осы Кодекстің 131-бабының 5-тармағына және 144-1-бабына сәйкес бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау жасалған жағдайда жүргізіледі.

      Бақылау және қадағалау органында тәуекелдерді бағалау мен басқарудың автоматтандырылған жүйесі қамтылған ақпараттық жүйе болған кезде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық тізімдері міндетті түрде "электрондық үкімет" ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым объектісінде орналастырылады.

      2. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың жиілігін бақылау және қадағалау органдары жоғары және орташа тәуекел дәрежелеріне жатқызылған бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) қатысты жылына екі реттен жиілетпей айқындайды.

      3. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды жүргізу үшін реттеуші мемлекеттік органдар бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) іріктеу үшін тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарына, тексеру парақтарына қатысты актілерді әзірлейді және кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органмен бірлесіп бекітеді, олар "электрондық үкімет" ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым объектісінде орналастырылады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4-тармақтың бірінші бөлігі жаңа редакцияда көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      4. Тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйелерінде графиктер мен жартыжылдық тізімдерді автоматты режимде қалыптастыру жағдайын қоспағанда, реттеуші, мемлекеттік органның немесе жергілікті атқарушы органның бірінші басшысы бекіткен бақылау мен қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) жартыжылдық тізімі бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды тағайындауға негіз болып табылады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4-тармақтың екінші бөлігі жаңа редакцияда көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық тізімдері бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау тағайындалған объектілерді міндетті түрде көрсете отырып, бақылау мен қадағалау субъектілеріне қатысты қалыптастырылады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4-тармақтың үшінші бөлігі жаңа редакцияда көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйелерінде графиктер мен жартыжылдық тізімдерді автоматты режимде қалыптастыру жағдайын қоспағанда, бақылау және қадағалау органдары бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды жүргізу жылының алдындағы жылдың 10 желтоқсанына дейінгі және ағымдағы күнтізбелік жылдың 10 мамырына дейінгі мерзімде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің бекітілген жартыжылдық тізімдерін, оның ішінде электрондық нысанда құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органға бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық жиынтық тізімін қалыптастыру үшін жібереді.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық тізімдерінің нысанын Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы айқындайды.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық тізімдеріне өзгерістер енгізу Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

      Құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті орган бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық жиынтық тізімін бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды жүргізу жылының алдындағы жылдың 25 желтоқсанына дейінгі және ағымдағы күнтізбелік жылдың 25 мамырына дейінгі мерзімде Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының интернет-ресурсында орналастырады.

      Бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық тізімі негізінде бақылау мен қадағалау субъектісін (заңды тұлғаның басшысын не оның уәкілетті адамын, жеке тұлғаны) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің басталғаны туралы күнін көрсете отырып, ол басталғанға дейін кемінде күнтізбелік отыз күн бұрын жазбаша түрде хабардар етуге міндетті.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің басталғаны туралы хабарлама қолма-қол табыс етіледі, табыс етілгені туралы хабарламасы бар тапсырысты пошта жөнелтілімі нысанында не егер осы субъект бұрын электрондық поштасының мекенжайын бақылау және қадағалау органына ұсынған болса, бақылау мен қадағалау субъектісінің осындай мекенжайына электрондық цифрлық қолтаңба арқылы қол қойылған электрондық құжат арқылы немесе өзге де қолжетімді тәсілмен жіберіледі.

      Егер бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің басталғаны туралы хабарлама алған бақылау мен қадағалау субъектісі бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау кезінде Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 42-бабының 6-тармағына сәйкес мемлекеттік қайта тіркеуден өткен болса, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің басталғаны туралы қайта хабардар ету талап етілмейді.

      Осы тармақтың жетінші, сегізінші және тоғызыншы бөліктерінің ережелері патогендігі I және (немесе) II топтардағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуді жүзеге асыратын бақылау және қадағалау субъектілеріне бару арқылы профилактикалық бақылауға қолданылмайды.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4-тармақты он бірінші бөлікпен толықтыру көзделген – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      5. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізу қорытындылары бойынша бұзушылықтар анықталған жағдайда, бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бұзушылықтарды жою мерзімдерін көрсете отырып, оларды жою туралы нұсқама береді.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды жүзеге асыру барысында және (немесе) оның қорытындылары бойынша осы Кодекстің 136-бабына сәйкес әкімшілік жауаптылыққа тартпай, жедел ден қою шаралары қолданылуы мүмкін.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      6-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (31.12.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      6. Осы баптың ережелері осы баптың 1-тармағы бірінші бөлігінің және 5-тармағының талаптарын қоспағанда, әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына шекті жол берілетін бөлшек сауда бағалары мөлшерінің сақталуына бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды жүзеге асыру кезінде қолданылмайды.

      Ескерту. Кодекс 144-2-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

144-3-бап. Бақылау мақсатында сатып алу

      1. Бақылау мақсатында сатып алу деп бақылау және қадағалау органының тауар нысанындағы өнімді бақылау шеңберінде сатып алуды жүзеге асыруы түсініледі.

      Бақылау мақсатында сатып алу профилактикалық бақылаудың дербес түрі болып табылады, оны жүзеге асыру тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасында және осы бапта айқындалады.

      Бақылау мақсатында сатып алуды өткізу тәртібі:

      1) бақылау мақсатында сатып алуды өткізу туралы шешім қабылдау негіздерін;

      2) мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік органды хабардар ете отырып, бақылау және қадағалау органы басшысының бақылау мақсатында сатып алуды өткізу туралы шешімін;

      3) бақылау мақсатында сатып алуды өткізу қажет болатын өнім атауын, сондай-ақ оны өткізу мерзімдерін айқындауды;

      4) сатып алынған өнімге зерттеу жүргізу тәртібін;

      5) бақылау мақсатында сатып алуды өткізу нәтижелерін ресімдеуді қамтиды.

      2. Бақылау мақсатында сатып алу нормативтік құқықтық актілерде және (немесе) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құжаттарда белгіленген талаптарға сәйкес келмейтін өнімді өткізу фактісін анықтау мақсатында жүзеге асырылады.

      3. Бақылау мақсатында сатып алу сатып алынған өнімнің тізбесі және бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) атауы туралы ақпаратты қамтитын төлем құжатымен расталады.

      4. Бақылау мақсатында сатып алудың қорытындылары бойынша бақылау және қадағалау органдары сатып алынған өнімнің нормативтік құқықтық актілерде және (немесе) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құжаттарда белгіленген талаптарға сәйкестігін зерттеуді осы Кодекстің 153-бабының екінші бөлігіне сәйкес тыйым салу-шектеу сипатындағы шараларды кейіннен қолдану мүмкіндігімен жүзеге асырады.

      4-1. Бақылау және қадағалау органдары мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік органды бақылау мақсатында сатып алудың қорытындылары туралы Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы айқындаған тәртіппен хабардар етеді.

      5. Бақылау мақсатында сатып алу Қазақстан Республикасының заңдарында профилактикалық бақылаудың осындай түрін жүргізу тікелей көзделген қызмет салаларында жүргізіледі.

      Бақылау мақсатында сатып алуды өткізу кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген талаптар бақылау нысанасы болып табылады. Бұл ретте жедел ден қою шаралары тексеру парақтарында белгіленген талаптарды бұзушылықтарға қатысты ғана қолданылады.

      6. Бақылау мақсатында сатып алуды жүзеге асыруға және сатып алынған өнімді зерттеуге байланысты шығыстар бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

      Ескерту. Кодекс 144-3-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

144-4-бап. Тергеп-тексеру

      1. Бақылау және қадағалау органдарының Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзу себептері мен шарттарын анықтау, оларға жол берген бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) айқындау жөніндегі қызметі, сол сияқты Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шаралар қабылдауы тергеп-тексеру деп түсініледі.

      Тергеп-тексеру бақылаудың дербес нысаны болып табылады, оны жүзеге асыру осы бапта және Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған.

      2. Тергеп-тексеру мақсаттары:

      1) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзу себептерін анықтау және тиісті шаралар қолдану;

      2) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзуға жол берген бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) айқындау болып табылады.

      3. Тергеп-тексеруді жүргізу үшін мыналар негіз болып табылады:

      1) адамның өміріне, денсаулығына, қоршаған ортаға және жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің заңды мүдделеріне зиян келтірудің нақты фактілері бойынша, мұндай факт тұлғалардың кең тобына қатысты болған және бұзушылықтарға жол берген нақты бақылау мен қадағалау субъектісін (объектісін) анықтау талап етілетін жағдайларда, жеке және (немесе) заңды тұлғалардың, сондай-ақ мемлекеттік органдардың жолданымдары;

      2) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес қайтыс болуы туралы ақпарат (шұғыл хабархат);

      3) эпидемияның, жалған және тіркелмеген пестицидтердің, ветеринариялық препараттардың, жемшөп қоспаларының, карантиндік объектілер мен аса қауіпті зиянды организмдер ошақтарының, инфекциялық, паразиттік аурулардың, уланулардың, радиациялық авариялардың туындауы мен таралуы туралы мемлекеттік органдар немесе қызмет субъектілері беретін ақпарат (шұғыл хабархат);

      4) еңбек қызметіне байланысты жұмыскерлердің денсаулығын зақымдау жағдайлары және еңбекке жарамсыздыққа не өлімге алып келген жағдайлар;

      5) алдындағы мән-жайларын анықтау қажеттігі туындайтын авариялар, технологиялық бұзушылықтар немесе оқыс оқиғалар, олардың себептерін, техникалық құрылғыларды пайдалану шарттарын, технологиялық процестерді бұзушылықтардың, өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын, электр энергетикасы саласындағы талаптарды бұзушылықтардың сипатын анықтау, осындай авариялардың, технологиялық бұзушылықтардың немесе оқыс оқиғалардың салдарларын жою және оларды болғызбау жөніндегі іс-шараларды, авариядан, технологиялық бұзушылықтан немесе оқыс оқиғадан келтірілген материалдық залалды айқындау;

      6) нормативтік құқықтық актілерде және (немесе) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құжаттарда белгіленген талаптарды адамның өміріне, денсаулығына және мекендеу ортасына қауіп төндіретіндей бұзушылық анықталған жағдайда, бақылау мақсатында сатып алу қорытындылары бойынша өнімді зерттеу нәтижелері.

      4. Осы баптың 3-тармағында көрсетілген негіздер болған кезде бақылау және қадағалау органы тергеп-тексеруді жүргізу туралы шешім қабылдайды.

      5. Тергеп-тексеруді жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленеді.

      Тергеп-тексеруді жүргізу тәртібі мыналарды:

      1) тергеп-тексеру жүргізілетін жағдайларды;

      1-1) тергеп-тексеруді жүргізу туралы шешімді ресімдеу тәртібі мен мыналар:

      шешімнің шығарылған күні, уақыты мен орны;

      шешім шығарған адам көрсетілетін мазмұнын;

      2) тергеп-тексеруді жүргізу мерзімдерін және ұзақтығын;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісін, құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органды, мүдделі мемлекеттік органдарды тергеп-тексеруді жүргізудің басталуы туралы хабардар ету мерзімдерін;

      4) тәуелсіз сарапшыларды және өзге де мүдделі тұлғаларды тарту тәртібін;

      5) тергеп-тексеру жөніндегі комиссияның құрамын қалыптастыру шарттары мен тәртібін;

      6) тергеп-тексеру материалдарын ресімдеу тәртібін қамтуға тиіс.

      6. Тергеп-тексеруді жүргізу мерзімдері күнтізбелік отыз күннен аспауға тиіс және күнтізбелік отыз күнге бір рет қана ұзартылуы мүмкін.

      7. Тергеп-тексеруді жүргізу қорытындылары бойынша бақылау және қадағалау органдары тергеп-тексеруді жүргізу үшін негіз болған Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзушылыққа жол берген бақылау мен қадағалау субъектісін (субъектілерін) айқындайды.

      Тергеп-тексеруді жүргізу қорытындылары бойынша бұзушылыққа жол берген бақылау мен қадағалау субъектісіне қатысты Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген шаралар қабылданады.

      Бақылау және қадағалау органы мемлекеттік құпияларды не Қазақстан Республикасының заңдарымен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді қоспағанда, тергеп-тексеруді жүргізу қорытындыларын интернет-ресурста жариялайды.

      Бақылау және қадағалау органдары мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік органды тергеп-тексеру қорытындылары туралы Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы айқындаған тәртіппен хабардар етеді.

      Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзу себептерін анықтау және көрсетілген талаптарды бұзуға жол берген бақылау мен қадағалау субъектілерін (объектілерін) айқындау үшін тергеп-тексеруді жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген талаптар бақылау нысанасы болып табылады. Бұл ретте жедел ден қою шаралары тексеру парақтарында белгіленген талаптарды бұзушылықтарға қатысты ғана қолданылады.

      8. Тергеп-тексеру Қазақстан Республикасының заңдарында бақылаудың осындай нысанын жүргізу тікелей көзделген қызмет салаларында жүргізіледі.

      Ескерту. Кодекс 144-4-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

145-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы акт

      1. Бақылау және қадағалау органының бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актісі негізінде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізіледі.

      2. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіде мыналар көрсетіледі:

      1) актінің күні мен нөмірі;

      2) мемлекеттік органның атауы;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізуге уәкілеттік берілген адамның (адамдардың) тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;

      4) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу үшін тартылатын мамандар, консультанттар және сарапшылар туралы мәліметтер;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісінің атауы немесе бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу тағайындалған жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), оның тұрған жері, сәйкестендіру нөмірі, бақылау мен қадағалау объектілерінің тізбесі, аумақтың учаскесі;

      6) тағайындалған бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нысанасы;

      7) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу мерзімі;

      8) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізудің негіздері, оның ішінде міндетті талаптары бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауға және (немесе) тексеруге жататын нормативтік құқықтық актілер;

      9) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезеңі;

      10) бақылау мен қадағалау субъектісінің осы Кодекстің 155-бабында көзделген құқықтары мен міндеттері;

      11) актілерге қол қоюға уәкілеттік берілген адамның қолтаңбасы және мемлекеттік органның мөрі;

      12) заңды тұлға басшысының не оның уәкілетті адамының, жеке тұлғаның бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні алғаны немесе алудан бас тартқаны туралы қолтаңбасы.

      Ескерту. 145-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

146-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні, олардың мерзімдерін ұзарту туралы қосымша актіні тіркеу

      1. "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес мемлекеттік кірістер органдары жүзеге асыратын қарсы тексерулерді қоспағанда, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы акт, олардың мерзімдерін ұзарту туралы қосымша акт құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда міндетті түрде тіркеледі.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы акт, олардың мерзімдерін ұзарту туралы қосымша акт бақылау мен қадағалау субъектілері (объектілері) міндетті түрде көрсетіле отырып, бақылау мен қадағалау субъектісіне қатысты тіркеледі.

      Мемлекеттік кірістер органдары "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) көзделген қарсы тексерулер жүргізген кезде бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) тұрған жері бойынша құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органды хабардар етеді.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні, олардың мерзімдерін ұзарту туралы қосымша актіні тіркеу есепке алу сипатында болады және тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ведомстволық жүйелерін қалыптастыру және жетілдіру үшін пайдаланылады.

      2. Бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні, олардың мерзімдерін ұзарту туралы қосымша актіні бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру басталғанға дейін оларды құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органның бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) тұрған жері бойынша аумақтық органына ұсыну, оның ішінде электрондық нысанда ұсыну арқылы құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда тіркейді.

      Осы Кодекстің 129-бабының 15-тармағына, 144-бабының 8-тармағына, 146-бабының 3-тармағына сәйкес жоспардан тыс тексеруді тағайындау туралы акт оны бақылау субъектісі (объектісі) тұрған жердегі мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік органның аумақтық органына ұсыну, оның ішінде электрондық нысанда ұсыну арқылы жоспардан тыс тексеру басталған күннен кейінгі келесі жұмыс күні ішінде мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік органда тіркеледі.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні тіркеу кезінде бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауға және (немесе) тексеруге жататын талаптардың тармақтарын көрсете отырып, тексеру парақтарын (олар болған кезде) ұсынады.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актілерді, олардың мерзімдерін ұзарту туралы қосымша актілерді тіркеудің, оларды тіркеуден бас тартудың және күшін жоюдың, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тоқтата тұру, қайта бастау, мерзімдерін ұзарту туралы хабарламалардың, қатысушылар құрамын өзгертудің және бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру және олардың нәтижелері туралы ақпараттық есепке алу құжаттарын ұсынудың тәртібін Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы айқындайды.

      3. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру қажеттігі қоғамдық тәртіпке, халықтың денсаулығына және Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделеріне төнген қатерді дереу жоюды талап ететін әлеуметтік-экономикалық жағдайдың қалыптасуынан туындаса, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген болса, сондай-ақ бұзушылықтардың тікелей жасалуы кезінде олардың жолын кесу және дәлелдемелерді бекіту үшін кезек күттірмейтін әрекеттер жасау қажеттігіне орай бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жұмыстан тыс уақытта (түнгі уақытта, демалыс немесе мереке күндері) жүргізу кезінде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актілерді тіркеу құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру басталғаннан кейін келесі жұмыс күні ішінде жүргізіледі.

      Ескерту. 146-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

147-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүзеге асыру кезіндегі бақылау және қадағалау органдары лауазымды адамдарының әрекеттері

      1. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру үшін объектіге келген бақылау және қадағалау органының лауазымды адамдары бақылау мен қадағалау субъектісіне:

      1) егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда тіркелгені туралы белгі қойылған бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні;

      2) қызметтік куәлігін не сәйкестендіру картасын;

      3) қажет болған кезде – құзыретті органның режимдік объектілерге баруға арналған рұқсатын;

      4) денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен берілген, объектілерге бару үшін қажет болатын медициналық рұқсаттаманы көрсетуге міндетті.

      2. Егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, бақылау мен қадағалау субъектісіне (заңды тұлғаның басшысына не оның уәкілетті адамына, жеке тұлғаға) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні табыс ету, сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісін бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауға және (немесе) тексеруге жататын талаптардың тармақтарын көрсете отырып, тексеру парағымен (ол болған кезде) таныстыру күні бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізудің басталуы деп есептеледі.

      3. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні қабылдаудан, тексеру парағымен танысудан бас тартылған, сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүзеге асыратын органның лауазымды адамының бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу үшін қажетті материалдарға қол жеткізуіне кедергі келтірілген жағдайларда, Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 462-бабында көзделген әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама жасалады.

      Хаттамаға бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүзеге асыратын бақылау және қадағалау органының лауазымды адамы және заңды тұлғаның басшысы не оның уәкілетті адамы, жеке тұлға қол қояды.

      Заңды тұлғаның басшысы не оның уәкілетті адамы, жеке тұлға хаттамаға қол қоюдан бас тартуға құқылы, бұл ретте бас тарту себебіне жазбаша түсініктеме береді.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні алудан бас тарту бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің күшін жою үшін негіз болып табылмайды.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіде көрсетілген лауазымды адам (адамдар) ғана бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізе алады.

      Бұл ретте, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізетін лауазымды адамдардың құрамы бақылау және қадағалау органының шешімі бойынша өзгеруі мүмкін, бұл туралы бақылау мен қадағалау субъектісі және құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті орган ауыстыру себептері көрсетіле отырып, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіде көрсетілмеген адамдардың бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауға және (немесе) тексеруге қатысуы басталғанға дейін хабардар етіледі.

      4. Бір бақылау және қадағалау органының сол бір мәселелердің аясында бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы бірнеше бақылау мен қадағалау субъектісіне профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді бір мезгілде жүргізуі қажет болған кезде, осы орган әрбір бақылау мен қадағалау субъектісі үшін бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні ресімдеуге және оны құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда тіркеуге міндетті, бұған мынадай:

      1) салық органдарында тіркеу есебіне қою;

      2) бақылау-касса машиналарының немесе үш құрамдасты интеграцияланған жүйенің болуы;

      3) сәйкестендіру құралдары мен есепке алу-бақылау маркаларының болуы және олардың төлнұсқалығы;

      4) мынадай:

      Қазақстан Республикасының аумағы бойынша тауарларды алып өту, өткізу және (немесе) тиеп-жөнелту кезінде;

      тауарларды Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттердің және Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумағынан Қазақстан Республикасының аумағына әкелу кезінде;

      тауарларды Қазақстан Республикасының аумағынан Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттердің және Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумағына әкету кезінде тауарларға ілеспе жүкқұжаттардың болуы және тауарлардың атауының, санының (көлемінің) тауарларға ілеспе жүкқұжаттарда көрсетілген мәліметтерге сәйкестігі;

      5) лицензияның болуы;

      6) төлем карточкаларын пайдалана отырып, төлемдерді жүзеге асыруға арналған жабдықтың (құрылғының) болуы;

      7) көліктік бақылау немесе ішкі істер органдары бекеттерінде автомобиль көлігі құралдарын тексеру кезінде импортталатын тауарларға тауар-көлік жүкқұжаттарының болуы және тауарлардың атауының тауар-көлік жүкқұжаттарында көрсетілген мәліметтерге сәйкестігі;

      8) тауарларды Қазақстан Республикасының аумағынан Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің аумағына әкеткен кезде Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарды іске асыру үшін қабылданған Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде көзделген құжаттардың болуы және тауарлардың құжаттарда көрсетілген мәліметтерге сәйкестігі мәселелері бойынша жүргізілетін салықтық тексеру кірмейді.

      Ескерту. 147-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

148-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу мерзімдері

      1. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу мерзімдері алдағы жұмыстардың көлемі, сондай-ақ қойылған міндеттер ескеріле отырып белгіленеді және ол:

      1) микрокәсіпкерлік субъектілері үшін – бес жұмыс күнінен аспауға және бес жұмыс күніне дейін ұзартылуға тиіс;

      2) шағын, орта және ірі кәсіпкерлік субъектілері үшін, сондай-ақ жеке кәсіпкерлік субъектілері болып табылмайтын бақылау мен қадағалау субъектілері үшін:

      бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) талаптарға сәйкестігін тексеруді жүргізу кезінде – он бес жұмыс күнінен аспауға және он бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімге ұзартылуға тиіс;

      жоспардан тыс тексерулерді жүргізу кезінде – он жұмыс күнінен аспауға және он жұмыс күніне дейін ұзартылуға тиіс.

      2. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу мерзімдерін бақылау және қадағалау органының басшысы (не оның міндетін атқарушы адам):

      1) Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары шеңберінде шетелдік мемлекеттік органдардан ақпарат алу;

      2) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізілетін тұлғаның тұрған жерін анықтау;

      3) зертханалық зерттеулердің нәтижелерін алу қажет болған жағдайларда ғана, осы баптың 1-тармағында айқындалған мерзімдерге тек бір рет ұзартуы мүмкін.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру мерзімдері ұзартылған жағдайда, бақылау және қадағалау органы құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда тіркей отырып, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді ұзарту туралы қосымша актіні ресімдейді, онда бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы алдыңғы актінің тіркелген күні мен нөмірі және ұзартудың себебі көрсетіледі.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру мерзімдері ұзартылған жағдайда, бақылау және қадағалау органы, осы тармақтың бірінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген жағдайды қоспағанда, бұл туралы бақылау мен қадағалау субъектісін (заңды тұлғаның басшысын не оның уәкілетті адамын, жеке тұлғаны) міндетті түрде хабардар етеді.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру мерзімдерін ұзарту туралы хабарламаны бақылау және қадағалау органы ол ұзартылғанға дейін бір жұмыс күні бұрын табыс етілгені туралы хабарламасы бар тапсырысты пошта жөнелтілімі нысанында не егер осы субъект бұрын электрондық поштасының мекенжайын бақылау және қадағалау органына ұсынған болса, бақылау мен қадағалау субъектісінің осындай мекенжайына электрондық цифрлық қолтаңба арқылы қол қойылған электрондық құжат арқылы немесе өзге де қолжетімді тәсілмен жіберіледі.

      Ескерту. 148-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

149-бап. Өнім үлгілерін іріктеу тәртібі

      1. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру, тергеп-тексеру кезінде өнім үлгілерін іріктеу жүргізіледі.

      Іріктеп алынатын өнім үлгілерінің саны Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің және нормативтік құжаттарының өнімге және өнімді сынау әдістеріне қойылатын талаптарына сәйкес айқындалады.

      2. Өнім үлгілерін іріктеуді бақылау мен қадағалау субъектісі басшысының немесе өкілінің және бақылау мен қадағалау субъектісі уәкілетті адамының қатысуымен бақылау және қадағалау органының лауазымды адамы жүргізеді және ол өнім үлгілерін іріктеу актісімен куәландырылады.

      Іріктеп алынған өнім үлгілері жинақталған, қапталған және пломбаланған (мөрленген) болуға тиіс.

      3. Өнім үлгілерін іріктеу актісі үш данада жасалады. Актінің барлық данасына өнім үлгілерін іріктеп алған бақылау және қадағалау органының лауазымды адамы және бақылау мен қадағалау субъектісінің басшысы не өкілі және бақылау мен қадағалау субъектісінің уәкілетті адамы қол қояды.

      Өнім үлгілерін іріктеу актісінің бір данасы жолдамамен және тиісті түрде іріктеп алынған өнім үлгілерімен бірге сараптама (талдау, сынақ) жүргізу үшін Қазақстан Республикасының заңнамасымен уәкілеттік берілген ұйымға жіберіледі.

      Өнім үлгілерін іріктеу актісінің екінші данасы бақылау мен қадағалау субъектісінде қалады.

      Өнім үлгілерін іріктеу актісінің үшінші данасы өнім үлгілерін іріктеуді жүзеге асырған бақылау және қадағалау органының лауазымды адамында сақталады.

      Өнім үлгілерін іріктеу актісінде:

      1) жасалған орны мен күні;

      2) бақылау және қадағалау органы басшысының өнім үлгілерін іріктеуді жүзеге асыруға негіз болған шешімінің күні мен нөмірі;

      3) бақылау және қадағалау органының өнім үлгілерін іріктеуді жүзеге асыратын лауазымды адамдарының лауазымы, тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжаттарда көрсетілсе);

      4) өнім үлгілерін іріктеу жүргізілетін бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) атауы және тұрған жері;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісі басшысының немесе өкілінің және бақылау мен қадағалау субъектісі уәкілетті адамының лауазымы мен тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе);

      6) өндіруші, өндірілу күні, партия сериясы (нөмірі), үлгілердің жалпы құны көрсетілген іріктеп алынған өнім үлгілерінің тізбесі мен саны;

      7) қаптаманың түрі және мөр (пломба) нөмірі көрсетіледі.

      4. Бақылау және қадағалау органының лауазымды адамдары іріктеп алған өнім үлгілерін зертханалық зерттеуге жұмсалатын шығыстар бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылады.

      Ескерту. 149-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

150-бап. Өнiм үлгiлерiн iрiктеу актiсi

      Ескерту. 150-бап алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

151-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезіндегі шектеулер

      Бақылау және қадағалау органының лауазымды адамдары бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезінде:

      1) осы бақылау және қадағалау органының тексеру парақтарында белгіленбеген талаптардың орындалуын, сондай-ақ егер мұндай талаптар өзінің атынан осы лауазымды адамдар әрекет ететiн мемлекеттік органның құзыретiне жатпаса, тексеруге;

      2) егер құжаттар, ақпарат, өнім үлгілері, қоршаған орта объектілері мен өндірістік орта объектілерін зерттеп-қарау сынамалары бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің объектілері болып табылмаса немесе бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нысанасына жатпаса, оларды ұсынуды талап етуге;

      3) өнім үлгілерін, қоршаған орта объектілері мен өндірістік орта объектілерін зерттеп-қарау сынамаларын зерттеуді, сынауды, өлшеуді жүргізу үшін белгіленген нысан бойынша және (немесе) көрсетілген үлгілерді, сынамаларды ұлттық стандарттарда, үлгілерді, сынамаларды іріктеу қағидаларында және оларды зерттеу, сынау, өлшеу әдістерінде, техникалық регламенттерде немесе олар күшіне енген күнге дейін қолданылатын өзге де нормативтік техникалық құжаттарда, зерттеу, сынау, өлшеу қағидалары мен әдістерінде белгіленген нормалардан асатын көлемде іріктеу туралы актіні ресімдеместен, оларды іріктеп алуға;

      4) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу нәтижесінде алынған және коммерциялық, салықтық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпаратты жария етуге және (немесе) таратуға;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізудің белгіленген мерзімдерін асыруға;

      6) осы Кодекстің 144-бабы 5-тармағының 2-1), 3), 4), 5), 6), 7) және 8) тармақшаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, сол бір кезең ішінде сол бір мәселе бойынша жоғары тұрған (төмен тұрған) органы не өзге де мемлекеттік орган оған қатысты бұрын бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізуге;

      7) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізу мақсатында бақылау мен қадағалау субъектілерінің есебінен шығынды сипаттағы іс-шараларды жүргізуге құқылы емес.

      Ескерту. 151-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

152-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелерін ресімдеу тәртібі

      1. Бақылау және қадағалау органының лауазымды адамы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері бойынша:

      1) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы акт;

      2) бұзушылықтар анықталған жағдайларда, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама жасайды.

      2. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіде:

      1) актінің жасалған күні, уақыты және орны;

      2) бақылау және қадағалау органының атауы;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізуге негіз болған бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актінің (бар болған кезде мерзімді ұзарту туралы қосымша актінің) күні мен нөмірі;

      4) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген адамның (адамдардың) тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісінің атауы немесе тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезінде қатысқан жеке немесе заңды тұлға өкілінің лауазымы;

      6) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу күні, орны және кезеңі;

      7) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы, оның ішінде анықталған бұзушылықтар, олардың сипаты туралы мәліметтер;

      8) тексеру парағының атауы және бұзушылықтар анықталған талаптардың тармақтары;

      9) бақылау мен қадағалау субъектісі өкілдерінің, сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезінде қатысқан адамдардың бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актімен танысуы немесе танысудан бас тартуы туралы мәліметтер, олардың қолтаңбасы немесе қол қоюдан бас тартуы;

      10) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген лауазымды адамның (адамдардың) қолтаңбасы көрсетіледі.

      3. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіге:

      1) бұзушылықтар анықталған жағдайда, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама;

      2) өнім үлгілерін іріктеу, қоршаған орта объектілері мен өндірістік орта объектілерін зерттеп-қарау актілері, жүргізілген зерттеулердің (сынақтардың) және сараптамалардың хаттамалары (қорытындылары) және бар болса, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелеріне байланысты басқа да құжаттар немесе олардың көшірмелері қоса беріледі.

      4. Жүргізілуі барысында тексеру парақтары талаптарының тармақтарын бұзушылықтар анықталған бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы әрбір акт бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы бір ғана нұсқама берілуі мүмкін.

      5. Мемлекеттік кірістер органдары жүзеге асыратын тексерулерді тағайындау, олардың нәтижелері туралы актіні (хабарламаларды) қоспағанда, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актінің, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нәтижелері туралы актінің, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың нысандарын Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы бекітеді.

      6. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада:

      1) нұсқаманың жасалған күні, уақыты және орны;

      2) бақылау және қадағалау органының атауы;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген адамның (адамдардың) тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;

      4) бақылау мен қадағалау субъектісінің атауы немесе тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезінде қатысқан жеке немесе заңды тұлға өкілінің лауазымы;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу күні, орны және кезеңі;

      6) тәуекел дәрежесін бағалаудың субъективті өлшемшарттарына сәйкес бұзушылықтың ауырлық дәрежесін міндетті түрде көрсете отырып, тексеру парағы талаптарының тармақтарына сәйкес анықталған бұзушылықтардың тізбесі;

      7) анықталған бұзушылықтарды жою мерзімдерін көрсете отырып, оларды жою бойынша нұсқаулар;

      8) бақылау мен қадағалау субъектісі өкілінің (заңды тұлға басшысының не оның уәкілетті адамының, жеке тұлғаның), сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру кезінде қатысқан адамдардың нұсқамамен танысуы немесе танысудан бас тартуы туралы мәліметтер, олардың қолтаңбасы немесе қол қоюдан бас тартуы;

      9) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген лауазымды адамның (адамдардың) қолтаңбасы көрсетіледі.

      7. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманы орындау мерзімдері оны орындаудың нақты мүмкіндігіне ықпал ететін мән-жайлар ескеріле отырып, бірақ анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама табыс етілген күннен бастап кемінде күнтізбелік он күн болып айқындалады.

      Анықталған бұзушылықтарды жою туралы мерзімдер Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленеді.

      Анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманы орындау мерзімдерін айқындау кезінде:

      1) бақылау мен қадағалау субъектісінің бұзушылықтарды жою бойынша ұйымдастырушылық, техникалық және қаржылық мүмкіндіктерінің бар-жоғы;

      2) пайдаланылатын өндірістік объектілердің техникалық жай-күйінің ерекшеліктері;

      3) мемлекеттік органдарда, жергілікті атқарушы органдарда "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына 1, 2 және 3-қосымшаларда көзделген тиісті рұқсатты алу немесе хабарламаны, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген өзге де міндетті қорытындыларды, келісулерді және басқа да құжаттарды беру мерзімдері ескеріледі.

      Қосымша уақыт және (немесе) қаржылық шығындар қажет болған жағдайда, бақылау мен қадағалау субъектісі өзіне бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы акт және анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама табыс етілген күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірмей, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген бақылау және қадағалау органына жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын талаптарды бұзушылықтарды қоспағанда, анықталған бұзушылықтарды жою мерзімдерін ұзарту туралы өтінішпен жүгінуге құқылы.

      Өтініште бақылау мен қадағалау субъектісі анықталған бұзушылықтарды жою бойынша қабылданатын шараларды және оларды жою мерзімдерін ұзартудың объективті себептерін баяндауға міндетті.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген бақылау және қадағалау органы өтінішті алған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде анықталған бұзушылықтарды жою мерзімдерін ұзарту туралы өтініште баяндалған дәйектерді ескере отырып, анықталған бұзушылықтарды жою мерзімдерін ұзарту немесе уәжді негіздемемен ұзартудан бас тарту туралы шешім қабылдайды.

      8. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы акт, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама үш данада жасалады.

      Бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актінің, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың бірінші данасын құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органға және оның аумақтық органдарына электрондық нысанда тапсырады, екінші данасы бақылау мен қадағалау субъектісіне (заңды тұлғаның басшысына не оның уәкілетті адамына, жеке тұлғаға) танысу және анықталған бұзушылықтарды жою бойынша шаралар қабылдау және басқа да іс-қимылдар үшін қолын қойғызып қағаз жеткізгіште немесе электрондық нысанда табыс етіледі, үшіншісі бақылау және қадағалау органында қалады.

      Бақылау мен қадағалау субъектісінің таңдауы бойынша электрондық нысанда қалыптастырылған бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы акт, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама "электрондық үкіметтің" веб-порталы немесе құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйелері арқылы беріледі.

      Электрондық нысанда қалыптастырылған бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы акт, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама бақылау мен қадағалау субъектісі көрсеткен электрондық пошта мекенжайына жіберіледі.

      9. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері бойынша ескертулер және (немесе) қарсылықтар болған жағдайда, заңды тұлғаның басшысы немесе жеке тұлға не олардың өкілдері ескертулерді және (немесе) қарсылықтарды жазбаша түрде баяндайды.

      Ескертулер және (немесе) қарсылықтар бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіге қоса беріледі, бұл туралы тиісті белгі жасалады.

      10. Егер осы тармақтың екінші бөлігінде өзгеше көзделмесе, бухгалтерлік және өзге де құжаттардың төлнұсқасын алып қоюға және алуға тыйым салынады.

      Төлнұсқа құжаттарды алып қою және алу Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінің нормаларына сәйкес, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген жағдайларда жүргізіледі.

      11. Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды бұзушылықтар болмаған жағдайда, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезінде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіде тиісті жазба жүргізіледі.

      12. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіде (бар болған кезде мерзімді ұзарту туралы қосымша актіде) көрсетілген бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің аяқталу мерзімінен кешіктірмей бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіні бақылау мен қадағалау субъектісіне табыс еткен күн бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру мерзімінің аяқталуы болып есептеледі.

      13. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада көрсетілген, анықталған бұзушылықтарды жою мерзімі ішінде бақылау мен қадағалау субъектісі бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген бақылау және қадағалау органына анықталған бұзушылықтарды жою туралы ақпаратты ұсынуға міндетті.

      14. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың орындалуы туралы ақпаратты бақылау мен қадағалау субъектісі белгіленген мерзімде ұсынбаған жағдайда, бақылау және қадағалау органы екі жұмыс күні ішінде бақылау мен қадағалау субъектісіне нұсқаманың орындалуы туралы ақпаратты ұсыну қажеттігі туралы сұрау салу жібереді.

      Бақылау және қадағалау органы осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың орындалуы жөніндегі ақпарат ұсынылмаған немесе бұзушылықтар жойылмаған жағдайда, осы Кодекстің 144-бабы 5-тармағының 2) тармақшасына сәйкес жоспардан тыс тексеруді тағайындауға құқылы.

      15. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада көрсетілген мерзімдерде анықталған бұзушылықтар жойылған жағдайда, бақылау мен қадағалау субъектісі бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізген бақылау және қадағалау органына бұзушылықтарды жою тәртібі мен тәсілдерін мұқият сипаттап, анықталған бұзушылықтарды жою туралы түбегейлі ақпаратты ұсынуға міндетті.

      Бақылау мен қадағалау субъектісі анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынылған ақпаратқа бұзушылықтарды жою фактісін дәлелдейтін материалдарды (қажет болған кезде) қоса береді.

      Бұл жағдайда осы Кодекстің 144-бабы 5-тармағының 2) тармақшасына сәйкес жоспардан тыс тексеру жүргізу талап етілмейді.

      Ескерту. 152-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

152-1-бап. Бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау мен қадағалау нәтижелерін ресімдеу тәртібі

      Ескерту. 152-1-бап алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

153-бап. Бақылау және қадағалау органдары лауазымды адамдарының бақылауды жүзеге асыру кезiнде анықталған бұзушылық фактiлерi бойынша қолданатын шаралары

      1. Егер бақылау мен қадағалауды жүргізу нәтижесінде бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына және 143-бабының 3-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген талаптарды бұзу фактiсi анықталатын болса, бақылау және қадағалау органының лауазымды адамы (лауазымды адамдары) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өкiлеттiктері шегiнде анықталған бұзушылықтарды жою, олардың алдын алу, адамдардың өмiрiне, денсаулығына және қоршаған ортаға, жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерiне ықтимал зиян келтiрудi болғызбау бойынша Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген шараларды қабылдауға, сондай-ақ бұзушылыққа жол берген адамдарды Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылыққа тарту жөнiндегі шараларды қабылдауға мiндеттi.

      Бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) қатысты осы Кодекстің 136-бабына сәйкес жедел ден қою шараларын қабылдау кезінде қадағалау актісін ресімдейді.

      2. Қадағалау актісінде мыналар көрсетіледі:

      1) жедел ден қою шарасының түрі;

      2) актінінің жасалған күні, уақыты мен орны;

      3) мемлекеттік органның атауы;

      4) актіні жасайтын адамның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісінің атауы немесе тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе), оның басшысының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе), сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісінің актіні ресімдеу кезінде болған өкілінің лауазымы;

      6) жедел ден қою шарасын қолдану негізі;

      7) жедел ден қою шарасының қолданылу мерзімі (қажет болған кезде);

      8) актіні алғаны немесе алудан бас тартқаны туралы мәліметтер (күні және бақылау мен қадағалау субъектісі басшысының немесе бақылау мен қадағалау субъектісі өкілінің қолтаңбасы);

      9) актіні ресімдеген лауазымды адамның қолтаңбасы;

      10) бақылау және қадағалау органы басшысының лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе) және қолтаңбасы.

      3. Қадағалау актісі бақылау мен қадағалау субъектісіне мынадай тәсілдердің бірімен:

      1) қолын қойғызу арқылы қолма-қол;

      2) табыс етілгені туралы хабарламасы бар тапсырысты хатпен;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісінің электрондық мекенжайына электрондық тәсілмен табыс етіледі.

      Қадағалау актісіне жедел ден қою шараларының нысанасына жататын техникалық бақылау құралдарының, байқау және тіркеп-белгілеу аспаптарының, фото- және бейнеаппаратураның жазбалары (олар болған кезде) қоса берілуі мүмкін.

      Ескерту. 153-бап жаңа редакцияда – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

154-бап. Мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының бақылауды жүзеге асыру кезіндегі құқықтары мен міндеттері

      1. Мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының бақылау мен қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) бақылау жүргізу кезінде:

      1) осы Кодекстің 147-бабының 1-тармағында көрсетілген құжаттарды көрсеткен кезде бақылау мен қадағалау объектісінің аумағына және үй-жайларына кедергісіз кіруге;

      2) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіге немесе бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру қорытындылары бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамаға қосу үшін қағаз және электрондық жеткізгіштерде құжаттардың (мәліметтердің) көшірмелерін алуға, сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нысанасына сәйкес автоматтандырылған дерекқорларға (ақпараттық жүйелерге) қол жеткізуге;

      3) аудио-, фото- және бейнетүсіруді жүзеге асыруға;

      4) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нысанасына жататын техникалық бақылау құралдарының, байқау және тіркеп-белгілеу аспаптарының, фото- және бейнеаппаратураның жазбаларын пайдалануға;

      5) мемлекеттік органдар мен ведомстволық бағынысты ұйымдардың мамандарын, консультанттары мен сарапшыларын тартуға құқығы бар.

      2. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүзеге асыратын бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдарының бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нысанасына жатпайтын талаптарды қоюына және өтінумен жүгінуіне тыйым салынады.

      3. Бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдары бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезінде:

      1) Қазақстан Республикасының заңнамасын, бақылау мен қадағалау субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауға;

      2) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді осы Кодексте және (немесе) Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленген негізде және тәртіпке қатаң сәйкестікте жүргізуге;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезеңінде бақылау мен қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) белгіленген жұмыс режиміне кедергі келтірмеуге;

      4) осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына және 143-бабының 3-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды бұзушылықтардың алдын алу, анықтау және жолын кесу бойынша Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес берілген өкілеттіктерді уақтылы және толық көлемде орындауға;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісінің не оның уәкілетті өкілінің бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезінде қатысуына кедергі келтірмеуге, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нысанасына жататын мәселелер бойынша түсіндірмелер беруге;

      6) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нысанасына жататын қажетті ақпаратты бақылау мен қадағалау субъектісіне беруге;

      7) бақылау мен қадағалау субъектісіне – бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіні, бұзушылықтар анықталған жағдайда – бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы жүргізілген профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманы олар аяқталған күні не "Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу, бақылау және қадағалау туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен және мерзімдерде табыс етуге;

      8) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу нәтижесінде алынған құжаттар мен мәліметтердің сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.

      Ескерту. 154-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

155-бап. Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүзеге асыру кезіндегі бақылау мен қадағалау субъектісінің не оның уәкілетті өкілінің құқықтары мен міндеттері

      1. Бақылау мен қадағалау субъектілері не олардың уәкілетті өкілдері бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүзеге асыру кезінде:

      1) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу үшін объектіге келген бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдарын мынадай:

      бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) осы Кодекстің 141-бабына сәйкес бекітілген Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде көрсетілген талаптарға сәйкестігіне тексеруді жүргізу жиілігі сақталмаған;

      бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіде (бар болған кезде мерзімді ұзарту туралы қосымша актіде) көрсетілген, осы Кодексте белгіленген мерзімдерге сәйкес келмейтін мерзімдер асып кеткен не өтіп кеткен;

      осы Кодекстің 144-бабы 5-тармағының 3), 4), 5), 6), 7) және 8) тармақшаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, бақылау және қадағалау органы сол бір кезең ішінде сол бір мәселе бойынша өзіне бұрын бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізілген бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) қатысты бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындаған;

      осы Кодекстің 141, 143-баптарында және 146-бабының 1-тармағында көзделген ақпарат пен құжаттар болмаған;

      жасалған не дайындалып жатқан қылмыстық құқық бұзушылықтар туралы арызда немесе хабарда, жеке, заңды тұлғалардың және мемлекеттің құқықтары мен заңды мүдделерін бұзушылықтар туралы өзге де жүгінімдерде көрсетілген уақыт аралығы шеңберінен шығатын кезең үшін бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексерулер тағайындалған;

      бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу тиісті өкілеттіктері жоқ адамдарға тапсырылған;

      бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы бір актіде бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізілетін бірнеше бақылау мен қадағалау субъектісі көрсетілген;

      бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру мерзімдерін осы Кодексте белгіленген мерзімнен асыра ұзартқан;

      осы Кодекстің 156-бабының 2-тармағына сәйкес осы Кодекстің талаптары өрескел бұзылған жағдайларда бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауға және (немесе) тексеруге жібермеуге;

      2) егер құжаттар мен мәліметтер бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы жүргізілетін профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нысанасына, сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіде көрсетілген кезеңге жатпайтын болса, оларды ұсынбауға;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіге, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нәтижелері туралы актіге, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің қорытындылары бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамаға, сондай-ақ бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдарының әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасауға;

      4) бақылау және қадағалау органдарының немесе лауазымды адамдардың бақылау мен қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) қызметін шектейтін, заңда негізделмеген тыйым салуларын орындамауға;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүзеге асыру процесін, сондай-ақ лауазымды адамның бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру шеңберінде жасайтын жекелеген әрекеттерін лауазымды адамның қызметіне кедергі келтірмей, аудио- және бейнетехника құралдарының көмегімен тіркеуге;

      6) өзінің мүдделері мен құқықтарын білдіру, сондай-ақ үшінші тұлғалардың осы тармақтың 5) тармақшасында көзделген әрекеттерді жүзеге асыруы мақсатында үшінші тұлғаларды бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауға және (немесе) тексеруге қатысу үшін тартуға құқылы.

      2. Бақылау және қадағалау органдары бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізген кезде, бақылау мен қадағалау субъектілері не олардың уәкілетті өкілдері:

      1) осы Кодекстің 146-бабы 1-тармағының талаптары сақталған кезде бақылау және қадағалау органдары лауазымды адамдарының бақылау мен қадағалау субъектісінің (объектісінің) аумағына және үй-жайларына кедергісіз кіруін қамтамасыз етуге;

      2) коммерциялық, салықтық не заңмен қорғалатын өзге де құпияны қорғау жөніндегі талаптарды сақтай отырып, бақылау және қадағалау органдарының лауазымды адамдарына бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіге және анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамаға қоса тіркеу үшін қағаз және электрондық жеткізгіштердегі құжаттардың (мәліметтердің) көшірмелерін ұсынуға, сондай-ақ бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің нысанасына сәйкес автоматтандырылған дерекқорларға (ақпараттық жүйелерге) қолжетімділік беруге;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актінің екінші данасына алғаны туралы белгі қоюға;

      4) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру аяқталған күні бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актінің екінші данасына алғаны туралы белгі қоюға;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың екінші данасына алғаны туралы белгі қоюға;

      6) егер осы Кодексте не Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында өзгеше көзделмесе, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу кезеңінде тексерілетін құжаттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізуге жол бермеуге;

      7) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу үшін объектіге келген адамдардың осы объект үшін белгіленген нормативтерге сәйкес зиянды және қауіпті өндірістік әсер ету факторларынан қауіпсіздігін қамтамасыз етуге;

      8) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізудің басталғаны туралы хабарлама алған жағдайда, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің белгіленген мерзімдерінде бақылау және қадағалау объектісі тұрған жерде болуға міндетті.

      Ескерту. 155-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

156-бап. Осы Кодекстің талаптарын өрескел бұза отырып жүргізілген бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің жарамсыздығы

      1. Егер бақылау және қадағалау органы бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын, осы Кодексте белгіленген талаптарды өрескел бұза отырып, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізсе, олар жарамсыз деп танылады.

      Жарамсыз деп танылған бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру актісі және бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің қорытындылары бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама бақылау мен қадағалау субъектілерінің осы Кодекстің 132-бабының 2-тармағына және 143-бабының 3-тармағына сәйкес белгіленген талаптарды бұзуының дәлелдемесі бола алмайды.

      Бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жарамсыз деп тану жоғары тұрған мемлекеттік, оның ішінде алқалы органның, органның немесе соттың бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы осы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру актісінің, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың күшін жоюы үшін негіз болып табылады.

      Жоғары тұрған мемлекеттік органның бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің жарамсыздығына байланысты актінің күшін жою, бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылаудың және (немесе) тексерудің жарамсыздығына байланысты анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың күшін жою туралы бақылау мен қадағалау субъектісінің өтінішін қарауы өтініш берілген күннен бастап он жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

      Мұндай өтінішті қараудың белгіленген мерзімінің бұзылуы бақылау мен қадағалау субъектісінің пайдасына шешіледі.

      2. Осы Кодекстің талаптарын өрескел бұзуға:

      1) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу негіздерінің болмауы;

      2) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актінің болмауы;

      3) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру жүргізудің басталғаны туралы хабарламаның болмауы, сол сияқты хабарлама мерзімдерін сақтамау;

      4) осы Кодекстің 151-бабының талаптарын бұзу;

      5) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) осы Кодекстің 141-бабына сәйкес бекітілген Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде көрсетілген талаптарға сәйкестігіне тексеру жүргізудің кезеңділігін бұзу;

      6) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындау туралы актіні бақылау мен қадағалау субъектісіне ұсынбау;

      7) бақылау және қадағалау органдарының өздерінің құзыретіне кірмейтін мәселелер бойынша бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді тағайындауы;

      8) бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру туралы актіні құқықтық статистика және арнаулы есепке алу саласындағы уәкілетті органда тіркеу міндетті болғанда, оны тіркемей бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу;

      9) осы Кодекстің 148-бабында көзделген бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды және (немесе) тексеруді жүргізу мерзімдерін бұзу;

      10) осы Кодекстің 131-бабының 5-тармағына сәйкес бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай алдын ала профилактикалық бақылау жүргізусіз бақылау мен қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды жүргізу жатады.

      Ескерту. 156-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

157-бап. Бақылау және қадағалау органдары мен олардың лауазымды адамдарының шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағым жасау тәртібі

      1. Бақылауды жүзеге асыру кезінде бақылау мен қадағалау субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған жағдайда, бақылау мен қадағалау субъектісі бақылау және қадағалау органдары мен олардың лауазымды адамдарының шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) осы Кодекстің 29-тарауында көзделген тәртіппен жоғары тұрған мемлекеттік органға не Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен сотқа шағым жасауға құқылы.

      2. Бақылау мен қадағалау субъектісі бақылау және қадағалау органдары мен олардың лауазымды адамдарының қылмыстық істі тергеп-тексеруге байланысты шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағым жасауды Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде белгіленген тәртіппен жүзеге асырады.

      Ескерту. 157-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-параграф. Инвестициялық келiсiмшарттар талаптарының сақталуын бақылау

      Ескерту. 3-параграф алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

4-БӨЛІМ. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӘСЕКЕЛЕСТІК
14-тарау. БӘСЕКЕЛЕСТІК

160-бап. Бәсекелестікті мемлекеттік реттеу мақсаттары

      Бәсекелестікті қорғау, Қазақстан Республикасының тауар нарықтарындағы адал бәсекелестікті және тауар нарықтарының тиімді жұмыс істеуін қолдау және қолайлы жағдайлар жасау, экономикалық кеңістіктің біртұтастығын, тауарлардың еркін қозғалысын және Қазақстан Республикасындағы экономикалық қызметтің еркіндігін қамтамасыз ету, осы Кодекске сәйкес монополистік қызметті реттеу және шектеу, адал бәсекелестікке жәрдемдесу және Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдардың, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдардың бәсекелестікке қарсы әрекеттерінің және жосықсыз бәсекелестіктің жолын кесу бәсекелестікті мемлекеттік реттеудің мақсаттары болып табылады.

      Ескерту. 160-бап жаңа редакцияда - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

161-бап. Бәсекелестікті мемлекеттік реттеу саласындағы қатынастар

      1. Осы бөлім нарық субъектілері, тұтынушылар, сондай-ақ мемлекеттік органдар мен жергілікті атқарушы органдар қатысатын Қазақстан Республикасының тауар нарықтарындағы бәсекелестікке ықпал ететін немесе ықпал етуі мүмкін қатынастарға қолданылады. Бұл ретте тауарды өз мұқтажы үшін сатып алатын жеке немесе заңды тұлға тұтынушы деп танылады.

      2. Осы бөлімнің ережелері, егер Қазақстан Республикасы аумағының шегінен тыс жерде нарық субъектісі жасаған әрекеттер нәтижесінде мынадай шарттардың бірі орындалса:

      1) Қазақстан Республикасының аумағындағы негізгі құралдар және (немесе) материалдық емес активтер не нарық субъектілерінің акциялары (жарғылық капиталға қатысу үлестері), Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына қатысты мүліктік немесе мүліктік емес құқықтар тікелей немесе жанама қозғалса;

      2) Қазақстан Республикасында бәсекелестік шектелсе, мұндай әрекеттерге де қолданылады.

162-бап. Бәсекелестік ұғымы

      1. Дербес жасаған әрекеттері тиісті тауар нарығындағы тауарлар айналысының жалпы жағдайына олардың әрқайсысының біржақты ықпал ету мүмкіндігін тиімді шектейтін нарық субъектілерінің жарыспалылығы бәсекелестік деп танылады.

      2. Бәсекелестік: жарыспалылық, адалдық, заңдылық, тұтынушылар құқықтарының сақталу бастауларына негізделеді, олар нарық субъектiлерiнiң ұйымдық-құқықтық нысаны мен тiркелген жеріне қарамастан, нарық субъектiлерiнің барлығына бiркелкі түрде, бiрдей шамада және тең жағдайда қолданылады.

163-бап. Бәсекелестік саласындағы мемлекеттік саясат

      1. Бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу саласындағы басшылықты, мемлекеттік монополия саласына жатқызылған қызметті бақылау мен реттеуді жүзеге асыратын мемлекеттік орган монополияға қарсы орган болып табылады.

      2. Монополияға қарсы орган бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдайды.

      3. Орталық және жергілікті атқарушы органдар осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасында айқындалған өз құзыреті шегінде бәсекелестік саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруға қатысады.

      4. Мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде тиісті экономика салаларында мемлекеттік саясатты іске асыру кезінде бәсекелестікті дамыту жөнінде шаралар қолдануға және бәсекелестікке теріс ықпал ететін әрекеттерді (әрекетсіздікті) жасамауға міндетті.

      Ескерту. 163-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

163-1-бап. Табиғи монополиялар және квазимемлекеттік сектор субъектілері көрсететін міндетті қызметтер

      1. Тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің жекелеген түрлерін өндірудің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында табиғи монополиялар және квазимемлекеттік сектор субъектілері жеке және заңды тұлғаларға Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген міндетті қызметтерді көрсетеді.

      2. Міндетті көрсетілетін қызметтер деп табиғи монополиялар субъектілері жүзеге асыратын және (немесе) квазимемлекеттік сектордың қызметі (әрекеттер, процестер) түсініледі, оларды алу жеке және заңды тұлғалар үшін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес міндетті болып табылады, сондай-ақ олардың өз қызметін немесе әрекеттерін (операцияларын) жүзеге асыруға құқығын растайды, ал мұндай көрсетілетін қызметтерді алмау әкімшілік немесе азаматтық-құқықтық жауаптылыққа алып келеді.

      3. Жеке және заңды тұлғаларға міндетті қызметтерді көрсету кезінде табиғи монополиялар және квазимемлекеттік сектор субъектілері ақпараттандыру объектілерін пайдаланады, сондай-ақ Бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу шеңберінде табиғи монополиялар және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің міндетті қызметтерді көрсету қағидаларына сәйкес "электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектілеріне деректерді машинада оқылатын түрде береді.

      Ескерту. 14-тарау 163-1-баппен толықтырылды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 05.04.2023 № 221-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

164-бап. Нарық субъектiсi

      Нарық субъектісі:

      1) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын жеке тұлға;

      2) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы немесе дербес салық төлеуші болып табылатын (қаржы ұйымдарын қоспағанда) оның филиалы;

      3) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын шетелдiк заңды тұлға (оның филиалы мен өкiлдiгі);

      4) кәсіпкерлік қызметті өзінің жарғылық мақсаттарына сәйкес жүзеге асыратын коммерциялық емес ұйым болып табылады.

      Ескерту. 164-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

165-бап. Тұлғалар тобы

      1. Мынадай белгілердің біреуіне немесе бірнешеуіне сәйкес келетін жеке тұлғалардың және (немесе) заңды тұлғалардың жиынтығы тұлғалар тобы деп танылады:

      1) нарық субъектісі және егер мұндай жеке тұлғаның немесе мұндай осы заңды тұлғаның осы нарық субъектісіне қатысуына орай не басқа тұлғалардан, оның ішінде жазбаша келісім негізінде алынған өкілеттіктерге сәйкес осы нарық субъектісінің жарғылық капиталындағы дауыс беретін акцияларына (жарғылық капиталға қатысу үлестеріне, пайларға) тиесілі дауыстардың жалпы санының елу пайызынан астамына билік ету құқығы болса, жеке тұлға немесе заңды тұлға, ұлттық компаниялар үшін осы нарық субъектісінің дауыс беретін акцияларына (жарғылық капиталға қатысу үлестеріне, пайларға) тиесілі дауыстардың жалпы санының кемінде қырық пайызына билік ету құқығына жол беріледі;

      2) нарық субъектісі және егер мұндай жеке тұлға немесе мұндай заңды тұлға осы нарық субъектісінің жеке-дара атқарушы органының функцияларын жүзеге асырса, жеке тұлға немесе заңды тұлға;

      3) нарық субъектісі және егер мұндай жеке тұлға немесе мұндай заңды тұлға осы нарық субъектісінің құрылтай құжаттары немесе осы нарық субъектісімен жасалған шарт негізінде осы нарық субъектісіне орындалуы міндетті нұсқаулар беруге құқылы болса, жеке тұлға немесе заңды тұлға;

      4) алқалы атқарушы органның және (немесе) директорлар кеңесінің (байқау кеңесінің, қор кеңесінің) сандық құрамының елу пайызынан астамын сол бір жеке тұлғалар құрайтын заңды тұлғалар;

      5) нарық субъектісі және егер мұндай жеке тұлғаның немесе мұндай заңды тұлғаның ұсынысы бойынша осы нарық субъектісінің жеке-дара атқарушы органы тағайындалса немесе сайланса, жеке тұлға немесе заңды тұлға;

      6) нарық субъектісі және егер мұндай жеке тұлғаның немесе мұндай заңды тұлғаның ұсынысы бойынша осы нарық субъектісінің алқалы атқарушы органының не директорлар кеңесінің (байқау кеңесінің) сандық құрамының елу пайыздан астамы сайланса, жеке тұлға немесе заңды тұлға;

      7) жеке тұлға, оның жұбайы, ата-анасы (оның ішінде асырап алған), балалары (оның ішінде асырап алынған), туған және туысқан ағалары-інілері, апалары, қарындастары;

      8) әрқайсысы осы тармақтың 1), 2), 3), 4), 5), 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген қандай да бір белгі бойынша сол бір тұлғамен топқа кіретін тұлға, сондай-ақ осы тармақтың 1), 2), 3), 4), 5), 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген қандай да бір белгі бойынша мұндай тұлғалардың кез келгенімен топқа кіретін басқа да тұлғалар;

      9) нарық субъектісі, егер мұндай тұлғалардың осы нарық субъектісіне бірлесіп өзінің қатысуына орай немесе басқа тұлғалардан алынған өкілеттіктерге сәйкес осы нарық субъектісінің дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің, пайлардың) елу пайызынан астамына билік ету құқығы болса, осы тармақтың 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7) және 8) тармақшаларында көрсетілген қандай да бір белгілер бойынша тұлғалар тобына кіретін жеке тұлғалар және (немесе) заңды тұлғалар, ұлттық компаниялар үшін осы нарық субъектісінің дауыс беретін акцияларына (жарғылық капиталға қатысу үлестеріне, пайларға) тиесілі дауыстардың жалпы санының кемінде қырық пайызына билік ету құқығына жол беріледі.

      2. Тұлғалар тобы нарықтың біртұтас субъектісі ретінде қаралады. Осы бөлімнің нарық субъектілеріне қатысты ережелері тұлғалар тобына қолданылады.

      Ескерту. 165-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 08.07.2024 № 121-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

166-бап. Заңды тұлғалардың үлестес тұлғалары

      1. Осы бөлімнің мақсаттары үшін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесiлi заңды тұлғалардың үлестес тұлғалары деп акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесiлi заңды тұлғаларға акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайызынан астамы тiкелей не жанама түрде тиесiлi болатын заңды тұлғалар түсініледі.

      2. Жанама тиесілілік өзге заңды тұлға акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайызынан астамы әрбір келесі үлестес тұлғаға тиесілі болатынын білдіреді.

15-тарау. МОНОПОЛИСТІК ҚЫЗМЕТ

167-бап. Монополистік қызмет ұғымы және оның түрлері

      1. Жағдайы тиісті тауар нарығын бақылауға, оның ішінде тиісті тауар нарығындағы тауар айналысының жалпы жағдайына елеулі ықпал етуге мүмкіндік беретін нарық субъектілерінің қызметі монополистік қызмет болып табылады.

      2. Осы Кодексте шектелген монополистік қызметке:

      1) нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы келісімдері;

      2) нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы келісілген әрекеттері;

      3) үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдалану жатады.

168-бап. Бәсекелестікке қарсы келісімдер мен келісілген әрекеттердің түрлері

      1. Бәсекелестер (бір тауар нарығында тауарлар сатуды не сатып алуды жүзеге асыратын нарық субъектілері) немесе әлеуетті бәсекелестер болып табылатын нарық субъектілері арасындағы бәсекелестікке қарсы келісімдер немесе келісілген әрекеттер деңгейлес болып табылады.

      Тиісті тауар нарығында нарық субъектiлерiнің тауарына ұқсас не оның тауарымен өзара алмастырылатын тауарды өндіруіне және (немесе) өткiзуіне байланысты тиісті нарықтың басқа субъектiлерiмен жарыспалылық жағдайында болатын нарық субъектiсi бәсекелес болып табылады.

      Бәсекелестiң тауарына ұқсас не оның тауарымен өзара алмастырылатын тауарды өндіру және (немесе) өткiзу мүмкiндiгi бар (жабдыққа, технологияларға ие), бiрақ тиiстi тауар нарығында оны өндірмейтін және өткiзбейтiн нарық субъектiсi әлеуеттi бәсекелес болып табылады.

      2. Бірі тауарды сатып алатын, ал екіншісі тауарды ұсынатын немесе оның әлеуетті сатушысы (өнім берушісі) болып табылатын бәсекелес емес нарық субъектілері арасындағы бәсекелестікке қарсы келісімдер сатылас болып табылады.

      Ескерту. 168-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

169-бап. Бәсекелестікке қарсы келісімдер

      1. Егер нарық субъектілері арасындағы деңгейлес келісімдер:

      1) бағаларды (тарифтердi), жеңiлдетулерді, үстеме ақыларды (қосымша ақыларды) және (немесе) үстеме бағаларды белгiлеуге немесе ұстап тұруға;

      2) сауда-саттықта бағаларды өсіруге, төмендетуге немесе ұстап тұруға, сауда-саттықтың, аукциондар мен конкурстардың қорытындыларын, оның ішінде лоттар бойынша бөлу жолымен бұрмалауға;

      3) тауар нарығын аумақтық қағидат, тауарларды сату немесе сатып алу көлемi, өткiзiлетiн тауарлар ассортиментi не сатушылардың немесе сатып алушылардың (тапсырыс берушiлердiң) құрамы бойынша бөлуге;

      4) тауар өндiрiсiн қысқартуға немесе тоқтатуға;

      5) белгiлi бiр сатушылармен не сатып алушылармен (тапсырыс берушiлермен) шарт жасасудан бас тартуға әкеп соғатын немесе әкеп соғуы мүмкiн болса, мұндай келісімдер картель деп танылады және оларға тыйым салынады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігі 2) тармақшасының ережелері, оның ішінде тұлғалардың бір тобына кіретін нарық субъектілері арасындағы келісімдерге қолданылады.

      2. Нарық субъектiлерi арасындағы сатылас келiсiмдерге, егер:

      1) сатып алушы (тапсырыс беруші) үшiн сатушы тауарды қайта сатудың ең жоғары бағасын белгiлейтiн жағдайды қоспағанда, мұндай келiсiмдер тауарды қайта сату бағасын белгiлеуге әкеп соғатын немесе әкеп соғуы мүмкiн болса;

      2) мұндай келiсiмде сатушының бәсекелесi болып табылатын нарық субъектiсiнiң тауарын сатып алушының (тапсырыс берушінің) сатпау мiндеттемесi көзделсе, тыйым салынады. Мұндай тыйым салу сатып алушының тауарларды тауар белгісімен не сатушыны немесе өндірушіні өзеге дараландыру құралымен сатуын ұйымдастыру туралы келісімге қолданылмайды;

      3) мұндай келісімде сатып алушының (тапсырыс берушінің) бәсекелесі болып табылатын нарық субъектісіне сатушының тауар сатпау міндеттемесі көзделсе, тыйым салынады.

      3. Нарық субъектiлерiнiң арасындағы кез келген нысанда қол жеткiзiлген, бәсекелестiктi шектеуге алып келетін немесе алып келуі мүмкiн, оның iшiнде:

      1) нарықтың басқа субъектiлерiмен мәні бiрдей шарттарға кемсітушілік шарттар белгiлеуге немесе қолдауға, оның iшiнде тауарларды сатып алудың және (немесе) өткiзудiң келiсiлген шарттарын белгiлеуге;

      2) нарық субъектілерінің сол бір тауарға түрлі бағаларды (тарифтерді) экономикалық, технологиялық және өзге де түрде негізсіз белгілеуіне;

      3) тауарларды өткiзудi негiзсiз шектеуге немесе тоқтатуға;

      4) контрагенттердiң өзiнiң мазмұны бойынша немесе iскерлiк айналым дәстүрлерiне сәйкес осы шарттардың нысанасына қатысы жоқ қосымша мiндеттемелер (қаржылай қаражатты және өзге де мүлiктi, мүлiктiк немесе мүлiктiк емес құқықтарды берудi негiзсiз талап ету) қабылдауы кезінде шарттар жасасуға;

      5) нарықтың басқа субъектiлерiнiң белгiлi бiр тауарларды сатушылар (берушiлер) немесе оларды сатып алушылар ретiнде тауар нарығына кiруiн шектеуге немесе одан ығыстырып шығаруға қатысты келiсiмдерге тыйым салынады және олар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен толығымен немесе iшiнара жарамсыз деп танылады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде белгiленген тыйым салулар, тауарларды сатып алу мен сауда-саттықты ұйымдастыру және өткізу кезіндегі сатылас келісімдерді не мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары, оның ішінде концессия, кешенді кәсіпкерлік лицензия (франчайзинг) шарттары болып табылатын келісімдерді қоспағанда, егер нарық субъектісінің (субъектiлерiнiң) қаралып отырған тауар нарықтарының біріндегі үлесі жиырма пайыздан аспаса, сатылас келiсiмдерге қолданылмайды.

      4. Бәсекелестікке қарсы келісімдер жазбаша және (немесе) ауызша нысанда жасалуы (қол жеткізілуі) мүмкін.

      5. Нарық субъектілерінің әрекеттерін осындай нарық субъектілерінің ешқайсысымен де бір тұлғалар тобына кірмейтін және нарық субъектілерінің әрекеттерін келісу жүзеге асырылатын сол тауар нарығында (тауар нарықтарында) қызметін жүзеге асырмайтын үшінші тұлғамен келісу экономикалық қызметті үйлестіру деп танылады. Нарық субъектiлерiнiң экономикалық қызметiн осы баптың 1 – 3-тармақтарында тізбеленген салдарларға әкеп соқтыра алатындай, әкеп соқтыратын немесе әкеп соқтырған үйлестiруге тыйым салынады.

      6. Бәсекелестікке қарсы келісімдерге салынған тыйымдар, егер мұндай нарық субъектілерінің бірі басқа нарық субъектісіне қатысты бақылау орнатса, сондай-ақ мұндай нарық субъектілері бір тұлғаның бақылауында болса, тұлғалардың бір тобына кіретін нарық субъектілері арасындағы келісімге қолданылмайды.

      Бақылау деп жеке немесе заңды тұлғаның мынадай бір немесе бірнеше әрекет:

      1) заңды тұлғаның дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің, пайлардың) елу пайызынан астамына билік ету;

      2) заңды тұлғаның атқарушы органының функцияларын жүзеге асыру;

      3) нарық субъектілерінің кәсіпкерлік қызметті жүргізу шарттарын айқындау немесе осы нарық субъектілеріне мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартына, кешенді кәсіпкерлік лицензиясына (франчайзинг), лицензиялық шартқа немесе тауар белгісімен немесе құқық иеленуші (құқық иеленуші уәкілеттік берген тұлға) мен нарық субъектілері арасындағы құқық иеленушіні дараландырудың өзге де құралымен тауар сатуды ұйымдастыру туралы өзге де келісімге сәйкес орындау үшін міндетті нұсқаулар беру құқығын алу арқылы басқа заңды тұлға қабылдайтын шешімдерді тікелей немесе жанама түрде (заңды тұлға немесе бірнеше заңды тұлға арқылы) айқындау мүмкіндігі түсініледі.

      7. Осы баптың талаптары, егер мұндай келісімдер бәсекелестікті шектеуге немесе жоюға алып келмесе немесе алып келуі мүмкін болмаса, зияткерлiк қызметтiң нәтижелерiне айрықша құқықтарды жүзеге асыру туралы келiсiмдерге және соларға теңестiрiлген заңды тұлғаны дараландыру құралдарына, тауарларды дараландыру құралдарына қолданылмайды.

      8. Осы баптың 1-тармағында көрсетілгендерді қоспағанда, осы бапта көзделген келiсiмдерге, егер олар нарық субъектiлерiне осы келiсiмдердiң мақсаттарына қол жеткiзу үшiн қажет болып табылмайтын шектеулер қоймаса және тиiстi тауар нарығында бәсекелестiктi жою үшiн мүмкiндiк жасамаса және егер нарық субъектiлерi мұндай келiсiмдер өз нәтижесiнде:

      1) тауарлар өндiрудi (өткiзудi) жетiлдiруге немесе техникалық (экономикалық) прогресті ынталандыруға жәрдемдесетін немесе жәрдемдесе алатынын не әлемдiк тауар нарығында тараптар өндіретін тауарлардың бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыратын немесе арттыра алатынын;

      2) тиiстi тұлғалардың осындай әрекеттер жасауынан иеленетiн артықшылықтардың (пайдалардың) мөлшерлес бөлiгiн тұтынушылардың алатынын немесе алуы мүмкiн екенін дәлелдесе, жол берiлетін болып танылады.

      Ескерту. 169-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

169-1-бап. Тауарларды сатып алу мен сауда-саттықты ұйымдастыру және өткізу кезінде бәсекелестікті қорғау туралы талаптар

      1. Тауарларды сатып алуды ұйымдастырушылардың, сатып алу мен сауда-саттық операторларының сатып алудың өнім берушілері мен сауда-саттыққа қатысушылардың қызметін үйлестіруіне, егер бұл әрекет бәсекелестікті болғызбауға, шектеуге немесе жоюға алып келсе немесе алып келуі мүмкін болса, тыйым салынады.

      2. Тауарларды сатып алуды ұйымдастырушылар деп:

      1) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін, оның ведомстволарын және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органды қоспағанда, мемлекеттік органдар, мемлекеттік мекемелер;

      2) мемлекеттік кәсіпорындар, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес заңды тұлғалар, ұлттық басқарушы холдингтер, ұлттық холдингтер, ұлттық компаниялар және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің құрылымына кіретін ұйымдарды және дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне тиесілі немесе оның сенімгерлік басқаруындағы заңды тұлғаларды қоспағанда, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы тікелей немесе жанама түрде ұлттық басқарушы холдингке, ұлттық холдингке, ұлттық компанияға тиесілі ұйымдар;

      3) пайдалы қазбалардың ірі кен орындарында өндіруді жүргізетін және Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен тауарларды сатып алуды жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар;

      4) шағын қуатты табиғи монополиялар субъектілерін қоспағанда, тарифі тарифтік реттеудің шығындық әдісі қолданыла отырып бекітілген және тауарларды Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен сатып алуды жүзеге асыратын табиғи монополиялар субъектілері түсініледі.

      3. Сатып алу мен сауда-саттық операторлары деп өз мұқтажы және (немесе) өздерімен бір тұлғалар тобына кіретін нарық субъектілерінің мұқтажы үшін өз мүлкін өткізу және (немесе) тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) сатып алу үшін сауда жүйелерін немесе ақпараттық жүйелерді, тауар биржаларын және өзге сауда алаңдарын пайдалана отырып, сатып алу мен сауда-саттықты ұйымдастырушылық және техникалық қамтамасыз етуді жүзеге асыратын тұлғаларды қоспағанда, сауда жүйелерін немесе ақпараттық жүйелерді, тауар биржаларын және өзге сауда алаңдарын пайдалана отырып, сатып алу мен сауда-саттықты тікелей жүргізу арқылы оларды ұйымдастырушылық және техникалық қамтамасыз етуді жүзеге асыратын тұлғалар түсініледі.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген сатып алу мен сауда-саттық операторларына:

      1) мемлекеттік органдар, мемлекеттік мекемелер, мемлекеттік кәсіпорындар, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес заңды тұлғалар, ұлттық басқарушы холдингтер, ұлттық холдингтер, ұлттық компаниялар және акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу және одан да көп пайызы тікелей немесе жанама түрде ұлттық басқарушы холдингке, ұлттық холдингке, ұлттық компанияға тиесілі ұйымдар;

      2) нарық субъектілері арасында, мемлекеттік органдар немесе мемлекеттік мекемелер және нарық субъектілері арасында тауарларды сату шарттары жасалатын тауар биржалары және өзге де сауда алаңдары мен жүйелері жатады.

      4. Тауарларды сатып алуды ұйымдастырушылар, электрондық нысанда өткізілетін сатып алуды және осы баптың 2-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес уәкілетті мемлекеттік органдарға және (немесе) уәкілетті ұйымдарға өткізілген сатып алу туралы ақпаратты беретін жер қойнауын пайдаланушыларды қоспағанда, монополияға қарсы органға сұрау салу бойынша:

      1) тиісті интернет-ресурста орналастыру жағдайын қоспағанда, жыл сайынғы сатып алу жоспарын;

      2) өткізілген сатып алу туралы ақпаратты монополияға қарсы орган бекіткен нысан бойынша береді.

      5. Осы баптың 2-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген жер қойнауын пайдаланушылардан сатып алу туралы ақпаратты алатын уәкілетті мемлекеттік органдар және (немесе) уәкілетті ұйымдар монополияға қарсы органның талап етуі бойынша тауарларды электрондық сатып алудың ақпараттық жүйесіне тұрақты қолжетімділікті немесе ол болмаған жағдайда, монополияға қарсы органның сұрау салуы бойынша және ол бекітетін нысан бойынша өткізілген сатып алу туралы ақпаратты беруге міндетті.

      6. Электрондық нысанда өткізілетін сатып алу мен сауда-саттықты қоспағанда, сатып алу мен сауда-саттық операторлары монополияға қарсы органға сұрау салу бойынша өткізілген сауда-саттық туралы ақпаратты береді.

      7. Электрондық нысанда өткізілетін сатып алу мен сауда-саттық операторлары монополияға қарсы органның талап етуі бойынша:

      1) тауарларды сатып алу мен сауда-саттықты өткізуге мониторингті нақты уақыт режимінде жүзеге асыруға мүмкіндік беретін, тауарларды электрондық сатып алудың немесе сауда-саттықтың сауда немесе ақпараттық жүйелеріне, тауар биржаларына немесе өзге де сауда алаңдарына;

      2) сатып алу мен сауда-саттықты жүзеге асыру процесіне қатысты құжаттамаға және өзге де ақпаратқа тұрақты қолжетімділік береді.

      Ескерту. 15-тарау 169-1-баппен толықтырылды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 97-VIII (01.07.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

170-бап. Нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы келісілген әрекеттері

      1. Тауарлар өндіруді, өткізуді жүзеге асыратын нарық субъектілерінің бәсекелестікті шектеуге бағытталған, оның ішінде:

      1) тауарларды сатып алу немесе өткізу бағаларын не басқа да жағдайларын белгілеуге және (немесе) ұстап тұруға;

      2) тауарларды өндіруді не өткізуді негізсіз шектеуге;

      3) белгілі бір сатушылармен (өнім берушілермен) не сатып алушылармен шарттар жасасудан негізсіз бас тартуға;

      4) басқа субъектілермен мәні бірдей шарттарға кемсітушілік шарттар қолдануға қатысты келісілген әрекеттеріне тыйым салынады.

      2. Нарық субъектілерінің осы баптың 1-тармағында көрсетілген әрекеттері, егер жиынтығында олар мынадай:

      1) осы әрекеттер бәсекелестікті шектеген;

      2) мұндай әрекеттердің нәтижесі нарық субъектілерінің әрқайсысының мүддесіне сай келген;

      3) нарық субъектілерінің бірі осындай әрекеттерді жасағаны туралы ақпаратты жария түрде мәлімдеуіне немесе олардың бірінің жария түрде орналастыруына байланысты әрекеттері олардың әрқайсысына алдын ала белгілі болған;

      4) аталған нарық субъектілерінің әрқайсысының әрекеттері келісілген әрекеттерге қатысатын өзге де нарық субъектілерінің әрекеттерінен туындаған;

      5) нарық субъектілерінің әрекеттері осы нарық субъектілеріне тең дәрежеде ықпал ететін мән-жайлардың салдары болып табылмаған (Қазақстан Республикасының салық және өзге де заңнамасын, тұтыну динамикасын, табиғи монополиялар субъектілерінің көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді, тауарларды өндіру, өткізу кезінде пайдаланылатын шикізат пен тауарларға бағаларды өзгерту);

      6) тиісті тауар нарығындағы нарық субъектілерінің жиынтық үлесі отыз бес және одан да көп пайызды құраған шарттарды қанағаттандырса, келісілген әрекеттер деп танылуы мүмкін. Бұл ретте тиісті тауар нарығындағы бір нарық субъектісінің ең төмен үлес шамасы бес және одан да көп пайызды құрауға тиіс.

      3. Нарық субъектілерінің осы баптың 1-тармағында көрсетілген әрекеттері жазбаша келісімнің бар-жоғына қарамастан, келісілген әрекеттер деп танылады.

      4. Егер келісілген әрекеттерді бір тұлғалар тобына кіретін нарық субъектілері жасаса және олар:

      1) тұтынушыларға алынатын артықшылықтардың мөлшерлес бөлігін бере отырып, озық технологияларды, стандарттауды, сапаны бақылау жүйесін, қоршаған ортаны қорғауды ендіру жолымен тауарлар өндіруді (өткізуді) жетілдіруге;

      2) шағын және орта кәсіпкерлікті дамытуға;

      3) стандарттау жөніндегі құжаттарды әзірлеуге және қолдануға бағытталса, ондай әрекеттерге жол беріледі.

      Ескерту. 170-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

171-бап. Нарық субъектілері келісімдерінің жобасын алдын ала қарау

      1. Осы Кодекстің 169-бабына сәйкес жол берілетін деп танылуы мүмкін келісімге қол жеткізуге ниеті бар нарық субъектілері монополияға қарсы органға қажетті құжаттарды электрондық нысанда қоса бере отырып, келісім жобасының осы Кодекстің 169-бабының талаптарына сәйкестігін тексеру туралы өтінішпен жүгінуге құқылы.

      2. Монополияға қарсы орган осы баптың 1-тармағында көрсетілген өтініш келіп түскен күннен бастап күнтізбелік отыз күнге дейінгі мерзімде нарық субъектілерінің келісімі жобасының осы Кодекстің 169-бабының талаптарына сәйкестігі немесе сәйкессіздігі туралы шешім қабылдайды.

      Ескерту. 171-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

172-бап. Үстем немесе монополиялық жағдай

      1. Тиісті тауар нарығындағы нарық субъектісінің немесе бірнеше нарық субъектілерінің нарық субъектісіне немесе бірнеше нарық субъектілеріне тиісті тауар нарығын бақылауға, оның ішінде тауар айналысының жалпы жағдайына елеулі ықпал етуге мүмкіндік беретін жағдайы үстем немесе монополиялық жағдай деп танылады.

      2. Нарық субъектiсiнiң үстем жағдайы монополияға қарсы орган бекiтетiн Тауар нарығындағы бәсекелестiктiң жай-күйiне талдау жүргізу жөніндегі әдiстемеге сәйкес белгіленеді.

      3. Тиісті тауар нарығындағы үлесі отыз бес және одан көп пайызды құрайтын нарық субъектісінің жағдайы, егер осындай нарық субъектісіне қатысты жиынтығында мынадай мән-жайлар:

      1) нарық субъектiсінiң бiржақты тәртiппен тауар бағасының деңгейiн айқындау және тиiстi тауар нарығында тауар айналысының жалпы шарттарына шешушi ықпал ету мүмкiндiгi;

      2) тауар нарығына кiру үшiн экономикалық, технологиялық, әкiмшiлiк немесе өзге де шектеулердiң болуы;

      3) нарық субъектiсiнiң тауар нарығында тауар айналысының жалпы шарттарына шешушi ықпал ету мүмкiндiгінің әрекет ету ұзақтығы белгіленсе, үстем жағдай деп танылады.

      Егер нарық субъектісінің үлесі елу және одан көп пайыз болса, осы тармақтың бірінші бөлігінің 1), 2) және 3) тармақшаларында тізбеленген мән-жайлар ескерілмей нарық субъектілерінің жағдайы үстем жағдай деп танылады.

      4. Тиісті тауар нарығында неғұрлым көп үлес тиесілі, үшеуден аспайтын нарық субъектісінің жиынтық үлесі елу және одан көп пайызды құрайтын болса немесе тиісті тауар нарығында неғұрлым көп үлес тиесілі, төртеуден аспайтын нарық субъектісінің жиынтық үлесі жетпіс және одан көп пайызды құрайтын болса, егер нарық субъектісіне қатысты жиынтығында мынадай мән-жайлар:

      1) ұзақ кезең ішінде (кемінде бір жыл ішінде немесе егер мұндай мерзім бір жылдан аз болса, тиісті тауар нарығының әрекет ету мерзімі ішінде) нарық субъектілері үлестерінің салыстырмалы мөлшері өзгермеген немесе аз өзгерістерге ұшырағаны;

      2) нарық субъектілері өткізетін немесе сатып алатын тауар тұтыну кезінде (оның ішінде өндірістік мақсаттарда тұтыну кезінде) басқа тауармен алмастырыла алмайтыны;

      3) тиісті тауар нарығында осы тауардың бағасы және (немесе) оны өткізу шарттары туралы ақпаратқа белгілі емес тұлғалардың тобына қолжетімді болғаны белгіленсе, бірнеше нарық субъектісінің әрқайсысының жағдайы үстем жағдай деп танылады.

      5. Егер:

      1) тиісті қаржы қызметтерін көрсету нарығында неғұрлым көп үлес тиесілі болатын, екеуден аспайтын қаржы ұйымының жиынтық үлесі елу және одан көп пайызды құраса;

      2) тиісті қаржы қызметтерін көрсету нарығында неғұрлым көп үлес тиесілі болатын, үшеуден аспайтын қаржы ұйымының жиынтық үлесі жетпіс және одан көп пайызды құраса, қаржы ұйымдарының жағдайы үстем жағдай деп танылады.

      6. Тиісті тауар нарығындағы, оның ішінде қаржы қызметтерін көрсету нарығындағы үлесі он бес пайыздан аспайтын нарық субъектісінің жағдайы осы баптың 4 және 5-тармақтарына сәйкес үстем жағдай деп таныла алмайды.

      7. Табиғи монополия, мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілерінің, сондай-ақ тиісті тауар нарығында жүз пайыз үстем үлеске ие нарық субъектілерінің (монополиялық жағдайға ие субъектілер) жағдайы монополиялық жағдай деп танылады.

      8. Нарық субъектісі монополияға қарсы органға тауар нарығындағы осы нарық субъектісінің жағдайы үстем деп танылуы мүмкін еместігі туралы дәлелдемені ұсынуға құқылы.

      Монополияға қарсы орган ұсынылған дәлелдемелерді келіп түскен күнінен бастап он бес жұмыс күні ішінде қарайды және нарық субъектісіне жіберілетін тиісті шешімді қабылдайды.

      Ескерту. 172-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

172-1-бап. Конгломерат

      1. Банк холдингтерін, банктерді және олардың еншілес ұйымдарын, сондай-ақ электр энергиясын бірыңғай сатып алушыны және теңгерімдеуші нарықтың есеп айырысу орталығын қоспағанда, тиісті және сабақтас тауар нарықтарында үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі (тұлғалар тобы) осы Кодекстің мақсаттары үшін конгломерат деп түсініледі.

      Тиісті тауар нарығында өткізілетін басқа тауарды пайдаланбай тауарды өткізу мүмкін болмайтын тауар нарығы сабақтас тауар нарығы болып табылады.

      2. Монополияға қарсы орган конгломераттардың мемлекеттік тізілімін жүргізеді.

      3. Конгломераттардың қызметіне талдау және мониторинг жүргізу қағидаларын монополияға қарсы орган бекітеді.

      Ескерту. 172-1-баппен толықтырылды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

173-бап. Реттелетін нарықтарда үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектілерінің мемлекеттік тізілімін қалыптастыру және жүргізу

      Ескерту. 173-бап 01.01.2017 дейін қолданыста болды - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.

174-бап. Үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдалану

      Үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектiлерiнiң тиiстi тауар нарығына кiрудi шектеуге, бәсекелестiктi болғызбауға, шектеуге және жоюға алып келген немесе алып келетін және (немесе) нарық субъектісінің немесе белгілі бір тұтынушылар тобының заңды құқықтарына қысым жасайтын әрекеттерiне (әрекетсiздiгiне), оның iшiнде:

      1) монополиялық жоғары (төмен) немесе монопсониялық төмен бағаларды белгiлеу, ұстап тұру;

      2) әртүрлі бағаларды қолдану тауарды өндіруге, өткізуге және жеткізуге жұмсалатын әртүрлі шығындарға, сату көлемі, ақы төлеу шарттары, шарттың қолданылу мерзімдері ескерілетін жеңілдіктер жүйесінің кемсітпеушілік қолданылуына байланысты болатын жағдайларды қоспағанда, нарық субъектiлерiмен немесе тұтынушылармен жасалған мәні бірдей келiсiмдерге объективті түрде ақталмайтын себептермен әртүрлi бағаларды не әртүрлi шарттарды қолдану;

      3) өзiнен сатып алынған тауарларды қайта сатуға аумақтық белгiсi, сатып алушылар тобы, сатып алу шарттары бойынша, сондай-ақ саны, бағасы бойынша шектеулер белгiлеу;

      4) нарық субъектiсiне немесе тұтынушыға өз мазмұны бойынша немесе iскерлiк айналым дәстүрiне сәйкес осы келiсiмдердiң нысанасына қатысы жоқ қосымша мiндеттемелер қабылдату арқылы келiсiм жасасуға шарт қою не оны күштеп таңу;

      5) өтініш жасалған кезде тиiстi тауарды өндiру немесе өткiзу мүмкiндiгi болған кезде жекелеген сатып алушылармен шарт жасасудан немесе тауарды өткізуден негiзсiз бас тарту не осындай шарт жасасу туралы ұсынысқа күнтізбелік отыз күннен асатын мерзiмде жауап ұсынбаудан көрінетін жалтару сияқты әрекеттеріне тыйым салынады.

      Бұл ретте бас тарту не жалтару, егер сатып алушы өтініш жасаған кезде өндірілетін немесе өткізілетін тауардың талап етілетін көлемі, оның ішінде тиісті тауарды сату туралы шарттар жасалуына байланысты болмаған жағдайда, негізді деп саналады;

      6) бәсекелестер өндiрген не өткiзетiн тауарларды сатып алу кезiнде шектеулер қабылдау арқылы тауарларды беруге шарт қою;

      7) өндiру немесе беру мүмкiндiгi болған кезде тұтынушылардың, нарық субъектілерінің сұранысы немесе тапсырыстары бар тауарларды өндiру және (немесе) беру көлемдерiн негiзсiз қысқарту немесе өндiруді және (немесе) беруді тоқтату;

      8) егер тауардың бағасын көтеру тауарды алып қоюдың нәтижесi болып табылса, тауарды айналыстан алып қою;

      9) контрагентке шарт нысанасына жатпайтын, экономикалық немесе технологиялық тұрғыдан негiзсіз шарт талаптарын күштеп таңу;

      10) нарықтың басқа субъектiлерiне тауар нарығына кiруге немесе тауар нарығынан шығуға кедергiлер жасау;

      11) сол бір тауарға әртүрлі бағаларды (тарифтерді) экономикалық, технологиялық тұрғыдан немесе өзге де түрде негізсіз белгілеу, кемсітушілік шарттар жасау;

      12) негізгі қуатқа тең қолжетімділік бермеу сияқты әрекеттерiне тыйым салынады.

      Ескерту. 174-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

175-бап. Тауардың монополиялық жоғары және монополиялық төмен бағасы

      1. Үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі белгілеген баға, оның ішінде:

      1) тауардың бұрын белгіленген бағасын арттыру арқылы белгіленген баға, егер бұл ретте жиынтығында мынадай шарттар орындалса:

      тауарды өндіру мен өткізу үшін қажетті шығыстар өзгеріссіз қалса немесе олардың өзгеруі тауар бағасының өзгеруімен мөлшерлес болмаса;

      тауарды сатушылар немесе сатып алушылар құрамы өзгеріссіз қалса не тауарды сатушылар немесе сатып алушылар құрамының өзгеруі болмашы болса;

      тауардың тауар нарығындағы, оның ішінде салық салуды, кедендік-тарифтік, тарифтік және тарифтік емес реттеуді қоса алғанда, мемлекеттік реттеу шараларымен байланысты айналым жағдайлары өзгеріссіз қалса немесе олардың өзгеруі тауар бағасының өзгеруімен мөлшерлес болмаса;

      2) тауардың бұрын белгіленген бағасын түсірмеу арқылы белгіленген баға, егер бұл ретте жиынтығында мынадай шарттар орындалса:

      тауарды өндіру мен өткізу үшін қажетті шығыстар елеулі түрде төмендесе;

      тауарды сатушылар немесе сатып алушылар құрамы тауардың бағасын азайту жағына қарай өзгерту мүмкіндігін туғызса;

      тауардың тауар нарығындағы, оның ішінде салық салуды, кедендік-тарифтік, тарифтік және тарифтік емес реттеуді қоса алғанда, мемлекеттік реттеу шараларымен байланысты айналым жағдайлары тауардың бағасын азайту жағына қарай өзгерту мүмкіндігін қамтамасыз етсе, егер бұл баға осындай тауарды өндіру мен өткізу үшін қажетті шығыстар мен пайда сомасынан және тиісті немесе салыстырмалы тауар нарығында бәсекелестік жағдайларында қалыптасқан бағадан асып кетсе, тауардың монополиялық жоғары бағасы болып табылады.

      2. Басқа тауармен алмастырылмайтын тауардың (оның ішінде шетелде шығарылған тауардың) немесе өзара алмастырылатын тауарлардың айналыс аясы тауар нарығы болып табылады, оның шекарасында (оның ішінде географиялық) сатып алушы экономикалық, техникалық немесе өзге де мүмкіндікті не орындылықты негізге ала отырып, тауарды сатып ала алады және оның шегінен тыс жерде мұндай мүмкіндік не орындылық болмайды.

      3. Салыстырмалы тауар нарығы деп тауарды сатып алу немесе сату мақсаттары негізге алына отырып айқындалатын сатылатын тауар көлемі, тауарды сатып алушылар немесе сатушылар (берушілер) құрамы және тауар нарығына кіру шарттары бойынша салыстырылатын басқа тауар нарығы түсініледі.

      Нақ сол тауар нарығында бағаны салыстыру мүмкін болмаған жағдайда, салыстырмалы тауар нарығындағы, оның ішінде Қазақстан Республикасының шегінен тыс жердегі салыстырмалы тауар нарығындағы тауар бағасымен салыстыру жүргізіледі.

      Егер салыстырмалы тауар нарығында бәсекелестік жағдайында қалыптасқан бағаны не салыстырмалы тауар нарығын айқындау, оның ішінде Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде айқындау мүмкін болмаған жағдайда, нарық субъектісінің шығыстарына және пайдасына талдау жүргізіліп, тауардың негізделген бағасы айқындалады.

      4. Нарық субъектісіне Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгіленген тауар бағасы монополиялық жоғары баға деп танылмайды.

      4-1. Биржалық тауарлардың тауар биржаларында және электрондық сауда алаңдарында тиісінше өткізілген сауда-саттық барысында қалыптасқан бағасы, егер мұндай баға осы Кодексте шектелген монополистік қызметті жүзеге асыру нәтижесінде белгіленбеген жағдайда, монополияға қарсы орган айқындайтын тәртіппен монополиялық жоғары (төмен) деп танылмайды.

      Егер биржалық тауардың бағасы қаралып отырған кезеңде тауар биржаларында және электрондық сауда алаңдарында тиiсінше өткізілген сауда-саттық барысында қалыптасқан бағадан аспаған жағдайда, ол монополияға қарсы орган айқындайтын тәртіппен монополиялық жоғары деп танылмайды.

      Монополиялық жоғары (төмен) бағаны белгілеу фактісі Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру арқылы анықталады.

      5. Үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі белгілеген баға, егер:

      1) осы баға нақ сол тауар нарығында үстем жағдайға ие нарық субъектісімен бір тұлғалар тобына кірмейтін нарық субъектісі белгілейтін бағадан төмен болса;

      2) осы баға осындай тауарды өндіру мен өткізудің нақты шығыстары сомасынан төмен болса, тауардың монополиялық төмен бағасы болып табылады.

      6. Егер тауардың бағасы осы баптың 5-тармағында көрсетілген өлшемшарттардың ең болмағанда біреуіне сәйкес келмесе, ол монополиялық төмен баға деп танылмайды. Нарық субъектісіне Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгіленген тауар бағасы монополиялық төмен баға деп танылмайды.

      7. Осы баптың 1-тармағына сәйкес тауардың монополиялық жоғары бағасын айқындау кезінде ұқсас тауардың әлемдік және қазақстандық нарықтарында белгіленген бағалардың биржа және биржадан тыс индикаторлары ескеріледі.

      Ескерту. 175-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

176-бап. Монопсониялық жағдай және монопсониялық төмен баға

      1. Сатып алушы ретінде үстем немесе монополиялық жағдайға ие, тиісті тауар нарығындағы үлесі жетпіс және одан көп пайызды құрайтын нарық субъектісінің жағдайы монопсониялық жағдай деп танылады.

      2. Монопсониялық жағдайға ие нарық субъектісінің тауарды сатып алатын тауар бағасы, егер:

      1) осы баға монопсониялық жағдайға ие нарық субъектісіне тауар өткізетін нарық субъектілері есебінен өндіру және (немесе) өткізу шығындарын төмендету жолымен оған қосымша кіріс алуға мүмкіндік берсе;

      2) осы баға тауар өткізетін нарық субъектісіне осындай тауарды өндіру мен өткізуіне қажетті шығыстар мен пайда сомасынан төмен болса, монопсониялық төмен баға болып табылады.

      3. Егер тауардың бағасы осы баптың 2-тармағында көрсетілген өлшемшарттардың ең болмағанда біреуіне сәйкес келмесе, ол монопсониялық төмен баға болып танылмайды.

176-1-бап. Негізгі қуатқа тең қолжетімділікті қамтамасыз ету

      1. Үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісінің тауары, инфрақұрылым объектісі (бұдан әрі – негізгі қуатты иеленуші) негізгі қуат болып табылады, оларға қол жеткізбей басқа да нарық субъектілері тиісті немесе сабақтас тауар нарығында тауарды өндіруді және (немесе) өткізуді жүзеге асыра алмайды.

      2. Нарық субъектісінің тауары, инфрақұрылым объектісі мынадай шарттардың жиынтығы кезінде:

      1) технологиялық ерекшеліктерге байланысты тауарды, инфрақұрылым объектісін қайталау мүмкін болмаса немесе экономикалық тұрғыдан орынсыз болса;

      2) негізгі қуатты иеленуші тиісті тауарды, инфрақұрылым объектісін иеленуге, пайдалануға және оған билік етуге құқылы болса;

      3) негізгі қуатты иеленушіде тиісті тауарға, инфрақұрылым объектісіне қолжетімділікті беру мүмкіндігі болса;

      4) негізгі қуатты иеленушінің тиісті тауарға, инфрақұрылым объектісіне қол жеткізуден негізсіз бас тартуы бәсекелестікке теріс әсер ететін болса;

      5) негізгі қуатты иеленушінің тиісті тауар көлеміне, инфрақұрылым объектісіне қолжетімділік биржалық сауда-саттық арқылы берілмесе, негізгі қуат деп танылады.

      3. Тиісті негізгі қуатқа қол жеткізудің өзге тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасымен регламенттелген жағдайды қоспағанда, негізгі қуатты иеленушілер монополияға қарсы орган бекітетін негізгі қуатқа тең қол жеткізу қағидаларына сәйкес басқа да нарық субъектілеріне негізгі қуатқа тең қолжетімділік беруге міндетті.

      Егер негізгі қуат шикізат тауары болып табылған жағдайда, тиісті негізгі қуатты иеленушілер оған көрсетілген шикізатты пайдаланатын тауар өндірушілерге ғана тең қолжетімділік беруге міндетті.

      Егер негізгі қуат бағдарламалық өнім болып табылған жағдайда, оған қолжетімділік Қазақстан Республикасының зияткерлік меншік саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      4. Негізгі қуатқа тең қолжетімділік нарықтық шарттармен беріледі.

      5. Осы баптың 3-тармағында көрсетілген талаптар одан әрі қайта сату мақсатынсыз, өз мұқтаждары үшін және (немесе) олармен бір тұлғалар тобына кіретін тұтынушылар пайдаланатын көлемде негізгі қуатты иеленушілерге қолданылмайды.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің ережесі квазимемлекеттік сектор субъектілеріне қолданылмайды.

      Ескерту. 15-тарауды 176-1-баппен толықтырылды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16-тарау. ЖОСЫҚСЫЗ БӘСЕКЕЛЕСТІК

177-бап. Жосықсыз бәсекелестік ұғымы

      1. Қазақстан Республикасының заңнамасына, іскерлік айналым ғұрыптарына, парасаттылық, зерделілік пен әділдік талаптарына қайшы келетін және басқа да нарық субъектілеріне – бәсекелестерге зиян келтірген немесе келтіруі мүмкін не олардың іскерлік беделіне нұқсан келтірген немесе келтіруі мүмкін нарық субъектісінің (тұлғалар тобының) немесе бірнеше нарық субъектісінің (тұлғалар тобының) кәсіпкерлік қызметте артықшылықтар алуға бағытталған кез келген әрекеттері жосықсыз бәсекелестік болып табылады.

      2. Жосықсыз бәсекелестікке оның ішінде мынадай әрекеттер жатады:

      1) тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді, сондай-ақ авторлық құқық объектілерін дараландыру құралдарын құқыққа сыйымсыз пайдалану;

      2) басқа өндірушінің тауарын құқыққа сыйымсыз пайдалану;

      3) бұйымның сыртқы түрін көшіріп алу;

      4) нарық субъектісінің беделін түсіру;

      5) көрінеу жалған, жосықсыз және анық емес жарнама;

      6) мәжбүрлі ассортиментпен тауар өткізу (сатып алу);

      7) бәсекелестің сатушысына (өнім берушісіне) бойкот жасауға шақыру;

      8) сатып алушыны (өнім берушіні) кемсітуге шақыру;

      9) нарық субъектісін бәсекелеспен шартты бұзуға шақыру;

      10) сатушының (өнім берушінің) қызметкерін сатып алушылық;

      11) сатып алушының қызметкерін сатып алушылық;

      12) коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты құқыққа сыйымсыз пайдалану;

      13) тұтынушыға тауардың сипатына, өндірілу тәсілі мен орнына, тұтынушылық қасиеттеріне, сапасы мен санына және (немесе) оны өндірушілерге қатысты анық емес ақпарат ұсына отырып, тауарды өткізу;

      14) нарық субъектiсiнiң өзi өндiретiн және (немесе) өткiзетiн тауарларын нарықтың басқа субъектiлерi өндiретiн және (немесе) өткiзетiн тауарлармен орынсыз салыстыруы;

      15) тауар сатушыны (берушіні) ауыстыруға кедергі жасау.

      Ескерту. 177-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

178-бап. Тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді, сондай-ақ авторлық құқық объектілерін дараландыру құралдарын құқыққа сыйымсыз пайдалану

      Бөгде тауар белгісін, қызмет көрсету белгісін, фирмалық атауын, тауар шығарылған жердің атауын немесе біртекті тауарлар үшін олармен ұқсас белгілерді заңсыз пайдалану немесе құқық иеленушінің немесе осыған уәкілеттік берілген тұлғаның рұқсатынсыз әдеби, көркем шығармалардың, мерзімді басылымдардың атауларын пайдалану немесе оларды қаптамада тұтынушыны тауардың сипатына, өндірілу тәсілі мен орнына, тұтынушылық қасиеттеріне, сапасы мен санына қатысты немесе оны өндірушілерге қатысты жаңылыстыруға ұшыратуы мүмкін болатындай етіп пайдалану тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді дараландыру құралдарын, сондай-ақ авторлық құқық объектілерін құқыққа сыйымсыз пайдалану болып табылады.

      Ескерту. 178-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 20.06.2018 № 161-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

179-бап. Басқа өндірушінің тауарын құқыққа сыйымсыз пайдалану

      Құқық иеленушінің немесе осыған уәкілеттік берілген тұлғаның рұқсатынсыз өндірушінің белгілерін өзгерту не алып тастау жолымен басқа өндірушінің тауарын өз белгісімен шаруашылық айналымына енгізу басқа өндірушінің тауарын құқыққа сыйымсыз пайдалану болып табылады.

180-бап. Бұйымның сыртқы түрін көшіріп алу

      1. Нарықтың басқа субъектісі бұйымының сыртқы түрін қайта жасап шығару және оны тұтынушыны тауар өндірушіге қатысты жаңылыстыруға ұшыратуы мүмкін болатын шаруашылық айналымға енгізу бұйымның сыртқы түрін көшіріп алу деп табылады.

      2. Бұйымның сыртқы түрін немесе оның бөліктерін көшіріп алу, егер мұндай көшіріп алу олардың функционалдық қолданылуына ғана байланысты болса, құқыққа сыйымсыз деп танылмайды.

181-бап. Нарық субъектісінің беделін түсіру

      Нарық субъектісінің қызметіне байланысты көрінеу жалған, анық емес мәліметтерді кез келген нысанда тарату нарық субъектісінің беделін түсіру болып табылады.

182-бап. Көрінеу жалған, жосықсыз және анық емес жарнама

      Жосықсыз, анық емес және көрінеу жалған жарнаманың белгілері Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгіленеді.

183-бап. Мәжбүрлі ассортиментпен тауар өткізу (сатып алу)

      Сатушының (өнiм берушiнiң) немесе сатып алушының тауарды өткiзуі (сатып алуы) кезiнде сатушының (өнім берушінің), тұтынушының құқығына қысым жасайтын және өзiнiң мазмұны бойынша немесе iскерлiк айналым дәстүрiне сәйкес мәмiленiң нысанасына қатысы жоқ қосымша талаптарды немесе шарттарды белгiлеу жөнiндегi кез келген әрекеттерi мәжбүрлi ассортиментпен тауар өткiзу (сатып алу) болып табылады.

184-бап. Бәсекелестің сатушысына (өнім берушісіне) бойкот жасауға шақыру

      Бәсекелестің тікелей өзі немесе делдал арқылы ұйымдастырған, сатып алушылардың бәсекелестің сатушысымен (өнім берушісімен) шарттық қатынастар орнатудан немесе оның тауарларын сатып алудан бас тартуға бағытталған әрекеттері бәсекелестің сатушысына (өнім берушісіне) немесе оның тауарына бойкот жасауға шақыру болып табылады.

185-бап. Сатып алушыны (өнім берушіні) кемсітуге шақыру

      Сатып алушы (өнім беруші) бәсекелестің тікелей өзі немесе делдал арқылы өнім берушіні (сатып алушыны) шарт жасасудан бас тартуға немесе мәні бірдей шарттар бойынша өзге де сатып алушыларға (өнім берушілерге) кемсітушілік шарттар қолдануға мәжбүрлеуге бағытталған әрекеттері сатып алушыны (өнім берушіні) кемсітуге шақыру болып табылады.

186-бап. Бәсекелеспен шартты бұзуға шақыру

      Нарық субъектісінің тікелей өзі немесе делдал арқылы материалдық сыйақы, басқа да артықшылықтар беру немесе ұсыну не нарық субъектісінің өз қызметін жүзеге асыруына негізсіз кедергі келтіру арқылы бәсекелеспен шартқа қатысушының – нарықтың өзге де субъектісінің шарттық міндеттемелерді орындамауына немесе тиісінше орындамауына бағытталған әрекеттері бәсекелеспен шартты бұзуға шақыру болып табылады.

187-бап. Сатушының (өнім берушінің) қызметкерін сатып алушылық

      Сатып алушы бәсекелестің тікелей өзі немесе делдал арқылы сатушы (өнім беруші) қызметкерінің қызметтік міндеттерін орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін оған мүліктік немесе мүліктік емес игіліктерді беруі, бұл сатып алушы бәсекелесінің сатып алушы алдында белгілі бір артықшылықтар алуына және (немесе) сатып алушының залал шегуіне әкеп соқса немесе әкеп соғу мүмкін болса, сатушының (өнім берушінің) қызметкерін сатып алушылық болып табылады.

188-бап. Сатып алушының қызметкерін сатып алушылық

      Сатушы (өнім беруші) бәсекелестің тікелей өзі немесе делдал арқылы сатып алушы қызметкерінің қызметтік міндеттерін орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін оған мүліктік немесе мүліктік емес игіліктерді беруі, бұл сатушы (өнім беруші) бәсекелесінің сатушы (өнім беруші) алдында белгілі бір артықшылықтар алуына және (немесе) сатушының (өнім берушінің) залал шегуіне әкеп соқса немесе әкеп соғуы мүмкін болса, сатып алушының қызметкерін сатып алушылық болып табылады.

189-бап. Коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты құқыққа сыйымсыз пайдалану

      Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес коммерциялық құпияны құрайтын мәліметтерді құқық иеленушінің рұқсатынсыз пайдалану коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты құқыққа сыйымсыз пайдалану болып табылады.

190-бап. Тұтынушыға тауардың сипатына, өндірілу тәсілі мен орнына, тұтынушылық қасиеттеріне, сапасы мен санына және (немесе) оны өндірушілерге қатысты анық емес ақпарат ұсына отырып, тауар өткізу

      Анық емес ақпарат ұсына отырып, тауар өткізу тұтынушыға тауардың сипатына, өндірілу тәсілі мен орнына, тұтынушылық қасиеттеріне, сапасы мен санына және (немесе) оны өндірушілерге қатысты кез келген нысанда анық емес ақпарат ұсыну болып табылады.

191-бап. Нарық субъектісінің өзі өндіретін және (немесе)өткізетін тауарларын нарықтың басқа субъектілері өндіретін және (немесе өткізетін) тауарлармен орынсыз салыстыруы

      Өз тауарының бәсекелестің тауарынан мәлімдеген артықшылығын құжаттамалық растауы (өз тауарын бәсекелестік тауарына қосу) болмаған кезде артықшылық дәрежесін пайдалануды қоса алғанда, өз тауарларын нарықтың басқа субъектілерінің тауарларымен салыстырылатын (тауарларға қосылатын), кез келген нысанда және кез келген құралдардың көмегімен жүзеге асырылатын жария айту, мәлімдеу, бекіту нарық субъектісінің өзі өндіретін және (немесе) өткізетін тауарларын нарықтың басқа субъектілері өндіретін және (немесе) өткізетін тауарлармен орынсыз салыстыруы болып табылады.

191-1-бап. Тауар сатушыны (берушіні) ауыстыруға кедергі жасау

      Шартты бұзу кезінде тұтынушыға шарт жасасу кезінде бұрын көзделмеген немесе болған талаптардан артық талаптар қою тауар сатушыны (берушіні) ауыстыруға кедергі жасау болып табылады.

      Ескерту. 16-тарауды 191-1-баппен толықтырылды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

17-тарау. МЕМЛЕКЕТТІҢ КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТКЕ ҚАТЫСУЫ

192-бап. Мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке қатысуының негіздері

      1. Мемлекет мынадай:

      1) мемлекеттің ұлттық қауіпсіздігін, қорғаныс қабілетін немесе қоғам мүдделерін қорғауды қамтамасыз етудің өзге мүмкіндігі болмаған;

      2) мемлекеттік меншіктегі стратегиялық объектілер пайдаланылған және күтіп-ұсталған;

      3) мемлекеттік монополияға жатқызылған салалардағы қызмет жүзеге асырылған;

      4) тиісті тауар нарығында бәсекелестік болмаған не оның даму деңгейі төмен болған;

      5) қызметті бұрын құрылған мемлекеттік кәсіпорындар, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес тұлғалар жүзеге асыратын жағдайларда кәсіпкерлік қызметке қатысады.

      Мемлекеттік кәсіпорындар, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес тұлғалар жүзеге асыратын қызмет түрлерінің тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      2. Мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке қатысуы:

      1) мемлекеттік кәсіпорындар (мемлекеттік кәсіпкерлік) құру;

      2) заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарына тікелей немесе жанама қатысу арқылы жүзеге асырылады.

      3. Осы баптың 1-тармағы бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес тұлғалар тауар нарығында жеке кәсіпкерлік субъектілері және акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес тұлғалар ұсынып қойған қызметті жүзеге асыратын еншілес ұйымдарды құруға құқылы емес.

      4. Өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорындарды, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларды және олармен үлестес тұлғаларды құру монополияға қарсы органның келісімімен жүзеге асырылады.

      Осы Кодексте белгіленген өлшемшарттарға сәйкес шағын кәсіпкерлік субъектілеріне жататын, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларды және олармен үлестес тұлғаларды құруға, сондай-ақ мемлекеттің оларға қатысуына тыйым салынады.

      Өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорындар, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес тұлғалар жүзеге асыратын қызмет түрлері кеңейтілген және (немесе) өзгертілген кезде монополияға қарсы органның келісімі қажет.

      4-1. Мемлекеттік кәсіпорындардың, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалардың және олармен үлестес тұлғалардың жүзеге асыратын қызмет түрлерін құруды, кеңейтуді және (немесе) өзгертуді көздейтін құқықтық актілердің жобалары монополияға қарсы органмен міндетті түрде келісуге жатады.

      5. Өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң) жиырма бес пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларды және олармен үлестес тұлғаларды құру жобаның өзін-өзі ақтау мерзімі ескеріле отырып, кейіннен мемлекеттің акциялары (жарғылық капиталға қатысу үлестері) сатыла отырып, жүзеге асырылады.

      6. Осы баптың 4-тармағында көзделген жағдайда өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорынды, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаны және олармен үлестес тұлғаларды құру туралы шешім қабылдайтын орган монополияға қарсы органға негіздейтін материалдарды ұсына отырып, монополияға қарсы орган белгілеген нысан бойынша мұндай құру туралы өтінішхат ұсынады.

      Өтінішхат келіп түскен кезден бастап күнтізбелік алпыс күн ішінде монополияға қарсы орган:

      1) өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорынды, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаны және онымен үлестес тұлғаны құру болжанатын тауар нарықтарын зерттеп-тексеруге:

      2) осы тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің даму деңгейі туралы, оның ішінде мемлекеттік кәсіпорынның, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаның және онымен үлестес тұлғаның осы тауар нарығында болу мерзімі туралы қорытынды дайындауға;

      3) өтінішхатты ұсынған органға негізделген шешім жіберуге міндетті.

      7. Монополияға қарсы орган, егер мұндай құру бәсекелестікті шектеуге әкелетін болса, өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорынды, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаны және онымен үлестес тұлғаны құруға келісім беруден бас тартады.

      8. Өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорындардың, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалардың және олармен үлестес тұлғалардың жүзеге асыратын қызмет түрлерін монополияға қарсы органның келісімінсіз құруға, кеңейтуге және (немесе) өзгертуге тыйым салынады және бұл Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа алып келеді.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген жағдайларда, монополияға қарсы орган бұзушылықтар мен олардың салдарларын жою туралы нұсқама шығарады.

      9. Осы баптың 4-тармағы бірінші және екінші бөліктерінің 5, 6, 7 және 8-тармақтарының талаптары осы баптың 1-тармағы бірінші бөлігінің 4) және 5) тармақшаларында көзделген жағдайларға ғана қолданылады.

      Ескерту. 192-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

193-бап. Мемлекеттік монополия және арнайы құқық

      1. Осы Кодексте көзделген тәртіппен енгізілетін, бәсекелестік нарықта қандай да бір тауарды өндіруге, өткізуге және (немесе) сатып алуға мемлекеттің айрықша құқығы мемлекеттік монополия болып табылады.

      Бәсекелестік нарықта қандай да бір тауарды өндіруге, өткізуге және (немесе) сатып алуға нарық субъектісінің заңда бекітілетін айрықша немесе артықшылықты құқығы арнайы құқық болып табылады.

      2. Мемлекет тауарларды бәсекелестік нарықта өткізу конституциялық құрылыстың, ұлттық қауіпсіздіктің, қоғамдық тәртіпті, адамның құқықтары мен бостандықтарын қорғаудың, халықтың денсаулығын сақтаудың жай-күйіне теріс әсер етуі мүмкін қызмет салаларында тауарды өндіруге және (немесе) сатуға, сатып алуға немесе оны пайдалануға мемлекеттің айрықша құқығын заңмен бекіту не нарық субъектісіне заңмен арнайы құқық беру арқылы бәсекелестікті шектеуге құқылы.

      3. "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясын, Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорын, мемлекеттік техникалық қызметті қоспағанда, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен құрылған мемлекеттік кәсіпорын ғана мемлекеттік монополия субъектісі бола алады.

      Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен айқындалған мемлекеттік кәсіпорын, акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) жүз пайызы тікелей немесе жанама түрде мемлекетке тиесілі акционерлік қоғам, жауапкершілігі шектеулі серіктестік арнайы құқық субъектісі бола алады.

      Осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген талап Тауарларды таңбалау мен қадағалаудың бірыңғай операторына, лотерея операторына, сондай-ақ дауыс беретін акцияларының елу пайызынан астамы тікелей немесе жанама түрде мемлекетке тиесілі, бағалы қағаздардың бастапқы нарығында акцияларды орналастырған заңды тұлғаларға, сондай-ақ олармен үлестес тұлғаларға қолданылмайды.

      4. Нарық субъектілеріне осы баптың талаптарын бұза отырып, бәсекелес нарықта қандай да бір тауарды өндіруге, өткізуге және (немесе) сатып алуға өзге де айрықша немесе артықшылықты құқықтар беруге тыйым салынады.

      5. Монополияға қарсы орган мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілерінің мемлекеттік тізілімін қалыптастырады және жүргізеді.

      6. Мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілеріне:

      1) тауарларды өндірумен технологиялық тұрғыдан байланысты қызметті қоспағанда, мемлекеттік монополия, арнайы құқық саласына жатпайтын тауарларды өндіруге;

      2) басқа заңды тұлғалардың акцияларын (жарғылық капиталға қатысу үлестерін) иеленуге, сондай-ақ олардың қызметіне өзгеше түрде қатысуға;

      3) мемлекеттік монополияға, арнайы құқыққа байланысты құқықтарды басқаға қайта беруге;

      4) өндірілетін немесе өткізілетін тауарларға мемлекеттік басқарудың тиісті саласына (аясына) басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган монополияға қарсы орган айқындайтын тәртіппен белгілеген бағалардан ерекшеленетін бағаларды белгілеуге тыйым салынады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көзделген шектеулер "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясына, Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына, мемлекеттік техникалық қызметке және Тауарларды таңбалау мен қадағалап отырудың бірыңғай операторына қолданылмайды.

      Дүлей зілзала, эпидемия, эпизоотия кезінде, сондай-ақ негізгі қызметін одан әрі жалғастыруға кедергі келтіретін шектеулер болған кезде Қазақстан Республикасының Үкіметі мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектісіне негізгі қызметін қайта бастағанға дейінгі кезеңге технологиялық тұрғыдан негізгі қызметіне жақын өзге де қызмет түрлерін жүзеге асыру құқығын береді.

      7. Мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілері жария мүдделі ұйымдар болып табылады және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасына сәйкес міндеттерді атқарады.

      Мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілері әрбір қызмет түрі бойынша, оның ішінде технологиялық тұрғыдан байланысты қызмет түрлері бойынша кірістерді, шығындар мен тартылған активтерді бөлек есепке алуды жүргізуге міндетті.

      8. Мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілерінің қызметін мемлекеттік реттеу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.

      9. Тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді өндірумен технологиялық тұрғыдан байланысты қызмет түрлерінің тізбесін мемлекеттік басқарудың тиісті саласына (аясына) басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган монополияға қарсы органмен келісу бойынша бекітеді.

      10. Мемлекеттік монополия, арнайы құқық субъектілерінің осы баптың 6-тармағында белгіленген шектеулерді сақтауын бақылауды осы Кодекске сәйкес монополияға қарсы орган жүзеге асырады.

      11. Мемлекеттік монополия, арнайы құқық енгізілген кезде мынадай шарттар сақталады:

      1) нарық субъектілері осы шешім туралы ол қолданысқа енгізілгенге дейін кемінде алты ай бұрын хабардар етілуге тиіс;

      2) мемлекеттік монополия, арнайы құқық қолданысқа енгізілгеннен кейін алты ай мерзім бойы осы тауарды өндірумен, сатумен айналысқан немесе пайдаланған нарық субъектілері, орындалу мерзімі жоғарыда көрсетілген мерзімнен асатын мәмілелер жасауды қоспағанда, осы тауарды өткізуді жүзеге асыруға құқылы;

      3) нарық субъектілеріне мемлекеттік монополияны, арнайы құқықты енгізу нәтижесінде келтірілген залал Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес бюджет қаражаты есебінен өтеледі.

      12. Арнайы құқық субъектісі мәртебесінен айыру аталған субъект осы баптың талаптарын күнтізбелік бір жыл ішінде екі және одан да көп рет бұзған немесе ол тауар нарығындағы өзінің монополиялық жағдайын теріс пайдаланған жағдайда, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

      13. Монополияға қарсы орган бекітілген кестеге сәйкес мемлекеттік монополияның, арнайы құқықтың жекелеген субъектілерінің қызметіне жыл сайын талдау жүргізеді және есепті жылдан кейінгі жылдың 5 қаңтарынан кешіктірмей Қазақстан Республикасының Үкіметіне мемлекеттік монополия, арнайы құқық саласына жатқызылған қызметті бәсекелес ортаға беру жөнінде ұсыныстар жібереді.

      Бәсекелес ортаға беру кезінде тиісті тауар нарығында монополиялық жағдайдың туындауына және (немесе) бәсекелестікті шектеуге жол берілмейді.

      14. Осы баптың ережелері бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің өздеріне жүктелген функцияларды жүзеге асыруға ықпал ететін және (немесе) қаржы нарығы инфрақұрылымының бір бөлігі болып табылатын еншілес ұйымдарының, Семей ядролық қауіпсіздік аймағының жұмыс істеуін қамтамасыз ету жөніндегі уәкілетті ұйымның, табиғи монополия субъектілерінің қызметіне қолданылмайды.

      Ескерту. 193-бап жаңа редакцияда – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2023 № 17-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 08.07.2024 № 116-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-тарау. БӘСЕКЕЛЕСТІКТІ ҚОРҒАУ

194-бап. Мемлекеттiк, жергілікті атқарушы органдардың, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдардың бәсекелестiкке қарсы әрекеттерi (әрекетсіздігі), келiсiмдерi

      Ескерту. 194-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

      1. Конституциялық құрылысты қорғау, қоғамдық тәртіпті, адамның құқықтары мен бостандықтарын, халықтың денсаулығы мен имандылығын сақтау мақсатында Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдар, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдар мемлекеттік функцияларды іске асырған немесе мемлекеттік қолдау шараларын көрсеткен кезде олардың әрекеттерінен (әрекетсіздігінен), актілер не шешімдер қабылдаудан көрінетін, бәсекелестікті шектеуге немесе жоюға алып келген немесе алып келуі мүмкiн бәсекелестiкке қарсы әрекеттерiне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен тыйым салынады және олар толығымен немесе iшiнара жарамсыз деп танылады.

      2. Мемлекеттiк, жергілікті атқарушы органдардың, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдардың бәсекелестiкке қарсы әрекеттерi (әрекетсіздігі) болып мыналар да танылады:

      1) қызметтiң қандай да бiр саласында нарық субъектiсiн құруға қатысты шектеулер енгiзу;

      2) нарық субъектiсiнiң қызметiн жүзеге асыруына негiзсiз кедергi келтiру;

      3) тауарлардың еркiн қозғалысына қатысты – тыйым салуларды белгiлеу немесе шектеулерді енгізу, нарық субъектiсiнiң тауарларды өткiзу құқықтарына өзге де шектеулерді енгiзу;

      4) нарық субъектiсiне сатып алушылардың белгiлi бiр санаты үшiн тауарларды бiрiншi кезекте беру не белгiлi бiр сатушылардан (өнiм берушiлерден) тауарларды бiрiншi кезекте сатып алу немесе басымдықты тәртiппен шарттар жасасу туралы нұсқаулар;

      5) тауарларды сатып алушылар үшін осындай тауарлар ұсынатын нарық субъектiлерiн таңдауына шектеулер белгiлеу;

      6) бағаларды көтеруге, төмендетуге немесе ұстап тұруға бағытталған әрекеттер;

      7) тауар нарығын аумақтық қағидат, тауарлардың сатылу немесе сатып алыну көлемi, өткiзiлетiн тауарлардың ассортиментi бойынша не сатушылардың (өнiм берушiлердiң) немесе сатып алушылардың құрамы бойынша бөлуге бағытталған әрекеттер;

      8) нарық субъектiлерiнiң тауар нарығына кiруiн, тауар нарығына шығуын шектеу немесе одан нарық субъектілерін ығыстырып шығару;

      9) нарықтың жекелеген субъектiлерiне оларды бәсекелестеріне қатысты артықшылық жағдайға қоятын жеңiлдiктер немесе басқа да артықшылықтар беру немесе бәсекелестермен салыстырғанда қызметтерінде қолайсыз немесе кемсiтушілік жағдайлар жасау;

      10) нарық субъектiлерiн шарттарды басымдықпен жасасуға, тауарларды тұтынушылардың белгiлi бiр тобына бiрiншi кезекте беруге не тауарларды белгiлi бiр сатушылардан (өнiм берушiлерден) бiрiншi кезекте сатып алуға тiкелей немесе жанама мәжбүрлеу;

      11) нарық субъектілеріне жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау шараларына тең қолжетімділік бермеу.

      3. Конституциялық құрылысты қорғау, қоғамдық тәртіпті, адамның құқықтары мен бостандықтарын, халықтың денсаулығы мен имандылығын сақтау мақсатында Қазақстан Республикасының заңдарында, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттiк, жергілікті атқарушы органдар, жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдары, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдар арасындағы немесе олар мен нарық субъектiлерi арасындағы келiсiмдерге, егер мұндай келiсiмдер бәсекелестiктi шектеуге немесе жоюға алып келетін немесе алып келуі мүмкiн болса, тыйым салынады.

      3-1. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау шараларын ұсыну кезінде:

      1) нарықтың жаңа субъектілері үшін мемлекеттік қолдау шараларына қол жеткізуді шектеуге;

      2) жеке кәсіпкерлік субъектілеріне өз мазмұны бойынша мемлекеттік қолдау нысанасына қатысы жоқ қосымша міндеттемелер жүктеуге;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделмеген алымдар мен өзге де төлемдерді алуға;

      4) мемлекеттік қолдау шараларын алушылардың қызметін, егер бұл әрекет бәсекелестікті болғызбауға, шектеуге немесе жоюға алып келсе немесе алып келуі мүмкін болса, үйлестіруге тыйым салынады.

      3-2. Жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың жаңа шараларын енгізу, жеке кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау шараларын көрсету тәртібін айқындайтын нормативтік құқықтық актінің жобасы осы баптың 3-1-тармағының талаптары сақтала отырып, монополияға қарсы органмен келісуге жатады.

      Монополияға қарсы органмен жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың жаңа шараларын енгізу, жеке кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау шараларын көрсету тәртібін айқындайтын нормативтік құқықтық актінің жобасы келісілген кезде мыналар есепке алынады:

      1) тауар нарығының шоғырлану деңгейі;

      2) тауар нарығына кірудің экономикалық, технологиялық, әкімшілік кедергілерінің болуы;

      3) шағын, орта кәсіпкерліктің қатысу үлесі;

      4) нарықтың жаңа субъектілерінің пайда болу серпіні;

      5) тауар нарығының теңгерімі, ішкі сұранысты қанағаттандыру;

      6) тиісті тауар нарығында кәсіпкерлікке мемлекеттің қатысу деңгейі;

      7) мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарымен бекітілген тауар нарығындағы мақсаттарға, нысаналы индикаторларға, міндеттерге және бәсекелестікті дамыту көрсеткіштеріне қол жеткізу;

      8) тауар нарығындағы бәсекелестіктің жай-күйі ескеріле отырып, жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау шараларының басымдығын айқындайтын өзге де құжатпен расталған мән-жайлар.

      3-3. Осы баптың 1, 2, 3-1 және 3-2-тармақтарының ережелері Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмасы бойынша бастама жасалған, экономиканы қолдау, халықтың іскерлік белсенділігі мен жұмыспен қамтылуын ынталандыру үшін дағдарысқа қарсы іс-шаралар кешенін іске асыру кезінде қолданылмайды.

      4. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкіне қатысты Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындының жобасы тергеп-тексеру объектісіне тергеп-тексеру аяқталғанға дейін кемінде күнтізбелік отыз күн бұрын мерзімде тапсырылады немесе хабарламасы бар хатпен жіберіледі.

      5. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытынды жобасында келтірілген дәйектермен келіспеген және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі тергеп-тексеру аяқталғанға дейін кемінде күнтізбелік жиырма күн бұрын мерзімде өтініш жасаған жағдайда, монополияға қарсы органның лауазымды адамы (лауазымды адамдары) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындының жобасын келісу комиссиясының қарауына шығарады, оның құрамына Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және монополияға қарсы органның өкілдері кіреді.

      6. Келісу комиссиясы енгізілген қорытындының жобасын енгізілген күнінен бастап күнтізбелік бес күннен аспайтын мерзімде тергеп-тексеруге қатысатын адамдарды отырысқа шақыра отырып, оның толықтығы мен Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық фактілерінің онда келтірілген дәлелдемелерінің сапасы тұрғысында қарайды.

      7. Қорытындының жобасын қарау нәтижелері бойынша келісу комиссиясы ескертулерін және ескертулердің болуы (болмауы) туралы ұсынымдарын шығарады.

      Қорытындының жобасына ескертулер қабылданған жағдайда монополияға қарсы орган оны пысықтауды жүзеге асырады және күнтізбелік бес күннен кешіктірілмейтін мерзімде келісу комиссиясының қарауына қайта ұсынады.

      Монополияға қарсы орган қорытындының жобасына ескертулерді қабылдамаған кезде келісу комиссиясының атына келіспеу себептерінің негіздемелері ұсынылады.

      8. Келісу комиссиясының әрекет ету тәртібін және оның құрамын Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкімен келісу бойынша монополияға қарсы орган айқындайды.

      Ескерту. 194-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

195-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу

      Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу мақсатында монополияға қарсы орган:

      1) тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау;

      2) экономикалық шоғырлануды реттеу;

      3) 01.01.2017 дейін қолданыста болды - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен;

      4) тауар нарықтарындағы бағаларға мониторинг жүргізеді.

      Ескерту. 195-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

195-1-бап. Монополияға қарсы комплаенс

      1. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу жөніндегі шаралар жүйесі монополияға қарсы комплаенс болып табылады.

      2. Монополияға қарсы комплаенсті енгізу үшін нарық субъектісі (субъектілері) монополияға қарсы комплаенс актілерін:

      1) тиісті тауар нарығындағы нарық субъектісінің (субъектілерінің) саясатын және адал бәсекелестік қағидаларын көздейтін сыртқы актіні;

      2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды жасау тәуекелдерін бағалау әдістерін, тәсілдерін, нарық субъектісінің (субъектілерінің) тәуекелдерді басқару жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыруы тәртібін көздейтін, монополияға қарсы орган бекітетін әдістемелік ұсынымдарға сәйкес әзірленетін ішкі актіні қабылдауға құқылы.

      3. Нарық субъектісі (субъектілері) монополияға қарсы органға монополияға қарсы комплаенстің сыртқы актісінің жобасын Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының нормаларына оның сәйкестігін анықтау үшін жіберуге құқылы, ол монополияға қарсы комплаенстің сыртқы актісінің жобасы келіп түскен кезден бастап бір ай ішінде қаралуға жатады.

      4. Монополияға қарсы орган қараған монополияға қарсы комплаенстің сыртқы актісінің жобасы Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының нормаларына оның сәйкестігі анықталған жағдайда нақты нарық субъектісіне (нақты нарық субъектілеріне) қатысты немесе нақты жағдайға қолданылатын Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын түсіндіру актісі болып табылады.

      5. Монополияға қарсы комплаенстің ішкі актісін әзірлеу және ендіру жөніндегі әдістемелік ұсынымдарда:

      1) монополияға қарсы комплаенстің ішкі актісін әзірлеу және ендіру кезеңдері;

      2) монополияға қарсы комплаенстің ішкі актісін әзірлеу және ендіру жөніндегі іс-шаралардың мазмұны;

      3) нарық субъектісінің қызметімен байланысты монополияға қарсы комплаенс-тәуекелдерге бағалау жүргізу әдісі (әдістері);

      4) монополияға қарсы комплаенс-тәуекелдерді ішкі бақылау жүйесін құру;

      5) монополияға қарсы комплаенстің ішкі актісінің жұмыс істеу тиімділігіне бағалау жүргізу әдісі (әдістері);

      6) монополияға қарсы комплаенстің ішкі актісін әзірлеу және ендіру жөніндегі өзге де ережелер көзделеді.

      6. Нарық субъектісінде тиімді жұмыс істейтін монополияға қарсы комплаенстің ішкі актісінің болуы Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтар туралы істерді қарау кезінде ескеріледі.

      Ескерту. 18-тарау 195-1-баппен толықтырылды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

196-бап. Тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау

      1. Тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау бәсекелестік деңгейін айқындау, үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектілерін анықтау, бәсекелестікті қорғау мен дамытуға, монополистік қызметтің алдын алуға, шектеуге және жолын кесуге бағытталған шаралар кешенін әзірлеу мақсатында, оның ішінде мынадай:

      1) экономикалық шоғырлануды реттеу;

      2) бәсекелестікке қарсы келісімдер мен келісілген әрекеттердің, үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдаланудың белгілерін қарау кезінде нарық субъектісінің үстем үлесін айқындау;

      3) мемлекеттің кәсіпкерлік ортаға қатысуының орындылығын белгілеу жағдайларында жүргізіледі.

      2. Тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау монополияға қарсы орган бекітетін, бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізу жөніндегі әдістемелерге сәйкес:

      1) тауар нарықтарында;

      2) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісу бойынша қаржылық көрсетілетін қызметтер нарықтарында жүргізіледі.

      3. Тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау мынадай кезеңдерді қамтиды:

      1) тауарлардың өзара алмастырылу өлшемшарттарын айқындау;

      2) тауар нарығының шекараларын айқындау;

      3) тауар нарығын зерттеудің уақыт аралығын айқындау;

      4) тауар нарығында жұмыс істейтін нарық субъектілерінің құрамын айқындау;

      5) тауар нарығының көлемі мен нарық субъектілерінің үлестерін есептеу;

      6) тауар нарығындағы бәсекелестік ортаның жай-күйін бағалау;

      7) бәсекелестіктің дамуына ықпал ететін, нарық субъектілерінің қызметіне кедергілердің, қиындықтардың не өзге де шектеулердің болуын куәландыратын мән-жайларды немесе белгілерді айқындау, оның ішінде тауар нарығына кіру тосқауылдарын айқындау;

      8) тауар нарығындағы бәсекелестіктің жай-күйіне жүргізілген талдау нәтижелері бойынша қорытындыда көрсетілетін тұжырымдар.

      4. Егер тауарды немесе өзара алмастырылатын тауарды осы аумақтың шегінен тыс жерден сатып алу экономикалық, технологиялық және басқа себептер бойынша орынсыз болса, тауар нарығының шекаралары тұтынушылардың оларды сатып алатын аумағын айқындайды.

      Осы Кодекстің 8, 90-6, 120, 160 – 231-баптарында тауар деп азаматтық айналым объектісі болып табылатын тауар, жұмыс, көрсетілетін қызмет түсініледі.

      Тұтынушы оларды тұтыну (өндіру) процесінде бірін-бірімен алмастыра алатындай, өзінің функционалдық мақсаты, қолданылуы, сапалық және техникалық сипаттамалары, бағасы, сондай-ақ басқа да өлшемдері бойынша салыстыруға болатын тауарлар тобы өзара алмастырылатын тауарлар болып табылады.

      5. Тауар нарығының шекаралары тауарларды сатып алудың қолжетімділігі ескеріле отырып, мынадай өлшемшарттар бойынша айқындалады:

      1) осы аумақта тауар сатып алу мүмкіндігі;

      2) көлік шығындарының тауар құнына қатысты алғанда негізділігі мен өзін-өзі ақтайтындығы;

      3) тауарды тасымалдау кезінде оның сапасы, сенімділігі және басқа да тұтынушылық қасиеттерінің сақталуы;

      4) тауарларды сатып алуға-сатуға, әкелуге және әкетуге шектеулердің (тыйым салулардың) болмауы;

      5) өз шегінде тауарлардың өткізілуі, берілуі жүзеге асырылатын аумақта бәсекелестікке тең жағдайлардың болуы.

      6. Алып тасталды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      7. Тауар нарығының көлемі тауардың немесе өзара алмастырылатын тауарлардың әкеліну және әкетілу көлемдері ескеріле отырып, нарық субъектілерінің тауарды немесе өзара алмастырылатын тауарларды нарықтың шекаралары шегінде өткізуінің заттай көрсеткіштердегі немесе құн көрсеткіштеріндегі сомасы ретінде айқындалады.

      Нарық субъектісі өз өнімінің бір бөлігін өз мұқтажына пайдаланған жағдайда, өткізу көлеміне тауар нарығында өткізілген көлем ғана қосылады.

      8. Нарық субъектісінің тиісті тауар нарығындағы үлесі нарық субъектісінің тауарды немесе өзара алмастырылатын тауарларды нарықтың географиялық шекаралары шегінде өткізу көлемінің тиісті тауар нарығының жалпы көлеміне қатынасы ретінде айқындалады.

      9. Нарық субъектілерінің үлесін айқындау өнім беру көлемінің үлесі өнім берудің жалпы көлемінде сексен бес пайыздан асатын субъектілерден ақпарат болған кезде мүмкін болады.

      10. Нарық субъектілері, олардың бірлестіктері мен басшылары, мемлекеттік органдар, жергілікті атқарушы органдар, оның ішінде мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті орган, мемлекеттік кіріс органдары, олардың лауазымды адамдары монополияға қарсы органның осы Кодексте көзделген өкілеттіктерді жүзеге асыруы үшін қажетті анық құжаттарды, жазбаша және ауызша түсініктемелерді және өзге де ақпаратты, оның ішінде коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты монополияға қарсы органның талап етуі бойынша монополияға қарсы орган белгілеген, бес жұмыс күнінен кем болмайтын мерзімде беруге міндетті.

      11. Нарық субъектісінің (субъектілерінің) үстем үлесін (үлестерін) айқындау мақсатында экономикалық шоғырлануды реттеу, сондай-ақ бәсекелестікке қарсы келісімдер мен келісілген әрекеттердің, үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдаланудың белгілерін анықтау кезінде тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне осы баптың 3-тармағының 6) және 7) тармақшаларында көзделген кезеңдерді қамтымайтын талдау жүргізіледі.

      Егер үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдалану белгілерін анықтау кезінде тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау нарық субъектісінің үлесі отыз бес пайыздан асатынын, бірақ елуден кем құрайтынын немесе нарық субъектілерінің жиынтық үстемдігі орын алғанын көрсеткен жағдайда, тауар нарығындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау осы баптың 3-тармағында көзделген барлық кезеңдер сақталып жүргізіледі.

      Мемлекеттің кәсіпкерлік ортаға қатысуының орындылығын анықтау мақсатында талдау монополияға қарсы орган айқындайтын тәртіппен осы баптың 3-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген кезеңдер негізінде жүргізіледі.

      12. Тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті орган, мемлекеттік органдар, нарық субъектілері және олардың бірлестіктері беретін ақпараттың, сондай-ақ осы баптың 9-тармағына сәйкес берілетін ақпараттың негізінде жүзеге асырылады.

      Нарық субъектісі монополияға қарсы органға өзінде бар маркетингтік зерттеулер нәтижелерін ұсынуға құқылы, оларды да монополияға қарсы орган талдау жүргізу барысында пайдалануы мүмкін.

      Ескерту. 196-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

197-бап. Реттелетін нарықтарда үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектілері қызметінің мониторингі

      Ескерту. 197-бап 01.01.2017 дейін қолданыста болды - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.

198-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзуға жол бермеу туралы алдын ала ескерту

      1. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын алдын алу мақсатында монополияға қарсы орган нарық субъектісінің, мемлекеттік органның, жергілікті атқарушы органның лаузымды адамына Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзуға әкеп соғуы мүмкін әрекеттерді жасауға жол бермеу туралы жазбаша нысанда алын ала ескерту жібереді.

      2. Нарық субъектісінің, мемлекеттік органның, жергілікті атқарушы органның лауазымды адамының тауар нарығындағы жоспарланып отырған әрекет туралы жария өтініші, егер мұндай әрекет Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзуға әкеп соғуы мүмкін болса және бұл ретте тергеп-тексеру жүргізу үшін негіз болмаса, алдын ала ескерту жіберу үшін негіз болып табылады.

      3. Алдын ала ескертуді жіберу туралы шешімді монополияға қарсы органның басшысы монополияға қарсы органға нарық субъектісінің, мемлекеттік органның, жергілікті атқарушы органның лауазымды адамының тауар нарығындағы жоспарланып отырған әрекет туралы жария өтініші жөнінде белгілі болған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде қабылдайды.

      4. Алдын ала ескертуде:

      1) алдын ала ескертуді жіберу үшін негіздердің бар екендігі туралы түйіндер;

      2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуы мүмкін нормалары қамтылуға тиіс.

199-бап. Әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық белгілерінің болуы туралы хабарлама

      Ескерту. 199-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Осы Кодекстің 174-бабының 1) тармақшасында көрсетілген белгілерді қоспағанда, жосықсыз бәсекелестік, үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдалану, нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы келісілген әрекеттерінің белгілері, нарық субъектілерінің осы Кодекстің 169-бабының 2-тармағында көрсетілген бәсекелестікке қарсы сатылас келісімдері, сондай-ақ мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдардың, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдардың бәсекелестікке қарсы әрекеттерінің (әрекетсіздігінің) белгілері, келісімдері болған кезде, монополияға қарсы орган тергеп-тексеру жүргізбестен, нарық субъектісіне, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдарға, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымға әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық белгілерінің бар екені туралы хабарлама жібереді.

      Хабарлама монополияға қарсы органға көрсетілген белгілердің болуы туралы белгілі болған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде жіберіледі.

      Хабарламаны беру тәртібін және оның нысанын монополияға қарсы орган бекітеді.

      1-1. Хабарламаға Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексінде белгіленген тәртіппен шағым жасау осы баптың 2-1-тармағында көзделген мерзімнің өтуін тоқтата тұрмайды.

      2. Егер мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функциясын берген ұйым, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдар, нарық субъектісі хабарламада көрсетілген әрекеттерді (әрекетсіздікті) осы баптың 2-1-тармағында белгіленген мерзімдерде тоқтатпаса, монополияға қарсы орган тергеп-тексеру жүргізу туралы шешім шығарады.

      2-1. Хабарламаны орындау және оның орындалуы туралы ақпарат беру мерзімі мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функциясын берген ұйым, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдар, нарық субъектісі оны алған күннен бастап күнтізбелік отыз күнді құрайды.

      Қосымша уақытша шығындар қажет болған жағдайда мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функциясын берген ұйым, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдар, нарық субъектісі хабарламаны орындау мерзімі аяқталғанға дейін үш жұмыс күнінен кешіктірмей монополияға қарсы органға хабарламаны орындау мерзімін ұзарту туралы өтінішпен жүгінуге құқылы.

      Мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функциясын берген ұйымның, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдардың, нарық субъектісінің өтінішінде хабарламаны орындау бойынша қабылданатын шаралар және хабарламаны орындау мерзімін ұзартудың объективті себептері міндетті түрде жазылады.

      Монополияға қарсы орган өтінішті алған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде онда жазылған дәлелдерді ескере отырып, хабарламаны орындау мерзімін ұзарту туралы немесе уәжді негіздемемен ұзартудан бас тарту туралы шешім қабылдайды.

      Хабарламаны орындауды ұзарту мерзімі күнтізбелік отыз күннен аспайтын мерзімді құрайды.

      3. Егер хабарлама шығарылған кезден бастап күнтізбелік бір жыл ішінде монополияға қарсы орган мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген сол бір ұйымның, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органның, нарық субъектісінің әрекеттерінен (әрекетсіздігінен) осы баптың 1-тармағында санамаланған Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын сол бір бұзушылық белгілерін байқаса, монополияға қарсы орган хабарлама жіберместен, тергеп-тексеру жүргізу туралы шешім шығарады.

      Ескерту. 199-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

200-бап. Экономикалық шоғырлану

      Ескерту. 200-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Монополиялық жағдайдың туындауын және (немесе) бәсекелестікті шектеуді болғызбау мақсатында осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген мәмілелерді (әрекеттерді) нарық субъектілерінің жүзеге асыруына монополияға қарсы органның алдын ала келісімі не оның осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген мәмілелер (әрекеттер) туралы хабарламасы қажет.

      2. Экономикалық шоғырлануды жасауға ниеттенген не жасаған нарық субъектiлерi монополияға қарсы органға экономикалық шоғырлануға келiсiм беру туралы өтінішхатпен жүгiнедi немесе монополияға қарсы органды осы Кодексте көзделген тәртiппен жасалған экономикалық шоғырлану туралы хабардар етедi.

      3. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген экономикалық шоғырлануды жасауға ниеттенген нарық субъектілері осы Кодексте көзделген тәртіппен алдын ала келісім алу үшін монополияға қарсы органға өтінішхатпен жүгінуге құқылы.

      4. Егер экономикалық шоғырлану конкурстық рәсiмдер (аукциондар, тендерлер, конкурстар) қолданылып жүргiзiлетін жағдайда, егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше көзделмесе, өтінішхат конкурстық рәсiм басталғанға дейiн де, одан кейiн де, бiрақ жеңiмпаз жарияланған күннен бастап күнтізбелік отыз күннен кешiктiрiлмей ұсынылуы мүмкiн.

      5. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 1) және 3) тармақшаларында көзделген жағдайларда, нарық субъектiлерiн, жылжымайтын мүлiкке құқықтарды мемлекеттiк тiркеудi, қайта тiркеудi монополияға қарсы органның келiсуiмен "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы жүзеге асырады.

      6. Монополияға қарсы органның келiсiмiнсiз жасалып, нарық субъектiсiнiң немесе тұлғалар тобының монополиялық жағдайын орнықтыруға және (немесе) бәсекелестiктi шектеуге алып келген экономикалық шоғырлануды сот монополияға қарсы органның талап қоюы бойынша жарамсыз деп тануы мүмкiн.

      Осы бапты бұза отырып жүзеге асырылған нарық субъектiсiн, жылжымайтын мүлiкке құқықтарды мемлекеттiк тiркеу, қайта тiркеу монополияға қарсы органның талап қоюы бойынша сот тәртiбiмен заңсыз деп танылуы мүмкiн және олардың күшi жойылады.

      Ескерту. 200-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.04.2019 № 241-VI (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

201-бап. Экономикалық шоғырлануды реттеу

      Ескерту. 201-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Мыналар экономикалық шоғырлану деп танылады:

      1) нарық субъектiсiн бiрiктіру немесе қосылу жолымен қайта ұйымдастыру;

      2) тұлғаның (тұлғалар тобының) нарық субъектiсiнiң дауыс беретiн акцияларын (жарғылық капиталға қатысу үлестерiн, пайларын) сатып алуы, бұл ретте, егер мұндай тұлға (тұлғалар тобы) сатып алуға дейiн осы нарық субъектiсiнiң акцияларына (жарғылық капиталға қатысу үлестерiне, пайларына) иелік етпесе немесе аталған нарық субъектiсiнiң дауыс беретiн акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң, пайларының) елу немесе одан аз пайызына иелік етсе, мұндай тұлға (тұлғалар тобы) көрсетілген акциялардың (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнiң, пайлардың) елу пайызынан астамына иелік ету құқығына ие болады.

      Осы талап заңды тұлға құрылтайшыларына оның құрылуы кезінде қолданылмайды;

      3) нарық субъектiсiнiң (тұлғалар тобының) нарықтың басқа субъектiсiнiң Қазақстан Республикасының аумағындағы негiзгi өндiрiстiк құралдарын (өнеркәсіптік мақсаты жоқ жер учаскелері мен ғимараттарды (құрылыстарды, құрылысжайларды) және олардың кешендерін, үй-жайларын, құрылысы аяқталмаған объектілерін қоспағанда) және (немесе) материалдық емес активтерiн, егер мәмiленiң (өзара байланысты мәмiлелердiң) нысанасын құрайтын осындай мүлiктiң баланстық құны мүлiктi иелiктен шығаратын немесе беретiн нарық субъектiсiнiң негiзгi өндiрiстiк құралдары мен материалдық емес активтерiнiң баланстық құнының жиырма пайызынан асатын болса, меншiкке алуы, иеленуi және пайдалануы, оның iшiнде жарғылық капиталды төлеу (беру) есебiне меншiкке алуы, иеленуi және пайдалануы.

      Осы тармақшаның бірінші бөлігінде көрсетілген талап нарық субъектісі (тұлғалар тобы) өзінің бастапқы жарғылық капиталына құрылтайшылардың салымдары нәтижесінде негізгі өндірістік құралдарды және (немесе) материалдық емес активтерді меншігіне, иеленуге және пайдалануға алатын жағдайларға, сондай-ақ нәтижесінде құрылатын нарық субъектісі беру актісі, бөлу балансы негізінде осындай мүлікті алатын нарық субъектілері қайта ұйымдастырылған жағдайда қолданылмайды;

      4) нарық субъектiсiнiң өзі кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзген кезде нарықтың басқа субъектiсiне орындалуы мiндеттi нұсқаулар беруіне мүмкiндiк беретiн (оның iшiнде сенiмгерлiк басқару туралы шарт, бiрлескен қызмет туралы шарт, тапсырма шарты негiзiнде) құқықтарды иемденуі.

      Осы тармақшаның бірінші бөлігінде көрсетілген талап жеке-дара шешім қабылдауға, қабылданатын шешімдерге шешуші әсер етуге, қабылданатын шешімдерді артықшылықпен бақылауға мүмкіндік беретін құқықтарды (кәсіпкерлік қызметтің басым, негізгі шарттарын, бағыттарын, түрлерін, даму стратегиясын және ағымдағы операциялық қызметке жатпайтын өзге де мәселелерді айқындау құқықтарын қоса алғанда) иемдену жағдайларына, сондай-ақ осындай құқықтары бар өзге де тұлғалар болмаған кездегі осыған ұқсас жағдайларға қолданылады

      Осы тармақша нарық субъектісінің басқару және (немесе) бақылау органдарының шешімдер қабылдауына кедергі келтіруге, нарық субъектісінің басқару және (немесе) бақылау органдарына кандидаттарды жеке-дара тағайындауға (номинациялауға) мүмкіндік беретін иемденілетін құқықтарға (оның ішінде құрылтай құжаттарында тікелей көрсетілген вето, бұғаттау құқығына) да қолданылады, бұл ретте өзге тұлғаларда аталған құқықтардың болмауы шарт;

      5) сол бiр жеке тұлғалардың екi және одан да көп нарық субъектiлерiнiң атқарушы органдарына, директорлар кеңестерiне, байқаушы кеңестерiне немесе басқарудың басқа да органдарына аталған жеке тұлғалардың осы субъектiлерде кәсiпкерлiк қызметiн жүргiзу шарттарын айқындау жағдайында қатысуы.

      2. Мыналар экономикалық шоғырлану деп танылмайды:

      1) егер бұл сатып алу оларды кейiннен қайта сату мақсатында көрсетілген ұйымның нарық субъектiсiнiң басқару органдарында дауыс беру құқығына ие болмауы шартымен жүзеге асырылатын болса, нарық субъектiсiнiң акцияларын (жарғылық капиталға қатысу үлестерiн, пайларын) қаржы ұйымдарының сатып алуы, нарық субъектісінің акцияларын (жарғылық капиталға қатысу үлестерін, пайларын) дауыс беру құқығынсыз қаржы ұйымдарының пайдасына (кепіл ұстаушылар ретінде) кепілге беру, сондай-ақ бұл сатып алу немесе алу оларды кейiннен қайта сату мақсатында көрсетілген қаржы ұйымдары мұндай мүлікті өз мақсаттары үшін кіріс табу мақсатында пайдаланбауы (қолданбауы) шартымен жүзеге асырылатын болса, борышкердің міндеттемесін толығымен немесе бір бөлігінде тоқтату мақсатында басқа нарық субъектісінің мүлкін, негізгі өндірістік құралдарын және (немесе) материалдық емес активтерін қаржы ұйымдарының сатып алуы немесе меншігіне алуы;

      2) оңалтуды немесе банкроттықты басқарушыны, уақытша әкімшілікті (уақытша әкімшіні) тағайындау;

      3) егер мұндай мәмiле бiр тұлғалар тобының iшiнде жасалса, осы баптың 1-тармағында көрсетілген мәмiлелердi жүзеге асыру.

      3. Егер қайта ұйымдастырылатын нарық субъектiлерiнiң (тұлғалар тобының) немесе сатып алушының (тұлғалар тобының), сондай-ақ өзiнiң дауыс беру құқығы бар акциялары (жарғылық капиталға қатысу үлестері, пайлары) сатып алынатын нарық субъектiсi активтерiнiң жиынтық баланстық құны немесе олардың соңғы қаржы жылында тауарлар өткiзуiнiң жиынтық көлемi өтінішхат (хабарлама) берiлген күнге белгіленген айлық есептiк көрсеткiштiң он миллион еселенген мөлшерiнен асатын жағдайларда, монополияға қарсы органның осы баптың 1-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген мәмiлелердi (әрекеттерді) жүзеге асыруға келiсiмi не оның осы баптың 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген мәмiлелер туралы хабарламасы талап етiледi.

      4. Мәмілелерді жасау осы Кодексте, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің жарлықтарында және (немесе) Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларында тікелей көзделсе, осы баптың 1-тармағында көрсетілген мәмілелерді жүзеге асыруға монополияға қарсы органның келісімі талап етілмейді.

      5. Егер қаржы ұйымы активтерiнiң құны не өз капиталының шамасы монополияға қарсы орган қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен бiрлесiп белгiлеген мөлшерлерден асып кетсе, қаржы ұйымының қатысуымен экономикалық шоғырлануға келiсу талап етіледі.

      Егер осы баптың 1-тармағында көрсетілген экономикалық шоғырлануды бір мезгілде қаржы ұйымы және тиісті тауар нарығында үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі болып табылатын нарық субъектісі жүзеге асырса, мұндай нарық субъектісі осы баптың 3-тармағында көзделген норманы басшылыққа алады.

      6. Монополияға қарсы орган тиiстi тауар нарықтарын талдау негiзiнде осы нарықтар үшiн монополияға қарсы органның осы бапта көрсетілген мәмiлелердi жүзеге асыруға келiсiмi қажет болатын активтер құнының неғұрлым жоғары мөлшерлерiн және тауарлар өткiзу көлемдерiн белгiлеуге құқылы.

      7. Тауарларды өткiзудiң жиынтық көлемi осы баптың 3-тармағына сәйкес өтінішхат (хабарлама) берiлген жылдың алдындағы соңғы қаржы жылы тауарларды өткiзуден түскен кірістің сомасы ретiнде қосылған құн салығының және акциздiң сомасы шегерiле отырып айқындалады.

      Егер нарық субъектiсi қызметiн жүзеге асырғанына бiр жыл болмаса, тауарларды өткiзу көлемi нарық субъектiсiнің қызмет кезеңі үшiн айқындалады.

      8. Осы баптың 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген мәмiлелер жүзеге асырылған жағдайда, монополияға қарсы органның алдын ала келiсiмi талап етiледi.

      Осы баптың 1-тармағының 3), 4) және 5) тармақшаларында көзделген мәмiлелер жүзеге асырылған жағдайда, монополияға қарсы орган мәмiле жасалған күннен кейiн күнтізбелік қырық бес күннен кешiктiрiлмей хабардар етiлуге тиiс.

      Ескерту. 201-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

202-бап. Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхат беретiн тұлғалар

      1. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайларда монополияға қарсы органға өтінішхатты тиiстi шешiм қабылдайтын тұлға немесе нарық субъектiсiнiң құрылтайшылары (қатысушылары) бередi.

      2. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көрсетiлген экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты дауыс беретін акцияларды (жарғылық капиталға қатысу үлестерін, пайларды), негiзгi өндiрiс құралдарын, материалдық емес активтердi сатып алатын немесе тиiстi құқықтарды иемденетін тұлға монополияға қарсы органға бередi.

      3. Егер осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетiлген мәмiлелердiң тарапы болып бiрнеше тұлға әрекет етсе, онда өтінішхатты мәмiленің қалған қатысушыларының атынан олардың бiреуi бере алады. Өтінішхатта экономикалық шоғырлануды жасау туралы шешiмдi қабылдаған тұлғалардың мүдделерiн монополияға қарсы органда бiлдiруге уәкiлеттiк берілген тұлға көрсетiледi.

203-бап. Өтінішхат беру тәртібі

      1. Өтінішхат осы Кодекстің 204-бабында көзделген құжаттар мен мәліметтер қоса беріле отырып, монополияға қарсы орган белгілеген нысан бойынша жасалады.

      2. Өтінішхатта көрсетілген мәліметтер және өтінішхатқа қоса берілген құжаттар анық және толық болуға, түпнұсқа немесе түпнұсқа көшірмелері түрінде табыс етілуге тиіс. Өтінішхатқа қол қойған адам өтінішхатта және оған қосымшаларда берілген мәліметтер мен құжаттардың анықтығын және толықтығын жазбаша растауға тиіс.

      3. Алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      4. Ұсынылатын құжаттар мен мәліметтер нөмірленеді және осы Кодекстің 204-бабының тармақтары мен тармақшаларының нөмірлері көрсетіле отырып ұсынылады. Тармақ пен тармақшаның әрбір сұрағына толық жауап беріледі.

      Толық ақпарат беру мүмкін болмаған жағдайда, экономикалық шоғырлануға қатысушы бағалаушы немесе болжамдық ақпаратты, оның бағалаушы немесе болжамдық болып табылатынын көрсете отырып береді, сондай-ақ оның алынған көздері және пайдаланылған бағалау мен болжам жасау әдістері көрсетіледі.

      5. Коммерциялық құпияны құрайтын мәліметтер "коммерциялық құпия" деген міндетті белгімен ұсынылады.

      6. Өтінішхатқа мәліметтер мен құжаттар өтінішхат берілген жылдың алдындағы қаржы жылы үшін, сондай-ақ уақыт кезеңі көрсетіле отырып, жыл басынан бергі ағымдағы кезең үшін беріледі.

      Жыл басынан бергі ағымдағы кезең үшін жасалған мәліметтер мен құжаттар болмаған жағдайда, мәліметтер мен құжаттар өтінішхат берілген жылдың алдындағы қаржы жылы үшін беріледі.

      Егер нарық субъектісі өтінішхат берілген жылдың алдындағы соңғы қаржы жылынан аз мерзім ішінде жұмыс істеген жағдайда, мәліметтер мен құжаттар нарық субъектісі қызметінің жүзеге асырылуы басталғаннан бергі уақыт үшін беріледі.

      7. Нарық субъектісінің (тұлғалар тобының) Қазақстан Республикасында тауарлар өндіру, өткізу көлемдері, тауарлар экспорты мен импортының көлемдері туралы мәліметтері өтінішхат берілген жылдың алдындағы екі қаржы жылы үшін, жыл басынан бастап ағымдағы кезең үшін беріледі, сондай-ақ ағымдағы кезеңнен кейінгі үш жылға арналған болжам беріледі.

      Егер нарық субъектісі өтінішхат берілген кезге қарай қызметін екі жылдан аз уақыт жүзеге асырған жағдайда, мәліметтер мен құжаттар нарық субъектісі қызметінің жүзеге асырылуы басталғаннан бергі уақыт үшін беріледі.

      8. Егер монополияға қарсы органның шешімі үшінші тұлғалардың осы Кодекспен қорғалатын құқықтарын елеулі түрде қозғауы мүмкін болса, олар экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты қарауға қатысуға құқылы.

      Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты қарауға қатысуға үшінші тұлғаларды тарту мәселесін монополияға қарсы орган шешеді, бұл туралы өтінішхат берген тұлға хабардар етіледі.

      Ескерту. 203-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

204-бап. Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатқа қоса берілетін құжаттама

      1. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген экономикалық шоғырлануға келiсім беру туралы өтінішхатты монополияға қарсы органға ұсыну үшiн қажеттi құжаттамада:

      1) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      2) қызмет түрлерiнде немесе олардың iскерлiк операциялары географиясында жоспарланып отырған өзгерiстердi қоса алғанда, нарық субъектiсiн қайта ұйымдастыру мақсатының негiздемесi;

      3) бекітілген жарғы немесе оның жобасы;

      4) құрылатын нарық субъектiсiне берiлетiн мүлiкті беру мәлiметтері мен шарттарының тiзбесi;

      5) тікелей қайта ұйымдастырылатын нарық субъектілерінің әрқайсысы бойынша мыналар көрсетіледі:

      жеке тұлға үшін – жеке басын куәландыратын құжаттың деректерi, азаматтығы туралы мәліметтер, сондай-ақ тұрғылықты жері және заңды мекенжайы;

      атауы, заңды және нақты мекенжайлары;

      жарғылық капитал мөлшері және жарғылық капиталға қатысу үлесi;

      акциялардың түрлерi;

      6) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      7) қайта ұйымдастырылатын нарық субъектiлерi өндiретiн және өткiзетiн тауарларды өндiру мен өткiзудiң, тауарлардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;

      8) қайта ұйымдастырылатын нарық субъектiлерiмен бiр тұлғалар тобына кiретiн нарық субъектiлерi өндiретiн немесе өткiзетiн сол бір тауарларды немесе өзара алмастырылатын тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi қамтылады.

      9) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      2. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген экономикалық шоғырлануға келiсім беру туралы өтінішхатты монополияға қарсы органға беру үшiн қажеттi құжаттар мен мәлiметтер тiзбесi:

      1) мәміле жасалғанын растайтын шарттың (өзге де құжаттың) нысанасы, тараптар, мәміле жасау үшін негізгі шарттар, сондай-ақ мәміленің құны (бағасы) туралы сатып алушы немесе сатып алушының уәкілетті адамы қол қойған еркін нысандағы хат түрінде ұсынылатын мәліметтер;

      2) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын нарық субъектiсi және оның тікелей немесе жанама бақылауында болатын нарық субъектілері өндiретiн, өткiзетiн, экспорттайтын және импорттайтын тауарларға немесе өзара алмастырылатын тауарларға ұқсас тауарларды өндіруді, өткізуді, экспорттауды және Қазақстан Республикасына импорттауды жүзеге асыратын сатып алушы бойынша және сатып алушымен бiр тұлғалар тобына кiретiн әрбiр нарық субъектiсi бойынша мыналар көрсетіледі:

      жеке тұлға үшiн – жеке басын куәландыратын құжаттың деректерi, азаматтығы туралы мәліметтер, сондай-ақ тұрғылықты жері және заңды мекенжайы;

      атауы, заңды және нақты мекенжайлары;

      жарғылық капитал мөлшері және жарғылық капиталға қатысу үлесi;

      акциялардың түрлерi;

      өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын нарық субъектiсi, сондай-ақ оның тікелей немесе жанама бақылауында болатын нарық субъектілері өндiретiн, өткiзетiн, экспорттайтын және импорттайтын тауарларға немесе өзара алмастырылатын тауарларға ұқсас тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;

      3) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      4) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын нарық субъектiсiнiң тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;

      5) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын нарық субъектiсiнiң тiкелей немесе жанама бақылауында болатын нарық субъектiлерi өндiретiн, өткiзетiн, экспорттайтын және импорттайтын сол бір немесе өзара алмастырылатын тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;

      6) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      7) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      3. Алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      4. Алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      5. Осы Кодекстің 200-бабының 3-тармағында көзделген жағдайда экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты тиісті құқықтарды иемденетін тұлға осы Кодекстің 207-бабында көзделген құжаттар мен мәліметтердің тізбесін ұсына отырып береді.

      6. Алып тасталды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Ескерту. 204-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

205-бап. Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты қарау мерзімдері

      1. Монополияға қарсы орган өтінішхатты алған күннен бастап бес жұмыс күні iшiнде ұсынылған материалдардың толықтығын тексеруге және өтінішхат берген тұлғаны өтінішхаттың қарауға қабылданғаны немесе қабылдаудан бас тартылғаны туралы жазбаша түрде хабардар етуге мiндеттi.

      2. Экономикалық шоғырлануға келiсім беру туралы өтінішхатты қарау мерзiмi өтінішхат қарауға қабылданған кезден бастап он бес жұмыс күнінен аспауға тиiс.

      Бұл ретте осы баптың 3-тармағында көрсетілген жағдайларды қоспағанда, тоқтатыла тұру мерзімдері ескеріле отырып, экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты қараудың жалпы мерзімі он екі айдан аспауға тиіс.

      3. Өтiнiшхатты қарау мерзiмi монополияға қарсы орган немесе сот көрсетілген өтiнiшхат немесе онымен байланысты басқа өтiнiшхат бойынша шешiм қабылдағанға дейiн өтiнiшхатты қарау мүмкiн болмаған жағдайда тоқтатыла тұрады, бұл туралы монополияға қарсы орган өтiнiшхат берген тұлғаны мұндай шешiм қабылданған кезден бастап үш жұмыс күнi iшiнде жазбаша түрде хабардар етуге мiндеттi.

      4. Монополияға қарсы орган өтінішхатты қарау барысында нарық субъектiсiнен және (немесе) мемлекеттiк органнан шешiм қабылдау үшiн қажеттi қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды бес жұмыс күнінен кем болмайтын мерзімде сұратуға құқылы.

      5. Қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды ұсыну кезеңiнде, сондай-ақ тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізу кезінде өтiнiшхатты қарау мерзiмi тоқтатыла тұрады, бұл туралы монополияға қарсы орган өтiнiшхат берген тұлғаны мұндай шешiм қабылданған кезден бастап үш жұмыс күнi iшiнде жазбаша түрде хабардар етуге мiндеттi.

      Экономикалық шоғырлануды жасау кезінде тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізу, егер мәмілеге қатысушы тұлғалар (тұлғалар тобы) ұқсас немесе өзара алмастырылатын тауарларды не сабақтас тауар нарықтарындағы тауарларды өткізу жөніндегі қызметті жүзеге асырса және (немесе) бәсекелестікті шектеу белгілері болса, талап етіледі.

      6. Нарық субъектісі және (немесе) мемлекеттік органдар қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды ұсынғаннан кейін экономикалық шоғырлануға келiсім беру туралы өтiнiшхатты қарау автоматты түрде қайта басталады, бұл туралы монополияға қарсы орган өтiнiшхат берген тұлғаны үш жұмыс күнi iшiнде жазбаша түрде хабардар етуге мiндеттi. Экономикалық шоғырлануға келiсім беру туралы өтiнiшхатты қарау қайта басталған күннен бастап қарау мерзiмiнiң өтуi жалғасады.

      Ескерту. 205-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

206-бап. Жасалған экономикалық шоғырлану туралы монополияға қарсы органды хабардар ету тәртiбi

      Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 3), 4) және 5) тармақшаларында көзделген мәмiлелердi жасаған нарық субъектiлерi монополияға қарсы органды осы Кодекстің 201-бабы 8-тармағының екінші бөлігінде белгіленген мерзімде хабардар етедi.

      Жасалған экономикалық шоғырлану туралы хабарлама монополияға қарсы органға тiкелей де, байланыс мекемелерi арқылы да жіберiлуi мүмкiн.

      Монополияға қарсы органды:

      1) екi және одан көп нарық субъектiлерiнiң атқарушы органдарының, директорлар кеңестерi, байқаушы кеңестерi немесе басқа да басқару органдарының құрамына кіретін жеке тұлға, олардың кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзу шарттарын айқындайтын болса, аталған жеке тұлға;

      2) өзi кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзген кезде нарықтың басқа субъектiсiне орындауға мiндеттi нұсқаулар беру не оның атқарушы органының функцияларын жүзеге асыру үшін мүмкiндiк беретiн құқықтарды иемденетін (оның iшiнде сенiмгерлiк басқару туралы шарт, бiрлескен қызмет туралы шарт, тапсырма шарты негiзiнде) нарық субъектiсi хабардар етуге тиiс.

      Ескерту. 206-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

207-бап. Монополияға қарсы органға жасалған (жоспарланып отырған) экономикалық шоғырлану туралы хабарламаға (өтінішхатқа) қоса берілетін құжаттама

      1. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген жасалған (жоспарланып отырған) экономикалық шоғырлану туралы хабарламаны (өтінішхатты) монополияға қарсы органға жіберу (беру) үшiн қажеттi құжаттар мен мәлiметтер тiзбесi:

      1) мәміле жасалғанын растайтын шарттың (өзге де құжаттың) нысанасы, тараптар, мәміле жасау үшін негізгі шарттар, сондай-ақ мәміленің құны (бағасы) туралы сатып алушы немесе сатып алушының уәкілетті адамы қол қойған еркін нысандағы хат түрінде ұсынылатын мәліметтер;

      2) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын нарық субъектiсi және оның тікелей немесе жанама бақылауында болатын нарық субъектілері өндiретiн, өткiзетiн, экспорттайтын және импорттайтын тауарларға немесе өзара алмастырылатын тауарларға ұқсас тауарларды өндіруді, өткізуді, экспорттауды және Қазақстан Республикасына импорттауды жүзеге асыратын сатып алушы бойынша және сатып алушымен бiр тұлғалар тобына кiретiн әрбiр нарық субъектiсi бойынша мыналар көрсетіледі:

      жеке тұлға үшiн – жеке басын куәландыратын құжаттың деректерi, азаматтығы туралы мәліметтер, сондай-ақ тұрғылықты жері және заңды мекенжайы;

      атауы, заңды және нақты мекенжайлары;

      жарғылық капиталының мөлшері және қатысу үлесi;

      акциялардың түрлерi;

      өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын, нарық субъектiсi және оның тікелей немесе жанама бақылауында болатын нарық субъектілері өндiретiн, өткiзетiн, экспорттайтын және импорттайтын тауарларға немесе өзара алмастырылатын тауарларға ұқсас тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;

      3) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      4) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын нарық субъектiсiнiң тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;

      5) өзiне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын нарық субъектiсiнiң тiкелей немесе жанама бақылауында болатын нарық субъектiлерi өндiретiн, өткiзетiн, экспорттайтын және импорттайтын сол бір немесе өзара алмастырылатын тауарларды өндiру мен өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;

      6) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      7) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      2. Осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 5) тармақшасында көзделген жасалған (жоспарланып отырған) экономикалық шоғырлану туралы хабарламаны (өтінішхатты) монополияға қарсы органға жіберу (беру) үшiн қажеттi құжаттар мен мәлiметтер тiзбесi:

      1) екi және одан да көп нарық субъектiлерiнiң атқарушы органдарына, директорлар кеңестерiне, байқаушы кеңестерiне және басқа да басқару органдарына қатысуы болжанатын жеке тұлға туралы мәлiметтер:

      жеке басын куәландыратын құжаттың деректерi, өкiлеттiктерiн көрсете отырып, осы субъектiлерде кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзудiң шарттарын айқындауға мүмкiндiк беретiн азаматтығы, жұмыс орны, атқаратын лауазымы туралы мәліметтер;

      өкiлеттiктерi көрсетіле отырып, хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлғаның оларда кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзу шарттарын айқындайтын заңды тұлғалар тiзбесi;

      2) хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлға тағайындалатын немесе сайланатын заңды тұлғаның (тұлғалар тобының) және басқару органының атауы;

      3) хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлғаның атқарушы органдарына, директорлар кеңестерiне, байқаушы кеңестеріне және басқа да басқару органдарына кiруi жоспарланатын нарық субъектiлерiндегi лауазымның атауы;

      4) хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлғаның атқарушы органдарына, директорлар кеңестерiне, байқаушы кеңестеріне және басқа да басқару органдарына кiруi жоспарланатын нарық субъектiлерiнде осы тұлғаға кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзу шарттарын айқындауға мүмкiндiк беретiн құқықтар тiзбесi;

      5) хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлға кәсіпкерлік қызметті жүргізу шарттарын айқындайтын әрбір нарық субъектісі бойынша айрықша мыналар көрсетіледі:

      нарық субъектiсiнiң атауы, заңды және нақты мекенжайлары;

      тауарларды өндiрудiң, өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi;

      6) хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлғаның қатысуы жоспарланатын нарық субъектiсi, сондай-ақ осындай нарық субъектісінің тікелей немесе жанама бақылауында болатын нарық субъектілері бойынша мыналар көрсетіледі:

      нарық субъектiсiнiң атауы, заңды және нақты мекенжайлары;

      хабарламаны (өтінішхатты) жіберуші (беруші) тұлға кәсiпкерлiк қызметтi жүргiзу шарттарын айқындайтын нарық субъектiсi (субъектілері) өндіретін, өткізетін, экспорттайтын және Қазақстан Республикасына импорттайтын сол бір немесе өзара алмастырылатын тауарларды өндiрудiң, өткiзудiң, олардың экспорты мен Қазақстан Республикасына импортының көлемi.

      3. Монополияға қарсы органға осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 3) тармақшасында көзделген жасалған (жоспарланып отырған) экономикалық шоғырлану туралы хабарламаны (өтінішхатты) жіберу (беру) үшін қажетті құжаттар мен мәліметтер тізбесі:

      1) мәміле жасалғанын растайтын шарттың (өзге де құжаттың) нысанасы, тараптар, мәміле жасау үшін негізгі шарттар, сондай-ақ мәміленің құны (бағасы) туралы сатып алушы немесе сатып алушының уәкілетті адамы қол қойған еркін нысандағы хат түрінде ұсынылатын мәліметтер;

      2) өзіне қатысты осы Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 3) тармақшасында көзделген әрекеттер жасалатын нарық субъектісі шығару үшін сатып алынатын мүлікті пайдаланған тауарларға немесе өзара алмастырылатын тауарларға ұқсас тауарларды өндіруді, өткізуді, экспорттауды және Қазақстан Республикасына импорттауды жүзеге асыратын сатып алушы бойынша және сатып алушымен бір тұлғалар тобына кіретін әрбір нарық субъектісі бойынша мыналар көрсетіледі:

      жеке тұлға үшiн – жеке басын куәландыратын құжаттың деректерi, азаматтығы туралы мәліметтер, сондай-ақ тұрғылықты жері мен заңды мекенжайы;

      атауы, заңды және нақты мекенжайлары;

      жарғылық капиталының мөлшері және жарғылық капиталға қатысу үлесi;

      акцияларының түрлерi;

      сатып алынатын мүлік пайдаланыла отырып өндірілетін сол бір немесе өзара алмастырылатын тауарларды өндіру және өткізу, экспорттау және Қазақстан Республикасына импорттау көлемі;

      3) баланстық құнын көрсете отырып, мәміле нысанасын құрайтын мүліктің тізбесі;

      4) тауар түрлерiн көрсете отырып, алынатын мүлiктің қандай тауарларды шығару үшiн пайдаланылғаны және пайдаланылатыны туралы мәлiметтер.

      Ескерту. 207-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

208-бап. Экономикалық шоғырлануға келісу туралы өтінішхат бойынша шешім

      1. Монополияға қарсы орган экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты қарау нәтижелері бойынша мынадай шешімдердің бірін қабылдайды:

      1) экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы;

      2) уәжді қорытынды бере отырып, экономикалық шоғырлануға тыйым салу туралы.

      2. Монополияға қарсы органның экономикалық шоғырлануға келісім беру немесе экономикалық шоғырлануға тыйым салу туралы шешімі монополияға қарсы органның актісімен ресімделеді және мұндай шешім қабылданған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде өтінішхат берген тұлғаға, ал қаржы ұйымдарына қатысты қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органға да жіберіледі.

      3. Монополияға қарсы органның экономикалық шоғырлануға келісім беруі экономикалық шоғырлануға қатысушылардың экономикалық шоғырланудың бәсекелестікке теріс ықпалын жоятын немесе бәсеңдететін белгілі бір талаптар мен міндеттемелерді орындауымен байланыстырылуы мүмкін.

      Мұндай шарттар мен міндеттемелер, оның ішінде мүлікті басқару, пайдалану немесе оған иелік ету жөніндегі шектеулерге қатысты болуы мүмкін.

      4. Экономикалық шоғырлану монополияға қарсы органның экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы шешімі қабылданған күннен бастап бір жыл ішінде жүзеге асырылуға тиіс. Егер экономикалық шоғырлану белгіленген мерзімде жүзеге асырылмаса, экономикалық шоғырлануға қатысушылар экономикалық шоғырлануға рұқсат беру туралы жаңа өтінішхат береді.

      5. Монополияға қарсы орган өз бастамасы не мүдделі тұлғаның өтініші бойынша:

      1) егер шешім қабылданғаннан кейін үш жыл ішінде осы шешімді қабылдаудан бас тартылуға тиіс екендігіне негіз болатын мән-жайлар белгілі болған;

      2) егер шешім экономикалық шоғырлануды жүзеге асыру туралы өтінішхат берген тұлға ұсынған анық емес ақпарат негізінде қабылданса, бұл заңсыз шешім қабылдауға алып келген;

      3) экономикалық шоғырлануға қатысушылар монополияға қарсы органның шешіміне орай туындаған талаптар мен міндеттемелерді орындамаған жағдайларда, экономикалық шоғырлануға келісім беру немесе тыйым салу туралы шешімін қайта қарайды.

      6. Шешімді қайта қарау нәтижелері бойынша монополияға қарсы орган:

      1) шешімді өзгеріссіз қалдырады;

      2) шешімді өзгертеді;

      3) шешімнің күшін жояды;

      4) жаңа шешім қабылдайды.

      7. Егер монополияға қарсы орган шешімді қайта қарау нәтижелері бойынша экономикалық шоғырлануға берілген келісімнің күшін жою туралы шешім қабылдаса, нарық субъектісін, жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу монополияға қарсы органның талап қоюы бойынша сот тәртібімен заңсыз деп танылады және күші жойылады.

      8. Монополияға қарсы органның бұрын қабылдаған шешімін өзгерте алатын қосымша ақпарат пен құжаттарды қарау үшін өтініш беруші осы Кодексте белгіленген тәртіппен өтінішхат береді.

      9. Монополияға қарсы органның экономикалық шоғырлануға арнап бұрын қабылданған шешімді қайта қарау жөніндегі шешімі монополияға қарсы органның актісімен ресімделеді және мұндай шешім қабылданған кезден бастап үш жұмыс күні ішінде мүдделі тұлғаға жіберіледі.

      10. Егер экономикалық шоғырлану бәсекелестікті шектеуге алып келсе, оған тыйым салынады.

      Ескерту. 208-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

209-бап. Монополияға қарсы органның жасалған экономикалық шоғырлану туралы хабарлама бойынша шешiм қабылдауы

      1. Егер жасалған экономикалық шоғырлану туралы хабарлама монополияға қарсы органға келiп түскеннен кейiн күнтiзбелiк отыз күн өткен соң монополияға қарсы орган хабарламаны жiберген тұлғаға мәмiленiң күшiн жою қажеттiгi туралы нұсқама жiбермеген жағдайда, экономикалық шоғырлану жүзеге асырылды деп есептеледі.

      2. Егер монополияға қарсы орган жасалған экономикалық шоғырлану туралы хабарламаны қарау кезiнде оны жасау бәсекелестiктi шектеуге немесе жоюға, оның iшiнде нарық субъектісінің үстем жағдайының пайда болуы немесе күшеюi жолымен шектеуге немесе жоюға әкеп соғатыны немесе әкеп соғуы мүмкiн екендiгiн анықтаса, монополияға қарсы орган мәміленің күшін жою қажеттілігі туралы күнтiзбелiк отыз күн iшiнде орындалуға тиiс нұсқама шығарады.

      3. Мәміленің күшін жою қажеттілігі туралы нұсқама орындалмаған жағдайда, монополияға қарсы орган нарық субъектiсiн монополияға қарсы органның осы нұсқамасын орындауға мәжбүрлеу туралы талап қоюмен сотқа жүгiнеді.

      Ескерту. 209-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

210-бап. Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты қарауды тоқтату негіздері

      1. Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхатты қарау:

      1) өтініш берушілерден өтінішхатты кері қайтарып алу туралы хабарламалар келіп түскен;

      2) өтініш беруші ақпаратты монополияға қарсы орган айқындаған мерзімде бермеген, егер мұндай ақпараттың болмауы өтінішхатты қарауға кедергі келтірген;

      3) өтініш беруші өтінішхатты объективті түрде қарауға ықпал ететін анық емес ақпарат берген жағдайларда, тоқтатылуға жатады.

      2. Монополияға қарсы органның өтінішхатты қарауды тоқтату туралы шешімі монополияға қарсы органның актісімен ресімделеді және өтінішхат берген тұлғаға мұндай шешім қабылданған кезден бастап үш жұмыс күні ішінде жіберіледі.

      3. Өтінішхатты қарау тоқтатылғаннан кейін өтініш беруші монополияға қарсы органға экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы жаңа өтінішпен жүгінуге құқылы.

210-1-бап. Сенім білдірілген адам

      1. Монополияға қарсы органның экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы шешімінде көзделген талаптар мен міндеттемелердің орындалуына сараптамалық бағалау жүргізу үшін нарық субъектісі осы баптың талаптарына сәйкес айқындалатын сенім білдірілген адамды тартуға құқылы.

      2. Экономикалық шоғырланудың нысанасы болып табылатын мәселелер бойынша арнайы ғылыми немесе практикалық білімі бар адам сенім білдірілген адам болып табылады.

      3. Сенім білдірілген адам мен нарық субъектісі арасында монополияға қарсы орган бекітетін үлгілік нысан бойынша шарт жасалады.

      Сенім білдірілген адам монополияға қарсы органды шарт жасалғаны туралы ол күшіне енген күннен кейін күнтізбелік он күннен кешіктірмей хабардар етеді.

      4. Сенім білдірілген адам экономикалық шоғырлануға қатысушыларға қатысты тәуелсіз болуға тиіс.

      Мынадай:

      1) экономикалық шоғырлануға қатысушы болып табылатын не экономикалық шоғырлануға қатысушымен бір тұлғалар тобына кіретін;

      2) экономикалық шоғырлануға қатысушының бәсекелесі болып табылатын және (немесе) осындай тұлғамен бір тұлғалар тобына кіретін не экономикалық шоғырлануға қатысушының бәсекелесі болып табылатын тұлғамен бір тұлғалар тобына кіретін адам сенім білдірілген адам ретінде тартыла алмайды.

      5. Сенім білдірілген адам нарық субъектісінің экономикалық, мінез-құлықтық, ұйымдастырушылық, құрылымдық және өзге де, оның ішінде мыналарға:

      1) нарық субъектісінің бөлінуіне немесе оның құрамынан заңды тұлғаның бөлініп шығуына;

      2) нарық субъектісінің мүлікті, мүліктік және өзге де құқықтарды үшінші тұлғаларға өткізуіне, беруіне;

      3) мүдделер қақтығысын болғызбау үшін тұлғалар тобына кіретін нарық субъектілерін немесе нарық субъектісінің құрылымдық бөлімшелерін басқару функцияларын бөлуге;

      4) тауарларды өндіруге және (немесе) өткізуге, инвестицияларды бағыттауға, тауар нарығындағы мінез-құлықтың әлеуметтік, экономикалық және өзге де шарттарын орындауға;

      5) нарық субъектісінің тауарларына кемсітусіз қол жеткізуді қамтамасыз етуге;

      6) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу жөніндегі шараларды қабылдауға қатысты талаптар мен міндеттемелерді орындауына сараптамалық баға береді.

      6. Сенім білдірілген адам монополияға қарсы органға нарық субъектісінің экономикалық шоғырлануға келісім беруі туралы монополияға қарсы органның шешімінде көзделген талаптар мен міндеттемелерді орындауы туралы сараптамалық қорытынды жібереді.

      7. Заңмен қорғалатын құпияны құрайтын мәліметтерді жария етпеу туралы жазбаша міндеттеме берілген жағдайда, сенім білдірілген адамның құпия ақпаратты және (немесе) коммерциялық құпияны құрайтын мәліметтерді қоса алғанда, тиісті нарық субъектісінің сенім білдірілген адамның өз функцияларын іске асыруы үшін қажетті электрондық және қағаз құжаттарға, автоматтандырылған дерекқорларға (ақпараттық жүйелерге), электрондық және басқа да ақпарат жеткізгіштеріне қол жеткізуіне құқығы бар.

      8. Сенім білдірілген адам өзінің арнайы білімінің шегінен тыс мәселелер бойынша, сондай-ақ өзіне ұсынылған материалдар мен мәліметтер сараптамалық қорытынды ұсыну үшін жеткіліксіз болған жағдайда, сараптамалық қорытынды ұсынудан бас тартуға құқылы.

      9. Көрінеу жалған сараптамалық қорытынды ұсынғаны үшін сенім білдірілген адам Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

      10. Монополияға қарсы орган сенім білдірілген адамдардың тізілімін монополияға қарсы орган айқындайтын тәртіппен жүргізеді.

      Сенім білдірілген адамдардың тізіліміне кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктері ұсынатын кандидаттар енгізіледі.

      11. Сенім білдірілген адамның көрсететін қызметтеріне шартқа сәйкес нарық субъектісінің қаражаты есебінен ақы төленеді.

      Ескерту. 210-1-баппен толықтырылды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

211-бап. Табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтерге (тауарларға, жұмыстарға) жатпайтын қызметті жүзеге асыруы туралы монополияға қарсы органды хабардар ету тәртібі

      Ескерту. 211-бап алып тасталды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

19-тарау. МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ ОРГАННЫҢ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
ҚҰҚЫҚ ҚОРҒАУ ОРГАНДАРЫМЕН ЖӘНЕ БАСҚА МЕМЛЕКЕТТЕРДІҢ
МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ ОРГАНДАРЫМЕН ӨЗАРА ІС-ҚИМЫЛЫ

      Ескерту. 19-тарау алып тасталды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

20-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БӘСЕКЕЛЕСТІКТІ ҚОРҒАУ
САЛАСЫНДАҒЫ ЗАҢНАМАСЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫН АНЫҚТАУ

216-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеруді бастау үшін негіздер

      1. Монополияға қарсы орган өз өкілеттіктері шегінде Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексереді және тергеп-тексеру нәтижелері бойынша шешім қабылдайды.

      Тергеп-тексеру деп монополияға қарсы органның Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтың жасалғанын растайтын немесе жоққа шығаратын нақты деректерді осы Кодексте көзделген тәртіппен жинауға бағытталған іс-шаралары түсініледі.

      2. Монополияға қарсы органға Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуы туралы мәліметтердің келіп түсуі тергеп-тексеруді бастау үшін негіз болып табылады, олар:

      1) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуы немесе оның белгілері көрсетіле отырып, мемлекеттік органдардан келіп түскен материалдар;

      2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылу белгілерін көрсететін жеке және (немесе) заңды тұлғаның өтініші;

      3) монополияға қарсы органның өз қызметін жүзеге асыруы кезінде нарық субъектісінің, мемлекеттік органдардың, жергілікті атқарушы органдардың әрекеттерінен Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылу белгілерін анықтауы;

      4) монополияға қарсы органға келіп түскен, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылу белгілерінің бар екендігі туралы бұқаралық ақпарат құралдарының хабарлары;

      5) нарық субъектісінің, мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдардың, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымның әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзу белгілерінің бар екендігі туралы монополияға қарсы органның хабарламасын нарық субъектісінің, мемлекеттік органның, жергілікті атқарушы органның, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымның белгіленген мерзімде орындамауы болып табылады.

      3. Тергеп-тексерудiң басталуы тергеп-тексеруді жүргізу туралы бұйрықпен ресiмделедi.

      4. Әрекеттерінде картель белгілері қарастырылатын тергеп-тексеру объектілерін қоспағанда, тергеп-тексерудi жүргізу туралы бұйрықтың көшiрмесi қол қойылған күнiнен бастап үш жұмыс күнінен кешiктiрiлмей өтiнiш берушiге және тергеп-тексеру объектiсiне жiберiледi.

      Әрекеттерінде картель белгілері қарастырылатын тергеп-тексеру объектілеріне тергеп-тексерудi жүргізу туралы бұйрықтың көшiрмесi тергеп-тексеруді жүргізу кезінде тапсырылады.

      5. Тергеп-тексеруді жүргізу туралы бұйрыққа Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексінде белгіленген тәртіппен шағым жасау оның қолданылуын тоқтата тұрмайды.

      Ескерту. 216-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

217-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеруге қатысатын тұлғалар

      1. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеруге қатысатын тұлғалар:

      1) өтініш беруші – монополияға қарсы органға Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылғаны туралы мәліметтерді жіберген жеке немесе заңды тұлға;

      2) тергеп-тексеру объектісі - өздерінің әрекеттеріне қатысты тергеп-тексеру жүргізілетін жеке тұлға, заңды тұлға немесе дербес салық төлеуші болып табылатын (қаржы ұйымдарын қоспағанда) оның филиалы. Аталған тұлғалар тергеп-тексеру жүргізу туралы бұйрық шығарылған кезден бастап тергеп-тексеру объектісі деп танылады;

      3) мүдделі тұлғалар – Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуы туралы істі қарауға байланысты құқықтары мен заңды мүдделері қозғалатын жеке немесе заңды тұлғалар;

      4) монополияға қарсы органның лауазымды адамы – монополияға қарсы органның тергеп-тексеру жүргізуге уәкілеттік берілген қызметкері;

      5) куә – тергеп-тексеру үшін маңызы бар қандай да бір мән-жайлар өзіне белгілі болуы мүмкін кез келген жеке тұлға;

      6) сарапшы – арнайы ғылыми немесе практикалық білімі бар, іске мүдделі емес жеке тұлға болып табылады.

      2. Тергеп-тексеру жүргізу кезінде іске қатысатын тұлғалар өз құқықтары мен міндеттерін өзі немесе өкілі арқылы жүзеге асыруға құқылы.

      3. Егер тергеп-тексеру барысында тергеп-тексеру объектісінің емес, өзге тұлғаның әрекетінде (әрекетсіздігінде) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзу белгілері бар екендігі анықталса, монополияға қарсы орган мұндай тұлғаны осы Кодекстің 216-бабында көзделген тәртіппен тергеп-тексеру объектісі ретінде тартады.

      Ескерту. 217-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

218-бап. Тергеп-тексеруді жүргізу

      1. Нарық субъектісінің, мемлекеттік органның, жергілікті атқарушы органның, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымның әрекеттерінде осы Кодекстің 216-бабының 2-тармағында көзделген мәліметтерді қарау шеңберінде белгіленетін, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық белгілерінің болуын көрсететін нақты деректер болған жағдайда, монополияға қарсы орган тергеп-тексеруді жүргізу туралы бұйрық шығарады.

      2. Монополияға қарсы орган:

      1) осы Кодекстің 169-бабының 3-тармағында, 170-бабының 1-тармағында көзделген белгілер болған кезде тергеп-тексеру жүргізілгенге дейін нарық субъектісінің үстем үлесін айқындау мақсатында тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізеді;

      2) осы Кодекстің 174-бабында көзделген белгілер болған кезде, тергеп-тексеру жүргізілгенге дейін нарық субъектісінің үстем немесе монополиялық жағдайын анықтау мақсатында тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізеді.

      Бұл ретте осы нарық субъектісіне қатысты монополияға қарсы ден қою шаралары оның нақты үстем болған кезеңіне қолданылады.

      3. Тергеп-тексеру жүргізу туралы бұйрықта:

      1) тергеп-тексеру объектісінің немесе объектілерінің атауы;

      2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарға тергеп-тексеру жүргізу үшін негіздер;

      3) тергеп-тексеру объектісінің әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) байқалатын Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық белгілері;

      4) тергеп-тексерудің басталу және аяқталу датасы;

      4-1) тергеп-тексеру нысанасы;

      4-2) тексерілетін кезең;

      5) монополияға қарсы органның тергеп-тексеру жүргізуге уәкілеттік берілген лауазымды адамының тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе);

      6) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеруге қатысатын адамдардың құқықтары қамтылуға тиіс.

      4. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарға тергеп-тексеру жүргізу туралы бұйрық шығарылған күннен бастап үш айдан аспайтын мерзімде жүргізіледі. Монополияға қарсы орган тергеп-тексеру мерзімін ұзартуы мүмкін, бірақ ол екі айдан аспауға тиіс. Мерзімді ұзарту туралы бұйрық шығарылады, бұйрықтың көшірмесі ол шығарылған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде өтініш беруші мен тергеп-тексеру объектісіне жіберіледі.

      5. Монополияға қарсы орган тергеп-тексеру басталғанға дейін тергеп-тексеру жүргізу туралы бұйрықты құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшесіне, оның ішінде электрондық нысанда ұсыну арқылы оны құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі уәкілетті органда тіркейді.

      6. Монополияға қарсы орган тергеп-тексеру барысында бірнеше тергеп-тексеруді біреуіне біріктіру туралы немесе бөліп алу және жеке тергеп-тексеру жүргізу туралы шешім қабылдай алады.

      7. Біріктірілген тергеп-тексеруді жүргізудің мерзімі уақыты бойынша бірінші тергеп-тексеруді жүргізу басталған күннен бастап есептеледі.

      Ескерту. 218-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

219-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру кезіндегі дәлелдемелер

      1. Тергеп-тексеруді дұрыс жүргізу үшін маңызы бар кез келген нақты деректер, оның ішінде:

      1) өтініш берушінің, тергеп-тексеру объектісінің, мүдделі тұлғалардың және куәлардың түсініктемелері;

      2) сарапшылардың қорытындылары;

      3) заттай дәлелдемелер;

      4) өзге де құжаттар (оның ішінде, компьютерлік ақпараты, фото және кино түсірілімдері, дыбыс-, аудио- және бейнежазбалар бар материалдар) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылу фактілерінің дәлелдемелері бола алады.

      2. Дәлелдемелерді жинауды монополияға қарсы органның лауазымды адамы жүзеге асырады.

      3. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеруге қатысатын тұлғалар нақты деректер ұсынуға және олардың анықтығын дәлелдеуге құқылы.

220-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеруге қатысатын тұлғалардың құқықтары

      Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеруге қатысатын тұлғалардың:

      1) нарықтың басқа субъектiлерiнiң құпия ақпараты және (немесе) коммерциялық құпиясы бар материалдарын қоспағанда, iстің материалдарымен танысуға, олардан үзiндi көшірмелер жасауға және көшiрмелерiн алуға;

      2) дәлелдемелер ұсынуға және оларды зерттеуге қатысуға;

      3) іске қатысатын басқа да адамдарға сұрақтар қоюға;

      4) сарапшылар тарту туралы өтінішхатпен шығуға;

      5) жазбаша немесе ауызша нысанда түсіндірмелер беруге, тергеп-тексеру барысында туындайтын барлық мәселелер бойынша өз дәйектерін келтіруге;

      6) тергеп-тексеруге қатысатын басқа да тұлғалардың өтінішхаттарымен танысуға, тергеп-тексеруге қатысатын басқа да тұлғалардың өтінішхаттарына, дәйектеріне қарсылық білдіруге құқығы бар.

      Тергеп-тексеру объектісі Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындының жобасын келісу комиссиясының қарауына шығару үшін монополияға қарсы органға өтініш жасауға құқылы.

      Ескерту. 220-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

221-бап. Монополияға қарсы органның лауазымды адамдарының тергеп-тексеруді жүргізу кезіндегі құқықтары

      Ескерту. 221-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Монополияға қарсы органның лауазымды адамдарының тергеп-тексеруді жүргізу кезінде:

      1) тергеп-тексеру объектісінің аумағына және үй-жайларына кедергісіз кіруге;

      2) тергеп-тексеру нысанасына сәйкес тергеп-тексеру объектісінің автоматтандырылған дерекқорларына (ақпараттық жүйелеріне) және өзге де электрондық жеткізгіштеріне қол жеткізуге;

      3) тергеп-тексеру объектісінің қызметкерлерінен тергеп-тексеру нысанасына қатысы бар қажетті ақпаратты, құжаттарды немесе олардың көшірмелерін, тергеп-тексеру барысында туындаған мәселелер бойынша ауызша және жазбаша түрде түсініктемелерді монополияға қарсы орган белгілеген мерзімде сұратуға;

      4) тергеп-тексеруді жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының басқа да мемлекеттік органдарының мамандарын және өзге де адамдарды сарапшылар ретінде тартуға;

      5) тергеп-тексеру нысанасына сәйкес тергеп-тексеру объектісінің үй-жайы мен аумағындағы заттарды, электрондық және қағаз құжаттарды және басқа да ақпарат жеткізгіштерді қарап-тексеруге;

      6) тергеп-тексеру нысанасына сәйкес тергеп-тексеру объектісінің дерекқорынан (ақпараттық жүйелерінен) және өзге де электрондық жеткізгіштерінен құжаттардың, ақпараттардың көшірмелерін түсіріп алуға;

      7) мыналарға:

      тергеп-тексеру объектісі қызметкерлерінің және тергеп-тексеру объектісінің аумағындағы өзге де адамдардың әрекеттерін (әрекетсіздігін);

      тергеп-тексеру объектісінің үй-жайлары мен аумақтарын;

      тергеп-тексеру объектісінің үй-жайындағы немесе аумағындағы мүлікті аудио-, фото- және бейнетіркеуді жүргізуге;

      8) сараптама үшін өнім үлгілерін іріктеуге құқығы бар.

      Сараптама үшін өнім үлгілерін іріктеу тәртібі осы Кодекстің 149-бабына сәйкес айқындалады.

      Монополияға қарсы органның лауазымды адамдарының осы бапта көзделген барлық құқығы жұмыс күндері жергілікті уақыт бойынша сағат 9.00-ден бастап 18.00 дейінгі аралықта және тергеп-тексеру нысанасына сәйкес жүзеге асырылады.

      Бұзушылықтардың жолын кесу қажет болған жағдайда, монополияға қарсы органның лауазымды адамдарының өкілеттіктерін іске асыру жұмыстан тыс уақытта (түнгі уақыт, демалыс немесе мереке күндері) жүргізілуі мүмкін.

      Монополияға қарсы органның лауазымды адамдарының осы бапта көзделген әрекеттеріне Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексінде белгіленген тәртіппен шағым жасау олардың орындалуын тоқтата тұрмайды.

      Ескерту. 221-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

222-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуы туралы iстiтергеп-тексеруді тоқтата тұру және қайта бастау

      Ескерту. 222-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Монополияға қарсы орган:

      1) монополияға қарсы орган, сот, қылмыстық қудалау органдары Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру үшiн маңызы бар басқа iстi қараған;

      2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуына сол бір осы тергеп-тексеру объектiсiне қатысты басқа тергеп-тексеру жүргiзiлген;

      3) сараптама жүргiзiлген;

      4) егер Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарға тергеп-тексеру жүргізу кезінде белгілі бір тауар нарығында үлестің елу пайыздан асатынына қарамастан, тауар нарығындағы нарық субъектінің жағдайы үстем болып табылмайтындығы анықталатын болса, тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізу қажет болған жағдайларда, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеруді тоқтата тұруға құқылы.

      1-1. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру:

      1) осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайларда – монополияға қарсы орган, қылмыстық қудалау органдары шешім қабылдаған, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру үшін маңызы бар басқа іс бойынша сот актісі заңды күшіне енген күннен бастап;

      2) осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайда – осы тергеп-тексеру объектісіне қатысты Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды басқа тергеп-тексеру аяқталған күннен бастап;

      3) осы баптың 1-тармағының 3) тармақшасында көзделген жағдайда – монополияға қарсы органға сарапшының қорытындысы ұсынылған күннен бастап;

      4) осы баптың 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген жағдайларда – тауар нарығындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдау аяқталған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде қайта басталады.

      2. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру мерзiмi тергеп-тексерудi тоқтата тұрған кезде үзiледi және тергеп-тексеру қайта басталған кезден бастап жалғасады.

      3. Монополияға қарсы органның тергеп-тексеру жүргізуге уәкілеттік берілген лауазымды адамдары тергеп-тексеруді тоқтата тұру және қайта бастау, сондай-ақ сараптама тағайындау туралы ұйғарым шығарады. Сараптама тағайындау туралы ұйғарымның көшірмесі осындай ұйғарым шығарылған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде сарапшыға және тергеп-тексеру объектісіне жіберіледі.

      Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеруді тоқтата тұру, қайта бастау туралы ұйғарымның көшірмесі осындай ұйғарым шығарылған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде тергеп-тексеру объектісіне жіберіледі.

      Ескерту. 222-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

223-бап. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексерудi тоқтату

      Монополияға қарсы орган:

      1) тергеп-тексеру объектiсiнiң әрекеттерiнде Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтар болмаған;

      2) тергеп-тексерудің жалғыз объектiсi – заңды тұлға таратылған;

      2-1) тергеп-тексерудің жалғыз объектісі - заңды тұлға филиалы есептік тіркеуден алынған;

      3) тергеп-тексерудің жалғыз объектiсi – жеке тұлға қайтыс болған;

      4) Қазақстан Республикасының Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы кодексінде белгiленген ескіру мерзiмi өтiп кеткен;

      5) монополияға қарсы орган қарайтын әрекеттерде (әрекетсiздiкте) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтың болуы немесе болмауы туралы түйіндер қамтылған, заңды күшiне енген сот актiсi болған жағдайда, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексерудi тоқтатады.

      Ескерту. 223-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

224-бап. Монополияға қарсы органның Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру нәтижелері бойынша шешімдері

      1. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері бойынша монополияға қарсы органның лауазымды адамы қорытынды әзірлейді, оның негізінде монополияға қарсы орган мынадай:

      1) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеруді осы Кодекстің 223-бабында көзделген негіздер бойынша тоқтату;

      2) әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғау және осы Кодекстің 226-бабы 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында белгіленген жағдайларда нұсқама шығару;

      3) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды жою туралы нұсқама шығару;

      4) сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізу үшін материалдарды құқық қорғау органдарына беру туралы шешімдердің бірін қабылдайды.

      1-1. Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындының жобасы тергеп-тексеру объектісіне тергеп-тексеру аяқталғанға дейін кемінде күнтізбелік отыз күн бұрын мерзімде тапсырылады немесе хабарламасы бар хатпен жіберіледі.

      2. Тергеп-тексеру объектісі тергеп-тексеру аяқталғанға дейін кемінде күнтізбелік жиырма күн бұрын мерзімде өтініш жасаған жағдайда, монополияға қарсы органның лауазымды адамы (лауазымды адамдары) осындай өтінішті алған күннен бастап күнтізбелік жиырма бес күннен кешіктірмей, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарды тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындының жобасын келісу комиссиясының қарауына шығарады.

      Келісу комиссиясы енгізілген қорытындының жобасын енгізілген күнінен бастап күнтізбелік бес күннен аспайтын мерзімде тергеп-тексеруге қатысатын адамдарды отырысқа шақыра отырып, оның толықтығы мен Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылық фактілерінің онда келтірілген дәлелдемелерінің сапасы тұрғысынан қарайды.

      Келісу комиссиясы қорытынды жобасын қарау нәтижелері бойынша өз ескертулері мен ұсынымдарын шығарады, олар хаттамамен ресімделеді және келісу комиссиясының отырысы өткен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде лауазымды адамға (лауазымды адамдарға) жұмыс үшін жіберіледі.

      Келісу комиссиясының ескертулерімен және ұсынымдарымен келіспеген жағдайда, лауазымды адам (лауазымды адамдар) бес жұмыс күні ішінде уәжді қорытынды қалыптастырады, ол лауазымды адам (лауазымды адамдар) уәжді қорытындыны қалыптастырған күннен бастап бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде келісу комиссиясының қарауына жатады.

      2-1. Осы баптың 1-1 және 2-тармақтарында көрсетілген ережелер монополиялық жоғары (төмен) немесе монопсониялық төмен бағаларды белгілеу, ұстап тұру белгілері бойынша, сондай-ақ бағаларды (тарифтерді), жеңілдіктерді, үстемеақыларды (қосымша ақыларды) және (немесе) үстеме бағаларды белгілеу немесе ұстап тұру, сауда-саттықта бағаларды көтеру, төмендету немесе ұстап тұру бөлігінде картель белгілері бойынша Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықтарға тергеп-тексеруді жүргізу жағдайларында қолданылмайды.

      3. Монополияға қарсы органның лауазымды адамы (лауазымды адамдары) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының бұзылуын тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындыға қол қойған күн тергеп-тексерудің аяқталуы деп есептеледі.

      4. Алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      5. Тергеп-тексеру нәтижелерi бойынша қорытындыға қол қойылған күнінен бастап үш жұмыс күнiнен кешiктiрiлмей оның көшірмесі тергеп-тексеру объектiсiне табыс етіледі немесе хабарламасы бар хатпен жiберiледi. Өтiнiш берушiге қабылданған шешiм туралы нақ сол мерзiмде хабарланады.

      5-1. Алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      6. Монополияға қарсы органның лауазымды адамы (лауазымды адамдары) тергеп-тексеру нәтижелері бойынша қорытындыға қол қойған (шешім қабылданған) күн әкімшілік құқық бұзушылықты жасау фактісі анықталған кез деп есептеледі.

      7. Алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 224-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

21-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БӘСЕКЕЛЕСТІКТІ ҚОРҒАУ
САЛАСЫНДАҒЫ ЗАҢНАМАСЫН БҰЗУДЫҢ ЖОЛЫН КЕСУ ЖӘНЕ МОНОПОЛИЯҒА ҚАРСЫ ОРГАННЫҢ НҰСҚАМАЛАРЫН ҚАЙТА ҚАРАУ

225-бап. Монополиялық кірісті айқындау негіздері және тәртібі

      1. Осы Кодекспен шектелген монополиялық қызметті жүзеге асыру нәтижесінде нарық субъектісі алған кіріс монополиялық кіріс болып табылады.

      2. Нарық субъектісі монополиялық кірісті:

      1) нарық субъектілерінің бәсекелестікке қарсы келісім немесе келісілген әрекеттер жасауы;

      2) нарық субъектісінің өзінің үстем немесе монополиялық жағдайын теріс пайдалануы нәтижесінде алуы мүмкін.

      3. Монополиялық кіріс нарық субъектісінің осы баптың 2-тармағында көрсетілген әрекеттерді жүзеге асырған кезінен бастап нарық субъектісі осы әрекеттерді тоқтатқан кезге дейін айқындалады.

      4. Монополиялық кіріс:

      1) үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі монополиялық жоғары бағаны қолдану кезінде алынған кіріс пен осы Кодекстің 175-бабының ережелеріне сәйкес айқындалған бағалар негізінде есептелген кіріс арасындағы айырма ретінде монополиялық жоғары бағаларды белгілеген кезде;

      2) үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі үстем жағдайға ие нарық субъектісінің бәсекелестерді тауар нарығынан ығыстырып шығару есебінен өткізу көлемдерін ұлғайту нәтижесінде алған қосымша кірісі ретінде монополиялық төмен бағаны белгілеген кезде;

      3) монопсониялық жағдайға ие нарық субъектісі тауар өткізуші нарық субъектісінің осындай тауарды өндіру мен өткізуге қажетті шығыстар мен пайдасы негізінде айқындаған бағасы бойынша осы нарық субъектісінің тауарды сатып алу шығындары мен тауарларды монопсониялық төмен бағалар бойынша сатып алу кезінде қалыптасқан шығындары арасындағы айырма ретінде монопсониялық төмен бағаны белгілеген кезде;

      4) нарық субъектісі, тауарларды өндіруге және (немесе) өткізуге қажетті негізделген шығыстар мен іс жүзінде төленген салықтар шегерілгенде бәсекелестікке қарсы келісімдерді немесе келісілген әрекеттерді жасаған кезде осы әрекеттерден алынған бүкіл кіріс ретінде айқындалады.

      5. Монополиялық кірісті алып қою Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

226-бап. Монополияға қарсы ден қою шаралары

      1. Монополияға қарсы орган белгіленген өкілеттіктеріне сәйкес:

      1) нарық субъектілеріне:

      осы Кодекстің нормаларын бұзушылықтарды тоқтату және (немесе) олардың салдарларын жою;

      бастапқы жағдайды қалпына келтіру;

      осы Кодекске қайшы келетін шарттарды бұзу немесе өзгерту;

      экономикалық шоғырлануды реттеу кезінде мәмілелерді бұзу немесе оларды жарамсыз деп тану арқылы олардың күшін жою қажеттігі туралы орындалуы міндетті нұсқамалар беруге;

      2) мемлекеттік, жергілікті атқарушы органдарға, мемлекет нарық субъектілерінің қызметін реттеу функцияларын берген ұйымдарға өздері қабылдаған актілердің күшін жою немесе оларды өзгерту, бұзушылықтарды жою, сондай-ақ өздері жасасқан, осы Кодекске қайшы келетін келісімдер мен мәмілелерді бұзу, күшін жою немесе өзгерту және бәсекелестікті қамтамасыз етуге бағытталған әрекеттер жасау туралы орындалуға міндетті нұсқамалар беруге;

      3) бәсекелестікті қорғау және монополистік қызметті шектеу саласындағы әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарауға және Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен әкімшілік жазалар қолдануға;

      4) сотқа талап қоюмен және өтініштермен жүгінуге, сондай-ақ соттар Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының қолданылуы мен бұзылуына байланысты істерді қараған кезде процестерге қатысуға құқылы.

      2. Осы Кодекстің нормалары бұзылған кезде нарық субъектілері, мемлекеттік органдар, жергілікті атқарушы органдар:

      1) монополияға қарсы органның нұсқамаларына сәйкес бұзушылықты тоқтатуға және оның салдарын жоюға, бастапқы жағдайды қалпына келтіруге, шартты бұзуға, нарықтың басқа субъектісімен шарт жасасуға немесе оған өзгерістер енгізуге, монополияға қарсы орган Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасына сәйкес келмейді деп таныған актінің күшін жоюға, нұсқамада көзделген өзге де әрекеттерді орындауға;

      2) келтірілген залалды Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтеуге;

      3) монополияға қарсы органның Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген тәртіппен әкімшілік жаза қолдану туралы қаулысын орындауға міндетті.

      3. Нұсқама монополияға қарсы орган белгілеген ақылға қонымды мерзімде орындалуға жатады.

      Монополияға қарсы орган берілген нұсқамалардың орындалуын бақылауды жүзеге асырады.

      Нұсқама орындалмаған жағдайда, монополияға қарсы орган нарық субъектісін, мемлекеттік органды, жергілікті атқарушы органды монополияға қарсы органның нұсқамасын орындауға мәжбүрлеу туралы талап қоюмен сотқа жүгінуге құқылы.

      Ескерту. 226-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

227-бап. Нұсқаманы ресімдеуге қойылатын талаптар

      Нұсқама монополияға қарсы органның қатаң есептіліктегі бланкісінде ресімделеді және ол:

      1) өзіне (өздеріне) қатысты нұсқама жасалатын нарық субъектісінің және (немесе) мемлекеттік органның және (немесе) жергілікті атқарушы органның немесе олардың лауазымды адамдарының атауын;

      2) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзудың анықталған фактісінің (фактілерінің), сондай-ақ нарық субъектісі не мемлекеттік орган немесе жергілікті атқарушы орган немесе олардың лауазымды адамдары бұзған құқық нормаларының сипаттамасын;

      3) нарық субъектісі және (немесе) мемлекеттік орган және (немесе) жергілікті атқарушы орган немесе олардың лауазымды адамдары Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзушылықты жою үшін жасауға тиіс (немесе оны (оларды) жасаудан тартынуға тиіс) әрекеттерді;

      4) нұсқаманың орындалу мерзімін;

      5) нұсқаманың орындалуы туралы ақпаратты беру мерзімін;

      6) нұсқамаға қол қоюға уәкілеттік берілген адамның қолтаңбасын;

      7) монополияға қарсы органның елтаңбалық мөрін қамтуға тиіс.

228-бап. Монополияға қарсы органның нұсқамаларын қайта қарау

      1. Монополияға қарсы орган нұсқаманы (өзінің немесе аумақтық бөлімшесінің нұсқамасын) өз бастамасы не мүдделі тұлғаның өтініші бойынша:

      1) егер елеулі мән-жайлар монополияға қарсы органға белгілі болмаған және белгілі болуы мүмкін болмаған, бұл заңсыз немесе негізсіз нұсқама шығаруға әкеп соққан;

      2) егер нұсқама анық емес ақпараттың негізінде шығарылып, бұл заңсыз немесе негізсіз нұсқама шығаруға әкеп соққан;

      3) егер нұсқама Қазақстан Республикасы заңнамасының нормалары бұзыла отырып шығарылған;

      4) нұсқамада жіберілген жаңылыс жазулар немесе анық арифметикалық қате түзетілген жағдайларда қайта қарай алады.

      Монополияға қарсы орган өз нұсқамасының орындалуын оны қайта қарау аяқталғанға дейін тоқтата тұра алады, бұл туралы іске қатысатын тұлғалар жазбаша хабардар етіледі.

      2. Қайта қарау нәтижелері бойынша монополияға қарсы орган:

      1) нұсқаманы өзгеріссіз қалдыруы;

      2) нұсқаманы өзгертуі;

      3) нұсқаманың күшін жоюы;

      4) жаңа нұсқама шығаруы мүмкін.

      3. Мүдделі тұлғаның өтініші бойынша нұсқама қайта қаралған кезде монополияға қарсы орган өтініш (шағым) берген тұлғаның немесе өтініш (шағым) мүддесіне орай берілген тұлғаның жағдайын нашарлатуға құқылы емес.

      Ескерту. 228-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

229-бап. Монополияға қарсы органның аумақтық бөлімшелерінің нұсқамаларын тексеру

      Ескерту. 229-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

      Монополияға қарсы органның аумақтық бөлімшелері қабылдаған нұсқамалар нарық субъектілерінің өтініштері немесе жоғары тұрған монополияға қарсы органның бастамасы бойынша тексерілуі мүмкін.

      Ескерту. 229-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

230-бап. Монополияға қарсы органның нұсқамаларына шағым жасау

      1. Монополияға қарсы органның нұсқамаларына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен сотқа шағым жасалуы мүмкін.

      2. Монополияға қарсы органға аумақтық бөлімшенің нұсқамаларына шағым жасау үшін:

      1) іс үшін маңызы бар мән-жайлардың толық анықталмауы;

      2) іс үшін маңызы бар және анықталған деп танылған мән-жайлардың дәлелденбеуі;

      3) шешімде жазылған түйіндердің істің мән-жайларына сәйкес келмеуі;

      4) Қазақстан Республикасы заңнамасы нормаларының бұзылуы немесе дұрыс қолданылмауы негіздер болып табылады.

      3. Нарық субъектісі монополияға қарсы органның аумақтық бөлімшесінің нұсқамасына ол нарық субъектісіне табыс етілген күннен бастап үш ай ішінде Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауы мүмкін.

      Ескерту. 230-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

231-бап. Үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдаланған жағдайларда мәжбүрлеп бөлу немесе бөліп шығару

      1. Егер үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі осы Кодекстің 174-бабында көзделген бұзушылықтар үшін күнтізбелік бір жыл ішінде екі рет әкімшілік жауаптылыққа тартылған және бәсекелестікті шектейтін әрекеттер жасауды жалғастырған жағдайда, монополияға қарсы орган бәсекелестікті дамыту мақсатында осы нарық субъектісін мәжбүрлеп бөлу немесе оның құрамынан құрылымдық бөлімшелері базасында бір немесе бірнеше заңды тұлғаны бөліп шығару туралы талап қоюмен сотқа жүгінуге құқылы.

      2. Сот, егер жиынтығында:

      1) құрылымдық бөлімшелердің технологиялық тұрғыдан негізделген өзара байланысы болмау;

      2) тиісті тауар нарығында қайта ұйымдастыру нәтижесінде құрылған заңды тұлғалардың дербес қызметі мүмкіндігінің бар болу шарттары орындалса, бәсекелестікті дамыту мақсатында мәжбүрлеп бөлу немесе бөліп шығару туралы шешім қабылдайды.

      3. Соттың мәжбүрлеп бөлу не бөліп шығару туралы шешімі меншік иесінің немесе оның уәкілетті органының көрсетілген шешімде көзделген талаптарды ескере отырып және көрсетілген шешімде айқындалған, бірақ алты айдан аспайтын мерзімде орындауына жатады.

      Ескерту. 231-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

5-БӨЛІМ. ЖЕКЕ КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУДЫҢ НЕГІЗГІ
БАҒЫТТАРЫ МЕН ТҮРЛЕРІ
22-тарау. ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА КӘСІПКЕРЛІКТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ

232-бап. Шағын және орта кәсіпкерлікті мемлекеттiк қолдау түрлері

      Шағын және орта кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау осы Кодекстің 93-бабында көзделген шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау түрлері бойынша мыналарды:

      шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң мемлекеттiк қаржылық, материалдық-техникалық және ақпараттық ресурстарды, сондай-ақ ғылыми-техникалық әзiрлемелер мен технологияларды пайдалануы үшiн жағдайлар жасауды;

      мемлекеттiк тiркеудiң және таратудың оңайлатылған тәртiбiн белгiлеудi;

      салық салудың оңтайлы режимiн белгiлеудi;

      шағын және орта кәсiпкерлiкке кредит беру бағдарламаларын қабылдауды;

      шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау және дамыту үшiн

      инвестицияларды, оның iшiнде шетелдiк инвестицияларды тарту және пайдалану жүйесiн жасауды;

      шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне ағымдағы жылы осы тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алу үшін бөлінген жиынтық мәндегі жалпы көлемнің кемінде елу пайызы мөлшерінде белгіленетін шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне сатып алуды жүргізу туралы ақпарат беруді;

      шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді мемлекеттік сатып алуға қатысу мәселелері бойынша консультация беруді;

      жұмыс iстеп тұрған шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытудың оқу және зерттеу орталықтарын, консалтингтiк ұйымдар мен ақпараттық жүйелерiн дамыту және жаңаларын құру жолымен кадрлар даярлауды, қайта даярлауды және олардың бiлiктiлiгiн арттыруды ұйымдастыруды, сондай-ақ шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту саласында тәжірибе алмасу бойынша халықаралық бағдарламалар мен жобаларды іске асыруды қоса алғанда, жүзеге асырылады.

      Ескерту. 232-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 26.12.2018 № 202-VI Заңымен (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі).

232-1-бап. Әлеуметтік кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау

      Әлеуметтік кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау осы Кодекстің 93-бабында көзделген жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау шараларынан және осы Кодекстің 232-бабында көзделген шағын және орта кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау шараларынан басқа, мынадай түрде жүзеге асырылады:

      1) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерін қолдау инфрақұрылымының болуын қамтамасыз ету;

      2) "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес салықтық жеңілдіктер беру;

      3) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілеріне қаржылай қолдау көрсету (оның ішінде екінші деңгейдегі банктер беретін кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемесіне және мүлікті мүліктік жалдауға (жалға) ақы төлеуге субсидиялау беру шеңберінде);

      4) мемлекеттік мүлікті "Мемлекеттік мүлік туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес сатып алу құқығынсыз жеңілдікті шарттармен мүліктік жалдауға (жалға) беру;

      5) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілеріне ақпараттық қолдау көрсету;

      6) әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілеріне консультациялық және әдістемелік қолдау көрсету, акселерациялық бағдарламалар арқылы дамыту (оның ішінде қаражат тарту, тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алуға қатысу мәселелері бойынша).

      Осы Кодекстің мақсаттары үшін акселерациялық бағдарламалар деп оқыту және сараптамалық қолдау арқылы әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерін қарқынды дамыту және ілгерілету бағдарламалары түсініледі;

      7) өңіраралық ынтымақтастықты дамытуға, іскерлік әріптестерді іздестіруге жәрдемдесу (оның ішінде іскерлік іс-шаралар өткізу, сондай-ақ әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерінің көрсетілген іс-шараларға қатысуын қамтамасыз ету арқылы);

      8) кәсіптік білім беру мен қосымша білім беруді ұйымдастыру;

      9) экономика салаларында әлеуметтік маңызы бар жобаларды ұйымдастыру және іске асыру үшін мемлекеттік гранттар беру.

      Ескерту. 232-1-баппен толықтырылды – ҚР 24.06.2021 № 52-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

233-бап. Бизнес-инкубаторлар

      1. Шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қалыптасуы кезеңiнде өндiрiстiк үй-жайлар, жабдықтар беру, ұйымдастырушылық, құқықтық, қаржылық, консалтингтiк және ақпараттық қызметтер көрсету арқылы оларға қолдау көрсету үшiн құрылатын заңды тұлға бизнес-инкубатор болып табылады.

      2. Бизнес-инкубаторлар шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қалыптасуына және дамуына жәрдем көрсету үшiн құрылады.

      Бизнес-инкубатордың мiндеттерi:

      1) бизнес-инкубаторға орналастыру үшiн шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiн iрiктеу;

      2) шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне бiлiм беру, маркетингтiк, консалтингтiк және басқа да ұйымдастырушылық-басқарушылық қызметтер көрсету;

      3) шағын кәсіпкерлік субъектілерінің инновациялық қызметін мемлекеттік қолдау болып табылады.

      Ескерту. 233-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

234-бап. Шағын және орта кәсіпкерлік субъектiлерiн мүліктік қолдау

      1. Сауда-делдалдық қызметтi қоспағанда, өндiрiстiк қызметтi және қызметтер көрсету саласын ұйымдастыру үшiн шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiне бiр жылдан астам пайдаланылмаған мемлекеттiк меншiк объектiлерi сенiмгерлiк басқаруға немесе жалға берiлуi мүмкiн.

      Шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң жалдау немесе сенiмгерлiк басқару шартының талаптарын орындауын бақылауды республикалық және коммуналдық меншiкке иелік етуге уәкiлеттiк берілген тиiстi мемлекеттiк органдар жүзеге асырады.

      2. Сауда-делдалдық қызметтi жүзеге асыратын субъектілерді қоспағанда, өндiрiстiк қызметтi ұйымдастыру және халыққа қызметтер көрсету саласын дамыту үшiн жалға немесе сенiмгерлiк басқаруға берiлген мемлекеттiк меншiк объектiлерiн және олар алып жатқан жер учаскелерін шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң меншiгiне, олар көзделген шарттарды орындаған жағдайда, шарт жасасқан кезден бастап бiр жыл өткен соң мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган айқындайтын тәртiппен өтеусiз берілуі мүмкін.

23-тарау. АГРОӨНЕРКӘСІПТІК КЕШЕНДІ ЖӘНЕ АУЫЛДЫҚ ЖЕРЛЕРДЕГІ
КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТТІҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫНА ЖАТПАЙТЫН ТҮРЛЕРІН
МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ

235-бап. Агроөнеркәсiптiк кешендi дамытуды мемлекеттiк қолдау

      1. Ауыл шаруашылығы қызметін жүзеге асыратын жеке кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттiк қолдау:

      1) агроөнеркәсiптiк кешен және ауылдық аумақтар саласында кредит берудi дамыту;

      2) агроөнеркәсiптiк кешендi субсидиялау;

      3) ауыл шаруашылығы өнiмiн кепiлдендiрiлген сатып алу бағасы бойынша сатып алу;

      4) агроөнеркәсiптiк кешендi техникалық жарақтандыру;

      5) агроөнеркәсiптiк кешендi ақпараттық-маркетингтiк қамтамасыз ету;

      6) агроөнеркәсiптiк кешендi ғылыми, нормативтiк-әдiстемелiк қамтамасыз ету және ол үшiн кадрлар даярлау;

      7) ауылдық аумақтардың әлеуметтiк және инженерлiк инфрақұрылымын дамытуға инвестицияларды жүзеге асыру;

      8) негiзгi өндiрiстiк құралдарды – ауыл шаруашылығы техникасының паркiн, технологиялық жабдықтарды, ауыл шаруашылығының мал басын жаңартуға арналған жағдайларды ұстап тұратын қаржылық құралдарды қолдану;

      9) ауыл шаруашылығына инвестициялар тарту үшiн қажеттi жағдайлар жасау;

      10) өнiм экспортын қолдау;

      11) салалық ғылымды дамыту және агротехнологиялық бiлiмдi тарату;

      12) мемлекеттік қолдаудың өзге де нысандарын ұсыну арқылы жүргізіледі.

      2. Ауыл шаруашылығы қызметiн және ауылдық жердегі кәсіпкерлік қызметтің ауыл шаруашылығына жатпайтын түрлерін жүзеге асыратын жеке кәсiпкерлiк субъектiлерiн мемлекеттiк қолдау республикалық және өңiрлiк деңгейлерде жүргiзiледi және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес реттеледi.

      3. Ауыл шаруашылығы қызметiн жүзеге асыратын жеке кәсiпкерлiкке мемлекеттiк қолдау көрсетудiң мерзiмдерi, көлемi мен шаралары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгiленедi.

236-бап. Агроөнеркәсiптiк кешен және ауылдық аумақтар саласында кредит беру

      1. Агроөнеркәсiптiк кешен және ауылдық аумақтар саласында кредит беру Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес бюджеттік кредит беру не мамандандырылған ұйымдардың жарғылық капиталын қалыптастыруға немесе ұлғайтуға қатысу арқылы жүзеге асырылады.

      2. Агроөнеркәсiптiк кешен және ауылдық аумақтар саласында кредит беру "Агроөнеркәсiптiк кешендi және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттiк реттеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген ережелер ескеріле отырып, мынадай бағыттар бойынша жүргiзiледi:

      1) ауыл шаруашылығы өндірісінің инфрақұрылымын қалыптастыру және дамыту;

      2) ауыл шаруашылығы техникасы мен технологиялық жабдықтардың, балық шаруашылығына арналған жабдықтардың және аулау құралдарының лизингі;

      3) агроөнеркәсiптiк кешенде кредит беруді жүзеге асыратын кредиттік серіктестіктерді ұйымдастыру және оларға кредит беру;

      4) ауылдық жердегi кәсiпкерлiк қызметтiң ауыл шаруашылығына жатпайтын түрлерiне кредит беру;

      5) aуыл шаруашылығы өнiмiн сатып aлу, өндiру, қайта өңдеу және өткiзу;

      6) жасанды түрде балық өсiру және балық өнiмiн қайта өңдеу;

      7) ауыл халқына микрокредит берудi ұйымдастыру.

237-бап. Агроөнеркәсiптiк кешендi субсидиялау

      1. Агроөнеркәсiптiк кешенді субсидиялау мынадай:

      1) агроөнеркәсiптiк кешен салаларын дамытуға бағытталған субсидиялаудың экономикалық тиiмдiлігі;

      2) өндiрiлетін өнiмнiң сапасын және бәсекеге қабілеттілігiн арттыру жағдайында агроөнеркәсiптiк кешен салаларының дамуын экономикалық ынталандыру ретiнде жүзеге асырылады.

      2. Агроөнеркәсiптiк кешендi субсидиялау агроөнеркәсiптiк кешенді дамыту саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртiппен "Агроөнеркәсiптiк кешендi және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттiк реттеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген бағыттар бойынша жүзеге асырылады.

238-бап. Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды тұрақтандыру тетіктерін іске асыру

      1. Азық-түлік тауарларының нарығын тұрақтандыру мақсатында мемлекет әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды тұрақтандыру тетіктерін іске асырады.

      2. Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды тұрақтандыру тетіктері әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды тұрақтандыру тетіктерін іске асыру қағидаларына сәйкес іске асырылады.

      3. Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларына бағаларды тұрақтандыру тетіктерін іске асыратын мамандандырылған ұйымдардың тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      Ескерту. 238-бап жаңа редакцияда - ҚР 02.04.2019 № 241-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

239-бап. Агроөнеркәсiптiк кешендi ақпараттық қамтамасыз ету

      1. Агроөнеркәсiптiк кешендi ақпараттық-маркетингтік қамтамасыз ету:

      1) агроөнеркәсіптiк кешеннiң ақпараттық-маркетингтiк жүйесiн ұйымдастыру;

      2) ақпараттық материалдарды бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау және мамандандырылған жинақтар, журналдар, тақырыптық басылымдар басып шығару;

      3) қазiргi заманғы ақпараттық-коммуникациялық технологиялар мен ақпараттық жүйелерді құруға және дамытуға жәрдемдесу;

      4) көрме-жәрмеңкелер ұйымдастыру және отандық ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердің өнiмiне жарнамалық қолдау көрсету;

      5) оқыту семинарларын ұйымдастыру;

      6) агроөнеркәсіптік кешенді ғылыми, нормативтік-әдістемелік қамтамасыз ету және ол үшін кадрлар даярлау;

      7) аграрлық ғылымды дамыту және ғылыми әзірлемелерді өндіріске тарату арқылы жүзеге асырылады.

      2. Мамандандырылған ұйымдардың агроөнеркәсiптiк кешен субъектiлерiне өтеусiз негiзде ұсынуына жататын ақпарат пен көрсетілетін қызметтердiң тiзбесiн агроөнеркәсiптiк кешендi дамыту саласындағы уәкiлетті орган айқындайды.

240-бап. Агроөнеркәсіптік кешендегі сақтандыруды мемлекеттік қолдау

      Агроөнеркәсіптік кешендегі сақтандыруды мемлекеттік қолдау "Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      Ескерту. 240-бап жаңа редакцияда - ҚР 28.10.2019 № 268-VI Заңымен (06.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

241-бап. Шаруа немесе фермер қожалықтарын мемлекеттiк қолдау

      1. Мемлекет отандық шаруа нарығын немесе фермерлік нарықты дамытуға және қорғауға жәрдемдеседі.

      2. Жұмыскерлерінің жылдық орташа саны елу адамнан аспайтын және орта есеппен алғанда жыл iшiндегi активтерiнiң жалпы құны алпыс мың еселенген есептiк көрсеткiштен аспайтын шаруа немесе фермер қожалықтары:

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      1) тармақшаның қолданысқа енгізілу тәртібін ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексінің 324-бабының 14-тармағынан қараңыз.

      1) Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасын қолдана отырып, электр энергиясы, жылумен, сумен жабдықтау және кәріз бойынша қосылатын қуат үшiн ақы төлеуден Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртiппен және шарттарда босатылады;

      2) мемлекет қатысатын екiншi деңгейдегi банктерде ақы төлемей шоттар ашады;

      3) оңайлатылған тәртiппен бухгалтерлiк есеп жүргізедi және қаржылық есептілікті жасайды;

      4) алып тасталды - ҚР 28.10.2019 № 268-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      5) шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қаржылық қолдау шеңберiнде мемлекеттiк бюджеттегі тиiстi жылға арналған қаражат шегінде жеңiлдiктi шарттарда ақпараттық көрсетілетін қызметтер (құралдар), сондай-ақ ғылыми-техникалық әзірлемелер мен технологияларды алады;

      6) шағын кәсiпкерлiктi қолдау үшiн көзделген қаражат есебiнен кадрлар даярлауды, қайта даярлауды және олардың бiлiктiлiгiн арттыруды жүргiзедi.

      3. Шаруа немесе фермер қожалықтары "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексi) сәйкес жекелеген салық түрлерiн есептеу мен төлеудiң оңайлатылған не жалпыға белгiленген тәртiбiн қолдануға құқылы.

      4. Ауыл шаруашылығы өндiрiсiне инвестицияларды жүзеге асыратын және арнаулы салық режимiн пайдаланбайтын Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына осы Кодексте көзделген тәртiппен және шарттарда инвестициялық преференциялар берiлуi мүмкiн.

      Ескерту. 241-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.10.2019 № 268-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

23-1-тарау. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау

      Ескерту. 23-1-тараумен толықтырылды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

241-1-бап. Инновациялық қызмет ұғымы және оның мазмұны

      1. Инновациялық қызмет деп инновацияларды жасауға бағытталған қызмет (зияткерлік, шығармашылық, ғылыми, ғылыми-техникалық, технологиялық, өнеркәсіптік-инновациялық, ақпараттық-коммуникациялық, ұйымдастырушылық, қаржылық және (немесе) коммерциялық қызметті қоса алғанда) түсініледі.

      Инновациялық қызмет инновациялық қызметтің нарықтық перспективаларының белгісіздігімен және салынған қаржылық және өзге де ресурстардың ықтимал ысыраптарымен сипатталатын жоғары кәсіпкерлік тәуекелдің болуы мүмкіндігін білдіреді.

      2. Инновациялық қызмет шеңберінде жүзеге асырылатын және жаңа немесе жетілдірілген өнімді немесе процесті жасауға және (немесе) енгізуге және оны тұтынушыға дейін жеткізуге бағытталған, белгілі бір уақыт мерзімі ішінде іске асырылатын іс-шаралар кешені инновациялық жоба болып табылады.

      2-1. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері іске асыратын, ғылымды қамтитын өнімдерді (тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) жасауға бағытталған үйлестірілген ғылыми, ғылыми-техникалық жұмыстар кешені толық ғылыми цикл жобасы болып табылады.

      3. Бәсекеге қабілеттілікті және алдыңғы өнімдерге немесе процестерге қарағанда салыстырмалы артықшылықты қамтамасыз ететін, әлеуетті пайдаланушыларға қолжетімді болған өнім (тауар, жұмыс немесе көрсетілетін қызмет) немесе пайдалануға берілген процесс түріндегі инновациялық қызметтің жаңа немесе жетілдірілген нәтижесі инновация болып табылады.

      4. Инновациялық жобаларды іске асыратын жеке, заңды тұлғалар, жай серіктестіктер инновациялық қызмет субъектілері болып табылады.

      5. Тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер, процестер мен технологиялар жаңа немесе жетілдірілген деп есептелуі мүмкін болатындай, оларда жүзеге асырылуы мүмкін жаңалықтардың барлық түрлері инновациялық қызметтің объектісі болып табылады.

      Ескерту. 241-1-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

241-2-бап. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау мақсаты, міндеттері мен негіздері

      1. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау мақсаты ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін жаңа немесе едәуір жақсартылған өнімді (тауарды, жұмысты немесе көрсетілетін қызметті), технологияны немесе процесті, маркетингтің жаңа әдісін немесе іскерлік практикадағы жаңа ұйымдастыру әдісін қолданысқа енгізу, жұмыс орындарын немесе сыртқы байланыстарды ұйымдастыру үшін қолайлы жағдайлар жасау болып табылады.

      2. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау міндеттері мыналар болып табылады:

      1) таланттарды анықтау, тәрбиелеу, тарту және ұстап қалу әрі ғылыми, инженерлік және кәсіпкерлік кадрлардың кәсіби өсуі үшін қолайлы жағдайлар жасау;

      2) жоғары технологиялық салаларды дамыту, экономиканың технологиялық күрделілігін арттыру, экономика мен қоғамның инновацияларды қабылдау қабілетін арттыру есебінен ұлттық экономиканың базалық салаларын технологиялық жаңғырту және оны әртараптандыру үшін қолайлы жағдайлар жасау;

      3) инновациялық қызметті қолдау, инновацияларды тиімді енгізу, жоғары технологиялық өндірістерді, корпоративтік инновацияларды дамыту және технологиялар трансферті;

      4) стартап-инфрақұрылымы мен венчурлік инвестициялау мәдениетінің дамуы үшін жағдайлар жасау;

      5) инновацияларға деген сұранысты ынталандыру;

      6) инновациялық қызмет субъектілеріне технологияларды, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруда, ғылымды қажетсінетін бизнесті, оның ішінде толық ғылыми цикл жобаларын дамыту үшін жағдайлар жасауда жәрдем көрсету;

      7) инновациялық қызмет субъектілеріне инновациялық қызмет саласындағы халықаралық ынтымақтастықта, оның ішінде инновациялық қызмет үшін жоғары білікті кадрлар даярлау саласындағы ынтымақтастықта жәрдем көрсету;

      8) инновациялық қызмет субъектілеріне еңбек өнімділігін арттыруда және инновациялық кластерлерді дамытуда жәрдем көрсету;

      9) мемлекеттік технологиялық саясатты іске асыру және ғылымды дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасау.

      3. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау мыналарға негізделеді:

      1) осы Кодекске сәйкес инновациялық қызмет субъектілеріне мемлекеттік қолдау алуға тең қол жеткізуді қамтамасыз ету;

      2) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдаудың ұсынылатын шараларының жариялылығы, атаулылығы және транспаренттілігі;

      3) мемлекет пен инновациялық қызмет субъектілері мүдделерінің теңгерімділігін қамтамасыз ету;

      4) инновациялық қызмет субъектілері инновациялық жобаларының жеке ерекшеліктерін ескере отырып, оларды табысты іске асыру мақсатында мемлекеттік қолдау шараларын оңтайландыру;

      5) мемлекет пен инновациялық қызмет субъектілерінің тұрақты өзара іс-қимыл жасауын қамтамасыз ететін кешенділік пен жүйелілік;

      6) ғылым, технологиялар және инновациялар саласында тиімді коммуникациялар жүйесін қалыптастыру есебінен инновациялық қызметтің өмірлік циклінің барлық сатыларында мемлекеттік қолдау көрсету.

      Ескерту. 241-2-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

241-3-бап. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауға қатысатын инновациялық жүйе субъектілері

      1. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауға қатысатын инновациялық жүйе субъектілеріне инновациялық даму саласындағы ұлттық даму институты және дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызы тікелей не жанама түрде мемлекетке тиесілі, инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларын іске асыруға уәкілеттік берілген өзге де заңды тұлғалар жатады.

      2. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауға қатысатын инновациялық жүйе субъектілері:

      1) технологиялық болжамдауды жүргізуде, мемлекеттік технологиялық саясатты іске асыруда және инновациялық инфрақұрылымды дамытуда әдіснамалық және консультациялық қолдау көрсетеді;

      2) инновацияларды дамыту саласында ақпараттық-талдамалық және консультациялық қызметтер көрсетеді;

      3) инновациялық қызмет субъектілерінің жарғылық капиталдарына қатысу, шетелдік қатысатын заңды тұлғаларды құру, инвестициялық және венчурлік қорларды құру немесе оларға қатысу арқылы және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де тәсілдермен инновациялық жобаларға инвестицияларды жүзеге асырады;

      4) технологиялық тұғырнамаларды, технологияларды коммерцияландыру орталықтарын, технологиялық парктерді, бизнес-инкубаторларды, акселераторларды, технологиялар трансфертінің халықаралық орталықтарын, технологиялық даму орталықтары нысанындағы бірлескен кәсіпорындарды құруға, басқаруға және үйлестіруге қатысады;

      5) экономиканың басым секторларының технологиялық дамуын ынталандыру үшін ақпараттық, білім беру және қаржы ресурстарын тарту мақсатында халықаралық ұйымдармен ынтымақтастық жасайды;

      6) іске асырылатын инновациялық жобалар, енгізілген технологиялар, технологиялық болжамдау бойынша жүргізілген талдамалық зерттеулердің нәтижелері туралы ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз етеді;

      7) бизнес-инкубациялау, стартаптарды акселерациялау, технологияларды коммерцияландыру және технологиялар трансферті, инновациялық қызмет субъектілерінің кадрлық, басқарушылық және өндірістік әлеуетін күшейту бойынша мемлекеттік қолдау тетіктерін іске асыруға қатысады;

      8) мемлекеттік органдарға инновациялық қызмет мәселелері бойынша сараптамалық қорытындылар және (немесе) ұсынымдар береді;

      9) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті органға инновациялық гранттар беру бойынша қызметтер көрсетеді;

      10) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті органға мемлекеттік технологиялық саясатты іске асыру бойынша қызметтер көрсетеді;

      11) тәуекелмен инвестициялаудың инвестициялық қорларын, венчурлік қорларды және венчурлік қаржыландыруды дамытуға жәрдем көрсетеді;

      12) маркетингтік және өзге іс-шараларды өткізу, әлеуетті инвесторларды іздестіру бойынша инновациялық қызмет субъектілеріне акселерациялау, бизнес-инкубациялау қызметтерін ұсынады;

      13) инновацияларды ақпараттық-насихаттық қолдауға, оның ішінде инноваторлар, рационализаторлар мен өнертапқыштар арасында конкурстар өткізуді ұйымдастыру арқылы қатысады;

      14) қайырымдылық ұйымдарына, эндаумент-қорларға инновациялық жобаларға сараптама, мониторинг жүргізу жөнінде қызметтер көрсете алады;

      15) инновациялық жүйенің тиімділігіне тәуелсіз талдау жүргізу үшін инновациялар мен технологияларды дамыту жөніндегі шараларды іске асыру туралы инновациялық обсерваторияға жыл сайынғы ақпаратты береді.

      Ескерту. 241-3-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

241-4-бап. Мемлекеттік технологиялық саясат

      1. Мемлекеттік технологиялық саясат ұлттық экономиканың, оның секторлары мен жеке кәсіпкерлік субъектілерінің технологиялық даму деңгейін арттыру мақсатында, технологиялық тұғырнамаларды, технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарын құруды, нысаналы технологиялық бағдарламаларды іске асыруды қоса алғанда, мемлекет және (немесе) инновациялық қызмет субъектілері жүзеге асыратын, технологиялық басымдықтарды айқындауға, инфрақұрылымды және оларды іске асыру жөніндегі құзыреттерді дамытуға бағытталған экономикалық, ұйымдастырушылық және құқықтық шаралар жүйесін білдіреді.

      2. Мемлекеттік технологиялық саясатты қалыптастыру және іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі басқаратын консультативтік-кеңесші орган болып табылатын Технологиялық саясат жөніндегі кеңес жұмыс істейді.

      Технологиялық саясат жөніндегі кеңестің негізгі міндеттері мыналар болып табылады:

      1) технологиялық даму басымдықтарын және мемлекеттік технологиялық саясаттың негізгі бағыттарын айқындау;

      2) мемлекеттік органдар үшін елдің инновациялық және технологиялық даму мәселелері бойынша ұсынымдар әзірлеу;

      3) инновациялық жүйені және инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауға қатысатын инновациялық жүйе субъектілерінің қызметін жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды келісу;

      4) әзірленетін мемлекеттік технологиялық саясатты салалық бағыттар бойынша қарау;

      5) мемлекеттік органдардың технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарын, нысаналы технологиялық бағдарламаларды айқындау және салаларда технологиялық тұғырнамаларды ұйымдастыру бойынша бастамаларын қарау.

241-5-бап. Мемлекеттік технологиялық саясатты қалыптастыру мен іске асыру және ғылымды дамыту құралдары

      Ескерту. 241-5-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Мемлекеттік технологиялық саясатты қалыптастыру мен іске асыру және ғылымды дамыту үшін технологиялық тұғырнамалар құрылады.

      Технологиялық тұғырнама өзара байланысты және өзара толықтыратын білім беру, ғылыми және өнеркәсіптік-инновациялық инфрақұрылым элементтерінен, технологияларды генерациялау мен жетілдірудің, кадрлар даярлаудың, инновациялық жобаларды іске асырудың үздіксіз процесін қамтамасыз ету үшін қажетті ғылыми, ғылыми-техникалық, инновациялық және өнеркәсіптік қызмет субъектілерінен тұратын кешен болып табылады.

      2. Тиісті саланың немесе технологиялық бағыттың мемлекеттік технологиялық саясатын тұжырымдау және ғылымын дамыту және оның сабақтастығын қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік органдар технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарын айқындайды.

      Тиісті саланы технологиялық болжамдауды жүзеге асыру, нысаналы технологиялық бағдарламаны әзірлеу мен іске асыруға жәрдемдесу, жеделдетілген технологиялық даму үшін әлемдік технологиялық трендтерді, ғылыми жетістіктерді мониторингтеу, ағымдағы жағдайлар мен бәсекелестік артықшылықтарды, сондай-ақ жеке кәсіпкерлік субъектілерінің қажеттілігі мен мүдделілігін айқындау, тиісті саланың кәсіпкерлік субъектілері арасында инновациялық қызметтің үздік практикалары мен тәжірибесін таратуға жәрдемдесу, Қазақстан Республикасына шетелдік инвестицияларды тарту мақсатында халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыру технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарының негізгі міндеттері болып табылады.

      Технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарына қойылатын өзге де өлшемшарттар технологиялық болжамдауды жүзеге асыру, технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарының жұмыс істеуі, технологиялық тұғырнамаларды ұйымдастыру және нысаналы технологиялық бағдарламаларды әзірлеу әдістемесі мен өлшемшарттарына сәйкес айқындалады.

      3. Технологиялық саясатты қалыптастыру және ғылымды дамыту үшін технологиялық болжамдау жүргізіледі.

      Технологиялық болжамдау деп игерілуі мемлекеттің орнықты инновациялық дамуы үшін қажетті шарт болып табылатын негізгі (басым) технологияларды анықтауға бағытталған талдамалық зерттеулер кешені түсініледі.

      Технологиялық болжамдау шетелдік және отандық сарапшыларды тарту, сауалнамалар мен талдамалық зерттеулер жүргізу, алынған деректерді жинақтап қорыту және ұсынымдарды қалыптастыру арқылы технологиялық тұғырнамалармен өзара іс-қимыл жасау кезінде тиісті салалардағы технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарының қатысуымен жүргізіледі.

      Технологиялық болжамдау қорытындылары мемлекеттік технологиялық саясатты қалыптастыру және ғылымды дамыту, инновациялық гранттар берудің басым бағыттарын айқындау кезінде ескеріледі.

      4. Технологиялық саясатты іске асыру және ғылымды дамыту үшін технологиялық құзыреттердің салалық орталықтары тиісті мемлекеттік органдар бекітетін нысаналы технологиялық бағдарламаларды әзірлейді.

      Нысаналы технологиялық бағдарлама деп негізгі (басым) технологияларды дамыту және мемлекеттің, кәсіпкерлік субъектілері мен ғылымның өзара іс-қимылына негізделген саланың (салалардың) технологиялық міндеттерін шешу жөніндегі шаралар кешені түсініледі.

      Нысаналы технологиялық бағдарламалар шеңберінде іске асырылатын инновациялық жобалардың инновациялық гранттар мен инновациялық қызметті мемлекеттік қолдаудың басқа да шараларын беру кезінде басым артықшылығы болады.

      Мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде, оның ішінде шетелдік инвестициялар тарту арқылы нысаналы технологиялық бағдарламаны іске асыруға қатысады.

      5. Технологиялық болжамдау және нысаналы технологиялық бағдарламаларды әзірлеу технологиялық болжамдауды жүзеге асыру, технологиялық құзыреттердің салалық орталықтарының жұмыс істеуі, технологиялық тұғырнамаларды ұйымдастыру және нысаналы технологиялық бағдарламаларды әзірлеу әдістемесі мен өлшемшарттарына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 241-5-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

241-6-бап. Инновациялық белсенділікті ынталандыру және инновациялық жүйені талдау құралдары

      1. Инновацияларды ақпараттық-насихаттық қолдау және білімді тарату, оның ішінде технологияларды коммерцияландыру арқылы тарату инновациялық белсенділікті ынталандыру құралдары болып табылады.

      Технологияларды коммерцияландыруға жәрдемдесу (қолдау) мыналар арқылы жүзеге асырылады:

      1) технологиялық кәсіпкерлік саласындағы құзыреттерді қалыптастыруға және дамытуға бағытталған іс-шараларды ұйымдастыру және (немесе) өткізу;

      2) технологияларды іздестіру, оларды сәйкестендіру жүйесін қалыптастыру және дамыту және оларды нарыққа ілгерілетуге жәрдем көрсету;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де тәсілдер.

      2. Мемлекеттік органдар, жергілікті атқарушы органдар, инновациялық даму саласындағы ұлттық даму институты және инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларын іске асыруға, технологиялық саясаттар мен нысаналы технологиялық бағдарламаларды іске асыруға уәкілеттік берілген өзге де заңды тұлғалар жүзеге асыратын инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларының іске асырылу тиімділігін бағалау инновациялық жүйені талдау құралы болып табылады.

      Ұсынымдар әзірлей отырып, оның ішінде ақпараттық жүйе арқылы инновациялық жүйенің тиімділігін тәуелсіз талдауды Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын инновациялық обсерватория жүзеге асырады.

      Ұлттық холдингтер, ұлттық даму институттары және жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау шараларын іске асыруға уәкілетті өзге де ұйымдар инновациялық жүйенің тиімділігіне тәуелсіз талдау жүргізу үшін инновациялар мен технологияларды дамыту жөніндегі шараларды іске асыру туралы инновациялық обсерваторияға жыл сайынғы ақпаратты береді.

      Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларының іске асырылу тиімділігін бағалау әдістемесін инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      Инновациялық гранттар беру бойынша инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларының іске асырылу тиімділігін бағалау инновациялық қызметтің нарықтық перспективаларының белгісіздігімен және салынған қаржылық және өзге де ресурстардың ықтимал ысыраптарымен сипатталатын жоғары кәсіпкерлік тәуекел сияқты инновациялық қызметтің ерекшеліктері ескеріле отырып жүзеге асырылады.

      Ескерту. 241-6-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

241-7-бап. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шаралары

      1. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шаралары Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған ерекшеліктер ескеріле отырып, осы Кодексте айқындалады.

      2. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шараларына мыналар жатады:

      1) венчурлік қорларды қоса қаржыландыру;

      2) инновациялық гранттар беру.

      3. Инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау осы Кодекске, "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңына және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасына сәйкес айқындалады.

241-8-бап. Венчурлік қорлар мен жекеменшік венчурлік инвесторларды қоса қаржыландыру

      1. Венчурлік қорлар мен жекеменшік венчурлік инвесторларды қоса қаржыландыруды инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауға қатысатын инновациялық жүйе субъектілері жүзеге асырады.

      2. Венчурлік қаржыландыру деп инновациялық қызметті ғана жүзеге асыратын тұлғалардың жарғылық капиталдарына инвестицияларды жүзеге асыру, олар шығарған қаржы құралдарын сатып алу немесе оларға ақшалай қарыздарды беру арқылы оларды қаржыландыруға байланысты қызмет түсініледі.

      3. Стартап-компанияларды венчурлік қаржыландыруды жүзеге асыратын және оларға өз қалауы бойынша сараптамалық қолдауды қамтамасыз ететін жеке тұлға жекеменшік венчурлік инвестор болып табылады.

241-9-бап. Инновациялық гранттар беру

      1. Инновациялық грант деп инновациялық гранттар берудің басым бағыттары шеңберінде инновациялық қызмет субъектілеріне олардың инновациялық жобаларын іске асыру үшін өтеусіз негізде берілетін бюджет қаражаты түсініледі.

      Инновациялық гранттар беруді инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган инновациялық даму саласындағы ұлттық даму институтын тарта отырып жүзеге асырады.

      Инновациялық гранттар беруге арналған конкурс жеке кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымымен және (немесе) инновациялық қызметті мемлекеттік қолдауға қатысатын инновациялық жүйе субъектілерімен бірлесе отырып, жекелеген басым бағыттар бойынша өткізілуі мүмкін.

      2. Инновациялық гранттар инновациялық қызмет субъектілеріне инновациялық жобаларды іске асыруды қоса қаржыландыру арқылы беріледі.

      3. Инновациялық гранттар мыналарға:

      1) технологияларды коммерцияландыруға;

      2) жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды технологиялық дамытуға;

      3) салаларды технологиялық дамытуға беріледі.

      4. Инновациялық гранттар беру кезінде инновациялық гранттар беру қағидаларына сәйкес сараптама жүргізіледі.

      Инновациялық гранттар беру қағидаларында инновациялық гранттар беру кезінде қойылатын өлшемшарттар белгіленеді.

      5. Инновациялық даму саласындағы ұлттық даму институты инновациялық гранттар берілген инновациялық жобалар бойынша жоспарланған мақсаттарға қол жеткізуді талдау мақсатында берілген инновациялық гранттарға мониторинг жүргізеді.

      6. Инновациялық даму саласындағы ұлттық даму институты инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті орган мен инновациялық даму саласындағы ұлттық даму институты арасында жасалатын шарт негізінде инновациялық гранттар беруге бөлінген қаражатты басқаруды жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасының резиденті екінші деңгейдегі банкте ағымдағы шот ашады.

      Қаржы жылының соңына есептелетін ағымдағы шоттағы қаражат қалдықтары инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті органға және тиісінше мемлекеттік бюджетке қайтарылуға жатпайды, келесі қаржы жылында инновациялық гранттар беруге жұмсалады. Инновациялық гранттар беруге арналған ақшаның жалпы көлемі барлық инновациялық гранттар арасында бөлінеді.

241-10-бап. Инновациялық жобаларды сынамалауға арналған эксперименттік режим

      1. Айрықша нормативтік құқықтық реттеуді белгілеуді талап ететін инновациялық жобаларды сынамалау мақсатында эксперименттік режим енгізілуі мүмкін.

      Инновациялық жобаларды сынамалауға арналған эксперименттік режим "Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген пилоттық жобалар үшін қолданылатын талаптарға сәйкес енгізіледі.

      2. Инновациялық жобаларды сынамалауға арналған эксперименттік режим белгілі бір мерзімге және эксперименттік режимге қатысуға келісім білдірген адамдардың белгілі бір тобына қатысты енгізіледі.

      3. Инновациялық жобаларды сынамалауға арналған эксперименттік режим қоғам мен мемлекет үшін теріс салдар туындатпауға және адамның өмірі мен денсаулығына, жануарлар мен өсімдіктер дүниесіне, қоршаған ортаға зиян және (немесе) қандай да бір залал келтірмеуге тиіс.

      Инновациялық жобаларды сынамалауға арналған эксперименттік режимді енгізу алдында ықтимал тәуекелдерді болғызбауға және (немесе) барынша азайтуға бағытталған шараларды әзірлеу үшін жан-жақты талдау жүргізілуге тиіс.

      4. Инновациялық жобаларды сынамалауға арналған эксперименттік режимді енгізуге инновациялық жүйе, кәсіпкерлік, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері, өзге де жеке және заңды тұлғалар бастамашы бола алады.

      5. Инновациялық жобаларды сынамалауға арналған эксперименттік режимге бастамашы болу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

      6. Қаржы ресурстарын шоғырландыруға және (немесе) төлем қызметтеріне байланысты қаржы саласындағы қызметте инновациялық жобаларды сынамалауға арналған эксперименттік режим "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы", "Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу, бақылау және қадағалау туралы" Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес реттеудің айрықша режимі шеңберінде енгізіледі.

      Ескерту. 23-тарау 241-10-баппен толықтырылды – ҚР 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

24-тарау. Өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру

      Ескерту. 24-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1-параграф. Индустриялық-инновациялық қызмет

      Ескерту. 1-параграф алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-параграф. Қазақстан Республикасының индустриялық-инновациялық жүйесі

245-бап. Қазақстан Республикасының индустриялық-инновациялық жүйесін қалыптастыру мақсаттары

      Ескерту. 245-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

246-бап. Индустриялық-инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдауға қатысатын индустриялық-инновациялық жүйе субъектiлерi

      Ескерту. 246-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

247-бап. Индустриялық-инновациялық инфрақұрылым

      Ескерту. 247-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

248-бап. Арнайы экономикалық аймақтар

      Ескерту. 248-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

249-бап. Индустриялық аймақтар

      Ескерту. 249-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

250-бап. Технологиялық парк

      Ескерту. 250-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

251-бап. Акционерлiк инвестициялық қорлар

      Ескерту. 251-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

251-1-бап. Венчурлік қорлар, жеке венчурлік инвесторлар және венчурлік қаржыландыру

      Ескерту. 251-1-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

252-бап. Технологияларды коммерцияландыру орталығы

      Ескерту. 252-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

253-бап. Конструкторлық бюро

      Ескерту. 253-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

254-бап. Технологиялар трансфертiнiң халықаралық орталықтары

      Ескерту. 254-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

255-бап. Инновациялық кластер

      Ескерту. 255-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

256-бап. Индустриялық-инновациялық жүйе құралдары

      Ескерту. 256-бап алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-параграф. Индустриялық-инновациялық қызмет субъектiлерiн мемлекеттiк қолдау

      Ескерту. 3-параграф алып тасталды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

272-1-бап. Өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру

      1. Өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру осы Кодекске және "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңында, негізінен, елде өңдеу өнеркәсібін дамытуға бағытталған өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру шаралары, сондай-ақ оларды көрсету шарттары көзделеді.

      Ескерту. 272-1-баппен толықтырылды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

272-2-бап. Өнеркәсіптік саясат

      1. Өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес өнеркәсіптік саясатты іске асыру кезінде өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру шараларын ұсыну арқылы жүзеге асырылады.

      2. Өнеркәсіптік саясаттың басымдықтары мен бағыттары Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарымен айқындалады.

      3. "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңында өнеркәсіптік саясаттың мақсаты, міндеттері мен қағидаттары, оны қалыптастыру және іске асыру рәсімдері мен тетіктері белгіленеді.

      Ескерту. 272-2-баппен толықтырылды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

272-3-бап. Өнеркәсіптік саясатты іске асыру бағыттары

      Қазақстан Республикасында өнеркәсіптік саясат "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес мынадай бағыттар бойынша іске асырылады:

      1) өнеркәсіпті дамытудың базалық шарттары;

      2) өткізу нарықтарына ілгерілету;

      3) өнеркәсіптің тиімділігі мен бәсекеге қабілеттілігін арттыру.

      Ескерту. 272-3-баппен толықтырылды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

272-4-бап. Индустриялық-инновациялық қызмет

      Ескерту. 272-4-бап 01.07.2022 дейін қолданыста болды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII Заңымен.

25-тарау. ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ
1-параграф. Инвестициялардың құқықтық режімі

273-бап. Инвестициялық қатынастар

      1. Қазақстан Республикасындағы инвестицияларға байланысты қатынастарды реттеу және инвестицияларды ынталандырудың құқықтық және экономикалық негіздерін айқындау, Қазақстан Республикасында инвестицияларды жүзеге асыру кезінде инвесторлардың құқықтарын қорғауға кепілдік беру, инвестицияларды мемлекеттік қолдау шараларын айқындау, инвесторлардың қатысуымен болатын дауларды шешу тәртібі осы Кодексте жүзеге асырылады.

      2. Осы Кодекспен:

      мемлекеттiк бюджет қаражатынан инвестицияларды жүзеге асыруға;

      коммерциялық емес ұйымдарға, оның iшiнде бiлiм беру, қайырымдылық, ғылыми немесе дiни мақсаттар үшiн капитал салуға байланысты қатынастар реттелмейдi.

      3. Инвестицияларды жүзеге асыру кезiнде туындайтын және Қазақстан Республикасының өзге заңдарының қолданылу аясына жататын қатынастарға осы тараудың ережелері осындай заңдарға қайшы келмейтін бөлігінде қолданылады.

      4. Инвестордың жасалған инвестициялық келiсiмшарт бойынша шетелдік жұмыс күшін тартуына байланысты қатынастар Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны туралы заңнамасымен реттеледi.

      Ескерту. 273-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

274-бап. Инвестициялар, инвестор, ірі инвестор және инвестициялық қызмет ұғымдары

      1. Лизинг шартын жасасқан кезден бастап қаржы лизингi нысанасын, сондай-ақ оларға құқықтарды қоса алғанда, заңды тұлғаның жарғылық капиталына немесе кәсiпкерлiк қызмет үшiн, сондай-ақ мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын, оның ішінде концессиялық жобаны іске асыру үшін пайдаланылатын тiркелген активтердi ұлғайтуға инвестор салатын мүлiктiң барлық түрлерi (жеке тұтынуға арналған тауарлардан басқа) инвестициялар болып табылады.

      2. Инвестор деп Қазақстан Республикасында инвестицияларды жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар түсініледі.

      3. Жеке және заңды тұлғалардың коммерциялық ұйымдардың жарғылық капиталына қатысу не кәсiпкерлiк қызмет үшiн, мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын, оның ішінде концессиялық жобаны іске асыру үшін пайдаланылатын тiркелген активтердi құру немесе ұлғайту жөнiндегi қызметi инвестициялық қызмет деп танылады.

      4. Ірі инвестор деп Қазақстан Республикасында айлық есептiк көрсеткiштiң кемінде екі миллион еселенген мөлшерінде инвестицияларды жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға түсініледі.

275-бап. Инвестициялық қызмет объектiлерi

      1. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайлардан басқа инвесторлардың кәсiпкерлiк қызметтiң кез келген объектiлерi мен түрлерiне инвестицияларды жүзеге асыруға құқығы бар.

      Кәсiпкерлiк қызметтiң инвестициялар жүзеге асырылатын объектiлерi мен түрлерiне қатысты инвесторлардың құқықтары мен мiндеттерi осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және тиiстi шарттарда белгiленедi.

      2. Ұлттық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету қажеттiгi негiзге алына отырып, Қазақстан Республикасының заңдарында инвестициялық қызмет шектелетiн немесе оған тыйым салынатын қызмет түрлерi және (немесе) аумақтар айқындалуы мүмкiн.

276-бап. Қазақстан Республикасының аумағында инвесторлардың қызметiн құқықтық қорғау кепiлдiктерi

      1. Инвестордың құқықтары мен мүдделерi толық және сөзсiз қорғалады, бұл Қазақстан Республикасының Конституциясымен, осы Кодекспен және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк-құқықтық актiлерімен, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттармен қамтамасыз етiледi.

      2. Мемлекеттiк органдардың Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес келмейтiн актiлер шығаруы, сондай-ақ осы органдардың лауазымды адамдарының заңсыз әрекеттерiнiң (әрекетсiздiгiнiң) салдарынан өзiне келтiрiлген зиянды инвестордың Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтетуге құқығы бар.

      3. Тараптардың келiсiмi бойынша шарттарға өзгерiстер енгiзiлетiн жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасы инвесторлар мен Қазақстан Республикасының мемлекеттiк органдары арасында жасалған шарттар талаптарының тұрақтылығына кепiлдiк бередi.

      Бұл кепiлдiктер:

      1) акцизделетiн тауарлар импортының, өндiрiсінiң, оларды өткiзудің тәртiбi мен шарттарын өзгертетiн Қазақстан Республикасының заңнамасындағы өзгерiстерге және (немесе) Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарының күшiне енуіне және (немесе) олардың өзгерiстерiне;

      2) ұлттық қауiпсiздiктi, қоғамдық тәртіпті, халықтың денсаулығы мен имандылығын сақтауды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының заңдарына енгiзiлетiн өзгерiстер мен толықтыруларға қолданылмайды.

277-бап. Кiрiстердi пайдалану кепiлдiктерi

      Инвесторлар:

      1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес салықтарды және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi төлегеннен кейiн өзiнiң қызметiнен алынған кiрiстердi өз қалауы бойынша пайдалануға;

      2) Қазақстан Республикасының аумағындағы банктерде Қазақстан Республикасының банк және валюталық заңнамасына сәйкес ұлттық валютада және (немесе) шетелдiк валютада банк шоттарын ашуға құқылы.

278-бап. Мемлекеттiк органдардың инвесторларға қатысты қызметiнiң жариялылығы және инвестициялық қызметтi жүзеге асыруға байланысты ақпаратқа инвесторлардың қол жеткiзуiн қамтамасыз ету

      1. Инвесторлардың мүдделерiн қозғайтын Қазақстан Республикасы мемлекеттiк органдарының ресми хабарлары және нормативтiк құқықтық актiлер Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен жарияланады.

      2. Дауыс беретін акцияларының он пайызынан аз (қатысушылардың жалпы дауыс санының он пайыз дауысынан аз) мөлшерде инвестицияларды жүзеге асырған инвесторларды қоса алғанда, заңды тұлғаларды тiркеу, олардың жарғылары, жылжымайтын мүлiкпен мәмiлелердi тiркеу, берiлген лицензиялар туралы ақпаратқа, сондай-ақ олардың инвестициялық қызметтi жүзеге асыруына байланысты және коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияны қамтымайтын, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де ақпаратқа инвесторлардың еркiн қол жеткiзуi қамтамасыз етiледi.

279-бап. Мемлекет меншiгiне алу және реквизициялау кезiндегi инвесторлар құқықтарының кепiлдiктерi

      1. Инвестордың мүлкiн мемлекет мұқтажы үшiн мәжбүрлеп алып қоюға (мемлекет меншiгiне алуға, реквизициялауға) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген айрықша жағдайларда жол берiледi.

      2. Мемлекет меншiгiне алынған кезде инвесторға Қазақстан Республикасының мемлекет меншiгiне алу туралы заңнамалық актiлерiн шығару нәтижесінде оған келтiрiлген залалды Қазақстан Республикасы толық көлемде өтейдi.

      3. Инвестордың мүлкiн реквизициялау оған мүлiктiң нарықтық құнын төлей отырып жүзеге асырылады.

      Мүлiктiң нарықтық құны Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен айқындалады.

      4. Меншiк иесiне реквизицияланған мүлiктiң құны өтелген бағаға ол сот тәртiбiмен дау айта алады.

      5. Реквизициялаудың жүргiзiлуiне себеп болған мән-жайлардың қолданылуы тоқтатылған кезде инвестор сақталған мүлiктiң қайтарылуын талап етуге құқылы, бiрақ бұл ретте мүлiк құнының төмендеуiнен болған ысырапты ескере отырып, өзi алған өтемақы сомасын қайтаруға мiндеттi.

280-бап. Инвестор құқықтарының басқа тұлғаға өтуі

      Егер шет мемлекет немесе ол уәкiлеттік берген мемлекеттiк орган Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асырылған инвестицияларға қатысты оған берiлген кепiлдiк (сақтандыру шарты) бойынша инвестордың пайдасына төлем жүргiзетiн болса және көрсетілген инвестицияларға инвестордың құқықтары осы шет мемлекетке не ол уәкiлеттік берген мемлекеттiк органға өтетін болса (талаптар берiлетiн болса), Қазақстан Республикасында құқықтардың осылай өтуі (талаптардың берiлуi) инвестор Қазақстан Республикасында инвестицияларды жүзеге асырған және (немесе) ол белгiлi бiр шарттық мiндеттемелерiн орындаған жағдайда ғана заңды деп танылады.

2-параграф. Инвестицияларды мемлекеттік қолдау

281-бап. Инвестицияларды мемлекеттiк қолдаудың мақсаты

      1. Экономиканы дамыту үшiн қолайлы инвестициялық ахуал жасау және қазіргі заманғы технологияларды қолдана отырып, жаңа өндiрiстер құруға, жұмыс iстеп тұрғандарын кеңейту мен жаңартуға, қазақстандық кадрлардың бiлiктiлiгiн арттыруға, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғауға инвестицияларды ынталандыру инвестицияларды мемлекеттiк қолдаудың мақсаты болып табылады.

      2. Инвестицияларды мемлекеттік қолдау инвестициялық преференциялар беру және (немесе) "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес Қазақстан Республикасының салық заңнамасы өзгерген кезде тұрақтылыққа кепілдік беру түрінде мемлекеттік преференциялар беруді білдіреді.

      Пайдалы қатты қазбаларды қайта өндеу туралы келісім бойынша мемлекеттік преференциялардың түрлері, шарттары және оларды беру тәртібі "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде айқындалады.

      Ескерту. 281-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

282-бап. Инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган

      1. Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган инвестицияларды мемлекеттiк қолдауды, арнайы инвестициялық келісімшарттарды қоспағанда, инвестициялық келісімшарттарды жасасу және олардың орындалуын бақылау бойынша жүзеге асырады.

      2. Инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органның өз құзыретi шегiнде және өзiне жүктелген мiндеттердi орындау мақсатында Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген тәртiппен тиiстi мемлекеттiк органдардың мамандарын, Қазақстан Республикасының жеке және заңды тұлғалары арасынан консультанттар мен сарапшылар тартуға құқығы бар.

      3. Инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компания және оның өңірлік өкілдері мен өкілдіктері, инвестициялар тарту саласындағы өңірлік ұйымдар жүзеге асыратын, инвесторлар үшін "бір терезе" қағидаты бойынша инвесторларды қолдап отыру жөніндегі қызметті үйлестіруді және мониторингтеуді жүзеге асырады.

      4. Алып тасталды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      5. Алып тасталды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      6. Алып тасталды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      7. Инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасының бейрезиденті болып табылатын және Қазақстан Республикасының аумағында инвестициялық қызметті жүзеге асыратын тұлғалар үшін инвесторлық виза алуға инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен өтінішхат береді.

      8. Инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган мүдделi заңды тұлғалар тарапынан кепiлдік берілген тапсырысты қамтамасыз етуде инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган мен инвестор арасында жасалған инвестициялық келiсiмшартқа сәйкес инвесторларға жәрдем көрсетеді.

      8-1. Инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган мемлекеттік меншіктен жер учаскелерін беру үшін жобаны инвестициялық деп айқындау тәртібін әзірлейді және бекітеді.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген тәртіп, өзгелерден басқа, жер учаскесін беруді тиісті өңірлік үйлестіру кеңесімен келісу рәсімін көздеуге тиіс.

      9. Инвестициялар жөніндегі уәкілетті органның қызметi Қазақстан Республикасының Yкiметi бекiтетiн ережемен реттеледi.

      Ескерту. 282-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.11.2019 № 272-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.06.2021 № 59-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

282-1-бап. Инвесторлар үшін "бір терезе" қағидаты

      1. Инвесторлар үшін "бір терезе" қағидаты деп инвесторлардың құжаттарды жинау мен даярлауға қатысуын барынша азайтуды және олардың мемлекеттік органдармен тікелей байланысын шектеуді көздейтін, инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компанияның және оның өңірлік өкілдері мен өкілдіктерінің, инвестициялар тарту саласындағы өңірлік ұйымдардың тарапынан мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді, сондай-ақ өзге ұйымдар көрсететін басқа да қызметтерді алуда инвесторларға жәрдемдесудің орталықтандырылған нысаны түсініледі.

      2. Инвесторлар үшін "бір терезені" ұйымдастыру қағидаларын, сондай-ақ инвестициялар тарту кезінде өзара іс-қимыл жасау тәртібін инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган бекітеді және олар "бір терезе" қағидаты бойынша көрсетілетін қызметтерді алу үшін экономиканың нақты салаларында инвестициялар мөлшерін, сондай-ақ:

      1) Қазақстан Республикасында инвестициялық жобаларды іске асыру мақсатында инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компанияның және оның өңірлік өкілдері мен өкілдіктерінің, инвестициялар тарту саласындағы өңірлік ұйымдардың "бір терезе" қағидаты бойынша инвесторды қолдап отыруды ұйымдастыру;

      2) инвестициялар жөніндегі уәкілетті органның орталық және өңірлік деңгейлерде инвестициялар тарту үшін инвестициялық жобаларды қолдап отыруды ұйымдастыру мәселесі бойынша инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компаниямен және оның өңірлік өкілдерімен және өкілдіктерімен, инвестициялар тарту саласындағы өңірлік ұйымдармен өзара іс-қимыл жасау;

      3) инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компанияның және оның өңірлік өкілдері мен өкілдіктерінің, инвестициялар тарту саласындағы өңірлік ұйымдардың инвестициялар тарту мәселелері бойынша шетелдік мекемелермен, мемлекеттік органдармен, жергілікті атқарушы органдармен, ұйымдармен, сондай-ақ өзге де мемлекеттік емес ұйымдармен өзара іс-қимыл жасау;

      4) инвесторлардың инвестициялық қызметін жүзеге асыру үшін мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдар көрсететін мемлекеттік және басқа да қызметтерді көрсету процесін мониторингтеу, сондай-ақ инвестициялар тарту үшін инвестициялық жобаларды қолдап отыруды мониторингтеу тәртібін айқындайды.

      Инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган мемлекеттік және басқа да қызметтерді көрсетуге жауапты мемлекеттік органдармен бірлескен бұйрықпен инвесторларға осы қызметтерді көрсету шеңберінде өзара іс-қимыл жасау және мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдарда оларды қолдап отыру үшін жауапты тұлғаларды айқындайды.

      3. Инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компания және оның өңірлік өкілдері мен өкілдіктері, инвестициялар тарту саласындағы өңірлік ұйымдар инвесторлар үшін "бір терезе" шеңберінде орталық және жергілікті атқарушы органдар, сондай-ақ өзге де ұйымдар алдында инвестордың өтінішін қарау туралы өтінішхат беруге және мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдарға мемлекеттік және басқа да көрсетілетін қызметтерді алу бөлігінде инвесторлардың құжаттарын енгізуге құқылы.

      Ескерту. 25-тарау 282-1-баппен толықтырылды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

282-2-бап. Инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компания және оның өңірлік өкілдері мен өкілдіктері

      1. Инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компания Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен айқындалады.

      2. Инвестициялар тарту саласындағы ұлттық компания және оның өңірлік өкілдері мен өкілдіктері:

      1) Қазақстан Республикасының инвестициялық тартымдылығын жақсарту бойынша талдамалық зерттеулер жүргізеді;

      2) инвесторлардың қызметін қолдап отыруды қамтамасыз етеді, оның ішінде инвесторлардың мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарымен, өнеркәсіптік-инновациялық қызмет субъектілерімен, сондай-ақ жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестіктерімен кездесулерін ұйымдастырады, инвестициялық тақырып бойынша бизнес-форумдар, конференциялар мен семинарлар өткізеді, жұмыс істеп тұрған және перспективалы инвесторлардың дерекқорын қалыптастырады және жүргізеді, туындайтын мәселелерді шешуде инвесторларға жәрдемдеседі;

      3) Қазақстан Республикасының қолайлы инвестициялық имиджін ілгерілетеді, оның ішінде инвестициялық мүмкіндіктер туралы ақпарат береді;

      4) инвесторлармен келіссөздердің қорытындылары бойынша қол жеткізілген ресми уағдаластықтардың іске асырылуына мониторинг жүргізеді;

      5) инвесторлардың қатысуымен іске асырылатын өнеркәсіптік-инновациялық жобаларға мониторинг жүргізеді;

      6) инвесторлардың мемлекеттік қызметтерді, сондай-ақ өзге ұйымдар көрсететін басқа да қызметтерді алуын қолдап отыру бөлігінде инвесторлармен "бір терезе" қағидаты бойынша өзара іс-қимыл жасайды;

      7) өнеркәсіптік өнімді, оның ішінде басым тауарлар тізбесіне сәйкес өндіруге инвесторларды тарту бойынша жұмыс жүргізеді.

      Ескерту. 282-2-баппен толықтырылды – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

283-бап. Инвестициялық преференциялар ұғымы және түрлері

      1. Инвестициялық жобаны iске асыруды жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына және инвестициялық жобаны іске асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы үшін қаржы лизингі шарты негізінде технологиялық жабдықты инвестициялық жобаны іске асыру шеңберінде импорттайтын лизингілік компанияларға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес берiлетiн атаулы сипаттағы артықшылықтар инвестициялық преференциялар болып табылады.

      Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы – Қазақстан Республикасы заңнамасында белгіленген тәртіппен құрылған заңды тұлға, оның ішінде шетелдік қатысуымен құрылған заңды тұлға.

      2. Инвестициялық жоба (оның iшiнде инвестициялық басым жоба) бойынша инвестициялық преференциялардың мынадай түрлерi берiледi:

      1) кедендiк баждар және импортқа қосылған құн салығын салудан босату;

      2) мемлекеттiк заттай гранттар.

      3. Инвестициялық басым жоба бойынша салықтар бойынша преференциялар (бұдан әрі – инвестициялық басым жоба үшін инвестициялық преференциялар) беріледі.

      4. Алып тасталды - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

      5. Арнайы инвестициялық жоба бойынша инвестициялық преференциялар (бұдан әрі – арнайы инвестициялық жоба үшін инвестициялық преференциялар) түрінде:

      кедендік әкелу баждарын;

      Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес салықтарды салудан босату беріледі.

      Ескерту. 283-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

284-бап. Инвестициялық жоба

      Инвестициялық жоба мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын, оның ішінде концессиялық жобаны іске асыру барысында тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің құрылған, кеңейтілген және (немесе) жаңартылған өндірістерін қоса алғанда, тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің жаңа өндірістерін құруға, жұмыс iстеп тұрғандарын кеңейтуге және (немесе) жаңартуға инвестициялар көздейтiн iс-шаралар кешенiн білдіреді.

      Инвестициялық басым жоба деп:

      егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің жаңа өндірістерін құру бойынша, заңды тұлғаның жаңа өндірістік объектілердің құрылысына республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және инвестициялық преференцияларды беруге арналған өтінім берілген күнге қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің екі миллион еселенген мөлшерінен кем емес мөлшердегі инвестицияларды жүзеге асыруын көздейтін;

      егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің жұмыс істеп тұрған өндірістерін кеңейту және (немесе) жаңарту бойынша, заңды тұлғаның негізгі құралдарды өзгертуге, оның ішінде өнім шығаратын істеп тұрған өндірістік қуаттарды жаңартуға (реновациялау, реконструкциялау, жаңғырту) республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және инвестициялық преференцияларды беруге арналған өтінім берілген күнге қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің бес миллион еселенген мөлшерінен кем емес мөлшердегі инвестицияларды жүзеге асыруын көздейтін инвестициялық жоба түсініледі.

      Заңды тұлға тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің жаңа өндірістерін құру және (немесе) тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің жұмыс істеп тұрған өндірістерін кеңейту және (немесе) жаңарту бойынша инвестициялық басым жобаны тiзбесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтетін белгiлi бiр басым қызмет түрлерi бойынша жүзеге асырады.

      Арнайы инвестициялық жоба деп арнайы экономикалық аймақтың қатысушысы немесе Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес еркін қойма иесі ретінде тіркелген Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы іске асырған (іске асыратын) және (немесе) арнайы экономикалық аймақтың қатысушысынан сатып алынған не моторлы көлік құралдарын өнеркәсіптік құрастыру туралы келісім жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы іске асырған инвестициялық жоба түсініледі.

      Ескерту. 284-бап жаңа редакцияда - ҚР 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.04.2021 № 34-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

285-бап. Инвестициялық преференцияларды алу тәртiбi

      1. Инвестициялық преференцияларды алу үшiн Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органға инвестициялық преференциялар беруге өтiнiм және өтiнiм берушiнiң осы Кодексте белгiленген талаптарға сәйкес келетiнiн растайтын құжаттарды инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган белгiлеген нысан бойынша жiбередi.

      2. Инвестициялық преференциялар инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган мен инвестициялық жобаны iске асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы арасында жасалған инвестициялық келiсiмшарт негiзiнде берiледi.

      Инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органның инвестициялық басым жобаны iске асыратын инвесторларға "бiр терезе" қағидаты бойынша инвестициялық преференциялар беру қағидаларын Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтедi.

      3. Алып тасталды - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).
      Ескерту. 285-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

286-бап. Инвестициялық преференциялар беру шарттары

      1. Инвестициялық преференциялар:

      1) инвестициялық жоба, инвестициялық басым жоба бойынша – Қазақстан Республикасының заңды тұлғасына;

      2) арнайы инвестициялық жоба бойынша - арнайы экономикалық аймаққа қатысушы немесе еркін қойма иесі ретінде қызметін жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасына, өнеркәсіптік құрастыру туралы тиісті келісім болған кезде - көлік құралдарын және (немесе) олардың компоненттерін, сондай-ақ ауыл шаруашылығы техникасын және (немесе) оның компоненттерін өндірушілерге;

      3) инвестициялық жоба бойынша – инвестициялар туралы келісім жасасқан заңды тұлғаға беріледі.

      2. Алып тасталды - ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      3. Алып тасталды - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

      4. Заңды тұлға Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiткен басым қызмет түрлерiнiң тiзбесiне енгізілген қызмет түрлерi бойынша осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес инвестициялық жобаны iске асырған кезде инвестициялық преференциялар берiледi.

      Басым қызмет түрлерiн айқындау техникалық реттеу саласындағы уәкiлеттi орган бекiткен экономикалық қызмет түрлерiнiң жалпы сыныптауышына сәйкес жүзеге асырылады.

      Инвестициялық басым жобаларды iске асыру үшiн айқындалған басым қызмет түрлерiнiң тiзбесiне мына қызмет түрлерi енгiзiлуге жатпайды:

      1) ойын бизнесi саласындағы қызмет;

      2) көмір қабаттарындағы метанды өндіруді қоспағанда, жер қойнауын пайдалану саласындағы қызмет;

      3) "Салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексiнiң (Салық кодексi) 462-бабы бiрiншi бөлiгiнiң 5) және 6) тармақшаларында көзделген мұнай-химия өнімдерін өндіруді, акцизделетiн тауарларды өндіруді, құрастыруды (жинақтауды) қоспағанда, акцизделетiн тауарлар өндіру жөнiндегi қызмет.

      Инвестициялық басым жобаларды iске асыру үшiн айқындалған басым қызмет түрлерiнiң тiзбесiн қоса алғанда, басым қызмет түрлерiнiң тiзбесi жылына екі реттен артық қайта қаралмайды.

      5. Инвестициялық басым жоба үшiн инвестициялық преференциялар мынадай шарттар сақталған кезде беріледі:

      1) Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы алушы болып табылады;

      2) заңды тұлға республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және инвестициялық преференцияларды беруге арналған өтінім берілген күнге қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің екі миллион еселенген (жаңа өндірістерді құру бойынша) немесе бес миллион еселенген (жұмыс істеп тұрған өндірістерді кеңейту және (немесе) жаңарту бойынша) мөлшерінен кем емес мөлшердегі инвестицияларды жүзеге асырады.

      Тамақ және жеңіл өнеркәсіп салаларында инвестициялық қызметтің жаңа объектілерін құру кезінде заңды тұлға инвестицияларының мөлшері республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және инвестициялық преференциялар беруге арналған өтінім берілген күнге қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің кемінде бір миллион еселенген мөлшерін құрайды;

      Басым туристік аумақтарда туристің қажеттіліктерін қанағаттандыра алатын объектілерді құру кезінде заңды тұлға инвестицияларының мөлшері, егер осы тармақшаның төртінші бөлігінде өзгеше көзделмесе, республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және инвестициялық преференциялар беруге өтінім берілген күнге қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің кемінде екі жүз мың еселенген мөлшерін құрайды;

      Жаңа қонақүйлер салу, жұмыс істеп тұрған қонақүйлерді кеңейту және (немесе) жаңарту (реконструкциялау) кезінде заңды тұлға инвестицияларының мөлшері республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және инвестициялық преференциялар беруге өтінім берілген күнге қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің кемінде бір миллион еселенген мөлшерін құрауға тиіс. Бұл ретте осы бөліктің талабы, егер жаңа қонақүйлер салу, жұмыс істеп тұрған қонақүйлерді кеңейту және (немесе) жаңарту (реконструкциялау) бір мезгілде мынадай шарттарға сәйкес келсе:

      жоба республикалық маңызы бар қалалар мен астанадан тыс жерде іске асырылса;

      ұсынылатын қызметтер халықаралық стандарттарға сәйкес "үш", "төрт", "бес" жұлдыз санаттарына сай келсе;

      он және одан да көп шет елде кем дегенде мың қонақ үйі бар халықаралық қонақ үй желісімен кешенді кәсіпкерлік лицензия (франчайзинг) немесе франшиза шарты жасалса, қолданылады.

      3) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      4) заңды тұлға:

      Қазақстан Республикасының салық заңнамасына және Қазақстан Республикасының білім туралы заңнамасына сәйкес дербес білім беру ұйымы;

      Қазақстан Республикасының салық заңнамасына және Қазақстан Республикасының арнайы экономикалық және индустриялық аймақтар туралы заңнамасына сәйкес арнайы экономикалық аймақтың аумағында қызметін жүзеге асыратын ұйым болып табылмайды;

      5) құйма өнімді өндіруді қоса алғанда, машина жасау саласындағы Қазақстан Республикасының заңды тұлғасын қоспағанда, мемлекеттің және (немесе) квазимемлекеттік сектор субъектісінің - Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшысы және (немесе) қатысушысы (акционері) ретіндегі үлесі жиырма алты пайыздан аспайды;

      құйма өнімді өндіруді қоса алғанда, мемлекеттің және (немесе) квазимемлекеттік сектор субъектісінің - машина жасау саласындағы Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшысы және (немесе) қатысушысы (акционері) ретіндегі үлесі елу пайыздан аспайды.

      Мемлекеттің және (немесе) квазимемлекеттік сектор субъектісінің - Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшысы және (немесе) қатысушысы (акционері) ретінде қатысуы инвестициялық келісімшарт тіркелген күннен бастап бес жылдан аспайтын мерзімді құрайды, бұған құйма өнімді өндіруді қоса алғанда, мемлекеттің және (немесе) квазимемлекеттік сектор субъектісінің - Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшысы және (немесе) қатысушысы (акционері) ретінде қатысуы инвестициялық келісімшарт тіркелген күннен бастап жиырма жылдан аспайтын мерзімді құрайтын машина жасау саласындағы инвестициялық басым жобалар кірмейді. Мемлекет және (немесе) квазимемлекеттік сектор субъектісі бес жыл ішінде Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшылары және (немесе) қатысушылары (акционерлері) құрамынан шығуға міндетті. Бұл шарт орындалмаған жағдайда инвестициялық преференцияларды қолдану ол (олар) Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшылары және (немесе) қатысушылары (акционерлері) құрамынан толық шыққанға дейін, бірақ бір жылдан аспайтын мерзімге тоқтатыла тұрады.

      Тоқтатыла тұрған кезең ішінде Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшылары және (немесе) қатысушылары (акционерлері) құрамынан шығу туралы шартты орындамау инвестициялық келісімшартты мерзімінен бұрын тоқтатуға және бұрын берілген инвестициялық преференцияларды қайтаруға әкеп соғады.

      Осы тармақшаның ережелері мемлекеттің және (немесе) квазимемлекеттік сектор субъектісінің Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының құрылтайшысы және (немесе) қатысушысы (акционері) ретіндегі үлесі елу пайыздан кем болатын квазимемлекеттік сектор субъектісі өз қызметін көмір қабаттарындағы метанды өндіру жөніндегі инвестициялық басым жобаны іске асыру шеңберінде жүзеге асыратын жағдайда қолданылмайды;

      6) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      7) инвестициялық қызмет мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарты, оның ішінде концессия шарты шеңберiнен тыс жүзеге асырылады.

      5-1. Осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасына сәйкес арнайы инвестициялық жобаға инвестициялық преференцияларды қолданудың мақсаттары үшін Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы мынадай шарттардың біріне сәйкес келуге тиіс:

      1) Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы Қазақстан Республикасының арнайы экономикалық және индустриялық аймақтар туралы заңнамасына сәйкес арнайы экономикалық аймаққа қатысушы ретінде тіркеледі;

      2) Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес еркін қойманы иеленуші ретінде тіркеледі;

      3) Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы моторлы көлік құралдарын өнеркәсіптік құрастыру туралы келісім жасасады;

      4) алып тасталды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      6. Инвестициялық преференцияларды қолдану мерзiмi осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актiлерiнде белгiленедi және инвестициялық келiсiмшартта инвестициялық преференциялардың әрбiр түрi бойынша көрсетiледi.

      7. Инвестициялық преференциялар инвесторға осы Кодекстің 292-бабында көзделген, инвестордың қойылатын талаптарға сәйкес келетiнiн растайтын құжаттар ұсынылған кезде берiледi.

      8. Инвестициялық преференцияларды қолдану осы Кодекске және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актiлерiне сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 286-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.04.2016 № 506-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.04.2021 № 34-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

287-бап. Кедендік баждар салудан босату

      1. Инвестициялық келiсiмшарт шеңберiнде инвестициялық жобаны iске асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес технологиялық жабдықтың, оның жинақтауыштары мен қосалқы бөлшектерiнiң, шикiзаттың және (немесе) материалдардың импорты кезiнде кедендiк баждар салудан босатылады.

      Лизингтік компания инвестициялық жобаны іске асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы үшін қаржы лизингі шарты негізінде инвестициялық жобаны іске асыру шеңберінде жеткізілетін технологиялық жабдықтың импорты кезінде кедендік баждар салудан босатылады.

      Технологиялық жабдық деп инвестициялық жобаның технологиялық процесiнде пайдалануға арналған тауарлар түсініледі.

      Жинақтауыштар деп жиынтығында технологиялық жабдықтың конструкциялық тұтастығын құрайтын құрамдас бөлiктер түсініледі.

      Шикізат және (немесе) материал деп кез келген пайдалы қазба, компонент, бөлшек немесе технологиялық процесс арқылы дайын өнім алу үшін пайдаланылатын өзге де тауар түсініледі.

      1-1. Арнайы инвестициялық келісімшарт шеңберінде арнайы инвестициялық жобаны іске асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес технологиялық жабдықтың, оның жиынтықтаушы және оған қосалқы бөлшектердің импорты кезінде кедендік баждар салудан босатылады.

      Арнайы инвестициялық келісімшарт негізінде арнайы инвестициялық жобаны іске асыру шеңберінде Қазақстан Республикасының заңды тұлғалары әкелген пайдаланылған шикізатты және (немесе) материалдарды кедендік баждар салудан босату еркін кеден аймағының немесе еркін қойманың кедендік рәсімінің қолданылуы аяқталған кезде, осындай шикізат пен материалдар алынған өнімде сәйкестендірілген және шартты түрде шығарылған тауарларды нысаналы пайдаланылуы танылған жағдайда жүзеге асырылады.

      2. Технологиялық жабдықтың және оның жинақтауыштарының импорты кезiнде кедендік баждар салудан босату инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмiне, бiрақ инвестициялық келiсiмшарт тiркелген кезден бастап бес жылдан аспайтын мерзiмге берiледi.

      3. Технологиялық жабдықтың қосалқы бөлшектерiнiң импорты кезiнде бес жылға дейiнгi мерзiмге кедендiк баж салудан босату тiркелген активтерге салынатын инвестициялардың көлемiне қарай және инвестициялық жоба Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiткен басым қызмет түрлерiнiң тiзбесiне сәйкес келген жағдайда Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына берiледi.

      Шикiзаттың және (немесе) материалдардың импорты кезiнде кедендік баждар салудан босату жұмыс бағдарламасы бойынша тіркелген активтер пайдалану берілген күннен бастап бес жыл мерзімге ұсынылады.

      Кедендік баждар салудан босату инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмiне, бiрақ жұмыс бағдарламасы бойынша тiркелген активтер пайдалануға енгiзілген күннен бастап бес жылдан аспайтын мерзiмге берiледi.

      Жұмыс бағдарламасы өндiрiс пайдалануға берiлгенге дейiн инвестициялық жобаны iске асыру жөнiндегi жұмыстардың күнтiзбелiк кестесiн айқындайтын, инвестициялық келiсiмшартқа қосымшаны білдіреді.

      Егер жұмыс бағдарламасында екi және одан көп тiркелген активтердi пайдалануға енгiзу көзделетiн жағдайда, технологиялық жабдықтың қосалқы бөлшектерiн, шикiзатты және (немесе) материалдарды әкелуге кеден бажын төлеуден босату мерзiмiн есептеу жұмыс бағдарламасы бойынша бiрiншi тiркелген актив пайдалануға енгiзiлген күннен бастап жүргiзiледi.

      Осы тармақтың күші арнайы инвестициялық жоба үшін инвестициялық преференциялар беру шарттарына қолданылмайды.

      3-1. Арнайы инвестициялық жобаны іске асыру шеңберінде кедендік әкелу баждарын салудан босату:

      1) арнайы экономикалық аймақтарға қатысушыларға он бес жыл, бірақ арнайы экономикалық аймақтардың әрекет ету мерзімінен аспайтын мерзімге;

      2) еркін қоймалар иелеріне, арнайы инвестициялық келісімшарт тіркелген кезден бастап он бес жылдан аспайтын мерзімге;

      3) моторлы көлік құралдарын өнеркәсіптік құрастыру туралы келісім жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына арнайы инвестициялық келісімшарт тіркелген кезден бастап он бес жылдан аспайтын мерзімге беріледі.

      4. Осы баптың 2-тармағына сәйкес қабылданған шешiм туралы хабарламаны инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган бес жұмыс күнi iшiнде кеден органына жiбередi.

      Ескерту. 287-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

288-бап. Мемлекеттiк заттай гранттар

      1. Мемлекеттiк заттай гранттар Қазақстан Республикасының меншiгi болып табылатын, Қазақстан Республикасының заңды тұлғасына инвестициялық жобаны iске асыру үшiн уақытша өтеусiз пайдалануға берiле отырып, не уақытша өтеусiз жер пайдалану құқығымен ұсыныла отырып, кейiннен меншiкке не жер пайдалануға өтеусiз берiлетін мүлiкті білдіреді.

      2. Мемлекеттiк заттай гранттарды осы Кодексте белгiленген тәртiппен инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi уәкiлеттi органмен және (немесе) жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi органмен, сондай-ақ жергiлiктi атқарушы органдармен келiсу бойынша, инвестициялық келiсiмшартқа сәйкес инвестициялық мiндеттемелер орындалған жағдайда уақытша өтеусiз пайдалануға не уақытша өтеусiз жер пайдалану құқығымен ұсына отырып, кейiннен меншiкке не жер пайдалануға өтеусiз бередi.

      Инвестициялар жөніндегі уәкілетті органның шешімі ұсынылған мемлекеттік заттай грантты меншікке немесе жер пайдалануға өтеусіз беру үшін негіз болып табылады, ол инвестор мен инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган арасында жасалған инвестициялық келісімшартқа сәйкес инвестордың инвестициялық міндеттемелерді орындауын көздейтін аудиторлық есеп алынған күннен бастап үш айдан кешіктірмей қабылданады.

      3. Мемлекеттiк заттай гранттар ретiнде: жер учаскелерi, ғимараттар, құрылыстар, машиналар мен жабдықтар, есептеу техникасы, өлшейтiн және реттейтiн аспаптар мен құрылғылар, көлiк құралдары (жеңiл автокөлiктi қоспағанда), өндiрiстiк және шаруашылық құрал-саймандар берiлуi мүмкiн.

      4. Мемлекеттiк заттай гранттарды бағалау Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен олардың нарықтық құны бойынша жүзеге асырылады.

      5. Мемлекеттiк заттай гранттың ең жоғары мөлшерi Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының тiркелген активтерiне салынатын инвестициялар көлемiнiң отыз пайызынан аспайды.

      Егер сұрау салынған мемлекеттiк заттай гранттың бағаланған құны көрсетілген ең жоғары мөлшерден асып түскен жағдайда, Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының сұрау салынған мүлiктi оның бағаланған құны мен мемлекеттiк заттай гранттың ең жоғары мөлшерi арасындағы айырманы төлеп алуға құқығы бар.

      Ескерту. 288-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

289-бап. Қазақстан Республикасының заңнамасы өзгерген кездегі тұрақтылық кепілдігі

      1. Осы Кодекстің 286-бабының 5-тармағына сәйкес келетін инвестициялық басым жобаларды іске асыратын немесе 2015 жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған инвестициялық келісімшарттар бойынша инвестициялық стратегиялық жобаларды іске асыратын немесе инвестициялар туралы келісім шеңберінде инвестициялық жобаны іске асыратын заңды тұлғаларға:

      1) "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес Қазақстан Республикасының салық заңнамасы;

      2) шетелдік жұмыс күшін тарту саласында Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны туралы заңнамасы өзгерген кезде тұрақтылыққа кепілдік беріледі.

      Осы тармақтың бірінші бөлігіндегі ерекшелік жағдайды осы Кодекстің 295-2-бабының 4-тармағында көзделген жағдайлар құрайды.

      2. Инвестициялық келісімшарттың қолданылуы осы Кодексте белгіленген тәртіппен мерзімнен бұрын тоқтатылған жағдайда, Қазақстан Республикасы заңнамасының тұрақтылығына кепілдіктің қолданылуы күшін жояды.

      3. Осы Кодекстің 295-3-бабына сәйкес инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасқан заңды тұлғаларға "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес он жыл мерзімге Қазақстан Республикасы салық заңнамасының тұрақтылығына кепілдік беріледі.

      Ескерту. 289-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

290-бап. Салықтар бойынша преференциялар

      1. Салықтар бойынша преференциялар Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына Қазақстан Республикасының салық заңнамасында көзделген тәртіппен және шарттарда беріледі.

      2. Салықтар бойынша преференциялардың түрлері:

      1) инвестициялық басым жобалар үшін:

      есептелген корпоративтік табыс салығының сомасын 100 пайызға азайту;

      жер салығының мөлшерлемелеріне 0 коэффициентін қолдану;

      мүлік салығын салықтық базаға 0 пайыз мөлшерлемесі бойынша есептеу;

      2) инвестициялық басым жобаларды қоспағанда, инвестициялық жобалар үшін – инвестициялық келісімшарт шеңберінде шикізаттың және (немесе) материалдардың импортын қосылған құн салығынан босату;

      3) арнайы инвестициялық жобалар үшін – арнайы инвестициялық келісімшарт шеңберінде шикізаттың және (немесе) материалдардың импортын Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес қосылған құн салығынан босату.

      3. Инвестициялық келісімшартта салықтар бойынша преференциялардың әрбір түрінің қолданылу мерзімі белгіленеді, бірақ "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес айқындалған оларды қолданудың шекті мерзімінен аспайды.

      4. Инвестициялық келісімшарттың қолданылуы осы Кодексте белгіленген тәртіппен мерзімнен бұрын тоқтатылған жағдайда, салықтар бойынша преференциялардың қолданылуы күшін жояды.

      Ескерту. 290-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

291-бап. Инвестициялық субсидия

      Ескерту. 291-бап алып тасталды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

292-бап. Инвестициялық преференциялар беруге арналған өтiнiмге қойылатын талаптар

      1. Инвестициялық преференциялар беруге арналған өтiнiм:

      1) заңды тұлғаны мемлекеттiк тiркеу (қайта тіркеу) туралы анықтама;

      2) заңды тұлға басшысының қолтаңбасымен және мөрімен куәландырылған заңды тұлға жарғысының көшірмесі болған кезде инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган белгілеген нысан бойынша қабылданады және тiркеледi.

      Егер заңды тұлға жеке кәсіпкерлік субъектісі болып табылған жағдайда, құжаттарды мөрмен бекемдеу талап етілмейді;

      3) инвестициялық жобаның инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган белгiлейтiн талаптарға сәйкес жасалған бизнес-жоспары;

      4) алып тасталды - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

      5) өтiнiм берген Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы сұрау салған мемлекеттiк заттай гранттың мөлшерiн (құнын) және оны беру алдын ала келiсiлгенiн растайтын құжаттар;

      6) 01.01.2017 дейін қолданыста болды - ҚР 29.10.2015 N 375-V Кодексімен.

      7) тартылатын шетелдік жұмыскер паспортының немесе жеке басын куәландыратын құжатының (қазақ немесе орыс тіліндегі аудармасымен қоса), жұмыс беруші мен тартылатын шетелдік жұмыскер арасында жасалған еңбек шартының (қазақ немесе орыс тіліндегі аудармасымен қоса), оның біліктілігін және (немесе) білімін растайтын құжаттардың (қазақ немесе орыс тіліндегі аудармасымен қоса) көшірмелері болған кезде инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган белгілеген нысан бойынша қабылданады және тiркеледi.

      Инвестициялық басым жоба басым туристік аумақтарда іске асырылған жағдайда, туристік қызмет саласындағы мемлекеттік басқару функцияларын жүзеге асыратын орталық атқарушы органның басым туристік аумақтарда инвестициялық басым жобаның іске асырылуын растайтын хаты да қоса беріледі.

      1-1. Арнайы инвестициялық жобаны іске асыру шеңберінде инвестициялық преференциялар беруге арналған өтінім арнайы инвестициялық келісімшарт жасасу үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын уәкілетті орган белгілеген нысан бойынша және тәртіппен қабылданады және тіркеледі.

      2. Егер инвестициялық преференциялар беруге арналған өтінімде салықтар бойынша преференциялар беру көзделген жағдайда, инвестор Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен құрылыс жобаларына басшының қолтаңбасымен куәландырылған ведомстводан тыс кешенді сараптаманың қорытындысын ұсынады.

      Ескерту. 292-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.04.2019 № 241-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 295-VІ (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізілді); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.04.2021 № 34-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

293-бап. Инвестициялық преференциялар беруге арналған өтiнiмдi қарау мерзiмдерi

      1. Инвестициялық преференциялар беруге арналған өтiнiм инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органға қарау үшін берiледi, ол осы Кодекстің 285 және 286-баптарында белгіленген талаптарға сәйкес өтiнiм тiркелген күннен бастап жиырма жұмыс күнi iшiнде шешiм қабылдайды.

      Инвестициялық субсидия түріндегі инвестициялық преференция беруге арналған өтінімді қарау тәртібі инвестициялық субсидия беру қағидаларында айқындалады.

      2. Инвестициялық преференцияларды беруге арналған өтiнiмдi қабылдау, тiркеу және қарау тәртiбiн инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган айқындайды.

      3. Осы баптың ережелері арнайы инвестициялық жоба үшін инвестициялық преференциялар беруге арналған өтiнiмдерге қолданылмайды.

      Ескерту. 293-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

294-бап. Инвестициялық келiсiмшарт жасасу

      1. Инвестицияларды жүзеге асыруды және инвестициялық преференциялар беруді көздейтiн инвестициялық жобаны іске асыруға арналған шарт инвестициялық келiсiмшарт болып табылады.

      2. Инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган инвестициялық преференциялар беру туралы шешiм қабылданған күннен бастап он жұмыс күнi iшiнде үлгілiк келiсiмшарттың ережелерiн ескере отырып, инвестициялық келiсiмшартты қол қоюға дайындайды.

      Үлгілiк келiсiмшарт деп Қазақстан Республикасының Yкiметi бекiтетiн және инвестициялық келiсiмшарттар жасасқан кезде пайдаланылатын үлгiлік келiсiмшарт түсініледі.

      3. Инвестициялық келiсiмшартты инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган қол қойған күннен бастап бес жұмыс күнi iшiнде тiркейдi және тiркелген күнінен бастап күшiне енедi.

      Инвестициялық келісімшартты инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган тіркеген күн оның жасалған күні болып табылады.

      4. Инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмi инвестициялық преференциялардың қолданылу мерзiмiмен айқындалады. Жұмыс бағдарламасы бойынша жұмыстарды аяқтау мерзiмi инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмi аяқталғанға дейін кемiнде тоғыз ай бұрын аяқталуға тиiс.

      Қаржы лизингі шартын жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы инвестициялық жобаны іске асырған жағдайда, инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмi қаржы лизингі шартының қолданылу мерзiмi аяқталғаннан кейін тоғыз ай өткен соң аяқталуға тиіс.

      Ескерту. 294-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).

295-бап. Инвестициялық келiсiмшартты бұзу жағдайлары

      1. Инвестициялық преференциялардың қолданылуы инвестициялық келiсiмшарттың қолданылу мерзiмi өткен соң тоқтатылады не осы бапта белгiленген тәртiппен осындай мерзiм өткенге дейiн тоқтатылуы мүмкiн.

      2. Инвестициялық келiсiмшарттың қолданылуы:

      1) тараптардың келiсуi бойынша;

      2) бiржақты тәртiппен мерзiмiнен бұрын тоқтатылуы мүмкiн.

      3. Инвестор инвестициялық келісімшарт бойынша міндеттемелерін орындамаған не тиісінше орындамаған кезде және келісімшартқа өзгерістер енгізу үшін инвестор инвестициялық жобаның одан әрі іске асырылу мүмкіндіктерін негіздейтін құжаттарды ұсынбаған жағдайда инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган хабарлама жіберілген күннен бастап үш ай өткен соң біржақты тәртіппен инвестициялық келісімшарттың қолданылуын мерзімінен бұрын тоқтатады.

      Инвестициялық келісімшарт бұзылған жағдайда, көрсетілген заңды тұлға инвестициялық келісімшарт бойынша берілген инвестициялық преференциялардың салдарынан бюджетке төленбеген салықтар мен кедендік баждардың сомаларын төлейді.

      4. Инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының бастамасы бойынша инвестициялық келiсiмшарт бiржақты тәртiппен мерзiмiнен бұрын тоқтатылған кезде аталған заңды тұлға инвестициялық келiсiмшарт бойынша берiлген инвестициялық преференциялар нәтижесінде төленбеген салықтар мен кедендік баждар сомаларын төлейдi.

      5. Инвестициялық келiсiмшарт тараптардың келiсуi бойынша мерзiмiнен бұрын тоқтатылған кезде инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы инвестициялық келiсiмшарт бойынша берiлген инвестициялық преференциялар нәтижесінде төленбеген салықтар мен кедендік баждар сомаларын төлейдi.

      6. Инвестициялық келiсiмшарт мерзiмiнен бұрын тоқтатылған кезде инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы өзiне мемлекеттiк заттай грант ретiнде берiлген мүлiктi заттай не инвестициялық келiсiмшарттың талаптарына сәйкес оның берiлген күнгi бастапқы құнын қайтарады.

      6-1. Инвестициялық келісімшарт бұзылған жағдайда, Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы инвестициялық келісімшарт бойынша төленген инвестициялық субсидияның сомасын толық көлемде өтейді.

      7. Мемлекеттiк заттай грантты қайтаруды инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органның инвестициялық келiсiмшартты мерзiмiнен бұрын тоқтату туралы шешiмі қабылданғаннан кейiн күнтiзбелiк отыз күн iшiнде жүзеге асырады.

      Ескерту. 295-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

295-1-бап. Арнайы инвестициялық келiсiмшартты жасасу және бұзу

      1. Арнайы инвестициялық жоба үшін инвестициялық преференциялар беруді көздейтін шарт арнайы инвестициялық келісімшарт болып табылады.

      2. Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын, арнайы инвестициялық келісімшарттарды жасасу жөніндегі уәкілетті орган арнайы инвестициялық жоба үшін инвестициялық преференциялар беруге арналған өтiнiм келіп түскен күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын, арнайы инвестициялық келісімшарттарды жасасу жөніндегі уәкілетті орган бекітетін үлгілік арнайы инвестициялық келісімшарттың ережелерін ескере отырып, арнайы инвестициялық келісімшартты қол қою үшін дайындайды.

      3. Арнайы инвестициялық келісімшартты жасасу және бұзу тәртібі мен шарттарын Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын, арнайы инвестициялық келісімшарттарды жасасу жөніндегі уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

      4. Арнайы инвестициялық келісімшарттың қолданылу мерзімі инвестициялық преференциялардың қолданылу мерзімімен айқындалады.

      5. Тараптардың келісімі бойынша арнайы инвестициялық келісімшарт мерзімінен бұрын тоқтатылған кезде арнайы инвестициялық келісімшартты жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы арнайы инвестициялық келісімшарт бойынша берілген инвестициялық преференциялар салдарынан төленбеген кедендік баждардың сомаларын төлемейді.

      Ескерту. 25-тарау 295-1-баппен толықтырылды - ҚР 28.12.2016 № 34-VI Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.11.2019 № 272-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

295-2-бап. Инвестициялар туралы келісім

      1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі негізінде Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген тұлға мен заңды тұлға, оның ішінде "Астана" халықаралық қаржы орталығының юрисдикциясында тіркелген заңды тұлға арасында жасалатын, республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің жеті жарым миллион еселенген мөлшерінен кем емес мөлшерде инвестицияларды жүзеге асыруды көздейтін инвестициялық жобаны іске асыруға арналған шарт инвестициялар туралы келісім болып табылады.

      Инвестициялар туралы келісімде инвестициялар туралы келісім жасалған кезде Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген преференциялар мен жеңілдіктер беру шарттары мен тәртібі айқындалады, сондай-ақ инвестициялар туралы келісім жасасқан заңды тұлғалар үшін қарсы міндеттемелер белгіленеді.

      Инвестициялар туралы келісімдер мынадай қызмет түрлеріндегі жобаларды іске асыру үшін жасалмайды:

      1) есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлар айналымына байланысты қызмет;

      2) акцизделетін өнімді өндіру және (немесе) көтерме саудада өткізу;

      3) лотерея өткізу;

      4) ойын бизнесі саласындағы қызмет;

      5) радиоактивті материалдардың айналымына байланысты қызмет;

      6) банк қызметі (не банк операцияларының жекелеген түрлері) және сақтандыру нарығындағы қызмет (сақтандыру агентінің қызметінен басқа);

      7) аудиторлық қызмет;

      8) бағалы қағаздар нарығындағы кәсіптік қызмет;

      9) цифрлық майнинг саласындағы қызмет;

      10) кредиттік бюролардың қызметі;

      11) күзет қызметі;

      12) азаматтық және қызметтік қару мен оның патрондарының айналымына байланысты қызмет;

      13) жер қойнауын пайдалану саласындағы қызмет, оның ішінде кен іздеушілердің қызметі;

      14) пайдалы қазбаларды өткізу, оның ішінде трейдерлердің қызметі, көмір, мұнай өткізу жөніндегі қызмет.

      2. Инвестициялар туралы келісімнің мерзімі, оны өзгертудің және бұзудың тәртібі мен шарттары инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган бекіткен инвестициялар туралы келісімдерді жасасу, өзгерту және бұзу қағидаларында белгіленген.

      3. Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардан туындайтын ережелерді, сондай-ақ тараптардың келісімі бойынша инвестициялар туралы келісімге өзгерістер енгізу жағдайларын қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңнамасы өзгерген жағдайда инвестициялар туралы келісімнің ережелері жасалған күнінен бастап жиырма бес жыл бойы өз күшін сақтайды.

      Ескерту. 295-2-баппен толықтырылды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

295-3-бап. Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім

      1. Қазақстан Республикасының Үкіметі мен заңды тұлға арасында жасалатын, заңды тұлғаның мұндай келісімді жасасуға өтінім берілген жылды қоса алғанда, сегіз жыл ішінде, республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және оны жасасуға өтінім берілген жылдың 1 қаңтарына қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің жетпіс бес миллион еселенген мөлшерінен кем емес жиынтық мөлшерінде, капиталдандырылатын кейінгі шығыстарды және (немесе) жаңа тіркелген активтерді сатып алуға, өндіруге, салуға арналған шығыстарды қаржыландыру жөніндегі, сондай-ақ халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және (немесе) Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес тіркелген активтердің құнын ұлғайтатын басқа да шығындарды қаржыландыру жөніндегі міндеттемелерін көздейтін шарт инвестициялық міндеттемелер туралы келісім болып табылады.

      Пайдалы қатты қазбаларды өндіру және (немесе) қайта өңдеу саласындағы қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғамен инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасқан жағдайда мұндай келісім тек қана пайдалы қатты қазбаларды өндіру және (немесе) қайта өңдеу саласындағы қызмет бойынша жасалады.

      2. Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім бір мезгілде мынадай шарттарға сәйкес келетін заңды тұлғамен жасалады:

      1) көмірсутекті пайдалы қазбаларды өндіретін жер қойнауын пайдаланушылар мен мұнай өнімдерін өндірушілерді қоспағанда, заңды тұлға тауар өндіруші болып табылады. Осы баптың мақсаттары үшін тауар өндіруші деп инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасуға өтінім берілген жылдың алдындағы жылдағы жиынтық жылдық кірісінің кемінде жетпіс пайызын өз өндірісінің тауарларын өткізуден не осындай тұлға өндірген пайдалы қазбаларды және (немесе) осындай тұлғаның пайдалы қазбаларды қайта өңдеуі нәтижесінде алынған өнімді өткізуден түсетін кіріс құрайтын заңды тұлға түсініледі;

      2) заңды тұлға осы Кодекске сәйкес ірі немесе орта кәсіпкерлік субъектісі болып табылады;

      3) акцизделетін тауарларды өндіру жөніндегі қызметті жүзеге асырмайды;

      4) арнаулы салық режимдерін қолданбайды.

      3. Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасқан заңды тұлғаның осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде көзделген міндеттемелерді орындауы инвестициялық міндеттемелер туралы келісімге қосымша болып табылатын инвестициялар салу кестесіне сәйкес жүзеге асырылады.

      Бұл ретте осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде көзделген соманың кемінде елу пайызын қаржыландыру, инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасуға өтінім берілген жылды қоса алғанда, алғашқы төрт жыл ішінде жүзеге асырылуға тиіс.

      Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасқан заңды тұлға осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде көзделген міндеттемелерді орындаған кезде:

      1) өзара байланысты тараппен жасалған шарттар бойынша тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің құны іс жүзінде шеккен шығыстар мөлшерінде, бірақ осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде көзделген міндеттемелер сомасының елу пайызынан аспайтын мөлшерде есепке алынады;

      2) өзара байланысты тараппен құны іс жүзінде шеккен шығыстар мөлшерінде есепке алынатын тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуға шарттар жасасқан кезде мұндай өзара байланысты тарап Қазақстан Республикасының резиденті болуға тиіс.

      4. Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім қолданылатын мерзім ішінде, ол жасалған күннен екінші жылдан бастап, жер қойнауын пайдаланушы болып табылмайтын заңды тұлға жыл сайын республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және осындай қаржыландыру жүзеге асырылатын жылдың 1 қаңтарына қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің жиырма мың еселенген мөлшерінен кем емес сомада қазақстандық кадрларды оқытуды қаржыландыруды жүзеге асыруға да міндетті.

      Жер қойнауын пайдаланушы болып табылатын заңды тұлға осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген шығыстарды қаржыландыруды Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.

      5. Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасуға өтінім инвестициялар жөніндегі уәкілетті органға беріледі.

      Инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасуға өтінім келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде осындай келісімге қол қою үшін Қазақстан Республикасы Үкіметі қаулысының жобасын әзірлейді.

      Инвестициялық міндеттемелер туралы келісімді жасасу, оған өзгерістер енгізу, оның қолданылуын тоқтату тәртібін және инвестициялық міндеттемелер туралы келісімнің үлгілік нысанын инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган әзірлейді және Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      6. Инвестициялық міндеттемелер туралы келісімге өзгерістер осы баптың 3-тармағының екінші бөлігінде белгіленген ережелердің сақталуы ескеріле отырып, тек қана инвестициялар салу кестесін өзгерту бөлігінде енгізілуі мүмкін.

      7. Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасасу осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес келген кезде инвестициялық преференциялар беруге инвестициялық келісімшарттарды жасасуға кедергі келтірмейді. Бұл ретте салықтар бойынша преференциялар инвестициялық міндеттемелер туралы келісім жасалған кезге қолданыста болатын осы Кодекске және "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес беріледі.

      8. Инвестициялық міндеттемелер туралы келісімнің қолданылуы осы Кодекстің 289-бабының 3-тармағында көрсетілген мерзім өткенге дейін осы тармаққа сәйкес тараптардың келісімі бойынша немесе біржақты тәртіппен тоқтатылуы мүмкін.

      Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім қолданылатын кезеңде осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде, 2-тармағында, 3-тармағының екінші бөлігінде және 4-тармағында көзделген міндеттемелер мен шарттар орындалмаған кезде Қазақстан Республикасының Үкіметі хабарлама жіберілген күннен бастап үш ай өткен соң инвестициялық міндеттемелер туралы келісімнің қолданылуын біржақты тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатады.

      Инвестициялық міндеттемелер туралы келісім мерзімінен бұрын тоқтатылған кезде осындай келісім жасасқан заңды тұлға "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес белгіленген тәртіппен өзінің салықтық міндеттемелерін қайта есептеуді жүзеге асырады.

      Ескерту. 295-3-баппен толықтырылды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 0.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

296-бап. Инвестициялық дауларды шешу

      1. Инвестордың инвестициялық қызметiне байланысты инвесторлар, оның ішінде ірі инвесторлар мен мемлекеттiк органдар арасындағы шарттық мiндеттемелерден туындайтын дау инвестициялық дау болып табылады.

      2. Инвестициялық даулар келiссөздер арқылы не дауларды шешудiң тараптармен бұрын келiсілген рәсiмiне сәйкес шешіледі.

      3. Инвестициялық дауларды осы баптың 2-тармағының ережелерiне сәйкес шешу мүмкiн болмаған кезде дауларды шешу Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары мен заңнамалық актiлерiне сәйкес Қазақстан Республикасының соттарында, сондай-ақ тараптардың келiсiмімен айқындалатын төрелiктерде жүргiзiледi.

      4. Инвестициялық дауларға жатпайтын даулар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шешiледi.

      Ескерту. 296-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 08.04.2016 № 489-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

296-1-бап. Инвестициялық келiсiмшарттар талаптарының сақталуын бақылау нысандары

      Инвестициялық келiсiмшарттар талаптарының сақталуын бақылауды инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган мынадай:

      1) осы Кодекстің 296-2-бабының 1-тармағына сәйкес ұсынылған есептердi зерделеу және талдау негiзiнде жүзеге асырылатын камералдық бақылау;

      2) инвестициялық қызмет объектiсiне бару, оның iшiнде инвестициялық келiсiмшарттың жұмыс бағдарламасы мен талаптарын орындау жөнiндегi құжаттарды қарау нысандарында жүзеге асырады.

      Ескерту. 25-тарау 296-1-баппен толықтырылды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

296-2-бап. Инвестициялық келісімшарттар талаптарының сақталуын бақылауды ұйымдастыру мен асыру тәртібі

      1. Инвестициялық келiсiмшарт жасалғаннан кейiн Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган белгілейтін нысан бойынша инвестициялық келісімшарттың орындалуы туралы жартыжылдық есептерді 25 шілдеден және 25 қаңтардан кешіктірмей, тіркелген активтердің пайдалануға берілуін, технологиялық жабдыққа қосалқы бөлшектердің, шикізаттың және (немесе) материалдардың жеткізілуі мен пайдаланылуын растайтын құжаттарды қоса бере отырып, жұмыс бағдарламасында көзделген шығындардың баптары бойынша таратып жаза отырып ұсынады.

      2. Инвестициялық келісімшарт пен арнайы инвестициялық келісімшартқа қосымшаға өзгерiстер тараптардың келiсуi бойынша жылына екі рет енгiзiлуі мүмкін.

      3. Инвестициялық қызмет объектісіне бару арқылы тексеру жұмыс бағдарламасы аяқталған жағдайда тіркелген активтер пайдалануға берілгеннен кейін алты ай ішінде жүргізіледі.

      4. Тексеру нәтижелерi бойынша инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органның өкiлi мен инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының басшысы инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган белгілеген нысан бойынша инвестициялық келiсiмшарттың жұмыс бағдарламасын орындаудың ағымдағы жай-күйі туралы актіге қол қояды.

      5. Инвестициялық келiсiмшарттың жұмыс бағдарламасы орындалмаған немесе тиісінше орындалмаған жағдайда, инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi орган инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасына бұзушылықтарды көрсете отырып, жазбаша нысанда хабарлама жiбередi және бұзушылықтарды жою үшiн үш ай мерзiм белгiлейдi.

      6. Егер инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган жүргізген тексеру нәтижелері бойынша инвестициялық жобаны іске асыру үшін әкелінген және кедендік баждар төлеуден босатылған технологиялық жабдық, оның жинақтауыштары, қосалқы бөлшектері, шикізат және (немесе) материалдар пайдалануға берілмегені не пайдаланылмағаны анықталған жағдайда, инвестициялық келісімшарт бойынша берілген инвестициялық преференцияларға байланысты кедендік баждардың сомасын төлемеген Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен өсімпұлды есепке жаза отырып, пайдаланылмаған жабдық, оның жинақтауыштары, қосалқы бөлшектері, шикізат және (немесе) материалдар бөлігінде оларды төлейді.

      7. Инвестициялық келісімшарт жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы жұмыс бағдарламасын іске асыруды аяқтағаннан кейін екі ай ішінде инвестициялар жөніндегі уәкілетті органға аудиторлық есепті ұсынады, онда мыналар қамтылуға тиіс:

      1) жұмыс бағдарламасына сәйкес инвестициялық міндеттемелердің орындалуы туралы ақпарат;

      2) жұмыс бағдарламасына сәйкес сатып алынған тіркелген активтер бойынша таратып жазу;

      3) жұмыс бағдарламасының орындалғанын растайтын құжаттардың жиынтық тізілімі;

      4) инвестициялық келісімшарт талаптарының орындалуы туралы мәліметтер.

      Егер инвестициялық келісімшартта инвестициялық субсидия беру көзделген жағдайда, инвестициялық келісімшарт жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы екі ай ішінде уәкілетті органға аудиторлық қызмет саласындағы уәкілетті орган белгілеген ең төменгі талаптарға сәйкес келетін аудиторлық ұйымның аудиторлық есебін ұсынады.

      8. Мемлекеттiң экономикалық мүдделерiнің қорғалуын қамтамасыз ету мақсатында инвестициялық келiсiмшарттың бұзылуы туралы ақпарат:

      1) тиiстi шаралар қолдану үшiн мемлекеттік кіріс органдарына және қажет болған кезде өзге де мемлекеттiк органдарға;

      2) мемлекеттiк заттай грант берiлген инвестициялық келiсiмшарттар бойынша мемлекеттік кіріс органдарына, мемлекеттiк мүлiктi басқару жөніндегі уәкілетті органға және (немесе) жер ресурстарын басқару жөніндегі орталық уәкілетті органға, сондай-ақ жергiлiктi атқарушы органдарға жiберiледi.

      9. Инвестициялық келiсiмшарт жасасқан Қазақстан Республикасы заңды тұлғасының инвестициялық келiсiмшарттың қолданысы ішінде:

      1) берiлген мемлекеттiк заттай гранттың, сондай-ақ жұмыс бағдарламасына сәйкес сатып алынған мүлiктiң нысаналы мақсатын өзгертуге;

      2) берiлген мемлекеттiк заттай грантты, сондай-ақ жұмыс бағдарламасына сәйкес сатып алынған мүлiктi иеліктен шығаруға құқығы жоқ.

      10. Кедендік баждар салудан босату объектілерінің нысаналы пайдаланылуын бақылау Еуразиялық экономикалық комиссия айқындаған тәртіппен жүзеге асырылады.

      Ескерту. 25-тарау 296-2-баппен толықтырылды – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

26-тарау. ҮШІНШІ ЕЛДЕРГЕ ҚАТЫСТЫ АРНАЙЫ ҚОРҒАУ, ДЕМПИНГКЕ ҚАРСЫ
ЖӘНЕ ӨТЕМАҚЫ ШАРАЛАРЫ

297-бап. Ішкі нарықты қорғау шараларын енгізу туралы жалпы ережелер

      1. Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін қорғау мақсатында үшінші елдерден шығарылатын және Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелінетін тауарларға қатысты ішкі нарықты қорғау шаралары арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шаралары түрінде енгізілуі мүмкін.

      Үшінші елдер деп Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарттың қатысушылары болып табылмайтын елдер және (немесе) елдер бірлестіктері, сондай-ақ Еуразиялық экономикалық комиссия бекітетін әлем елдерінің сыныптауышына енгізілген аумақтар түсініледі.

      2. Арнайы қорғау, демпингке қарсы немесе өтемақы шараларын енгізу және қолдану, қайта қарау немесе олардың күшін жою не тиісті шараны қолданбау туралы шешімдерді Еуразиялық экономикалық комиссия қабылдайды.

      Арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шараларын қолдану, арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шараларын қолдану алдындағы тергеп-тексеруді жүргізу "Үшінші елдерге қатысты арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шаралары туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледі.

298-бап. Шаралардың түрлері

      1. Импорттық квотаны, арнайы квотаны немесе арнайы бажды, оның ішінде алдын ала арнайы бажды енгізу арқылы Еуразиялық экономикалық комиссияның шешімі бойынша қолданылатын Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына тауардың өскен импортын шектеу жөніндегі шара арнайы қорғау шарасы болып табылады.

      2. Демпингке қарсы бажды, оның ішінде алдын ала демпингке қарсы бажды енгізу немесе экспорттаушы қабылдаған баға міндеттемелерін мақұлдау арқылы Еуразиялық экономикалық комиссияның шешімі бойынша қолданылатын демпингтік импортқа қарсы іс-қимыл шарасы демпингке қарсы шара болып табылады.

      3. Өтемақы бажын (оның iшiнде алдын ала өтемақы бажын) енгізу не субсидиялаушы үшінші елдің уәкiлеттi органы немесе экспорттаушы қабылдаған ерікті мiндеттемелерді мақұлдау арқылы Еуразиялық экономикалық комиссияның шешiмi бойынша қолданылатын, мүше мемлекеттердің экономика саласына экспорттаушы үшінші елдің ерекше субсидиясының әсер етуін бейтараптандыру жөніндегі шара өтемақы шарасы болып табылады.

299-бап. Арнайы қорғау, демпингке қарсы және өтемақы шараларын қолдану қағидаттары

      Арнайы қорғау шарасы, егер тергеп-тексеру нәтижелері бойынша Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына осы тауардың импорты мүше мемлекеттердің экономика саласына елеулі нұқсан келтіретіндей немесе осындай нұқсан келтіру қатерін төндіретіндей өскен мөлшерлерде (мүше мемлекеттерде ұқсас немесе тікелей бәсекелес тауарды өндірудің жалпы көлеміне абсолютті немесе салыстырмалы көрсеткіштерде) және жағдайларда жүзеге асырылып жатқаны анықталған болса, тауарға қолданылуы мүмкін.

      Демпингке қарсы шара, егер тергеп-тексеруді жүргізетін орган жүргізген тергеп-тексеру нәтижелері бойынша Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына осындай тауардың импорты мүше мемлекеттердің экономика саласына материалдық нұқсан келтіретіндігі, осындай нұқсанды келтіру қатерін төндіретіні немесе мүше мемлекеттердің экономика саласын құруды едәуір баяулататыны анықталған болса, демпингтік импорттың нысанасы болып табылатын тауарға қолданылады.

      Өтемақы шарасы өндіру, егер тергеп-тексеруді жүргізетін орган жүргізген тергеп-тексеру нәтижелері бойынша Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына осындай тауардың импорты мүше мемлекеттердің экономика саласына материалдық нұқсан келтіретіні, осындай нұқсанды келтіру қатерін төндіретіні немесе мүше мемлекеттердің экономика саласын құруды едәуір баяулататыны анықталған болса, экспорттау немесе тасымалдау кезінде экспорттаушы үшінші елдің ерекше субсидиясы пайдаланылған импортталатын тауарға қолданылуы мүмкін.

      Мүше мемлекеттер деп Еуразиялық экономикалық одақтың мүшелері және Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарттың Тараптары болып табылатын мемлекеттер түсініледі.

6-БӨЛІМ. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ
ҚОРҒАУ НЫСАНДАРЫ МЕН ТӘСІЛДЕРІ
27-тарау. КӘСІПКЕРЛІК СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ

300-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғау нысандары

      1. Әрбір кәсіпкерлік субъектісінің өз құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін сот арқылы қорғауға құқығы бар.

      Кәсіпкерлік субъектілерінің бұзылған немесе даулы құқықтарын қорғау Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де тәртіппен (төрелік, медиация, Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл, омбудсмен, келіссөздер, наразылық тәртіп және өзгелер) жүзеге асырылуы мүмкін.

      2. Кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғау осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда лауазымды адамдардың әрекеттерiне (әрекетсіздігіне) және мемлекеттік органдардың актілеріне (шешімдеріне) шағым жасау арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.

      3. Заңдарда арнайы көзделген жағдайларда, кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғау құқығы бұзылған кәсіпкерлік субъектісінің тiкелей iс жүзiндегi немесе заңдық әрекеттерiмен (өзiн-өзi қорғау) жүзеге асырылуы мүмкiн.

301-бап. Қорғаудың соттағы нысаны

      Кәсіпкерлік субъектілері бұзылған немесе даулы құқықтарын, бостандықтарын немесе заңды мүдделерiн қорғау үшiн Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен сотқа жүгiнуге құқылы.

      Ескерту. 301-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.06.2020 № 351-VI Заңымен (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі).

302-бап. Тараптары кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын дауларды сотқа дейін реттеу

      1. Құқықтары мен заңды мүдделерi бұзылған кәсіпкерлік субъектілері осы құқықтарды бұзушымен дауды тікелей реттеу мақсатында оған Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртiппен жазбаша кінәрат қоюын білдіреді.

      2. Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларда, дауды реттеудің сотқа дейінгі тәртібін сақтау міндетті емес болғанда, кәсіпкерлік субъектісі өзінің бұзылған құқығын қорғау үшін тікелей сотқа жүгінуге құқылы.

      3. Даулар сотқа дейінгі тәртіппен реттелмеген жағдайда, кәсіпкерлік субъектілері Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен сотқа жүгiнуге құқылы.

      Ескерту. 302-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.06.2020 № 351-VI Заңымен (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі).

303-бап. Қорғаудың соттан тыс нысандары

      1. Кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғау Қазақстан Республикасының заңдарында және (немесе) шартта көзделген мынадай нысандарда:

      1) төрелікте;

      2) медиация қолдану арқылы;

      3) партисипативтік рәсім тәртібімен жүзеге асырылуы мүмкін.

      2. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғаудың басқа да соттан тыс нысандары белгіленуі мүмкін.

      3. Кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерінің сақталуын қамтамасыз ету, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру процесінде туындайтын келіспеушіліктерді реттеу мақсатында кәсіпкерлік субъектілері осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген жағдайларда Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілге, омбудсменге жүгінуге құқылы.

304-бап. Төрелікте құқықтарды қорғау

      1. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, азаматтық-құқықтық қатынастардан туындаған дау төрелік келісім болған кезде Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен төрелікте қаралуы мүмкін.

      2. Дауды шешу үшін төреліктер тұрақты жұмыс істейтін төрелік немесе нақты дауды шешуге арналған төрелік түрінде құрылуы мүмкін.

      3. Тұрақты жұмыс істейтін төреліктерді ұйымдастыру және олардың қызметінің тәртібі олардың регламенттерінде және Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында белгіленеді.

      4. Егер нақты дауды шешу үшін құрылатын төрелікті ұйымдастыруға және оның қызметінің тәртібіне қойылатын өзге де талаптар Қазақстан Республикасының заңында және халықаралық шарттарында белгіленбесе, онда олар тараптардың келісімімен айқындалады.

      5. Егер төрелік шешім онда белгіленген мерзімде ерікті түрде орындалмаса, онда ол Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексінде көзделген тәртіппен мәжбүрлеп орындалуға жатады.

      Ескерту. 304-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 08.04.2016 № 489-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

305-бап. Құқықтарды медиация рәсімін қолдану арқылы қорғау

      1. Кәсіпкерлік субъектілері арасында медиация жүргізу тараптардың өзара келісімі бойынша және олардың арасында медиация туралы шарт жасалған кезде жүзеге асырылады.

      2. Кәсіпкерлік субъектілері қатысатын азаматтық және өзге де құқықтық қатынастардан туындайтын дауларды реттеу кезінде медиация сотқа жүгінгенге дейін де, сот талап-арызды қабылдағаннан кейін де қолданылуы мүмкін.

      3. Медиация жүргізудің тәртібі мен шарттары "Медиация туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделеді.

306-бап. Құқықтарды партисипативтік рәсім тәртібімен қорғау

      1. Кәсіпкерлік субъектілері партисипативтік рәсім тәртібімен дауды реттеу туралы келісім жасасуға құқылы.

      2. Партисипативтік рәсім екі тарап адвокаттарының дауды реттеуге жәрдемдесумен тараптар арасында келіссөздер жүргізу арқылы судьяның қатысуынсыз өткізіледі.

      3. Партисипативтік рәсімді өткізудің тәртібі мен шарттары Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексімен реттеледі.

28-тарау. ҚАЗАҚСТАН КӘСІПКЕРЛЕРІНІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ ЖӨНІНДЕГІ УӘКІЛ.
ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ОМБУДСМЕН
1-параграф. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің құқықтық мәртебесі

307-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл ұғымы

      1. Мемлекеттік органдарда кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделеріне өкілдік ету, оларды қамтамасыз ету және қорғау мақсатында, сол сияқты кәсіпкерлік қоғамдастықтың мүдделерін қорғау үшін Қазақстан Республикасы Президентінің өкімімен лауазымға тағайындалатын адам Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл болып табылады.

      Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл Қазақстан Республикасының Президентіне есеп береді.

      2. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілге осы Кодексте көзделмеген функцияларды жүктеуге ешкімнің құқығы жоқ. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің қызметіне қандай да бір заңсыз араласуға жол берілмейді.

      3. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл өз өкілеттіктерін жүзеге асыру кезеңінде саяси партиялардағы және өзге де қоғамдық бірлестіктердегі өзінің мүшелігін тоқтата тұрады.

      4. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл саяси қызметпен айналысуға құқылы емес.

      5. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл қызметке кіріскеннен кейін белгіленген тәртіппен бір ай ішінде осы адамға заңды түрде тиесілі ақшаны, сондай-ақ мүліктік жалдауға берілген мүлікті қоспағанда, өзінің меншігіндегі коммерциялық ұйымдардың үлестерін, акцияларын (акциясын), жарғылық капиталға қатысу үлестерін және пайдаланылуы кіріс алуға әкелетін өзге де мүлікті өз лауазымын атқару уақытында сенімгерлік басқаруға беруге міндетті. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл өзіне тиесілі облигацияларды, ашық және аралық инвестициялық пай қорларының пайларын сенімгерлік басқаруға бермеуіне болады, сондай-ақ сенімгерлік басқаруға берілген мүліктен кіріс алуға құқығы бар және тұрғын үйді мүліктік жалға беруге құқылы.

      6. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл оқытушылық, ғылыми немесе өзге де шығармашылық қызметтен басқа, басқа ұйымдарда ақы төленетін лауазымдарды атқара алмайды.

308-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл қызметінің негіздері

      Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің қызметі:

      1) заңдылыққа;

      2) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау басымдығына;

      3) объективтілікке;

      4) жариялылыққа негізделеді.

309-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің функциялары

      Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделеріне өкілдік ету, оларды қамтамасыз ету және қорғау, сол сияқты кәсіпкерлік қоғамдастықтың мүдделерін қорғау мақсатында:

      1) Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарында және өзге де ұйымдарында, сондай-ақ халықаралық ұйымдарда және шет мемлекеттерде кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін білдіреді, қамтамасыз етеді, қорғайды;

      2) кәсіпкерлік субъектілерінің өтініштерін қарайды;

      3) мемлекеттік органдарға кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтарын қорғау жөніндегі ұсыныстар, сондай-ақ заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілерді тоқтата тұру жөніндегі ұсынымдар енгізеді;

      3-1) кәсіпкерлік жөніндегі уәкілетті органға осы Кодекстің 82-бабының 3-тармағына сәйкес кәсіпкерлік субъектілерінің шағымдары бойынша қолданыстағы реттегіш құралдардың және (немесе) талаптардың күшін жою немесе оларды қайта қарау жөнінде ұсыныстар енгізеді;

      4) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін әрекеттерімен (әрекетсіздігімен) бұзған мемлекеттік органдарға (лауазымды адамдарға) бұзылған құқықтарды қалпына келтіру үшін шараларға, оның ішінде кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерінің бұзылуына кінәлі тұлғаларды жауаптылыққа тартуға қатысты ұсынымдар жібереді;

      5) мемлекеттік органдардың пікірімен келіспеген жағдайда кәсіпкерлердің бұзылған құқықтарын одан әрі қалпына келтіру мақсатында прокуратура органдарына өтінішхат жібереді;

      6) кәсіпкерлер құқықтарының жүйелі түрде бұзылу фактілері туындаған және оларды мемлекеттік органдар деңгейінде шешу мүмкін болмаған жағдайда, Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына өтініш енгізеді;

      7) мемлекеттік, коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді қоспағанда, мемлекеттік органдардан (лауазымды адамдардан) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен міндеттерін қозғайтын ақпаратты, құжаттарды және материалдарды сұратады;

      8) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен сотқа талап қоюмен (арызбен) жүгінеді;

      9) кәсіпкерлік субъектілерінің бұзылған құқықтары мен заңды мүдделерін қалпына келтіруге бағытталған өзге де заңды шараларды қолданады.

      Ескерту. 309-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

310-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің міндеттері

      1. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл қызметті жүзеге асыру кезінде:

      1) Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңнамасын сақтауға;

      2) кәсіпкерлік субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерiн сақтауды және қорғауды қамтамасыз ету жөнiндегі шаралар қолдануға;

      3) өтiнiштердi қарау кезінде объективтілік және бейтараптық танытуға;

      4) өзiн қорғау үшін жүгінген адамның құқықтарын жүзеге асыруға кедергi келтiретiн қандай да бiр әрекеттерді жасамауға мiндеттi.

      2. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл Қазақстан Республикасының Президентіне бұқаралық ақпарат құралдарында орналастырылатын, кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау жөніндегі атқарылған жұмыстың нәтижелері туралы баяндаманы ұсынады.

311-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің өтініштерді қарау тәртібі

      1. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл өз құзыреті шегінде:

      1) кәсіпкерлік субъектілерінің (бұдан әрі – өтініш беруші) өтініштерін қарайды, оған мыналар:

      өз құзыреті шегінде мемлекеттік органдар алдын ала қарамаған;

      құқықтарын басқа жеке кәсіпкерлік субъектілерінің бұзу фактілері жөніндегі өтініштер қосылмайды;

      2) өтініш берушілерге олардың өтініштерінің уәкілетті мемлекеттік органдар мен ұйымдарға жіберілгені туралы ақпарат береді;

      3) өтініш берушілерді олардың өтініштерін қарау нәтижелері және қабылданған шаралар туралы ақпарат береді.

      2. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл күнтізбелік он күн ішінде өтініш берушілердің өтініштерін осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында белгіленген талаптарға сәйкестігі тұрғысынан қарайды, оларға сәйкес келмеген жағдайда өтінішті қарамайды, бұл туралы өтініш берушіні жазбаша хабардар етеді.

      3. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің атына келіп түскен өтініш берушілердің өтініштері күнтізбелік отыз күн ішінде қаралады.

      4. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің атына келіп түскен өтініштерді қарау мерзімі қажет болған кезде өтініш берушіге атқарылатын жұмыс туралы міндетті түрде ақпарат беріле отырып ұзартылады.

      5. Қарау қорытындылары бойынша өтініш берушіге Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің құзыреті шеңберінде өтініштің мәні бойынша жауап беріледі.

      6. Өтініштерді қарау мерзімдерін ұзарту, уәкілетті мемлекеттік органдарға және ұйымдарға жіберу, өтініш берушілерге өтініштердің қаралу барысы туралы ақпарат беру тәртібін Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл белгілейді.

312-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілді лауазымға тағайындау және лауазымынан босату

      1. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл лауазымына тағайындалатын адам мынадай талаптарға сай келуге тиіс:

      1) Қазақстан Республикасының азаматтығын иеленуге;

      2) жоғары білімі болуға;

      3) кәсіпкерлердің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау саласында кемінде бес жыл жұмыс өтілі болуға тиіс.

      2. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл Қазақстан Республикасы Президентінің өкімімен төрт жыл мерзімге лауазымға тағайындалады.

      3. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл Қазақстан Республикасы Президентінің шешімі бойынша атқаратын лауазымынан мерзімінен бұрын мынадай негіздер бойынша босатылуы мүмкін:

      1) өз қалауы;

      2) медициналық қорытындыға сәйкес кәсіби міндеттерін одан әрі атқаруға кедергі келтіретін денсаулық жағдайы;

      3) осы Кодексте белгіленген міндеттер мен шектеулерді сақтамауы;

      4) лауазымдық өкілеттіктерін бұзуы, атқаратын лауазымда болуымен сыйыспайтын теріс қылықтар жасауы;

      5) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кетуі.

      4. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің өкілеттіктері мынадай:

      1) Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің Қазақстан Республикасының азаматтығы тоқтатылған;

      2) Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілді әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп тану туралы не оған медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану туралы сот шешімі заңды күшіне енген;

      3) Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілге қатысты соттың айыптау үкімі заңды күшіне енген;

      4) Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл қайтыс болған немесе оны қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімі заңды күшіне енген жағдайларда тоқтатылады.

      5. Сол бір адам қатарынан екі реттен артық Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл лауазымына тағайындала алмайды.

313-бап. Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің қызметін ұйымдастыру

      Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің қызметін Ұлттық палата қамтамасыз етеді.

2-параграф. Инвестициялық омбудсменнің құқықтық мәртебесі

314-бап. Инвестициялық омбудсмен

      1. Инвестициялық омбудсмен Қазақстан Республикасының Үкіметі тағайындайтын (айқындайтын), инвесторлардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға жәрдемдесу жөніндегі функциялар жүктелетін лауазымды адам болып табылады.

      2. Инвестициялық омбудсмен өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының заңдарын, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерін, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік-құқықтық актілерін басшылыққа алады.

315-бап. Инвестициялық омбудсменнің функциялары

      1. Инвесторлардың құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету және қорғау мақсатында инвестициялық омбудсмен:

      1) Қазақстан Республикасында инвестициялық қызметті жүзеге асыру барысында туындайтын мәселелер бойынша инвесторлардың өтініштерін қарайды және оларды шешу үшін, оның ішінде мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл жасай отырып, ұсынымдар шығарады;

      2) туындайтын мәселелерді соттан тыс және сотқа дейінгі тәртіппен шешуде инвесторларға жәрдем көрсетеді;

      3) инвестициялық қызмет мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру жөніндегі ұсынымдар әзірлейді және оларды Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізеді.

      2. Инвестициялық омбудсменнің ұсынымдары хаттар және инвестициялық омбудсмен өткізген кеңестердің хаттамалары түрінде ресімделеді.

      3. Инвестициялық омбудсмен инвесторлардың соттан тыс және сотқа дейінгі тәртіппен туындайтын мәселелерін реттеу үшін мемлекеттік органдармен және ұйымдармен консультациялар және хаттамалық кездесулер өткізеді.

      4. Егер инвесторлардың мәселелері Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шешілмейтін жағдайда, инвестициялық омбудсмен Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру жөніндегі ұсынымдар әзірлейді және оларды Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізеді.

316-бап. Инвестициялық омбудсменнің құқықтары мен міндеттері

      1. Инвестициялық омбудсменнің:

      1) коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты қоспағанда, мемлекеттік органдардан және меншік нысанына қарамастан, ұйымдардан өтініштерді қарау үшін қажетті ақпаратты сұратуға және алуға;

      2) мемлекеттік органдардың және ұйымдардың басшылары мен басқа да лауазымды адамдарының кідіріссіз қабылдауына;

      3) инвесторлардың өтініштері бойынша мүдделі мемлекеттік органдардың және ұйымдардың басшыларын немесе олардың орынбасарларын тыңдауға;

      4) инвестициялық омбудсменге жүктелген функцияларды жүзеге асыруға қажетті өзге де құқықтары бар.

      2. Инвестициялық омбудсмен өз қызметін жүзеге асыру кезінде:

      1) инвесторлардың құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауды және қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі шараларды қолдануға;

      2) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен және мерзімдерде лауазымды адамдардың әрекеттеріне (әрекетсіздігіне), мемлекеттік органдардың, өзге де ұйымдардың және олардың лауазымды адамдарының шешімдеріне қатысты инвесторлардың өтініштерін қарауға, сондай-ақ олар бойынша қажетті шаралар қолдануға;

      3) өтініштерді қарау кезінде объективті және бейтарап болуға;

      4) өзін қорғау үшін жүгінген инвестордың құқықтарын жүзеге асыруға кедергі келтіретін қандай да бір әрекеттерді жасамауға міндетті.

317-бап. Инвестициялық омбудсменнің қызметін ұйымдастыру

      Инвестициялық омбудсменнің қызметін инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган қамтамасыз етеді.

      Инвестициялық омбудсменнің қызметі туралы ережені Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

29-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫҢ ЖӘНЕ ЛАУАЗЫМДЫ АДАМДАРДЫҢ
ШЕШІМДЕРІНЕ, ӘРЕКЕТТЕРІНЕ (ӘРЕКЕТСІЗДІГІНЕ) ШАҒЫМ ЖАСАУ

318-бап. Кәсіпкерлік субъектілерінің шағымдарын қараудың міндеттілігі

      Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен берілген шағымдар міндетті түрде қабылдануға, тіркелуге және қаралуға жатады. Шағымдарды қабылдаудан бас тартуға тыйым салынады.

      Мемлекеттік орган (мемлекеттік органның лауазымды адамы) кәсіпкерлік субъектісі берген шағымды Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен және мерзімдерде қарауға міндетті.

319-бап. Шағым жасау құқығы

      1. Кәсіпкерлік субъектілері мемлекеттік органдардың және лауазымды адамдардың шешімдері, әрекеттері (әрекетсіздігі) олардың құқықтары мен заңды мүдделерін қозғайтын болса, оларға Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен шағым жасауы мүмкін.

      2. Шағым құзыретiне оны қарау және ол бойынша шешім қабылдау кiретiн мемлекеттік органға беріледі. Шағым беру Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

      Ескерту. 319-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.06.2020 № 351-VI Заңымен (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі).

7-БӨЛІМ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КӘСІПКЕРЛІК САЛАСЫНДАҒЫ
ЗАҢНАМАСЫН БҰЗҒАНЫ ҮШІН ЖАУАПТЫЛЫҚ. ӨТПЕЛІ ЖӘНЕ ҚОРЫТЫНДЫ
ЕРЕЖЕЛЕР
30-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КӘСІПКЕРЛІК САЛАСЫНДАҒЫ
ЗАҢНАМАСЫН БҰЗҒАНЫ ҮШІН ЖАУАПТЫЛЫҚ

320-бап. Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасын бұзғаны үшiн жауаптылық

      1. Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

      2. Мемлекеттік органдар және олардың лауазымды адамдары коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты заңсыз таратқаны және (немесе) пайдаланғаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылықта болады, ал осындай тарату және (немесе) пайдалану салдарынан кәсіпкерлік субъектісіне келтірілген нұқсан Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтелуге жатады.

      3. Заңды кәсіпкерлік қызметке кедергі жасау Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

      4. Өзінің заңды кәсіпкерлік қызметіне кедергі жасалу салдарынан кәсіпкерлік субъектісі шеккен барлық залал Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтелуге жатады.

321-бап. Мемлекеттік органдардың және олардың лауазымды адамдарының өз қызметтік міндеттерін орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін жауаптылығы

      1. Мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдары кәсiпкерлiк субъектілері мен мемлекеттің өзара іс-қимыл жасау процесінде, оның ішінде кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу мен қолдау кезінде өздерінің қызметтік мiндеттерін орындамаған немесе тиісінше орындамаған жағдайда, сондай-ақ құқыққа қайшы әрекеттер (әрекетсiздiк) жасаған жағдайда Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

      2. Мемлекеттік органдар құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған кәсіпкерлік субъектісін Қазақстан Республикасы заңнамасының бұзылуына кінәлі мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарына қатысты қолданылған шаралар туралы бір айдың ішінде жазбаша хабардар етуге міндетті.

322-бап. Кәсiпкерлiк субъектiсiн тексерудiң белгiленген тәртiбiн бұзғаны үшiн жауаптылық

      1. Мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының тексерулер жүргізу кезіндегі құқыққа сыйымсыз әрекеттерi Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

      2. Мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру кезiнде мемлекеттік орган немесе оның лауазымды адамы кәсiпкерлiк субъектiсiне келтiрген зиян Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтелуге жатады.

      Өтелуге қойылатын залалдар көлеміне, оның ішінде кәсiпкерлiк субъектiлерінің жұмыскерлеріне материалдарды тексеруге дайындағаны үшін төленген сыйақы сомалары, өндiрiстің мәжбүрлеп тоқтатылған уақытындағы жалақы, өндiрiстi тоқта тұру салдарынан шығарылмаған тиiстi тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтердi өткiзген кезде кәсiпкерлiк субъектiсiнің алуы мүмкін, жіберіп алған пайда енгізiледі.

31-тарау. ӨТПЕЛІ ЖӘНЕ ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

323-бап. Осы Кодекстің жекелеген нормаларын қолдану тәртібі

      1. "Инвестициялар туралы" 2003 жылғы 8 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы қолданысқа енгiзiлгенге дейiн инвестициялар жөніндегі уәкілетті органмен жасалған инвестициялық келiсiмшарттар негiзiнде берiлген жеңiлдiктер осы инвестициялық келiсiмшарттарда белгiленген мерзiм өткенге дейiн өзiнiң қолданысын сақтайды.

      2. Осы Кодекстің 295-бабы 3, 4 және 5-тармақтарының және 296-2-бабы 1-тармағының салық сомаларын төлеу бөлiгiндегi нормалары инвестициялар жөніндегі уәкiлеттi органмен 2009 жылғы 1 қаңтарға дейiн жасалған инвестициялық келiсiмшарттар бойынша қолданылуын сақтайды.

      3. Осы Кодекстің 287-бабы 1-тармағының лизингтік компанияларды кедендік әкелу баждарын салудан босату бөлігіндегі нормалары 2016 жылғы 1 қазаннан бастап инвестициялар жөніндегі уәкілетті органмен жасалған инвестициялық келісімшарттарға қолданылады.

      Ескерту. 323-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

324-бап. Осы Кодексті қолданысқа енгiзу тәртiбi

      1. Осы Кодекс:

      1) 2016 жылғы 6 ақпаннан бастап қолданысқа енгізілетін осы Кодекстің 36-бабының 2-тармағы екінші бөлігінің 2) тармақшасын және 38-бабы 2-тармағының 5) тармақшасын;

      2) 2016 жылғы 1 наурыздан бастап қолданысқа енгізілетін осы Кодекстің 193-бабы 4-тармағының екінші бөлігін;

      3) 2017 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін осы Кодекс мазмұнының 211-бабының тақырыбын, 211-бабын, 290-бабы 2-тармағының 2) тармақшасын;

      4) өзін-өзі реттеу туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін қолданысқа енгізілетін осы Кодекстің 3-бабы 2-тармағының 19) тармақшасын, 22-бабын, 58-бабының 2-тармағын, 62-бабын, 80-бабының 2-тармағы үшінші бөлігінің бесінші абзацын және 82-бабы 2-тармағының 4) тармақшасын;

      5) осы Кодекстің 65-бабының 1-тармағы үшінші бөлігінің, 66-бабының ережелері кәсіпкерлік субъектілерінің мүдделерін қозғайтын заңдар жобаларының тұжырымдамалары бойынша сараптамалық қорытындылар бөлігінде құқықтық актілер туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін қолданысқа енгізіледі;

      6) органикалық өнім өндіру туралы заңнамалық акт қолданысқа енгізілгеннен кейін қолданысқа енгізілетін осы Кодекстің 138-бабының 111) тармақшасын қоспағанда, 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.

      2. Осы Кодекс мазмұнының 173 және 197-баптарының тақырыптары, 88-бабының 9), 13) және 14) тармақшалары, 116-бабы 3-тармағының 4) тармақшасы, 138-бабының 68) тармақшасы, 173-бабы, 195-бабының 3) тармақшасы, 196-бабы 6-тармағының 2) тармақшасы, 197-бабы, 292-бабы 1-тармағының 6) тармақшасы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылады деп белгіленсін.

      3. Осы Кодекс мазмұнының 119-бабының тақырыбы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін мынадай редакцияда жазылады деп белгіленсін:

      "119-бап. Реттелетін нарық субъектілері өндіретін және өткізетін тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге баға белгілеу".

      4. Осы Кодекстің 36-бабының 1-тармағы бірінші абзацының қолданылуы 2016 жылғы 1 наурызға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл абзац мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "1. Дара кәсіпкер ретінде мемлекеттік тіркеу үшін жеке тұлға мемлекеттік кіріс органына тікелей немесе халыққа қызмет көрсету орталығы арқылы:".

      5. Осы Кодекстің 88-бабы 7) және 16) тармақшаларының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақшалар мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "7) Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы заңнамасында көзделген бұзушылықтарды қоспағанда, тиісті тауар нарығында үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдаланудың алдын алады және оны жояды;";

      "16) тауарларын реттелетін нарықтарда өткізетін нарық субъектілерін қоспағанда, үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі белгілеген монополиялық жоғары (төмен), монопсониялық төмен бағаны анықтайды;".

      6. Осы Кодекстің 110-бабының 2-тармағы 2) тармақшасының қолданылуы 2016 жылғы 1 наурызға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақша мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "2) рұқсат беру органдарының және хабарламалар қабылдауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың және (немесе) олардың лауазымды адамдарының, халыққа қызмет көрсету орталықтарының және (немесе) олардың қызметкерлерінің лицензиялауды және рұқсат беру рәсімдерін немесе хабарламалар қабылдауды жүзеге асыру мәселелері бойынша шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасауға;".

      7. Осы Кодекстің 111-бабының 3-тармағы 4) тармақшасының қолданылуы 2016 жылғы 1 наурызға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақша мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "4) мемлекеттік органдарға және халыққа қызмет көрсету орталықтарына лицензиялауды және рұқсат беру рәсімдерін, оның ішінде ақпараттық жүйелер арқылы жүзеге асыру үшін қажетті құжаттарды және (немесе) ақпаратты беруге;".

      8. Осы Кодекстің 118-бабы 1 және 2-тармақтарының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақтар мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "1. Табиғи монополия саласындағы тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге тариф белгілеу Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Табиғи монополия субъектісінің реттелетін тауарларына, жұмыстарына, көрсетiлетiн қызметтеріне табиғи монополиялар салаларындағы және реттелетін нарықтардағы уәкілетті орган бекітетін тарифтер (бағалар, алымдар мөлшерлемелері) немесе олардың шектi деңгейлерi өндірілетін тауарлардың, орындалатын жұмыстардың, көрсетiлетiн қызметтердiң сапасы мен сенімділігі ескеріле отырып, реттелетін тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді ұсыну үшiн қажеттi шығындар құнынан төмен болмауға және табиғи монополия субъектiсiнiң тиiмдi жұмыс iстеуiн қамтамасыз ететiн пайда алу мүмкiндiгiн ескеруге тиiс.".

      9. Осы Кодекстің 119-бабының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл бап мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "119-бап. Реттелетiн нарық субъектілері өндіретін және өткізетін тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге баға белгілеу

      1. Бағаларды мемлекеттiк реттеу темiржол көлiгi, электр және жылу энергетикасы, мұнай өнiмдерiн өндiру, мұнайды тасымалдау, азаматтық авиация, порт қызметі, телекоммуникациялар және пошта байланысы, сондай-ақ "Газ және газбен жабдықтау туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгiленген ерекшелiктер ескерiле отырып, газ саласындағы реттелетiн нарықтар субъектiлерiнiң тауарларына, жұмыстарына, көрсетiлетiн қызметтерiне қолданылады.

      Табиғи монополиялар салаларындағы және реттелетін нарықтардағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган бағаларды мемлекеттік реттеу қолданылатын реттелетін нарықтар субъектілері тауарларының, жұмыстарының, көрсетілетін қызметтерінің тізбесін бекітеді.

      2. Уақытша шара ретінде Қазақстан Республикасының аумағында белгілі бір мерзімге жекелеген тауар нарықтарында және (немесе) жекелеген нарық субъектілерінің тауарларына, жұмыстарына, көрсетілетін қызметтеріне монополияға қарсы орган айқындайтын тәртіппен мемлекеттік баға реттеу енгізілуі мүмкін.

      Осы тармақта көзделген мемлекеттік баға реттеуді қолданудың жалпы мерзімі бір жыл ішінде күнтізбелік 180 күннен аспайды.

      3. Реттелетiн нарық субъектілер өндіретін және өткізетін тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге баға белгілеу Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы заңнамасына сәйкес шекті баға белгілеу арқылы жүзеге асырылады.".

      10. Осы Кодекстің 122-бабы 2-тармағының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақ мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "2. Мұнай өнiмдерiн өндiру саласындағы уәкiлеттi орган табиғи монополиялар салаларындағы және реттелетiн нарықтардағы басшылықты жүзеге асыратын уәкiлеттi органмен келiсу бойынша, мұнай өнімдерін өндіру саласындағы уәкілетті орган бекiткен тәртiппен бағаларды мемлекеттік реттеу белгіленген мұнай өнiмдерiн бөлшек саудада өткізуге шектi бағаларды белгiлейдi.".

      10-1. 124-5-баптың 2 және 3-тармақтары 2025 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылады деп белгіленсін.

      11. Осы Кодекстің 138-бабы 54) тармақшасының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақша мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "54) салықтардың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң түсуiне, сондай-ақ бiрыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына мiндеттi зейнетақы жарналарының, мiндеттi кәсiптiк зейнетақы жарналарының және Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қорына әлеуметтiк аударымдардың толық және уақтылы аударылуына;".

      12. Осы Кодекстің 193-бабы 3-тармағының қолданылуы 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақ мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      1) 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап 2016 жылғы 1 наурызға дейін:

      "3. Айрықша құқықты іске асыру мемлекеттік монополия субъектісін құру жолымен жүзеге асырылады. Қазақстан Республикасының Үкіметі не Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары құрған мемлекеттік кәсіпорын ғана мемлекеттік монополия субъектісі бола алады.".

      2) 2016 жылғы 1 наурыз – 2017 жылғы 1 қаңтар аралығында:

      "3. Айрықша құқықты іске асыру мемлекеттік монополия субъектісін құру жолымен жүзеге асырылады. "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясын қоспағанда, Қазақстан Республикасының Үкіметі не Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары құрған мемлекеттік кәсіпорын ғана мемлекеттік монополия субъектісі бола алады.".

      13. Осы Кодекстің 193-бабының 4-тармағы екінші бөлігінің қолданылуы 2016 жылғы 1 наурыздан бастап 2017 жылға 1 қаңтарға дейінгі кезеңге тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл бөлік мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "Осы баптың бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көзделген шектеулер "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясына қолданылмайды.".

      14. Осы Кодекстің 241-бабының 2-тармағы 1) тармақшасының қолданылуы 2017 жылға 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақша мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "1) Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар және реттелетiн нарықтар туралы заңнамасын қолдана отырып, электр энергиясы, жылумен, сумен жабдықтау және кәріз бойынша қосылатын қуат үшiн ақы төлеуден Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртiппен және шарттарда босатылады;".

      14-1. Осы Кодекстің 129-бабы 4-1-тармағының және 6-тармағының 4) тармақшасының қолданысы 2025 жылғы 1 шілдеге дейін тоқтатыла тұрсын.

      15. Мыналардың күшi жойылды деп танылсын:

      1) "Шаруа немесе фермер қожалығы туралы" 1998 жылғы 31 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1998 ж., № 2-3, 26-құжат; 2001 ж., № 24, 338-құжат; 2003 ж., № 1-2, 6-құжат; № 4, 26-құжат; № 24, 178-құжат; 2006 ж., № 1, 5-құжат; № 15, 95-құжат; 2007 ж., № 9, 67-құжат; № 15, 106-құжат; № 18, 143-құжат; 2008 ж., № 24, 129-құжат; 2009 ж., № 15-16, 76-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; 2011 ж., № 6, 49-құжат; 2013 ж., № 14, 72-құжат; 2014 ж., № 21, 122-құжат);

      2) "Инвестициялар туралы" 2003 жылғы 8 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2003 ж., № 1-2, 4-құжат; 2005 ж., № 9, 26-құжат; 2006 ж., № 3, 22-құжат; 2007 ж., № 4, 28-құжат; 2008 ж., № 15-16, 64-құжат; № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 2-3, 18-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; 2012 ж., № 2, 11-құжат; № 6, 46-құжат; № 15, 97-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 15, 82-құжат; 2014 ж., № 11, 64-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат);

      3) "Жеке кәсiпкерлiк туралы" 2006 жылғы 31 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2006 ж., № 3, 21-құжат; № 16, 99-құжат; № 23, 141-құжат; 2007 ж., № 2, 18-құжат; № 3, 20-құжат; № 17, 136-құжат; 2008 ж., № 13-14, 57, 58-құжаттар; № 15-16, 60-құжат; № 23, 114-құжат; № 24, 128, 129-құжаттар; 2009 ж., № 2-3, 18, 21-құжаттар; № 9-10, 47, 48-құжаттар; № 11-12, 54-құжат; № 15-16, 74, 77-құжаттар; № 17, 82-құжат; № 18, 84, 86-құжаттар; № 19, 88-құжат; № 23, 97-құжат; № 24, 125, 134-құжаттар; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 7, 29-құжат; № 15, 71-құжат; № 22, 128-құжат; № 24, 149-құжат; 2011 ж., № 1, 2-құжат; № 2, 26-құжат; № 6, 49-құжат; № 11, 102-құжат; 2012 ж., № 15, 97-құжат; № 20, 121-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 1, 3-құжат; № 5-6, 30-құжат; № 14, 75-құжат; № 15, 81-құжат; № 21-22, 115-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 4-5, 24-құжат; № 10, 52-құжат; № 14, 84-құжат; № 16, 90-құжат; № 19-I, 19-II, 94, 96-құжаттар; № 21, 122-құжат; № 22, 131-құжат; № 23, 143-құжат; 2015 ж., № 8, 42-құжат; № 11, 52-құжат);

      4) "Бәсекелестік туралы" 2008 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2008 ж., № 24, 125-құжат; 2009 ж., № 15-16, 74-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; 2011 ж., № 6, 50-құжат; № 11, 102-құжат; № 12, 111-құжат; 2012 ж., № 13, 91-құжат; № 14, 95-құжат; № 15, 97-құжат; 2013 ж., № 4, 21-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 14, 72-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 4-5, 24-құжат; № 14, 84-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат; 2015 ж., № 8, 42-құжат; № 9, 46-құжат);

      5) "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы" 2011 жылғы 6 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2011 ж., № 1, 1-құжат; № 2, 26-құжат; № 11, 102-құжат; № 15, 120-құжат; 2012 ж., № 1, 5-құжат; № 2, 9, 14-құжаттар; № 3, 21, 25, 27-құжаттар; № 8, 64-құжат; № 10, 77-құжат; № 11, 80-құжат; № 13, 91-құжат; № 14, 92, 95-құжаттар; № 15, 97-құжат; № 20, 121-құжат; № 23-24, 125-құжат; 2013 ж., № 2, 11-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 14, 72-құжат; № 16, 83-құжат; № 21-22, 115-құжат; № 23-24, 116-құжат; 2014 ж., № 4-5, 24-құжат; № 7, 37-құжат; № 8, 49-құжат; № 10, 52-құжат; № 11, 61, 67-құжаттар; № 14, 84-құжат; № 16, 90-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат; № 24, 144-құжат; 2015 ж., № 9, 46-құжат);

      6) "Индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау туралы" 2012 жылғы 9 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2012 ж., № 2, 10-құжат; № 14, 92-құжат; 2013 ж., № 9, 51-құжат; № 14, 75-құжат; № 15, 81-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 11, 63-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат).

      Ескерту. 324-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 08.07.2024 № 116-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 08.07.2024 № 121-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

      Қазақстан Республикасының
      Президенті Н.Ә. Назарбаев

Предпринимательский кодекс Республики Казахстан

Кодекс Республики Казахстан от 29 октября 2015 года № 375-V ЗРК.

      Сноска. По всему тексту слова "оралманов", "оралманы", "оралман" и "Оралманы" заменены соответственно словами "кандасов", "кандасы", "кандас" и "Кандасы" в соответствии с Законом РК от 13.05.2020 № 327-VI (вводится в действие после дня введения в действие соответствующих изменений и дополнений в Кодекс РК "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс)).
      Примечание РЦПИ!
      Порядок введения в действие настоящего Закона см. ст.324
      Примечание ИЗПИ!
Для удобства пользования ИЗПИ создано Содержание

СОДЕРЖАНИЕ

      Сноска. Оглавление исключено Законом РК от 08.06.2021 № 48-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

      Настоящий Кодекс определяет правовые, экономические и социальные условия и гарантии, обеспечивающие свободу предпринимательства в Республике Казахстан, регулирует общественные отношения, возникающие в связи с взаимодействием субъектов предпринимательства и государства, в том числе государственным регулированием и поддержкой предпринимательства.

РАЗДЕЛ 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Глава 1. ПРАВОВЫЕ ОСНОВЫ ВЗАИМОДЕЙСТВИЯ СУБЪЕКТОВ
ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА И ГОСУДАРСТВА

Статья 1. Законодательство Республики Казахстан в сфере предпринимательства

      1. Законодательство Республики Казахстан в сфере предпринимательства основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Кодекса и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

      2. Товарно-денежные и иные основанные на равенстве участников имущественные отношения, а также связанные с имущественными личные неимущественные отношения регулируются гражданским законодательством Республики Казахстан.

      2-1. Положения настоящего Кодекса не распространяются на отношения, связанные с возвратом незаконно приобретенных активов, в том числе на создание и деятельность управляющей компании, в соответствии с законодательством Республики Казахстан о возврате государству незаконно приобретенных активов.

      3. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые предусмотрены настоящим Кодексом, то применяются правила международного договора.

      4. В случае выявления пробелов или противоречий норм законодательства Республики Казахстан в сфере предпринимательства, содержащихся в нормативных правовых актах Республики Казахстан, положениям настоящего Кодекса применяются положения настоящего Кодекса.

      5. Особенности осуществления отдельных видов предпринимательства устанавливаются законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 1 с изменениями, внесенными Законом РК от 12.07.2023 № 23-VIII(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 2. Понятие предпринимательства и пределы его правового регулирования

      1. Предпринимательством является самостоятельная, инициативная деятельность граждан, кандасов и юридических лиц, направленная на получение чистого дохода путем использования имущества, производства, продажи товаров, выполнения работ, оказания услуг, основанная на праве частной собственности (частное предпринимательство) либо на праве хозяйственного ведения или оперативного управления государственного предприятия (государственное предпринимательство). Предпринимательская деятельность осуществляется от имени, за риск и под имущественную ответственность предпринимателя.

      2. Предпринимательская деятельность может быть ограничена исключительно законами Республики Казахстан.

      3. Запрещается принятие государственными органами нормативных правовых актов, устанавливающих привилегированное положение отдельно взятых субъектов предпринимательства.

Статья 3. Цели и принципы взаимодействия субъектов предпринимательства и государства

      1. Взаимодействие субъектов предпринимательства и государства направлено на создание благоприятных условий для развития предпринимательства и общества, стимулирование предпринимательской инициативы в Республике Казахстан.

      2. Принципами взаимодействия субъектов предпринимательства и государства являются:

      1) законность;

      2) свобода предпринимательства;

      3) равенство субъектов предпринимательства;

      4) неприкосновенность собственности;

      5) добросовестная конкуренция;

      6) баланс интересов потребителей, субъектов предпринимательства и государства;

      7) прозрачность деятельности государственных органов и доступность информации;

      8) эффективность государственного регулирования предпринимательства;

      9) повышение способности субъектов предпринимательства к самостоятельной защите своих прав и законных интересов;

      10) приоритет предупреждения правонарушения;

      11) презумпция добросовестности субъектов предпринимательства и взаимная ответственность государства и субъектов предпринимательства;

      12) свобода от коррупции;

      13) стимулирование предпринимательской деятельности и обеспечение ее защиты и поддержки;

      14) поддержка отечественных производителей товаров, работ, услуг;

      15) недопустимость незаконного вмешательства государства в дела субъектов предпринимательства;

      16) участие субъектов частного предпринимательства в нормотворчестве;

      17) стимулирование социальной ответственности предпринимательства;

      18) ограниченное участие государства в предпринимательской деятельности;

      Примечание РЦПИ!
      Подпункт 19) вводится в действие после введения в действие законодательного акта о саморегулировании в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.

      19) саморегулирование.

      Сноска. Статья 3 с изменением, внесенным Законом РК от 12.03.2021 № 15-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 4. Законность

      1. Субъекты предпринимательства при осуществлении предпринимательской деятельности, государственные органы, должностные лица государственных органов при осуществлении государственного регулирования предпринимательства обязаны соблюдать требования Конституции Республики Казахстан, настоящего Кодекса и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

      2. Акты и решения государственных органов, противоречащие Конституции Республики Казахстан, признаются незаконными и недействительными с момента их принятия и подлежат отмене.

      Акты и решения государственных органов, не соответствующие нормативным правовым актам Республики Казахстан по содержанию, оформлению и (или) процедурам их принятия, признаются незаконными и недействительными и подлежат отмене в порядке, установленном законами Республики Казахстан, за исключением случаев, когда право на доверие охраняется законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 4 с изменением, внесенным Законом РК от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 5. Свобода предпринимательства

      1. Каждый имеет право на свободу предпринимательской деятельности, свободное использование своего имущества для любой законной предпринимательской деятельности.

      2. Субъекты предпринимательства вправе осуществлять любые виды предпринимательской деятельности, не запрещенные законами Республики Казахстан.

Статья 6. Равенство субъектов предпринимательства

      1. Субъекты предпринимательства равны перед законом и судом независимо от их формы собственности и любых иных обстоятельств.

      2. Субъекты предпринимательства имеют равные возможности при осуществлении предпринимательской деятельности.

Статья 7. Неприкосновенность собственности

      1. Неприкосновенность собственности субъектов предпринимательства гарантируется законом.

      2. Субъекты предпринимательства могут иметь в собственности любое законно приобретенное имущество.

      3. Субъекты предпринимательства не могут быть лишены своего имущества, иначе как по решению суда. Принудительное отчуждение имущества для государственных нужд в исключительных случаях, предусмотренных законом, может быть произведено при условии равноценного его возмещения.

Статья 8. Добросовестная конкуренция

      1. Деятельность, направленная на ограничение или устранение конкуренции, ущемление прав и законных интересов потребителей, недобросовестная конкуренция запрещаются.

      Монополистическая деятельность регулируется и ограничивается законом.

      2. Антимонопольное регулирование осуществляется в целях защиты конкуренции, создания условий для эффективного функционирования товарных рынков, обеспечения единства экономического пространства, свободного перемещения товаров и свободы экономической деятельности в Республике Казахстан.

Статья 9. Баланс интересов потребителей, субъектов предпринимательства и государства

      1. Введение форм и средств государственного регулирования предпринимательства осуществляется в целях обеспечения достаточного уровня безопасности деятельности или действий (операций), максимально эффективной защиты прав потребителей при минимальной объективно необходимой нагрузке на субъектов предпринимательства.

      В рамках государственного регулирования новые требования к субъектам частного предпринимательства могут вводиться только при условии преобладания выгод для потребителей, государства над издержками, связанными с осуществлением государственного регулирования.

      2. Государственные органы при осуществлении государственного регулирования не вправе требовать от субъектов предпринимательства представления документов и (или) дополнительных сведений, не предусмотренных нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

      3. Квалификационные и разрешительные требования должны обеспечивать минимально необходимый набор ресурсов, нормативов и показателей, достаточных субъектам предпринимательства для обеспечения требуемого уровня безопасности осуществляемой деятельности, действий (операций) или безопасности объекта.

      Сноска. Статья 9 с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 10. Прозрачность деятельности государственных органов и доступность информации

      1. Деятельность государственных органов должна быть публичной и открытой в пределах, установленных законами Республики Казахстан.

      2. Государственные органы обязаны обеспечивать прозрачность своей деятельности по принятию решений, затрагивающих интересы субъектов предпринимательства.

      3. Информация, имеющаяся у государственных органов и необходимая субъектам предпринимательства, должна быть доступна, если ее использование не ограничено законами Республики Казахстан. Такая информация предоставляется бесплатно, за исключением случаев, установленных законами Республики Казахстан.

      3-1. Субъекты частного предпринимательства могут иметь печать со своим наименованием.

      Государственным органам и финансовым организациям запрещается истребовать печать на документах у юридических лиц, относящихся к субъектам частного предпринимательства.

      4. Все процедуры и требования, связанные с государственным регулированием предпринимательства, должны содержать четкий и не подлежащий различному толкованию смысл.

      5. Положения настоящей статьи, устанавливающие обязательства государственных органов, распространяются на уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации.

      Сноска. Статья 10 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

Статья 11. Эффективность государственного регулирования предпринимательства

      Эффективность государственного регулирования предпринимательства достигается через:

      1) соблюдение установленных в настоящем Кодексе условий формирования регуляторных инструментов, а также внедрение обязательных процедур обоснования, согласования и мониторинга государственного регулирования;

      2) повышение доверия государства к субъектам предпринимательства;

      3) системность и последовательность государственного регулирования, основанные на внедрении проектного управления в формирование регуляторной политики, преемственности и учете ранее принятых решений государственного регулирования предпринимательской деятельности;

      4) введение персональной ответственности должностных лиц государственных органов за нанесение ущерба субъектам предпринимательства;

      5) недопустимость создания барьеров для субъектов предпринимательства в результате введения новых требований.

      Сноска. Статья 11 – в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 12. Повышение способности субъектов предпринимательства к самостоятельной защите своих прав и законных интересов

      1. Субъекты предпринимательства вправе не допускать к проверке должностных лиц органов государственного контроля и надзора в случаях несоблюдения должностными лицами требований к проведению проверки, установленных настоящим Кодексом.

      2. В целях защиты своих прав и законных интересов в ходе осуществления государственного контроля и надзора субъекты предпринимательства вправе привлекать третьих лиц к участию в проверке.

Статья 13. Приоритет предупреждения правонарушения

      1. Профилактика правонарушений и мотивация субъекта предпринимательства исполнять требования, установленные законами Республики Казахстан, имеют приоритет перед применением мер государственного принуждения в процессе осуществления предпринимательской деятельности.

      2. Меры государственного принуждения за совершенное субъектом предпринимательства правонарушение должны соответствовать его характеру и тяжести.

Статья 14. Презумпция добросовестности субъектов предпринимательства и взаимная ответственность государства и субъектов предпринимательства

      Сноска. Заголовок статьи 14 в редакции Закона РК от 12.03.2021 № 15-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Государство посредством выдачи разрешения подтверждает обеспечение лицензиатом, владельцем разрешения второй категории минимального уровня безопасности в соответствии с целями государственного регулирования.

      2. В процессе государственного регулирования предпринимательства не должны создаваться препятствия к осуществлению законной деятельности субъектов предпринимательства со стороны государственных органов и их должностных лиц.

      3. В процессе государственного регулирования предпринимательства при исполнении субъектами предпринимательства своих обязанностей или реализации предоставленных им по закону прав предполагается добросовестность их действий.

      Субъект предпринимательства также считается добросовестным, если при реализации прав, законных интересов и (или) исполнении обязанностей он руководствовался официальным разъяснением государственного органа, данным в пределах его компетенции, закрепленной в соответствии с законодательством Республики Казахстан, в том числе, если такое разъяснение впоследствии было отозвано, признано ошибочным или дано новое, иное по смыслу разъяснение в отношении того же нормативного правового акта, содержание которого не изменилось.

      Убытки, причиненные субъекту предпринимательства в результате издания не соответствующего законодательству Республики Казахстан акта государственного органа, а также действиями (бездействием) должностных лиц этих органов, подлежат возмещению в порядке, предусмотренном гражданским законодательством Республики Казахстан.

      4. Нарушение законодательства Республики Казахстан, допущенное субъектом предпринимательства, должно быть описано в ходе проведения проверок. Обоснование доводов и раскрытие обстоятельств, свидетельствующих о факте нарушения законодательства Республики Казахстан, возлагаются на государственные органы.

      Представленные субъектами предпринимательства фактические данные о рассматриваемых государственным органом обстоятельствах считаются достоверными до тех пор, пока суд или государственный орган не установит обратное в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Все неопределенности законодательства Республики Казахстан толкуются в пользу субъекта предпринимательства.

      5. Запрещается использование предоставленных настоящим Кодексом и иными нормативными правовыми актами прав в противоречии с их назначением с целью ущемления прав и законных интересов других субъектов предпринимательства или уклонения от исполнения существующих обязанностей или юридической ответственности за фактически совершенные правонарушения.

      6. Положения настоящей статьи, устанавливающие обязательства государственных органов, распространяются на уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации.

      Сноска. Статья 14 с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 12.03.2021 № 15-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 15. Свобода от коррупции

      1. При введении и осуществлении государственного регулирования предпринимательства должны исключаться факты конфликта интересов и избирательного применения права.

      2. В целях ограничения контактов субъектов предпринимательства с государственными органами в процессе государственного регулирования предпринимательства в нормативных правовых актах должно быть предусмотрено применение принципа "одного окна", при котором все необходимые согласования от государственных органов должны получаться самими государственными органами в порядке межведомственного взаимодействия.

      3. Не допускается злоупотребление служебными полномочиями лицами, уполномоченными на выполнение государственных функций, и лицами, приравненными к ним, осуществляющими регулирование предпринимательской деятельности, в целях принятия имущественных благ и преимуществ.

Статья 16. Стимулирование предпринимательской деятельности и обеспечение ее защиты и поддержки

      1. В целях стимулирования развития субъектов предпринимательства государством проводится комплекс мер, направленных на создание благоприятных правовых, экономических, социальных условий и гарантий для реализации предпринимательской инициативы.

      2. Стимулирование предпринимательской деятельности осуществляется, в том числе, посредством обеспечения защиты и поддержки предпринимательства.

Статья 17. Поддержка отечественных производителей товаров, работ, услуг

      1. Государственными органами и иными организациями реализуются меры по созданию благоприятных условий для стимулирования развития отечественного производства товаров, работ, услуг.

      2. При разработке и экспертизе проектов нормативных правовых актов, заключении международных договоров Республики Казахстан и участии в принятии решений международных организаций в целях повышения конкурентоспособности отечественных товаров, работ, услуг учитываются национальные интересы Республики Казахстан.

Статья 18. Недопустимость незаконного вмешательства государства в дела субъектов предпринимательства

      Не допускаются незаконное вмешательство государства в дела субъектов предпринимательства, их объединений, а также указанных объединений в дела государства и возложение на них функций государственных органов.

Статья 19. Участие субъектов частного предпринимательства в нормотворчестве

      Субъекты частного предпринимательства участвуют в разработке и экспертизе проектов нормативных правовых актов, проектов международных договоров Республики Казахстан, проектов правовых актов в области системы государственного планирования, а также международных договоров, участницей которых намеревается стать Республика Казахстан, затрагивающих интересы субъектов предпринимательства, через Национальную палату предпринимателей Республики Казахстан и экспертные советы по вопросам частного предпринимательства (далее – экспертные советы).

      Сноска. Статья 19 в редакции Закона РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 20. Стимулирование социальной ответственности предпринимательства и развития социального предпринимательства

      Государством гарантируется и поощряется внедрение субъектами предпринимательства в своей деятельности социальной ответственности.

      Поддержку инициатив развития социального предпринимательства осуществляют государственные органы, национальные холдинги, национальные институты развития и иные организации в порядке, определяемом уполномоченным органом по предпринимательству.

      Сноска. Статья 20 с изменениями, внесенными законами РК от 24.06.2021 № 52-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 21. Ограниченное участие государства в предпринимательской деятельности

      1. Государство участвует в предпринимательской деятельности в пределах, ограниченных настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан.

      2. В целях развития частного предпринимательства и конкуренции государством принимаются меры, направленные на сокращение доли участия государства в предпринимательской деятельности путем ограничения создания государственных юридических лиц в сфере предпринимательства, юридических лиц с участием государства в уставном капитале.

      Примечание РЦПИ!
      Статья 22 вводится в действие после введения в действие законодательного акта о саморегулировании в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.

Статья 22. Саморегулирование

      Государством создаются условия для развития саморегулирования в предпринимательской и профессиональной деятельности посредством сокращения сферы государственного регулирования исходя из минимальной необходимости в нем, а также иных мер стимулирования, определенных законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 22 с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. СУБЪЕКТЫ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА И УСЛОВИЯ ИХ
ФУНКЦИОНИРОВАНИЯ
Параграф 1. Общие положения о субъектах предпринимательства

Статья 23. Субъекты предпринимательства

      1. Субъектами предпринимательства являются граждане, кандасы и негосударственные коммерческие юридические лица, осуществляющие предпринимательскую деятельность (субъекты частного предпринимательства), государственные предприятия (субъекты государственного предпринимательства).

      2. Физическое лицо, являющееся субъектом предпринимательства, регистрируется в качестве индивидуального предпринимателя в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.

      3. Юридическое лицо, являющееся субъектом предпринимательства, может быть создано в организационно-правовой форме, предусмотренной Гражданским кодексом Республики Казахстан.

Статья 24. Категории субъектов предпринимательства

      1. В зависимости от среднегодовой численности работников и среднегодового дохода субъекты предпринимательства относятся к следующим категориям:

      субъекты малого предпринимательства, в том числе субъекты микропредпринимательства;

      субъекты среднего предпринимательства;

      субъекты крупного предпринимательства.

      2. Отнесение субъектов предпринимательства к категориям, указанным в пункте 1 настоящей статьи, используется для целей:

      государственной статистики;

      оказания государственной поддержки;

      применения иных норм законодательства Республики Казахстан.

      Для целей государственной статистики используется только критерий среднегодовой численности работников.

      Для целей оказания государственной поддержки и применения иных норм законодательства Республики Казахстан используются два критерия: среднегодовая численность работников и среднегодовой доход.

      Для целей оказания государственной поддержки и применения иных норм законодательства Республики Казахстан среднегодовая численность работников субъектов предпринимательства, использующих труд работников направляющей стороны в соответствии с договором на оказание услуг по предоставлению персонала, определяется с учетом работников направляющей стороны.

      Среднегодовая численность работников субъектов предпринимательства определяется с учетом всех работников, включая работников филиалов, представительств и других обособленных подразделений данного субъекта, а также самого индивидуального предпринимателя.

      Среднегодовым доходом считается сумма совокупных годовых доходов или доходов субъектов предпринимательства, применяющих в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан специальный налоговый режим на основе патента, упрощенной декларации или с использованием специального мобильного приложения, за последние три года, поделенная на три.

      Программами государственной поддержки субъектов частного предпринимательства могут предусматриваться иные критерии.

      3. Субъектами малого предпринимательства являются индивидуальные предприниматели без образования юридического лица и юридические лица, осуществляющие предпринимательство, со среднегодовой численностью работников не более ста человек и среднегодовым доходом не свыше трехсоттысячекратного месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года.

      Субъектами микропредпринимательства являются субъекты малого предпринимательства, осуществляющие частное предпринимательство, со среднегодовой численностью работников не более пятнадцати человек или среднегодовым доходом не свыше тридцатитысячекратного месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года.

      4. Для целей государственной поддержки и применения иных норм законодательства Республики Казахстан субъектами малого предпринимательства, в том числе микропредпринимательства, не могут быть признаны индивидуальные предприниматели и юридические лица, осуществляющие:

      1) деятельность, связанную с оборотом наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров;

      2) производство и (или) оптовую реализацию подакцизной продукции;

      3) деятельность по хранению зерна на хлебоприемных пунктах;

      4) проведение лотереи;

      5) деятельность в сфере игорного бизнеса;

      6) деятельность, связанную с оборотом радиоактивных материалов;

      7) банковскую деятельность (либо отдельные виды банковских операций) и деятельность на страховом рынке (кроме деятельности страхового агента);

      8) аудиторскую деятельность;

      9) профессиональную деятельность на рынке ценных бумаг;

      10) деятельность кредитных бюро;

      11) охранную деятельность;

      12) деятельность, связанную с оборотом гражданского и служебного оружия и патронов к нему.

      13) деятельность по цифровому майнингу I подвида.

      Индивидуальные предприниматели и юридические лица, осуществляющие деятельность, указанную в настоящем пункте, относятся к субъектам среднего предпринимательства, а в случае соответствия критериям, установленным пунктом 6 настоящей статьи, – к субъектам крупного предпринимательства.

      Для субъектов частного предпринимательства, в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан являющихся плательщиками налога на игорный бизнес, фиксированного налога и единого земельного налога, используется критерий по численности работников.

      5. Субъектами среднего предпринимательства являются индивидуальные предприниматели и юридические лица, осуществляющие предпринимательство, не относящиеся к субъектам малого и крупного предпринимательства в соответствии с пунктами 3 и 6 настоящей статьи.

      6. Субъектами крупного предпринимательства являются индивидуальные предприниматели и юридические лица, осуществляющие предпринимательство и отвечающие одному или двум из следующих критериев: среднегодовая численность работников более двухсот пятидесяти человек и (или) среднегодовой доход свыше трехмиллионнократного месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года.

      Сноска. Статья 24 с изменениями, внесенными законами РК от 19.12.2020 № 386-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.06.2021 № 52-VII (вводится в действие с 01.01.2022); от 06.02.2023 № 194-VII (вводится в действие с 01.04.2023).

Статья 25. Реестр субъектов предпринимательства

      1. Для использования данных о категориях субъектов предпринимательства уполномоченный орган по предпринимательству ведет реестр субъектов предпринимательства.

      2. Реестром субъектов предпринимательства является электронная база данных, содержащая сведения о категориях субъектов предпринимательства.

      3. Информация о категории субъектов предпринимательства предоставляется в электронной форме заинтересованным лицам, в том числе государственным органам, для использования в работе.

      4. Исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Сноска. Статья 25 с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 25-1. Реестр бизнес-партнеров

      1. Для предоставления субъектам предпринимательства и иным лицам информации о благонадежности и добросовестности бизнес-партнеров Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан создает и ведет реестр бизнес-партнеров.

      2. Реестром бизнес-партнеров является информационная система, интегрированная с объектами информатизации государственных органов и организаций, содержащая сведения о субъектах предпринимательства, не составляющие охраняемую законами тайну.

      Сбор, обработка и защита персональных данных субъектов предпринимательства, содержащихся в реестре бизнес-партнеров, осуществляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан о персональных данных и их защите.

      3. Государственные органы и организации обеспечивают интеграцию объектов информатизации с реестром бизнес-партнеров.

      Порядок интеграции объектов информатизации государственных органов и организаций с реестром бизнес-партнеров определяется законодательством Республики Казахстан об информатизации.

      4. Исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Сноска. Закон дополнен статьей 25-1 в соответствии с Законом РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.07.2021); с изменениями, внесенными Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 26. Права субъектов предпринимательства

      1. Субъекты частного предпринимательства вправе:

      1) осуществлять любые виды предпринимательской деятельности, иметь свободу доступа на рынки товаров, работ и услуг, если иное не установлено законами Республики Казахстан;

      2) осуществлять предпринимательство с использованием наемного труда в соответствии с законами Республики Казахстан;

      3) создавать филиалы и представительства в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан;

      4) самостоятельно устанавливать цены на производимые товары, работы, услуги, за исключением случаев, установленных настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан;

      5) самостоятельно осуществлять контроль за качеством товаров, работ и услуг;

      6) осуществлять внешнеэкономическую деятельность в пределах своей правоспособности;

      7) учреждать объединения субъектов предпринимательства и участвовать в них;

      8) участвовать в работе экспертных советов через аккредитованные объединения субъектов частного предпринимательства, Национальную палату предпринимателей Республики Казахстан;

      9) обращаться в правоохранительные и иные государственные органы по вопросам привлечения к ответственности лиц, нарушивших права и (или) воспрепятствовавших реализации законных интересов субъектов предпринимательства;

      10) обращаться в суд, арбитраж, к Уполномоченному по защите прав предпринимателей Казахстана и в иные органы для защиты своих прав и законных интересов;

      11) урегулировать спор посредством примирительных процедур;

      12) вносить для рассмотрения в уполномоченный орган по предпринимательству предложения об устранении причин и условий, способствующих неисполнению или ненадлежащему исполнению нормативных правовых актов по вопросам поддержки и защиты предпринимательства;

      13) участвовать в реализации проектов в социальной, экономической и экологической сферах в качестве мер социальной ответственности предпринимательства;

      14) осуществлять иные права, не ограниченные законами Республики Казахстан.

      2. Государственные предприятия осуществляют права, предусмотренные настоящим Кодексом, с учетом особенностей, установленных законами Республики Казахстан.

Статья 27. Обязанности субъектов предпринимательства

      Субъекты предпринимательства обязаны:

      1) соблюдать законодательство Республики Казахстан, права и законные интересы физических и юридических лиц;

      2) обеспечивать безопасность и качество товаров, работ, услуг в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан;

      3) предоставлять потребителям товаров, работ, услуг полную и достоверную информацию о товарах, работах, услугах;

      3-1) обеспечивать использование текущего банковского счета, предназначенного для осуществления предпринимательской деятельности, при приеме безналичных платежей на банковский счет за реализацию товаров, выполнение работ, оказание услуг;

      4) получать разрешения либо направлять уведомления для начала осуществления деятельности или действия (операции) в соответствии с Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях";

      5) осуществлять обязательное страхование гражданско-правовой ответственности в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан;

      6) сохранять природу и бережно относиться к природным богатствам;

      7) повышать эффективность использования природных и энергетических ресурсов и управления ими в процессе осуществления деятельности;

      8) выполнять иные обязанности, предусмотренные настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 27 с изменением, внесенным Законом РК от 31.12.2021 № 100 (вводится в действие с 01.03.2022).

Статья 28. Охрана информации, составляющей коммерческую тайну

      1. Охрана коммерческой тайны заключается в запрете незаконного получения, распространения либо использования информации, составляющей коммерческую тайну в соответствии с настоящим Кодексом и законодательством Республики Казахстан.

      2. Субъект предпринимательства определяет круг лиц, имеющих право свободного доступа к информации, составляющей коммерческую тайну, и принимает меры к охране ее конфиденциальности.

      3. Порядок отнесения информации к категориям доступа, условия хранения и использования информации, составляющей коммерческую тайну, определяются субъектом предпринимательства.

      4. Принимаемые субъектом предпринимательства меры по охране информации, составляющей коммерческую тайну, могут включать в себя:

      1) определение перечня информации, составляющей коммерческую тайну;

      2) ограничение доступа к коммерческой тайне путем установления порядка обращения с этой информацией и контроля за соблюдением такого порядка;

      3) учет лиц, получивших доступ к коммерческой тайне, и (или) лиц, которым эта информация была предоставлена или передана.

      5. Лица, незаконными методами получившие, раскрывшие и (или) использовавшие информацию, составляющую коммерческую тайну, обязаны возместить причиненный ущерб в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

      6. Субъект предпринимательства или лицо, им уполномоченное, вправе требовать у своих работников подписку о неразглашении информации, составляющей коммерческую тайну, а лиц, осуществляющих его проверку, предупреждать об ответственности в соответствии с законами Республики Казахстан.

      7. Перечень информации, подлежащей обязательному опубликованию либо обязательному доведению до сведения акционеров акционерного общества, участников хозяйственного товарищества, членов производственного кооператива или иного определенного круга лиц, устанавливается законами Республики Казахстан и учредительными документами субъекта предпринимательства.

      8. Информация, составляющая коммерческую тайну, не может быть разглашена без согласия субъекта предпринимательства, за исключением информации, по которой имеется вступившее в законную силу решение суда, или иных случаев, установленных настоящим Кодексом.

      9. Государственные органы и их должностные лица без согласия субъекта предпринимательства не вправе распространять и (или) использовать ставшую известной им в силу выполнения должностных (служебных) обязанностей информацию, составляющую коммерческую тайну, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан.

      10. Субъект предпринимательства вправе не предоставлять государственным органам и должностным лицам при выполнении регистрационных, контрольных и надзорных функций и совершении других действий доступ к информации, составляющей коммерческую тайну, кроме той, которая необходима для реализации возложенных на них функций.

      10-1. Субъект предпринимательства, владеющий на праве собственности или другом законном основании критически важным объектом информационно-коммуникационной инфраструктуры, передает резервную копию электронного информационного ресурса на единую платформу резервного хранения электронных информационных ресурсов в порядке, определенном законодательством Республики Казахстан, с учетом требований законодательства Республики Казахстан о национальной безопасности.

      10-2. Субъект квазигосударственного сектора передает оператору информационно- коммуникационной инфраструктуры "электронного правительства" обезличенные данные, необходимые для осуществления аналитики данных в целях реализации государственными органами деятельности в соответствии с требованиями по управлению данными.

      11. Государственные органы и их должностные лица несут установленную законами Республики Казахстан ответственность за незаконное распространение и (или) использование информации, составляющей коммерческую тайну, а ущерб, причиненный субъекту предпринимательства в результате такого распространения и (или) использования, подлежит возмещению в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

      12. Обобщенная информация, не раскрывающая сведений о деятельности конкретного субъекта предпринимательства, является общедоступной.

      13. К общедоступной информации субъекта предпринимательства относятся:

      1) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) или наименование индивидуального предпринимателя;

      2) наименование и дата регистрации юридического лица;

      3) идентификационный номер;

      4) юридический адрес (место нахождения);

      5) вид деятельности;

      6) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) руководителя.

      7) информация по проводимым государственным закупкам и закупкам субъектов квазигосударственного сектора, за исключением организаций, входящих в структуру Национального Банка Республики Казахстан, и юридических лиц, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат Национальному Банку Республики Казахстан или находятся в его доверительном управлении, в том числе сведения о планах, объявлениях, участниках, итогах, заключенных договорах, исполнении договорных обязательств и оплате, а также информация по местному содержанию, за исключением сведений, составляющих государственные секреты в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных секретах и (или) содержащих служебную информацию ограниченного распространения, определенную Правительством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 28 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2017 № 128-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022); от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 29. Первичные статистические и административные данные

      1. Первичные статистические данные представляются субъектами предпринимательства в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области государственной статистики.

      Использование первичных статистических данных государственными органами и Национальным Банком Республики Казахстан в отношении субъекта предпринимательства, в том числе при осуществлении ими контрольных и надзорных функций, не допускается.

      2. Формы, предназначенные для сбора административных данных, а также методики расчета показателей, должны быть согласованы с уполномоченным органом в области государственной статистики в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Параграф 2. Субъекты индивидуального предпринимательства

Статья 30. Понятие и виды индивидуального предпринимательства

      1. Индивидуальным предпринимательством является самостоятельная, инициативная деятельность граждан Республики Казахстан, кандасов, направленная на получение чистого дохода, основанная на собственности самих физических лиц и осуществляемая от имени физических лиц, за их риск и под их имущественную ответственность.

      Иным физическим лицам запрещается осуществлять индивидуальное предпринимательство.

      2. Индивидуальное предпринимательство осуществляется в виде личного или совместного предпринимательства.

Статья 31. Личное предпринимательство

      1. Личное предпринимательство осуществляется одним физическим лицом самостоятельно на базе имущества, принадлежащего ему на праве собственности, а также в силу иного права, допускающего пользование и (или) распоряжение имуществом.

      2. Для осуществления личного предпринимательства физическим лицом, состоящим в браке, согласие супруга не требуется.

      3. В случаях, когда для осуществления личного предпринимательства физическое лицо использует общее имущество супругов, необходимо нотариально удостоверенное согласие другого супруга на такое использование, если иное не предусмотрено законами или брачным договором либо иным соглашением между супругами.

      4. Личное предпринимательство может осуществляться с использованием формы фермерского хозяйства.

Статья 32. Совместное предпринимательство

      1. Совместное предпринимательство осуществляется группой физических лиц (индивидуальных предпринимателей) на базе имущества, принадлежащего им на праве общей собственности, а также в силу иного права, допускающего совместное пользование и (или) распоряжение имуществом.

      2. При совместном предпринимательстве все сделки, связанные с частным предпринимательством, совершаются, а права и обязанности приобретаются и осуществляются от имени всех участников совместного предпринимательства.

      3. Формами совместного предпринимательства являются:

      1) предпринимательство супругов, осуществляемое на базе общей совместной собственности супругов;

      2) семейное предпринимательство, осуществляемое на базе общей совместной собственности крестьянского хозяйства или общей совместной собственности на приватизированное жилище;

      3) простое товарищество, при котором частное предпринимательство осуществляется на базе общей долевой собственности;

      4) иные формы в соответствии с законами Республики Казахстан.

      4. При осуществлении предпринимательства супругов в деловом обороте от имени супругов выступает один из супругов с согласия другого супруга, которое может быть подтверждено при регистрации индивидуального предпринимателя или выражено письменно и нотариально удостоверено в случаях, когда деятельность индивидуального предпринимателя осуществляется без государственной регистрации.

      При отсутствии согласия одного из супругов на выступление другого супруга в деловом обороте от их имени предполагается, что супруг, выступающий в деловом обороте, осуществляет индивидуальное предпринимательство в виде личного предпринимательства.

      5. Индивидуальное предпринимательство с использованием формы простого товарищества осуществляется в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

Статья 33. Осуществление деятельности индивидуального предпринимателя под своим именем

      1. Индивидуальный предприниматель занимается предпринимательской деятельностью, приобретает и осуществляет права и обязанности под своим именем.

      2. Гражданин, кандас при совершении сделок, связанных с его предпринимательской деятельностью, должен указывать, что он действует в качестве индивидуального предпринимателя.

      3. Отсутствие такого указания не освобождает индивидуального предпринимателя от риска и ответственности, которые несет индивидуальный предприниматель по своим обязательствам.

      4. При осуществлении своей деятельности индивидуальный предприниматель вправе использовать персональные бланки деловой документации, печать, штампы, тексты которых должны со всей определенностью свидетельствовать о том, что данное лицо является индивидуальным предпринимателем.

Статья 34. Социальная защита индивидуального предпринимателя

      Индивидуальный предприниматель имеет право пользоваться системой социального и пенсионного обеспечения, социального страхования в соответствии с законодательством Республики Казахстан о социальной защите.

      Сноска. Статья 34 с изменением, внесенным Законом РК от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 35. Государственная регистрация индивидуальных предпринимателей

      1. Государственная регистрация физических лиц, осуществляющих частное предпринимательство без образования юридического лица, заключается в постановке на учет в качестве индивидуального предпринимателя в органе государственных доходов по месту нахождения, заявленному при государственной регистрации в качестве индивидуального предпринимателя.

      2. Обязательной государственной регистрации в качестве индивидуального предпринимателя подлежат физические лица, которые отвечают одному из следующих условий:

      1) используют труд наемных работников на постоянной основе;

      2) имеют от частного предпринимательства годовой доход, исчисленный в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан, в размере, превышающем 12-кратный минимальный размер заработной платы, установленный законом о республиканском бюджете и действующий на 1 января соответствующего финансового года.

      3. Физическое лицо, не использующее труд работников на постоянной основе, вправе не регистрироваться в качестве индивидуального предпринимателя при получении следующих доходов, установленных Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс):

      1) доходов, подлежащих налогообложению у источника выплаты;

      2) имущественного дохода;

      3) доходов из источников за пределами Республики Казахстан;

      4) доходов домашних работников в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан, получающих доходы от лиц, не являющихся налоговыми агентами;

      5) доходов граждан Республики Казахстан по трудовым договорам (контрактам) и (или) договорам гражданско-правового характера, заключенным с дипломатическими и приравненными к ним представительствами иностранного государства, консульскими учреждениями иностранного государства, аккредитованными в Республике Казахстан, не являющимися налоговыми агентами;

      6) доходов граждан Республики Казахстан по трудовым договорам (контрактам) и (или) договорам гражданско-правового характера, заключенным с международными и государственными организациями, зарубежными и казахстанскими неправительственными общественными организациями и фондами, освобожденными от обязательства по исчислению, удержанию и перечислению индивидуального подоходного налога у источника выплаты в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан;

      7) доходов трудовых иммигрантов-резидентов, полученных (подлежащих получению) по трудовым договорам, заключенным в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан на основании разрешения трудовому иммигранту;

      8) доходов медиаторов, за исключением профессиональных медиаторов в соответствии с Законом Республики Казахстан "О медиации", полученных от лиц, не являющихся налоговыми агентами;

      9) доходов от личного подсобного хозяйства, учтенного в книге похозяйственного учета в соответствии с законодательством Республики Казахстан, подлежащих налогообложению, по которым не было произведено удержание индивидуального подоходного налога у источника выплаты в связи с представлением налоговому агенту недостоверных сведений лицом, занимающимся личным подсобным хозяйством.

      В целях применения настоящего пункта налоговым агентом признается лицо, определенное налоговым законодательством Республики Казахстан.

      3-1. Физическое лицо, являющееся нетто-потребителем электрической энергии, вправе не регистрироваться в качестве индивидуального предпринимателя в связи с осуществлением деятельности по выработке электрической энергии и (или) тепловой энергии или продаже электрической энергии, произведенной маломасштабным объектом по использованию возобновляемых источников энергии, в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области поддержки использования возобновляемых источников энергии.

      4. Действовал до 01.01.2024 в соответствии с Законом РК от 26.12.2018 № 203-VI.
      Сноска. Статья 35 - в редакции Закона РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018); с изменениями, внесенными законами РК от 26.12.2018 № 203-VI (порядок введения в действие см. ст. 2); от 19.06.2024 № 96-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 36. Порядок государственной регистрации индивидуальных предпринимателей

      1. Для государственной регистрации в качестве индивидуального предпринимателя (совместного индивидуального предпринимательства) физическое лицо (уполномоченное лицо совместного индивидуального предпринимательства) представляет через государственную информационную систему разрешений и уведомлений либо посредством иных объектов информатизации уведомление по форме, утвержденной уполномоченным органом в сфере разрешений и уведомлений.

      В случае регистрации совместного индивидуального предпринимательства уполномоченное лицо совместного индивидуального предпринимательства предоставляет доверенность, подписанную от имени всех участников совместного предпринимательства.

      В случае, если заявитель не достиг совершеннолетнего возраста, к уведомлению прилагается согласие законных представителей, а при отсутствии такого согласия – копия свидетельства о заключении брака (супружества) либо решение органа опеки и попечительства или решение суда об объявлении несовершеннолетнего полностью дееспособным.

      Истребование иных документов запрещается.

      2. Лица, включенные в перечень организаций и лиц, связанных с финансированием распространения оружия массового уничтожения, и (или) в перечень организаций и лиц, связанных с финансированием терроризма и экстремизма, в соответствии с законодательством Республики Казахстан не вправе подавать уведомление.

      3. Орган государственных доходов в течение одного рабочего дня со дня представления физическим лицом документов, указанных в пункте 1 настоящей статьи, за исключением случаев представления уведомлений лицами, указанными в пункте 2 настоящей статьи, производит государственную регистрацию индивидуального предпринимателя (совместного индивидуального предпринимательства).

      4. При изменении данных, указанных в уведомлении, индивидуальный предприниматель (уполномоченное лицо совместного индивидуального предпринимательства) обязан (обязано) сообщить о таких изменениях в орган государственных доходов по форме, установленной этим органом.

      5. Уведомление представляется в электронной форме посредством веб-портала "электронного правительства" или иных объектов информатизации.

      Сноска. Статья 36 - в редакции Закона РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие c 01.01.2017); с изменениями, внесенными законами РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 13.05.2020 № 325-VІ (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 37. Свидетельство о государственной регистрации индивидуального предпринимателя

      Сноска. Статья 37 исключена Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие c 01.01.2017).

Статья 38. Прекращение деятельности индивидуального предпринимателя

      1. Деятельность индивидуального предпринимателя может быть прекращена в добровольном либо принудительном порядке, а также в случае наступления обстоятельств, предусмотренных настоящим Кодексом.

      В добровольном порядке деятельность индивидуального предпринимателя прекращается в любое время на основании решения, принятого самостоятельно индивидуальным предпринимателем при личном предпринимательстве, всеми участниками совместно – при совместном предпринимательстве. В этом случае индивидуальный предприниматель представляет в орган государственных доходов заявление о прекращении предпринимательской деятельности.

      Для добровольного прекращения деятельности индивидуальный предприниматель представляет в орган государственных доходов заявление о прекращении предпринимательской деятельности.

      Решение о прекращении совместного предпринимательства считается принятым, если за него проголосовало не менее половины его участников, если иное не предусмотрено соглашением между ними.

      2. В принудительном порядке деятельность индивидуального предпринимателя прекращается по решению суда в случаях:

      1) исключен Законом РК от 27.12.2019 № 290-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      2) признания недействительной регистрации индивидуального предпринимателя в связи с допущенными при регистрации нарушениями законодательства Республики Казахстан, которые носят неустранимый характер;

      3) осуществления деятельности с неоднократными в течение календарного года или грубыми нарушениями законодательства Республики Казахстан;

      4) объявления его умершим;

      5) включения его в перечень организаций и лиц, связанных с финансированием распространения оружия массового уничтожения, и (или) в перечень организаций и лиц, связанных с финансированием терроризма и экстремизма, в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      6) признания его безвестно отсутствующим;

      7) установленных Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), предусматривающих прекращение деятельности в принудительном порядке.

      3. Деятельность индивидуального предпринимателя, помимо оснований, предусмотренных настоящей статьей, прекращается также в следующих случаях:

      1) личного предпринимательства при признании индивидуального предпринимателя недееспособным, ограниченно дееспособным или его смерти;

      2) семейного предпринимательства и простого товарищества, если в результате наступления обстоятельств, перечисленных в подпункте 1) настоящего пункта, остался один или не осталось ни одного участника совместного предпринимательства, а также при разделе имущества в связи с расторжением брака;

      3) установленных налоговым законодательством Республики Казахстан, предусматривающих прекращение деятельности в упрощенном порядке;

      4) вступления в законную силу определения суда о завершении процедуры банкротства в отношении индивидуального предпринимателя, признанного банкротом по решению суда.

      4. Деятельность индивидуального предпринимателя считается прекращенной с момента снятия с регистрационного учета в качестве индивидуального предпринимателя в органе государственных доходов на основании его заявления либо решения суда, вступившего в законную силу, а также в случаях, установленных пунктом 3 настоящей статьи.

      Индивидуальный предприниматель признается снятым с регистрационного учета в качестве индивидуального предпринимателя в регистрирующем органе со дня размещения этой информации на интернет-ресурсе уполномоченного органа, осуществляющего руководство в сфере обеспечения поступления налогов и других обязательных платежей в бюджет.

      5. При осуществлении индивидуального предпринимательства без регистрации в установленных случаях оно считается прекращенным с даты его фактического прекращения в добровольном порядке либо соответственно с даты вступления в законную силу решения суда – при принудительном порядке.

      6. Для субъектов малого предпринимательства, не имеющих неисполненных обязательств и отнесенных государственными органами к категории субъектов с низкой и средней степенями риска, законами Республики Казахстан устанавливается упрощенный порядок реорганизации и добровольной ликвидации.

      Сноска. Статья 38 с изменениями, внесенными законами РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 27.12.2019 № 290-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 325-VІ (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 39. Банкротство индивидуального предпринимателя

      Процедура банкротства индивидуального предпринимателя осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан о реабилитации и банкротстве.

Статья 40. Обращение взыскания по долгам индивидуальных предпринимателей на их имущество

      1. Индивидуальные предприниматели несут ответственность по своим обязательствам всем своим имуществом, за исключением имущества, на которое взыскание не может быть обращено в соответствии с законами Республики Казахстан.

      2. При осуществлении личного предпринимательства физическое лицо несет ответственность всем своим имуществом, в том числе долей в общей собственности супругов, за исключением имущества, на которое взыскание не может быть обращено в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 41. Понятие и формы крестьянского или фермерского хозяйства

      1. Крестьянским или фермерским хозяйством признается трудовое объединение лиц, в котором осуществление индивидуального предпринимательства неразрывно связано с использованием земель сельскохозяйственного назначения для производства сельскохозяйственной продукции, а также переработкой и сбытом этой продукции.

      2. Крестьянское или фермерское хозяйство может выступать в формах:

      1) крестьянского хозяйства, в котором предпринимательская деятельность осуществляется в форме семейного предпринимательства, основанного на базе общей совместной собственности;

      2) фермерского хозяйства, основанного на осуществлении личного предпринимательства;

      3) фермерского хозяйства, организованного в форме простого товарищества на базе общей долевой собственности на основе договора о совместной деятельности.

Статья 42. Глава и члены крестьянского или фермерского хозяйства

      1. Главой крестьянского или фермерского хозяйства может быть дееспособный гражданин Республики Казахстан, кандас, достигший восемнадцати лет.

      2. Членами крестьянского или фермерского хозяйства являются супруги, близкие родственники (родители (родитель), дети, усыновители (удочерители), усыновленные (удочеренные), полнородные и неполнородные братья и сестры, дедушки, бабушки, внуки) и другие лица, совместно ведущие общее хозяйство.

Статья 43. Права и обязанности главы и членов крестьянского или фермерского хозяйства

      1. Глава крестьянского или фермерского хозяйства вправе:

      1) представлять интересы крестьянского или фермерского хозяйства в отношениях с физическими и юридическими лицами;

      2) осуществлять гражданско-правовые сделки, не запрещенные законами Республики Казахстан;

      3) уполномочить кого-либо из членов хозяйства исполнять свои функции в случае длительного отсутствия;

      4) определять основные направления деятельности крестьянского или фермерского хозяйства;

      5) утверждать внутренние правила, процедуры их принятия и другие документы, регулирующие внутреннюю деятельность крестьянского или фермерского хозяйства;

      6) выносить на рассмотрение общего собрания членов крестьянского или фермерского хозяйства вопрос об участии крестьянского или фермерского хозяйства в создании и деятельности юридических лиц;

      7) осуществлять иные права, предусмотренные настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан.

      2. Глава крестьянского или фермерского хозяйства обязан:

      1) организовывать ведение учета и отчетности крестьянского или фермерского хозяйства;

      2) выполнять в пределах своей компетенции решения общего собрания членов крестьянского или фермерского хозяйства, не противоречащие законодательству Республики Казахстан;

      3) создавать условия труда для членов крестьянского или фермерского хозяйства;

      4) при принятии наемных работников заключать трудовые договоры, издавать акты работодателя в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан;

      5) осуществлять иные обязанности, предусмотренные настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан.

      3. Члены крестьянского или фермерского хозяйства вправе:

      1) добровольно выходить из крестьянского или фермерского хозяйства в порядке, определяемом общим собранием членов крестьянского или фермерского хозяйства;

      2) получать информацию о деятельности крестьянского или фермерского хозяйства, в том числе знакомиться с данными бухгалтерского учета, финансовой отчетности и другой документацией этого хозяйства;

      3) обращаться к общему собранию членов крестьянского или фермерского хозяйства и (или) в государственные органы с жалобами на неправомерные действия (бездействие) главы и других членов;

      4) обжаловать в судебном порядке решения главы и общего собрания членов крестьянского или фермерского хозяйства в случае нарушения их прав и законных интересов;

      5) осуществлять иные права, предусмотренные настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан.

      4. Члены крестьянского или фермерского хозяйства обязаны:

      1) выполнять решения общего собрания членов крестьянского или фермерского хозяйства;

      2) соблюдать требования внутренних документов крестьянского или фермерского хозяйства;

      3) в случае смены главы крестьянского или фермерского хозяйства общим заявлением извещать об этом органы, зарегистрировавшие хозяйство;

      4) осуществлять иные обязанности, предусмотренные настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан.

Статья 44. Особенности создания крестьянского или фермерского хозяйства

      1. Крестьянское или фермерское хозяйство создается на добровольных началах и считается созданным с момента государственной регистрации права на земельный участок, а в случаях, установленных законами Республики Казахстан, после регистрации в качестве индивидуального предпринимателя.

      2. Исключен Законом РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018).
      Сноска. Статья 44 с изменением, внесенным Законом РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018).

Статья 45. Крестьянское или фермерское хозяйство как форма хозяйствования

      1. Крестьянское или фермерское хозяйство является равноправной производственной единицей сельского хозяйства в Республике Казахстан.

      2. Крестьянское или фермерское хозяйство самостоятельно определяет направление своей деятельности, структуру и объемы производства, выращивает, перерабатывает и реализует продукцию, а также решает другие вопросы, связанные с ведением хозяйства.

      3. При осуществлении своей деятельности крестьянское или фермерское хозяйство вправе:

      1) открывать банковские счета и распоряжаться своими деньгами;

      2) получать кредиты под залог имущества, земельного участка и права землепользования в порядке и на условиях, установленных законодательством Республики Казахстан;

      3) осуществлять страхование арендуемых и собственных средств производства, а также посевов (посадок) сельскохозяйственных культур, многолетних насаждений, произведенной продукции, сырья, материалов на случай гибели или повреждения в соответствии с законодательством Республики Казахстан о страховании и страховой деятельности;

      4) на добровольных началах объединяться в кооперативы, общества и другие объединения, участвовать в деятельности кооперативных, хозяйственных товариществ и других организаций, а также по своему усмотрению выйти из любой организации.

Статья 46. Собственность крестьянского или фермерского хозяйства

      1. Имущество крестьянского хозяйства принадлежит его членам на праве совместной собственности, если договором между ними не установлено иное.

      Имущество фермерского хозяйства, организованного в форме простого товарищества на основе договора о совместной деятельности, принадлежит его членам на праве общей долевой собственности.

      Имущество фермерского хозяйства, основанного на личном предпринимательстве, принадлежит ему на праве частной собственности.

      2. В собственности членов крестьянского или фермерского хозяйства могут находиться земельные участки, насаждения на земельном участке, в том числе насаждения частного лесного фонда, дикие животные, разведенные и содержащиеся в неволе и (или) полувольных условиях, генетические ресурсы растений, хозяйственные и иные постройки, мелиоративные и другие сооружения, продуктивный и рабочий скот, птица, сельскохозяйственная и иная техника и оборудование, транспортные средства, инвентарь и другое имущество, переданные членами крестьянского или фермерского хозяйства и (или) приобретенные для хозяйства на общие средства его членов.

      3. Плоды, продукция и доходы, полученные в результате деятельности крестьянского или фермерского хозяйства, являются общим совместным или общим долевым имуществом членов крестьянского или фермерского хозяйства и используются по соглашению между ними.

      4. Имущественные отношения членов крестьянского или фермерского хозяйства регулируются соответствующими нормами гражданского и земельного законодательства Республики Казахстан.

      5. Имущество и право на земельный участок крестьянского или фермерского хозяйства наследуются в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 46 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2023 № 184-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 47. Предоставление земельного участка для ведения крестьянского или фермерского хозяйства

      Условия, порядок предоставления и использования земельного участка для ведения крестьянского или фермерского хозяйства устанавливаются Земельным кодексом Республики Казахстан.

Статья 48. Условия деятельности крестьянского или фермерского хозяйства

      1. Крестьянское или фермерское хозяйство покрывает свои расходы за счет получаемого дохода.

      2. Производственные, коммерческие и иные отношения крестьянского или фермерского хозяйства осуществляются на договорной основе.

      3. К выполнению работ в крестьянском или фермерском хозяйстве могут привлекаться граждане, работающие по трудовому договору и (или) договору на оказание услуг по представлению персонала.

      4. Порядок заключения договора о найме в крестьянском или фермерском хозяйстве, а также договора на оказание услуг по предоставлению персонала определяется трудовым и гражданским законодательством Республики Казахстан.

      5. Члены крестьянского или фермерского хозяйства и граждане, работающие в хозяйстве по трудовому договору, а также по договору на оказание услуг по предоставлению персонала, пользуются всеми правами, предусмотренными законами Республики Казахстан.

      6. Крестьянские и фермерские хозяйства имеют право пользоваться системой социального и пенсионного обеспечения, социального страхования в соответствии с законодательством Республики Казахстан о социальной защите.

      Сноска. Статья 48 с изменениями, внесенными законами РК от 19.12.2020 № 386-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 49. Прекращение деятельности крестьянского или фермерского хозяйства

      1. Деятельность крестьянского или фермерского хозяйства прекращается, если не остается ни одного члена хозяйства, наследника или другого лица, желающего продолжить деятельность хозяйства, а также в случаях банкротства и прекращения права частной собственности на земельный участок или права землепользования.

      2. При прекращении деятельности крестьянского или фермерского хозяйства раздел общего имущества между участниками совместной собственности, а также выдел доли одного из них могут быть осуществлены при условии предварительного определения доли каждого из участников в праве на общее имущество.

      3. Имущество, находящееся в долевой собственности, может быть разделено между его участниками по соглашению между ними.

      4. Условия и порядок раздела имущества, земельного участка и права землепользования при прекращении деятельности крестьянского или фермерского хозяйства регулируются гражданским законодательством Республики Казахстан.

Параграф 3. Предпринимательство юридических лиц

Статья 50. Предпринимательство негосударственных юридических лиц

      1. Предпринимательство негосударственных юридических лиц может осуществляться путем создания коммерческих юридических лиц, преследующих извлечение дохода в качестве основной цели своей деятельности.

      2. Организационно-правовыми формами негосударственных коммерческих юридических лиц могут быть только хозяйственное товарищество, акционерное общество и производственный кооператив.

      3. Некоммерческая организация может заниматься предпринимательской деятельностью лишь постольку, поскольку это соответствует ее уставным целям.

Статья 51. Предпринимательство государственных предприятий

      1. Государством в целях решения социально-экономических задач, определяемых потребностями общества и государства, создаются государственные предприятия, основанные на праве:

      1) хозяйственного ведения;

      2) оперативного управления (казенные предприятия).

      2. Государственным предприятием на праве хозяйственного ведения является коммерческая организация, наделенная государством имуществом на праве хозяйственного ведения и отвечающая по своим обязательствам всем принадлежащим ей имуществом.

      3. Казенным предприятием является коммерческая организация, наделенная государством имуществом на праве оперативного управления.

Статья 52. Государственная регистрация юридических лиц, относящихся к субъектам предпринимательства, и учетная регистрация их филиалов и представительств

      1. Юридические лица, создаваемые на территории Республики Казахстан и относящиеся к субъектам предпринимательства, подлежат государственной регистрации независимо от целей их создания, рода и характера их деятельности, состава участников (членов).

      2. Филиалы и представительства юридических лиц, являющихся субъектами предпринимательства, расположенные на территории Республики Казахстан, подлежат учетной регистрации без приобретения ими права юридического лица.

      3. Государственную регистрацию юридических лиц, относящихся к субъектам предпринимательства, и учетную регистрацию их филиалов и представительств осуществляет Государственная корпорация "Правительство для граждан" (регистрирующий орган), за исключением случаев, предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан.

      4. Государственная регистрация (перерегистрация) субъектов предпринимательства – юридических лиц осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственной регистрации юридических лиц и учетной регистрации филиалов и представительств.

      Сноска. Статья 52 с изменением, внесенным Законом РК от 02.04.2019 № 241-VI (вводится в действие с 01.07.2019).

Статья 53. Реорганизация и ликвидация юридического лица, являющегося субъектом предпринимательства

      1. Реорганизация или ликвидация юридического лица, являющегося субъектом предпринимательства, осуществляется в соответствии с Гражданским кодексом Республики Казахстан с учетом особенностей, установленных настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан.

      2. Субъект предпринимательства объявляется решением суда банкротом на основании заявления должника или кредитора в суд, а в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан, и иных лиц.

      3. Процедура реабилитации и банкротства юридического лица осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан о реабилитации и банкротстве.

Глава 3. ОБЪЕДИНЕНИЯ СУБЪЕКТОВ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА И УСЛОВИЯ ИХ ФУНКЦИОНИРОВАНИЯ

Статья 54. Объединения субъектов предпринимательства

      1. Объединением субъектов предпринимательства является ассоциация (союз), создаваемая субъектами предпринимательства в целях координации их предпринимательской деятельности, а также представления и защиты общих интересов субъектов предпринимательства.

      2. Финансирование объединений субъектов предпринимательства обеспечивается за счет добровольных членских взносов субъектов предпринимательства и иных источников, не запрещенных законами Республики Казахстан.

Статья 55. Основы деятельности объединений субъектов предпринимательства

      Деятельность объединений субъектов предпринимательства основывается на:

      1) равноправии всех субъектов предпринимательства;

      2) недопущении принятия решений, не соответствующих основным направлениям внутренней и внешней политики государства;

      3) независимости, не допускающей ограничения законно осуществляемой деятельности объединений субъектов предпринимательства;

      4) прозрачности деятельности, подотчетности, ответственности перед своими членами;

      5) эффективности, системности и оперативности в принятии решений и их реализации.

Статья 56. Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан, ее цель и задачи

      1. Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан (далее – Национальная палата) является некоммерческая организация, представляющая собой союз субъектов предпринимательства, созданная в целях обеспечения благоприятных правовых, экономических и социальных условий для реализации предпринимательской инициативы и развития взаимовыгодного партнерства между бизнес-сообществом и органами государственной власти Республики Казахстан, а также стимулирования и поддержки деятельности объединений индивидуальных предпринимателей и (или) юридических лиц в форме ассоциации (союза) (далее – ассоциация (союз).

      2. Целью создания Национальной палаты является формирование институциональной основы для роста и дальнейшего развития предпринимательства в Республике Казахстан.

      3. Задачами Национальной палаты являются:

      1) консолидация предпринимательского сообщества;

      2) представление, обеспечение и защита прав и законных интересов субъектов предпринимательства;

      3) организация эффективного взаимодействия субъектов предпринимательства и их ассоциаций (союзов) с государственными органами;

      4) содействие созданию благоприятных правовых, экономических и социальных условий для реализации предпринимательской инициативы в Республике Казахстан;

      5) участие в процессе совершенствования законодательства Республики Казахстан, затрагивающего интересы предпринимательства;

      6) иные задачи, предусмотренные законами Республики Казахстан.

Статья 57. Система Национальной палаты

      1. Ассоциации (союзы) должны пройти аккредитацию для признания Национальной палатой их соответствия установленным критериям на представление интересов субъектов предпринимательства в органах управления и рабочих органах Национальной палаты.

      2. В систему Национальной палаты входят:

      1) на республиканском уровне:

      Национальная палата;

      аккредитованные в Национальной палате республиканские межотраслевые, отраслевые ассоциации (союзы), а также республиканские ассоциации (союзы) малого, среднего и (или) крупного предпринимательства;

      2) на территориальном уровне:

      палаты предпринимателей областей, городов республиканского значения и столицы (далее – региональные палаты);

      аккредитованные в региональных палатах региональные межотраслевые, региональные отраслевые ассоциации (союзы), а также региональные ассоциации (союзы) малого, среднего и (или) крупного предпринимательства;

      аккредитованные в региональных палатах областные, городов областного, республиканского значения и столицы ассоциации (союзы);

      аккредитованные в региональных палатах районные, городов районного значения ассоциации (союзы);

      3) на городском и районном уровнях:

      филиалы региональных палат в районах соответствующих областей, городов областного, республиканского значения и столицы, а также в городах областного, районного значения;

      4) юридические лица с участием Национальной палаты в качестве учредителя, созданные для реализации целей Закона Республики Казахстан "О Национальной палате предпринимателей Республики Казахстан";

      5) филиалы и представительства Национальной палаты, находящиеся на территории иностранного государства;

      6) Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана.

Статья 58. Принципы деятельности Национальной палаты

      1. Деятельность Национальной палаты основывается на принципах:

      1) самостоятельности;

      2) равноправия всех субъектов предпринимательства;

      3) принятия решений, не противоречащих основным направлениям внутренней и внешней политики государства;

      4) прозрачности деятельности, подотчетности, ответственности перед своими членами;

      5) эффективности, системности и оперативности в принятии решений и их реализации;

      6) развития межотраслевых, отраслевых и региональных ассоциаций (союзов);

      7) социальной ответственности предпринимательства;

      8) способствования обеспечению безопасности товаров, работ и услуг для жизни и здоровья человека и окружающей среды, производимых производителями товаров, работ и услуг;

      9) обеспечения баланса интересов общества и предпринимательства.

      Примечание РЦПИ!

      Пункт 2 вводится в действие после введения в действие законодательного акта о саморегулировании в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.

      2. Национальная палата образуется по принципу обязательности членства в ней субъектов предпринимательства, зарегистрированных (прошедших учетную регистрацию) в соответствии с законодательством Республики Казахстан, за исключением субъектов предпринимательства, для которых законодательством Республики Казахстан установлено обязательное членство в иных некоммерческих организациях, а также государственных предприятий, если иное не установлено настоящим пунктом.

      На субъектов предпринимательства, являющихся членами (участниками) саморегулируемых организаций в сфере предпринимательской деятельности, основанных на обязательном членстве, распространяется принцип обязательности членства субъектов предпринимательства в Национальной палате.

Статья 59. Члены Национальной палаты

      1. Членами Национальной палаты являются субъекты предпринимательства, если иное не установлено настоящим Кодексом и Законом Республики Казахстан "О Национальной палате предпринимателей Республики Казахстан".

      2. Члены Национальной палаты вправе:

      1) пользоваться профессиональной поддержкой и защитой со стороны Национальной палаты, а также услугами, предусмотренными ее уставом;

      2) избирать и быть избранными в ее органы управления;

      3) обращаться в Национальную палату с письменными запросами и получать мотивированные ответы в пределах предоставленных Национальной палате полномочий, вносить предложения по совершенствованию организации ее деятельности;

      4) участвовать в управлении Национальной палатой в порядке, предусмотренном Законом Республики Казахстан "О Национальной палате предпринимателей Республики Казахстан" и уставом Национальной палаты;

      5) проходить обучение, переподготовку и повышение квалификации, организуемые Национальной палатой;

      6) получать квалифицированную информационно-аналитическую поддержку, в том числе услуги независимых экспертов различного профиля;

      7) заслушивать отчеты о деятельности Национальной палаты в порядке, предусмотренном ее уставом;

      8) пользоваться иными правами, предусмотренными законами Республики Казахстан.

      3. Члены Национальной палаты обязаны оплачивать обязательные членские взносы.

      4. Члены Национальной палаты равны в своих правах.

      5. Национальная палата не вправе вмешиваться в деятельность субъектов предпринимательства, нарушать их права и законные интересы.

      6. Урегулирование споров осуществляется в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан.

Статья 60. Компетенция Национальной палаты

      Национальная палата осуществляет функции, предусмотренные настоящим Кодексом, Законом Республики Казахстан "О Национальной палате предпринимателей Республики Казахстан" и иными законами Республики Казахстан.

Статья 61. Взаимодействие с Правительством Республики Казахстан, государственными органами

      1. Предельные размеры обязательных членских взносов определяются уполномоченным органом по предпринимательству.

      2. Взаимодействие Правительства Республики Казахстан и Национальной палаты направлено на достижение цели ее создания и задач.

      3. Взаимодействие Национальной палаты с Правительством Республики Казахстан и государственными органами осуществляется в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом и иными нормативными правовыми актами, в форме:

      1) участия Национальной палаты в разработке и экспертизе проектов нормативных правовых актов, проектов правовых актов в области системы государственного планирования, затрагивающих интересы субъектов частного предпринимательства;

      2) участия Национальной палаты в разработке и экспертизе международных договоров, участницей которых намеревается стать Республика Казахстан, а также проектов международных договоров Республики Казахстан, затрагивающих интересы субъектов частного предпринимательства;

      3) создания Национальной палатой консультативно-совещательных органов с участием центральных и местных государственных

      органов;

      4) участия Национальной палаты в работе консультативно-совещательных органов при центральных и местных государственных органах, создаваемых по вопросам, затрагивающим права и обязанности субъектов предпринимательства;

      5) иных формах, направленных на реализацию цели создания, задач и функций Национальной палаты.

      4. Государственные органы обязаны в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан, предоставлять по запросу Национальной палаты информацию, затрагивающую права и обязанности предпринимателей Республики Казахстан, за исключением сведений, составляющих коммерческую, банковскую и иную охраняемую законом тайну.

      Сноска. Статья 61 с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Примечание РЦПИ!
      Статья 62 вводится в действие после введения в действие законодательного акта о саморегулировании в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.

Статья 62. Введение саморегулирования и его виды

      В целях создания благоприятных правовых и экономических условий в сферах предпринимательской и профессиональной деятельности может быть введено саморегулирование, основанное на добровольном и обязательном членствах (участии) в саморегулируемых организациях в соответствии с законами Республики Казахстан.

      Для введения саморегулирования, основанного на обязательном членстве (участии) в сфере предпринимательской или профессиональной деятельности, необходимо предварительное соблюдение следующих условий:

      1) регулирующий государственный орган в конкретной сфере и заинтересованные лица должны предварительно провести процедуру анализа регуляторного воздействия в соответствии со статьей 83 настоящего Кодекса;

      2) функционирование в сфере, в которой планируется введение саморегулирования, основанного на обязательном членстве (участии), саморегулируемых организаций, основанных на добровольном членстве (участии), и (или) иных некоммерческих организаций с обязательным членством субъектов предпринимательской или профессиональной деятельности, за исключением Национальной палаты предпринимателей Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 62 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

РАЗДЕЛ 2. ВЗАИМОДЕЙСТВИЕ СУБЪЕКТОВ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА И ГОСУДАРСТВА
Глава 4. УЧАСТИЕ СУБЪЕКТОВ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА В НОРМОТВОРЧЕСТВЕ

Статья 63. Аккредитация объединений субъектов частного предпринимательства

      Сноска. Статья 63 исключена Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 64. Экспертные советы

      1. Экспертным советом является консультативно-совещательный орган, создаваемый при центральных государственных и местных исполнительных органах для организации работы по:

      выработке предложений по совершенствованию деятельности государственных органов с целью поддержки и защиты предпринимательства, в том числе устранения административных барьеров;

      выработке предложений по совершенствованию законодательства Республики Казахстан, затрагивающего интересы предпринимательства;

      получению экспертных заключений от членов экспертных советов на проекты нормативных правовых актов, проектов правовых актов в области системы государственного планирования, проекты международных договоров Республики Казахстан, а также международных договоров, участницей которых намеревается стать Республика Казахстан, затрагивающих интересы предпринимательства.

      2. В состав экспертных советов входят представители Национальной палаты, саморегулируемых, объединений субъектов частного предпринимательства и иных некоммерческих организаций, государственных органов.

      Заседания экспертных советов проводятся по мере необходимости.

      3. Объединения субъектов частного предпринимательства и иные некоммерческие организации приобретают статус членов экспертного совета только с момента их аккредитации в центральном государственном или местном исполнительном органе.

      4. Порядок проведения аккредитации, в том числе форма свидетельства об аккредитации, основания и порядок отмены аккредитации объединений субъектов частного предпринимательства и иных некоммерческих организаций, определяется уполномоченным органом по предпринимательству.

      Свидетельство об аккредитации выдается сроком на три года.

      Объединения субъектов частного предпринимательства, аккредитованные более двух раз подряд в центральных государственных и (или) местных исполнительных органах, получают свидетельство об аккредитации на бессрочной основе.

      5. Участие в заседаниях экспертного совета принимают представители членов экспертного совета, полномочия которых подтверждаются доверенностью.

      Составы экспертных советов при центральных государственных и местных исполнительных органах утверждаются решениями руководителей этих органов.

      6. Рассмотрению экспертным советом не подлежат проекты нормативных правовых актов, проектов правовых актов в области системы государственного планирования, содержащих государственные секреты.

      7. Рассмотрение проекта нормативного правового акта, проектов правовых актов в области системы государственного планирования, проекта международного договора Республики Казахстан, а также международного договора, участницей которого намеревается стать Республика Казахстан, осуществляется членами экспертного совета без проведения заседания путем незамедлительной рассылки экспертным советом членам экспертного совета уведомления о размещении соответствующего проекта на интернет-портале открытых нормативных правовых актов.

      Повестка дня рассматривается при наличии не менее двух третей его членов.

      При этом заседания экспертного совета могут проводиться путем непосредственного созыва членов экспертного совета либо проведения видеоконференцсвязи или интернет-конференции в режиме реального времени.

      В случае, если один из членов экспертного совета требует проведения заседания экспертного совета, проведение такого заседания является обязательным. Итоги заседания экспертного совета могут быть направлены на рассмотрение межведомственной комиссии по вопросам регулирования предпринимательской деятельности в порядке, определенном типовым положением об экспертных советах.

      8. На рассмотрение экспертного совета может быть вынесен любой вопрос, затрагивающий интересы субъектов частного предпринимательства, в случае, если данный вопрос относится к компетенции соответствующего центрального государственного или местного исполнительного органа.

      9. Исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Сноска. Статья 64 в редакции Закона РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 12.03.2021 № 15-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 65. Особенности разработки и принятия нормативных правовых актов, затрагивающих интересы субъектов предпринимательства

      Разработка и принятие нормативных правовых актов, затрагивающих интересы субъектов предпринимательства, осуществляются в соответствии с настоящим Кодексом и Законом Республики Казахстан "О правовых актах".

      Сноска. Статья 65 в редакции Закона РК от 12.03.2021 № 15-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 66. Экспертные заключения по концепциям проектов законов, проектам нормативных правовых актов, затрагивающих интересы субъектов предпринимательства

      Сноска. Статья 66 исключена Законом РК от 12.03.2021 № 15-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 67. Опубликование (распространение) проекта нормативного правового акта, затрагивающего интересы субъектов предпринимательства, в средствах массовой информации

      Сноска. Статья 67 исключена Законом РК от 12.03.2021 № 15-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 68. Порядок введения в действие нормативного правового акта, затрагивающего интересы субъектов предпринимательства

      Сноска. Статья 68 исключена Законом РК от 12.03.2021 № 15-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 69. Особенности заключения международных договоров, затрагивающих интересы субъектов частного предпринимательства

      При разработке проектов международных договоров Республики Казахстан, а также международных договоров, участницей которых намеревается стать Республика Казахстан, затрагивающих интересы субъектов частного предпринимательства, применяется порядок, предусмотренный настоящим Кодексом и статьей 19 Закона Республики Казахстан "О правовых актах".

      Сноска. Статья 69 в редакции Закона РК от 12.03.2021 № 15-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 5. ГОСУДАРСТВЕННО-ЧАСТНОЕ ПАРТНЕРСТВО

Статья 70. Понятие государственно-частного партнерства

      Государственно-частное партнерство является формой сотрудничества между государственным партнером и частным партнером, соответствующей следующим признакам:

      1) построение отношений государственного партнера и частного партнера путем заключения договора государственно-частного партнерства;

      2) среднесрочный или долгосрочный срок реализации проекта государственно-частного партнерства (от пяти до тридцати лет в зависимости от особенностей проекта государственно-частного партнерства);

      3) совместное участие государственного партнера и частного партнера в реализации проекта государственно-частного партнерства;

      4) объединение ресурсов государственного партнера и частного партнера для реализации проекта государственно-частного партнерства;

      4-1) наличие инвестиционного и эксплуатационного периодов в проекте государственно-частного партнерства.

      Инвестиционный период включает проектирование (в случае необходимости), строительство и (или) реконструкцию, и (или) модернизацию либо создание объекта государственно-частного партнерства. Эксплуатационный период включает эксплуатацию объекта государственно-частного партнерства в соответствии с его функциональным назначением либо техническое обслуживание, либо управление инфраструктурой объекта государственно-частного партнерства;

      5) осуществление инвестиций частным партнером для реализации проекта государственно-частного партнерства..

      Сноска. Статья 70 с изменениями, внесенными законами РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 71. Субъекты государственно-частного партнерства

      Субъектами государственно-частного партнерства являются государственный партнер и частный партнер, а также иные лица, участвующие в реализации проекта государственно-частного партнерства, предусмотренные Законом Республики Казахстан "О государственно-частном партнерстве".

Статья 72. Объекты государственно-частного партнерства

      Объектами государственно-частного партнерства являются здания, сооружения и (или) оборудование, имущественные комплексы, результаты интеллектуальной творческой деятельности, которые создаются (в том числе строятся и в случае необходимости проектируются) и (или) реконструируются, и (или) модернизируются, а также эксплуатируются в рамках реализации проекта государственно-частного партнерства.

      Сноска. Статья 72 - в редакции Закон РК от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 73. Основные задачи и принципы государственно-частного партнерства

      1. Основными задачами государственно-частного партнерства являются:

      1) создание условий для эффективного взаимодействия государственного партнера и частного партнера в целях обеспечения устойчивого социально-экономического развития Республики Казахстан;

      2) привлечение инвестиций в экономику государства путем объединения ресурсов государственного партнера и частного партнера для развития инфраструктуры и систем жизнеобеспечения населения;

      3) повышение уровня доступности и качества товаров, работ и услуг с учетом интересов и потребностей населения, а также иных заинтересованных лиц;

      4) повышение общей инновационной активности в Республике Казахстан, в том числе содействие развитию высокотехнологичных и наукоемких производств.

      2. Принципами государственно-частного партнерства являются:

      1) принцип последовательности – поэтапное построение взаимоотношений между субъектами государственно-частного партнерства;

      2) принцип конкурсности – определение частного партнера на конкурсной основе, за исключением случаев, установленных Законом Республики Казахстан "О государственно-частном партнерстве";

      3) принцип сбалансированности – взаимовыгодное распределение обязанностей, гарантий, рисков и доходов между государственным партнером и частным партнером в процессе реализации проекта государственно-частного партнерства;

      4) принцип результативности – установление критериев и показателей, позволяющих оценить достижение результатов государственно-частного партнерства;

      4-1) принцип прозрачности и доступности информации – открытый доступ к информации о процессах планирования и реализации проектов государственно-частного партнерства в пределах, установленных законами Республики Казахстан;

      5) принцип ценности для населения – обеспечение развития социальной инфраструктуры и систем жизнеобеспечения населения, повышение уровня доступности и качества товаров, работ и услуг, а также создание рабочих мест в рамках реализации проекта государственно-частного партнерства.

      Сноска. Статья 73 с изменениями, внесенными законами РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 74. Сферы применения государственно-частного партнерства и способы его осуществления

      1. Государственно-частное партнерство осуществляется во всех отраслях (сферах) экономики. При этом не могут быть переданы для реализации государственно-частного партнерства объекты, перечень которых определяется Правительством Республики Казахстан.

      2. Государственно-частное партнерство по способу осуществления подразделяется на институциональное и контрактное.

      3. Институциональное государственно-частное партнерство реализуется компанией государственно-частного партнерства в соответствии с договором государственно-частного партнерства.

      4. В иных случаях государственно-частное партнерство осуществляется по способу контрактного государственно-частного партнерства.

      Контрактное государственно-частное партнерство реализуется посредством заключения договора государственно-частного партнерства, в том числе в следующих видах:

      1) концессии;

      2) доверительного управления государственным имуществом;

      3) имущественного найма (аренды) государственного имущества;

      4) лизинга;

      5) договоров, заключаемых на разработку технологии, изготовление опытного образца, опытно-промышленное испытание и мелкосерийное производство;

      6) контракта жизненного цикла;

      7) сервисного контракта;

      8) иных договоров, соответствующих признакам государственно-частного партнерства.

      Сноска. Статья 74 с изменением, внесенным Законом РК от 03.07.2017 № 86-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 6. СОЦИАЛЬНАЯ ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА

Статья 75. Общие положения социальной ответственности предпринимательства

      1. Социальной ответственностью предпринимательства является добровольный вклад субъектов предпринимательства в развитие социальной, экологической и иных сфер.

      2. Государство создает условия для социальной ответственности предпринимательства в Республике Казахстан.

      3. Никто не вправе принуждать субъектов предпринимательства осуществлять деятельность по социальной ответственности.

      Не допускается незаконное вмешательство государства в дела субъектов предпринимательства при осуществлении благотворительности.

      4. Субъекты предпринимательства в своей деятельности могут внедрять социальную ответственность предпринимательства в сферах занятости и трудовых отношений, охраны окружающей среды и иных сферах.

      Социальная ответственность предпринимательства может осуществляться субъектами предпринимательства посредством благотворительности и в иных формах, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

Статья 76. Социальная ответственность предпринимательства в сфере занятости и трудовых отношений

      1. Социальная ответственность предпринимательства строится на основе защиты предусмотренных законодательством Республики Казахстан прав работников субъектов предпринимательства и должна быть направлена на развитие партнерских отношений между субъектом предпринимательства и его работниками в решении социальных вопросов и регламентации условий труда.

      2. Основными направлениями в сфере занятости и трудовых отношений предпринимательства являются сохранение рабочих мест, улучшение условий труда, обеспечение безопасности условий труда и соблюдение норм социальной защиты работников, а также утверждение внутренней политики.

      3. Субъекты предпринимательства участвуют в реализации политики социального партнерства и коллективных отношений в сфере труда в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан.

Статья 77. Социальная ответственность предпринимательства в экологической сфере

      1. Субъекты предпринимательства должны обеспечивать бережное и рациональное отношение к окружающей среде.

      2. Социальная ответственность предпринимательства в экологической сфере реализуется посредством добровольного выполнения следующих задач:

      1) финансирование программ и мероприятий в области охраны окружающей среды и благоустройства улиц, парков и других общественных мест;

      2) утверждение внутренней политики в сфере охраны окружающей среды;

      3) решение иных вопросов, направленных на улучшение состояния окружающей среды.

Статья 78. Государственные гарантии при осуществлении благотворительности субъектами предпринимательства

      1. Защита прав и законных интересов субъектов предпринимательства – участников благотворительности гарантируется и поддерживается государством.

      2. Государством стимулируется благотворительность субъектов предпринимательства посредством установления и присуждения субъектам предпринимательства, осуществляющим такую деятельность, внесшим значительный вклад в развитие благотворительности, государственных наград в порядке, определяемом Президентом Республики Казахстан, а также почетных званий в порядке, определяемом уполномоченным органом в сфере благотворительности.

      3. Субъекты предпринимательства, осуществляющие благотворительность, имеют право на налоговые льготы в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

      4. Должностные лица государственных органов, препятствующие реализации прав субъектов предпринимательства по осуществлению благотворительности и получению физическими и юридическими лицами благотворительной помощи, несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 78 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2017 № 86-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 04.07.2022 № 134-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 79. Взаимодействие государства и субъектов предпринимательства, занимающихся благотворительностью

      1. Государство обеспечивает соблюдение прав и законных интересов субъектов предпринимательства, а также их объединений, осуществляющих благотворительность.

      2. Субъекты предпринимательства, а также их объединения, осуществляющие благотворительность, могут сотрудничать и взаимодействовать с государственными органами, местными исполнительными органами, заключать с ними соглашения, а также на основании договоров выполнять определенные работы, предусмотренные законами Республики Казахстан.

      3. Нормы настоящего Кодекса не распространяются на механизм привлечения, оценки, мониторинга и использования связанных и несвязанных грантов, которые не могут быть использованы для целей филантропической деятельности.

Глава 6-1. Социальное предпринимательство

      Сноска. Раздел 2 дополнен главой 6-1в соответствии с Законом РК от 24.06.2021 № 52-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 79-1. Социальное предпринимательство

      Социальным предпринимательством является предпринимательская деятельность субъектов социального предпринимательства, способствующая решению социальных проблем граждан и общества, осуществляемая в соответствии с условиями, предусмотренными статьей 79-3 настоящего Кодекса.

      Субъектами социального предпринимательства являются индивидуальные предприниматели и юридические лица (за исключением субъектов крупного предпринимательства), включенные в реестр субъектов социального предпринимательства.

Статья 79-2. Основные задачи социального предпринимательства

      Основными задачами социального предпринимательства являются:

      1) обеспечение участия субъектов предпринимательства в решении социальных проблем, в том числе путем внедрения социальных инноваций и содействия в оказании социальных услуг, предусмотренных статьей 79-3 настоящего Кодекса.

      Для целей настоящего Кодекса под социальными инновациями понимаются новые идеи, стратегии, технологии, которые способствуют решению социально значимых задач, вызывающих социальные изменения в обществе;

      2) содействие в обеспечении занятости социально уязвимых слоев населения, указанных в статье 79-3 настоящего Кодекса, и создание для них равных с другими гражданами возможностей для участия в общественно полезной деятельности;

      3) продвижение на рынок производимых товаров, выполняемых работ, оказываемых услуг субъектами социального предпринимательства, в том числе путем личного трудового участия социально уязвимых слоев населения, указанных в статье 79-3 настоящего Кодекса.

Статья 79-3. Категории субъектов социального предпринимательства

      Субъекты социального предпринимательства подразделяются на следующие категории в зависимости от соответствия одному или нескольким условиям, перечисленным в настоящей статье:

      1) первая категория – субъект социального предпринимательства способствует занятости следующих категорий граждан при условии, что по итогам предыдущего календарного года среднегодовая численность лиц, относящихся к любой из таких категорий (одной или нескольким таким категориям), среди работников субъекта социального предпринимательства составляет не менее пятидесяти процентов (но не менее двух лиц, относящихся к таким категориям), а доля расходов на оплату труда лиц, относящихся к любой из таких категорий (одной или нескольким таким категориям), в расходах на оплату труда составляет не менее двадцати пяти процентов (социальный статус работника устанавливается на момент заключения трудового договора):

      лица с инвалидностью;

      родители и другие законные представители, воспитывающие ребенка с инвалидностью;

      пенсионеры и граждане предпенсионного возраста (в течение пяти лет до наступления возраста, дающего право на пенсионные выплаты по возрасту);

      воспитанники детских деревень и выпускники детских домов, школ-интернатов для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, – в возрасте до двадцати девяти лет;

      лица, освобожденные от отбывания наказания из учреждений уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы, – в течение шестидесяти месяцев после освобождения;

      лица, отбывающие наказание в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы и состоящие на учете в службе пробации;

      лица без определенного места жительства;

      родители и другие законные представители, относящиеся к малообеспеченным, многодетным или неполным семьям, а также многодетные матери, награжденные подвесками "Алтын алқа", "Күміс алқа" или получившие ранее звание "Мать-героиня", а также награжденные орденами "Материнская слава" I и II степени;

      лица, прошедшие медико-социальную реабилитацию наркологических больных или лечение зависимости от психоактивных веществ, – в течение двенадцати месяцев после проведения реабилитации или лечения;

      кандасы;

      2) вторая категория – субъект социального предпринимательства способствует реализации производимых товаров, выполняемых работ, оказываемых услуг граждан из числа категорий, указанных в подпункте 1) настоящей статьи. При этом доля доходов от осуществления такой деятельности (видов такой деятельности) по итогам предыдущего календарного года должна составлять не менее пятидесяти процентов в общем объеме доходов субъекта социального предпринимательства, а доля полученного субъектом социального предпринимательства чистого дохода за предшествующий календарный год, направленная на осуществление такой деятельности (видов такой деятельности) в текущем календарном году, составляет не менее пятидесяти процентов от размера указанного дохода (в случае наличия чистого дохода за предшествующий календарный год);

      3) третья категория – субъект социального предпринимательства осуществляет деятельность по производству товаров, выполнению работ, оказанию услуг, предназначенных для лиц с инвалидностью, в целях создания для них условий, позволяющих преодолеть или компенсировать ограничения их жизнедеятельности, а также предназначенных для иных лиц, указанных в подпункте 1) настоящей статьи, в целях создания равных с другими гражданами возможностей для участия в общественно полезной деятельности при условии, что доля доходов от осуществления такой деятельности (видов такой деятельности) по итогам предыдущего календарного года составляет не менее пятидесяти процентов в общем объеме доходов субъекта социального предпринимательства, а доля полученного субъектом социального предпринимательства чистого дохода за предшествующий календарный год, направленная на осуществление такой деятельности (видов такой деятельности) в текущем календарном году, составляет не менее пятидесяти процентов от размера указанного дохода (в случае наличия чистого дохода за предшествующий календарный год) в соответствии со следующими видами деятельности:

      по оказанию социально-бытовых услуг, направленных на поддержание жизнедеятельности в быту;

      по оказанию социально-медицинских услуг, направленных на поддержание и сохранение здоровья путем организации ухода, оказания содействия в проведении оздоровительных мероприятий, систематического наблюдения для выявления изменения состояния здоровья граждан;

      по оказанию социально-психологических услуг, предусматривающих оказание помощи в коррекции психологического состояния для адаптации в социальной среде;

      по оказанию социально-педагогических услуг, направленных на профилактику отклонений в поведении;

      по оказанию социально-трудовых услуг, направленных на оказание помощи в трудоустройстве и решении иных проблем, связанных с трудовой адаптацией;

      по оказанию услуг, предусматривающих повышение коммуникативного потенциала, реабилитацию и социальную адаптацию, услуг по социальному сопровождению;

      по производству и (или) реализации медицинской техники, протезно-ортопедических средств, программного обеспечения в области цифрового здравоохранения, а также технических средств, которые могут быть использованы исключительно для профилактики заболеваний, реабилитации лиц с инвалидностью, в том числе медицинской абилитации детей с инвалидностью;

      по организации отдыха и оздоровления лиц с инвалидностью и пенсионеров;

      по реализации образовательных программ дополнительного образования;

      по созданию условий для лиц с инвалидностью и маломобильных групп населения по обеспечению доступа к объектам социальной, транспортной и рекреационной инфраструктуры, использования транспортных средств, оказания универсальных услуг связи при предоставлении информации;

      4) четвертая категория – субъект социального предпринимательства осуществляет деятельность при условии, что доля доходов от осуществления такой деятельности (видов такой деятельности) по итогам предыдущего календарного года составляет не менее пятидесяти процентов в общем объеме доходов субъекта социального предпринимательства, а доля полученного субъектом социального предпринимательства чистого дохода за предшествующий календарный год, направленная на осуществление такой деятельности (видов такой деятельности) в текущем календарном году, составляет не менее пятидесяти процентов от размера указанного дохода (в случае наличия чистого дохода за предшествующий календарный год) из числа следующих видов деятельности:

      по оказанию психолого-педагогических и иных услуг, направленных на укрепление семьи, обеспечение семейного воспитания детей и поддержку материнства и детства;

      по организации отдыха и оздоровления детей;

      по реализации общеобразовательных учебных программ дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего, общего среднего образования, образовательных программ технического и профессионального образования;

      по оказанию психолого-педагогической поддержки детям с ограниченными возможностями, медицинской и социальной помощи обучающимся и воспитанникам, испытывающим трудности в освоении учебных программ основного среднего и общего среднего образования, развитии и социальной адаптации;

      по обучению работников и добровольцев (волонтеров) социально ориентированных некоммерческих организаций, направленному на повышение качества предоставления услуг такими организациями;

      культурно-просветительская (в том числе деятельность частных музеев, театров, библиотек, архивов, школ-студий, творческих мастерских, ботанических и зоологических садов, домов культуры, домов народного творчества);

      по охране окружающей среды;

      по оказанию социально уязвимым слоям населения, указанным в статье 79-3 настоящего Кодекса, гериатрической и геронтологической помощи, организации центров здоровья и долголетия, мероприятий по ведению здорового образа жизни.

      Сноска. Статья 79-3 с изменениями, внесенными законами РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 79-4. Реестр субъектов социального предпринимательства

      1. Для использования данных о категориях субъектов социального предпринимательства уполномоченный орган по предпринимательству ведет реестр субъектов социального предпринимательства.

      Реестром субъектов социального предпринимательства является электронная база данных, содержащая сведения об индивидуальных предпринимателях и юридических лицах, являющихся субъектами социального предпринимательства, а именно:

      1) наименование индивидуального предпринимателя либо наименование и дата регистрации юридического лица;

      2) идентификационный номер;

      3) юридический адрес (место нахождения);

      4) дату внесения в реестр субъектов социального предпринимательства;

      5) категорию субъекта социального предпринимательства.

      Уполномоченный орган по предпринимательству утверждает реестр субъектов социального предпринимательства не позднее 1 марта текущего года по состоянию на 31 декабря предшествующего календарного года.

      Указанные сведения ежегодно актуализируются уполномоченным органом по предпринимательству по состоянию на 31 декабря предшествующего календарного года на соответствие условиям, предусмотренным статьей 79-3 настоящего Кодекса, с учетом сведений, представленных местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения и столицы по итогам рассмотрения специальной комиссией.

      При соответствии индивидуального предпринимателя или юридического лица условиям, предусмотренным статьей 79-3 настоящего Кодекса, уполномоченный орган по предпринимательству 1 числа календарного квартала на основании сведений, представленных в уполномоченный орган по предпринимательству местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения и столицы по итогам рассмотрения специальной комиссией, вправе вносить в реестр новых субъектов социального предпринимательства.

      В состав специальной комиссии включаются представители государственных органов, Национальной палаты предпринимателей, общественных объединений и профессиональных союзов.

      2. Уполномоченный орган по предпринимательству размещает на своем интернет-ресурсе реестр субъектов социального предпринимательства.

      3. Правила ведения реестра субъектов социального предпринимательства утверждаются уполномоченным органом по предпринимательству.

      Сноска. Статья 79-4 с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 7. ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА

Статья 80. Цели, задачи и пределы государственного регулирования предпринимательства

      1. Целями государственного регулирования предпринимательства являются обеспечение безопасности производимых и реализуемых субъектом предпринимательства товаров, работ, услуг для жизни и здоровья людей, защиты их законных интересов, безопасности для окружающей среды, национальной безопасности Республики Казахстан, защиты имущественных интересов государства и создание благоприятных условий для развития предпринимательства, стимулирующих рост экономики страны.

      2. Задачи государственного регулирования предпринимательства включают:

      1) защиту жизни и здоровья людей, охрану окружающей среды;

      2) формирование регуляторной среды, стимулирующей привлечение инвестиций в национальную экономику, и благоприятной экосистемы для инновационной деятельности;

      3) создание условий для развития добросовестной конкуренции;

      4) стимулирование добросовестного, этичного ведения бизнеса, основанного на деловой репутации предпринимателей;

      5) содействие развитию саморегулирования;

      6) защиту прав потребителей.

      3. Государственное регулирование предпринимательства осуществляется через регуляторные инструменты и основано на установлении государством требований, обязательных для исполнения субъектами предпринимательства, на уровне:

      1) законов Республики Казахстан;

      2) нормативных правовых указов Президента Республики Казахстан;

      3) нормативных правовых постановлений Правительства Республики Казахстан;

      4) нормативных правовых приказов министров Республики Казахстан и иных руководителей центральных государственных органов и их ведомств;

      5) нормативных правовых актов Национального Банка Республики Казахстан и уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

      6) нормативных правовых решений маслихатов, нормативных правовых решений акимов, нормативных правовых постановлений акиматов;

      7) иных документов, содержащих в соответствии с законодательством Республики Казахстан обязательные требования.

      4. Действие настоящей главы не распространяется на государственное регулирование предпринимательства в области финансового, налогового и таможенного законодательства Республики Казахстан, деятельности финансовых организаций, филиалов банков – нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых (перестраховочных) организаций – нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых брокеров – нерезидентов Республики Казахстан и лиц, входящих в состав страховых групп и банковских конгломератов, на проекты нормативных правовых актов Национального Банка Республики Казахстан и уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций, а также на международные договоры, ратифицированные Республикой Казахстан, и на регуляторные инструменты и (или) требования международных договоров, имплементированные или планируемые к имплементированию в законодательство Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 80 – в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 12.07.2023 № 23-VIII (вводится в действие с 01.01.2024); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 81. Формы и средства государственного регулирования предпринимательства

      1. Государственное регулирование предпринимательства осуществляется в форме:

      1) государственной регистрации субъектов предпринимательства;

      2) технического регулирования;

      3) государственного регулирования цен и тарифов;

      4) обязательного страхования гражданско-правовой ответственности субъектов предпринимательства в соответствии с законами Республики Казахстан;

      5) защиты конкуренции и ограничения монополистической деятельности;

      6) иных формах государственного регулирования предпринимательства, установленных законами Республики Казахстан.

      2. Средствами обеспечения исполнения требований, обязательных для исполнения субъектами предпринимательства, являются следующие регуляторные инструменты:

      1) разрешительный или уведомительный порядок осуществления субъектами предпринимательства отдельных видов деятельности или действий (операций);

      2) государственный контроль и надзор;

      3) установление законами Республики Казахстан ответственности субъектов предпринимательства;

      4) информационные инструменты;

      5) саморегулирование, основанное на обязательном членстве (участии) в саморегулируемой организации.

      Сноска. Статья 81 – в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 81-1. Условия формирования регуляторных инструментов и (или) требований, обязательных для исполнения субъектами предпринимательства

      1. Регуляторные инструменты и (или) требования формируются на основании следующих условий:

      1) обоснованности;

      2) равенства регулирования предпринимательской деятельности;

      3) открытости;

      4) исполнимости;

      5) определенности;

      6) соразмерности и рациональности;

      7) последовательности и предсказуемости.

      2. Условия, указанные в пункте 1 настоящей статьи, имеют следующие определения:

      1) под обоснованностью понимается, что регуляторные инструменты и (или) требования вводятся исключительно в целях защиты прав и законных интересов физических и юридических лиц, жизни и здоровья людей, окружающей среды, обороны и национальной безопасности Республики Казахстан;

      2) под равенством регулирования предпринимательской деятельности понимается недопущение установления более выгодных правовых условий для отдельных субъектов рынка, в том числе для субъектов квазигосударственного сектора и субъектов естественных монополий, при осуществлении данного регулирования, если иное не установлено законами Республики Казахстан;

      3) под открытостью понимается доступность информации о вводимом (изменяемом) регуляторном инструменте и (или) требовании, ясность мотивов их введения;

      4) под исполнимостью понимается возможность исполнения субъектами предпринимательства условий вводимого регуляторного инструмента и (или) требования;

      5) под определенностью понимается изложение норм нормативных правовых актов, регламентирующих регуляторные инструменты и (или) требования, в понятной, доступной форме, не допускающей двоякого толкования;

      6) под соразмерностью и рациональностью понимается соответствие уровня воздействия государственного регулирования предпринимательства степени риска наступления неблагоприятных событий для охраняемых Конституцией и законами Республики Казахстан ценностей;

      7) под последовательностью и предсказуемостью понимается соответствие вводимых и (или) действующих регуляторных инструментов и (или) требований документам Системы государственного планирования в Республике Казахстан.

      3. Введение регуляторных инструментов и (или) требований, а также изменение действующих регуляторных инструментов, требований и (или) регуляторных актов осуществляются с соблюдением условий, установленных настоящей статьей.

      Регуляторные инструменты и (или) требования должны соответствовать целям, задачам государственного регулирования предпринимательства и принципам взаимодействия субъектов предпринимательства и государства, установленным статьями 3 и 80 настоящего Кодекса.

      4. Оценка соответствия условиям вводимых и действующих регуляторных инструментов и (или) требований, а также действующих регуляторных актов осуществляется в рамках проведения анализа регуляторного воздействия в соответствии с правилами проведения и использования анализа регуляторного воздействия.

      Сноска. Глава 7 дополнена статьей 81-1 в соответствии с Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 82. Особенности разработки и принятия нормативных правовых актов, предусматривающих введение регуляторных инструментов и (или) требований, ужесточение регулирования в отношении субъектов предпринимательства

      1. В случае, если государственные органы планируют ввести новый регуляторный инструмент и (или) требование, ужесточить регулирование в отношении субъектов предпринимательства, государственные органы должны предварительно провести процедуру анализа регуляторного воздействия в порядке, определяемом уполномоченным органом по предпринимательству.

      Ужесточением регулирования является установление дополнительных обязанностей или иное увеличение нагрузки на субъектов предпринимательства.

      2. Введение нового требования или ужесточение регулирования в отношении субъектов предпринимательства должно предусматривать отмену двух требований в той же области правового регулирования предпринимательской деятельности в порядке, определенном правилами проведения и использования анализа регуляторного воздействия, за исключением случаев, которые могут повлечь массовую угрозу жизни и здоровью населения, окружающей среде и национальной безопасности Республики Казахстан.

      Положения данного пункта не распространяются на случаи, когда регулирование соответствующих правоотношений при осуществлении предпринимательской деятельности вводится впервые, а также на случаи, предусмотренные подпунктом 3) части второй пункта 3 настоящей статьи.

      3. Анализу регуляторного воздействия подлежат проекты документов Системы государственного планирования в Республике Казахстан, проекты нормативных правовых актов Республики Казахстан, проекты технических регламентов Евразийского экономического союза, предусматривающих введение регуляторных инструментов и (или) требований или ужесточение регулирования в отношении субъектов предпринимательства.

      При этом требование о проведении анализа регуляторного воздействия до и после введения регуляторного инструмента и (или) требования, ужесточения регулирования в отношении субъектов предпринимательства не распространяется на:

      1) регулирование вопросов по преодолению последствий аварий, стихийных бедствий и иных чрезвычайных ситуаций;

      2) регулирование оборота вооружения и военной техники, оборота гражданского и служебного оружия и патронов к нему, оборота наркотических средств, психотропных веществ, их аналогов и прекурсоров;

      3) регулирование деятельности финансовых организаций, филиалов банков – нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых (перестраховочных) организаций – нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых брокеров – нерезидентов Республики Казахстан и лиц, входящих в состав страховых групп и банковских конгломератов, а также на проекты нормативных правовых актов Национального Банка Республики Казахстан и уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

      4) введение мер по защите платежного баланса в случае угрозы экономической безопасности Республики Казахстан и стабильности ее финансовой системы;

      4-1) введение запретов и количественных ограничений и мер таможенно-тарифного регулирования в целях предотвращения либо уменьшения критического недостатка на внутреннем рынке продовольственных или иных товаров, включенных в перечень существенно важных товаров, и обеспечения национальной безопасности Республики Казахстан на основании решения консультативно-совещательного органа по торговой политике при Правительстве Республики Казахстан;

      5) проекты нормативных правовых актов, содержащих сведения, составляющие государственные секреты;

      6) принятие решений об установлении карантинной зоны с введением карантинного режима на соответствующей территории, а также карантина или ограничительных мероприятий в случае возникновения инфекционных и паразитарных заболеваний людей и заразных болезней животных;

      7) регулирование вопросов по противодействию экстремизму и терроризму;

      8) регулирование вопросов в сфере контрразведывательной и разведывательной деятельности;

      9) регулирование вопросов в сфере оперативно-розыскной деятельности;

      10) регулирование вопросов проведения охранных мероприятий по обеспечению безопасности охраняемых лиц и объектов;

      11) регулирование вопросов, связанных с введением и обеспечением военного положения.

      Требования о проведении анализа регуляторного воздействия при введении нового регуляторного инструмента и (или) требования или ужесточении регулирования в отношении субъектов предпринимательства также не распространяются на проекты законов, разработанные в порядке законодательной инициативы Президента Республики Казахстан и депутатов Парламента Республики Казахстан, а также на процесс рассмотрения проектов законов в Парламенте Республики Казахстан. По проектам законов, внесенным в порядке законодательной инициативы депутатов Парламента Республики Казахстан, а также по поправкам депутатов к проектам законов, находящимся на рассмотрении в Парламенте Республики Казахстан, может быть проведен анализ регуляторного воздействия по основаниям, установленным настоящей статьей, в рамках заключения Правительства Республики Казахстан.

      4. Введение нового регуляторного инструмента и (или) требования, ужесточение регулирования в отношении субъектов предпринимательства осуществляются только после одобрения на заседании межведомственной комиссии по вопросам регулирования предпринимательской деятельности.

      Межведомственная комиссия по вопросам регулирования предпринимательской деятельности является консультативно-совещательным органом при Правительстве Республики Казахстан, создаваемым в целях выработки предложений и рекомендаций по вопросам совершенствования законодательства Республики Казахстан в сфере предпринимательства, основными функциями которого являются:

      1) рассмотрение результатов анализа регуляторного воздействия;

      2) рассмотрение и одобрение годового отчета о состоянии регулирования предпринимательской деятельности в Республике Казахстан;

      3) рассмотрение рекомендаций экспертных групп и принятие решений по ним;

      4) осуществление иных функций в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Межведомственная комиссия по вопросам регулирования предпринимательской деятельности имеет право:

      1) взаимодействовать с центральными исполнительными и другими государственными органами и организациями;

      2) вносить в Правительство Республики Казахстан предложения и рекомендации по вопросам совершенствования законодательства Республики Казахстан в сфере предпринимательства;

      3) приглашать на заседания межведомственной комиссии по вопросам регулирования предпринимательской деятельности и заслушивать представителей государственных органов и других организаций Республики Казахстан по вопросам, входящим в ее компетенцию;

      4) запрашивать и получать от государственных органов и других организаций необходимые материалы, за исключением сведений, составляющих коммерческую, банковскую и иную охраняемую законом тайну;

      5) образовывать экспертные группы, утверждать положения о них и обеспечивать прозрачность формирования и деятельности таких экспертных групп.

      Требования настоящего пункта не распространяются на проекты актов регионального значения, а также на случаи, предусмотренные подпунктами 3) и 4) части второй пункта 3 настоящей статьи, за исключением случаев введения регуляторного инструмента и (или) требования, ужесточения регулирования в отношении субъектов предпринимательства в проектах законов Республики Казахстан.

      Под актами регионального значения понимаются документы Системы государственного планирования в Республике Казахстан и нормативные правовые акты, принятые местными представительными и исполнительными органами, в том числе акимом соответствующей территории.

      5. Введение административной и (или) уголовной ответственности или пересмотр существующей административной и (или) уголовной ответственности субъектов предпринимательства в сторону ужесточения, помимо анализа регуляторного воздействия, должны предусматривать:

      1) недопустимость карательного характера мер юридической ответственности;

      2) разумное соотношение размеров юридической ответственности в случае введения за одно и то же правонарушение нескольких видов юридической ответственности;

      3) конкретизацию требований, нарушение которых влечет юридическую ответственность в рамках анализа регуляторного воздействия.

      Сноска. Статья 82 – в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 05.11.2022 № 157-VII (вводится в действие с 01.01.2023); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 83. Анализ регуляторного воздействия

      1. Анализом регуляторного воздействия является аналитическая процедура сопоставления выгод и затрат от вводимого регуляторного инструмента и (или) требования, ужесточения регулирования, позволяющая оценивать достижение целей государственного регулирования в последующем.

      Целью анализа регуляторного воздействия является повышение действенности и эффективности государственной политики в части использования конкретных регуляторных инструментов и (или) требований, ужесточения регулирования через оценку альтернативных подходов регулирования для достижения определенных целей или решения четко определенных проблем.

      При проведении анализа регуляторного воздействия проводится оценка воздействия вводимого регуляторного инструмента и (или) требования, ужесточения регулирования на состояние конкурентной среды.

      Правила проведения оценки воздействия на конкуренцию утверждаются антимонопольным органом.

      2. Анализ регуляторного воздействия проводится до введения регуляторного инструмента и (или) требования, ужесточения регулирования, а также по действующим регуляторным актам.

      Анализ действующих регуляторных актов осуществляется в соответствии со сроками, установленными в реестре обязательных требований в сфере предпринимательства.

      Информация о неисполнении государственными органами положений статьи 83-1 настоящего Кодекса в части пересмотра действующих регуляторных актов выносится на рассмотрение межведомственной комиссии по вопросам регулирования предпринимательской деятельности.

      2-1. Регуляторный инструмент и (или) требование, ужесточение регулирования в отношении субъектов предпринимательства могут быть отменены или пересмотрены на основании предложений уполномоченного органа по предпринимательству, внесенных по итогам рассмотрения предложений Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана.

      В случае, предусмотренном частью первой настоящего пункта, государственные органы должны предварительно провести процедуру анализа регуляторного воздействия в соответствии с настоящей статьей.

      3. По результатам анализа регуляторного воздействия в зависимости от эффективности применения регуляторного инструмента регуляторный инструмент может быть отменен или иным образом пересмотрен.

      Регуляторный инструмент подлежит отмене в случае недостижения целей государственного регулирования предпринимательской деятельности, заявленных при его введении.

      4. Анализ регуляторного воздействия проводится государственными органами в отношении проектов документов, предусмотренных пунктом 2 статьи 80 настоящего Кодекса, а также уполномоченным органом по предпринимательству, Национальной палатой и другими заинтересованными лицами в порядке, определяемом уполномоченным органом по предпринимательству.

      При этом анализ регуляторного воздействия проводится регулирующими государственными органами, за исключением актов регионального значения, в отношении которых анализ регуляторного воздействия проводится их разработчиками.

      5. Проведение анализа регуляторного воздействия является обязательным условием введения нового регуляторного инструмента и (или) требования, ужесточения регулирования.

      6. Уполномоченный орган по предпринимательству:

      1) рассматривает результаты анализа регуляторного воздействия и дает заключение о соблюдении регулирующими государственными органами, Национальной палатой и другими заинтересованными лицами установленных процедур, за исключением проектов актов регионального значения;

      2) в случае несогласия с выводами анализа регуляторного воздействия проводит альтернативный анализ регуляторного воздействия.

      3) при формировании и ведении реестра обязательных требований в сфере предпринимательства обеспечивает подтверждение соответствия нормативного правового акта или иного документа, содержащего в соответствии с законодательством Республики Казахстан обязательные требования, проекта нормативного правового акта Республики Казахстан, проекта документа Системы государственного планирования в Республике Казахстан или проекта иного документа, содержащего в соответствии с законодательством Республики Казахстан обязательные требования, требованиям статей 9, 11, 80, 81-1 и 82 настоящего Кодекса.

      7. Местный исполнительный орган области, города республиканского значения, столицы, осуществляющий руководство в сфере предпринимательства:

      1) рассматривает результаты анализа регуляторного воздействия и дает заключение о соблюдении разработчиками проектов актов регионального значения, региональной палатой и другими заинтересованными лицами установленных процедур;

      2) в случае несогласия с выводами анализа регуляторного воздействия проводит альтернативный анализ регуляторного воздействия.

      Результаты анализа регуляторного воздействия выносятся на рассмотрение консультативно-совещательного органа при акимате области, города республиканского значения, столицы по вопросам межведомственного характера, образуемого в соответствии с Законом Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан", одобрение которых является обязательным условием для введения нового регуляторного инструмента и (или) требования, ужесточения регулирования.

      8. Результаты анализа регуляторного воздействия и альтернативного анализа регуляторного воздействия размещаются на общедоступных интернет-ресурсах.

      Сноска. Статья 83 в редакции Закона РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.01.2022 № 101-VII (вводятся в действие с 01.05.2022); от 05.11.2022 № 157-VII (вводится в действие с 01.01.2023); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 83-1. Реестр обязательных требований в сфере предпринимательства

      1. Под реестром обязательных требований в сфере предпринимательства (далее – реестр требований) понимается общедоступная база данных регуляторных актов в разрезе видов предпринимательской деятельности по общему классификатору видов экономической деятельности.

      Под регуляторными актами для целей настоящей статьи понимаются действующие нормативные правовые акты, а также иные документы, содержащие в соответствии с законодательством Республики Казахстан требования, обязательные для исполнения субъектами предпринимательства.

      В случае, если регуляторный акт содержит обязательные для исполнения требования к разным видам предпринимательской деятельности, такой акт подлежит включению в реестр требований для каждого вида деятельности.

      Положения части третьей настоящего пункта не распространяются на регуляторные акты, по которым правилами ведения реестра обязательных требований в сфере предпринимательства предусмотрен иной порядок включения.

      Реестр требований решает следующие задачи:

      1) обеспечение соответствия требований условиям их формирования, предусмотренным настоящим Кодексом, и принципам взаимодействия субъектов предпринимательства и государства;

      2) обеспечение информированности субъектов предпринимательства об исчерпывающем перечне требований, обязательных для осуществления ими деятельности.

      2. В реестр требований включаются регуляторные акты, содержащие требования, обязательные для исполнения субъектами предпринимательства при осуществлении ими деятельности согласно общему классификатору видов экономической деятельности, за исключением международных договоров Республики Казахстан.

      В реестр требований включаются регуляторные акты для последующего проведения их анализа на предмет оценки их эффективности, в том числе достижения заявленных целей государственного регулирования и соответствия условиям формирования обязательных требований, предусмотренных настоящим Кодексом, и принципам взаимодействия субъектов предпринимательства и государства.

      3. Регуляторные акты включаются в реестр требований по представлению регулирующих государственных органов, применяющих их при регулировании соответствующих видов предпринимательской деятельности, подаваемому в уполномоченный орган по предпринимательству в соответствии с правилами ведения реестра обязательных требований в сфере предпринимательства.

      В представлении регулирующие государственные органы определяют по согласованию с уполномоченным органом по предпринимательству сроки проведения последующего анализа регуляторных актов.

      4. Анализ регуляторных актов осуществляется в соответствии с правилами проведения и использования анализа регуляторного воздействия.

      5. Регуляторные акты включаются в реестр требований следующим образом:

      1) законы Республики Казахстан – постатейно;

      2) иные нормативные правовые акты Республики Казахстан и иные документы – по наименованиям этих актов или документов с указанием их реквизитов.

      6. В случае, если регулирующий государственный орган своевременно не провел анализ регуляторного акта, данный акт исключается из реестра требований.

      Регулирующий государственный орган в целях недопущения привлечения предпринимателей к ответственности за нарушение требований, не соответствующих статье 81-1 настоящего Кодекса, должен отменить (признать утратившими силу) либо внести изменения и (или) дополнения в регуляторные акты в случае отсутствия и (или) исключения их из реестра требований:

      1) в течение шести месяцев со дня исключения из реестра требований либо выявления факта отсутствия в реестре требований – по требованиям, предусмотренным законодательными актами Республики Казахстан;

      2) в течение трех месяцев со дня исключения из реестра требований либо выявления факта отсутствия в реестре требований – по иным нормативным правовым актам и документам.

      В случае нарушения сроков, предусмотренных подпунктами 1) и 2) части второй настоящего пункта, несоблюдение субъектами предпринимательства требований соответствующих регуляторных актов является основанием исключения для привлечения их к административной ответственности.

      7. Формирование и ведение реестра требований осуществляются уполномоченным органом по предпринимательству.

      Сноска. Глава 7 дополнена статьей 83-1 в соответствии с Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023); с изменениями, внесенными Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 84. Компетенция Правительства Республики Казахстан в области государственного регулирования предпринимательства

      1. К компетенции Правительства Республики Казахстан относятся:

      1) исключен Законом РК от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1-1) разработка основных направлений государственной политики в области государственного регулирования предпринимательства;

      1-2) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1-3) определение сфер регулирования предпринимательской деятельности, регуляторные акты которых подлежат включению в реестр требований;

      2) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      3) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      4) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      2. Исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Сноска. Статья 84 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (порядок введения в действие см. ст. 2); от 30.12.2020 № 397-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 85. Уполномоченный орган по предпринимательству и его компетенция в области государственного регулирования предпринимательства

      1. Уполномоченным органом по предпринимательству является государственный орган, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в области развития и поддержки частного предпринимательства.

      2. Уполномоченный орган по предпринимательству:

      1) информирует Президента Республики Казахстан и Правительство Республики Казахстан о нарушениях законодательства Республики Казахстан, регламентирующего деятельность субъектов предпринимательства, допускаемых государственными органами и их должностными лицами;

      1-1) формирует и реализует государственную политику в области государственного регулирования предпринимательства;

      2) осуществляет координацию системы оценки рисков государственных органов путем совместного утверждения критериев оценки рисков, проверочных листов, разрабатываемых уполномоченными государственными органами;

      3) разрабатывает и утверждает формы проверочных листов;

      3-1) взаимодействует с уполномоченным органом в области правовой статистики и специальных учетов по обмену информацией по учету проверок и профилактического контроля и надзора органов контроля и надзора;

      4) ведет реестр субъектов предпринимательства;

      4-1) ведет реестр субъектов социального предпринимательства;

      5) разрабатывает и утверждает правила ведения и использования реестра субъектов предпринимательства;

      5-1) утверждает правила ведения реестра обязательных требований в сфере предпринимательства;

      5-2) разрабатывает и утверждает правила формирования регулирующими государственными органами системы оценки и управления рисками;

      6) утверждает правила расчета среднегодовой численности работников и среднегодового дохода;

      7) разрабатывает и утверждает правила проведения и использования анализа регуляторного воздействия;

      8) Исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      9) оказывает методическую помощь и координирует деятельность регулирующих государственных органов по вопросам осуществления анализа регуляторного воздействия;

      10) рассматривает отчеты местных исполнительных органов области, города республиканского значения, столицы, осуществляющих руководство в сфере предпринимательства, о состоянии работы по анализу регуляторного воздействия;

      10-1) обеспечивает деятельность межведомственной комиссии по вопросам регулирования предпринимательской деятельности;

      11) организует обучение государственных служащих и иных лиц по вопросам внедрения и осуществления анализа регуляторного воздействия;

      12) проводит альтернативный анализ регуляторного воздействия;

      13) разрабатывает проект годового отчета о состоянии регулирования предпринимательской деятельности в Республике Казахстан;

      13-1) разрабатывает и утверждает перечень информационных инструментов;

      13-2) исключен Законом РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      13-3) исключен Законом РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      13-4) разрабатывает перечень объектов информатизации государственных органов и организаций, подлежащих интеграции с реестром бизнес-партнеров по согласованию с Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан;

      14) осуществляет контроль в области поддержки и защиты субъектов частного предпринимательства.

      3. Уполномоченный орган по предпринимательству осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 85 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.06.2021 № 52-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (порядок введения в действие см ст.2); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 85-1. Государственный контроль в области поддержки и защиты субъектов предпринимательства

      1. Государственный контроль в области поддержки и защиты субъектов предпринимательства осуществляется в целях обеспечения законности и эффективности государственного регулирования предпринимательства.

      2. Государственный контроль в области защиты субъектов предпринимательства осуществляется в соответствии со статьей 85-2 настоящего Кодекса уполномоченным органом по предпринимательству в отношении государственных органов, осуществляющих:

      государственный контроль и надзор в сферах деятельности субъектов предпринимательства, предусмотренных статьями 138 и 139 настоящего Кодекса, на предмет соблюдения порядка осуществления государственного контроля и надзора в сферах деятельности субъектов предпринимательства;

      выдачу разрешений, прием уведомления о начале или прекращении осуществления деятельности или действия в соответствии с Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях" на предмет соблюдения порядка выдачи разрешений, приема уведомления о начале или прекращении осуществления деятельности или действия в соответствии с требованиями Закона Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях";

      включение в реестр требований регуляторных актов, содержащих требования, обязательные для исполнения субъектами предпринимательства.

      3. Государственный контроль в области поддержки субъектов частного предпринимательства осуществляется уполномоченным органом по предпринимательству на предмет соблюдения требований при оказании государственной поддержки субъектам частного предпринимательства.

      В отношении организаций, осуществляющих государственную поддержку субъектам частного предпринимательства, проводятся внеплановые проверки в соответствии с требованиями главы 13 настоящего Кодекса.

      4. Требования настоящей статьи не распространяются на органы национальной безопасности Республики Казахстан, уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций, Национальный Банк Республики Казахстан и организации, входящие в его структуру, и юридических лиц, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат Национальному Банку Республики Казахстан или находятся в его доверительном управлении.

      Сноска. Глава 7 дополнена статьей 85-1 в соответствии с Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 85-2. Порядок осуществления государственного контроля в области защиты субъектов предпринимательства

      1. Государственный контроль в области защиты субъектов предпринимательства осуществляется в форме периодических, внеплановых проверок и дистанционного контроля в соответствии с настоящей статьей.

      2. Периодическая проверка проводится на основании полугодовых планов проведения периодических проверок, утвержденных первым руководителем уполномоченного органа по предпринимательству не позднее 10 декабря года, предшествующего году проверки, и до 10 июня текущего календарного года.

      Полугодовой план проведения периодических проверок включает:

      1) номер и дату утверждения плана;

      2) наименование государственного органа;

      3) наименование проверяемого государственного органа, его место нахождения;

      4) предмет проверки;

      5) сроки проведения проверки;

      6) подпись лица, уполномоченного подписывать план.

      Полугодовой план проведения периодических проверок является уведомлением о проведении периодической проверки и размещается на интернет-ресурсе уполномоченного органа по предпринимательству не позднее 20 декабря года, предшествующего году проверки, и 20 июня текущего календарного года.

      Внесение изменений и дополнений в полугодовой план проведения периодических проверок осуществляется в случаях ликвидации, реорганизации проверяемого государственного органа, изменения его наименования, перераспределения полномочий между государственными органами, а также возникновения чрезвычайной ситуации природного, техногенного и социального характера, введения режима чрезвычайного положения, возникновения или угрозы возникновения распространения эпидемии, очагов карантинных объектов и особо опасных вредных организмов, инфекционных, паразитарных заболеваний, отравлений, радиационных аварий и связанных с ними ограничений.

      При наступлении случаев, указанных в части четвертой настоящего пункта, проверка может быть продлена либо приостановлена.

      Сроки проведения периодических проверок устанавливаются с учетом объема предстоящих работ, а также поставленных задач и не должны превышать пятнадцать рабочих дней с продлением на срок не более пятнадцати рабочих дней. Срок проведения периодической проверки прерывается при приостановлении проведения периодической проверки и продолжается с момента возобновления периодической проверки.

      Срок проведения периодической проверки может быть продлен только один раз. Продление осуществляется решением уполномоченного должностного лица уполномоченного органа по предпринимательству. Продление срока проведения периодической проверки оформляется дополнительным актом о продлении срока периодической проверки с уведомлением проверяемого государственного органа, в котором указываются дата и номер предыдущего акта о назначении проверки и причины продления. Уведомление о продлении срока периодической проверки вручается проверяемому государственному органу уполномоченным органом по предпринимательству за один рабочий день до продления с уведомлением о вручении.

      3. Проверка проводится путем посещения на основании акта о назначении проверки, в котором указываются:

      1) номер и дата акта;

      2) наименование государственного органа;

      3) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) и должность лица (лиц), уполномоченного (уполномоченных) на проведение проверки;

      4) сведения о специалистах, консультантах и экспертах, привлекаемых для проведения проверки;

      5) наименование проверяемого государственного органа, его место нахождения;

      6) предмет назначенной проверки;

      7) вид проверки;

      8) срок проведения проверки;

      9) основания проведения проверки;

      10) проверяемый период;

      11) права и обязанности проверяемого государственного органа, предусмотренные пунктом 22 настоящей статьи;

      12) подпись руководителя проверяемого государственного органа либо его уполномоченного лица о получении или об отказе от получения акта;

      13) подпись лица, уполномоченного подписывать акт.

      Акты о назначении, продлении, приостановлении и возобновлении проверок подписываются уполномоченным должностным лицом уполномоченного органа по предпринимательству.

      Началом проведения проверки считается дата вручения государственному органу акта о назначении проверки.

      4. Для включения государственных органов в полугодовые планы проведения периодических проверок используется один из следующих источников информации:

      1) результаты мониторинга отчетности и сведений, представляемых государственными органами, в том числе посредством автоматизированных информационных систем;

      2) результаты предыдущих проверок государственных органов;

      3) результаты дистанционного контроля;

      4) наличие подтвержденных обращений;

      5) результаты осуществления государственного контроля и надзора при отсутствии в законах Республики Казахстан порядка осуществления государственного контроля и надзора в соответствии со статьями 129, 136 и 137 настоящего Кодекса.

      При анализе и отборе государственных органов для формирования полугодовых планов проведения периодических проверок могут использоваться данные в сравнении с аналогичным периодом предыдущего года.

      5. Проверка на предмет соблюдения порядка осуществления государственного контроля и надзора в сферах деятельности субъектов предпринимательства осуществляется в отношении государственных органов, осуществляющих государственный контроль и надзор в сферах деятельности субъектов предпринимательства, предусмотренных статьями 138 и 139 настоящего Кодекса:

      с наибольшим количеством проверок и профилактического контроля с посещением в отношении субъектов предпринимательства с нарушением;

      с наибольшим количеством проверок и профилактического контроля с посещением в отношении субъектов предпринимательства без нарушений;

      в случае отсутствия информационной системы оценки и управления рисками в автоматическом режиме, при котором минимально допустимый порог количества субъектов (объектов) контроля и надзора, в отношении которых осуществляются профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверка, проводимая на соответствие квалификационным или разрешительным требованиям по выданным разрешениям, требованиям по направленным уведомлениям в соответствии с Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях", не должен превышать пять процентов от общего количества таких субъектов (объектов) контроля и надзора в определенной сфере государственного контроля и надзора.

      6. Проверка на предмет соблюдения порядка выдачи разрешений, приема уведомления о начале или прекращении осуществления деятельности или действия в соответствии с требованиями Закона Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях" проводится в отношении государственных органов, осуществляющих выдачу разрешений, прием уведомления о начале или прекращении осуществления деятельности или действия:

      с наибольшим количеством отказов в выдаче разрешений субъектам предпринимательства;

      с наибольшим количеством обращений субъектов предпринимательства на государственные органы при осуществлении ими выдачи разрешений, приема уведомления о начале или прекращении осуществления деятельности или действия.

      7. Проверка на предмет соблюдения требований по включению в реестр требований регуляторных актов проводится в отношении государственных органов при нарушении требований, предусмотренных статьей 83-1 настоящего Кодекса.

      8. Основаниями внеплановой проверки являются:

      1) контроль исполнения требований об устранении выявленных нарушений, указанных в заключении о результатах проверки и (или) дистанционного контроля;

      2) обращения физических и юридических лиц по конкретным фактам нарушений требований в области защиты субъектов предпринимательства, установленных законодательством Республики Казахстан;

      3) требования прокурора по конкретным фактам причинения либо об угрозе причинения вреда жизни, здоровью человека, окружающей среде, правам и законным интересам физических и юридических лиц, государства;

      4) обращения государственных органов по конкретным фактам нарушений прав и законных интересов физических и юридических лиц в области защиты субъектов предпринимательства;

      5) поручение органа уголовного преследования по основаниям, предусмотренным Уголовно-процессуальным кодексом Республики Казахстан.

      Уполномоченный орган по предпринимательству обязан известить проверяемый государственный орган о начале проведения внеплановой проверки не менее чем за сутки до ее начала с указанием предмета проведения проверки.

      9. Срок проведения внеплановой проверки должен составлять не более десяти рабочих дней с продлением до десяти рабочих дней.

      Срок проведения внеплановой проверки может быть продлен только один раз. Продление осуществляется решением уполномоченного должностного лица уполномоченного органа по предпринимательству. Продление срока проведения внеплановой проверки оформляется дополнительным актом о продлении срока внеплановой проверки с уведомлением проверяемого государственного органа, в котором указываются дата и номер предыдущего акта о назначении проверки и причины продления. Уведомление о продлении срока внеплановой проверки вручается проверяемому государственному органу уполномоченным органом по предпринимательству за один рабочий день до продления с уведомлением о вручении.

      10. Внеплановые проверки не проводятся в случаях анонимных обращений. Внеплановой проверке подлежат факты и обстоятельства, выявленные в отношении проверяемых государственных органов и послужившие основанием для назначения внеплановой проверки.

      11. Дистанционный контроль проводится путем:

      1) мониторинга деятельности проверяемого государственного органа;

      2) запроса о предоставлении необходимой информации, касающейся предмета дистанционного контроля;

      3) вызова руководителя проверяемого государственного органа либо его уполномоченного лица с целью получения необходимой информации, касающейся предмета дистанционного контроля.

      12. Дистанционный контроль проводится один раз в год путем мониторинга деятельности проверяемых государственных органов, осуществляющих:

      государственный контроль и надзор в сферах деятельности субъектов предпринимательства, предусмотренных статьями 138 и 139 настоящего Кодекса;

      выдачу разрешений, прием уведомлений о начале или прекращении осуществления деятельности или действия;

      соблюдение требований формирования и ведения реестра требований.

      Срок проведения дистанционного контроля не должен превышать десять рабочих дней. В день окончания проведения дистанционного контроля проверяемому государственному органу направляется заключение о результатах дистанционного контроля (при наличии нарушений).

      13. Дистанционный контроль проводится без посещения при необходимости для сбора достаточных данных, указывающих на признаки состава административного правонарушения, уполномоченным органом по предпринимательству направляется запрос о предоставлении необходимой информации либо осуществляется вызов руководителя проверяемого государственного органа либо его уполномоченного лица с целью получения необходимой информации.

      В случае выявления нарушений по результатам дистанционного контроля составляется заключение о результатах дистанционного контроля, в котором указываются:

      1) номер, дата и место составления заключения;

      2) наименование государственного органа;

      3) наименование проверяемого государственного органа, его место нахождения;

      4) основание и предмет проведения дистанционного контроля;

      5) период и сроки проведения дистанционного контроля;

      6) выявленные нарушения и требования об их устранении с указанием срока исполнения требований и принятия мер в отношении лиц, допустивших нарушения.

      При этом срок исполнения требований об устранении выявленных нарушений составляет не менее десяти рабочих дней со дня вручения заключения;

      7) подпись должностного лица, проводившего дистанционный контроль.

      Один экземпляр заключения по результатам дистанционного контроля направляется проверяемому государственному органу в форме заказного почтового отправления с уведомлением о вручении либо посредством электронного документа по адресу электронной почты проверяемого государственного органа или иным доступным способом. Второй экземпляр остается у уполномоченного органа по предпринимательству, третий экземпляр в электронной форме сдается в государственный орган, осуществляющий в пределах своей компетенции деятельность в области государственной правовой статистики и специальных учетов.

      В случае наличия замечаний и (или) возражений по результатам дистанционного контроля проверяемый государственный орган излагает их в письменном виде и направляет в уполномоченный орган по предпринимательству в течение трех рабочих дней со дня вручения заключения по результатам дистанционного контроля.

      Уполномоченный орган по предпринимательству должен рассмотреть замечания и (или) возражения проверяемого государственного органа и в течение десяти рабочих дней дать мотивированный ответ.

      14. По результатам проверки составляется заключение о результатах проверки, в котором указываются:

      1) номер, дата и место составления заключения;

      2) наименование государственного органа;

      3) номер и дата акта о назначении проверки (дополнительного акта о продлении срока при его наличии);

      4) фамилии, имена, отчества (если они указаны в документах, удостоверяющих личность) и должности лиц, проводивших проверку;

      5) сведения о специалистах, консультантах и экспертах, привлеченных для проведения проверки;

      6) наименование проверяемого государственного органа, его место нахождения;

      7) предмет проверки;

      8) вид проверки;

      9) срок и период проведения проверки;

      10) сведения о результатах проверки, в том числе о выявленных нарушениях, их характере;

      11) требования об устранении выявленных нарушений с указанием срока исполнения требований и принятия мер в отношении лиц, допустивших нарушения;

      12) сведения об ознакомлении или отказе в ознакомлении с заключением руководителя проверяемого государственного органа либо его уполномоченного лица, а также лиц, присутствовавших при проведении проверки, их подписи или запись об отказе от подписи;

      13) подписи должностных лиц, проводивших проверку.

      К заключению о результатах проверки прилагаются при их наличии документы, связанные с результатами проверки, или их копии.

      Срок исполнения требований об устранении выявленных нарушений составляет не менее десяти рабочих дней со дня вручения заключения о результатах проверки.

      15. Первый экземпляр заключения о результатах проверки в электронной форме сдается в государственный орган, осуществляющий в пределах своей компетенции деятельность в области государственной правовой статистики и специальных учетов, второй экземпляр на бумажном носителе под роспись или в электронной форме вручается проверяемому государственному органу (руководителю либо его уполномоченному лицу) для ознакомления и принятия мер по устранению выявленных нарушений и других действий, третий экземпляр остается у уполномоченного органа по предпринимательству.

      В случае наличия замечаний и (или) возражений по результатам проверки проверяемый государственный орган излагает их в письменном виде и направляет в уполномоченный орган по предпринимательству в течение трех рабочих дней со дня вручения заключения о результатах проверки. Должностным лицом, проводившим проверку, делается соответствующая запись в заключении о результатах проверки.

      Уполномоченный орган по предпринимательству должен рассмотреть замечания и (или) возражения проверяемого государственного органа и в течение десяти рабочих дней дать мотивированный ответ.

      16. В случае отсутствия нарушения требований, установленных законодательством Республики Казахстан, при проведении проверки в заключении о результатах проверки производится соответствующая запись.

      17. Завершением срока проверки считается день вручения проверяемому государственному органу заключения о результатах проверки не позднее срока завершения проверки, указанного в акте о назначении проверки (дополнительном акте о продлении срока при его наличии).

      18. Требования об устранении выявленных нарушений, указанные в заключении о результатах проверки или дистанционного контроля, являются обязательными для исполнения проверяемыми государственными органами.

      По истечении срока устранения выявленных нарушений, указанных в заключении о результатах проверки или дистанционного контроля, проверяемый государственный орган в течение срока, указанного в заключении о результатах проверки или дистанционного контроля, обязан предоставить в уполномоченный орган по предпринимательству информацию об устранении выявленных нарушений.

      В случаях непредоставления или неполного предоставления проверяемым государственным органом в установленный срок информации об устранении выявленных нарушений, указанных в заключении о результатах проверки или дистанционного контроля, уполномоченный орган по предпринимательству назначает внеплановую проверку в соответствии с подпунктом 1) части первой пункта 8 настоящей статьи.

      К предоставленной информации об устранении выявленных нарушений проверяемый государственный орган прилагает материалы, доказывающие факт устранения нарушения. В этом случае проведение внеплановой проверки не требуется.

      19. Проверки или дистанционный контроль признаются недействительными, если они проведены с нарушением требований по проведению проверок или дистанционного контроля, установленных настоящей статьей.

      20. В случае нарушения прав и законных интересов проверяемого государственного органа при осуществлении проверки или дистанционного контроля проверяемый государственный орган вправе обжаловать решения, действия (бездействие) должностных лиц уполномоченного органа по предпринимательству вышестоящему должностному лицу либо в суд в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      21. Должностные лица уполномоченного органа по предпринимательству при проведении проверки или дистанционного контроля имеют право:

      1) беспрепятственного доступа на территорию и в помещения проверяемого государственного органа в соответствии с предметом проверки с соблюдением требований пропускного и внутриобъектового режима, установленных проверяемым государственным органом;

      2) получать документы (сведения) на бумажных и электронных носителях либо их копии для приобщения к заключению о результатах проверки или дистанционного контроля, а также доступ к автоматизированным базам данных (информационным системам) в соответствии с предметом проверки или дистанционного контроля с соблюдением требований законодательства Республики Казахстан о государственных секретах и иной охраняемой законом тайне;

      3) привлекать специалистов, консультантов и экспертов государственных органов, подведомственных и иных организаций;

      4) осуществлять аудио-, фото- и видеосъемку.

      Должностные лица уполномоченного органа по предпринимательству при проведении проверки или дистанционного контроля обязаны:

      1) соблюдать законодательство Республики Казахстан, права и законные интересы проверяемого государственного органа;

      2) проводить проверку или дистанционный контроль на основании и в строгом соответствии с порядком, установленным настоящей статьей;

      3) не препятствовать установленному режиму работы проверяемого государственного органа в период проведения проверки;

      4) не препятствовать проверяемому государственному органу либо его уполномоченному представителю присутствовать при проведении проверки, давать разъяснения по вопросам, относящимся к предмету проверки или дистанционного контроля;

      5) предоставлять проверяемому государственному органу необходимую информацию, относящуюся к предмету проверки или дистанционного контроля;

      6) вручить проверяемому государственному органу заключение о результатах проверки или дистанционного контроля не позднее срока завершения проверки или дистанционного контроля, указанного в акте о назначении проверки (дополнительном акте о продлении срока при его наличии) или заключении о результатах дистанционного контроля (при наличии);

      7) обеспечить сохранность документов и сведений, полученных в результате проведения проверки или дистанционного контроля;

      8) своевременно и в полной мере исполнять предоставленные в соответствии с законами Республики Казахстан полномочия по предупреждению, выявлению и пресечению нарушений требований, установленных законодательством Республики Казахстан.

      Должностные лица уполномоченного органа по предпринимательству, прибывшие для проведения проверки, обязаны предъявить проверяемому государственному органу:

      1) акт о назначении проверки;

      2) служебное удостоверение (идентификационную карту).

      22. Проверяемые государственные органы либо их уполномоченные представители при проведении проверки или дистанционного контроля вправе:

      1) не допускать к проверке должностных лиц уполномоченного органа по предпринимательству, прибывших для проведения проверки, в случаях:

      превышения либо истечения указанных в акте о назначении проверки (дополнительном акте о продлении срока при его наличии) сроков, не соответствующих срокам, установленным настоящей статьей;

      отсутствия документов, предусмотренных частью третьей пункта 21 настоящей статьи;

      2) не представлять документы и сведения, если они не относятся к предмету проводимой проверки или дистанционного контроля;

      3) по выявленным в результате проверки или дистанционного контроля нарушениям в случае необходимости дополнительных временных и (или) финансовых затрат не позднее трех рабочих дней обратиться в уполномоченный орган по предпринимательству с заявлением о продлении сроков устранения нарушений;

      4) обжаловать заключение о результатах проверки или дистанционного контроля, а также действия (бездействие) должностных лиц уполномоченного органа по предпринимательству в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

      5) не исполнять не основанные на законе запреты должностных лиц уполномоченного органа по предпринимательству, ограничивающие деятельность проверяемого государственного органа;

      6) фиксировать процесс осуществления проверки или дистанционного контроля, а также отдельные действия должностного лица уполномоченного органа по предпринимательству, проводимые им в рамках проверки или дистанционного контроля, с помощью средств аудио- и видеотехники, не создавая препятствий деятельности должностного лица.

      Проверяемые государственные органы либо их уполномоченные представители при проведении проверки или дистанционного контроля обязаны:

      1) обеспечить беспрепятственный доступ должностных лиц уполномоченного органа по предпринимательству на территорию и в помещения проверяемого государственного органа;

      2) с соблюдением требований законодательства Республики Казахстан о государственных секретах, по охране коммерческой, налоговой либо иной охраняемой законом тайны представлять должностным лицам уполномоченного органа по предпринимательству документы (сведения) на бумажных и электронных носителях либо их копии для приобщения к заключению о результатах проверки или дистанционного контроля, а также доступ к автоматизированным базам данных (информационным системам) в соответствии с предметом проверки или дистанционного контроля;

      3) сделать отметку о получении акта о назначении проверки в день начала проверки и заключения о результатах проведенной проверки или дистанционного контроля в день их завершения;

      4) не допускать внесения изменений и дополнений в проверяемые документы в период проведения проверки или дистанционного контроля, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом либо иными законами Республики Казахстан;

      5) обеспечить пребывание руководителя либо его уполномоченного лица по месту нахождения проверяемого государственного органа в назначенные сроки проверки.

      23. Если в результате проведения проверки и (или) дистанционного контроля будет выявлен факт нарушения проверяемым государственным органом требований, установленных главами 7, 13, 29 и 30 настоящего Кодекса, и других требований законодательства Республики Казахстан при наличии достаточных данных, указывающих на признаки состава административного правонарушения, должностные лица уполномоченного органа по предпринимательству в пределах полномочий принимают меры по привлечению лиц, допустивших нарушения, к ответственности, установленной законами Республики Казахстан.

      24. По итогам государственного контроля в области защиты субъектов предпринимательства уполномоченным органом по предпринимательству в целях обеспечения законности и эффективности государственного регулирования предпринимательства при необходимости вырабатываются рекомендации по совершенствованию законодательства Республики Казахстан в части:

      осуществления государственного контроля и надзора в сферах деятельности субъектов предпринимательства, предусмотренных статьями 138 и 139 настоящего Кодекса;

      выдачи разрешений, приема уведомления о начале или прекращении осуществления деятельности или действия;

      регулирования предпринимательской деятельности при ведении реестра требований.

      Сноска. Глава 7 дополнена статьей 85-2 в соответствии с Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 86. Регулирующие государственные органы и их компетенция в области государственного регулирования предпринимательства

      1. Регулирующими государственными органами являются:

      1) государственные органы, осуществляющие руководство в отдельной отрасли или сфере государственного управления, в которой осуществляется государственный контроль и надзор;

      2) государственные органы, осуществляющие руководство в отдельной отрасли или сфере государственного управления, в которой введены или планируются к введению регуляторный инструмент и (или) требование, ужесточение регулирования в отношении субъектов предпринимательства.

      2. К компетенции регулирующих государственных органов, осуществляющих руководство в отдельной отрасли или сфере государственного управления, в которой осуществляется государственный контроль и надзор, относятся:

      1) реализация государственной политики в области государственного контроля и надзора в соответствующей отрасли (сфере), в которой осуществляется государственный контроль и надзор;

      2) утверждение в пределах своей компетенции нормативных правовых актов, предусмотренных пунктом 1 статьи 143 настоящего Кодекса, а также графиков проведения проверок, проводимых на соответствие квалификационным или разрешительным требованиям по выданным разрешениям, требованиям по направленным уведомлениям в соответствии с Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях" и полугодовых списков профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора;

      3) организация государственного контроля и надзора в соответствии с законами Республики Казахстан;

      4) осуществление мониторинга эффективности государственного контроля и надзора;

      4-1) рассмотрение предложений уполномоченного органа в области правовой статистики и специальных учетов по совершенствованию проведения государственного контроля и надзора и принятие решений, в том числе путем внесения изменений и дополнений в нормативные правовые акты Республики Казахстан;

      5) осуществление иных функций, предусмотренных настоящим Кодексом, законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      3. К компетенции регулирующих государственных органов, осуществляющих руководство в отдельной отрасли или сфере государственного управления, в которой введены или планируются к введению регуляторный инструмент и (или) требование, ужесточение регулирования в отношении субъектов предпринимательства, относятся:

      1) представление в уполномоченный орган по предпринимательству отчетов о состоянии регулирования предпринимательской деятельности;

      2) осуществление иных полномочий, предусмотренных настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 86 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (порядок введения в действие см ст.2); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 87. Органы контроля и надзора и их компетенция в области государственного регулирования предпринимательства

      1. Органами контроля и надзора являются государственные органы, их ведомства и территориальные подразделения, а также местные исполнительные органы, осуществляющие наблюдение и проверку на предмет соответствия деятельности проверяемых субъектов требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан в соответствии с пунктом 2 статьи 132 настоящего Кодекса.

      2. К компетенции органов контроля и надзора относятся:

      1) реализация государственной политики в области государственного контроля и надзора в соответствующей сфере;

      2) разработка в пределах своей компетенции нормативных правовых актов, предусмотренных пунктом 1 статьи 143 настоящего Кодекса, а также полугодовых графиков проведения проверок;

      3) проведение государственного контроля и надзора в соответствии с законами Республики Казахстан;

      4) проведение мониторинга эффективности государственного контроля и надзора;

      5) внесение предложений по совершенствованию проведения государственного контроля и надзора;

      6) осуществление иных функций, предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 87 с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 88. Компетенция антимонопольного органа в области государственного регулирования предпринимательства

      Сноска. Статья 88 исключена Законом РК от 28.12.2016 № 34-VІ (вводится в действие с 01.01.2017).

Статья 89. Компетенция иных государственных органов в области государственного регулирования предпринимательства

      Государственные органы в пределах своей компетенции в области государственного регулирования предпринимательства:

      1) участвуют в формировании и реализации государственной политики в области государственного регулирования предпринимательства;

      2) осуществляют иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 90. Компетенция местных исполнительных органов в области государственного регулирования предпринимательства

      Местные исполнительные органы Республики Казахстан осуществляют:

      Примечание ИЗПИ!
      Подпункт 1) предусмотрено исключить Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие с 31.12.2025).

      1) в пределах своей компетенции утверждение предельно допустимых розничных цен на социально значимые продовольственные товары;

      2) разрешительные процедуры, прием уведомлений в соответствии с законодательством Республики Казахстан о разрешениях и уведомлениях;

      2-1) проведение альтернативного анализа регуляторного воздействия;

      2-2) представление в уполномоченный орган по предпринимательству отчетов о состоянии работы по анализу регуляторного воздействия;

      2-3) организацию и проведение Единого дня отчета;

      2-4) Исключен Законом РК от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      2-5) Исключен Законом РК от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      3) в интересах местного государственного управления иные полномочия, возлагаемые на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 90 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2020 № 397-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 7-1. Антимонопольный орган и его полномочия

      Сноска. Кодекс дополнен главой 7-1 в соответствии с Законом РК от 28.12.2016 № 34-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 90-1. Система антимонопольного органа

      1. Единую систему антимонопольного органа составляют центральный государственный орган и подчиненные ему территориальные подразделения.

      2. Территориальные подразделения осуществляют свою деятельность в пределах полномочий, установленных законодательством Республики Казахстан, и положения, утвержденного центральным государственным органом.

      Сноска. Статья 90-1 с изменениями, внесенными Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 90-2. Задачи антимонопольного органа

      Задачами антимонопольного органа являются:

      1) содействие развитию добросовестной конкуренции;

      2) предупреждение, выявление и расследование, пресечение нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      3) регулирование экономической концентрации;

      4) демонополизация субъектов рынка, ограничивающих конкуренцию.

      Сноска. Статья 90-2 с изменением, внесенным Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 90-3. Руководство антимонопольным органом

      Руководство антимонопольным органом осуществляется его первым руководителем.

      Сноска. Статья 90-3 - в редакции Закона РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 90-4. Взаимодействие антимонопольного органа с антимонопольными органами других государств

      1. В рамках Евразийского экономического союза антимонопольный орган осуществляет взаимодействие с антимонопольными органами государств-участников Евразийского экономического союза в соответствии с международными договорами, в том числе путем направления уведомлений, запросов о предоставлении информации, проведения консультаций, информирования о расследованиях в соответствии с порядком, установленным законодательством Республики Казахстан.

      2. Антимонопольный орган в рамках участия в международных организациях вправе направлять запросы в антимонопольные органы иных государств и предоставлять информацию по их запросам.

Статья 90-5. Взаимодействие антимонопольного и правоохранительных органов

      1. Антимонопольный орган осуществляет взаимодействие с правоохранительными органами Республики Казахстан в пределах своих полномочий в следующих формах:

      1) информирует правоохранительные органы о выявленных фактах правонарушений в области защиты конкуренции;

      2) по запросу правоохранительных органов предоставляет аналитическую информацию о состоянии конкуренции на товарных рынках;

      3) в пределах своей компетенции проводит по запросам правоохранительных органов экспертизы и дает заключения по вопросам законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      4) по постановлениям и запросам правоохранительных органов, их территориальных подразделений направляет в качестве экспертов своих работников для участия в процессуальных действиях и мероприятиях по расследованию нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции.

      2. Правоохранительные органы Республики Казахстан осуществляют взаимодействие с антимонопольным органом в пределах своих полномочий в следующих формах:

      1) информируют антимонопольный орган о выявленных правонарушениях законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      2) по запросам и обращениям антимонопольного органа:

      направляют сотрудников для проведения совместных мероприятий по расследованию нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, а также пресечения противоправных действий, препятствующих исполнению служебных обязанностей работниками антимонопольного органа;

      принимают меры по установлению мест нахождения нарушителей законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции и их доставлению в антимонопольный орган для привлечения к административной ответственности согласно письменным запросам антимонопольного органа в порядке, установленном Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях;

      в порядке, установленном Уголовно-процессуальным кодексом Республики Казахстан, принимают решения о проведении досудебного расследования по представляемым антимонопольным органом материалам с признаками уголовно наказуемых антиконкурентных действий, о чем информируют антимонопольный орган;

      оказывают практическую помощь антимонопольному органу в обнаружении и закреплении доказательств нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции.

Статья 90-6. Компетенция антимонопольного органа

      Антимонопольный орган:

      1) осуществляет реализацию государственной политики в области защиты конкуренции и ограничения монополистической деятельности;

      2) осуществляет межотраслевую координацию государственных органов и иных организаций в области защиты конкуренции и ограничения монополистической деятельности;

      3) осуществляет международное сотрудничество по вопросам защиты конкуренции и ограничения монополистической деятельности;

      4) осуществляет государственный контроль за соблюдением законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      5) пресекает акты, действия (бездействие) государственных, местных исполнительных органов, организаций, наделенных государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка, направленные на ограничение и (или) устранение конкуренции;

      6) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      6-1) рассматривает ходатайства о получении согласия на экономическую концентрацию;

      7) предупреждает и устраняет злоупотребления доминирующим или монопольным положением на соответствующем товарном рынке, за исключением нарушений, предусмотренных законодательством Республики Казахстан о естественных монополиях;

      7-1) разрабатывает и утверждает правила оказания обязательных услуг субъектами естественных монополий и квазигосударственного сектора в рамках защиты конкуренции и ограничения монополистической деятельности;

      8) предотвращает и пресекает антиконкурентные соглашения и согласованные действия субъектов рынка, недобросовестную конкуренцию;

      9) согласовывает нормативные правовые акты в области защиты конкуренции, ограничения монополистической деятельности и функционирования товарных рынков;

      10) осуществляет распространение информации о применении норм законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции и пропаганду добросовестной конкуренции;

      11) осуществляет анализ состояния конкуренции на товарных рынках;

      12) осуществляет анализ и мониторинг деятельности конгломератов;

      13) Исключен Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      14) разрабатывает и утверждает методику анализа общественно значимых рынков;

      15) разрабатывает и утверждает методики по проведению обследования товарных рынков, на которых будут создаваться государственные предприятия и юридические лица, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированные с ними юридические лица и (или) осуществляться ими дополнительные виды деятельности, в отношении государственных предприятий и юридических лиц, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат Национальному Банку Республики Казахстан, и аффилированных с ними юридических лиц – по согласованию с Национальным Банком Республики Казахстан;

      16) разрабатывает и утверждает методику оценки экономической концентрации на товарных рынках;

      17) разрабатывает и утверждает методику оценки экономической концентрации на финансовых рынках по согласованию с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

      18) выявляет монопольно высокую (низкую), монопсонически низкую цену, установленную субъектом рынка, занимающим доминирующее или монопольное положение;

      19) утверждает методики по выявлению монопольно высокой (низкой) и монопсонически низкой цены;

      20) проводит расследования по фактам нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции субъектами рынка, государственными, местными исполнительными органами, организациями, наделенными государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка, в порядке, установленном настоящим Кодексом;

      20-1) разрабатывает и утверждает правила проведения мониторинга деятельности государственных предприятий, юридических лиц, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированных с ними лиц на предмет получения согласия антимонопольного органа при создании, расширении и (или) изменении осуществляемых видов деятельности, а также осуществления исключительно тех видов деятельности, на которые получено согласие антимонопольного органа;

      20-2) осуществляет мониторинг деятельности государственных предприятий, юридических лиц, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированных с ними лиц на предмет получения согласия антимонопольного органа при создании, расширении и (или) изменении осуществляемых видов деятельности, а также осуществления исключительно тех видов деятельности, на которые получено согласие антимонопольного органа;

      21) запрашивает и получает в порядке, установленном законами Республики Казахстан, от государственных органов, в том числе уполномоченного органа в области государственной статистики, органов государственных доходов, субъектов рынка, а также должностных и иных физических и юридических лиц информацию, необходимую для осуществления полномочий, предусмотренных настоящим Кодексом, в том числе сведения, составляющие коммерческую и иную охраняемую законом тайну, за исключением банковской тайны, тайны страхования и коммерческой тайны на рынке ценных бумаг;

      22) выносит субъектам рынка обязательные для исполнения предписания о:

      прекращении нарушений норм настоящего Кодекса и (или) устранении их последствий;

      восстановлении первоначального положения;

      расторжении или изменении договоров, противоречащих настоящему Кодексу;

      необходимости отмены сделок путем расторжения или признания их недействительными при регулировании экономической концентрации;

      заключении договора с иным субъектом рынка в случае, если нарушением является необоснованный отказ или уклонение от заключения договора с определенными продавцами (поставщиками) либо покупателями;

      23) вносит государственным, местным исполнительным органам, организациям, наделенным государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка, обязательные для исполнения предписания об отмене или изменении принятых ими актов, устранении нарушений, а также расторжении, отмене или изменении заключенных ими соглашений и сделок, противоречащих настоящему Кодексу, и совершении действий, направленных на обеспечение конкуренции;

      24) рассматривает дела об административных правонарушениях и налагает административные взыскания в порядке, установленном Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях, участвует в суде по рассмотрению дел о нарушениях законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      25) направляет в правоохранительные органы материалы для проведения досудебного расследования по признакам уголовных правонарушений, связанных с нарушением законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      26) ежегодно не позднее 1 июня направляет Президенту Республики Казахстан и Премьер-Министру Республики Казахстан годовой отчет о состоянии конкуренции на отдельных товарных рынках и принимаемых мерах по ограничению монополистической деятельности, а также размещает его на своем интернет-ресурсе;

      27) ежегодно не позднее 5 января года, следующего за отчетным, направляет в Правительство Республики Казахстан предложения по передаче в конкурентную среду государственных предприятий, юридических лиц, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированных с ними юридических лиц, и предложения по актуализации перечня видов деятельности, осуществляемых государственными предприятиями, юридическими лицами, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированными с ними юридическими лицами;

      28) обеспечивает информационную открытость проводимой государственной политики в области защиты конкуренции и ограничения монополистической деятельности, в том числе ежеквартально не позднее пятнадцатого числа месяца, следующего за отчетным, размещает сведения о своей деятельности в средствах массовой информации, в том числе на своем интернет-ресурсе;

      29) проводит экспертизу цен на товары, производимые и (или) реализуемые субъектом государственной монополии, специального права;

      30) в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, обращается в правоохранительные органы о проведении оперативно-розыскных мероприятий;

      31) направляет должностному лицу субъекта рынка, государственного, местного исполнительного органа, организации, наделенной государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка, предостережение в письменной форме о недопустимости совершения действия (бездействия), которое может привести к нарушению законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      32) размещает на своем интернет-ресурсе анализ состояния конкуренции на товарных рынках, за исключением информации, содержащей государственные секреты и иную охраняемую законом тайну;

      33) направляет субъектам рынка, государственным, местным исполнительным органам, организациям, наделенным государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка, уведомление о наличии в действиях (бездействии) субъекта рынка, государственного, местного исполнительного органа, организации, наделенной государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка, признаков нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      34) дает официальное разъяснение нормативных правовых актов в области защиты конкуренции, принятых антимонопольным органом;

      35) разрабатывает и утверждает правила рассмотрения проектов соглашений субъектов рынка на предмет соответствия или несоответствия требованиям законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      36) разрабатывает и утверждает для субъектов рынка типовые внешние акты антимонопольного комплаенса;

      37) устанавливает соответствие внешнего акта антимонопольного комплаенса, направляемого субъектом рынка (субъектами рынка), нормам законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      38) размещает на своем интернет-ресурсе информацию о результатах расследований нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, решения антимонопольного органа;

      39) подает иски в суд о расторжении, изменении договоров и (или) признании недействительными сделок, противоречащих настоящему Кодексу;

      39-1) Исключен Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      39-2) разрабатывает и утверждает порядок проведения мониторинга цен на товарных рынках с целью установления признаков нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции ;

      39-3) осуществляет мониторинг цен на товарных рынках с целью установления признаков нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции ;

      39-4) осуществляет мониторинг деятельности лиц, оказывающих меры государственной поддержки, на предмет соблюдения требований, предусмотренных статьей 194 настоящего Кодекса, за исключением деятельности государственных органов и юридических лиц по реализации комплекса антикризисных мероприятий для поддержки экономики, стимулирования деловой активности и занятости населения, инициированных по поручению Президента Республики Казахстан;

      39-5) согласовывает в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, бизнес-план к республиканскому проекту государственно-частного партнерства, инвестиционное предложение республиканского государственного инвестиционного проекта, конкурсную (аукционную) документацию республиканского проекта государственно-частного партнерства, в том числе при внесении в них изменений и (или) дополнений в части, относящейся в области защиты конкуренции и ограничения монополистической деятельности, по проектам, предусматривающим обеспечение частными партнерами реализации государственных функций;

      40) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 90-6 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (порядок введения в действие см. ст. 2); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.01.2022 № 101-VII (порядок введения в действие см. ст. 2); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 90-7. Права сотрудников антимонопольного органа

      Сотрудники антимонопольного органа при исполнении служебных обязанностей, в том числе рассмотрении заявлений о нарушении законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, расследовании дел о нарушении законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, регулировании экономической концентрации и определении состояния уровня конкуренции, в соответствии с возложенными на них полномочиями при предъявлении ими служебных удостоверений либо идентификационных карт и решения антимонопольного органа о проведении расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции имеют право:

      1) получать беспрепятственный доступ в помещения и на территории государственных органов и субъектов рынка с соблюдением требований законодательства Республики Казахстан;

      2) запрашивать и получать письменную информацию в сроки, установленные антимонопольным органом, которые не могут быть менее пяти рабочих дней, от государственных, местных исполнительных органов, субъектов рынка, должностных и иных физических и юридических лиц, а также письменные и (или) устные объяснения по фактам допущенных нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции.

      В случае необходимости дополнительных временных затрат лица, указанные в части первой настоящего подпункта, вправе обратиться в антимонопольный орган с мотивированным заявлением о продлении срока предоставления информации по запросу.

      Решение о продлении срока предоставления информации по запросу или об отказе в продлении принимается в течение двух рабочих дней с момента получения мотивированного заявления;

      3) осуществлять иные полномочия, установленные законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 90-7 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.11.2019 № 273-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 90-8. Обеспечение соблюдения коммерческой, служебной и иной охраняемой законом тайны

      1. Информация, составляющая коммерческую, служебную и иную охраняемую законом тайну, полученная антимонопольным органом при осуществлении своих полномочий, не подлежит разглашению, за исключением случаев, установленных законами Республики Казахстан.

      2. За разглашение информации, составляющей коммерческую, служебную и иную охраняемую законом тайну, сотрудники антимонопольного органа несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      3. Вред, причиненный физическому или юридическому лицу в результате разглашения антимонопольным органом либо его должностными лицами информации, составляющей коммерческую, служебную и иную охраняемую законом тайну, подлежит возмещению в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

Глава 8. ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПОДДЕРЖКА ЧАСТНОГО ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА

Статья 91. Понятие государственной поддержки частного предпринимательства

      Под государственной поддержкой частного предпринимательства понимается комплекс государственных мер по стимулированию развития частного предпринимательства, созданию благоприятных правовых, экономических условий для реализации предпринимательской инициативы в Республике Казахстан.

Статья 92. Основные направления государственной поддержки частного предпринимательства

      1. Государственная поддержка частного предпринимательства осуществляется по следующим основным направлениям:

      1) малое и среднее предпринимательство, в том числе социальное предпринимательство;

      2) агропромышленный комплекс и несельскохозяйственные виды предпринимательской деятельности в сельской местности;

      3) государственное стимулирование промышленности;

      3-1) инновационная деятельность;

      4) специальные экономические зоны;

      4-1) индустриальные зоны;

      5) инвестиционная деятельность;

      6) предпринимательство отечественных производителей товаров;

      6-1) деятельность субъектов частного предпринимательства в сфере креативных индустрий;

      7) жилищное строительство.

      8) обращение с отходами.

      9) туристская деятельность.

      2. Государственная поддержка частного предпринимательства может осуществляться также по иным направлениям в случаях, установленных законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 92 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.06.2021 № 52-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021); от 30.04.2021 № 34-VII (вводится в действие с 01.01.2022); от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 93. Основные виды государственной поддержки частного предпринимательства

      1. Государственная поддержка частного предпринимательства включает следующие основные виды государственной поддержки частного предпринимательства:

      1) финансовая и имущественная поддержка;

      2) инфраструктурная поддержка;

      3) институциональная поддержка, заключающаяся в создании и развитии финансовых институтов поддержки и развития частного предпринимательства, научно-исследовательских институтов при государственных органах по изучению проблем и разработке предложений по развитию частного предпринимательства;

      4) нефинансовая поддержка.

      2. Государственная поддержка частного предпринимательства предусматривает иные виды государственной поддержки частного предпринимательства, установленные настоящим Кодексом и законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 93 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2018 № 174-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводятся в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 94. Финансовая и имущественная поддержка частного предпринимательства

      1. Финансовая и имущественная поддержка частного предпринимательства осуществляется путем:

      1) закупа гарантированного объема товаров (работ, услуг);

      2) предоставления займов за счет бюджетных средств;

      3) организации кредитования через банки второго уровня, национальные институты развития и иные юридические лица в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      4) выдачи государственных и инвестиционных грантов;

      5) субсидирования ставки вознаграждения по выдаваемым кредитам и совершаемым лизинговым сделкам банками второго уровня, Банком Развития Казахстана и иными юридическими лицами, осуществляющими лизинговую деятельность, субъектам частного предпринимательства;

      5-1) субсидирования ставки вознаграждения по выдаваемым кредитам банками второго уровня субъектам частного предпринимательства для целей жилищного строительства в порядке, определяемом уполномоченным органом по делам архитектуры, градостроительства и строительства;

      5-2) субсидирования ставки вознаграждения по выдаваемым кредитам банками второго уровня субъектам частного предпринимательства для целей реализации "зеленых" проектов;

      6) субсидирования ставки вознаграждения по выдаваемым микрокредитам микрофинансовыми организациями субъектам частного предпринимательства;

      6-1) субсидирования ставки купонного вознаграждения по облигациям, выпущенным субъектами частного предпринимательства в соответствии с законодательством Республики Казахстан и включенным в список фондовой биржи, осуществляющей деятельность на территории Республики Казахстан;

      6-2) субсидирования ставки купонного вознаграждения по "зеленым" облигациям, в том числе выпущенным в соответствии с актами Международного финансового центра "Астана" и включенным в список биржи Международного финансового центра "Астана";

      7) возмещения и (или) субсидирования расходов и (или) затрат;

      8) частичного гарантирования кредитов субъектов частного предпринимательства;

      8-1) частичного гарантирования финансового лизинга субъектов частного предпринимательства;

      8-2) частичного гарантирования по облигациям эмитентов, в том числе "зеленым" облигациям, включенным в список фондовой биржи, осуществляющей деятельность на территории Республики Казахстан, и в официальный список фондовой биржи Международного финансового центра "Астана";

      9) лизинга;

      10) предоставления иных мер финансовой и имущественной поддержки частного предпринимательства, установленных настоящим Кодексом и законодательством Республики Казахстан.

      2. Порядок, формы государственной финансовой поддержки, отрасль (отрасли) экономики, в которой (которых) осуществляют деятельность субъекты частного предпринимательства, подлежащие государственной финансовой поддержке, юридическое (юридические) лицо (лица), привлекаемое (привлекаемые) для оказания государственной финансовой поддержки, размеры финансовой поддержки и другие условия, необходимые для оказания государственной финансовой поддержки, утверждаются уполномоченными органами соответствующих отраслей по согласованию с уполномоченным органом по предпринимательству.

      3. Порядок, формы, размеры поддержки и другие условия, необходимые для оказания государственной финансовой и имущественной поддержки субъектам частного предпринимательства, предоставляемой в различных отраслях экономики, которые относятся к компетенциям нескольких отраслевых государственных органов, утверждаются Правительством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 94 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021); от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводятся в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 95. Специальный фонд развития частного предпринимательства

      1. Финансовую поддержку инициатив субъектов частного предпринимательства со стороны государства осуществляет в том числе специальный фонд развития предпринимательства, созданный по решению Правительства Республики Казахстан, контрольный пакет акций которого принадлежит национальному управляющему холдингу (далее – специальный фонд).

      Основной целью деятельности специального фонда является содействие качественному развитию частного предпринимательства в Республике Казахстан посредством предоставления финансовой и нефинансовой поддержки частного предпринимательства.

      Основными задачами специального фонда являются:

      1) развитие деятельности микрофинансовых организаций;

      2) создание системы гарантирования обязательств субъектов частного предпринимательства при получении ими кредитов, микрокредитов, лизинга в банках второго уровня и иных юридических лицах, а также системы гарантирования по облигациям эмитентов, в том числе "зеленым" облигациям, включенным в список фондовой биржи, осуществляющей деятельность на территории Республики Казахстан, и официальный список фондовой биржи Международного финансового центра "Астана";

      3) развитие финансового лизинга;

      4) обучение и консалтинг по вопросам осуществления частного предпринимательства, в том числе финансовой и имущественной поддержки частного предпринимательства;

      5) информационно-аналитическая поддержка по вопросам частного предпринимательства;

      6) финансирование субъектов частного предпринимательства путем обусловленного размещения средств в банках второго уровня и иных юридических лицах, а также иными способами, прямо предусмотренными законодательством Республики Казахстан;

      7) субсидирование ставки вознаграждения по выдаваемым кредитам и совершаемым лизинговым сделкам банками второго уровня, Банком Развития Казахстана и иными юридическими лицами, осуществляющими лизинговую деятельность, субъектам частного предпринимательства;

      7-1) субсидирование ставки купонного вознаграждения по облигациям, выпущенным субъектами частного предпринимательства в соответствии с законодательством Республики Казахстан и включенным в список фондовой биржи, осуществляющей деятельность на территории Республики Казахстан;

      8) пропаганда идей частного предпринимательства;

      9) осуществление мониторинга реализации программ поддержки субъектов частного предпринимательства;

      10) другие задачи в соответствии с уставом специального фонда.

      2. Порядок и условия реализации задач специального фонда определяются национальным управляющим холдингом.

      Сноска. Статья 95 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводятся в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 96. Нефинансовая поддержка

      1. Нефинансовая поддержка осуществляется в целях повышения профессионального уровня субъектов частного предпринимательства и их работников, позволяющего производить конкурентоспособные товары (работы, услуги) и повысить производительность труда, создания благоприятной и конкурентной предпринимательской среды, стимулирования развития предпринимательской инициативы и предпринимательства.

      2. Нефинансовая поддержка субъектов частного предпринимательства и населения с предпринимательской инициативой осуществляется за счет бюджетных средств в рамках государственных и иных программ, направленных на поддержку предпринимательства, и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан, путем:

      1) организации учебных семинаров-тренингов и научно-практических конференций по развитию частного предпринимательства;

      2) организации зарубежных стажировок;

      3) распространения методических пособий, информационных бюллетеней о практике осуществления частного предпринимательства, рынке новых технологий;

      4) предоставления разъяснений, рекомендаций и иных форм консультаций профессионального уровня;

      5) оказания экспертной практической помощи от специалистов различных сфер для разрешения управленческих, финансовых, юридических, кадровых, технологических и иных вопросов, в том числе в формате наставничества;

      6) содействия трансферту передовых зарубежных технологий;

      7) сервисно-информационной поддержки при продвижении отечественных товаров (работ, услуг) на экспорт;

      8) подготовки специалистов для организации обучения субъектов частного предпринимательства;

      9) подготовки и распространения аналитической информации (справочников, статистических сборников, справок, информационных писем, отчетов, докладов и иных материалов) для использования в работе субъектами частного предпринимательства и населением с предпринимательской инициативой;

      10) определения товаров (продукции) из местных и локальных ресурсов и содействия в их дальнейшем продвижении на внутренний и (или) внешние рынки;

      11) проведения мероприятий по популяризации предпринимательства;

      12) оказания содействия в налаживании сотрудничества между предпринимателями, а также заинтересованными лицами.

      3. Уполномоченный орган по предпринимательству в целях осуществления нефинансовой поддержки на своем интернет-ресурсе размещает следующую информацию:

      1) о государственных и иных программах, направленных на поддержку субъектов частного предпринимательства и населения с предпринимательской инициативой, и их реализации;

      2) о количестве субъектов частного предпринимательства с классификацией по видам экономической деятельности;

      3) об организациях, образующих инфраструктуру поддержки субъектов частного предпринимательства и населения с предпринимательской инициативой, условиях и о порядке оказания такими организациями поддержки субъектам частного предпринимательства и населению с предпринимательской инициативой;

      4) о мерах финансовой и нефинансовой поддержки субъектов частного предпринимательства и населения с предпринимательской инициативой;

      5) о результатах проведенного анализа предпринимательской среды, инвестиционного климата и инфраструктуры развития частного предпринимательства;

      6) о консультативных документах регуляторной политики, проектах нормативных правовых актов и правовых актов в области системы государственного планирования, направленных на обеспечение поддержки развития частного предпринимательства и населения с предпринимательской инициативой;

      7) иную необходимую для развития субъектов частного предпринимательства и населения с предпринимательской инициативой информацию, предусмотренную настоящим Кодексом, законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      4. Порядок, формы государственной нефинансовой поддержки, отрасль (отрасли) экономики, в которой (которых) осуществляют деятельность субъекты частного предпринимательства, подлежащие государственной нефинансовой поддержке, юридическое (юридические) лицо (лица), привлекаемое (привлекаемые) для оказания государственной нефинансовой поддержки, и другие условия, необходимые для оказания государственной нефинансовой поддержки, утверждаются уполномоченными органами соответствующих отраслей по согласованию с уполномоченным органом по предпринимательству.

      5. Порядок, формы поддержки и другие условия, необходимые для оказания государственной нефинансовой поддержки субъектам частного предпринимательства, предоставляемой в различных отраслях экономики, которые относятся к компетенциям нескольких отраслевых государственных органов, утверждаются Правительством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 96 – в редакции Закона РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводятся в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 97. Инфраструктурная поддержка частного предпринимательства

      Инфраструктурная поддержка частного предпринимательства обеспечивается путем создания и развития инфраструктуры поддержки субъектов частного предпринимательства и населения с предпринимательской инициативой, под которой понимается комплекс создаваемых или действующих организаций, обеспечивающих общие условия функционирования и развития субъектов частного предпринимательства и населения с предпринимательской инициативой, включая содействие в организации собственного дела, предоставление информации в области права, маркетинга, инжиниринга и менеджмента, поддержку в обеспечении материально-техническими, финансовыми и другими ресурсами на коммерческой основе.

      К инфраструктуре поддержки субъектов частного предпринимательства и населения с предпринимательской инициативой относятся центры обслуживания предпринимателей, бизнес-инкубаторы и элементы промышленно-инновационной инфраструктуры, предусмотренные Законом Республики Казахстан "О промышленной политике".

      Сноска. Статья 97 в редакции Закона РК от 04.07.2018 № 174-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводятся в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 98. Компетенция Правительства Республики Казахстан в области государственной поддержки и развития частного предпринимательства

      1. Правительство Республики Казахстан:

      В области государственной поддержки и развития частного предпринимательства:

      1) разрабатывает основные направления государственной политики в области поддержки и развития частного предпринимательства;

      2) формирует государственную систему поддержки частного предпринимательства;

      3) определяет порядок оказания государственной поддержки частного предпринимательства;

      4) образует и упраздняет консультативно-совещательные органы при Правительстве по вопросам частного предпринимательства;

      5) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      6) исключен Законом РК от 26.12.2018 № 202-VI (вводится в действие с 01.01.2019);
      7) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      8) определяет и реализует государственную политику, стимулирующую создание и совершенствование конкурентоспособных отраслей, развитие субъектов частного предпринимательства и повышение качества производимой ими продукции;

      9) разрабатывает нормативные правовые акты, способствующие развитию конкуренции и стимулированию инвестиций в инновации, материальные активы, а также долгосрочных инвестиций;

      10) стимулирует создание кластеров в отдельных секторах экономики;

      11) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      12) создает национальные институты развития в целях увеличения инвестиций и ускорения внедрения инноваций в экономику Республики Казахстан;

      13) осуществляет временную защиту отдельных отраслей таможенно-тарифными и нетарифными методами с созданием условий для развития конкуренции между субъектами частного предпринимательства в этих отраслях;

      14) принимает меры к устранению барьеров, установленных другой страной, в отношении национальных экспортеров;

      15) стимулирует субъектов частного предпринимательства на проведение согласованной совместной экспортной политики;

      16) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      17) создает условия для повышения конкурентоспособности национальной продукции путем стимулирования внедрения систем менеджмента качества;

      18) создает условия для внешнего спроса путем лоббирования интересов национальных экспортеров на территории других стран;

      19) взаимодействует с Национальной палатой и объединениями субъектов частного предпринимательства и работодателей;

      20) создает научно-исследовательские организации, финансирует фундаментальные и прикладные научные исследования для решения проблем отрасли или кластеров;

      21) разрабатывает меры по вовлечению социально уязвимых слоев населения в частное предпринимательство;

      22) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      23) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      В области государственной поддержки инновационной деятельности и государственного стимулирования промышленности:

      1) разрабатывает основные направления государственной политики в сфере государственной поддержки инновационной деятельности;

      2) разрабатывает основные направления государственной технологической политики и организует их осуществление;

      3) определяет национальный институт развития в области инновационного развития и перечень иных юридических лиц, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых прямо либо косвенно принадлежат государству, уполномоченных на реализацию мер государственной поддержки инновационной деятельности, в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      4) образует Совет по технологической политике при Правительстве Республики Казахстан и утверждает положение о нем и его состав;

      5) принимает нормативные правовые акты, предусматривающие введение мер государственной поддержки инновационной деятельности, их отмену, а также порядок их применения, в целях обеспечения стабильности и устойчивости развития национальной экономики, в том числе ее промышленно-инновационной составляющей;

      6) осуществляет меры государственного стимулирования промышленности в соответствии с законами Республики Казахстан "О промышленной политике" и "О науке и технологической политике".

      2. Исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Сноска. Статья 98 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2017 № 86-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2018 № 202-VI (вводится в действие с 01.01.2019); от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 99. Компетенция уполномоченного органа по предпринимательству в области государственной поддержки и развития частного предпринимательства

      Уполномоченный орган по предпринимательству:

      1) формирует и реализует государственную политику по развитию и государственной поддержке частного предпринимательства;

      2) организует и координирует выполнение государственных мер поддержки и развития малого и среднего предпринимательства;

      2-1) утверждает правила предоставления субъектам малого и среднего предпринимательства в имущественный наем (аренду) или доверительное управление неиспользуемых объектов государственной собственности и занимаемых ими земельных участков для организации производственной деятельности и развития сферы услуг населению с последующей безвозмездной передачей в собственность;

      2-2) организует рассмотрение экспертными советами разрабатываемых центральными государственными, местными представительными и исполнительными органами проектов нормативных правовых актов, проектов международных договоров Республики Казахстан, проектов правовых актов в области системы государственного планирования, а также международных договоров, участницей которых намеревается стать Республика Казахстан, затрагивающих интересы субъектов частного предпринимательства;

      2-3) проводит анализ функционирования отраслей экономики в целях устранения препятствий для развития субъектов частного предпринимательства;

      2-4) организует предоставление субъектам частного предпринимательства экономической информации о состоянии внутренних и внешних рынков;

      2-5) утверждает правила проведения аккредитации объединений субъектов частного предпринимательства;

      3) разрабатывает предложения о совершенствовании мер по финансированию и кредитованию субъектов частного предпринимательства;

      4) проводит анализ предпринимательской среды, инвестиционного климата и инфраструктуры развития частного предпринимательства;

      5) разрабатывает нормативные правовые акты, обеспечивающие поддержку и развитие частного предпринимательства;

      6) способствует формированию и развитию инфраструктуры малого и среднего предпринимательства в регионах республики;

      7) создает условия для участия малого и среднего предпринимательства в реализации документов Системы государственного планирования Республики Казахстан в сфере инновационного, инвестиционного и индустриального развития;

      8) создает условия для инвесторов, международных организаций-грантодателей в вопросах поддержки и развития частного предпринимательства;

      9) организует методологическую помощь субъектам частного предпринимательства;

      10) создает условия для выхода субъектов частного предпринимательства на международные рынки товаров, работ, услуг;

      11) осуществляет международное сотрудничество в области развития частного предпринимательства;

      12) пропагандирует государственную политику по развитию и поддержке частного предпринимательства;

      13) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 99 с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 100. Уполномоченный орган в области государственного стимулирования промышленности и его компетенция в области государственной поддержки частного предпринимательства

      Уполномоченный орган в области государственного стимулирования промышленности осуществляет государственное стимулирование промышленности в соответствии с законами Республики Казахстан "О промышленной политике" и "О науке и технологической политике".

      Сноска. Статья 100 – в редакции Закона РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 100-1. Уполномоченный орган в области государственной поддержки инновационной деятельности и его компетенция в области государственной поддержки частного предпринимательства

      1. Уполномоченным органом в области государственной поддержки инновационной деятельности является центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство в сфере инновационного и технологического развития, а также в пределах, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, межотраслевую координацию и участие в реализации государственной поддержки инновационной деятельности.

      2. Уполномоченный орган в области государственной поддержки инновационной деятельности:

      1) формирует и реализует государственную политику в области государственной поддержки инновационной деятельности;

      1-1) формирует и реализует государственную технологическую политику;

      2) определяет приоритетные направления предоставления инновационных грантов;

      3) согласовывает планы развития национальных управляющих холдингов, национальных холдингов и национальных компаний, планы развития и планы мероприятий юридических лиц, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, аффилированных с ними юридических лиц, национальных управляющих холдингов (за исключением Фонда национального благосостояния), национальных холдингов, национальных компаний (за исключением национальных компаний, входящих в группу Фонда национального благосостояния) и аффилированных с ними юридических лиц в части развития технологий и инноваций;

      3-1) согласовывает документы Системы государственного планирования в Республике Казахстан в части инновационного и технологического развития;

      4) разрабатывает положение о Совете по технологической политике при Правительстве Республики Казахстан и вносит в Правительство Республики Казахстан предложения по формированию его состава;

      4-1) разрабатывает и утверждает методику и критерии осуществления технологического прогнозирования, функционирования отраслевых центров технологических компетенций, организации технологических платформ и разработки целевых технологических программ;

      5) разрабатывает и утверждает правила предоставления инновационных грантов на коммерциализацию технологий;

      6) разрабатывает и утверждает правила предоставления инновационных грантов на технологическое развитие отраслей;

      7) разрабатывает и утверждает правила предоставления инновационных грантов на технологическое развитие действующих предприятий;

      8) Исключен Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      9) разрабатывает и утверждает правила оплаты услуг национального института развития в области инновационного развития при предоставлении инновационных грантов;

      9-1) разрабатывает и утверждает правила оказания услуг по содействию в развитии бизнес-инкубирования;

      9-2) разрабатывает и утверждает методику по определению критериев инновационности проектов;

      9-3) участвует в формировании государственной политики по цифровой трансформации и внедрению Индустрии 4.0;

      9-4) осуществляет мониторинг реализации государственной технологической политики в регионах в порядке, определяемом уполномоченным органом в области государственной поддержки инновационной деятельности;

      10) обеспечивает и несет ответственность за реализацию и исполнение государственных программ в рамках компетенции;

      11) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Глава 8 дополнена статьей 100-1 в соответствии с Законом РК от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 21.05.2024 № 86-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 101. Центральный уполномоченный орган по государственному планированию и его компетенция в области государственной поддержки частного предпринимательства

      1. Центральным уполномоченным органом по государственному планированию является центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в области стратегического и экономического планирования, выработки и формирования бюджетной политики, а также по формированию и реализации государственной политики в сфере регионального развития.

      2. Центральный уполномоченный орган по государственному планированию:

      1) участвует в формировании и реализации государственной политики в области государственной поддержки инновационной деятельности и государственного стимулирования промышленности;

      2) вносит в Правительство Республики Казахстан предложения по определению приоритетных секторов экономики;

      3) осуществляет координацию обеспечения квалифицированными кадровыми ресурсами и регулирования занятости в области промышленно-инновационной деятельности;

      4) осуществляет оценку эффективности индустриально-инновационной системы;

      5) согласовывает планы развития национальных управляющих холдингов, национальных холдингов и национальных компаний, планы развития и планы мероприятий юридических лиц, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, аффилированных с ними юридических лиц, национальных управляющих холдингов (за исключением Фонда национального благосостояния), национальных холдингов, национальных компаний (за исключением национальных компаний, входящих в группу Фонда национального благосостояния) и аффилированных с ними юридических лиц;

      6) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 101 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 102. Уполномоченный орган в области регулирования внешнеторговой деятельности и его компетенция в области государственной поддержки частного предпринимательства

      1. Уполномоченным органом в области регулирования внешнеторговой деятельности является центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство в сфере развития и продвижения экспорта несырьевых товаров и услуг, а также в пределах предусмотренных законодательством Республики Казахстан, межотраслевую координацию в области регулирования внешнеторговой деятельности.

      2. Уполномоченный орган в области регулирования внешнеторговой деятельности:

      1) взаимодействует с органом, проводящим расследования, по вопросам специальных защитных, антидемпинговых и компенсационных мер;

      2) вносит в орган, проводящий расследования, предложения по инициированию расследований, предшествующих применению специальных защитных, антидемпинговых и компенсационных мер;

      3) координирует работу государственных органов Республики Казахстан по вопросам специальных защитных, антидемпинговых и компенсационных мер;

      4) формирует и согласовывает с заинтересованными государственными органами Республики Казахстан предложения по вопросам специальных защитных, антидемпинговых и компенсационных мер;

      5) разрабатывает нормативные правовые акты по вопросам специальных защитных, антидемпинговых и компенсационных мер;

      6) взаимодействует с официальными органами других стран и международными организациями;

      7) исключен Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      8) исключен Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      9) исключен Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      10) исключен Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      11) исключен Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      12) разрабатывает и утверждает в пределах своей компетенции меры по продвижению экспорта с учетом международных обязательств Республики Казахстан;

      13) осуществляет иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 102 с изменениями, внесенными законами РК от 02.04.2019 № 241-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 103. Компетенция государственных органов и местных исполнительных органов в области государственной поддержки инновационной деятельности

      Государственные органы и местные исполнительные органы в пределах своей компетенции в области государственной поддержки инновационной деятельности:

      1) участвуют в формировании и реализации государственной политики в области государственной поддержки инновационной деятельности;

      2) участвуют в формировании и реализации государственной технологической политики;

      3) вносят предложения по определению в курируемых направлениях отраслевых центров технологических компетенций, целевых технологических программ и организации технологических платформ для рассмотрения на Совете по технологической политике;

      4) предоставляют в уполномоченный орган в области государственной поддержки инновационной деятельности информацию о реализации мер государственной поддержки инновационной деятельности, а также достижении индикаторов по развитию инноваций;

      5) вносят в уполномоченный орган в области государственной поддержки инновационной деятельности предложения по определению приоритетных направлений предоставления инновационных грантов;

      6) обеспечивают исполнение документов Системы государственного планирования в Республике Казахстан;

      7) осуществляют иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 103 – в редакции Закона РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 104. Компетенция иных государственных органов в области государственной поддержки частного предпринимательства

      Государственные органы в пределах своей компетенции в области государственной поддержки частного предпринимательства:

      1) участвуют в формировании и реализации государственной политики в области государственной поддержки частного предпринимательства;

      2) осуществляют иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 105. Компетенция местных исполнительных органов в области государственной поддержки и развития частного предпринимательства

      1. Местные исполнительные органы Республики Казахстан:

      1) осуществляют реализацию государственной политики поддержки и развития частного предпринимательства;

      2) создают условия для развития частного предпринимательства;

      2-1) проводят анализ предпринимательской среды, инвестиционного климата и инфраструктуры развития частного предпринимательства;

      3) обеспечивают и несут ответственность за реализацию и исполнение государственных программ в регионах;

      4) обеспечивают создание и развитие в регионе объектов инфраструктуры поддержки малого и среднего предпринимательства и инновационной деятельности;

      5) определяют стратегию развития взаимоотношений местных исполнительных органов с объединениями субъектов частного предпринимательства, Национальной палатой и объектами рыночной инфраструктуры;

      6) организуют деятельность экспертных советов;

      7) обеспечивают государственную поддержку частного предпринимательства на местном уровне;

      8) организуют обучение, подготовку, переподготовку и повышение квалификации специалистов и персонала для субъектов малого и среднего предпринимательства;

      8-1) осуществляют в пределах компетенции продвижение несырьевого экспорта;

      8-2) создают условия в пределах компетенции для развития несырьевого экспорта;

      8-3) осуществляют развитие национальных и территориальных кластеров;

      9) осуществляют в интересах местного государственного управления иные полномочия, возлагаемые на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.

      2. Исключен Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Сноска. Статья 105 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

РАЗДЕЛ 3. ФОРМЫ И СРЕДСТВА ГОСУДАРСТВЕННОГО РЕГУЛИРОВАНИЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА
Глава 9. РАЗРЕШЕНИЯ И УВЕДОМЛЕНИЯ

Статья 106. Государственное регулирование в сфере разрешений и уведомлений

      Государственное регулирование в сфере разрешений и уведомлений заключается во введении разрешительного или уведомительного порядка осуществления субъектами предпринимательства отдельных видов деятельности или действий в соответствии с настоящим Кодексом и Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

Статья 107. Уровни опасности регулируемой деятельности или действий (операций)

      1. Разрешительный или уведомительный порядок вводится в зависимости от уровня опасности предстоящих к осуществлению деятельности или действий (операций) и делится на следующие уровни:

      1) разрешения первой категории – лицензии, которые вводятся в отношении видов (подвидов) деятельности или действий (операций), связанных с высоким уровнем опасности;

      2) разрешения второй категории – все разрешения, не являющиеся лицензиями, которые вводятся в отношении видов (подвидов) деятельности или действий (операций), связанных со средним уровнем опасности;

      3) уведомления вводятся в отношении видов деятельности или действий, связанных с низким уровнем опасности, но требующих получения государственными органами информации о начале или прекращении такой деятельности или таких действий.

      2. Уровни опасности деятельности или действий (операций) устанавливаются на основании анализа регуляторного воздействия, проводимого в соответствии со статьей 83 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 107 с изменением, внесенным Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 108. Разрешительный и уведомительный порядок

      1. Для начала и последующего осуществления отдельных видов деятельности или действий (операций) субъекты предпринимательства обязаны иметь в наличии действительное разрешение или направить уведомление в государственные органы, осуществляющие прием уведомлений в порядке, установленном Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      Субъект предпринимательства, имеющий лицензию, признается лицензиатом.

      Субъект предпринимательства, имеющий действительное разрешение второй категории, является владельцем разрешения второй категории.

      2. Осуществление субъектами предпринимательства деятельности или действий (операций), для которых Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях" установлен разрешительный или уведомительный порядок, без получения соответствующего разрешения или без направления соответствующего уведомления не допускается.

      Разрешение должно быть получено субъектами предпринимательства и быть действительным, а уведомление должно быть направлено субъектом предпринимательства до начала осуществления деятельности или действия (операции), в отношение которых Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях" установлен разрешительный или уведомительный порядок.

      3. Установление Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях" разрешительного или уведомительного порядка производится в зависимости от уровня опасности деятельности или действия (операции) в целях защиты жизни и здоровья людей, окружающей среды, собственности, обеспечения национальной безопасности и правопорядка.

      4. Исчерпывающие перечни разрешений и уведомлений предусматриваются Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      5. Выдача, продление, переоформление, возобновление и осуществление других предусмотренных законодательством Республики Казахстан действий в отношении разрешений, а также приложений к ним являются государственными услугами и в части, не противоречащей Закону Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях", регулируются Законом Республики Казахстан "О государственных услугах".

Статья 109. Порядок введения и отмены разрешительного или уведомительного порядка

      1. Разрешительный или уведомительный порядок вводится только посредством включения соответствующего разрешения или уведомления в перечни разрешений или уведомлений, предусмотренные в приложениях 1, 2 и 3 к Закону Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      2. Для введения разрешительного или уведомительного порядка регулирующие государственные органы должны предварительно провести процедуру анализа регуляторного воздействия в соответствии со статьей 83 настоящего Кодекса.

      3. При введении разрешительного порядка в отношении деятельности или действия (операции), ранее не подлежавшего разрешительному порядку, обязанность получения разрешения возникает у субъекта предпринимательства, осуществляющего деятельность или действие (операцию), с даты введения в действие нормативного правового акта, регламентирующего порядок получения разрешения и (или) устанавливающего требования, обязательные для получения разрешения.

      4. Нормативные правовые акты, регламентирующие порядок получения разрешения, утверждающие разрешительные или квалификационные требования и (или) перечень документов, подтверждающих соответствие заявителей таким требованиям, не могут быть введены в действие до истечения шестидесяти календарных дней после дня их первого официального опубликования.

      В случае введения разрешительного порядка в отношении деятельности или действий (операций), ранее не подлежавших разрешительному порядку, заявители вправе подать заявление на получение разрешения до введения в действие нормативных правовых актов, регламентирующих порядок получения разрешения, утверждающих разрешительные или квалификационные требования, и (или) перечень документов, подтверждающих соответствие заявителей таким требованиям, но не позднее чем за пять рабочих дней до введения в действие указанных актов.

      При этом выдача разрешений или мотивированных отказов в их выдаче по заявлениям, поданным в соответствии с частью второй настоящего пункта, должна быть осуществлена разрешительными органами после вступления в силу нормативных правовых актов, указанных в части первой настоящего пункта, в сроки и порядке, установленные для их выдачи.

      5. Заявители, подавшие заявление на получение разрешения в соответствии с пунктом 4 настоящей статьи, вправе до выдачи разрешения или мотивированного отказа в его выдаче осуществлять деятельность или действие (операцию), в отношении которых введен разрешительный порядок, без наличия разрешения, за исключением случаев, установленных Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      6. Отмена разрешительного или уведомительного порядка осуществляется посредством исключения разрешения или уведомления из перечней разрешений и уведомлений, предусмотренных в приложениях 1, 2 и 3 к Закону Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях", и влечет право субъекта предпринимательства на осуществление деятельности или действия (операции) без наличия разрешения или направления уведомления.

      Сноска. Статья 109 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.03.2021 № 15-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 110. Заявители. Права заявителей

      1. Заявителями могут быть следующие субъекты предпринимательства, обратившиеся в соответствующий разрешительный орган для прохождения лицензирования или разрешительной процедуры или направившие уведомление:

      1) индивидуальный предприниматель;

      2) юридическое лицо;

      3) филиал или представительство юридического лица;

      4) лицензиат;

      5) владелец разрешения второй категории.

      2. Заявители имеют право:

      1) получать полную и достоверную информацию о разрешениях и уведомлениях;

      Примечание РЦПИ!
      Порядок введения в действие подпункта 2) см. пункт 6 статьи 324 Кодекса РК от 29.10.2015 № 375-V.

      2) обжаловать решения, действия (бездействие) разрешительных органов и государственных органов, осуществляющих прием уведомлений, и (или) их должностных лиц, Государственной корпорации "Правительство для граждан" и (или) ее работников по вопросам осуществления лицензирования и разрешительных процедур или приема уведомлений в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

      3) выбирать электронную или бумажную форму заявления для получения разрешения и (или) приложения к нему или направления уведомления, а также выбирать электронную или бумажную форму выдаваемого разрешения и (или) приложения к нему с учетом положений статьи 48 Закона Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      3. Кандасы и иностранные юридические лица получают разрешения и направляют уведомления наравне с гражданами и юридическими лицами Республики Казахстан, если иное не предусмотрено законами Республики Казахстан и международными договорами Республики Казахстан.

Статья 111. Права и обязанности разрешительных органов

      1. Разрешительными органами являются лицензиары и органы, уполномоченные на выдачу разрешений второй категории.

      2. Разрешительные органы в пределах своей компетенции имеют право обращаться с запросом в государственные органы за информацией, необходимой для осуществления лицензирования или разрешительной процедуры, в том числе посредством информационных систем.

      3. Разрешительные органы обязаны:

      1) осуществлять лицензирование и разрешительные процедуры в соответствии с настоящим Кодексом и Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях";

      2) создавать необходимые условия для лиц с ограниченными возможностями при получении ими разрешений;

      3) предоставлять в доступной форме полную и достоверную информацию о лицензировании, разрешительных процедурах, перечне требуемых для этого документов и порядке получения и оформления таких документов;

      Примечание РЦПИ!

      Порядок введения в действие подпункта 4) см. пункт 7 статьи 324 Кодекса РК от 29.10.2015 № 375-V.

      4) предоставлять государственным органам и Государственной корпорации "Правительство для граждан" документы и (или) информацию, необходимые для осуществления лицензирования и разрешительных процедур, в том числе посредством информационных систем;

      5) принимать меры, направленные на восстановление нарушенных прав, свобод и законных интересов заявителей, лицензиатов и владельцев разрешений второй категории;

      6) в пределах своей компетенции обеспечивать бесперебойное функционирование и наполнение информационных систем, содержащих необходимые сведения для выдачи разрешений;

      7) получать письменное согласие заявителей, лицензиатов и владельцев разрешений второй категории, в том числе в форме электронного документа, на использование персональных данных ограниченного доступа, составляющих охраняемую законом тайну, содержащихся в информационных системах, при выдаче разрешений, если иное не предусмотрено законами Республики Казахстан.

Статья 112. Осуществление лицензирования, разрешительных процедур и уведомлений в электронной форме

      1. Лицензирование и направление уведомлений осуществляются в электронной форме с использованием государственной информационной системы разрешений и уведомлений и государственного электронного реестра разрешений и уведомлений.

      Разрешительные процедуры осуществляются в электронной форме с использованием государственной информационной системы разрешений и уведомлений и государственного электронного реестра разрешений и уведомлений с учетом положений пункта 3 статьи 52 Закона Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      2. Порядок подачи заявления, выдачи разрешений и (или) приложений к разрешению регулируется Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      3. Разрешительными органами на постоянной основе ведется государственный электронный реестр разрешений и уведомлений.

      Государственный электронный реестр разрешений и уведомлений по уведомлениям ведется государственными органами, осуществляющими прием уведомлений, в случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

Глава 9-1. ИНФОРМАЦИОННЫЕ ИНСТРУМЕНТЫ

      Сноска. Раздел 3 дополнен главой 9-1 в соответствии с Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 112-1. Информационные инструменты

      1. Под информационными инструментами понимаются требования предоставления информации государственным органам или иным лицам, установленные в законах Республики Казахстан, соответствующие одновременно всем нижеследующим критериям:

      1) предоставление информации является обязательным;

      2) непредоставление информации влечет ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан;

      3) информация предоставляется субъектами частного предпринимательства.

      2. После введения в действие законов Республики Казахстан, предусматривающих введение информационных инструментов, регулирующий государственный орган должен инициировать внесение дополнений в перечень информационных инструментов, а также в реестр требований.

      3. Предоставление информационных инструментов производится в электронной форме с использованием информационных систем или на бумажном носителе. Способ предоставления информационного инструмента определяется субъектом частного предпринимательства.

      При этом запрещается требовать предоставления информационных инструментов, по которым не будет внедрена и обеспечена автоматизация их предоставления.

      4. Положения настоящей главы не распространяются на информационные инструменты, имеющиеся в области налоговой, таможенной, финансовой политики, статистической деятельности, а также распространяющиеся на одного субъекта регулирования.

      Для целей настоящей главы под финансовой политикой понимается совокупность отношений, связанных с деятельностью финансовых организаций, филиалов банков – нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых (перестраховочных) организаций – нерезидентов Республики Казахстан, филиалов страховых брокеров – нерезидентов Республики Казахстан, участников страхового рынка, не являющихся финансовыми организациями, коллекторских агентств, крупных участников финансовых организаций, эмитентов эмиссионных ценных бумаг, кредитных бюро, лиц, входящих в состав страховых групп и банковских конгломератов, субъектов рынка платежных услуг, с регулированием валютных правоотношений, оказанием финансовых услуг, а также выпуском, обращением, погашением и аннулированием финансовых инструментов.

      Сноска. Статья 112-1 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (порядок введения в действие см ст.2).

Статья 112-2. Виды информационных инструментов

      Сноска. Статья 112-2 исключена Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 112-3. Особенности введения информационных инструментов

      Сноска. Статья 112-3 исключена Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 10. ТЕХНИЧЕСКОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ

Статья 113. Государственное регулирование в области технического регулирования

      Государственное регулирование в области технического регулирования заключается в установлении и исполнении обязательных требований к продукции, в том числе зданиям и сооружениям, процессам проектирования (включая изыскания), производства, строительства, монтажа, наладки, эксплуатации, хранения, перевозки, реализации и утилизации, связанным с требованиями к продукции, применении на добровольной основе требований к продукции, процессам и оказанию услуг, оценке соответствия и государственному контролю и надзору в соответствии с настоящим Кодексом и законодательством Республики Казахстан в области технического регулирования.

      Сноска. Статья 113 - в редакции Закона РК от 30.12.2020 № 397-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 114. Объекты технического регулирования

      Объектами технического регулирования являются:

      продукция, за исключением продукции гражданской авиации, продукции, используемой в целях защиты сведений, составляющих государственную тайну (государственные секреты) или относящихся к охраняемой в соответствии с законом иной информации ограниченного доступа, продукции, сведения о которой составляют государственную тайну (государственные секреты), продукции, для которой устанавливаются требования, связанные с обеспечением безопасности в области использования атомной энергии, продукции, бывшей в употреблении, ветеринарных препаратов, лекарственных средств, медицинских изделий (изделий медицинского назначения и медицинской техники);

      связанные с требованиями к продукции процессы проектирования (включая изыскания), производства, строительства, монтажа, наладки, эксплуатации, хранения, перевозки, реализации и утилизации;

      услуги в части добровольной сертификации, за исключением услуг в области ветеринарии, защиты и карантина растений, государственных, медицинских, образовательных, финансовых, банковских и других услуг, регулирование которых установлено иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 114 - в редакции Закона РК от 30.12.2020 № 397-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 115. Субъекты технического регулирования

      Субъектами технического регулирования являются государственные органы, а также физические и юридические лица, входящие в структуру государственной системы технического регулирования, и физические и юридические лица, обладающие в отношении объектов технического регулирования правом пользования в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 115 с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2020 № 397-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Глава 11. ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ ЦЕН И ТАРИФОВ

Статья 116. Государственное регулирование цен и тарифов субъектов предпринимательства

      1. Цены и тарифы на товары, работы, услуги определяются субъектами предпринимательства самостоятельно, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом.

      2. Государство устанавливает регулирование цен и тарифов в целях обеспечения национальной безопасности, охраны общественного порядка, прав и свобод человека, здоровья населения в Республике Казахстан.

      3. Государство регулирует цены и тарифы на следующие товары, работы, услуги субъектов предпринимательства:

      1) на социально значимые продовольственные товары;

      2) на товары, работы, услуги в сфере естественной монополии;

      3) на товары, работы, услуги, производимые и реализуемые субъектами государственной монополии, специального права;

      4) на товары (работы, услуги), в отношении которых введено государственное ценовое регулирование;

      5) Исключен Законом РК от 25.03.2024 № 68-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      6) на розничную реализацию нефтепродуктов через стационарные автозаправочные станции, на которые установлено государственное регулирование цен, и оптовую реализацию для стационарных автозаправочных станций нефтепродуктов, на которые установлено государственное регулирование цен;

      6-1) утверждение предельных цен на лекарственные средства;

      7) установление минимальных цен на водки и водки особые, водки с защищенным наименованием места происхождения товара, крепкие ликероводочные изделия, коньяк и бренди;

      8) установление минимальных розничных цен на сигареты с фильтром, без фильтра, папиросы, сигариллы и изделия с нагреваемым табаком;

      9) на товарных рынках, не находящихся в состоянии естественной монополии, в определенных случаях, в том числе чрезвычайные ситуации, стихийные бедствия, обеспечение национальной безопасности, при условии, что возникшие проблемы невозможно решить способом, имеющим меньшие негативные последствия для состояния конкуренции;

      10) на товарный и сжиженный нефтяной газ;

      11) утверждение цен сырого и товарного газа, приобретаемого национальным оператором в рамках преимущественного права государства;

      12) утверждение тарифов энергопроизводящих организаций;

      13) на субсидируемые услуги;

      14) на общественно значимых рынках;

      15) утверждение предельных тарифов на имущественный наем (аренду) мест для размещения средств связи, а также опор воздушных линий электропередачи для проведения волоконно-оптических линий связи.

      3-1. Государство регулирует цены в международных деловых операциях и сделках, связанных с международными деловыми операциями, возникающих при трансфертном ценообразовании.

      Сноска. Статья 116 с изменениями, внесенными законами РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 09.04.2016 № 499-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 04.07.2018 № 173-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2018 № 211-VI (вводится в действие по истечении трех месяцев после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2019 № 297-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 96-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 31.12.2021 № 100 (вводится в действие с 01.03.2022); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие с 01.07.2022); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2023 № 13-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.03.2024 № 68-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 21.05.2024 № 86-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 117. Ценообразование на социально значимые продовольственные товары

      1. Уполномоченный орган в области регулирования торговой деятельности утверждает перечень социально значимых продовольственных товаров по согласованию с уполномоченным органом в сфере социальной защиты населения.

      Примечание ИЗПИ!
      Часть вторую пункта 1 предусмотрено исключить Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие с 31.12.2025).

      Пороговые значения розничных цен на социально значимые продовольственные товары, размер предельно допустимых розничных цен на социально значимые продовольственные товары утверждаются местными исполнительными органами.

      Примечание ИЗПИ!
      Часть третью пункта 1 предусмотрено исключить Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие с 31.12.2025).

      Пороговым значением розничных цен на социально значимые продовольственные товары является допустимый уровень розничных цен, устанавливаемый в целях недопущения необоснованного роста цен, удержания инфляции в допустимых пределах и обеспечения макроэкономической стабильности в стране, до которого субъект торговой деятельности вправе определить розничные цены на социально значимые продовольственные товары.

      Примечание ИЗПИ!
      Часть четвертую пункта 1 предусмотрено исключить Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие с 31.12.2025).

      Предельно допустимыми розничными ценами на социально значимые продовольственные товары признается уровень розничных цен, устанавливаемый местными исполнительными органами в случае превышения пороговых значений розничных цен на социально значимые продовольственные товары.

      Примечание ИЗПИ!
      В пункт 2 предусмотрены изменения Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие с 31.12.2025).

      2. При заключении договоров поставки социально значимых продовольственных товаров размер предельной торговой надбавки должен быть установлен в обязательном порядке. Сделка, совершенная с нарушением данного требования, недействительна.

      Примечание ИЗПИ!
      Пункт 3 предусмотрен в редакции Закона РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие с 31.12.2025).

      3. В случае превышения пороговых значений розничных цен на социально значимые продовольственные товары на территории области, города республиканского значения, столицы местный исполнительный орган после проведения консультаций с субъектами торговой деятельности вправе устанавливать размер предельно допустимых розничных цен на них на территории области, города республиканского значения, столицы на срок не более чем девяносто календарных дней.

      Сноска. Статья 117 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 118. Формирование тарифов на регулируемые услуги субъектов естественной монополии

      1. Формирование тарифов на регулируемые услуги субъектов естественной монополии осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о естественных монополиях.

      2. Естественной монополией является состояние рынка товаров, работ и услуг, при котором создание конкурентных условий для удовлетворения спроса на определенный вид товаров, работ и услуг невозможно или экономически нецелесообразно в силу технологических особенностей производства и предоставления данного вида товаров, работ и услуг.

      Сноска. Статья 118 в редакции Закона РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Примечание РЦПИ!
      Порядок введения в действие статьи 119 см. пункт 9 статьи 324 Кодекса РК от 29.10.2015 № 375-V.

Статья 119. Государственное ценовое регулирование

      В качестве временной меры на определенный срок на территории Республики Казахстан в порядке, определяемом антимонопольным органом, может быть введено государственное ценовое регулирование на отдельных товарных рынках и (или) на товары (работы, услуги) отдельных субъектов рынка.

      Сноска. Статья 119 с изменением, внесенным Законом РК от 01.07.2022 № 131-VII (вводится в действие с 01.07.2022).

Статья 120. Ценообразование на товары, производимые и реализуемые субъектами государственной монополии, специального права

      1. Правила ценообразования на товары, производимые и реализуемые субъектом государственной монополии, специального права, утверждаются антимонопольным органом.

      Уполномоченные государственные органы проводят публичные слушания при рассмотрении заявок субъектов государственной монополии, специального права в соответствии с правилами, указанными в части первой настоящего пункта.

      2. Антимонопольный орган проводит экспертизу цен на товары, производимые и реализуемые субъектом государственной монополии, специального права в соответствии с правилами, указанными в части первой пункта 1 настоящей статьи.

      3. Для проведения экспертизы цен на товары субъекты государственной монополии, специального права обязаны предоставить в письменном виде:

      1) информацию об отпускных ценах с приложением обосновывающих материалов, подтверждающих уровень цены, не позднее тридцати календарных дней со дня введения государственной монополии, специального права на товары;

      2) уведомление не менее чем за тридцать календарных дней о предстоящем изменении (повышении и (или) снижении) цен на товары и причинах их изменения (повышения и (или) снижения) с предоставлением обосновывающих материалов, подтверждающих причины изменения (повышения и (или) снижения).

      4. Срок проведения экспертизы цен на товары составляет не более девяноста календарных дней со дня поступления к рассмотрению уведомления или информации. Общий срок проведения экспертизы не должен превышать сто двадцать календарных дней.

      5. В ходе рассмотрения уведомления или информации антимонопольный орган вправе запросить в сроки, установленные настоящим Кодексом, от субъекта государственной монополии, специального права дополнительные сведения и (или) документы, необходимые для принятия решения.

      6. На период представления дополнительных сведений и (или) документов срок рассмотрения уведомления или информации приостанавливается до представления субъектом государственной монополии, специального права соответствующих дополнительных сведений и (или) документов.

      7. Антимонопольный орган возобновляет рассмотрение уведомления или информации после представления дополнительных сведений и (или) документов субъектом государственной монополии, специального права.

      8. Исчисление срока проведения экспертизы цен на товары продолжается со дня ее возобновления.

      Сноска. Статья 120 - в редакции Закона РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие с 01.07.2022).

Статья 120-1. Ценообразование на общественно значимых рынках

      Ценообразование на общественно значимых рынках осуществляется в соответствии с правилами ценообразования на общественно значимых рынках, утверждаемыми уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий.

      Сноска. Кодекс дополнен статьей 120-1 в соответствии с Законом РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017).

Статья 121. Регулирование цен в международных деловых операциях и сделках, связанных с международными деловыми операциями

      В Республике Казахстан регулирование цен в международных деловых операциях и сделках, связанных с международными деловыми операциями, возникающих при трансфертном ценообразовании, осуществляется в соответствии с Законом Республики Казахстан "О трансфертном ценообразовании".

      Сноска. Статья 121 - в редакции Закона РК от 25.03.2024 № 68-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 122. Ценообразование на розничную реализацию нефтепродуктов через стационарные автозаправочные станции, на которые установлено государственное регулирование цен, и на оптовую реализацию для стационарных автозаправочных станций нефтепродуктов, на которые установлено государственное регулирование цен

      1. Государство регулирует цены на розничную реализацию нефтепродуктов через стационарные автозаправочные станции и на оптовую реализацию нефтепродуктов, предназначенных для реализации на стационарных автозаправочных станциях, в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственном регулировании производства и оборота отдельных видов нефтепродуктов.

      2. Уполномоченный орган в области производства нефтепродуктов по согласованию с уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сфере естественных монополий, в порядке, утвержденном уполномоченным органом в области производства нефтепродуктов, устанавливает предельные цены на розничную реализацию нефтепродуктов через стационарные автозаправочные станции, на которые установлено государственное регулирование цен, и на оптовую реализацию нефтепродуктов, предназначенных для реализации на стационарных автозаправочных станциях, на которые установлено государственное регулирование цен.

      3. Розничные реализаторы нефтепродуктов при реализации нефтепродуктов через стационарные автозаправочные станции обязаны не превышать установленные предельные цены на розничную реализацию нефтепродуктов через стационарные автозаправочные станции, на которые установлено государственное регулирование цен.

      Оптовые реализаторы нефтепродуктов для стационарных автозаправочных станций обязаны не превышать установленные предельные цены на оптовую реализацию нефтепродуктов, на которые установлено государственное регулирование цен.

      4. В случае государственного регулирования цен на розничную реализацию нефтепродуктов через стационарные автозаправочные станции и на оптовую реализацию нефтепродуктов, предназначенных для реализации на стационарных автозаправочных станциях, предельные цены устанавливаются не более одного раза в месяц.

      Сноска. Статья 122 - в редакции Закон РК от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 122-1. Утверждение предельных цен на лекарственные средства

      1. Государством утверждаются предельные цены на лекарственные средства в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области здравоохранения.

      2. Государственный контроль за соблюдением порядка ценообразования лекарственных средств осуществляется уполномоченным органом в области здравоохранения в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан в области здравоохранения.

      Сноска. Глава 11 дополнена статьей 122-1 в соответствии с Законом РК от 28.12.2018 № 211-VI (вводится в действие по истечении трех месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 123. Установление минимальных розничных цен на водки и водки особые, водки с защищенным наименованием места происхождения товара, крепкие ликероводочные изделия, коньяк и бренди

      Государством устанавливаются минимальные розничные цены на водки и водки особые, водки с защищенным наименованием места происхождения товара, крепкие ликероводочные изделия, коньяк и бренди в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственном регулировании производства и оборота этилового спирта и алкогольной продукции.

      Сноска. Статья 123 - в редакции Закона РК от 31.12.2021 № 100 (вводится в действие с 01.03.2022).

Статья 123-1. Предельные тарифы на имущественный наем (аренду) мест для размещения средств связи, а также опор воздушных линий электропередачи для проведения волоконно-оптических линий связи

      Государством регулируются предельные тарифы на имущественный наем (аренду) мест для размещения средств связи, а также опор воздушных линий электропередачи для проведения волоконно-оптических линий связи в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области связи.

      Сноска. Глава 11 дополнена статьей 123-1 в соответствии с Законом РК от 21.05.2024 № 86-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 124. Установление минимальных розничных цен на сигареты с фильтром, без фильтра, папиросы, сигариллы и изделия с нагреваемым табаком

      Государством устанавливаются минимальные розничные цены на сигареты с фильтром, без фильтра, папиросы, сигариллы и изделия с нагреваемым табаком в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственном регулировании производства и оборота табачных изделий.

      Сноска. Статья 124 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 124-1. Ценообразование на товарный и сжиженный нефтяной газ

      1. Государство регулирует цены на товарный и сжиженный нефтяной газ в соответствии с законодательством Республики Казахстан о газе и газоснабжении.

      2. Центральный исполнительный орган, осуществляющий государственное регулирование производства, транспортировки (перевозки), хранения и оптовой реализации газа, а также розничной реализации и потребления товарного и сжиженного нефтяного газа, в определенных им случаях и порядке по согласованию с уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий, устанавливает предельные цены оптовой реализации товарного газа на внутреннем рынке, а также предельные цены оптовой и розничной реализации сжиженного нефтяного газа в рамках плана поставки вне товарных бирж.

      3. Лица, осуществляющие реализацию товарного газа или сжиженного нефтяного газа в рамках плана поставки, обязаны не превышать установленные предельные цены.

      Сноска. Глава 11 дополнена статьей 124-1 в соответствии с Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 29.06.2023 № 13-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 124-2. Утверждение цен сырого и товарного газа, приобретаемого национальным оператором в рамках преимущественного права государства

      Сноска. Заголовок с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      Государством утверждаются цены сырого и товарного газа, приобретаемого национальным оператором в рамках преимущественного права государства, в соответствии с законодательством Республики Казахстан о газе и газоснабжении.

      Сноска. Глава 11 дополнена статьей 124-2 в соответствии с Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 30.12.2019 № 297-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 124-3. Тарифобразование энергопроизводящих организаций

      Тарифобразование энергопроизводящих организаций осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан об электроэнергетике.

      Сноска. Глава 11 дополнена статьей 124-3 в соответствии с Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Статья 124-4. Регулирование цен на субсидируемые услуги

      Государством регулируются цены на субсидируемые услуги в области почты, связи и перевозок в соответствии с законодательством Республики Казахстан о почте, связи, автомобильном транспорте и железнодорожном транспорте.

      Сноска. Глава 11 дополнена статьей 124-4 в соответствии с Законом РК от 09.04.2016 № 499-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 11-1. Общественно значимые рынки

      Сноска. Кодекс дополнен Главой 11-1 в соответствии с Законом РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017).

Статья 124-5. Общественно значимые рынки

      1. Государственное регулирование цен распространяется на товары (работы, услуги) субъектов общественно значимых рынков в областях:

      1) розничной реализации электрической энергии энергоснабжающими организациями;

      2) организации и проведения централизованной торговли электрической энергией, обеспечения готовности торговой системы к проведению централизованных торгов, централизованной покупки и продажи электрической энергии единым закупщиком электрической энергии в части затрат единого закупщика электрической энергии, связанных с осуществлением его деятельности, централизованной покупки услуги по поддержанию готовности электрической мощности и централизованной продажи услуги по обеспечению готовности электрической мощности к несению нагрузки единым закупщиком в части затрат единого закупщика, связанных с осуществлением его деятельности;

      3) розничной реализации товарного газа, розничной реализации сжиженного нефтяного газа через групповые резервуарные установки;

      4) оказания услуг аэропортов на внутренних рейсах: посадка-высадка пассажиров (посредством телескопического трапа), предоставление в аренду помещений аэропорта, используемых в целях обеспечения перевозочного процесса, обработка грузов, предоставление рабочего места (площади) для регистрации пассажиров, обеспечение воздушных судов авиационными горюче-смазочными материалами;

      5) оказания услуг по перевозке грузов железнодорожным транспортом и локомотивной тяги, за исключением:

      услуг по предоставлению в аренду железнодорожных грузовых вагонов и услуг оператора вагонов (контейнеров);

      услуг по перевозке грузов железнодорожным транспортом в транзитном сообщении через территорию Республики Казахстан;

      услуг по перевозке грузов в контейнерах, контрейлерными отправками, порожних контейнеров и порожних фитинговых платформ железнодорожным транспортом.

      Примечание ИЗПИ!
      Пункт 2 действует до 01.01.2025 в соответствии с пунктом 10-1 ст. 324 настоящего Кодекса.

      2. Государственное регулирование цен в областях, указанных в подпункте 1) пункта 1 настоящей статьи, распространяется на субъектов рынка, государственное регулирование цен и государственный контроль за ценообразованием которых осуществлялись до 1 января 2017 года.

      Примечание ИЗПИ!
      Пункт 3 действует до 01.01.2025 в соответствии с пунктом 10-1 ст. 324 настоящего Кодекса.

      3. Государственное регулирование цен в областях, указанных в подпункте 1) пункта 1 настоящей статьи, также распространяется на субъектов рынка, отвечающих в совокупности следующим условиям:

      1) после 1 января 2017 года предоставляют услуги потребителям, которым ранее предоставляли услуги субъекты регулируемого рынка, государственное регулирование цен и государственный контроль за ценообразованием которых осуществлялись до 1 января 2017 года;

      2) объем услуг, оказанных потребителям, указанным в подпункте 1) настоящего пункта, составляет тридцать пять и более процентов объема услуг субъекта рынка, государственное регулирование цен и государственный контроль за ценообразованием которых осуществлялись до 1 января 2017 года.

      4. Уполномоченный орган, осуществляющий руководство в сферах естественных монополий, при осуществлении государственного контроля за соблюдением порядка ценообразования и обязанностей субъекта общественно значимого рынка взаимодействует с правоохранительными органами в пределах компетенции, установленной законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 124-5 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.04.2019 № 241-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие с 01.07.2023); от 08.07.2024 № 121-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 124-6. Компетенция уполномоченного органа, осуществляющего руководство в сферах естественных монополий, в области общественно значимых рынков

      Уполномоченный орган, осуществляющий руководство в сферах естественных монополий:

      1) вырабатывает предложения по формированию государственной политики на общественно значимых рынках;

      2) осуществляет государственное регулирование цен и государственный контроль за соблюдением порядка ценообразования и обязанностей субъекта общественно значимого рынка;

      3) разрабатывает и утверждает правила ценообразования на общественно значимых рынках;

      4) осуществляет мониторинг цен субъектов общественно значимых рынков;

      5) согласовывает предельные цены на товары (работы, услуги), реализуемые субъектами общественно значимых рынков;

      5-1) снижает предельные цены на товары (работы, услуги), реализуемые субъектами общественно значимых рынков, в размере дохода, полученного в связи с:

      неисполнением мероприятий инвестиционной программы, учтенных в предельных ценах;

      неиспользованием средств на покупку и (или) передачу электрической энергии, товарного газа, учтенных в предельных ценах;

      превышением объемов потребления товаров (работ, услуг), в том числе отдельными группами потребителей, учтенных в предельных ценах;

      превышением предельной цены на товары (работы, услуги), согласованной уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий;

      6) проводит публичные слушания при рассмотрении уведомлений субъектов общественно значимых рынков о предстоящем повышении цен на товары (работы, услуги);

      7) вносит субъекту общественно значимого рынка обязательные для исполнения предписания об исполнении им обязательств, предусмотренных настоящим Кодексом;

      8) в случае неисполнения субъектом общественно значимого рынка предписания предъявляет в суд иск о понуждении субъекта общественно значимого рынка совершить действия, указанные в предписании;

      9) возбуждает и рассматривает дела об административных правонарушениях, а также налагает административные взыскания в порядке, установленном Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях;

      10) запрашивает и получает информацию, необходимую для осуществления своих полномочий, от субъектов общественно значимых рынков с соблюдением установленных законодательными актами Республики Казахстан требований к разглашению сведений, составляющих коммерческую и иную охраняемую законом тайну;

      10-1) Действовал до 01.01.2022 Законом РК от 27.12.2019 № 295-VІ.

      10-2) разрабатывает и утверждает правила расчета и выплаты временной балансирующей платы, предусмотренной законодательством Республики Казахстан о железнодорожном транспорте, по согласованию с центральным исполнительным органом, осуществляющим руководство в сфере железнодорожного транспорта;

      11) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 124-6 с изменениями, внесенными законами РК от 02.04.2019 № 241-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 295-VІ (порядок введения в действия см ст.2); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Статья 124-7. Государственное регулирование цен и государственный контроль за соблюдением порядка ценообразования и обязанностей субъекта общественно значимого рынка

      1. Государственное регулирование цен и государственный контроль за соблюдением порядка ценообразования и обязанностей субъекта общественно значимого рынка осуществляются в целях защиты интересов потребителей и субъектов общественно значимых рынков.

      2. Субъектом общественно значимого рынка является физическое или юридическое лицо, производящее (реализующее) товары (работы, услуги) на общественно значимых рынках.

      3. Государственный контроль за соблюдением порядка ценообразования и обязанностей субъекта общественно значимого рынка осуществляется уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий, в порядке, установленном настоящим Кодексом и правилами ценообразования на общественно значимых рынках.

      Сноска. Статья 124-7 с изменением, внесенным Законом РК от 02.04.2019 № 241-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 124-8. Обязанности субъекта общественно значимого рынка

      Субъект общественно значимого рынка обязан:

      1) предоставлять в уполномоченный орган, осуществляющий руководство в сферах естественных монополий:

      ежемесячную информацию об объемах производства (реализации), уровне доходности и отпускных ценах производимых (реализуемых) товаров (работ, услуг) по форме, утвержденной уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий, не позднее последнего дня месяца, следующего за отчетным;

      ежеквартальную финансовую отчетность в соответствии с законодательством Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности не позднее последнего дня месяца, следующего за отчетным кварталом;

      не позднее 1 августа текущего календарного года и 1 мая следующего календарного года информацию по итогам полугодия, года об исполнении либо о неисполнении инвестиционной программы, учтенной в предельной цене, по форме, утвержденной уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий;

      информацию, необходимую для проведения экспертизы цены, в электронной форме в сроки, установленные уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий, которые не могут быть менее пяти рабочих дней со дня получения субъектом общественно значимого рынка соответствующего требования;

      информацию об отпускных ценах с приложением обосновывающих материалов, подтверждающих уровень цены, не позднее тридцати календарных дней со дня введения государственного регулирования цен или с момента начала производства (реализации) товаров, работ, услуг либо не менее чем за тридцать календарных дней до предстоящего повышения отпускной цены на товары, работы, услуги;

      полугодовую информацию об использовании средств по покупке и (или) передаче электрической энергии, товарного газа, учтенных в предельной цене, с приложением подтверждающих материалов не позднее двадцать пятого числа месяца, следующего за отчетным полугодием, за исключением субъектов общественно значимых рынков, указанных в подпунктах 2), 4) и 5) пункта 1 статьи 124-5 настоящего Кодекса;

      2) предоставлять в уполномоченный орган, осуществляющий руководство в сферах естественных монополий, в электронной форме не менее чем за тридцать календарных дней информацию о предстоящем повышении цен на товары (работы, услуги) выше предельной цены и причинах их повышения с представлением обосновывающих материалов, подтверждающих причины повышения;

      3) соблюдать порядок ценообразования на общественно значимых рынках;

      4) исполнять мероприятия инвестиционной программы (проекта), учтенные в предельных ценах в соответствии с порядком ценообразования на общественно значимых рынках;

      4-1) размещать в средствах массовой информации в порядке, определяемом уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий:

      полугодовую информацию об использовании средств по покупке и (или) передаче электрической энергии, товарного газа, учтенных в предельной цене, не позднее двадцать пятого числа месяца, следующего за отчетным полугодием, за исключением субъектов общественно значимых рынков, указанных в подпунктах 2), 4) и 5) пункта 1 статьи 124-5 настоящего Кодекса;

      полугодовую информацию о доходе, полученном в результате превышения объемов потребления товаров (работ, услуг), в том числе отдельными группами потребителей, учтенных в предельной цене, не позднее двадцать пятого числа месяца, следующего за отчетным полугодием;

      полугодовую информацию об исполнении либо о неисполнении инвестиционной программы, учтенной в предельной цене, не позднее двадцать пятого числа месяца, следующего за отчетным полугодием;

      информацию о повышении предельных цен на товары (работы, услуги) и обосновывающие материалы не позднее пяти рабочих дней со дня их направления на согласование уполномоченному органу, осуществляющему руководство в сферах естественных монополий;

      5) возвратить доход, полученный и не использованный на реализацию инвестиционных программ (проектов), учтенных в предельных ценах, напрямую потребителям либо в случае невозможности установления полного перечня потребителей путем снижения уровня предельной цены на предстоящий период в соответствии с порядком ценообразования на общественно значимых рынках;

      6) возвратить доход, полученный в результате необоснованного превышения предельной цены, напрямую потребителям не позднее тридцати календарных дней с момента установления такого факта уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий, либо путем снижения уровня предельной цены на предстоящий период в соответствии с порядком ценообразования на общественно значимых рынках в случае невозможности установления полного перечня потребителей;

      7) исполнять предписания уполномоченного органа, осуществляющего руководство в сферах естественных монополий, в сроки, установленные уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий, не превышающие тридцати календарных дней со дня их получения;

      8) размещать на своем интернет-ресурсе либо интернет-ресурсе уполномоченного органа, осуществляющего руководство в сферах естественных монополий, информацию об отпускных ценах, о результатах публичных слушаний и финансовой отчетности.

      Сноска. Статья 124-8 с изменениями, внесенными законами РК от 02.04.2019 № 241-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 124-9. Права и обязанности потребителя услуг (товаров, работ) субъекта общественно значимого рынка

      1. Потребитель услуг (товаров, работ) субъекта общественно значимого рынка вправе:

      1) приобретать услуги (товары, работы) субъекта общественно значимого рынка в порядке и по ценам, не превышающим предельные цены (ставки сборов), которые установлены уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий;

      2) обжаловать в порядке, установленном законами Республики Казахстан, действия (бездействие) уполномоченного органа, осуществляющего руководство в сферах естественных монополий, а также принятые им решения;

      3) обжаловать в уполномоченный орган, осуществляющий руководство в сферах естественных монополий, и (или) в судебном порядке действия (бездействие) субъекта общественно значимого рынка, противоречащие законодательству Республики Казахстан;

      4) участвовать в публичных слушаниях;

      5) иметь иные права, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

      2. Потребитель услуг (товаров, работ) субъекта общественно значимого рынка обязан:

      1) своевременно и в полном объеме оплачивать услуги (товары, работы) субъекта общественно значимого рынка по ценам, не превышающим предельные цены (ставки сборов), которые установлены уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий;

      2) выполнять технические требования, устанавливаемые субъектом общественно значимого рынка в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 124-9 с изменением, внесенным Законом РК от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 124-10. Государственный контроль за соблюдением порядка ценообразования и обязанностей субъекта общественно значимого рынка

      1. Государственный контроль за соблюдением порядка ценообразования и обязанностей субъекта общественно значимого рынка осуществляется в форме проверки и профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий, и его территориальными подразделениями либо уполномоченным органом в сфере гражданской авиации в соответствии с настоящим Кодексом.

      2. При осуществлении государственного контроля за соблюдением порядка ценообразования и обязанностей субъекта общественно значимого рынка принимаются следующие меры реагирования:

      1) возбуждение дела об административном правонарушении;

      2) вынесение предписания об устранении нарушения порядка ценообразования и обязанностей субъекта общественно значимого рынка;

      3) передача материалов в правоохранительные и иные органы.

      3. Профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля осуществляется в соответствии с настоящим Кодексом.

      Профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля осуществляется уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий, и его территориальными подразделениями либо уполномоченным органом в сфере гражданской авиации без посещения субъектов (объектов) контроля на основе анализа и данных информационных систем, открытых источников, средств массовой информации, а также других сведений о деятельности субъекта (объекта) контроля.

      4. Субъектами контроля являются субъекты общественно значимых рынков.

      5. Целями профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля являются своевременное пресечение и недопущение нарушений, предоставление субъекту (объекту) контроля права самостоятельного устранения нарушений, выявленных по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля, и снижение административной нагрузки на субъект контроля.

      Для предоставления права самостоятельного устранения нарушений субъектам контроля профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля проводится только по тем нарушениям, последствия которых возможно устранить в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      6. По итогам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля составляется рекомендация об устранении выявленных нарушений без возбуждения дела об административном правонарушении с обязательным разъяснением субъекту контроля порядка их устранения.

      7. Рекомендация об устранении нарушений, выявленных по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля, должна быть вручена субъекту контроля лично под роспись или иным способом, подтверждающим факты отправки и получения.

      Рекомендация об устранении нарушений, выявленных по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля, направленная одним из нижеперечисленных способов, считается врученной в следующих случаях:

      1) нарочно – с даты отметки в рекомендации о получении;

      2) почтой – заказным письмом с уведомлением;

      3) электронным способом – с даты отправки уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий, и его территориальными подразделениями либо уполномоченным органом в сфере гражданской авиации на электронный адрес субъекта контроля, указанный в письме при запросе уполномоченного органа, осуществляющего руководство в сферах естественных монополий, и его территориальных подразделений либо уполномоченного органа в сфере гражданской авиации.

      8. Рекомендация об устранении нарушений, выявленных по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля, должна быть исполнена в течение десяти рабочих дней со дня, следующего за днем ее вручения.

      9. Субъект контроля в случае несогласия с нарушениями, указанными в рекомендации, вправе направить в уполномоченный орган, осуществляющий руководство в сферах естественных монополий, и его территориальные подразделения либо уполномоченный орган в сфере гражданской авиации, направившие рекомендацию, возражение в течение пяти рабочих дней со дня, следующего за днем ее вручения.

      10. Неисполнение в установленный срок рекомендации об устранении нарушений, выявленных по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля, влечет назначение профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля путем включения в полугодовой список проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля.

      11. Профилактический контроль без посещения в отношении субъектов (объектов) контроля проводится не чаще одного раза в квартал.

      Сноска. Глава 11-1 дополнена статьей 124-10 в соответствии с Законом РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 12. ОБЯЗАТЕЛЬНОЕ СТРАХОВАНИЕ

Статья 125. Обязательное страхование гражданско-правовой ответственности субъектов предпринимательства

      Обязательное страхование гражданско-правовой ответственности субъектов предпринимательства устанавливается законами Республики Казахстан.

Статья 126. Цель обязательного страхования

      Целью обязательного страхования является возмещение вреда, причиненного жизни и (или) здоровью, имуществу третьих лиц, окружающей среде, посредством осуществления страховых выплат.

Статья 127. Объект обязательного страхования гражданско-правовой ответственности субъектов предпринимательства

      Объектом обязательного страхования гражданско-правовой ответственности субъектов предпринимательства является имущественный интерес субъекта предпринимательства, связанный с его обязанностью, установленной гражданским законодательством Республики Казахстан, возместить имущественный вред, причиненный жизни и (или) здоровью физических лиц, имуществу третьих лиц, окружающей среде при осуществлении предпринимательской деятельности.

Статья 128. Осуществление обязательного страхования

      1. Договоры обязательного страхования гражданско-правовой ответственности заключаются субъектами предпринимательства на случай возмещения вреда, причиненного жизни и (или) здоровью физических лиц, имуществу третьих лиц, окружающей среде при осуществлении предпринимательской деятельности.

      2. Заключение субъектом предпринимательства договора добровольного страхования своей гражданско-правовой ответственности за вред, причиненный жизни и (или) здоровью, имуществу третьих лиц, окружающей среде, связанный с осуществлением предпринимательской деятельности, не освобождает его от обязанности по заключению соответствующего договора обязательного страхования ответственности субъекта предпринимательства, предусмотренной законами Республики Казахстан.

Глава 13. ГОСУДАРСТВЕННЫЙ КОНТРОЛЬ И НАДЗОР Параграф 1. Общие положения о государственном контроле и надзоре

Статья 129. Отношения в сфере государственного контроля и надзора

      1. Регулирование отношений в сфере государственного контроля и надзора осуществляется в целях установления общих правовых основ государственного контроля и надзора в Республике Казахстан и направлено на установление единых принципов осуществления контрольной и надзорной деятельности, а также защиту прав и законных интересов государственных органов, физических и юридических лиц, в отношении которых осуществляются государственный контроль и надзор.

      2. Государственное регулирование отношений в области организации проведения государственного контроля и надзора за субъектами (объектами) государственного контроля и надзора осуществляется в соответствии с настоящим Кодексом независимо от правового статуса и видов деятельности, за исключением случаев, предусмотренных пунктами 4, 5, 6, 7, 7-1, 8, 8-1, 9, 11, 12, 13, 14 и 16 настоящей статьи.

      3. Настоящим Кодексом устанавливаются:

      1) порядок проведения государственного контроля и надзора;

      2) порядок взаимодействия органов контроля и надзора при проведении государственного контроля и надзора;

      3) права и обязанности субъектов государственного контроля и надзора при проведении государственного контроля и надзора, меры по защите их прав и законных интересов;

      4) права и обязанности органов контроля и надзора и их должностных лиц при проведении государственного контроля и надзора.

      4. Действие настоящей главы, за исключением настоящей статьи, статьи 130, пунктов 1, 2, 3 и 4 статьи 131 и статьи 131-1 настоящего Кодекса, не распространяется на государственный контроль и надзор, когда невозможно заранее определить субъект (объект) государственного контроля и надзора, время их проведения, местонахождение субъекта (объекта) государственного контроля и надзора, связанные с:

      1) соблюдением требований безопасности дорожного движения;

      2) проездом автомобильных транспортных средств по территории Республики Казахстан на постах транспортного контроля на предмет соблюдения требований безопасности на транспорте;

      3) государственным контролем и надзором за выполнением требований по безопасной эксплуатации судов в соответствии с законами Республики Казахстан "О внутреннем водном транспорте" и "О торговом мореплавании";

      4) осуществлением государственного ветеринарно-санитарного контроля и надзора и государственного карантинного фитосанитарного контроля и надзора на торговых рынках, реализующих живых животных, продукцию и сырье животного и (или) растительного происхождения, в организациях, осуществляющих производство, заготовку (убой животных), хранение, переработку продуктов и сырья животного и (или) растительного происхождения в едином технологическом цикле;

      5) соблюдением на особо охраняемых природных территориях и территории государственного лесного фонда требований в области особо охраняемых природных территорий, охраны, защиты, пользования государственным лесным фондом, воспроизводства лесов и лесоразведения, а также с целью осуществления государственного контроля за несанкционированным изъятием объектов животного и растительного мира;

      5-1) соблюдением требований в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений;

      6) соблюдением требований пользования животным миром с целью осуществления государственного контроля и надзора за несанкционированным изъятием объектов животного мира на:

      рыбохозяйственных водоемах – в части установленной промысловой меры рыб, размеров, видов орудий и способов рыболовства, ограничений и запретов на пользование животным миром, прилова, а также за ведением журнала учета вылова рыбных ресурсов и других водных животных (промысловый журнал);

      территории охотничьих хозяйств – в части изъятия, способа и вида орудий добывания животных, их половозрастного состава, ограничений и запретов на пользование животным миром;

      7) государственным контролем и надзором мероприятий в карантинных зонах и неблагополучных пунктах, очагах по особо опасным болезням животных, очагах распространения карантинных объектов, особо опасных вредных организмов;

      8) государственным контролем за соблюдением правил перевозок пассажиров, багажа, грузобагажа и почтовых отправлений в пассажирских поездах, в том числе в пунктах формирования пассажирских поездов;

      9) торговлей вне мест, установленных местным исполнительным органом;

      10) государственным контролем в области миграции населения;

      11) соблюдением требований законодательства Республики Казахстан, регламентирующего продажу алкогольной продукции лицам в возрасте до двадцати одного года, табачной продукции, распространение информационной продукции, содержащей информацию, запрещенную для детей, лицам в возрасте до восемнадцати лет, а также порядок нахождения несовершеннолетних в развлекательных заведениях.

      Примечание ИЗПИ!

      Действие пункта 4-1 приостановлено до 01.07.2025 в соответствии с п. 14-1 статьи 324 настоящего Кодекса РК.

      4-1. Действие настоящей главы, за исключением статьи 130, пунктов 1, 2, 3 и 4 статьи 131, статьи 131-1, пункта 2 статьи 154 и статьи 157 настоящего Кодекса, не распространяется на государственный контроль и надзор за субъектами (объектами) государственного контроля и надзора, финансируемыми из государственного бюджета на питание, проживание, медицинскую помощь, образование, воспитание, оздоровление детей (до начала оказания услуг и в период их оказания).

      5. Действие настоящей главы, за исключением настоящей статьи, статьи 130, пунктов 1, 2, 3 и 4 статьи 131, пунктов 2 и 3 статьи 154 и статьи 157 настоящего Кодекса, не распространяется на осуществление государственного контроля с целью обеспечения соблюдения требований бюджетного законодательства Республики Казахстан и иных нормативных правовых актов, регулирующих вопросы планирования и исполнения республиканского и местного бюджетов, проводимого в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственном аудите и финансовом контроле.

      6. Действие настоящей главы, за исключением статьи 130, пунктов 1, 2, 3 и 4 статьи 131, статьи 131-1, пунктов 2 и 3 статьи 154 и статьи 157 настоящего Кодекса, не распространяется на государственный контроль, связанный с исполнением договорных отношений в части:

      1) государственного контроля за выполнением недропользователями условий контрактов и (или) лицензий на недропользование;

      2) государственного контроля за соблюдением правовых актов индивидуального применения;

      3) государственного контроля за исполнением договоров и иных сделок, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

      Примечание ИЗПИ!

      Действие подпункта 4) приостановлено до 01.07.2025 в соответствии с п. 14-1 статьи 324 настоящего Кодекса РК.

      4) государственного контроля за исполнением договоров и иных сделок, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, связанных с размещением государственного заказа и финансируемых из государственного бюджета на питание, проживание, медицинскую помощь, образование, воспитание, оздоровление детей (до начала оказания услуг и в период их оказания).

      7. Действие настоящей главы не распространяется на проведение разрешительного контроля на соответствие заявителя квалификационным или разрешительным требованиям до выдачи разрешения и (или) приложения к разрешению в случаях, предусмотренных Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях", и если законодательством Республики Казахстан предусмотрен такой контроль.

      7-1. Действие настоящей главы, за исключением настоящей статьи, пункта 1 статьи 130, статей 131-1, 136, 143, 151, 153, 154, 155, 156 и 157 настоящего Кодекса, не распространяется на осуществление государственного контроля в форме проверки на соответствие квалификационным или разрешительным требованиям по выданным разрешениям, требованиям по направленным уведомлениям в соответствии с Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях", если законами Республики Казахстан предусмотрен порядок проведения данного контроля посредством автоматизированной информационной системы.

      8. Действие настоящей главы, за исключением пунктов 1, 2, 3 и 4 статьи 131 и статьи 131-1 настоящего Кодекса, не распространяется на государственный контроль в сфере таможенного дела.

      8-1. Действие настоящей главы, за исключением пунктов 1, 2 и 3 статьи 131, статей 131-1, 144-4 и 157 настоящего Кодекса, не распространяется на государственный контроль в области:

      1) электроэнергетики в части эксплуатации и технического состояния энергетического оборудования, энергопроизводящих организаций (за исключением возобновляемых источников энергии), энергопередающих организаций и системного оператора;

      2) теплоэнергетики в части эксплуатации и технического состояния объектов теплоэнергетики, теплопроизводящих и теплотранспортирующих субъектов.

      9. Действие настоящей главы, за исключением настоящей статьи (в части государственного ветеринарно-санитарного контроля и надзора, государственного карантинного фитосанитарного контроля и надзора, государственного контроля в области защиты растений, санитарно-карантинного контроля), статьи 130, пунктов 1, 2, 3 и 4 статьи 131 и статьи 131-1 настоящего Кодекса, не распространяется на государственный контроль и надзор, связанные с:

      1) пересечением Государственной границы Республики Казахстан;

      2) проведением государственного ветеринарно-санитарного контроля и надзора, государственного карантинного фитосанитарного контроля и надзора, государственного контроля в области защиты растений, санитарно-карантинного контроля при пересечении таможенной границы Евразийского экономического союза и (или) Государственной границы Республики Казахстан и (или) в местах доставки, местах завершения таможенной очистки, определяемых в соответствии с международными договорами, а также проведением государственного карантинного фитосанитарного контроля и надзора, ветеринарно-санитарного контроля на фитосанитарных и ветеринарных контрольных постах.

      10. Действие настоящей главы, за исключением настоящей статьи, пункта 1 статьи 130, статей 131-1, 143, 144, 151, 153, 154, 155, 156 и 157 настоящего Кодекса, не распространяется на осуществление государственного контроля с целью обеспечения исполнения норм налогового законодательства Республики Казахстан, иного законодательства Республики Казахстан, государственный контроль за исполнением которого возложен на органы государственных доходов.

      11. Действие настоящей главы, за исключением настоящей статьи, статьи 130, пунктов 1, 2, 3 и 4 статьи 131, статей 138 и 139, пунктов 2 и 3 статьи 154 и статьи 157 настоящего Кодекса, не распространяется на осуществление государственного контроля и надзора с целью обеспечения соблюдения требований финансового законодательства Республики Казахстан, а также государственного контроля и надзора финансового рынка, финансовых организаций, операторов и операционных центров платежных систем, платежных организаций, а также коллекторских агентств.

      12. Действие настоящей главы не распространяется на отношения в сферах:

      1) высшего надзора за соблюдением законности на территории Республики Казахстан, осуществляемого органами прокуратуры;

      2) контроля и надзора в ходе досудебного производства по уголовному делу;

      3) правосудия;

      4) оперативно-розыскной деятельности;

      5) контрразведывательной деятельности;

      6) государственного контроля в области мобилизационной подготовки и мобилизации;

      7) контроля за соблюдением требований законодательства Республики Казахстан о государственных секретах.

      8) государственного контроля в сфере контроля специфических товаров.

      13. Действие настоящей главы, за исключением настоящей статьи, статей 130, 131-1, 133, пунктов 2 и 3 статьи 154 и статьи 157 настоящего Кодекса, не распространяется на отношения в сферах:

      1) государственного контроля, осуществляемого органами внутренних дел по:

      соблюдению требований законодательства Республики Казахстан в сфере оборота гражданского и служебного оружия и патронов к нему;

      соблюдению физическими лицами требований хранения, ношения и использования гражданского оружия;

      соблюдению требований законодательства Республики Казахстан в сфере оборота наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров, гражданских пиротехнических веществ и изделий с их применением в рамках требований статьи 133 настоящего Кодекса и проводимых оперативно-профилактических мероприятий органов внутренних дел;

      2) соблюдения требований законодательства Республики Казахстан о противодействии терроризму в части обеспечения антитеррористической защищенности объектов, уязвимых в террористическом отношении;

      3) соблюдения требований законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      4) соблюдения законодательства Республики Казахстан в области государственной статистики;

      5) соблюдения требований законодательства Республики Казахстан в области легального оборота взрывчатых веществ.

      Отношения, возникающие при проведении государственного контроля за соблюдением требований законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, осуществляемого антимонопольным органом, регулируются главой 20 настоящего Кодекса.

      14. Действие настоящей главы, за исключением настоящей статьи, пунктов 1 и 3 статьи 130, пунктов 1, 2, 3 и 4 статьи 131 настоящего Кодекса, не распространяется на государственный контроль и надзор, связанный с соблюдением физическими и юридическими лицами требований по безопасности полетов воздушных судов и авиационной безопасности.

      15. При этом обязательной регистрации в уполномоченном органе в области правовой статистики и специальных учетов подлежат проверки, осуществляемые по основаниям, указанным в подпунктах 10) и 11) пункта 4, пунктах 5 (за исключением проверок служб внутреннего аудита) и 10 (за исключением контроля на акцизных постах), подпунктах 1), 2) и 5) пункта 13 настоящей статьи.

      При этом акт о назначении проверок, указанных в подпунктах 10) и 11) пункта 4, подпунктах 1) (в области наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров) и 2) пункта 13 настоящей статьи, подлежит регистрации в уполномоченном органе в области правовой статистики и специальных учетов в течение следующего рабочего дня после начала проверки.

      Органы контроля и надзора уведомляют государственный орган, осуществляющий в пределах своей компетенции деятельность в области государственной правовой статистики и специальных учетов, о результатах проведенного государственного контроля, предусмотренного пунктом 16 настоящей статьи, в порядке, определенном Генеральной прокуратурой Республики Казахстан.

      16. Действие настоящей главы, за исключением статьи 130, пунктов 1, 2, 3 и 4 статьи 131, статьи 131-1, пунктов 2 и 3 статьи 154 и статьи 157 настоящего Кодекса, не распространяется на осуществление:

      1) государственного контроля за качеством оказания государственных услуг;

      2) государственного контроля за соблюдением законодательства Республики Казахстан, субъектами которого являются государственные органы.

      17. Порядок проведения государственного контроля и надзора, указанных в пунктах 4, 5, 6, 8-1, 11, 12, 13, 14 и 16 настоящей статьи, и возникающие при этом отношения регулируются законами Республики Казахстан.

      Порядок проведения государственного контроля и надзора, указанных в пунктах 8 и 9 настоящей статьи, и возникающие при этом отношения регламентируются законами Республики Казахстан, международными договорами Республики Казахстан и актами, составляющими право Евразийского экономического союза.

      Если законами Республики Казахстан не регламентирован государственный контроль, предусмотренный подпунктом 2) пункта 16 настоящей статьи, то в этом случае государственный контроль осуществляется в порядке, установленном настоящей главой.

      18. На отношения, перечисленные в пунктах 5, 6 и 12 настоящей статьи, в части внутреннего контроля распространяется действие статьи 38 Административного процедурно-процессуального кодекса Республики Казахстан.

      18-1. В случае выявления нарушений при осуществлении государственного контроля и надзора в рамках настоящей статьи могут применяться меры оперативного реагирования в соответствии со статьями 135, 136 и 153 настоящего Кодекса.

      По выявленным нарушениям при осуществлении государственного контроля и надзора согласно подпунктам 3), 4), 5), 6) и 7) пункта 4 настоящей статьи могут применяться меры оперативного реагирования в отношении требований, включенных в соответствии с законодательством Республики Казахстан в перечень требований, нарушение которых является основанием для применения данных мер.

      19. Запрещается проводить государственный контроль и надзор в случаях, если в законах Республики Казахстан отсутствует регламентация порядка проведения государственного контроля и надзора, указанных в пунктах 4, 5, 6, 8-1, 9, 11, 12, 13, 14 и 16 настоящей статьи (за исключением случаев, предусмотренных частью третьей пункта 17 настоящей статьи).

      Запрещается проводить государственный контроль и надзор в случаях, если в законах Республики Казахстан, международных договорах и актах, составляющих право Евразийского экономического союза, отсутствует регламентация порядка проведения государственного контроля и надзора, указанных в пункте 8 настоящей статьи.

      20. Государственный контроль и надзор в отношении субъектов предпринимательства осуществляются только в сферах деятельности субъектов предпринимательства, предусмотренных статьями 138 и 139 настоящего Кодекса.

      21. Для включения в статьи 138 и 139 настоящего Кодекса новых сфер деятельности и в случаях введения контрольного закупа и расследования регулирующие государственные органы должны предварительно провести процедуру анализа регуляторного воздействия в соответствии со статьей 83 настоящего Кодекса.

      22. В случаях, прямо предусмотренных законами Республики Казахстан, положения настоящей главы применяются к отношениям, урегулированным этими законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 129 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (порядок введения в действие см ст.2); с изменениями, внесенными законами от 28.12.2022 № 173-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2023 № 184-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.04.2024 № 72-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 21.05.2024 № 86-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 08.07.2024 № 121-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 130. Цель и задачи государственного контроля и надзора

      1. Целью государственного контроля и надзора является обеспечение безопасности производимой и реализуемой субъектом государственного контроля и надзора продукции, технологических процессов для жизни и здоровья людей, защиты их имущества, безопасности для окружающей среды, национальной безопасности Республики Казахстан, включая экономическую безопасность, предупреждения обманной практики, экономии природных и энергетических ресурсов, повышения конкурентоспособности отечественной продукции и защиты конституционных прав, свобод и законных интересов физических и юридических лиц.

      2. Государственным органам запрещается принимать подзаконные нормативные правовые акты по вопросам порядка проведения государственного контроля и надзора субъектов предпринимательства, за исключением нормативных правовых актов, предусмотренных пунктом 6 статьи 141, пунктом 1 статьи 143, пунктом 1 статьи 144-3 и пунктом 5 статьи 144-4 настоящего Кодекса.

      3. Задачами государственного контроля и надзора являются:

      1) обеспечение профилактики правонарушений, причинения вреда (ущерба);

      2) стимулирование добросовестных субъектов государственного контроля и надзора;

      3) принятие мер по устранению выявленных правонарушений.

      Сноска. Статья 130 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 131. Гарантии для субъектов предпринимательства при осуществлении государственного контроля и надзора

      Сноска. Заголовок статьи 131 с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      1. Государственный контроль и надзор за деятельностью субъектов предпринимательства осуществляются государственными органами, которым такое право предоставлено настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан.

      2. Государственный контроль и надзор за предпринимательством осуществляется на основе принципов независимости, объективности, беспристрастности, достоверности форм государственного контроля и надзора.

      3. Государством гарантируются подотчетность и прозрачность системы государственного контроля и надзора.

      4. Проведение государственного контроля и надзора осуществляется на основе поощрения добросовестных субъектов государственного контроля и надзора, концентрации государственного контроля и надзора на нарушителях.

      5. Запрещается проведение профилактического контроля с посещением субъектов (объектов) государственного контроля и надзора без проведения профилактического контроля без посещения субъектов (объектов) государственного контроля и надзора в соответствии со статьей 144-1 настоящего Кодекса, если законами Республики Казахстан предусмотрено проведение профилактического контроля без посещения субъектов (объектов) государственного контроля и надзора.

      6. Запрещается проведение государственного контроля и надзора в отношении субъектов малого предпринимательства, в том числе микропредпринимательства, в течение трех лет со дня их государственной регистрации (кроме созданных юридических лиц в порядке реорганизации и правопреемников реорганизованных юридических лиц), за исключением внеплановых проверок.

      Положение части первой настоящего пункта в части государственного контроля, определенного Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), распространяется только на налоговые проверки.

      Сноска. Статья 131 с изменениями, внесенными Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 131-1. Единый день отчета

      1. В целях улучшения взаимодействия субъектов предпринимательства и государства ежегодно в последний четверг сентября проводится Единый день отчета органов контроля и надзора, за исключением Национального Банка Республики Казахстан и уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций, в порядке, определяемом уполномоченным органом по предпринимательству.

      2. Единым днем отчета является встреча в столице, городах республиканского значения и областных центрах по обсуждению с субъектами предпринимательства результатов осуществления государственного контроля и надзора и профилактике нарушений законодательства Республики Казахстан.

      Сноска. Закон дополнен статьей 131-1 в соответствии с Законом РК от 30.12.2020 № 397-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 132. Субъекты и объекты государственного контроля и надзора. Требования, предъявляемые к деятельности субъектов (объектов) государственного контроля и надзора

      1. Субъектами государственного контроля и надзора являются физические лица, юридические лица, их филиалы и представительства, государственные органы, за деятельностью которых осуществляются государственный контроль и надзор.

      Объектом государственного контроля и надзора является имущество, находящееся на праве собственности или ином законном основании у субъекта государственного контроля и надзора, подлежащее государственному контролю и надзору.

      2. Требования, предъявляемые к деятельности субъектов (объектов) государственного контроля и надзора, устанавливаются нормативными правовыми актами, а в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан, только законами Республики Казахстан, указами Президента Республики Казахстан и постановлениями Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 132 в редакции Закона РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 133. Гарантии субъектов частного предпринимательства при осуществлении государственного контроля и надзора правоохранительными органами

      В отношении субъектов частного предпринимательства правоохранительные органы проводят контрольные и (или) надзорные мероприятия только в рамках оперативно-розыскной деятельности, уголовного преследования, административного производства и (или) реализации регулятивных функций, осуществляемых правоохранительными органами, а также в иных случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан.

Статья 134. Государственный контроль

      1. Государственным контролем (далее – контроль) является деятельность органа контроля и надзора по проверке и наблюдению на предмет соответствия деятельности субъектов (объектов) контроля и надзора требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан.

      2. Контроль подразделяется на внутренний и внешний.

      3. Порядок проведения внутреннего контроля определяется Административным процедурно-процессуальным кодексом Республики Казахстан.

      4. Внешним контролем является контроль, осуществляемый органом контроля и надзора по проверке и наблюдению на предмет соответствия деятельности субъектов (объектов) контроля и надзора требованиям, указанным в пункте 2 статьи 132 и пункте 3 статьи 143 настоящего Кодекса.

      Порядок проведения внешнего контроля определяется статьей 137 и параграфом 2 главы 13 настоящего Кодекса.

      По результатам внешнего контроля в случае выявления нарушений законодательства Республики Казахстан государственные органы в пределах своей компетенции возбуждают административное, дисциплинарное производство либо инициируют соответствующие исковые заявления в пределах своей компетенции и (или) принимают иные меры, предусмотренные законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 134 с изменениями, внесенными законами РК от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 135. Государственный надзор

      1. Государственным надзором (далее – надзор) является деятельность органа контроля и надзора по проверке и наблюдению на предмет соответствия деятельности субъектов (объектов) контроля и надзора требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан, с правом применения мер оперативного реагирования в ходе ее осуществления.

      2. Надзор заключается в применении органом контроля и надзора мер оперативного реагирования без возбуждения административного производства.

      3. Надзор подразделяется на:

      1) высший надзор за соблюдением законности на территории Республики Казахстан, осуществляемый органами прокуратуры от имени государства в соответствии с Конституцией Республики Казахстан, Конституционным законом Республики Казахстан "О прокуратуре" и иным законодательством Республики Казахстан;

      2) надзор, осуществляемый органами контроля и надзора в порядке и на условиях, установленных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 135 в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 136. Меры оперативного реагирования

      1. Мерами оперативного реагирования являются предусмотренные законами Республики Казахстан способы воздействия на субъектов (объектов) контроля и надзора в целях предотвращения наступления общественно опасных последствий, применяемые в ходе осуществления и (или) по результатам государственного контроля.

      Запрещается применять меры оперативного реагирования в случаях, если в законах Республики Казахстан отсутствует порядок их применения.

      2. Меры оперативного реагирования применяются органами контроля и надзора в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан, если деятельность, товар (работа, услуга) субъекта (объекта) контроля и надзора представляют непосредственную угрозу конституционным правам, свободам и законным интересам физических и юридических лиц, жизни и здоровью людей, окружающей среде, национальной безопасности Республики Казахстан.

      3. Порядок применения мер оперативного реагирования, устанавливаемый законами Республики Казахстан, включает:

      1) основания для применения мер оперативного реагирования;

      2) виды мер оперативного реагирования и условия их применения к конкретным нарушениям требований;

      3) основания прекращения действия акта надзора (предписания, акта, постановления) в случае устранения нарушения (нарушений), а также признания указанного акта недействительным.

      При этом порядок оформления акта надзора устанавливается статьей 153 настоящего Кодекса.

      Перечень требований, включенных в соответствии со статьей 143 настоящего Кодекса в проверочный лист, нарушение которых является основанием для применения мер оперативного реагирования, определяется законодательством Республики Казахстан.

      В целях применения мер оперативного реагирования в случае, если законодательством Республики Казахстан не предусмотрено формирование проверочного листа при осуществлении контроля, перечень требований определяется законодательством Республики Казахстан.

      3-1. При оформлении акта надзора (предписания, акта, постановления) законодательством Республики Казахстан устанавливается срок его действия (при необходимости).

      Срок действия акта надзора устанавливается законодательством Республики Казахстан по каждому конкретному нарушению требования, выявленному в ходе осуществления и (или) по результатам контроля.

      В случае выявления нескольких нарушений требований, ставших основанием для применения мер оперативного реагирования, в предписании об устранении выявленных нарушений требований нормативных правовых актов, акте о результате контрольного закупа продукции (товара) и (или) расследования указывается общий срок устранения таких нарушений, соответствующий наибольшему сроку действия меры оперативного реагирования согласно оформленному акту надзора.

      4. Меры оперативного реагирования применяются органами контроля и надзора в сферах деятельности, определенных статьей 139 настоящего Кодекса, путем оформления акта надзора (предписание, акт, постановление) без обращения в суд.

      Сноска. Статья 136 с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 137. Формы контроля

      1. Контроль за деятельностью субъектов (объектов) контроля и надзора осуществляется в форме:

      1) профилактического контроля, носящего предупредительно-профилактический характер, порядок организации и проведения которого определяется настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан;

      2) проверки, порядок организации и проведения которой определяется настоящим Кодексом, а в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, – иными законами Республики Казахстан;

      3) расследования.

      2. Профилактический контроль подразделяется на виды:

      1) профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора;

      2) профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора;

      3) контрольный закуп.

      3. Проверки делятся на следующие виды:

      1) проверки, проводимые на соответствие квалификационным или разрешительным требованиям по выданным разрешениям, требованиям по направленным уведомлениям в соответствии с Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях" (далее – проверка на соответствие требованиям);

      2) внеплановые проверки.

      4. Расследование как одна из форм контроля представляет собой комплекс действий органов контроля и надзора, осуществляемых в соответствии со статьей 144–4 настоящего Кодекса и иным законодательством Республики Казахстан.

      5. Профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки проводят органы контроля и надзора путем совершения одного из следующих действий:

      1) посещения субъекта (объекта) контроля и надзора должностным лицом органа контроля и надзора;

      2) запроса необходимой информации, касающейся предмета профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      3) вызова субъекта контроля и надзора с целью получения информации о соблюдении им требований, предусмотренных пунктом 2 статьи 132 и пунктом 3 статьи 143 настоящего Кодекса.

      6. Предметом профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки является соблюдение субъектами контроля и надзора требований, установленных в проверочных листах в соответствии с пунктом 2 статьи 132 и пунктом 3 статьи 143 настоящего Кодекса.

      7. В рамках контроля могут применяться меры оперативного реагирования в соответствии с положениями статьи 136 настоящего Кодекса.

      Орган контроля и надзора в ходе проведения контроля при обнаружении факта нарушения требования, являющегося основанием для применения меры (мер) оперативного реагирования, оформляет акт надзора (предписание, акт, постановление) о применении меры (мер) оперативного реагирования.

      Сноска. Статья 137 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023); с изменениями, внесенными Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 138. Сферы деятельности субъектов предпринимательства, в которых осуществляется контроль

      Контроль осуществляется:

      1) в области электроэнергетики;

      1-1) в области теплоэнергетики;

      2) в области энергосбережения и повышения энергоэффективности;

      3) исключен Законом РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования);

      4) в области изучения и использования недр;

      5) в сфере газа и газоснабжения;

      6) в области радиационной безопасности населения;

      6-1) в области промышленной безопасности;

      7) при проведении операций по недропользованию в области углеводородов, добычи урана;

      8) за производством и оборотом отдельных видов нефтепродуктов;

      9) в области использования атомной энергии – для субъектов, осуществляющих деятельность потенциальной радиационной опасности;

      10) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      11) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      12) в области обязательного страхования гражданско-правовой ответственности владельцев транспортных средств и перевозчика перед пассажирами на пунктах пропуска через Государственную границу Республики Казахстан;

      13) в сфере транспорта;

      14) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      15) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      16) в сфере контроля специфических товаров;

      17) в области технического регулирования;

      18) за соблюдением законодательства Республики Казахстан об аккредитации в области оценки соответствия;

      19) в области метрологии;

      20) в сфере управления жилищным фондом;

      21) в области племенного животноводства и пчеловодства;

      22) в области охраны, воспроизводства и использования животного мира;

      23) в области семеноводства;

      24) в области регулирования рынка зерна;

      25) в области охраны, защиты, пользования лесным фондом, воспроизводства лесов и лесоразведения;

      26) в области использования и охраны водного фонда Республики Казахстан, безопасности плотин;

      27) исключен Законом РК от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие с 06.01.2020);

      28) в области особо охраняемых природных территорий;

      29) исключить Законом РК от 05.01.2021 № 409-VI (вводится в действие с 01.01.2022).

      30) за использованием и охраной земель;

      31) за геодезической и картографической деятельностью;

      32) в области охраны окружающей среды, воспроизводства и использования природных ресурсов;

      33) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      34) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      35) в области гражданской обороны;

      36) в области пожарной безопасности;

      37) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      38) в сфере обращения лекарственных средств и медицинских изделий;

      39) за качеством оказываемых специальных социальных услуг;

      39-1) в сфере оказания медицинских услуг (помощи);

      40) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      41) в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

      42) за системой образования;

      43) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о Национальном архивном фонде и архивах;

      44) за соблюдением трудового законодательства Республики Казахстан и законодательства Республики Казахстан в области занятости населения;

      45) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      46) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      47) в области социальной защиты лиц с инвалидностью;

      48) в сфере предоставления специальных социальных услуг;

      49) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о масс-медиа;

      50) исключен Законом РК от 19.06.2024 № 94-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      51) в области связи;

      52) в сфере информатизации;

      53) за соблюдением законодательства Республики Казахстан об электронном документе и электронной цифровой подписи;

      Примечание РЦПИ!

      Порядок введения в действие подпункта 54) см. пункт 11 статьи 324 Кодекса РК от 29.10.2015 № 375-V.

      54) за поступлением налогов и других обязательных платежей в бюджет, а также полнотой и своевременным перечислением обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов в единый накопительный пенсионный фонд и социальных отчислений в Государственный фонд социального страхования, отчислений и взносов на обязательное социальное медицинское страхование в Фонд социального медицинского страхования;

      55) за поступлением неналоговых платежей в пределах компетенции, установленной законами Республики Казахстан;

      56) при применении трансфертных цен;

      57) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма;

      58) за осуществлением валютных операций и деятельностью, связанной с использованием валютных ценностей;

      59) за финансовым рынком и финансовыми организациями и в области финансового законодательства Республики Казахстан;

      60) исключен Законом РК от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования);
      60-1) исключен Законом РК от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования);

      61) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о платежах и платежных системах и валютного законодательства Республики Казахстан;

      62) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      63) в области защиты конкуренции;

      64) за использованием товарного знака, знака обслуживания, наименования места происхождения товара или фирменного наименования;

      65) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      66) в области оценочной деятельности;

      67) в сферах естественных монополий;

      68) действовал до 01.01.2017 в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.

      68-1) за соблюдением порядка ценообразования и обязанностей субъекта общественно значимого рынка, установленных настоящим Кодексом;

      69) исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      70) за обеспечением безопасности дорожного движения;

      71) за деятельностью физических и юридических лиц, занятых в сфере оборота гражданского и служебного оружия и патронов к нему, гражданских пиротехнических веществ и изделий с их применением;

      72) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      73) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      74) за охранной деятельностью;

      75) за деятельностью по монтажу, наладке и техническому обслуживанию средств охранной сигнализации;

      76) за состоянием антитеррористической защищенности объектов, уязвимых в террористическом отношении;

      77) за деятельностью специализированных учебных центров по подготовке и повышению квалификации работников, занимающих должности руководителя и охранника в частной охранной организации;

      78) за оборотом наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров;

      79) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      80) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о туристской деятельности;

      81) в области аудиторской деятельности и деятельности профессиональных аудиторских организаций;

      82) за соблюдением законодательства Республики Казахстан об игорном бизнесе;

      83) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о товарных биржах;

      84) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      85) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      86) исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      87) в области бухгалтерского учета и финансовой отчетности;

      88) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      89) в сфере охраны и использования объектов историко-культурного наследия;

      90) в области оборота биотоплива;

      91) в области производства биотоплива;

      92) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о регулировании торговой деятельности;

      92-1) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о защите прав потребителей;

      93) в области космической деятельности;

      94) исключен Законом РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      95) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о рекламе;

      96) в области архитектуры, градостроительства и строительства;

      97) в области ветеринарии;

      98) в области защиты и карантина растений;

      98-1) в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений;

      99) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о магистральном трубопроводе;

      100) в сфере автомобильных дорог;

      101) в области защиты прав ребенка;

      102) в области производства и оборота этилового спирта и алкогольной продукции;

      103) в области производства и оборота табачных изделий;

      104) в области разрешительного контроля;

      105) в области оборота ядов, вооружения, военной техники и отдельных видов оружия, взрывчатых и пиротехнических веществ и изделий с их применением;

      106) в области промышленности;

      107) исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      108) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      109) в области поддержки и защиты субъектов предпринимательства;

      110) в области государственной статистики;

      Примечание РЦПИ!
      Подпункт 111) вводится в действие после введения в действие законодательного акта о производстве органической продукции в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.
      Примечание ИЗПИ!
      В подпункт 111) предусмотрено изменение Законом РК от 10.06.2024 № 90-VIII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      111) в области производства органической продукции;

      112) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      113) в сфере реализации ювелирных и других изделий из драгоценных металлов и драгоценных камней;

      114) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о лотереях и лотерейной деятельности;

      115) в области производства и оборота в отношении товаров, подлежащих маркировке и прослеживаемости;

      116) исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      117) в сфере цифровых активов.

      118) за соблюдением законодательства Республики Казахстан об онлайн-платформах и онлайн-рекламе.

      119) за соблюдением законодательства Республики Казахстан о персональных данных и их защите.

      Сноска. Статья 138 с изменениями, внесенными законами РК от 09.04.2016 № 496-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 14.01.2016 № 445-V (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 26.07.2016 № 12-VІ (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 06.05.2017 № 63-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования); от 26.12.2018 № 202-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 28.12.2018 № 211-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.04.2019 № 241-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие с 06.01.2020); от 26.12.2019 № 289-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 290-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 325-VІ (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 25.06.2020 № 346-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 07.07.2020 № 361-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.01.2021 № 409-VI (вводится в действие с 01.01.2022); от 08.06.2021 № 48-VII (вводится в действие с 01.01.2022); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2022 № 173-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2023 № 184-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.02.2023 № 194-VII (вводится в действие с 01.04.2023); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023); от 10.07.2023 № 19-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 11.12.2023 № 44-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.06.2024 № 94-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 08.07.2024 № 121-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 139. Сферы деятельности субъектов предпринимательства, в которых осуществляется надзор

      Надзор осуществляется:

      1) в области использования воздушного пространства Республики Казахстан;

      2) за деятельностью гражданской авиации;

      3) за международными воздушными перевозками;

      4) за обеспечением авиационной безопасности;

      5) в области торгового мореплавания;

      6) в области внутреннего водного транспорта;

      7) в области архитектуры, градостроительства и строительства;

      8) в области ветеринарии;

      9) в области карантина растений;

      10) в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

      10-1) в области технического регулирования в части выпуска в обращение продукции на ее соответствие требованиям технических регламентов;

      11) за финансовым рынком и финансовыми организациями и в области финансового законодательства Республики Казахстан;

      12) исключен Законом РК от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования);
      13) исключен Законом РК от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования);

      14) за деятельностью инвестиционных фондов;

      15) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      16) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      17) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      18) в области промышленной безопасности;

      19) в области использования атомной энергии;

      20) в области охраны, воспроизводства и использования животного мира;

      21) в области охраны, защиты, пользования лесным фондом, воспроизводства лесов и лесоразведения;

      22) в области особо охраняемых природных территорий.

      23) в области пожарной безопасности.

      Сноска. Статья 139 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования); от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2020 № 397-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Параграф 2. Порядок организации и проведения контроля субъекта (объекта) контроля и надзора

      Сноска. Заголовок параграфа 2 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 140. Общие вопросы проверки и профилактического контроля и надзора с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора

      Сноска. Статья 140 исключена Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 141. Система оценки и управления рисками

      1. Риском является вероятность причинения вреда в результате деятельности субъекта контроля и надзора жизни или здоровью человека, окружающей среде, законным интересам физических и юридических лиц, имущественным интересам государства с учетом степени тяжести его последствий.

      Под оценкой рисков понимается деятельность органов контроля и надзора по измерению вероятности причинения вреда.

      2. Под системой оценки и управления рисками для целей контроля и надзора понимается процесс принятия управленческих решений, направленных на снижение вероятности наступления неблагоприятных факторов, указанных в части первой пункта 1 настоящей статьи, путем распределения субъектов (объектов) контроля и надзора по степеням риска для последующего осуществления профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверок на соответствие требованиям с целью минимально возможной степени ограничения свободы предпринимательства, обеспечивая при этом допустимый уровень риска в соответствующих сферах деятельности, а также направленных на изменение уровня риска для конкретного субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) освобождения такого субъекта (объекта) контроля и надзора от профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверок на соответствие требованиям.

      Критерием оценки степени риска является совокупность количественных и качественных показателей, связанных с непосредственной деятельностью субъекта контроля и надзора, особенностями отраслевого развития и факторами, влияющими на это развитие, позволяющих отнести субъекты (объекты) контроля и надзора к различным степеням риска.

      3. Орган контроля и надзора для целей управления рисками при осуществлении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки относит субъекты (объекты) контроля и надзора к одной из следующих степеней риска (далее – степени риска):

      1) высокий риск;

      2) средний риск;

      3) низкий риск.

      4. Для сфер деятельности субъектов (объектов) контроля и надзора, отнесенных к высокой степени риска, кратность проведения проверок на соответствие требованиям определяется критериями оценки степени риска, но не чаще одного раза в год.

      Кратность проведения проверок на соответствие требованиям в отношении субъектов (объектов) контроля и надзора высокой эпидемической значимости в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения определяется не чаще одного раза в полгода.

      Для сфер деятельности субъектов (объектов) контроля и надзора, отнесенных к средней степени риска, кратность проведения проверок на соответствие требованиям определяется критериями оценки степени риска, но не чаще одного раза в два года.

      Для сфер деятельности субъектов (объектов) контроля и надзора, отнесенных к низкой степени риска, кратность проведения проверок на соответствие требованиям определяется критериями оценки степени риска, но не чаще одного раза в три года.

      Для сфер деятельности субъектов (объектов) контроля и надзора, отнесенных к высокой или средней степени риска, проводятся проверка на соответствие требованиям, профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора, профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора и внеплановая проверка.

      Для сфер деятельности субъектов (объектов) контроля и надзора, отнесенных к низкой степени риска, проводятся проверка на соответствие требованиям, профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора и внеплановая проверка.

      5. Критерии оценки степени риска и проверочные листы, применяемые для проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и проверок на соответствие требованиям, утверждаются совместным актом регулирующих государственных органов, уполномоченного органа по предпринимательству и размещаются на интернет-ресурсах регулирующих государственных органов.

      6. Критерии оценки степени риска для отбора субъектов (объектов) контроля и надзора, проверочные листы разрабатываются на основании правил формирования регулирующими государственными органами системы оценки и управления рисками, формы проверочных листов.

      7. Система оценки и управления рисками регулирующими государственными органами ведется с использованием информационных систем оценки и управления рисками, относящих субъекты (объекты) контроля и надзора к конкретным степеням риска и формирующих в автоматическом режиме графики или списки проведения контрольных мероприятий, а также основывается на государственной статистике, итогах ведомственного статистического наблюдения, а также информационных инструментах.

      При отсутствии информационной системы оценки и управления рисками в автоматическом режиме минимально допустимый порог количества субъектов (объектов) контроля и надзора, в отношении которых осуществляются профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверка, не должен превышать пять процентов от общего количества таких субъектов (объектов) контроля и надзора в определенной сфере контроля и надзора.

      Формирование системы оценки и управления рисками органов контроля и надзора с использованием информационных систем в автоматическом режиме осуществляется в соответствии с правилами формирования регулирующими государственными органами системы оценки и управления рисками, формой проверочных листов с учетом специфики и конфиденциальности критериев оценки степени риска.

      8. Критерии оценки степени риска являются основанием для определения степени нарушения требований, установленных в проверочных листах в соответствии с пунктом 2 статьи 132 и пунктом 3 статьи 143 настоящего Кодекса и являющихся предметом профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки на соответствие требованиям.

      Нарушения требований в зависимости от тяжести подразделяются на грубые, значительные и незначительные.

      Отнесение нарушений требований, установленных в проверочных листах в соответствии с пунктом 2 статьи 132 и пунктом 3 статьи 143 настоящего Кодекса, к грубым, значительным или незначительным нарушениям осуществляется в соответствии с правилами формирования регулирующими государственными органами системы оценки и управления рисками, формой проверочных листов.

      9. Субъекты (объекты) контроля и надзора переводятся с применением информационной системы с высокой степени риска в среднюю степень риска или со средней степени риска в низкую степень риска в соответствующих сферах деятельности субъектов контроля и надзора в случаях:

      1) если такие субъекты заключили договоры страхования гражданско-правовой ответственности перед третьими лицами в случаях и порядке, которые установлены законами Республики Казахстан;

      2) если в законах Республики Казахстан и критериях оценки степени риска регулирующих государственных органов определены случаи освобождения от профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора или проведения проверок;

      3) если субъекты являются членами саморегулируемой организации, основанной на добровольном членстве (участии) в соответствии с Законом Республики Казахстан "О саморегулировании", с которой заключено соглашение о признании результатов деятельности саморегулируемой организации.

      10. Регулирующие государственные органы при осуществлении контроля и надзора за членом (участником) саморегулируемой организации, основанной на добровольном членстве (участии), учитывают факт наличия такого членства (участия) в критериях оценки степени риска как смягчающий индикатор с учетом заключенного соглашения о признании результатов деятельности саморегулируемой организации в порядке, определяемом уполномоченным органом по предпринимательству.

      Положения части первой настоящего пункта, а также подпункта 3) пункта 9 настоящей статьи не распространяются на сферы национальной безопасности Республики Казахстан, обороны, обеспечения общественного порядка.

      11. Определение форм контроля субъектов (объектов) контроля и надзора осуществляется регулирующими государственными органами для каждой сферы деятельности, в которой осуществляется контроль.

      Сноска. Статья 141 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023); с изменениями, внесенными Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 142. Ведомственный учет

      Сноска. Статья 142 исключена Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 143. Проверочные листы

      1. Регулирующий государственный орган и уполномоченный орган по предпринимательству для однородных групп субъектов (объектов) контроля и надзора утверждают совместным актом проверочные листы.

      Утвержденные проверочные листы размещаются на интернет-ресурсах регулирующих государственных органов.

      2. Проверочный лист включает в себя перечень обязательных требований, предъявляемых к деятельности субъектов (объектов) контроля и надзора, несоблюдение которых влечет за собой угрозу жизни и здоровью человека, окружающей среде, законным интересам физических и юридических лиц, государства.

      Проверочный лист составляется в разбивке для однородных групп субъектов (объектов) контроля и надзора.

      Под однородными группами понимаются субъекты (объекты) контроля и надзора, к которым предъявляются одни и те же требования.

      3. Проверке и профилактическому контролю с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора подлежат только требования, установленные в проверочных листах.

      Требования, включаемые в проверочный лист, должны соответствовать одновременно всем следующим критериям:

      1) быть связанными с деятельностью (процессом, действием), которая непосредственно (напрямую) влияет на жизнь, здоровье людей, защиту их имущества, безопасность для окружающей среды, национальную безопасность Республики Казахстан, включая экономическую безопасность, защиту конституционных прав, свобод и законных интересов физических и юридических лиц, государства;

      2) соблюдение требований возможно проверить путем визуализации, лабораторного исследования, осмотра и досмотра, проверки наличия подтверждающих документов;

      3) требования не могут носить общий характер и содержать отсылку на другие нормативные правовые акты;

      4) недопущение дублирования требования несколькими регулирующими государственными органами.

      Сноска. Статья 143 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 144. Порядок организации проверок

      1. Проверки на соответствие требованиям осуществляются с применением критериев оценки рисков с кратностью, установленной статьей 141 настоящего Кодекса.

      Квалификационные или разрешительные требования, а также требования в рамках уведомительного порядка устанавливаются законодательством Республики Казахстан.

      Примечание ИЗПИ!
      В часть первую пункта 2 предусмотрено изменение Законом РК от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      2. Основанием для назначения проверки на соответствие требованиям является график, сформированный информационной системой оценки и управления рисками в автоматическом режиме.

      График формируется в информационной системе оценки и управления рисками в автоматическом режиме на ежегодной основе в отношении субъектов (объектов) контроля и надзора с обязательным указанием субъектов (объектов) контроля и надзора, в отношении которых назначена проверка на соответствие требованиям.

      При составлении органом контроля и надзора графика проверок на соответствие требованиям и полугодовых списков профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора в отношении одних и тех же субъектов (объектов) контроля и надзора устанавливаются единые сроки периода их проведения.

      Примечание ИЗПИ!
      В часть четвертую пункта 2 предусмотрено изменение Законом РК от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      График проведения проверок на соответствие требованиям в срок до 10 декабря года, предшествующего году проведения проверок, направляется для опубликования на объекте информационно-коммуникационной инфраструктуры "электронного правительства".

      Примечание ИЗПИ!
      В часть пятую пункта 2 предусмотрены изменения Законом РК от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      График проведения проверок в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения опубликовывается на объекте информационно-коммуникационной инфраструктуры "электронного правительства" в срок до 10 декабря года, предшествующего году проведения проверок, и до 10 мая текущего календарного года.

      Примечание ИЗПИ!
      В часть шестую пункта 2 предусмотрено изменение Законом РК от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      При отсутствии автоматизированной информационной системы оценки и управления рисками график утверждается первым руководителем регулирующего государственного органа или местного исполнительного органа.

      Примечание ИЗПИ!
      Пункт 2 пункта предусмотрено дополнить частью седьмой в соответствии с Законом РК от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      3. Орган контроля и надзора обязан уведомить в письменном виде субъект контроля и надзора (руководителя юридического лица либо его уполномоченное лицо, физическое лицо) о начале проведения проверки на соответствие требованиям не менее чем за тридцать календарных дней до начала проверки с указанием даты ее начала.

      В случае, когда субъект контроля и надзора получил уведомление о начале проведения проверки, но на момент проверки прошел государственную перерегистрацию в соответствии с пунктом 6 статьи 42 Гражданского кодекса Республики Казахстан, повторное уведомление о начале проведения проверки не требуется.

      Положения настоящего пункта не распространяются на проверки субъектов контроля и надзора, осуществляющих обращение с патогенными биологическими агентами I и (или) II групп патогенности.

      4. Внеплановой проверкой является проверка, назначаемая органом контроля и надзора по конкретным фактам и обстоятельствам, послужившим основанием для назначения внеплановой проверки в отношении конкретного субъекта (объекта) контроля и надзора, с целью предупреждения и (или) устранения непосредственной угрозы жизни и здоровью человека, окружающей среде, законным интересам физических и юридических лиц, государства.

      При проведении внеплановой проверки, за исключением случаев, предусмотренных подпунктами 3), 4), 7) и 8) пункта 5, пунктами 8, 9 и 10 настоящей статьи, орган контроля и надзора обязан известить субъект контроля и надзора о начале проведения внеплановой проверки субъекта (объекта) контроля и надзора не менее чем за сутки до ее начала с указанием предмета проведения проверки субъекта (объекта) контроля и надзора.

      5. Основаниями внеплановой проверки субъектов (объектов) контроля и надзора являются:

      1) контроль устранения нарушений, выявленных по результатам расследования;

      2) контроль исполнения предписаний об устранении выявленных нарушений в результате проверки и профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора в случаях, если субъект контроля и надзора более одного раза не предоставил информацию об устранении выявленных нарушений и (или) не устранил нарушения;

      2-1) контроль устранения нарушений, являющихся основаниями для применения мер оперативного реагирования;

      3) обращения физических и юридических лиц по нарушениям требований законодательства Республики Казахстан при наличии убедительных оснований и подтверждающих доказательств;

      4) требования прокурора по конкретным фактам причинения либо об угрозе причинения вреда жизни, здоровью человека, окружающей среде, правам и законным интересам физических и юридических лиц, государства;

      5) обращения государственных органов по конкретным фактам причинения вреда жизни, здоровью человека, окружающей среде, правам и законным интересам физических и юридических лиц, государства, а также нарушений требований законодательства Республики Казахстан, неустранение которых влечет причинение вреда жизни и здоровью человека;

      6) повторная проверка, связанная с обращением субъекта контроля и надзора о несогласии с первоначальной проверкой (неправомерность применения мер оперативного реагирования);

      7) поручение органа уголовного преследования по основаниям, предусмотренным Уголовно-процессуальным кодексом Республики Казахстан;

      8) обращения налогоплательщика, сведения и вопросы, определенные Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

      По обращениям физических лиц в части причинения вреда жизни и здоровью пациента в результате осуществления медицинской деятельности внеплановая проверка осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области здравоохранения.

      6. Внеплановые проверки не проводятся в случаях анонимных обращений.

      7. Внеплановой проверке подлежат факты и обстоятельства, выявленные в отношении конкретных субъектов (объектов) контроля и надзора и послужившие основанием для назначения данной внеплановой проверки.

      8. В случае угрозы возникновения распространения эпидемии, очагов карантинных объектов и особо опасных вредных организмов, инфекционных, паразитарных заболеваний, отравлений, радиационных аварий проводится внеплановая проверка объектов без предварительного уведомления субъекта контроля и надзора и регистрации акта о назначении проверки с последующим его представлением в течение следующего рабочего дня в уполномоченный орган по правовой статистике и специальным учетам.

      8-1. В отношении интернатных организаций стационарного типа, организаций образования и организаций, осуществляющих функции по защите прав ребенка, а также организаций, предоставляющих специальные социальные услуги для лиц с инвалидностью в условиях стационара, полустационара, независимо от типа, формы собственности и ведомственной подчиненности может проводиться внеплановая проверка объектов без предварительного уведомления субъекта контроля и регистрации акта о назначении проверки с последующим его представлением в течение следующего рабочего дня в уполномоченный орган по правовой статистике и специальным учетам.

      9. В случае выявления оснований для проведения внеплановой проверки на объектах или у субъектов контроля и надзора, находящихся на значительном отдалении от места расположения органов контроля и надзора, а также уполномоченного органа по правовой статистике и специальным учетам, внеплановая проверка осуществляется без предварительного уведомления субъекта контроля и надзора и регистрации акта о назначении проверки с последующим его представлением в течение следующих пяти рабочих дней в уполномоченный орган по правовой статистике и специальным учетам.

      Значительным отдалением от места расположения контролирующих и регистрирующих органов считается расстояние, превышающее сто километров от места регистрации акта о назначении внеплановой проверки до места ее проведения.

      10. Внеплановые проверки по вопросам производства (формуляции), транспортировки, хранения, реализации и применения фальсифицированных пестицидов, а также производства, закупки, транспортировки, хранения, реализации фальсифицированных лекарственных средств и медицинских изделий, а также обращения с патогенными биологическими агентами I–II групп патогенности проводятся без предварительного уведомления субъекта контроля и надзора.

      11. Перечисленные в пункте 5 настоящей статьи основания для проведения внеплановой проверки применяются также в отношении структурных подразделений государственных органов, структурных подразделений юридических лиц-нерезидентов, юридических лиц-нерезидентов, осуществляющих деятельность без регистрации в органах юстиции или регистрирующем органе.

      12. Решение о приостановлении действия государственного контроля и надзора в отношении субъектов частного предпринимательства на определенный срок принимается Правительством Республики Казахстан.

      13. Запрещается проведение иных видов проверок, не установленных настоящим Кодексом, за исключением проверок, предусмотренных Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

      Сноска. Статья 144 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023); с изменениями, внесенными законами РК от 06.04.2024 № 71-VIII (порядок введения в действие см. ст. 2); от 15.04.2024 № 72-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2024 № 74-VIII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 144-1. Профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора

      1. Профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора осуществляется органами контроля и надзора на основе изучения и анализа представленной субъектом контроля и надзора отчетности, сведений уполномоченных государственных органов, а также полученных из государственных информационных систем и электронных информационных ресурсов, и других документов и сведений о деятельности субъекта (объекта) контроля и надзора.

      2. Для проведения профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора в законах Республики Казахстан определяется порядок проведения профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора с обязательным указанием целей, инструментов, способов проведения, перечня субъектов (объектов), кратности проведения, способа учета наблюдения субъекта (объекта) контроля и надзора.

      3. Профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора осуществляется в соответствии с настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан с соблюдением всех следующих условий:

      1) органам контроля и надзора запрещается посещать субъекты (объекты) контроля и надзора;

      2) не требуются регистрация в уполномоченном органе в области правовой статистики и специальных учетов и предварительное уведомление субъекта контроля и надзора;

      3) по итогам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора составляются итоговые документы (справка, заключение, рекомендации и другие) без возбуждения дела об административном правонарушении в случае наличия нарушения, но с обязательным разъяснением субъекту контроля и надзора порядка его устранения.

      4. Результаты анализа профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора являются основанием для отбора субъектов (объектов) контроля и надзора для проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора.

      При наличии у органа контроля и надзора информационной системы оценки и управления рисками в автоматическом режиме результаты анализа профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора учитываются в данной информационной системе.

      Сноска. Глава 13 дополнена статьей 144-1 в соответствии с Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023); с изменением, внесенным Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 144-2. Профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора

      1. Профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора представляет собой контроль, который органы контроля и надзора проводят с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и по результатам которого в случае выявления нарушений субъектам контроля и надзора выносится предписание об их устранении без возбуждения административного производства, а также в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан, применяются меры оперативного реагирования.

      Профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора в отношении конкретного субъекта (объекта) контроля и надзора проводится при условии, что в предшествующем данному контролю году проводился в отношении данного субъекта (объекта) контроля и надзора профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора в соответствии с пунктом 5 статьи 131 и статьей 144-1 настоящего Кодекса.

      При наличии у органа контроля и надзора информационной системы, содержащей автоматизированную систему оценки и управления рисками, полугодовые списки проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора в обязательном порядке размещаются на объекте информационно-коммуникационной инфраструктуры "электронного правительства".

      2. Кратность профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора определяется органами контроля и надзора в отношении субъектов (объектов) контроля и надзора, отнесенных к высокой и средней степеням риска, не чаще двух раз в год.

      3. Для проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора регулирующие государственные органы разрабатывают и совместно с уполномоченным органом по предпринимательству утверждают акты, касающиеся критериев оценки степени риска для отбора субъектов (объектов) контроля и надзора, проверочных листов, которые размещаются на объекте информационно-коммуникационной инфраструктуры "электронного правительства.

      Примечание ИЗПИ!
      Часть первая пункта 4 предусмотрена в редакции Закона РК от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      4. Основанием для назначения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора является полугодовой список субъектов (объектов) контроля и надзора, утвержденный первым руководителем регулирующего государственного органа или местного исполнительного органа, за исключением случая формирования графиков и полугодовых списков в информационных системах оценки и управления рисками в автоматическом режиме.

      Примечание ИЗПИ!
      Часть вторая пункта 4 предусмотрена в редакции Закона РК от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      Полугодовые списки проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора формируются в отношении субъектов контроля и надзора с обязательным указанием объектов, в отношении которых назначен профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора.

      Примечание ИЗПИ!
      Часть третья пункта 4 предусмотрена в редакции Закона РК от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      В срок до 10 декабря года, предшествующего году проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора, и до 10 мая текущего календарного года органы контроля и надзора направляют утвержденные полугодовые списки проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора, в том числе в электронной форме, в уполномоченный орган в области правовой статистики и специальных учетов для формирования полугодового сводного списка проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора, за исключением случая формирования графиков и полугодовых списков в информационных системах оценки и управления рисками в автоматическом режиме.

      Форма полугодовых списков проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора определяется Генеральной прокуратурой Республики Казахстан.

      Внесение изменений в полугодовые списки проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора осуществляется в порядке, определяемом Генеральной прокуратурой Республики Казахстан.

      Уполномоченный орган в области правовой статистики и специальных учетов размещает полугодовой сводный список проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора на интернет-ресурсе Генеральной прокуратуры Республики Казахстан в срок до 25 декабря года, предшествующего году проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора, и до 25 мая текущего календарного года.

      На основании полугодового списка проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора орган контроля и надзора обязан уведомить в письменном виде субъект контроля и надзора (руководителя юридического лица либо его уполномоченное лицо, физическое лицо) о начале проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора не менее чем за тридцать календарных дней до его начала с указанием даты.

      Уведомление о начале проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора вручается нарочно, направляется в форме заказного почтового отправления с уведомлением о вручении либо посредством электронного документа, подписанного посредством электронной цифровой подписи, по адресу электронной почты субъекта контроля и надзора, если такой адрес ранее был представлен данным субъектом в орган контроля и надзора, или иным доступным способом.

      В случае, если субъект контроля и надзора, получивший уведомление о начале проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора, на момент профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора прошел государственную перерегистрацию в соответствии с пунктом 6 статьи 42 Гражданского кодекса Республики Казахстан, повторное уведомление о начале проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора не требуется.

      Положения частей седьмой, восьмой и девятой настоящего пункта не распространяются на профилактический контроль с посещением субъектов контроля и надзора, осуществляющих обращение с патогенными биологическими агентами I и (или) II групп патогенности.

      Примечание ИЗПИ!
      Пункт 4 предусмотрено дополнить частью одиннадцатой в соответствии с Законом РК от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      5. По итогам проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора в случае выявления нарушений орган контроля и надзора выдает предписание субъекту (объекту) контроля и надзора об их устранении с указанием сроков устранения.

      В ходе осуществления и (или) по итогам профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора могут быть применены меры оперативного реагирования без привлечения к административной ответственности в соответствии со статьей 136 настоящего Кодекса.

      Примечание ИЗПИ!
      В пункт 6 предусмотрено изменение Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие с 31.12.2025).

      6. Положения настоящей статьи не распространяются при осуществлении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора за соблюдением размера предельно допустимых розничных цен на социально значимые продовольственные товары, за исключением требований части первой пункта 1 и пункта 5 настоящей статьи.

      Сноска. Глава 13 дополнена статьей 144-2 в соответствии с Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023); с изменениями, внесенными Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 144-3. Контрольный закуп

      1. Под контрольным закупом понимается осуществление органом контроля и надзора покупки в рамках контроля продукции в форме товара.

      Контрольный закуп является самостоятельным видом профилактического контроля, порядок осуществления которого определяется законодательством Республики Казахстан и настоящей статьей.

      Порядок проведения контрольного закупа включает:

      1) основания для принятия решения о проведении контрольного закупа;

      2) решение руководителя органа контроля и надзора о проведении контрольного закупа с уведомлением государственного органа, осуществляющего в пределах своей компетенции деятельность в области государственной правовой статистики и специальных учетов;

      3) определение наименования продукции, в отношении которой необходимо проведение контрольного закупа, а также сроков его проведения;

      4) порядок проведения исследования закупленной продукции;

      5) оформление результатов проведения контрольного закупа.

      2. Контрольный закуп осуществляется в целях выявления факта реализации продукции, не соответствующей требованиям, установленным нормативными правовыми актами и (или) иными документами, предусмотренными законодательством Республики Казахстан.

      3. Контрольный закуп подтверждается платежным документом, содержащим информацию о перечне закупленной продукции и наименовании субъекта (объекта) контроля и надзора.

      4. По итогам контрольного закупа органами контроля и надзора осуществляется исследование закупленной продукции на соответствие требованиям, установленным нормативными правовыми актами и (или) иными документами, предусмотренными законодательством Республики Казахстан, с возможностью последующего применения мер запретительно-ограничительного характера в соответствии с частью второй статьи 153 настоящего Кодекса.

      4-1. Органы контроля и надзора уведомляют государственный орган, осуществляющий в пределах своей компетенции деятельность в области государственной правовой статистики и специальных учетов, об итогах контрольного закупа в порядке, определенном Генеральной прокуратурой Республики Казахстан.

      5. Контрольный закуп проводится в тех сферах деятельности, где законами Республики Казахстан прямо предусмотрено проведение такого вида профилактического контроля.

      При проведении контрольного закупа предметом контроля являются требования, предусмотренные законодательством Республики Казахстан. При этом меры оперативного реагирования применяются только в отношении нарушений требований, установленных в проверочных листах.

      6. Расходы, связанные с осуществлением контрольного закупа и исследованием закупленной продукции, осуществляются за счет бюджетных средств.

      Сноска. Глава 13 дополнена статьей 144-3 в соответствии с Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023); с изменениями, внесенным Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 144-4. Расследование

      1. Под расследованием понимается деятельность органов контроля и надзора по установлению причин и условий нарушения требований законодательства Республики Казахстан, определению субъектов (объектов) контроля и надзора, их допустивших, а равно принятие мер в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Расследование является самостоятельной формой контроля, осуществление которого определено настоящей статьей и законодательством Республики Казахстан.

      2. Целями расследования являются:

      1) установление причин нарушения требований законодательства Республики Казахстан и принятие соответствующих мер;

      2) определение субъектов (объектов) контроля и надзора, допустивших нарушения требований законодательства Республики Казахстан.

      3. Основаниями для проведения расследования являются:

      1) обращения физических и (или) юридических лиц, а также государственных органов по конкретным фактам причинения вреда жизни, здоровью человека, окружающей среде и законным интересам физических и юридических лиц, государства в случаях, когда такой факт коснулся широкого круга лиц и требуется установить конкретный субъект (объект) контроля и надзора, допустивший нарушения;

      2) информация (экстренное извещение) о наступлении смерти в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О здоровье народа и системе здравоохранения";

      3) информация (экстренное извещение), подаваемая государственными органами или субъектами деятельности, о возникновении и распространении эпидемии, фальсифицированных и незарегистрированных пестицидов, ветеринарных препаратов, кормовых добавок, очагов карантинных объектов и особо опасных вредных организмов, инфекционных, паразитарных заболеваний, отравлений, радиационных аварий;

      4) случаи повреждения здоровья работников, связанные с их трудовой деятельностью и приведшие к нетрудоспособности либо смерти;

      5) аварии, технологические нарушения или инциденты, по которым возникает необходимость выяснения обстоятельств, предшествовавших им, установление их причин, характера нарушений условий эксплуатации технических устройств, технологических процессов, нарушений требований промышленной безопасности, в области электроэнергетики, определение мероприятий по ликвидации последствий и предотвращению подобных аварий, технологических нарушений или инцидентов, материального ущерба, причиненного аварией, технологическим нарушением или инцидентом;

      6) результаты исследования продукции по итогам контрольного закупа в случае выявления нарушения требований, установленных нормативными правовыми актами и (или) иными документами, предусмотренными законодательством Республики Казахстан, представляющего опасность для жизни, здоровья человека и среды обитания.

      4. При наличии оснований, указанных в пункте 3 настоящей статьи, органом контроля и надзора принимается решение о проведении расследования.

      5. Порядок проведения расследования устанавливается законодательством Республики Казахстан.

      Порядок проведения расследования должен включать в себя:

      1) случаи, при которых проводится расследование;

      1-1) порядок оформления и содержание решения о проведении расследования с указанием:

      даты, времени и места вынесения решения;

      лица, вынесшего решение;

      2) сроки и продолжительность проведения расследования;

      3) сроки уведомления субъекта контроля и надзора, уполномоченного органа в области правовой статистики и специальных учетов, заинтересованных государственных органов о начале проведения расследования;

      4) порядок привлечения независимых экспертов и иных заинтересованных лиц;

      5) условия и порядок образования состава комиссии по расследованию;

      6) порядок оформления материалов расследования.

      6. Сроки проведения расследования не должны превышать тридцать календарных дней и могут быть продлены только один раз на тридцать календарных дней.

      7. По итогам проведения расследования органами контроля и надзора определяется субъект (субъекты) контроля и надзора, допустивший (допустившие) нарушение требований законодательства Республики Казахстан, ставшее основанием для проведения расследования.

      По итогам проведения расследования в отношении субъекта контроля и надзора, допустившего нарушение, принимаются меры, предусмотренные законами Республики Казахстан.

      Итоги проведения расследования публикуются на интернет-ресурсе органом контроля и надзора, за исключением сведений, составляющих государственные секреты либо иную охраняемую законами Республики Казахстан тайну.

      Органы контроля и надзора уведомляют государственный орган, осуществляющий в пределах своей компетенции деятельность в области государственной правовой статистики и специальных учетов, об итогах расследования в порядке, определенном Генеральной прокуратурой Республики Казахстан.

      При проведении расследования для установления причин нарушения требований законодательства Республики Казахстан и определения субъектов (объектов) контроля и надзора, допустивших нарушения указанных требований, предметом контроля являются требования, предусмотренные законодательством Республики Казахстан. При этом меры оперативного реагирования применяются только в отношении нарушений требований, установленных в проверочных листах.

      8. Расследование проводится в тех сферах деятельности, где законами Республики Казахстан прямо предусмотрено проведение такой формы контроля.

      Сноска. Глава 13 дополнена статьей 144-4 в соответствии с Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023); с изменениями, внесенными законами РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 145. Акт о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки

      1. Профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверка проводятся на основании акта органа контроля и надзора о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки.

      2. В акте о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки указываются:

      1) номер и дата акта;

      2) наименование государственного органа;

      3) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) и должность лица (лиц), уполномоченного (уполномоченных) на проведение профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      4) сведения о специалистах, консультантах и экспертах, привлекаемых для проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      5) наименование субъекта контроля и надзора или фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) физического лица, в отношении которого назначено проведение профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, его место нахождения, идентификационный номер, перечень объектов контроля и надзора, участок территории;

      6) предмет назначенного профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      7) срок проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      8) основания проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, в том числе нормативные правовые акты, обязательные требования которых подлежат профилактическому контролю с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверке;

      9) период проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      10) права и обязанности субъекта контроля и надзора, предусмотренные статьей 155 настоящего Кодекса;

      11) подпись лица, уполномоченного подписывать акты, и печать государственного органа;

      12) подпись руководителя юридического лица либо его уполномоченного лица, физического лица о получении или отказе в получении акта о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки.

      Сноска. Статья 145 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 146. Регистрация акта о назначении, дополнительного акта о продлении сроков профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки

      1. Акт о назначении, дополнительный акт о продлении сроков профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, за исключением встречных проверок, осуществляемых органами государственных доходов в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), в обязательном порядке регистрируются в уполномоченном органе в области правовой статистики и специальных учетов.

      Акт о назначении, дополнительный акт о продлении сроков профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки регистрируются в отношении субъекта контроля и надзора с обязательным указанием субъектов (объектов) контроля и надзора.

      Органы государственных доходов при проведении встречных проверок, предусмотренных Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), уведомляют уполномоченный орган в области правовой статистики и специальных учетов по месту нахождения субъекта (объекта) контроля и надзора.

      Регистрация акта о назначении, дополнительного акта о продлении сроков профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки носит учетный характер и используется для формирования и совершенствования ведомственных систем оценки и управления рисками.

      2. Акт о назначении, дополнительный акт о продлении сроков профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки органом контроля и надзора регистрируются до начала профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки в уполномоченном органе в области правовой статистики и специальных учетов путем их представления, в том числе в электронной форме, территориальному органу уполномоченного органа в области правовой статистики и специальных учетов по месту нахождения субъекта (объекта) контроля и надзора.

      Акт о назначении внеплановой проверки в соответствии с пунктом 15 статьи 129, пунктом 8 статьи 144, пунктом 3 статьи 146 настоящего Кодекса регистрируется в государственном органе, осуществляющем в пределах своей компетенции деятельность в области государственной правовой статистики и специальных учетов, путем его представления, в том числе в электронной форме, территориальному органу государственного органа, осуществляющему в пределах своей компетенции деятельность в области государственной правовой статистики и специальных учетов, по месту нахождения субъекта (объекта) контроля в течение следующего рабочего дня после дня начала внеплановой проверки.

      При регистрации акта о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки органом контроля и надзора предъявляются проверочные листы (при их наличии) с указанием пунктов требований, подлежащих профилактическому контролю с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверке.

      Порядок регистрации актов о назначении, дополнительных актов о продлении сроков профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, отказа в их регистрации и отмены, уведомлений о приостановлении, возобновлении, продлении сроков профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, изменении состава участников и представлении информационных учетных документов о профилактическом контроле с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверке и их результатах определяется Генеральной прокуратурой Республики Казахстан.

      3. В случае, когда необходимость профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки вызвана сложившейся социально-экономической ситуацией, требующей немедленного устранения угрозы общественному порядку, здоровью населения и национальным интересам Республики Казахстан, предусмотрена иными законами Республики Казахстан, а также при проведении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки во внеурочное время (ночное время, выходные или праздничные дни) в силу необходимости пресечения нарушений непосредственно в момент их совершения и проведения неотложных действий для закрепления доказательств регистрация актов о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки производится в уполномоченном органе в области правовой статистики и специальных учетов в течение следующего рабочего дня после начала профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки.

      Сноска. Статья 146 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023); с изменением, внесенным Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 147. Действия должностных лиц органов контроля и надзора при осуществлении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки

      1. Должностные лица органа контроля и надзора, прибывшие на объект для профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, обязаны предъявить субъекту контроля и надзора:

      1) акт о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки с отметкой о регистрации в уполномоченном органе в области правовой статистики и специальных учетов, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом;

      2) служебное удостоверение либо идентификационную карту;

      3) при необходимости – разрешение компетентного органа на посещение режимных объектов;

      4) медицинский допуск, наличие которого необходимо для посещения объектов, выданный в порядке, определенном уполномоченным органом в области здравоохранения.

      2. Началом проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки считается дата вручения субъекту контроля и надзора (руководителю юридического лица либо его уполномоченному лицу, физическому лицу) акта о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом, а также ознакомления субъекта контроля и надзора с проверочным листом (при его наличии) с указанием пунктов требований, подлежащих профилактическому контролю с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверке.

      3. В случаях отказа в принятии акта о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, ознакомлении с проверочным листом, а также воспрепятствования доступу должностного лица органа, осуществляющего профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверку, к материалам, необходимым для проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, составляется протокол об административном правонарушении, предусмотренном статьей 462 Кодекса Республики Казахстан "Об административных правонарушениях".

      Протокол подписывается должностным лицом органа контроля и надзора, осуществляющим профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверку, и руководителем юридического лица либо его уполномоченным лицом, физическим лицом.

      Руководитель юридического лица либо его уполномоченное лицо, физическое лицо вправе отказаться от подписания протокола, дав письменное объяснение причины отказа.

      Отказ от получения акта о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки не является основанием для отмены профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки.

      Профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверка могут проводиться только тем должностным лицом (лицами), которое (которые) указано (указаны) в акте о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки.

      При этом состав должностных лиц, проводящих профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверку, может изменяться по решению органа контроля и надзора, о чем субъект контроля и надзора и уполномоченный орган в области правовой статистики и специальных учетов уведомляются до начала участия в профилактическом контроле с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверке лиц, не указанных в акте о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, с указанием причины замены.

      4. При необходимости одновременного проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки нескольких субъектов контроля и надзора по одному и тому же кругу вопросов одним органом контроля и надзора данный орган обязан оформить акт о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки на каждого субъекта контроля и надзора и зарегистрировать его в уполномоченном органе в области правовой статистики и специальных учетов, за исключением налоговой проверки, проводимой по вопросам:

      1) постановки на регистрационный учет в налоговых органах;

      2) наличия контрольно-кассовых машин или трехкомпонентной интегрированной системы;

      3) наличия и подлинности средств идентификации и учетно-контрольных марок;

      4) наличия сопроводительных накладных на товары и соответствия наименования, количества (объема) товаров сведениям, указанным в сопроводительных накладных на товары:

      при перемещении, реализации и (или) отгрузке товаров по территории Республики Казахстан;

      при ввозе товаров на территорию Республики Казахстан с территории государств, не являющихся членами Евразийского экономического союза, и государств – членов Евразийского экономического союза;

      при вывозе товаров с территории Республики Казахстан на территорию государств, не являющихся членами Евразийского экономического союза, и государств – членов Евразийского экономического союза;

      5) наличия лицензии;

      6) наличия оборудования (устройства), предназначенного для осуществления платежей с использованием платежных карточек;

      7) наличия товарно-транспортных накладных на импортируемые товары и соответствия наименования товаров сведениям, указанным в товарно-транспортных накладных, при проверке автомобильных транспортных средств на постах транспортного контроля или органов внутренних дел;

      8) наличия документов, предусмотренных нормативными правовыми актами Республики Казахстан, принятыми в реализацию международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан, при вывозе товаров с территории Республики Казахстан на территорию государств – членов Евразийского экономического союза и соответствия товаров сведениям, указанным в документах.

      Сноска. Статья 147 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 148. Сроки проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки

      1. Сроки проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки устанавливаются с учетом объема предстоящих работ, а также поставленных задач и не должны превышать:

      1) для субъектов микропредпринимательства – не более пяти рабочих дней и с продлением до пяти рабочих дней;

      2) для субъектов малого, среднего и крупного предпринимательства, а также субъектов контроля и надзора, не являющихся субъектами частного предпринимательства:

      при проведении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки на соответствие требованиям – не более пятнадцати рабочих дней и с продлением на срок не более пятнадцати рабочих дней;

      при проведении внеплановых проверок – не более десяти рабочих дней и с продлением до десяти рабочих дней.

      2. Сроки проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки могут быть продлены только один раз в сроки, определенные пунктом 1 настоящей статьи, руководителем органа контроля и надзора (либо лицом, исполняющим его обязанности) только в случаях необходимости:

      1) получения информации от иностранных государственных органов в рамках международных договоров Республики Казахстан;

      2) установления местонахождения лица, в отношении которого проводятся профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверка;

      3) получения результатов лабораторных исследований.

      В случае продления сроков профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки орган контроля и надзора оформляет дополнительный акт о продлении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки с регистрацией в уполномоченном органе в области правовой статистики и специальных учетов, в котором указываются номер и дата регистрации предыдущего акта о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки и причина продления.

      В случае продления сроков профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки орган контроля и надзора в обязательном порядке уведомляет об этом субъект контроля и надзора (руководителя юридического лица либо его уполномоченное лицо, физическое лицо), за исключением случая, предусмотренного подпунктом 2) части первой настоящего пункта.

      Уведомление о продлении сроков профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки направляется органом контроля и надзора за один рабочий день до продления в форме заказного почтового отправления с уведомлением о вручении либо посредством электронного документа, подписанного посредством электронной цифровой подписи, по адресу электронной почты субъекта контроля и надзора, если такой адрес ранее был представлен данным субъектом в орган контроля и надзора, или иным доступным способом.

      Сноска. Статья 148 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 149. Порядок отбора образцов продукции

      1. Отбор образцов продукции проводится при профилактическом контроле с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверке, расследовании.

      Количество отбираемых образцов продукции определяется в соответствии с требованиями нормативных правовых актов и нормативных документов Республики Казахстан на продукцию и методы испытаний продукции.

      2. Отбор образцов продукции производится должностным лицом органа контроля и надзора в присутствии руководителя или представителя субъекта контроля и надзора и уполномоченного лица субъекта контроля и надзора и удостоверяется актом отбора образцов продукции.

      Отобранные образцы продукции должны быть укомплектованы, упакованы и опломбированы (опечатаны).

      3. Акт отбора образцов продукции составляется в трех экземплярах. Все экземпляры акта подписываются должностным лицом органа контроля и надзора, отобравшим образцы продукции, и руководителем либо представителем субъекта контроля и надзора и уполномоченным лицом субъекта контроля и надзора.

      Один экземпляр акта отбора образцов продукции вместе с направлением и образцами продукции, отобранными должным образом, направляется в организацию, уполномоченную законодательством Республики Казахстан для проведения экспертизы (анализа, испытания).

      Второй экземпляр акта отбора образцов продукции остается у субъекта контроля и надзора.

      Третий экземпляр акта отбора образцов продукции хранится у должностного лица органа контроля и надзора, осуществившего отбор образцов продукции.

      В акте отбора образцов продукции указываются:

      1) место и дата составления;

      2) номер и дата решения руководителя органа контроля и надзора, на основании которого осуществляется отбор образцов продукции;

      3) должности, фамилии, имена и отчества (если они указаны в документах, удостоверяющих личность) должностных лиц органа контроля и надзора, осуществляющих отбор образцов продукции;

      4) наименование и место нахождения субъекта (объекта) контроля и надзора, у которого производится отбор образцов продукции;

      5) должность и фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) руководителя или представителя субъекта контроля и надзора и уполномоченного лица субъекта контроля и надзора;

      6) перечень и количество отобранных образцов продукции с указанием производителя, даты производства, серии (номера) партии, общей стоимости образцов;

      7) вид упаковки и номер печати (пломбы).

      4. Расходы на лабораторные исследования образцов продукции, отобранных должностными лицами органа контроля и надзора, финансируются за счет бюджетных средств.

      Сноска. Статья 149 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023); с изменениями, внесенными Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 150. Акт отбора образцов продукции

      Сноска. Статья 150 исключена Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).


Статья 151. Ограничения при проведении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки

      При проведении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки должностные лица органа контроля и надзора не вправе:

      1) проверять выполнение требований, не установленных в проверочных листах данного органа контроля и надзора, а также если такие требования не относятся к компетенции государственного органа, от имени которого действуют данные должностные лица;

      2) требовать предоставления документов, информации, образцов продукции, проб обследования объектов окружающей среды и объектов производственной среды, если они не являются объектами профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки или не относятся к предмету профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      3) отбирать образцы продукции, пробы обследования объектов окружающей среды и объектов производственной среды для проведения их исследований, испытаний, измерений без оформления акта об отборе указанных образцов, проб по установленной форме и (или) в количестве, превышающем нормы, установленные национальными стандартами, правилами отбора образцов, проб и методами их исследований, испытаний, измерений, техническими регламентами или действующими до дня их вступления в силу иными нормативными техническими документами, правилами и методами исследований, испытаний, измерений;

      4) разглашать и (или) распространять информацию, полученную в результате проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки и составляющую коммерческую, налоговую или иную охраняемую законом тайну, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан;

      5) превышать установленные сроки проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      6) проводить профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверку субъекта (объекта) контроля и надзора, в отношении которого ранее проводились профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки его вышестоящим (нижестоящим) органом либо иным государственным органом по одному и тому же вопросу за один и тот же период, за исключением случаев, предусмотренных подпунктами 2-1), 3), 4), 5), 6), 7) и 8) пункта 5 статьи 144 настоящего Кодекса;

      7) проводить мероприятия, носящие затратный характер, в целях проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки за счет субъектов контроля и надзора.

      Сноска. Статья 151 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023); с изменением, внесенным Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 152. Порядок оформления результатов профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки

      1. По результатам профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки должностным лицом органа контроля и надзора составляются:

      1) акт о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      2) предписание об устранении выявленных нарушений в случаях выявления нарушений.

      2. В акте о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки указываются:

      1) дата, время и место составления акта;

      2) наименование органа контроля и надзора;

      3) дата и номер акта о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки (дополнительного акта о продлении срока при его наличии), на основании которого проведены профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      4) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) и должность лица (лиц), проводившего (проводивших) профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверку;

      5) наименование или фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) субъекта контроля и надзора, должность представителя физического или юридического лица, присутствовавшего при проведении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      6) дата, место и период проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      7) сведения о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, в том числе о выявленных нарушениях, их характере;

      8) наименование проверочного листа и пункты требований, по которым выявлены нарушения;

      9) сведения об ознакомлении или отказе в ознакомлении с актом о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки представителей субъекта контроля и надзора, а также лиц, присутствовавших при проведении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, их подписи или отказ от подписи;

      10) подпись должностного лица (лиц), проводившего (проводивших) профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверку.

      3. К акту о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки прилагаются:

      1) предписание об устранении выявленных нарушений в случае выявления нарушений;

      2) акты отбора образцов продукции, обследования объектов окружающей среды и объектов производственной среды, протоколы (заключения) проведенных исследований (испытаний) и экспертиз и другие документы или их копии, связанные с результатами профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, – при их наличии.

      4. По каждому акту о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, в ходе проведения которых были выявлены нарушения пунктов требований проверочных листов, может быть выдано только одно предписание об устранении выявленных нарушений.

      5. Формы акта о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, акта о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, предписания об устранении выявленных нарушений утверждаются Генеральной прокуратурой Республики Казахстан, за исключением акта (уведомлений) о назначении, результатах проверок, осуществляемых органами государственных доходов.

      6. В предписании об устранении выявленных нарушений указываются:

      1) дата, время и место составления предписания;

      2) наименование органа контроля и надзора;

      3) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) и должность лица (лиц), проводившего (проводивших) профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверку;

      4) наименование или фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) субъекта контроля и надзора, должность представителя физического или юридического лица, присутствовавшего при проведении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      5) дата, место и период проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      6) перечень выявленных нарушений в соответствии с пунктами требований проверочного листа с обязательным указанием степени тяжести нарушения в соответствии с субъективными критериями оценки степени риска;

      7) указания по устранению выявленных нарушений с указанием сроков их устранения;

      8) сведения об ознакомлении или отказе в ознакомлении с предписанием представителя субъекта контроля и надзора (руководителя юридического лица либо его уполномоченного лица, физического лица), а также лиц, присутствовавших при профилактическом контроле с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверке, их подписи или отказ от подписи;

      9) подпись должностного лица (лиц), проводившего (проводивших) профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверку.

      7. Сроки исполнения предписания об устранении выявленных нарушений определяются с учетом обстоятельств, оказывающих влияние на реальную возможность его исполнения, но не менее десяти календарных дней со дня вручения предписания об устранении выявленных нарушений.

      Сроки об устранении выявленных нарушений устанавливаются законами Республики Казахстан.

      При определении сроков исполнения предписания об устранении выявленных нарушений учитываются:

      1) наличие у субъекта контроля и надзора организационных, технических и финансовых возможностей по устранению нарушений;

      2) особенности технического состояния используемых производственных объектов;

      3) сроки получения в государственных органах, местных исполнительных органах соответствующего разрешения или подачи уведомления, предусмотренного приложениями 1, 2 и 3 к Закону Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях", а также иных обязательных заключений, согласований и других документов, установленных законами Республики Казахстан.

      В случае необходимости дополнительных временных и (или) финансовых затрат субъект контроля и надзора не позднее трех рабочих дней со дня вручения ему акта о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки и предписания об устранении выявленных нарушений вправе обратиться в орган контроля и надзора, проводивший профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверку, с заявлением о продлении сроков устранения выявленных нарушений, за исключением нарушений требований, являющихся основанием для применения мер оперативного реагирования.

      В заявлении субъект контроля и надзора обязан изложить меры, которые будут приняты по устранению выявленных нарушений, и объективные причины продления сроков их устранения.

      Орган контроля и надзора, проводивший профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверку, в течение трех рабочих дней со дня получения заявления с учетом изложенных в заявлении о продлении сроков устранения выявленных нарушений доводов принимает решение о продлении сроков устранения выявленных нарушений или отказе в продлении с мотивированным обоснованием.

      8. Акт о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, предписание об устранении выявленных нарушений составляются в трех экземплярах.

      Органом контроля и надзора первый экземпляр акта о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, предписания об устранении выявленных нарушений сдается в электронной форме в уполномоченный орган в области правовой статистики и специальных учетов и его территориальные органы, второй экземпляр на бумажном носителе под роспись или в электронной форме вручается субъекту контроля и надзора (руководителю юридического лица либо его уполномоченному лицу, физическому лицу) для ознакомления и принятия мер по устранению выявленных нарушений и других действий, третий остается у органа контроля и надзора.

      Акт о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, предписание об устранении выявленных нарушений, сформированные в электронной форме, по выбору субъекта контроля и надзора передаются посредством веб-портала "электронного правительства" или информационных систем уполномоченного органа в области правовой статистики и специальных учетов.

      Акт о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, предписание об устранении выявленных нарушений, сформированные в электронной форме, направляются на адрес электронной почты, указанный субъектом контроля и надзора.

      9. В случае наличия замечаний и (или) возражений по результатам профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки руководитель юридического лица или физическое лицо либо их представители излагают замечания и (или) возражения в письменном виде.

      Замечания и (или) возражения прилагаются к акту о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, о чем делается соответствующая отметка.

      10. Изъятие и выемка подлинных бухгалтерских и иных документов запрещаются, если иное не предусмотрено частью второй настоящего пункта.

      Изъятие и выемка подлинных документов производятся в соответствии с нормами Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан, а также в случаях, предусмотренных Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях.

      11. В случае отсутствия нарушений требований, установленных законодательством Республики Казахстан, при проведении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки в акте о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки производится соответствующая запись.

      12. Завершением срока профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки считается день вручения субъекту контроля и надзора акта о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки не позднее срока окончания профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, указанного в акте о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки (дополнительном акте о продлении срока при его наличии).

      13. В течение срока устранения выявленных нарушений, указанных в предписании об устранении выявленных нарушений, субъект контроля и надзора обязан предоставить в орган контроля и надзора, проводивший профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверку, информацию об устранении выявленных нарушений.

      14. В случае непредоставления субъектом контроля и надзора в установленный срок информации об исполнении предписания об устранении выявленных нарушений по результатам профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки орган контроля и надзора в течение двух рабочих дней направляет субъекту контроля и надзора запрос о необходимости предоставления информации об исполнении предписания.

      В случае непредоставления информации об исполнении предписания об устранении выявленных нарушений в соответствии с частью первой настоящего пункта или неустранения нарушений орган контроля и надзора вправе назначить внеплановую проверку в соответствии с подпунктом 2) пункта 5 статьи 144 настоящего Кодекса.

      15. В случае устранения выявленных нарушений в сроки, указанные в предписании об устранении выявленных нарушений, субъект контроля и надзора обязан предоставить в орган контроля и надзора, проводивший профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверку, исчерпывающую информацию об устранении выявленных нарушений с подробным описанием порядка и способов устранения нарушений.

      К предоставленной информации об устранении выявленных нарушений субъект контроля и надзора прилагает (при необходимости) материалы, доказывающие факт устранения нарушения.

      В этом случае проведение внеплановой проверки в соответствии с подпунктом 2) пункта 5 статьи 144 настоящего Кодекса не требуется.

      Сноска. Статья 152 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023); с изменениями, внесенными Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 152-1. Порядок оформления результатов профилактического контроля и надзора с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора

      Сноска. Глава 13 дополнена статьей 152-1 в соответствии с Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); исключена Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 153. Меры, принимаемые должностными лицами органов контроля и надзора по фактам нарушений, выявленных при осуществлении контроля

      1. Если в результате проведения контроля и надзора будет выявлен факт нарушений субъектом (объектом) контроля и надзора требований, установленных законодательством Республики Казахстан в соответствии с пунктом 2 статьи 132 и пунктом 3 статьи 143 настоящего Кодекса, должностное лицо (должностные лица) органа контроля и надзора в пределах полномочий, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, обязано (обязаны) принять предусмотренные законами Республики Казахстан меры по устранению выявленных нарушений, их предупреждению, предотвращению возможного причинения вреда жизни, здоровью людей и окружающей среде, правам и законным интересам физических и юридических лиц, а также меры по привлечению лиц, допустивших нарушения, к ответственности, установленной законами Республики Казахстан.

      При принятии мер оперативного реагирования согласно статье 136 настоящего Кодекса в отношении субъекта (объекта) контроля и надзора орган контроля и надзора оформляет акт надзора.

      2. В акте надзора указываются:

      1) вид меры оперативного реагирования;

      2) дата, время и место составления акта;

      3) наименование государственного органа;

      4) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) и должность лица, составляющего акт;

      5) наименование или фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) субъекта контроля и надзора, фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) его руководителя, а также должность представителя субъекта контроля и надзора, присутствовавшего при оформлении акта;

      6) основание применения меры оперативного реагирования;

      7) срок действия меры оперативного реагирования (при необходимости);

      8) сведения о получении или отказе от получения акта (дата и подпись руководителя субъекта контроля и надзора или представителя субъекта контроля и надзора);

      9) подпись должностного лица, оформившего акт;

      10) должность, фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) и подпись руководителя органа контроля и надзора.

      3. Акт надзора вручается субъекту контроля и надзора одним из следующих способов:

      1) нарочно под роспись;

      2) заказным письмом с уведомлением о его вручении;

      3) электронным способом – на электронный адрес субъекта контроля и надзора.

      К акту надзора могут прилагаться записи технических средств контроля, приборов наблюдения и фиксации, фото- и видеоаппаратуры (при их наличии), относящиеся к предмету меры оперативного реагирования.

      Сноска. Статья 153 - в редакции Закона РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 154. Права и обязанности должностных лиц государственных органов при осуществлении контроля

      1. Должностные лица государственных органов при проведении контроля за субъектами (объектами) контроля и надзора имеют право:

      1) беспрепятственного доступа на территорию и в помещения объекта контроля и надзора при предъявлении документов, указанных в пункте 1 статьи 147 настоящего Кодекса;

      2) получать копии документов (сведений) на бумажных и электронных носителях для приобщения к акту о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки или к предписанию об устранении выявленных нарушений по итогам профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, а также доступ к автоматизированным базам данных (информационным системам) в соответствии с предметом профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      3) осуществлять аудио-, фото- и видеосъемку;

      4) использовать записи технических средств контроля, приборов наблюдения и фиксации, фото- и видеоаппаратуры, относящиеся к предмету профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      5) привлекать специалистов, консультантов и экспертов государственных органов и подведомственных организаций.

      2. Должностным лицам органов контроля и надзора, осуществляющим профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверку, запрещается предъявлять требования и обращаться с просьбами, не относящимися к предмету профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки.

      3. Должностные лица органов контроля и надзора при проведении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки обязаны:

      1) соблюдать законодательство Республики Казахстан, права и законные интересы субъектов контроля и надзора;

      2) проводить профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверку на основании и в строгом соответствии с порядком, установленным настоящим Кодексом и (или) иными законами Республики Казахстан;

      3) не препятствовать установленному режиму работы субъектов (объектов) контроля и надзора в период проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      4) своевременно и в полной мере исполнять предоставленные в соответствии с законами Республики Казахстан полномочия по предупреждению, выявлению и пресечению нарушений требований, установленных законодательством Республики Казахстан в соответствии с пунктом 2 статьи 132 и пунктом 3 статьи 143 настоящего Кодекса;

      5) не препятствовать субъекту контроля и надзора либо его уполномоченному представителю присутствовать при проведении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, давать разъяснения по вопросам, относящимся к предмету профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      6) предоставлять субъекту контроля и надзора необходимую информацию, относящуюся к предмету профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      7) вручить субъекту контроля и надзора акт о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, в случаях выявления нарушений – предписание об устранении выявленных нарушений по результатам проведенных профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки в день их окончания либо в порядке и сроки, которые установлены Законом Республики Казахстан "О государственном регулировании, контроле и надзоре финансового рынка и финансовых организаций";

      8) обеспечить сохранность документов и сведений, полученных в результате проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки.

      Сноска. Статья 154 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 155. Права и обязанности субъекта контроля и надзора либо его уполномоченного представителя при осуществлении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки

      1. Субъекты контроля и надзора либо их уполномоченные представители при осуществлении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки вправе:

      1) не допускать к профилактическому контролю с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверке должностных лиц органов контроля и надзора, прибывших для проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки на объект, в случаях:

      несоблюдения кратности проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки на соответствие требованиям, указанным в нормативных правовых актах Республики Казахстан, утвержденных в соответствии со статьей 141 настоящего Кодекса;

      превышения либо истечения указанных в акте о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки (дополнительном акте о продлении срока при его наличии) сроков, не соответствующих срокам, установленным настоящим Кодексом;

      назначения органом контроля и надзора профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки субъекта (объекта) контроля и надзора, в отношении которого ранее проводились профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверка по одному и тому же вопросу за один и тот же период, за исключением случаев, предусмотренных подпунктами 3), 4), 5), 6), 7) и 8) пункта 5 статьи 144 настоящего Кодекса;

      отсутствия информации и документов, предусмотренных статьями 141, 143 и пунктом 1 статьи 146 настоящего Кодекса;

      назначения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки за период, выходящий за рамки промежутка времени, указанного в заявлении или сообщении о совершенных либо готовящихся уголовных правонарушениях, в иных обращениях о нарушениях прав и законных интересов физических, юридических лиц и государства;

      поручения проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки лицам, не имеющим на то соответствующих полномочий;

      указания в одном акте о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки нескольких субъектов контроля и надзора, подвергаемых профилактическому контролю с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверке;

      продления сроков профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки свыше срока, установленного настоящим Кодексом;

      грубых нарушений требований настоящего Кодекса в соответствии с пунктом 2 статьи 156 настоящего Кодекса;

      2) не представлять документы и сведения, если они не относятся к предмету проводимого профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, а также к периоду, указанному в акте о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      3) обжаловать акт о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, акт о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, предписание об устранении выявленных нарушений по итогам профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, а также действия (бездействие) должностных лиц органов контроля и надзора в порядке, установленном настоящим Кодексом и законодательством Республики Казахстан;

      4) не исполнять не основанные на законе запреты органов контроля и надзора или должностных лиц, ограничивающие деятельность субъектов (объектов) контроля и надзора;

      5) фиксировать процесс осуществления профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, а также отдельные действия должностного лица, проводимые им в рамках профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, с помощью средств аудио- и видеотехники, не создавая препятствий деятельности должностного лица;

      6) привлекать третьих лиц к участию в профилактическом контроле с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверке в целях представления своих интересов и прав, а также осуществления третьими лицами действий, предусмотренных подпунктом 5) настоящего пункта.

      2. Субъекты контроля и надзора либо их уполномоченные представители при проведении органами контроля и надзора профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки обязаны:

      1) обеспечить беспрепятственный доступ должностных лиц органов контроля и надзора на территорию и в помещения субъекта (объекта) контроля и надзора при соблюдении требований пункта 1 статьи 146 настоящего Кодекса;

      2) с соблюдением требований по охране коммерческой, налоговой либо иной охраняемой законом тайны представлять должностным лицам органов контроля и надзора копии документов (сведений) на бумажных и электронных носителях для приобщения к акту о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки и предписанию об устранении выявленных нарушений, а также предоставлять доступ к автоматизированным базам данных (информационным системам) в соответствии с предметом профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      3) сделать отметку о получении на втором экземпляре акта о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      4) сделать отметку о получении на втором экземпляре акта о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки в день окончания профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      5) сделать отметку о получении на втором экземпляре предписания об устранении выявленных нарушений по результатам профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      6) не допускать внесения изменений и дополнений в проверяемые документы в период проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом либо иными законами Республики Казахстан;

      7) обеспечить безопасность лиц, прибывших для проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки на объект, от вредных и опасных производственных факторов воздействия в соответствии с установленными для данного объекта нормативами;

      8) в случае получения уведомления о начале проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки находиться на месте нахождения объекта контроля и надзора в назначенные сроки профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки.

      Сноска. Статья 155 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023); с изменением, внесенным Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 156. Недействительность профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, проведенных с грубым нарушением требований настоящего Кодекса

      1. Профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки признаются недействительными, если они проведены органом контроля и надзора с грубым нарушением требований к организации и проведению профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, установленных настоящим Кодексом.

      Акт профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки и предписание об устранении выявленных нарушений по итогам профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, признанных недействительными, не могут являться доказательством нарушения субъектами контроля и надзора требований, установленных в соответствии с пунктом 2 статьи 132 и пунктом 3 статьи 143 настоящего Кодекса.

      Признание профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки недействительными является основанием для отмены вышестоящим государственным, в том числе коллегиальным, органом или судом акта данного профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, предписания об устранении выявленных нарушений по результатам профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки.

      Рассмотрение вышестоящим государственным органом заявления субъекта контроля и надзора об отмене акта в связи с недействительностью профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, отмене предписания об устранении выявленных нарушений в связи с недействительностью профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки осуществляется в течение десяти рабочих дней со дня подачи заявления.

      Нарушение установленного срока рассмотрения такого заявления решается в пользу субъекта контроля и надзора.

      2. К грубым нарушениям требований настоящего Кодекса относятся:

      1) отсутствие оснований проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      2) отсутствие акта о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      3) отсутствие уведомления, а равно несоблюдение сроков уведомления о начале проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      4) нарушение требований статьи 151 настоящего Кодекса;

      5) нарушение периодичности проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки на соответствие требованиям, указанным в нормативных правовых актах Республики Казахстан, утвержденных в соответствии со статьей 141 настоящего Кодекса;

      6) непредставление субъекту контроля и надзора акта о назначении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки;

      7) назначение органами контроля и надзора профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки по вопросам, не входящим в их компетенцию;

      8) проведение профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки без регистрации акта о профилактическом контроле с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверке в уполномоченном органе в области правовой статистики и специальных учетов, когда такая регистрация обязательна;

      9) нарушение сроков проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, предусмотренных статьей 148 настоящего Кодекса;

      10) проведение профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора без проведения предварительного профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора в соответствии с пунктом 5 статьи 131 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 156 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 157. Порядок обжалования решений, действий (бездействия) органов контроля и надзора и их должностных лиц

      1. В случае нарушения прав и законных интересов субъектов контроля и надзора при осуществлении контроля субъект контроля и надзора вправе обжаловать решения, действия (бездействие) органов контроля и надзора и их должностных лиц в вышестоящий государственный орган в порядке, предусмотренном главой 29 настоящего Кодекса, либо в суд в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      2. Обжалование решений, действий (бездействия) органов контроля и надзора и их должностных лиц, связанных с расследованием уголовного дела, субъектом контроля и надзора осуществляется в порядке, установленном Уголовно-процессуальным кодексом Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 157 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Параграф 3. Контроль за соблюдением условий инвестиционных контрактов

      Сноска. Параграф 3 исключен Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

РАЗДЕЛ 4. ЭКОНОМИЧЕСКАЯ КОНКУРЕНЦИЯ
Глава 14. КОНКУРЕНЦИЯ

Статья 160. Цели государственного регулирования конкуренции

      Целями государственного регулирования конкуренции являются защита конкуренции, поддержание и создание благоприятных условий для добросовестной конкуренции на товарных рынках Республики Казахстан и эффективного функционирования товарных рынков, обеспечение единства экономического пространства, свободного перемещения товаров и свободы экономической деятельности в Республике Казахстан, регулирование и ограничение монополистической деятельности в соответствии с настоящим Кодексом, содействие добросовестной конкуренции и предупреждение нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, пресечение антиконкурентных действий государственных, местных исполнительных органов, организаций, наделенных государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка, и недобросовестной конкуренции.

      Сноска. Статья 160 в редакции Закона РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017).

Статья 161. Отношения в сфере государственного регулирования конкуренции

      1. Настоящий раздел распространяется на отношения, которые влияют или могут повлиять на конкуренцию на товарных рынках Республики Казахстан, в которых участвуют субъекты рынка, потребители, а также государственные органы и местные исполнительные органы. При этом потребителем признается физическое или юридическое лицо, приобретающее товар для собственных нужд.

      2. Положения настоящего раздела применяются также к совершенным за пределами территории Республики Казахстан действиям субъекта рынка, если в результате таких действий выполняется одно из следующих условий:

      1) прямо или косвенно затрагиваются находящиеся на территории Республики Казахстан основные средства и (или) нематериальные активы либо акции (доли участия в уставном капитале) субъектов рынка, имущественные или неимущественные права в отношении юридических лиц Республики Казахстан;

      2) ограничивается конкуренция в Республике Казахстан.

Статья 162. Понятие конкуренции

      1. Конкуренцией является состязательность субъектов рынка, при которой их самостоятельные действия эффективно ограничивают возможность каждого из них односторонне воздействовать на общие условия обращения товаров на соответствующем товарном рынке.

      2. Конкуренция основывается на началах состязательности, добросовестности, законности, соблюдении прав потребителей, которые применяются одинаковым образом, в равной мере и на равных условиях ко всем субъектам рынка независимо от организационно-правовой формы и места регистрации таких субъектов рынка.

Статья 163. Государственная политика в сфере конкуренции

      1. Антимонопольным органом является государственный орган, осуществляющий руководство в сфере защиты конкуренции и ограничения монополистической деятельности, контроль и регулирование деятельности, отнесенной к сфере государственной монополии.

      2. Антимонопольный орган вырабатывает предложения по формированию государственной политики в сфере защиты конкуренции и ограничения монополистической деятельности.

      3. Центральные и местные исполнительные органы принимают участие в реализации государственной политики в области конкуренции в пределах их компетенции, определенной настоящим Кодексом и иным законодательством Республики Казахстан.

      4. Государственные органы в пределах своей компетенции обязаны принимать меры по развитию конкуренции при реализации государственной политики в соответствующих отраслях экономики и не совершать действий (бездействия), отрицательно влияющих на конкуренцию.

      Сноска. Статья 163 с изменением, внесенным Законом РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017).

Статья 163-1. Обязательные услуги, оказываемые субъектами естественных монополий и квазигосударственного сектора

      1. В целях обеспечения безопасности производства отдельных видов товаров, работ, услуг субъекты естественных монополий и квазигосударственного сектора оказывают обязательные услуги физическим и юридическим лицам, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

      2. Под обязательными услугами понимается деятельность (действия, процессы), осуществляемая субъектами естественных монополий и (или) квазигосударственного сектора, получение которых для физических и юридических лиц является обязательным в соответствии с законодательством Республики Казахстан, а также подтверждает их право на осуществление ими своей деятельности или действий (операций), а неполучение таких услуг влечет административную или гражданско-правовую ответственность.

      3. При оказании обязательных услуг физическим и юридическим лицам субъекты естественных монополий и квазигосударственного сектора используют объекты информатизации, а также представляют данные в машиночитаемом виде в объекты информатизации "электронного правительства" в соответствии с Правилами оказания обязательных услуг субъектами естественных монополий и квазигосударственного сектора в рамках защиты конкуренции и ограничения монополистической деятельности.

      Сноска. Глава 14 дополнена статьей 163-1 в соответствии с Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие с 01.01.2019); с изменением, внесенным Законом РК от 05.04.2023 № 221-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 164. Субъект рынка

      Субъектом рынка являются:

      1) физическое лицо, осуществляющее предпринимательскую деятельность;

      2) юридическое лицо Республики Казахстан или его филиал, являющийся самостоятельным налогоплательщиком (за исключением финансовых организаций), осуществляющие предпринимательскую деятельность;

      3) иностранное юридическое лицо (его филиал и представительство), осуществляющее предпринимательскую деятельность;

      4) некоммерческая организация, осуществляющая предпринимательскую деятельность в соответствии с ее уставными целями.

      Сноска. Статья 164 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 165. Группа лиц

      1. Группой лиц признается совокупность физических лиц и (или) юридических лиц, соответствующих одному или нескольким из следующих признаков:

      1) субъект рынка и физическое лицо или юридическое лицо, если такое физическое лицо или такое юридическое лицо имеет в силу своего участия в данном субъекте рынка либо в соответствии с полномочиями, полученными, в том числе на основании письменного соглашения, от других лиц, право распоряжаться более чем пятьюдесятью процентами общего количества голосов, приходящихся на голосующие акции (доли участия в уставном капитале, паи) данного субъекта рынка, для национальных компаний допускается право распоряжаться не менее чем сорока процентами общего количества голосов, приходящихся на голосующие акции (доли участия в уставном капитале, паи) данного субъекта рынка;

      2) субъект рынка и физическое лицо или юридическое лицо, если такое физическое лицо или такое юридическое лицо осуществляет функции единоличного исполнительного органа данного субъекта рынка;

      3) субъект рынка и физическое лицо или юридическое лицо, если такое физическое лицо или такое юридическое лицо на основании учредительных документов данного субъекта рынка или заключенного с данным субъектом рынка договора вправе давать данному субъекту рынка обязательные для исполнения указания;

      4) юридические лица, в которых более чем пятьдесят процентов количественного состава коллегиального исполнительного органа и (или) совета директоров (наблюдательного совета, совета фонда) составляют одни и те же физические лица;

      5) субъект рынка и физическое лицо или юридическое лицо, если по предложению такого физического лица или такого юридического лица назначен или избран единоличный исполнительный орган данного субъекта рынка;

      6) субъект рынка и физическое лицо или юридическое лицо, если по предложению такого физического лица или такого юридического лица избрано более чем пятьдесят процентов количественного состава коллегиального исполнительного органа либо совета директоров (наблюдательного совета) данного субъекта рынка;

      7) физическое лицо, его супруга (супруг), родители (в том числе усыновители), дети (в том числе усыновленные), полнородные и неполнородные братья и сестры;

      8) лица, каждое из которых по какому-либо из указанных в подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6) и 7) настоящего пункта признаку входит в группу с одним и тем же лицом, а также другие лица, входящие с любым из таких лиц в группу по какому-либо из указанных в подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6) и 7) настоящего пункта признаку;

      9) субъект рынка, физические лица и (или) юридические лица, которые по какому-либо из указанных в подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7) и 8) настоящего пункта признаку входят в группу лиц, если такие лица в силу своего совместного участия в данном субъекте рынка или в соответствии с полномочиями, полученными от других лиц, имеют право распоряжаться более чем пятьюдесятью процентами голосующих акций (долей участия в уставном капитале, паев) данного субъекта рынка, для национальных компаний допускается право распоряжаться не менее чем сорока процентами общего количества голосов, приходящихся на голосующие акции (доли участия в уставном капитале, паи) данного субъекта рынка.

      2. Группа лиц рассматривается как единый субъект рынка. Положения настоящего раздела, относящиеся к субъектам рынка, распространяются на группу лиц.

      Сноска. Статья 165 с изменениями, внесенными Законом РК от 08.07.2024 № 121-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 166. Аффилированные лица юридических лиц

      1. Для целей настоящего раздела под аффилированными лицами юридических лиц, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, понимаются юридические лица, в которых более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) прямо либо косвенно принадлежат юридическим лицам, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству.

      2. Косвенная принадлежность означает принадлежность каждому последующему аффилированному лицу более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) иного юридического лица.

Глава 15. МОНОПОЛИСТИЧЕСКАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ

Статья 167. Понятие и виды монополистической деятельности

      1. Монополистической деятельностью является деятельность субъектов рынка, положение которых дает возможность контролировать соответствующий товарный рынок, в том числе позволяет оказывать значительное влияние на общие условия обращения товара на соответствующем товарном рынке.

      2. К монополистической деятельности, ограниченной настоящим Кодексом, относятся:

      1) антиконкурентные соглашения субъектов рынка;

      2) антиконкурентные согласованные действия субъектов рынка;

      3) злоупотребление доминирующим или монопольным положением.

Статья 168. Виды антиконкурентных соглашений и согласованных действий

      1. Антиконкурентные соглашения или согласованные действия между субъектами рынка, являющимися конкурентами (субъектами рынка, осуществляющими продажу либо приобретение товаров на одном товарном рынке) или потенциальными конкурентами, являются горизонтальными.

      Конкурентом является субъект рынка, находящийся в состоянии состязательности с другими субъектами соответствующего рынка ввиду того, что производит и (или) реализует на соответствующем товарном рынке товар, аналогичный либо взаимозаменяемый с товаром субъектов рынка.

      Потенциальным конкурентом признается субъект рынка, который имеет возможность (владеет оборудованием, технологиями) производить и (или) реализовать товар, аналогичный либо взаимозаменяемый с товаром конкурента, но не производит и не реализует его на соответствующем товарном рынке.

      2. Антиконкурентные соглашения между неконкурирующими субъектами рынка, один из которых приобретает товар, а другой предоставляет товар или является его потенциальным продавцом (поставщиком), являются вертикальными.

      Сноска. Статья 168 с изменением, внесенным Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 169. Антиконкурентные соглашения

      1. Признается картелем и запрещаются горизонтальные соглашения между субъектами рынка, если такие соглашения приводят или могут привести к:

      1) установлению или поддержанию цен (тарифов), скидок, надбавок (доплат) и (или) наценок;

      2) повышению, снижению или поддержанию цен на торгах, искажению итогов торгов, аукционов и конкурсов, в том числе путем раздела по лотам;

      3) разделу товарного рынка по территориальному принципу, объему продажи или покупки товаров, ассортименту реализуемых товаров либо составу продавцов или покупателей (заказчиков);

      4) сокращению или прекращению производства товаров;

      5) отказу от заключения договоров с определенными продавцами либо покупателями (заказчиками).

      Положения подпункта 2) части первой настоящего пункта распространяются, в том числе, на соглашения между субъектами рынка, входящими в одну группу лиц.

      2. Запрещаются вертикальные соглашения между субъектами рынка, если:

      1) такие соглашения приводят или могут привести к установлению цены перепродажи товара, за исключением случая, когда продавец устанавливает для покупателя (заказчика) максимальную цену перепродажи товара;

      2) таким соглашением предусмотрено обязательство покупателя (заказчика) не продавать товар субъекта рынка, который является конкурентом продавца. Такой запрет не распространяется на соглашения об организации покупателем продажи товаров под товарным знаком либо иным средством индивидуализации продавца или производителя;

      3) таким соглашением предусмотрено обязательство продавца не продавать товар субъекту рынка, который является конкурентом покупателя (заказчика).

      3. Запрещаются и признаются недействительными полностью или частично в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, достигнутые в любой форме соглашения между субъектами рынка, которые приводят или могут привести к ограничению конкуренции, в том числе касающиеся:

      1) установления или поддержания дискриминационных условий к равнозначным договорам с другими субъектами рынка, в том числе установления согласованных условий приобретения и (или) реализации товаров;

      2) экономически, технологически и иным образом необоснованного установления субъектами рынка различных цен (тарифов) на один и тот же товар;

      3) необоснованного ограничения или прекращения реализации товаров;

      4) заключения договоров при условии принятия контрагентами дополнительных обязательств, которые по своему содержанию или согласно обычаям делового оборота не касаются предмета этих договоров (необоснованных требований передачи финансовых средств и иного имущества, имущественных или неимущественных прав);

      5) ограничения доступа на товарный рынок или устранения с него других субъектов рынка в качестве продавцов (поставщиков) определенных товаров или их покупателей.

      Запреты, установленные частью первой настоящего пункта, не распространяются на вертикальные соглашения, если доля субъекта (субъектов) рынка на одном из рассматриваемых товарных рынков не превышает двадцати процентов, за исключением вертикальных соглашений при организации и проведении закупок товаров и торгов либо соглашений, являющихся договорами государственно-частного партнерства, в том числе договорами концессии, комплексной предпринимательской лицензии (франчайзинга).

      4. Антиконкурентные соглашения могут быть заключены (достигнуты) в письменной и (или) устной форме.

      5. Согласование действий субъектов рынка третьим лицом, не входящим в одну группу лиц ни с одним из таких субъектов рынка и не осуществляющим деятельность на том товарном рынке (товарных рынках), на котором (которых) осуществляется согласование действий субъектов рынка, признается координацией экономической деятельности. Запрещается координация экономической деятельности субъектов рынка, способная привести, приводящая или приведшая к последствиям, перечисленным в пунктах 1–3 настоящей статьи.

      6. Запреты на антиконкурентные соглашения не распространяются на соглашения между субъектами рынка, входящими в одну группу лиц, если одним из таких субъектов рынка в отношении другого субъекта рынка установлен контроль, а также если такие субъекты рынка находятся под контролем одного лица.

      Под контролем понимается возможность физического или юридического лица прямо или косвенно (через юридическое лицо или через несколько юридических лиц) определять решения, принимаемые другим юридическим лицом, посредством одного или нескольких следующих действий:

      1) распоряжение более чем пятьюдесятью процентами голосующих акций (долей участия в уставном капитале, паев) юридического лица;

      2) осуществление функций исполнительного органа юридического лица;

      3) получение права определять условия ведения предпринимательской деятельности субъектов рынка или давать данным субъектам рынка обязательные для исполнения указания в соответствии с договором государственно-частного партнерства, комплексной предпринимательской лицензией (франчайзинг), лицензионным договором или иным соглашением между правообладателем (лицом, уполномоченным правообладателем) и субъектами рынка об организации продажи товара под товарным знаком или иным средством индивидуализации правообладателя.

      7. Требования настоящей статьи не распространяются на соглашения об осуществлении исключительных прав на результаты интеллектуальной деятельности и приравненные к ним средства индивидуализации юридического лица, средства индивидуализации товаров при условии, что такие соглашения не привели или не могут привести к ограничению или устранению конкуренции.

      8. Соглашения, предусмотренные настоящей статьей, за исключением указанных в пункте 1 настоящей статьи, признаются допустимыми, если они не накладывают на субъектов рынка ограничения, не являющиеся необходимыми для достижения целей этих соглашений, и не создают возможность для устранения конкуренции на соответствующем товарном рынке, и если субъекты рынка докажут, что такие соглашения имеют или могут иметь своим результатом:

      1) содействие совершенствованию производства (реализации) товаров или стимулированию технического (экономического) прогресса либо повышение конкурентоспособности производимых товаров производства сторон на мировом товарном рынке;

      2) получение потребителями соразмерной части преимуществ (выгод), которые приобретаются соответствующими лицами от совершения таких действий.

      Сноска. Статья 169 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 169-1. Требования о защите конкуренции при организации и проведении закупок товаров и торгов

      1. Организаторам закупок товаров, операторам закупок и торгов запрещается координация деятельности поставщиков закупок и участников торгов, если это действие приведет или может привести к недопущению, ограничению или устранению конкуренции.

      2. Под организаторами закупок товаров понимаются:

      1) государственные органы, государственные учреждения, за исключением Национального Банка Республики Казахстан, его ведомств и уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

      2) государственные предприятия, юридические лица, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированные с ними юридические лица, национальные управляющие холдинги, национальные холдинги, национальные компании и организации, пятьдесят и более процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых прямо или косвенно принадлежат национальному управляющему холдингу, национальному холдингу, национальной компании, за исключением организаций, входящих в структуру Национального Банка Республики Казахстан, и юридических лиц, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат Национальному Банку Республики Казахстан или находятся в его доверительном управлении;

      3) недропользователи, ведущие добычу на крупных месторождениях полезных ископаемых и осуществляющие закуп товаров в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании;

      4) субъекты естественных монополий, которым утвержден тариф с применением затратного метода тарифного регулирования и которые осуществляют закуп товаров в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан о естественных монополиях, за исключением субъектов естественных монополий малой мощности.

      3. Под операторами закупок и торгов понимаются лица, осуществляющие организационное и техническое обеспечение закупок и торгов путем их непосредственного проведения с использованием торговых или информационных систем, товарных бирж и иных торговых площадок, за исключением лиц, которые осуществляют организационное и техническое обеспечение закупок и торгов с использованием торговых или информационных систем, товарных бирж и иных торговых площадок для реализации собственного имущества и (или) приобретения товаров (работ, услуг) для собственных нужд и (или) нужд субъектов рынка, входящих с ними в одну группу лиц.

      К операторам закупок и торгов, указанным в части первой настоящего пункта, относятся:

      1) государственные органы, государственные учреждения, государственные предприятия, юридические лица, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированные с ними юридические лица, национальные управляющие холдинги, национальные холдинги, национальные компании и организации, пятьдесят и более процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых прямо или косвенно принадлежат национальному управляющему холдингу, национальному холдингу, национальной компании;

      2) товарные биржи и иные торговые площадки и системы, где заключаются договоры продажи товаров между субъектами рынка, между государственными органами или государственными учреждениями и субъектами рынка.

      4. Организаторы закупок товаров, за исключением закупок, проводимых в электронной форме, и недропользователей, указанных в подпункте 3) пункта 2 настоящей статьи, предоставляющих информацию о проведенных закупках уполномоченным государственным органам и (или) уполномоченным организациям в соответствии с законодательством Республики Казахстан, предоставляют антимонопольному органу по запросу:

      1) ежегодный план закупок, за исключением случая размещения его на соответствующем интернет-ресурсе;

      2) информацию о проведенных закупках по форме, утвержденной антимонопольным органом.

      5. Уполномоченные государственные органы и (или) уполномоченные организации, получающие от недропользователей, указанных в подпункте 3) пункта 2 настоящей статьи, информацию о закупках, обязаны по требованию антимонопольного органа предоставлять постоянный доступ к информационной системе электронных закупок товаров или в случае ее отсутствия информацию о проведенных закупках по запросу антимонопольного органа и по утверждаемой им форме.

      6. Операторы закупок и торгов, за исключением закупок и торгов, проводимых в электронной форме, предоставляют антимонопольному органу по запросу информацию о проведенных торгах.

      7. Операторы закупок и торгов, проводимых в электронной форме, по требованию антимонопольного органа предоставляют постоянный доступ:

      1) к торговым или информационным системам, товарным биржам и иным торговым площадкам электронных закупок товаров или торгов, позволяющий в режиме реального времени осуществлять мониторинг проведения закупок товаров и торгов;

      2) к документации и иной информации, относящейся к процессу осуществления закупок и торгов.

      Сноска. Глава 15 дополнена статьей 169-1 в соответствии с Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие с 01.07.2024).

Статья 170. Антиконкурентные согласованные действия субъектов рынка

      1. Запрещаются согласованные действия субъектов рынка, осуществляющих производство, реализацию товаров, направленные на ограничение конкуренции, в том числе касающиеся:

      1) установления и (или) поддержания цен либо других условий приобретения или реализации товаров;

      2) необоснованного ограничения производства либо реализации товаров;

      3) необоснованного отказа от заключения договоров с определенными продавцами (поставщиками) либо покупателями;

      4) применения дискриминационных условий к равнозначным договорам с другими субъектами.

      2. Действия субъектов рынка, указанные в пункте 1 настоящей статьи, могут быть признаны согласованными, если они удовлетворяют в совокупности следующим условиям:

      1) данные действия ограничивают конкуренцию;

      2) результат таких действий соответствует интересам каждого из субъектов рынка;

      3) действия субъектов рынка заранее известны каждому из них в связи с публичным заявлением одного из них или публичным размещением информации одним из них о совершении таких действий;

      4) действия каждого из указанных субъектов рынка вызваны действиями иных субъектов рынка, участвующих в согласованных действиях;

      5) действия субъектов рынка не являются следствием обстоятельств, в равной мере влияющих на данных субъектов рынка (изменение налогового и иного законодательства Республики Казахстан, динамики потребления, тарифов на услуги субъектов естественных монополий, цен на сырье и товары, используемые при производстве, реализации товаров);

      6) совокупная доля субъектов рынка на соответствующем товарном рынке составляет тридцать пять и более процентов. При этом минимальная величина доли одного субъекта рынка на соответствующем товарном рынке должна составлять пять и более процентов.

      3. Действия субъектов рынка, указанные в пункте 1 настоящей статьи, признаются согласованными независимо от наличия письменного соглашения.

      4. Допускаются согласованные действия, если они совершены субъектами рынка, входящими в одну группу лиц и направлены на:

      1) совершенствование производства (реализации) товаров путем внедрения передовых технологий, стандартизации, системы контроля качества, защиты окружающей среды, предоставляя потребителям соразмерную часть получаемых преимуществ;

      2) развитие малого и среднего предпринимательства;

      3) разработку и применение документов по стандартизации.

      Сноска. Статья 170 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 171. Предварительное рассмотрение проекта соглашения субъектов рынка

      1. Субъекты рынка, имеющие намерение достичь соглашения, которое может быть признано допустимым в соответствии со статьей 169 настоящего Кодекса, вправе обратиться в антимонопольный орган с заявлением о проверке соответствия проекта соглашения требованиям статьи 169 настоящего Кодекса с приложением необходимых документов в электронной форме.

      2. Антимонопольный орган принимает решение о соответствии или несоответствии проекта соглашения субъектов рынка требованиям статьи 169 настоящего Кодекса в срок до тридцати календарных дней со дня поступления заявления, указанного в пункте 1 настоящей статьи.

      Сноска. Статья 171 в редакции Закона РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 172. Доминирующее или монопольное положение

      1. Доминирующим или монопольным положением признается положение субъекта рынка или нескольких субъектов рынка на соответствующем товарном рынке, дающее субъекту рынка или нескольким субъектам рынка возможность контролировать соответствующий товарный рынок, в том числе оказывать значительное влияние на общие условия обращения товара.

      2. Доминирующее положение субъекта рынка устанавливается в соответствии с Методикой по проведению анализа состояния конкуренции на товарном рынке, утверждаемой антимонопольным органом.

      3. Доминирующим признается положение субъекта рынка, доля которого на соответствующем товарном рынке составляет тридцать пять и более процентов, если в отношении такого субъекта рынка установлены в совокупности следующие обстоятельства:

      1) возможность субъекта рынка в одностороннем порядке определять уровень цены товара и оказывать решающее влияние на общие условия реализации товара на товарном рынке;

      2) наличие экономических, технологических, административных или иных ограничений для доступа на товарный рынок;

      3) продолжительность существования возможности субъекта рынка оказывать решающее влияние на общие условия обращения товара на товарном рынке.

      В случае, если субъект рынка занимает долю пятьдесят и более процентов, доминирующим признается положение субъекта рынка без учета обстоятельств, перечисленных в подпунктах 1), 2) и 3) части первой настоящего пункта.

      4. Доминирующим признается положение каждого из нескольких субъектов рынка, если совокупная доля не более чем трех субъектов рынка, которым принадлежат наибольшие доли на соответствующем товарном рынке, составляет пятьдесят и более процентов или совокупная доля не более чем четырех субъектов рынка, которым принадлежат наибольшие доли на соответствующем товарном рынке, составляет семьдесят и более процентов, если в отношении такого субъекта рынка установлены в совокупности следующие обстоятельства:

      1) в течение длительного периода (в течение не менее чем одного года или, если такой срок составляет менее чем один год, в течение срока существования соответствующего товарного рынка) относительные размеры долей субъектов рынка неизменны или подвержены малозначительным изменениям;

      2) реализуемый или приобретаемый субъектами рынка товар не может быть заменен другим товаром при потреблении (в том числе при потреблении в производственных целях);

      3) информация о цене и (или) об условиях реализации этого товара на соответствующем товарном рынке доступна неопределенному кругу лиц.

      5. Доминирующим признается положение финансовых организаций, если:

      1) совокупная доля не более чем двух финансовых организаций, которым принадлежат наибольшие доли на соответствующем рынке финансовых услуг, составляет пятьдесят и более процентов;

      2) совокупная доля не более чем трех финансовых организаций, которым принадлежат наибольшие доли на соответствующем рынке финансовых услуг, составляет семьдесят и более процентов.

      6. Доминирующим в соответствии с пунктами 4 и 5 настоящей статьи не может быть признано положение субъекта рынка, доля которого на соответствующем товарном рынке, в том числе и на рынке финансовых услуг, не превышает пятнадцати процентов.

      7. Монопольным признается положение субъектов естественной монополии, государственной монополии, специального права, а также субъектов рынка, занимающих стопроцентную долю доминирования на соответствующем товарном рынке (субъекты, занимающие монопольное положение).

      8. Субъект рынка вправе представлять в антимонопольный орган доказательства того, что положение этого субъекта рынка на товарном рынке не может быть признано доминирующим.

      Антимонопольный орган в течение пятнадцати рабочих дней со дня поступления рассматривает представленные доказательства и принимает соответствующее решение, которое направляется субъекту рынка.

      Сноска. Статья 172 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 03.01.2022 № 101-VII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 172-1. Конгломерат

      1. Для целей настоящего Кодекса под конгломератом понимается субъект рынка (группа лиц), занимающий (занимающая) доминирующее или монопольное положение на соответствующем и смежном товарном рынках, за исключением банковских холдингов, банков и их дочерних организаций, а также единого закупщика электрической энергии и расчетного центра балансирующего рынка.

      Смежным товарным рынком является товарный рынок, на котором реализация товара невозможна без использования другого товара, реализуемого на соответствующем товарном рынке.

      2. Антимонопольный орган ведет государственный реестр конгломератов.

      3. Правила проведения анализа и мониторинга деятельности конгломератов утверждаются антимонопольным органом.

      Сноска. Глава 15 дополнена статьей 172-1 в соответствии с Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 173. Формирование и ведение государственного реестра субъектов рынка, занимающих доминирующее или монопольное положение на регулируемых рынках

      Сноска. Статья 173 действовала до 01.01.2017 в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.

Статья 174. Злоупотребление доминирующим или монопольным положением

      Запрещаются действия (бездействие) субъектов рынка, занимающих доминирующее или монопольное положение, которые привели или приводят к ограничению доступа на соответствующий товарный рынок, недопущению, ограничению и устранению конкуренции и (или) ущемляют законные права субъекта рынка или неопределенного круга потребителей, в том числе такие действия, как:

      1) установление, поддержание монопольно высоких (низких) или монопсонически низких цен;

      2) применение разных цен либо разных условий к равнозначным соглашениям с субъектами рынка или потребителями без объективно оправданных на то причин, за исключением случаев, когда применение разных цен обусловлено разными затратами на производство, реализацию и доставку товара, недискриминационным применением системы скидок, учитывающей объемы продаж, условия оплаты, сроки действия договора;

      3) установление ограничений на перепродажу купленных у него товаров по территориальному признаку, кругу покупателей, условиям покупки, а также количеству, цене;

      4) обусловливание либо навязывание заключения соглашения путем принятия субъектом рынка или потребителем дополнительных обязательств, которые по своему содержанию или согласно обычаям делового оборота не касаются предмета этих соглашений;

      5) необоснованный отказ от заключения договора или от реализации товара с отдельными покупателями при наличии на момент обращения возможности производства или реализации соответствующего товара либо уклонение, выразившееся в непредставлении ответа на предложение о заключении такого договора в срок, превышающий тридцать календарных дней.

      При этом отказ либо уклонение считается обоснованным в случае, если в момент обращения покупателя отсутствует требуемый объем производимого или реализуемого товара, в том числе в связи с заключением договоров о продаже соответствующего товара;

      6) обусловливание поставки товаров принятием ограничений при покупке товаров, произведенных либо реализуемых конкурентами;

      7) необоснованное сокращение объемов производства и (или) поставки или прекращение производства и (или) поставки товаров, на которые имеются спрос или заказы потребителей, субъектов рынка при наличии возможности производства или поставки;

      8) изъятие товара из обращения, если результатом такого изъятия явилось повышение цены товара;

      9) навязывание контрагенту экономически или технологически необоснованных условий договора, не относящихся к предмету договора;

      10) создание препятствий доступу на товарный рынок или выходу из товарного рынка другим субъектам рынка;

      11) экономически, технологически или иным образом необоснованное установление различных цен (тарифов) на один и тот же товар, создание дискриминационных условий.

      12) непредоставление равного доступа к ключевой мощности.

      Сноска. Статья 174 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 175. Монопольно высокая и монопольно низкая цена товара

      1. Монопольно высокой ценой товара является цена, установленная субъектом рынка, занимающим доминирующее или монопольное положение, если эта цена превышает сумму необходимых для производства и реализации такого товара расходов и прибыли и цену, которая сформировалась в условиях конкуренции на соответствующем или сопоставимом товарном рынке, в том числе установленная:

      1) путем повышения ранее установленной цены товара, если при этом выполняются в совокупности следующие условия:

      расходы, необходимые для производства и реализации товара, остались неизменными или их изменение несоразмерно изменению цены товара;

      состав продавцов или покупателей товара остался неизменным либо изменение состава продавцов или покупателей товара является незначительным;

      условия обращения товара на товарном рынке, в том числе обусловленные мерами государственного регулирования, включая налогообложение, таможенно-тарифное, тарифное и нетарифное регулирование, остались неизменными или их изменение несоразмерно изменению цены товара;

      2) путем неснижения ранее установленной цены товара, если при этом выполняются в совокупности следующие условия:

      расходы, необходимые для производства и реализации товара, существенно снизились;

      состав продавцов или покупателей товара обусловливает возможность изменения цены товара в сторону уменьшения;

      условия обращения товара на товарном рынке, в том числе обусловленные мерами государственного регулирования, включая налогообложение, таможенно-тарифное, тарифное и нетарифное регулирование, обеспечивают возможность изменения цены товара в сторону уменьшения.

      2. Товарным рынком является сфера обращения товара (в том числе товара иностранного производства), который не может быть заменен другим товаром, или взаимозаменяемых товаров, в границах которой (в том числе географической) исходя из экономической, технической или иной возможности либо целесообразности приобретатель может приобрести товар и за пределами которой такая возможность либо целесообразность отсутствует.

      3. Под сопоставимым товарным рынком понимается другой товарный рынок, сопоставимый по объему продаваемого товара, составу покупателей или продавцов (поставщиков) товара, определяемому исходя из целей приобретения или продажи товара, и условиям доступа на товарный рынок.

      В случае, если невозможно сравнить цену на этом же товарном рынке, сравнение производится с ценой товара на сопоставимом товарном рынке, в том числе за пределами Республики Казахстан.

      В случае, если невозможно определить цену, сложившуюся в условиях конкуренции на сопоставимом товарном рынке, либо сопоставимый товарный рынок, в том числе за пределами Республики Казахстан, проводится анализ расходов и прибыли субъекта рынка и определяется обоснованная цена товара.

      4. Не признается монопольно высокой цена товара, установленная субъекту рынка в соответствии с законами Республики Казахстан.

      4-1. Цена на биржевые товары, сложившаяся в ходе надлежаще проведенных торгов на товарных биржах и электронных торговых площадках, не признается монопольно высокой (низкой) в порядке, определяемом антимонопольным органом, в случае, если такая цена не установлена в результате осуществления монополистической деятельности, ограниченной настоящим Кодексом.

      Цена биржевого товара не признается монопольно высокой в порядке, определяемом антимонопольным органом, в случае, если она не превышает цену, сложившуюся за рассматриваемый период в ходе надлежаще проведенных торгов на товарных биржах и электронных торговых площадках.

      Факт установления монопольно высокой (низкой) цены выявляется путем расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции.

      5. Монопольно низкой ценой товара является цена, установленная субъектом рынка, занимающим доминирующее или монопольное положение, если:

      1) эта цена ниже цены, которую на этом же товарном рынке устанавливает субъект рынка, не входящий в одну группу лиц с субъектом рынка, занимающим доминирующее положение;

      2) эта цена ниже суммы фактических расходов на производство и реализацию такого товара.

      6. Цена товара не признается монопольно низкой, если она не соответствует хотя бы одному из указанных в пункте 5 настоящей статьи критериев. Не признается монопольно низкой цена товара, установленная субъекту рынка в соответствии с законами Республики Казахстан.

      7. При определении монопольно высокой цены товара в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи учитываются биржевые и внебиржевые индикаторы цен, установленные на мировых и казахстанском рынках аналогичного товара.

      Сноска. Статья 175 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.04.2019 № 241-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 176. Монопсоническое положение и монопсонически низкая цена

      1. Монопсоническим положением признается положение субъекта рынка, занимающего доминирующее или монопольное положение в качестве покупателя, доля которого на соответствующем товарном рынке составляет семьдесят и более процентов.

      2. Монопсонически низкой ценой является цена товара, по которой приобретает товар субъект рынка, занимающий монопсоническое положение, если:

      1) эта цена позволяет субъекту рынка, занимающему монопсоническое положение, получить дополнительный доход путем снижения затрат на производство и (или) реализацию за счет субъектов рынка, реализующих ему товар;

      2) эта цена ниже суммы необходимых субъекту рынка, реализующему товар, расходов на производство и реализацию такого товара и прибыли.

      3. Цена товара не признается монопсонически низкой, если она не соответствует хотя бы одному из указанных в пункте 2 настоящей статьи критериев.

Статья 176-1. Обеспечение равного доступа к ключевой мощности

      1. Ключевой мощностью являются товар, объект инфраструктуры субъекта рынка, занимающего доминирующее или монопольное положение (далее – обладатель ключевой мощности), без доступа к которым другие субъекты рынка не могут осуществлять производство и (или) реализацию товара на соответствующем или смежном товарном рынке.

      2. Товар, объект инфраструктуры субъекта рынка признаются ключевой мощностью при совокупности следующих условий:

      1) дублирование товара, объекта инфраструктуры невозможно или экономически нецелесообразно в силу технологических особенностей;

      2) обладатель ключевой мощности вправе владеть, пользоваться и распоряжаться соответствующим товаром, объектом инфраструктуры;

      3) наличие возможности у обладателя ключевой мощности в предоставлении доступа к соответствующему товару, объекту инфраструктуры;

      4) необоснованный отказ обладателя ключевой мощности в доступе к соответствующему товару, объекту инфраструктуры будет оказывать отрицательное влияние на конкуренцию;

      5) доступ к соответствующему объему товара, объекту инфраструктуры обладателя ключевой мощности не предоставляется посредством биржевых торгов.

      3. Обладатели ключевой мощности обязаны предоставлять равный доступ к ключевой мощности другим субъектам рынка в соответствии с правилами равного доступа к ключевой мощности, утверждаемыми антимонопольным органом, за исключением случая, когда иной порядок доступа к соответствующей ключевой мощности регламентирован законодательством Республики Казахстан.

      В случае, если ключевая мощность является сырьевым товаром, обладатели соответствующей ключевой мощности обязаны предоставлять к ней равный доступ только производителям товаров, использующим указанное сырье.

      В случае, если ключевая мощность является программным продуктом, доступ к ней осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан в сфере интеллектуальной собственности.

      4. Равный доступ к ключевой мощности предоставляется на рыночных условиях.

      5. Требования, указанные в пункте 3 настоящей статьи, не распространяются на обладателей ключевой мощности в объеме, используемом для собственных нужд и (или) потребителями, входящими с ними в одну группу лиц, без цели дальнейшей перепродажи.

      Положение части первой настоящего пункта не распространяется на субъектов квазигосударственного сектора.

      Сноска. Глава 15 дополнена статьей 176-1 в соответствии с Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 16. НЕДОБРОСОВЕСТНАЯ КОНКУРЕНЦИЯ

Статья 177. Понятие недобросовестной конкуренции

      1. Недобросовестной конкуренцией являются любые направленные на приобретение преимуществ в предпринимательской деятельности действия субъекта рынка (группы лиц) или нескольких субъектов рынка (группы лиц), которые противоречат законодательству Республики Казахстан, обычаям делового оборота, требованиям добропорядочности, разумности и справедливости и причинили или могут причинить ущерб другим субъектам рынка – конкурентам либо нанесли или могут нанести вред их деловой репутации.

      2. К недобросовестной конкуренции относятся в том числе следующие действия:

      1) неправомерное использование средств индивидуализации товаров, работ, услуг, а также объектов авторского права;

      2) неправомерное использование товара другого производителя;

      3) копирование внешнего вида изделия;

      4) дискредитация субъекта рынка;

      5) заведомо ложная, недобросовестная и недостоверная реклама;

      6) реализация (приобретение) товара с принудительным ассортиментом;

      7) призыв к бойкоту продавца (поставщика) конкурента;

      8) призыв к дискриминации покупателя (поставщика);

      9) призыв субъекта рынка к разрыву договора с конкурентом;

      10) подкуп работника продавца (поставщика);

      11) подкуп работника покупателя;

      12) неправомерное использование информации, составляющей коммерческую тайну;

      13) реализация товара с предоставлением потребителю недостоверной информации в отношении характера, способа и места производства, потребительских свойств, качества и количества товара и (или) его производителей;

      14) некорректное сравнение субъектом рынка производимых и (или) реализуемых им товаров с товарами, производимыми и (или) реализуемыми другими субъектами рынка.

      15) создание барьеров смены продавца (поставщика) товара.

      Сноска. Статья 177 с изменениями, внесенными Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 178. Неправомерное использование средств индивидуализации товаров, работ, услуг, а также объектов авторского права

      Неправомерным использованием средств индивидуализации товаров, работ, услуг, а также объектов авторского права является незаконное использование чужого товарного знака, знака обслуживания, фирменного наименования, наименования места происхождения товара или сходных с ними обозначений для однородных товаров или использование без разрешения правообладателя или уполномоченного на то лица названий литературных, художественных произведений, периодических изданий, или использование их на упаковке в виде, который может ввести потребителя в заблуждение в отношении характера, способа и места производства, потребительских свойств, качества и количества товара или в отношении его производителей.

      Сноска. Статья 178 с изменением, внесенным Законом РК от 20.06.2018 № 161-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 179. Неправомерное использование товара другого производителя

      Неправомерным использованием товара другого производителя является введение в хозяйственный оборот под своим обозначением товара другого производителя путем изменений либо снятия обозначений производителя без разрешения правообладателя или уполномоченного на то лица.

Статья 180. Копирование внешнего вида изделия

      1. Копированием внешнего вида изделия является воспроизведение внешнего вида изделия другого субъекта рынка и введение его в хозяйственный оборот, которое может ввести в заблуждение потребителя в отношении производителя товара.

      2. Не признается неправомерным копирование внешнего вида изделия или его частей, если такое копирование обусловлено исключительно их функциональным применением.

Статья 181. Дискредитация субъекта рынка

      Дискредитацией субъекта рынка является распространение в любой форме заведомо ложных, недостоверных сведений, связанных с деятельностью субъекта рынка.

Статья 182. Заведомо ложная, недобросовестная и недостоверная реклама

      Признаки недобросовестной, недостоверной и заведомо ложной рекламы устанавливаются в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 183. Реализация (приобретение) товара с принудительным ассортиментом

      Реализацией (приобретением) товара с принудительным ассортиментом являются любые действия продавца (поставщика) или покупателя по установлению дополнительных требований или условий при реализации (приобретении) товара, которые ущемляют права продавца (поставщика), потребителя и которые по своему содержанию или согласно обычаям делового оборота не касаются предмета сделки.

Статья 184. Призыв к бойкоту продавца (поставщика)конкурента

      Призывом к бойкоту продавца (поставщика) конкурента или его товара являются организованные конкурентом непосредственно или через посредника действия, направленные на отказ покупателей от установления договорных отношений с продавцом (поставщиком) конкурента или приобретения его товаров.

Статья 185. Призыв к дискриминации покупателя (поставщика)

      Призывом к дискриминации покупателя (поставщика) являются действия конкурента покупателя (поставщика) непосредственно или через посредника, направленные на принуждение поставщика (покупателя) к отказу от заключения договора или применению дискриминационных условий к иным покупателям (поставщикам) по равнозначным договорам.

Статья 186. Призыв к разрыву договора с конкурентом

      Призывом к разрыву договора с конкурентом являются действия субъекта рынка, направленные на невыполнение или выполнение ненадлежащим образом договорных обязательств иного субъекта рынка – участника договора с конкурентом, путем предоставления или предложения непосредственно или через посредника материального вознаграждения, других преимуществ либо необоснованного препятствования субъекту рынка в осуществлении им своей деятельности.

Статья 187. Подкуп работника продавца (поставщика)

      Подкупом работника продавца (поставщика) является предоставление ему конкурентом покупателя непосредственно или через посредника имущества или неимущественных благ за ненадлежащее исполнение или неисполнение работником продавца (поставщика) служебных обязанностей, что приводит или может привести к получению конкурентом покупателя определенных преимуществ перед покупателем и (или) убыткам покупателя.

Статья 188. Подкуп работника покупателя

      Подкупом работника покупателя является предоставление ему конкурентом продавца (поставщика) непосредственно или через посредника имущества или неимущественных благ за ненадлежащее исполнение или неисполнение работником покупателя служебных обязанностей, что приводит или может привести к получению конкурентом продавца (поставщика) определенных преимуществ перед продавцом (поставщиком) и (или) убыткам продавца (поставщика).

Статья 189. Неправомерное использование информации, составляющей коммерческую тайну

      Неправомерным использованием информации, составляющей коммерческую тайну, является использование без разрешения правообладателя при осуществлении предпринимательской деятельности сведений, составляющих в соответствии с законодательством Республики Казахстан коммерческую тайну.

Статья 190. Реализация товара с предоставлением потребителю недостоверной информации в отношении характера, способа и места производства, потребительских свойств, качества и количества товара и (или) его производителей

      Реализацией товара с предоставлением недостоверной информации является предоставление потребителю в любой форме недостоверной информации в отношении характера, способа и места производства, потребительских свойств, качества и количества товара и (или) его производителей.

Статья 191. Некорректное сравнение субъектом рынка производимых и (или) реализуемых им товаров с товарами, производимыми и (или) реализуемыми другими субъектами рынка

      Некорректным сравнением субъектом рынка производимых и (или) реализуемых им товаров с товарами, производимыми и (или) реализуемыми другими субъектами рынка, являются осуществляемые в любой форме и с помощью любых средств публичные высказывания, заявления, утверждения, в которых свои товары сопоставляются с товарами (причисляются к товарам) других субъектов рынка, включая использование превосходной степени, в отсутствие документального подтверждения заявленного превосходства своего товара над товаром конкурента (причисления своего товара к товарам конкурента).

Статья 191-1. Создание барьеров смены продавца (поставщика) товара

      Созданием барьеров смены продавца (поставщика) товара является предъявление потребителю требований при расторжении договора, не предусмотренных ранее или превышающих требования при заключении договора.

      Сноска. Глава 16 дополнена статьей 191-1 в соответствии с Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 17. УЧАСТИЕ ГОСУДАРСТВА В ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Статья 192. Основания участия государства в предпринимательской деятельности

      1. Государство участвует в предпринимательской деятельности в следующих случаях:

      1) отсутствия иной возможности обеспечения национальной безопасности, обороноспособности государства или защиты интересов общества;

      2) использования и содержания стратегических объектов, находящихся в государственной собственности;

      3) осуществления деятельности в сферах, отнесенных к государственной монополии;

      4) отсутствия либо низкого уровня развития конкуренции на соответствующем товарном рынке;

      5) осуществления деятельности ранее созданными государственными предприятиями, юридическими лицами, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированными с ними лицами.

      Перечень видов деятельности, осуществляемых государственными предприятиями, юридическими лицами, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированными с ними лицами, утверждается Правительством Республики Казахстан.

      2. Участие государства в предпринимательской деятельности осуществляется путем:

      1) создания государственных предприятий (государственное предпринимательство);

      2) прямого или косвенного участия в уставных капиталах юридических лиц.

      3. Юридические лица, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированные с ними лица не вправе создавать дочерние организации, осуществляющие деятельность, уже представленную на товарном рынке субъектами частного предпринимательства и юридическими лицами, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированными с ними лицами, за исключением случаев, предусмотренных подпунктами 1) и 2) части первой пункта 1 настоящей статьи.

      4. Создание государственных предприятий, юридических лиц, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированных с ними лиц, которые будут осуществлять свою деятельность на территории Республики Казахстан, осуществляется с согласия антимонопольного органа.

      Запрещаются создание юридических лиц, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированных с ними лиц, которые в соответствии с критериями, установленными настоящим Кодексом, относятся к субъектам малого предпринимательства, а также участие государства в них.

      При расширении и (или) изменении осуществляемых видов деятельности государственными предприятиями, юридическими лицами, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированными с ними лицами, которые будут осуществлять свою деятельность на территории Республики Казахстан, необходимо согласие антимонопольного органа.

      4-1. Проекты правовых актов, предусматривающие создание, расширение и (или) изменение осуществляемых видов деятельности государственных предприятий, юридических лиц, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированных с ними лиц, подлежат обязательному согласованию с антимонопольным органом.

      5. Создание юридических лиц, более двадцати пяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированных с ними лиц, которые будут осуществлять свою деятельность на территории Республики Казахстан, осуществляется с последующей продажей акций (долей участия в уставном капитале) государства с учетом срока окупаемости проекта.

      6. В случае, предусмотренном пунктом 4 настоящей статьи, орган, принимающий решение о создании государственного предприятия, юридического лица, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которого принадлежат государству, и аффилированных с ними лиц, которые будут осуществлять свою деятельность на территории Республики Казахстан, представляет в антимонопольный орган ходатайство о таком создании с предоставлением обосновывающих материалов по форме, установленной антимонопольным органом.

      В течение шестидесяти календарных дней с момента поступления ходатайства антимонопольный орган обязан:

      1) обследовать товарные рынки, на которых предполагается создать государственное предприятие, юридическое лицо, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которого принадлежат государству, и аффилированное с ним лицо, которые будут осуществлять свою деятельность на территории Республики Казахстан;

      2) подготовить заключение об уровне развития конкуренции на данных товарных рынках, в том числе о сроке присутствия государственного предприятия, юридического лица, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которого принадлежат государству, и аффилированного с ним лица на данном товарном рынке;

      3) направить органу, представившему ходатайство, обоснованное решение.

      7. Антимонопольный орган отказывает в выдаче согласия на создание государственного предприятия, юридического лица, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которого принадлежат государству, и аффилированного с ним лица, которые будут осуществлять свою деятельность на территории Республики Казахстан, если такое создание ведет к ограничению конкуренции.

      8. Создание, расширение и (или) изменение осуществляемых видов деятельности государственных предприятий, юридических лиц, более пятидесяти процентов акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, и аффилированных с ними лиц, которые осуществляют свою деятельность на территории Республики Казахстан без согласия антимонопольного органа, запрещаются и влекут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      В случаях, предусмотренных частью первой настоящего пункта, антимонопольный орган выносит предписание об устранении нарушений и их последствий.

      9. Требования частей первой и второй пункта 4, пунктов 5, 6, 7 и 8 настоящей статьи распространяются только на случаи, предусмотренные подпунктами 4) и 5) части первой пункта 1 настоящей статьи.

      Сноска. Статья 192 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 193. Государственная монополия и специальное право

      1. Государственной монополией является исключительное право государства на производство, реализацию и (или) покупку какого-либо товара на конкурентном рынке, вводимое в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.

      Специальным правом является исключительное или преимущественное право субъекта рынка, закрепляемое законом, на производство, реализацию и (или) покупку какого-либо товара на конкурентном рынке.

      2. Государство вправе ограничивать конкуренцию в тех сферах деятельности, в которых реализация товаров на конкурентном рынке может оказать негативное влияние на состояние конституционного строя, национальной безопасности, охраны общественного порядка, прав и свобод человека, здоровья населения, путем закрепления законом исключительного права государства на производство и (или) продажу, покупку товара или пользование им либо предоставления законом субъекту рынка специального права.

      3. Субъектом государственной монополии, за исключением Государственной корпорации "Правительство для граждан", Фонда социального медицинского страхования, государственной технической службы, может быть только государственное предприятие, созданное по решению Правительства Республики Казахстан.

      Субъектом специального права может быть государственное предприятие, акционерное общество, товарищество с ограниченной ответственностью, сто процентов акций (долей участия в уставном капитале) которого прямо или косвенно принадлежат государству, определенное в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.

      Требование, указанное в части второй настоящего пункта, не распространяется на Единого оператора маркировки и прослеживаемости товаров, оператора лотереи, а также юридических лиц, более пятидесяти процентов голосующих акций которых прямо или косвенно принадлежат государству, разместивших акции на первичном рынке ценных бумаг, а также аффилированных с ними лиц.

      4. Запрещается предоставление субъектам рынка иных исключительных или преимущественных прав на производство, реализацию и (или) покупку какого-либо товара на конкурентном рынке в нарушение требований настоящей статьи.

      5. Антимонопольный орган формирует и ведет государственный реестр субъектов государственной монополии, специального права.

      6. Субъектам государственной монополии, специального права запрещается:

      1) производить товары, не относящиеся к сфере государственной монополии, специального права, за исключением деятельности, технологически связанной с производством товаров;

      2) владеть акциями (долями участия в уставном капитале), а также иным образом участвовать в деятельности других юридических лиц;

      3) переуступать права, связанные с государственной монополией, специальным правом;

      4) устанавливать цены на производимые или реализуемые товары, отличающиеся от цен, установленных государственным органом, осуществляющим руководство соответствующей отраслью (сферой) государственного управления, в порядке, определяемом антимонопольным органом.

      Ограничения, предусмотренные подпунктами 1) и 2) части первой настоящего пункта, не распространяются на Государственную корпорацию "Правительство для граждан", Фонд социального медицинского страхования, государственную техническую службу и Единого оператора маркировки и прослеживаемости товаров.

      При стихийных бедствиях, эпидемии, эпизоотии, а также наличии ограничений, препятствующих дальнейшему продолжению основной деятельности, Правительство Республики Казахстан предоставляет право субъекту государственной монополии, специального права на период до возобновления основной деятельности осуществлять иные, технологически близкие к основной, виды деятельности.

      7. Субъекты государственной монополии, специального права являются организациями публичного интереса и несут обязанности в соответствии с законодательством Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности.

      Субъекты государственной монополии, специального права обязаны вести раздельный учет доходов, затрат и задействованных активов по каждому виду деятельности, в том числе по технологически связанным видам деятельности.

      8. Государственное регулирование деятельности субъектов государственной монополии, специального права осуществляется в соответствии с законами Республики Казахстан.

      9. Перечень видов деятельности, технологически связанных с производством товаров, работ, услуг, утверждается государственным органом, осуществляющим руководство соответствующей отраслью (сферой) государственного управления, по согласованию с антимонопольным органом.

      10. Контроль за соблюдением субъектами государственной монополии, специального права ограничений, установленных пунктом 6 настоящей статьи, осуществляется антимонопольным органом в соответствии с настоящим Кодексом.

      11. При введении государственной монополии, специального права соблюдаются следующие условия:

      1) субъекты рынка должны быть извещены о данном решении не менее чем за шесть месяцев до его введения в действие;

      2) субъекты рынка, занимавшиеся производством, продажей или пользовавшиеся этим товаром в течение шестимесячного срока после введения в действие государственной монополии, специального права, вправе осуществлять реализацию этого товара, за исключением совершения сделок, срок исполнения которых превышает вышеуказанный срок;

      3) субъектам рынка возмещается ущерб, причиненный в результате введения государственной монополии, специального права, в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан за счет бюджетных средств.

      12. Лишение статуса субъекта специального права осуществляется в случае двух и более нарушений в течение одного календарного года данным субъектом требований настоящей статьи или злоупотребления им своим монопольным положением на товарном рынке в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

      13. Антимонопольный орган ежегодно проводит анализ деятельности отдельных субъектов государственной монополии, специального права согласно утвержденному графику и не позднее 5 января года, следующего за отчетным, направляет в Правительство Республики Казахстан предложения по передаче в конкурентную среду деятельности, отнесенной к сфере государственной монополии, специального права.

      При передаче в конкурентную среду не допускаются возникновение монопольного положения и (или) ограничение конкуренции на соответствующем товарном рынке.

      14. Положения настоящей статьи не распространяются на деятельность единого накопительного пенсионного фонда, дочерних организаций Национального Банка Республики Казахстан, способствующих осуществлению возложенных на них функций и (или) являющихся частью инфраструктуры финансового рынка, уполномоченной организации по обеспечению функционирования Семипалатинской зоны ядерной безопасности, субъектов естественной монополии.

      Сноска. Статья 193 - в редакции Закона РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие с 01.07.2022); с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.07.2023 № 17-VIII (вводится в действие с 01.01.2024); от 08.07.2024 № 116-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 18. ЗАЩИТА КОНКУРЕНЦИИ

Статья 194. Антиконкурентные действия (бездействие), соглашения государственных, местных исполнительных органов, организаций, наделенных государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка

      Сноска. Заголовок статьи 194 в редакции Закона РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017).

      1. Запрещаются и признаются недействительными полностью или частично в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, антиконкурентные действия (бездействие) государственных, местных исполнительных органов, организаций, наделенных государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка, при реализации ими государственных функций или оказании мер государственной поддержки, выразившиеся в действиях (бездействии), принятии актов либо решений, которые привели или могут привести к ограничению или устранению конкуренции, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан в целях защиты конституционного строя, охраны общественного порядка, прав и свобод человека, здоровья и нравственности населения.

      2. Антиконкурентными действиями (бездействием) государственных, местных исполнительных органов, организаций, наделенных государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка, в том числе признаются:

      1) введение ограничений в отношении создания субъекта рынка в какой-либо сфере деятельности;

      2) необоснованное препятствование осуществлению деятельности субъекта рынка;

      3) установление запретов или введение ограничений в отношении свободного перемещения товаров, иных ограничений прав субъекта рынка на реализацию товаров;

      4) указания субъекту рынка о первоочередных поставках товаров для определенной категории покупателей либо первоочередном приобретении товаров у определенных продавцов (поставщиков) или заключении в приоритетном порядке договоров;

      5) установление для приобретателей товаров ограничений выбора субъектов рынка, которые предоставляют такие товары;

      6) действия, направленные на повышение, снижение или поддержание цен;

      7) действия, направленные на раздел товарного рынка по территориальному принципу, объему продажи или покупки товаров, ассортименту реализуемых товаров либо по составу продавцов (поставщиков) или покупателей;

      8) ограничение доступа на товарный рынок, выхода из товарного рынка или устранение с него субъектов рынка;

      9) предоставление отдельным субъектам рынка льгот или других преимуществ, которые ставят их в привилегированное положение относительно конкурентов, или создание неблагоприятных или дискриминационных условий деятельности по сравнению с конкурентами;

      10) прямое или косвенное принуждение субъектов рынка к приоритетному заключению договоров, к первоочередной поставке товаров определенному кругу потребителей либо первоочередному приобретению товаров у определенных продавцов (поставщиков).

      11) непредоставление субъектам рынка равного доступа к мерам государственной поддержки частного предпринимательства.

      3. Запрещаются соглашения между государственными, местными исполнительными органами, органами местного самоуправления, организациями, наделенными государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка, или между ними и субъектами рынка, если такие соглашения приводят или могут привести к ограничению или устранению конкуренции, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан в целях защиты конституционного строя, охраны общественного порядка, прав и свобод человека, здоровья и нравственности населения, а также международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

      3-1. Запрещаются при предоставлении мер государственной поддержки частного предпринимательства:

      1) ограничение доступа к мерам государственной поддержки для новых субъектов рынка;

      2) возложение на субъектов частного предпринимательства дополнительных обязательств, которые по своему содержанию не касаются предмета государственной поддержки;

      3) взимание сборов и иных платежей, не предусмотренных законодательством Республики Казахстан;

      4) координация деятельности получателей мер государственной поддержки, если это действие приведет или может привести к недопущению, ограничению или устранению конкуренции.

      3-2. Введение новых мер государственной поддержки частного предпринимательства, проект нормативного правового акта, определяющего порядок оказания мер государственной поддержки частного предпринимательства, подлежат согласованию с антимонопольным органом с соблюдением требований пункта 3-1 настоящей статьи.

      При согласовании антимонопольным органом введения новых мер государственной поддержки частного предпринимательства, проекта нормативного правового акта, определяющего порядок оказания мер государственной поддержки частного предпринимательства, учитываются:

      1) уровень концентрации товарного рынка;

      2) наличие экономических, технологических, административных барьеров входа на товарный рынок;

      3) доля участия малого, среднего предпринимательства;

      4) динамика появления новых субъектов рынка;

      5) баланс товарного рынка, удовлетворение внутреннего спроса;

      6) уровень государственного участия в предпринимательстве на соответствующем товарном рынке;

      7) достижение целей, целевых индикаторов, задач и показателей развития конкуренции на товарном рынке, утвержденных документами системы государственного планирования;

      8) иные документально подтвержденные обстоятельства, определяющие приоритетность мер государственной поддержки частного предпринимательства, с учетом состояния конкуренции на товарном рынке.

      3-3. Положения пунктов 1, 2, 3-1 и 3-2 настоящей статьи не применяются при реализации комплекса антикризисных мероприятий для поддержки экономики, стимулирования деловой активности и занятости населения, инициированных по поручению Президента Республики Казахстан.

      4. Проект заключения по результатам расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции в отношении Национального Банка Республики Казахстан вручается или направляется письмом с уведомлением объекту расследования в срок не менее чем за тридцать календарных дней до окончания расследования.

      5. В случае несогласия с доводами, приведенными в проекте заключения по результатам расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции и обращения Национального Банка Республики Казахстан в срок не менее чем за двадцать календарных дней до завершения расследования, должностное лицо (должностные лица) антимонопольного органа выносит (выносят) на рассмотрение согласительной комиссии проект заключения по результатам расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, в состав которой входят представители Национального Банка Республики Казахстан и антимонопольного органа.

      6. Согласительная комиссия рассматривает проект внесенного заключения в срок не более пяти календарных дней со дня внесения на предмет его полноты и качества приведенных в нем доказательств фактов нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции с приглашением на заседание лиц, участвующих в расследовании.

      7. По результатам рассмотрения проекта заключения согласительная комиссия выносит замечания и рекомендации о наличии (отсутствии) замечаний.

      В случае принятия замечаний к проекту заключения антимонопольным органом осуществляется его доработка и в срок не позднее пяти календарных дней повторно представляется на рассмотрение согласительной комиссии.

      При непринятии антимонопольным органом замечаний к проекту заключения представляются обоснования причин несогласия в адрес согласительной комиссии.

      8. Порядок действия согласительной комиссии и ее состав определяются антимонопольным органом по согласованию с Национальным Банком Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 194 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 195. Предупреждение нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции

      В целях предупреждения нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции антимонопольным органом проводится:

      1) анализ состояния конкуренции на товарных рынках;

      2) регулирование экономической концентрации;

      3) действовал до 01.01.2017 в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.

      4) мониторинг цен на товарных рынках.

      Сноска. Статья 195 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 195-1. Антимонопольный комплаенс

      1. Антимонопольным комплаенсом является система мер по предупреждению нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции.

      2. Для внедрения антимонопольного комплаенса субъект (субъекты) рынка вправе принимать акты антимонопольного комплаенса:

      1) внешний акт, предусматривающий политику и правила добросовестной конкуренции субъекта (субъектов) рынка на соответствующем товарном рынке;

      2) внутренний акт, предусматривающий методы, способы оценки рисков, порядок организации работ субъектом (субъектами) рынка по управлению рисками совершения нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, разрабатываемый в соответствии с методическими рекомендациями, утверждаемыми антимонопольным органом.

      3. Субъект (субъекты) рынка вправе направить в антимонопольный орган проект внешнего акта антимонопольного комплаенса для установления его соответствия нормам законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, который подлежит рассмотрению в течение месяца с момента поступления проекта внешнего акта антимонопольного комплаенса.

      4. Рассмотренный антимонопольным органом проект внешнего акта антимонопольного комплаенса в случае установления его соответствия нормам законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции является актом разъяснения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции в отношении конкретного субъекта рынка (конкретных субъектов рынка) или применительно к конкретной ситуации.

      5. Методические рекомендации по разработке и внедрению внутреннего акта антимонопольного комплаенса предусматривают:

      1) этапы разработки и внедрения внутреннего акта антимонопольного комплаенса;

      2) содержание мероприятий по разработке и внедрению внутреннего акта антимонопольного комплаенса;

      3) метод (методы) проведения оценки антимонопольных комплаенс-рисков, связанных с деятельностью субъекта рынка;

      4) построение системы внутреннего контроля антимонопольных комплаенс-рисков;

      5) метод (методы) проведения оценки эффективности функционирования внутреннего акта антимонопольного комплаенса;

      6) иные положения по разработке и внедрению внутреннего акта антимонопольного комплаенса.

      6. Наличие у субъекта рынка эффективно функционирующего внутреннего акта антимонопольного комплаенса учитывается при рассмотрении дел о нарушениях законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции.

      Сноска. Кодекс дополнен статьей 195-1 в соответствии с Законом РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); с изменениями, внесенными Законом РК от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 196. Анализ состояния конкуренции на товарных рынках

      1. Анализ состояния конкуренции на товарных рынках проводится с целью определения уровня конкуренции, выявления субъектов рынка, занимающих доминирующее или монопольное положение, разработки комплекса мер, направленных на защиту и развитие конкуренции, предупреждение, ограничение и пресечение монополистической деятельности, в том числе в случаях:

      1) регулирования экономической концентрации;

      2) определения доли доминирования субъекта рынка при рассмотрении признаков антиконкурентных соглашений и согласованных действий, злоупотребления доминирующим или монопольным положением;

      3) установления целесообразности присутствия государства в предпринимательской среде.

      2. Анализ состояния конкуренции на товарных рынках проводится в соответствии с утверждаемыми антимонопольным органом методиками по проведению анализа состояния конкуренции:

      1) на товарных рынках;

      2) на рынках финансовых услуг – по согласованию с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций и Национальным Банком Республики Казахстан.

      3. Анализ состояния конкуренции на товарных рынках включает следующие этапы:

      1) определение критериев взаимозаменяемости товаров;

      2) определение границ товарного рынка;

      3) определение временного интервала исследования товарного рынка;

      4) определение состава субъектов рынка, действующих на товарном рынке;

      5) расчет объема товарного рынка и долей субъектов рынка;

      6) оценка состояния конкурентной среды на товарном рынке;

      7) определение обстоятельств или признаков, свидетельствующих о наличии препятствий, затруднений либо иных ограничений деятельности субъектов рынка, влияющих на развитие конкуренции, в том числе определение барьеров входа на товарный рынок;

      8) выводы по результатам проведенного анализа состояния конкуренции на товарном рынке, которые отражаются в заключении.

      4. Границы товарного рынка определяют территорию, на которой потребители приобретают товар или взаимозаменяемый товар, если его приобретение нецелесообразно за пределами данной территории по экономическим, технологическим и другим причинам.

      Под товаром в статьях 8, 90-6, 120, 160 – 231 настоящего Кодекса понимаются товар, работа, услуга, являющиеся объектом гражданского оборота.

      Взаимозаменяемыми товарами является группа товаров, которые могут быть сравнимы по их функциональному назначению, применению, качественным и техническим характеристикам, цене, а также другим параметрам таким образом, что потребитель заменяет их друг другом в процессе потребления (производства).

      5. Границы товарного рынка определяются с учетом доступности приобретения товаров по следующим критериям:

      1) возможность приобретения товара на данной территории;

      2) обоснованность и оправданность транспортных затрат относительно стоимости товара;

      3) сохранение качества, надежности и других потребительских свойств товара при его транспортировке;

      4) отсутствие ограничений (запретов) купли-продажи, ввоза и вывоза товаров;

      5) наличие равных условий конкуренции на территории, в пределах которой осуществляются реализация, поставка товаров.

      6. Исключен Законом РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017).

      7. Объем товарного рынка определяется как сумма реализации субъектами рынка товара или взаимозаменяемых товаров в пределах границ рынка в натуральных показателях или стоимостных показателях с учетом объемов ввоза и вывоза товара или взаимозаменяемых товаров.

      В случае использования субъектом рынка части своей продукции для собственных нужд в объем реализации включается только объем, реализуемый на товарном рынке.

      8. Доля субъекта рынка на соответствующем товарном рынке определяется как отношение объема реализации субъектом рынка товара или взаимозаменяемых товаров в пределах географических границ рынка к общему объему соответствующего товарного рынка.

      9. Определение доли субъектов рынка возможно при наличии информации от субъектов, доля объема поставки которых занимает в общем объеме поставки более восьмидесяти пяти процентов.

      10. Субъекты рынка, их объединения и руководители, государственные органы, местные исполнительные органы, в том числе уполномоченный орган в области государственной статистики, органы государственных доходов, их должностные лица, обязаны по требованию антимонопольного органа предоставлять достоверные документы, письменные и устные объяснения и иную информацию, в том числе составляющую коммерческую тайну, необходимые для осуществления антимонопольным органом полномочий, предусмотренных настоящим Кодексом, в срок, установленный антимонопольным органом, который не может быть менее пяти рабочих дней.

      11. При регулировании экономической концентрации, а также выявлении признаков антиконкурентных соглашений и согласованных действий, злоупотребления доминирующим или монопольным положением в целях определения доли (долей) доминирования субъекта (субъектов) рынка проводится анализ состояния конкуренции на товарных рынках, не включающий этапы, предусмотренные подпунктами 6) и 7) пункта 3 настоящей статьи.

      В случае, если анализ состояния конкуренции на товарных рынках при выявлении признаков злоупотребления доминирующим или монопольным положением показал, что доля субъекта рынка составляет более тридцати пяти, но менее пятидесяти процентов или присутствует совокупное доминирование субъектов рынка, анализ состояния конкуренции на товарном рынке проводится с соблюдением всех этапов, предусмотренных пунктом 3 настоящей статьи.

      Анализ с целью установления целесообразности присутствия государства в предпринимательской среде проводится на основании этапов, предусмотренных подпунктами 1) и 2) пункта 3 настоящей статьи, в порядке, определяемом антимонопольным органом.

      12. Анализ состояния конкуренции на товарных рынках осуществляется на основании информации, предоставляемой уполномоченным органом в сфере государственной статистики, государственными органами, субъектами рынка и их объединениями, а также информации, предоставляемой в соответствии с пунктом 9 настоящей статьи.

      Субъект рынка вправе представить антимонопольному органу имеющиеся у него результаты маркетинговых исследований, которые также могут использоваться антимонопольным органом в ходе проведения анализа.

      Сноска. Статья 196 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Примечание РЦПИ!
      Статья 197 действовала до 01.01.2017 в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.

Статья 197. Мониторинг деятельности субъектов рынка, занимающих доминирующее или монопольное положение на регулируемых рынках

      1. Целями мониторинга деятельности субъектов рынка, занимающих доминирующее или монопольное положение на регулируемых рынках, являются выявление и пресечение нарушений, связанных со злоупотреблением доминирующим или монопольным положением, за исключением нарушений, предусмотренных законодательством Республики Казахстан о естественных монополиях и регулируемых рынках.

      2. Субъекты рынка, включенные в государственный реестр субъектов рынка, занимающих доминирующее или монопольное положение на регулируемых рынках, обязаны предоставлять в антимонопольный орган:

      1) аудированную финансовую отчетность для субъектов рынка, подлежащих обязательному ежегодному аудиту в соответствии с законодательством Республики Казахстан об аудиторской деятельности по итогам года, – в срок до 31 августа следующего года;

      2) ежеквартальную информацию о продаже или передаче в доверительное управление десяти и более процентов своих голосующих акций (долей участия в уставном капитале, паев) – в срок до пятнадцатого числа, следующего за отчетным;

      3) ежеквартальную информацию по монопольным видам продукции об объемах производства и реализации, отпускных ценах и уровне доходности реализуемых монопольных товаров по форме, определяемой антимонопольным органом, – в срок до пятнадцатого числа, следующего за отчетным.

Статья 198. Предостережение о недопустимости нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции

      1. В целях предупреждения нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции антимонопольный орган направляет должностному лицу субъекта рынка, государственного органа, местного исполнительного органа предостережение в письменной форме о недопустимости совершения действий, которые могут привести к нарушению законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции.

      2. Основанием для направления предостережения является публичное заявление должностного лица субъекта рынка, государственного органа, местного исполнительного органа о планируемом поведении на товарном рынке, если такое поведение может привести к нарушению законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции и при этом отсутствуют основания для проведения расследования.

      3. Решение о направлении предостережения принимается руководителем антимонопольного органа в срок не позднее десяти рабочих дней со дня, когда антимонопольному органу стало известно о публичном заявлении должностного лица субъекта рынка, государственного органа, местного исполнительного органа о планируемом поведении на товарном рынке.

      4. Предостережение должно содержать:

      1) выводы о наличии оснований для направления предостережения;

      2) нормы законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, которые могут быть нарушены.

Статья 199. Уведомление о наличии в действиях (бездействии) признаков нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции

      Сноска. Заголовок статьи 199 в редакции Закона РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. При наличии признаков недобросовестной конкуренции, злоупотребления доминирующим или монопольным положением, за исключением признаков, указанных в подпункте 1) статьи 174 настоящего Кодекса, антиконкурентных согласованных действий субъектов рынка, антиконкурентных вертикальных соглашений субъектов рынка, указанных в пункте 2 статьи 169 настоящего Кодекса, а также признаков антиконкурентных действий (бездействия), соглашений государственных, местных исполнительных органов, организаций, наделенных государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка, антимонопольный орган направляет субъекту рынка, государственному, местному исполнительному органам, организации, наделенной государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка, уведомление о наличии в действиях (бездействии) признаков нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции без проведения расследования.

      Уведомление направляется в срок не позднее десяти рабочих дней со дня, когда антимонопольному органу стало известно о наличии указанных признаков.

      Порядок выдачи уведомления и его форма утверждаются антимонопольным органом.

      1-1. Обжалование уведомления в порядке, установленном Административным процедурно-процессуальным кодексом Республики Казахстан, не приостанавливает течение срока, предусмотренного пунктом 2-1 настоящей статьи.

      2. Антимонопольный орган выносит решение о проведении расследования, если организацией, наделенной государством функцией регулирования деятельности субъектов рынка, государственным, местным исполнительным органами, субъектом рынка не прекращены действия (бездействие), указанные в уведомлении, в сроки, установленные пунктом 2-1 настоящей статьи.

      2-1. Срок исполнения уведомления и предоставления информации о его исполнении составляет тридцать календарных дней со дня его получения организацией, наделенной государством функцией регулирования деятельности субъектов рынка, государственным, местным исполнительным органами, субъектом рынка.

      В случае необходимости дополнительных временных затрат организация, наделенная государством функцией регулирования деятельности субъектов рынка, государственный, местный исполнительный органы, субъект рынка вправе не позднее трех рабочих дней до истечения срока исполнения уведомления обратиться в антимонопольный орган с заявлением о продлении срока исполнения уведомления.

      В заявлении организации, наделенной государством функцией регулирования деятельности субъектов рынка, государственного, местного исполнительного органов, субъекта рынка в обязательном порядке излагаются меры, которые будут приняты по исполнению уведомления, и объективные причины продления срока исполнения уведомления.

      Антимонопольный орган в течение трех рабочих дней со дня получения заявления с учетом изложенных в нем доводов принимает решение о продлении срока исполнения уведомления или об отказе в продлении с мотивированным обоснованием.

      Срок продления исполнения уведомления составляет не более тридцати календарных дней.

      3. Если в течение одного календарного года с момента вынесения уведомления антимонопольный орган обнаружит в действиях (бездействии) той же организации, наделенной государством функцией регулирования деятельности субъектов рынка, государственного, местного исполнительного органа, субъекта рынка признаки того же нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, перечисленного в пункте 1 настоящей статьи, антимонопольный орган выносит решение о проведении расследования без направления уведомления.

      Сноска. Статья 199 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 200. Экономическая концентрация

      Сноска. Заголовок статьи 200 в редакции Закона РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. В целях предотвращения возникновения монопольного положения и (или) ограничения конкуренции необходимо предварительное согласие антимонопольного органа на осуществление субъектами рынка сделок (действий), указанных в подпунктах 1), 2) и 3) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, либо уведомление его о сделках (действиях), указанных в подпунктах 4) и 5) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса.

      2. Субъекты рынка, намеревающиеся совершить либо совершившие экономическую концентрацию, обращаются в антимонопольный орган с ходатайством о даче согласия на экономическую концентрацию или уведомляют антимонопольный орган о совершенной экономической концентрации в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.

      3. Субъекты рынка, намеревающиеся совершить экономическую концентрацию, указанную в подпунктах 4) и 5) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, вправе обратиться с ходатайством в антимонопольный орган для предварительного получения согласия в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.

      4. В случае, если экономическая концентрация проводится с применением конкурсных процедур (аукционы, тендеры, конкурсы), ходатайство может представляться как до начала конкурсной процедуры, так и после, но не позднее тридцати календарных дней с даты объявления победителя, если иное не предусмотрено законодательством Республики Казахстан.

      5. Государственная регистрация, перерегистрация субъектов рынка, прав на недвижимое имущество в случаях, предусмотренных подпунктами 1) и 3) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, осуществляются Государственной корпорацией "Правительство для граждан" с согласия антимонопольного органа.

      6. Экономическая концентрация, совершенная без согласия антимонопольного органа, которая привела к установлению монопольного положения субъекта рынка или группы лиц и (или) ограничению конкуренции, может быть признана судом недействительной по иску антимонопольного органа.

      Государственная регистрация, перерегистрация субъекта рынка, прав на недвижимое имущество, осуществленные в нарушение настоящей статьи, могут быть признаны в судебном порядке незаконными и отменяются по иску антимонопольного органа.

      Сноска. Статья 200 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.04.2019 № 241-VI (вводится в действие с 01.07.2019).

Статья 201. Регулирование экономической концентрации

      Сноска. Заголовок статьи 201 в редакции Закона РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Экономической концентрацией признаются:

      1) реорганизация субъекта рынка путем слияния или присоединения;

      2) приобретение лицом (группой лиц) голосующих акций (долей участия в уставном капитале, паев) субъекта рынка, при котором такое лицо (группа лиц) получает право распоряжаться более чем пятьюдесятью процентами указанных акций (долей участия в уставном капитале, паев), если до приобретения такое лицо (группа лиц) не распоряжалось (не распоряжалась) акциями (долями участия в уставном капитале, паями) данного субъекта рынка или распоряжалось пятьюдесятью или менее процентами голосующих акций (долей участия в уставном капитале, паев) указанного субъекта рынка.

      Данное требование не распространяется на учредителей юридического лица при его создании;

      3) получение в собственность, владение и пользование, в том числе в счет оплаты (передачи) уставного капитала, субъектом рынка (группой лиц) основных производственных средств (за исключением земельных участков и зданий (строений, сооружений), не имеющих промышленного назначения и их комплексов, помещений, объектов незавершенного строительства), находящихся на территории Республики Казахстан, и (или) нематериальных активов другого субъекта рынка, если балансовая стоимость такого имущества, составляющего предмет сделки (взаимосвязанных сделок), превышает двадцать процентов балансовой стоимости основных производственных средств и нематериальных активов субъекта рынка, отчуждающего или передающего имущество.

      Требование, указанное в части первой настоящего подпункта, не распространяется на случаи получения субъектом рынка (группой лиц) в собственность, владение и пользование основных производственных средств и (или) нематериальных активов в результате вкладов учредителей в его первоначальный уставный капитал, а также в случае реорганизации субъектов рынка, в результате которых создаваемый субъект рынка получает такое имущество на основании передаточного акта, разделительного баланса;

      4) приобретение субъектом рынка прав (в том числе на основании договора о доверительном управлении, договора о совместной деятельности, договора поручения), позволяющих давать обязательные для исполнения указания другому субъекту рынка при ведении им предпринимательской деятельности.

      Требование, указанное в части первой настоящего подпункта, распространяется на случаи приобретения прав, которые предоставляют возможность принимать решения единолично, оказывать решающее влияние на принимаемые решения, преимущественно контролировать принимаемые решения (включая права определения приоритетных, основных условий, направлений, видов предпринимательской деятельности, стратегии развития и иных вопросов, не относящихся к текущей операционной деятельности), а также на аналогичные случаи, при условии отсутствия иных лиц с подобными правами.

      Настоящий подпункт также применяется к приобретаемым правам, позволяющим препятствовать принятию решений органами управления и (или) контроля субъекта рынка (в том числе к прямо указанному в учредительных документах праву вето, блокирования), назначать (номинировать) единолично кандидатов в органы управления и (или) контроля субъекта рынка, при условии отсутствия указанных прав у иных лиц;

      5) участие одних и тех же физических лиц в исполнительных органах, советах директоров, наблюдательных советах или других органах управления двух и более субъектов рынка при условии определения указанными физическими лицами в данных субъектах условий ведения их предпринимательской деятельности.

      2. Экономической концентрацией не признаются:

      1) приобретение акций (долей участия в уставном капитале, паев) субъекта рынка финансовыми организациями, если это приобретение осуществляется в целях их последующей перепродажи при условии, что указанная организация не получает права голоса в органах управления субъекта рынка, передача в залог акций (долей участия в уставном капитале, паев) субъекта рынка в пользу финансовых организаций (в качестве залогодержателей) без права голоса, а также приобретение или получение в собственность финансовыми организациями имущества, основных производственных средств и (или) нематериальных активов другого субъекта рынка с целью прекращения обязательства должника в целом или в части, если это приобретение или получение осуществляется в целях их последующей перепродажи при условии, что указанные финансовые организации не используют (не эксплуатируют) такое имущество с целью извлечения дохода в собственных целях;

      2) назначение реабилитационного или банкротного управляющего, временной администрации (временного администратора);

      3) осуществление сделок, указанных в пункте 1 настоящей статьи, если такая сделка происходит внутри одной группы лиц.

      3. Согласие антимонопольного органа на осуществление сделок (действий), указанных в подпунктах 1), 2) и 3) пункта 1 настоящей статьи, либо его уведомление о сделках, указанных в подпунктах 4) и 5) пункта 1 настоящей статьи, требуется в случаях, если совокупная балансовая стоимость активов реорганизуемых субъектов рынка (группы лиц) или приобретателя (группы лиц), а также субъекта рынка, акции (доли участия в уставном капитале, паи) с правом голоса которого приобретаются, или их совокупный объем реализации товаров за последний финансовый год превышает десятимиллионнократный размер месячного расчетного показателя, установленный на дату подачи ходатайства (уведомления).

      4. Согласие антимонопольного органа на осуществление сделок, указанных в пункте 1 настоящей статьи, не требуется, когда совершение сделок прямо предусмотрено настоящим Кодексом, законами Республики Казахстан, указами Президента Республики Казахстан и (или) постановлениями Правительства Республики Казахстан.

      5. Согласие на экономическую концентрацию с участием финансовой организации требуется, если стоимость активов либо величина собственного капитала финансовой организации превышает размеры, установленные антимонопольным органом совместно с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

      В случае, если экономическая концентрация, указанная в пункте 1 настоящей статьи, осуществляется субъектом рынка, являющимся одновременно финансовой организацией и субъектом рынка, занимающим доминирующее или монопольное положение на соответствующем товарном рынке, такой субъект рынка руководствуется нормой, предусмотренной пунктом 3 настоящей статьи.

      6. Антимонопольный орган на основании анализа соответствующих товарных рынков вправе устанавливать более высокие размеры стоимости активов и объемы реализации товаров для данных рынков, при которых необходимо согласие антимонопольного органа на осуществление сделок, указанных в настоящей статье.

      7. Совокупный объем реализации товаров в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи определяется как сумма дохода от реализации товаров за последний финансовый год, предшествовавший подаче ходатайства (уведомления), за вычетом суммы налога на добавленную стоимость и акциза.

      Если субъект рынка осуществлял деятельность менее одного года, объем реализации товаров определяется за период деятельности субъекта рынка.

      8. В случае осуществления сделок, предусмотренных подпунктами 1) и 2) пункта 1 настоящей статьи, требуется предварительное согласие антимонопольного органа.

      В случае осуществления сделок, предусмотренных подпунктами 3), 4) и 5) пункта 1 настоящей статьи, антимонопольный орган должен быть уведомлен не позднее чем через сорок пять календарных дней после даты заключения сделки.

      Сноска. Статья 201 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 202. Лица, подающие ходатайство о даче согласия на экономическую концентрацию

      1. В случаях, предусмотренных подпунктом 1) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, ходатайство подается в антимонопольный орган лицом, принимающим соответствующее решение, или учредителями (участниками) субъекта рынка.

      2. Ходатайство о даче согласия на экономическую концентрацию, указанную в подпунктах 2) и 3) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, подается в антимонопольный орган лицом, приобретающим голосующие акции (доли участия в уставном капитале, паи), основные производственные средства, нематериальные активы или соответствующие права.

      3. Если стороной сделок, указанных в подпунктах 1), 2) и 3) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, выступают несколько лиц, то ходатайство может подаваться одним лицом от имени остальных участников сделки. В ходатайстве указывается лицо, уполномоченное для представления в антимонопольном органе интересов лиц, принявших решение о совершении экономической концентрации.

Статья 203. Порядок подачи ходатайства

      1. Ходатайство составляется по форме, установленной антимонопольным органом, с приложением документов и сведений, предусмотренных в статье 204 настоящего Кодекса.

      2. Сведения, указанные в ходатайстве, и документы, приложенные к ходатайству, должны быть достоверными и полными, представлены в виде оригиналов или копий оригиналов. Лицо, подписавшее ходатайство, должно письменно подтвердить достоверность и полноту представленных в ходатайстве и приложениях к нему сведений и документов.

      3. исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      4. Представляемые документы и сведения нумеруются и представляются с указанием номеров пунктов и подпунктов статьи 204 настоящего Кодекса. На каждый вопрос пункта и подпункта представляется исчерпывающий ответ.

      При невозможности предоставить полную информацию участником экономической концентрации предоставляется оценочная или прогнозная информация с указанием на то, что она является оценочной или прогнозной, а также указываются источники ее получения и использованные методы оценки и прогноза.

      5. Сведения, составляющие коммерческую тайну, представляются с обязательной пометкой "коммерческая тайна".

      6. Сведения и документы к ходатайству представляются за финансовый год, предшествующий году подачи ходатайства, а также за текущий период с начала года с указанием временного периода.

      В случае отсутствия сведений и документов, составленных за текущий период с начала года, сведения и документы представляются за финансовый год, предшествующий году подачи ходатайства.

      В случае, если субъект рынка существовал в течение срока, меньшего чем последний финансовый год, предшествовавший подаче ходатайства, сведения и документы представляются за время с начала осуществления деятельности субъекта рынка.

      7. Сведения об объемах производства, реализации товаров в Республике Казахстан, объемах экспорта и импорта товаров субъекта рынка (группы лиц) представляются за два финансовых года, предшествующих году подачи ходатайства, за текущий период с начала года, а также представляется прогноз на три года, следующих за текущим периодом.

      В случае, если субъект рынка осуществлял деятельность менее двух лет на момент подачи ходатайства, сведения и документы представляются за время с начала осуществления деятельности субъекта рынка.

      8. В рассмотрении ходатайства о даче согласия на экономическую концентрацию вправе принимать участие третьи лица, если решение антимонопольного органа может существенно затронуть их права, охраняемые настоящим Кодексом.

      Вопрос привлечения к участию в рассмотрении ходатайства о даче согласия на экономическую концентрацию третьих лиц решается антимонопольным органом, о чем уведомляется лицо, подавшее ходатайство.

      Сноска. Статья 203 с изменениями, внесенными законами РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 204. Документация, прилагаемая к ходатайству о даче согласия на экономическую концентрацию

      1. Документация, необходимая для представления в антимонопольный орган ходатайства о даче согласия на экономическую концентрацию, предусмотренную подпунктом 1) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, включает:

      1) исключен Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      2) обоснование цели реорганизации субъекта рынка, включая планируемые изменения в видах деятельности или географии их деловых операций;

      3) утвержденный устав или его проект;

      4) перечень сведений и условий передачи имущества, передаваемого создаваемому субъекту рынка;

      5) по каждому из непосредственно реорганизуемых субъектов рынка указываются:

      для физического лица – данные документа, удостоверяющего его личность, сведения о гражданстве, а также место жительства и юридический адрес;

      наименование, юридический и фактический адреса;

      размер уставного капитала и доля участия в уставном капитале;

      виды акций;

      6) исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      7) объем производства и реализации товаров, экспорта и импорта товаров в Республику Казахстан, производимых и реализуемых реорганизуемыми субъектами рынка;

      8) объем производства и реализации, экспорта и импорта в Республику Казахстан тех же или взаимозаменяемых товаров, производимых или реализуемых субъектами рынка, входящими в одну группу лиц с реорганизуемыми субъектами рынка.

      9) исключен Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      2. Перечень документов и сведений, необходимых для подачи в антимонопольный орган ходатайства о даче согласия на экономическую концентрацию, предусмотренную подпунктом 2) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса:

      1) сведения о предмете договора (иного документа), подтверждающего совершение сделки, сторонах, основных условиях для совершения сделки, а также стоимости (цене) сделки, представляемые в виде письма в произвольной форме, подписанного приобретателем или уполномоченным лицом приобретателя;

      2) по приобретателю и по каждому субъекту рынка, входящему с приобретателем в одну группу лиц, осуществляющему производство, реализацию, экспорт и импорт в Республику Казахстан товаров, аналогичных товарам или взаимозаменяемым товарам, производимым, реализуемым, экспортируемым и импортируемым субъектом рынка, в отношении которого совершаются действия, предусмотренные подпунктом 2) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, и субъектами рынка, находящимися под его прямым или косвенным контролем, указываются:

      для физического лица – данные документа, удостоверяющего его личность, сведения о гражданстве, а также место жительства и юридический адрес;

      наименование, юридический и фактический адреса;

      размер уставного капитала и доля участия в уставном капитале;

      виды акций;

      объем производства и реализации, экспорта и импорта в Республику Казахстан товаров, аналогичных товарам или взаимозаменяемым товарам, производимым, реализуемым, экспортируемым и импортируемым субъектом рынка, в отношении которого совершаются действия, предусмотренные подпунктом 2) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, а также субъектами рынка, находящимися под его прямым или косвенным контролем;

      3) исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      4) объем производства и реализации, экспорта и импорта товаров в Республику Казахстан субъекта рынка, в отношении которого совершаются действия, предусмотренные подпунктом 2) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса;

      5) объем производства и реализации, экспорта и импорта в Республику Казахстан тех же или взаимозаменяемых товаров, производимых, реализуемых, экспортируемых и импортируемых субъектами рынка, находящимися под прямым или косвенным контролем субъекта рынка, в отношении которого совершаются действия, предусмотренные подпунктом 2) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса.

      6) исключен Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      7) исключен Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      3. исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      4. исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      5. В случае, предусмотренном пунктом 3 статьи 200 настоящего Кодекса, ходатайство о даче согласия на экономическую концентрацию подается лицом, приобретающим соответствующие права, с представлением перечня документов и сведений, предусмотренных статьей 207 настоящего Кодекса.

      6. Исключен Законом РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017).
      Сноска. Статья 204 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 205. Сроки рассмотрения ходатайства о даче согласия на экономическую концентрацию

      1. Антимонопольный орган обязан в течение пяти рабочих дней со дня получения ходатайства проверить полноту представленных материалов и в письменном виде уведомить лицо, подавшее ходатайство, о принятии или отказе в принятии ходатайства к рассмотрению.

      2. Срок рассмотрения ходатайства о даче согласия на экономическую концентрацию не должен превышать пятнадцать рабочих дней с момента принятия ходатайства к рассмотрению.

      При этом общий срок рассмотрения ходатайства о даче согласия на экономическую концентрацию с учетом приостановлений, за исключением случаев, указанных в пункте 3 настоящей статьи, не должен превышать двенадцать месяцев.

      3. Срок рассмотрения ходатайства приостанавливается в случае невозможности рассмотрения ходатайства до принятия решения антимонопольным органом или судом по указанному или связанному с ним другому ходатайству, о чем антимонопольный орган в течение трех рабочих дней с момента принятия такого решения обязан в письменном виде уведомить лицо, подавшее ходатайство.

      4. В ходе рассмотрения ходатайства антимонопольный орган вправе запросить в сроки, которые не могут быть менее пяти рабочих дней, от субъекта рынка и (или) государственного органа дополнительные сведения и (или) документы, необходимые для принятия решения.

      5. На период предоставления дополнительных сведений и (или) документов, а также при проведении анализа состояния конкуренции на товарных рынках срок рассмотрения ходатайства приостанавливается, о чем антимонопольный орган в течение трех рабочих дней с момента принятия такого решения обязан в письменном виде уведомить лицо, подавшее ходатайство.

      Проведение анализа состояния конкуренции на товарных рынках при совершении экономической концентрации требуется, если лица, участвующие в сделке (группа лиц), осуществляют деятельность по реализации аналогичных или взаимозаменяемых товаров либо товаров на смежных товарных рынках и (или) наличии признаков ограничения конкуренции.

      6. Рассмотрение ходатайства о даче согласия на экономическую концентрацию автоматически возобновляется после представления дополнительных сведений и (или) документов субъектом рынка и (или) государственными органами, о чем антимонопольный орган обязан в течение трех рабочих дней в письменном виде уведомить лицо, подавшее ходатайство. Со дня возобновления рассмотрения ходатайства о даче согласия на экономическую концентрацию течение срока рассмотрения продолжается.

      Сноска. Статья 205 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 206. Порядок уведомления антимонопольного органа о совершенной экономической концентрации

      Субъекты рынка, совершившие сделки, предусмотренные подпунктами 3), 4) и 5) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, уведомляют антимонопольный орган в срок, установленный частью второй пункта 8 статьи 201 настоящего Кодекса.

      Уведомление о совершенной экономической концентрации может быть передано как непосредственно в антимонопольный орган, так и через учреждения связи.

      Антимонопольный орган должен быть уведомлен:

      1) физическим лицом, которое входит в состав исполнительных органов, советов директоров, наблюдательных советов или других органов управления двух и более субъектов рынка, при условии определения указанным физическим лицом условий ведения их предпринимательской деятельности;

      2) субъектом рынка, приобретающим права (в том числе на основании договора о доверительном управлении, договора о совместной деятельности, договора поручения), позволяющие давать обязательные для исполнения указания другому субъекту рынка при ведении им предпринимательской деятельности либо осуществлять функции его исполнительного органа.

      Сноска. Статья 206 с изменениями, внесенными законами РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 207. Документация, прилагаемая к уведомлению (ходатайству) в антимонопольный орган о совершенной (планируемой) экономической концентрации

      1. Перечень документов и сведений, необходимых для направления (подачи) уведомления (ходатайства) в антимонопольный орган о совершенной (планируемой) экономической концентрации, предусмотренной подпунктом 4) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса:

      1) сведения о предмете договора (иного документа), подтверждающего совершение сделки, сторонах, основных условиях для совершения сделки, а также стоимости (цене) сделки, представляемые в виде письма в произвольной форме, подписанного приобретателем или уполномоченным лицом приобретателя;

      2) по приобретателю и каждому субъекту рынка, входящему с приобретателем в одну группу лиц, осуществляющих производство, реализацию, экспорт и импорт в Республику Казахстан товаров, аналогичных товарам или взаимозаменяемым товарам, производимым, реализуемым, экспортируемым и импортируемым субъектом рынка, в отношении которого совершаются действия, предусмотренные подпунктом 4) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, и субъектами рынка, находящимися под его прямым или косвенным контролем, указываются:

      для физического лица – данные документа, удостоверяющего его личность, сведения о гражданстве, а также место жительства и юридический адрес;

      наименование, юридический и фактический адреса;

      размер уставного капитала и доля участия;

      виды акций;

      объем производства и реализации, экспорта и импорта в Республику Казахстан товаров, аналогичных товарам или взаимозаменяемым товарам, производимым, реализуемым, экспортируемым и импортируемым субъектом рынка, в отношении которого совершаются действия, предусмотренные подпунктом 4) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, и субъектами рынка, находящимися под его прямым или косвенным контролем;

      3) исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      4) объем производства и реализации, экспорта и импорта товаров в Республику Казахстан субъекта рынка, в отношении которого совершаются действия, предусмотренные подпунктом 4) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса;

      5) объем производства и реализации, экспорта и импорта в Республику Казахстан тех же или взаимозаменяемых товаров, производимых, реализуемых, экспортируемых и импортируемых субъектами рынка, находящимися под прямым или косвенным контролем субъекта рынка, в отношении которого совершаются действия, предусмотренные подпунктом 4) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса.

      6) исключен Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      7) исключен Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      2. Перечень документов и сведений, необходимых для направления (подачи) уведомления (ходатайства) в антимонопольный орган о совершенной (планируемой) экономической концентрации, предусмотренной подпунктом 5) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса:

      1) сведения о физическом лице, участие которого предполагается в исполнительных органах, советах директоров, наблюдательных советах и других органах управления двух и более субъектов рынка:

      данные документа, удостоверяющего личность, сведения о гражданстве, месте работы, занимаемой должности, позволяющие определять условия ведения предпринимательской деятельности в данных субъектах с указанием полномочий;

      перечень юридических лиц, в которых лицо, направляющее (подающее) уведомление (ходатайство), определяет условия ведения предпринимательской деятельности с указанием полномочий;

      2) наименование юридического лица (группы лиц) и органа управления, в которые назначается или избирается лицо, направляющее (подающее) уведомление (ходатайство);

      3) наименование должности в субъектах рынка, в исполнительные органы, советы директоров, наблюдательные советы и другие органы управления которых планируется вхождение лица, направляющего (подающего) уведомление (ходатайство);

      4) перечень прав, позволяющих лицу, направляющему (подающему) уведомление (ходатайство), определять условия ведения предпринимательской деятельности в субъектах рынка, в исполнительные органы, советы директоров, наблюдательные советы и другие органы управления которых планируется вхождение данного лица;

      5) исключительно по каждому субъекту рынка, в котором лицо, направляющее (подающее) уведомление (ходатайство), определяет условия ведения предпринимательской деятельности, указываются:

      наименование субъекта рынка, юридический и фактический адреса;

      объем производства, реализации, экспорта и импорта товаров в Республику Казахстан;

      6) по субъекту рынка, в котором планируется участие лица, направляющего (подающего) уведомление (ходатайство), а также по субъектам рынка, находящимся под прямым или косвенным контролем такого субъекта рынка, указываются:

      наименование субъекта рынка, юридический и фактический адреса;

      объем производства, реализации, экспорта и импорта тех же или взаимозаменяемых товаров в Республику Казахстан, производимых, реализуемых, экспортируемых и импортируемых в Республику Казахстан субъектом (субъектами) рынка, в котором (которых) лицо, направляющее (подающее) уведомление (ходатайство), определяет условия ведения предпринимательской деятельности.

      3. Перечень документов и сведений, необходимых для направления (подачи) уведомления (ходатайства) в антимонопольный орган о совершенной (планируемой) экономической концентрации, предусмотренной подпунктом 3) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса:

      1) сведения о предмете договора (иного документа), подтверждающего совершение сделки, сторонах, основных условиях для совершения сделки, а также стоимости (цене) сделки, представляемые в виде письма в произвольной форме, подписанного приобретателем или уполномоченным лицом приобретателя;

      2) по приобретателю и по каждому субъекту рынка, входящему с приобретателем в одну группу лиц, осуществляющим производство, реализацию, экспорт и импорт в Республику Казахстан товаров, аналогичных товарам или взаимозаменяемым товарам, для выпуска которых приобретаемое имущество использовалось субъектом рынка, в отношении которого совершаются действия, предусмотренные подпунктом 3) пункта 1 статьи 201 настоящего Кодекса, указываются:

      для физического лица – данные документа, удостоверяющего его личность, сведения о гражданстве, а также место жительства и юридический адрес;

      наименование, юридический и фактический адреса;

      размер уставного капитала и доля участия в уставном капитале;

      виды акций;

      объем производства и реализации, экспорта и импорта в Республику Казахстан тех же или взаимозаменяемых товаров, которые будут производиться с использованием приобретаемого имущества;

      3) перечень имущества, составляющего предмет сделки, с указанием балансовой стоимости;

      4) сведения о том, для выпуска каких товаров использовалось и будет использоваться получаемое имущество, с указанием видов товаров.

      Сноска. Статья 207 с изменениями, внесенными законами РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 208. Решение по ходатайству о согласии на экономическую концентрацию

      1. По результатам рассмотрения ходатайства о согласии на экономическую концентрацию антимонопольным органом принимается одно из следующих решений:

      1) о согласии на экономическую концентрацию;

      2) о запрете на экономическую концентрацию с мотивированным заключением.

      2. Решение антимонопольного органа о согласии на экономическую концентрацию или запрете экономической концентрации оформляется актом антимонопольного органа и в течение трех рабочих дней со дня принятия такого решения направляется лицу, подавшему ходатайство, а в отношении финансовых организаций и уполномоченному органу по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

      3. Согласие антимонопольного органа на экономическую концентрацию может быть обусловлено выполнением участниками экономической концентрации определенных требований и обязательств, которые устраняют или смягчают отрицательное влияние экономической концентрации на конкуренцию.

      Такие условия и обязательства могут касаться, в том числе, ограничения по управлению, пользованию или распоряжению имуществом.

      4. Экономическая концентрация должна быть осуществлена в течение года со дня принятия решения антимонопольным органом о предоставлении согласия на экономическую концентрацию. Если экономическая концентрация в установленный срок не осуществлена, участники экономической концентрации подают новое ходатайство о предоставлении разрешения на экономическую концентрацию.

      5. Антимонопольный орган по собственной инициативе либо заявлению заинтересованного лица пересматривает свое решение о согласии или запрете на экономическую концентрацию в случаях:

      1) если в течение трех лет после принятия решения стали известны обстоятельства, на основании которых в принятии данного решения должно было быть отказано;

      2) если решение было принято на основании недостоверной информации, предоставленной лицом, подавшим ходатайство об осуществлении экономической концентрации, что привело к принятию незаконного решения;

      3) невыполнения участниками экономической концентрации требований и обязательств, которыми было обусловлено решение антимонопольного органа.

      6. По результатам пересмотра решения антимонопольный орган:

      1) оставляет решение без изменений;

      2) изменяет решение;

      3) отменяет решение;

      4) принимает новое решение.

      7. В случае, если по результатам пересмотра решения антимонопольный орган принимает решение об отмене согласия на экономическую концентрацию, государственная регистрация, перерегистрация субъекта рынка, прав на недвижимое имущество признаются незаконными и отменяются в судебном порядке по иску антимонопольного органа.

      8. Для рассмотрения дополнительной информации и документов, которые могут изменить ранее принятое решение антимонопольного органа, заявителем подается ходатайство в порядке, установленном настоящим Кодексом.

      9. Решение антимонопольного органа по пересмотру ранее принятого решения на экономическую концентрацию оформляется актом антимонопольного органа и в течение трех рабочих дней с момента принятия такого решения направляется заинтересованному лицу.

      10. Экономическая концентрация запрещается, если она приводит к ограничению конкуренции.

      Сноска. Статья 208 с изменениями, внесенными Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 209. Принятие антимонопольным органом решения по уведомлению о совершенной экономической концентрации

      1. В случае, если по истечении тридцати календарных дней после поступления в антимонопольный орган уведомления о совершенной экономической концентрации антимонопольным органом не будет направлено предписание о необходимости отмены сделки лицу, направившему уведомление, экономическая концентрация считается осуществленной.

      2. В случае, если антимонопольным органом при рассмотрении уведомления о совершенной экономической концентрации будет установлено, что ее совершение привело или может привести к ограничению или устранению конкуренции, в том числе путем возникновения или усиления доминирующего положения субъекта рынка, антимонопольный орган выносит предписание о необходимости отмены сделки, которое подлежит исполнению в течение тридцати календарных дней.

      3. В случае неисполнения предписания о необходимости отмены сделки антимонопольный орган обращается в суд с иском о понуждении субъекта рынка исполнить данное предписание антимонопольного органа.

      Сноска. Статья 209 с изменением, внесенным Законом РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017).

Статья 210. Основания прекращения рассмотрения ходатайства о согласии на экономическую концентрацию

      1. Рассмотрение ходатайства о согласии на экономическую концентрацию подлежит прекращению в случаях:

      1) поступления от заявителей уведомлений об отзыве ходатайства;

      2) непредоставления заявителем информации в определенный антимонопольным органом срок, если отсутствие такой информации препятствует рассмотрению ходатайства;

      3) предоставление заявителем недостоверной информации, влияющей на объективное рассмотрение ходатайства.

      2. Решение антимонопольного органа о прекращении рассмотрения ходатайства оформляется актом антимонопольного органа и в течение трех рабочих дней с момента принятия такого решения направляется лицу, подавшему ходатайство.

      3. После прекращения рассмотрения ходатайства заявитель вправе обратиться в антимонопольный орган с новым заявлением о согласии на экономическую концентрацию.

Статья 210-1. Доверенное лицо

      1. Для проведения экспертной оценки выполнения требований и обязательств, предусмотренных решением антимонопольного органа о согласии на экономическую концентрацию, субъект рынка вправе привлекать доверенное лицо, определяемое в соответствии с требованиями настоящей статьи.

      2. Доверенным лицом является лицо, которое обладает специальными научными или практическими знаниями по вопросам, являющимся предметом экономической концентрации.

      3. Между доверенным лицом и субъектом рынка заключается договор по типовой форме, утверждаемой антимонопольным органом.

      Доверенное лицо уведомляет антимонопольный орган о заключении договора не позднее десяти календарных дней после даты вступления его в силу.

      4. Доверенное лицо должно быть независимым по отношению к участникам экономической концентрации.

      В качестве доверенного лица не может привлекаться лицо:

      1) которое является участником экономической концентрации либо входящее в одну группу лиц с участником экономической концентрации;

      2) являющееся конкурентом участника экономической концентрации и (или) входящее с таким лицом в одну группу лиц либо входящее в одну группу лиц с лицом, являющимся конкурентом участника экономической концентрации.

      5. Доверенное лицо дает экспертную оценку выполнению субъектом рынка экономических, поведенческих, организационных, структурных и иных требований и обязательств, в том числе касающихся:

      1) разделения субъекта рынка или выделения из его состава юридического лица;

      2) реализации, передачи субъектом рынка имущества, имущественных и иных прав третьим лицам;

      3) разделения функций управления субъектами рынка, входящими в группу лиц, или структурными подразделениями субъекта рынка во избежание конфликта интересов;

      4) производства и (или) реализации товаров, направления инвестиций, выполнения социальных, экономических и иных условий поведения на товарном рынке;

      5) обеспечения недискриминационного доступа к товарам субъекта рынка;

      6) принятия мер по предупреждению нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции.

      6. Доверенное лицо направляет антимонопольному органу экспертное заключение о выполнении субъектом рынка требований и обязательств, предусмотренных решением антимонопольного органа о согласии на экономическую концентрацию.

      7. Доверенное лицо имеет право получать доступ к электронным и бумажным документам, автоматизированным базам данных (информационным системам), электронным и другим носителям информации соответствующего субъекта рынка, которые необходимы для реализации доверенным лицом своих функций, включая сведения, составляющие конфиденциальную информацию и (или) коммерческую тайну, при условии предоставления письменного обязательства о неразглашении сведений, составляющих охраняемую законом тайну.

      8. Доверенное лицо вправе отказаться от представления экспертного заключения по вопросам, выходящим за пределы его специальных знаний, а также в случае, если представленные ему материалы и сведения недостаточны для представления экспертного заключения.

      9. За представление заведомо ложного экспертного заключения доверенное лицо несет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      10. Антимонопольный орган ведет реестр доверенных лиц в порядке, определяемом антимонопольным органом.

      В реестр доверенных лиц включаются кандидаты, предлагаемые объединениями субъектов предпринимательства.

      11. Услуги доверенного лица оплачиваются за счет средств субъекта рынка в соответствии с договором.

      Сноска. Глава 18 дополнена статьей 210-1 в соответствии с Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 211. Порядок уведомления антимонопольного органа об осуществлении субъектом естественной монополии деятельности, не относящейся к регулируемым услугам (товарам, работам)

      Сноска. Статья 211 исключена Законом РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 19. ВЗАИМОДЕЙСТВИЕ АНТИМОНОПОЛЬНОГО ОРГАНА С ПРАВООХРАНИТЕЛЬНЫМИ ОРГАНАМИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН И АНТИМОНОПОЛЬНЫМИ ОРГАНАМИ ДРУГИХ ГОСУДАРСТВ

      Сноска. Глава 19 исключена Законом РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017).

Глава 20. ВЫЯВЛЕНИЕ НАРУШЕНИЙ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН В ОБЛАСТИ ЗАЩИТЫ КОНКУРЕНЦИИ

Статья 216. Основания для начала расследования нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции

      1. Антимонопольный орган в пределах своих полномочий расследует нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции и принимает по результатам расследования решение.

      Под расследованием понимаются мероприятия антимонопольного органа, направленные на сбор фактических данных, подтверждающих или опровергающих совершение нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.

      2. Основанием для начала расследования является поступление в антимонопольный орган сведений о нарушении законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, которыми являются:

      1) материалы, поступившие от государственных органов, с указанием на нарушение законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции или его признаки;

      2) обращение физического и (или) юридического лица, указывающее на признаки нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      3) обнаружение антимонопольным органом при осуществлении своей деятельности в действиях субъекта рынка, государственных органов, местных исполнительных органов признаков нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      4) сообщения средств массовой информации о наличии признаков нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, поступившие в антимонопольный орган;

      5) неисполнение субъектом рынка, государственным органом, местным исполнительным органом, организацией, наделенной государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка, уведомления антимонопольного органа о наличии в действиях (бездействии) субъекта рынка, государственного, местного исполнительного органов, организации, наделенной государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка, признаков нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции в установленный срок.

      3. Начало расследования оформляется приказом о проведении расследования.

      4. Копия приказа о проведении расследования не позднее трех рабочих дней со дня его подписания направляется заявителю и объекту расследования, за исключением объектов расследования, в действиях которых усматриваются признаки картеля.

      Копия приказа о проведении расследования вручается объектам расследования, в действиях которых усматриваются признаки картеля в момент проведения расследования.

      5. Обжалование приказа о проведении расследования в порядке, установленном Административным процедурно-процессуальным кодексом Республики Казахстан, не приостанавливает его действие.

      Сноска. Статья 216 с изменениями, внесенными законами РК от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 217. Лица, участвующие в расследовании нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции

      1. Лицами, участвующими в расследовании нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, являются:

      1) заявитель – физическое или юридическое лицо, направившее в антимонопольный орган сведения о нарушении законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      2) объект расследования – физическое лицо, юридическое лицо или его филиал, являющийся самостоятельным налогоплательщиком (за исключением финансовых организаций), в отношении действий которых проводится расследование. Указанные лица признаются объектом расследования с момента издания приказа о проведении расследования;

      3) заинтересованные лица – физические или юридические лица, чьи права и законные интересы затрагиваются в связи с рассмотрением дела о нарушении законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      4) должностное лицо антимонопольного органа – сотрудник антимонопольного органа, уполномоченный на проведение расследования;

      5) свидетель – любое физическое лицо, которому могут быть известны какие-либо обстоятельства, имеющие значение для расследования;

      6) эксперт – не заинтересованное в деле физическое лицо, обладающее специальными научными или практическими знаниями.

      2. При проведении расследования лица, участвующие в деле, вправе осуществлять свои права и обязанности самостоятельно или через представителя.

      3. Если в ходе расследования будет установлено, что признаки нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции содержатся в действии (бездействии) не объекта расследования, а иного лица, антимонопольный орган привлекает такое лицо в качестве объекта расследования в порядке, предусмотренном статьей 216 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 217 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 218. Проведение расследования

      1. В случае наличия фактических данных, указывающих на наличие в действиях субъекта рынка, государственного органа, местного исполнительного органа, организации, наделенной государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка, признаков нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, устанавливаемых в рамках рассмотрения сведений, предусмотренных пунктом 2 статьи 216 настоящего Кодекса, антимонопольным органом издается приказ о проведении расследования.

      2. Антимонопольный орган при наличии признаков, предусмотренных:

      1) пунктом 3 статьи 169, пунктом 1 статьи 170 настоящего Кодекса, до проведения расследования проводит анализ состояния конкуренции на товарных рынках с целью определения доли доминирования субъекта рынка;

      2) статьей 174 настоящего Кодекса, до проведения расследования проводит анализ состояния конкуренции на товарных рынках с целью выявления доминирующего или монопольного положения субъекта рынка.

      При этом меры антимонопольного реагирования в отношении данного субъекта рынка применяются за период его фактического доминирования.

      3. Приказ о проведении расследования должен содержать:

      1) наименование объекта или объектов расследования;

      2) основания для проведения расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      3) признаки нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, которые усматриваются в действиях (бездействии) объекта расследования;

      4) дату начала и окончания расследования;

      4-1) предмет расследования;

      4-2) проверяемый период;

      5) фамилию, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) должностного лица антимонопольного органа, уполномоченного на проведение расследования;

      6) права лиц, участвующих в расследовании нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции.

      4. Расследование нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции проводится в срок, не превышающий трех месяцев со дня издания приказа о проведении расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции. Срок расследования может быть продлен антимонопольным органом, но не более чем на два месяца. О продлении срока издается приказ, копии приказа в течение трех рабочих дней со дня его издания направляются заявителю и объекту расследования.

      5. Антимонопольный орган до начала расследования регистрирует в уполномоченном органе по правовой статистике и специальным учетам приказ о проведении расследования путем его представления территориальному подразделению уполномоченного органа по правовой статистике и специальным учетам, в том числе в электронной форме.

      6. Антимонопольный орган в ходе расследования может принять решение об объединении нескольких расследований в одно или о выделении и проведении отдельного расследования.

      7. Срок проведения объединенного расследования исчисляется со дня начала проведения первого по времени расследования.

      Сноска. Статья 218 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 219. Доказательства при расследовании нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции

      1. Доказательствами фактов нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции могут быть любые фактические данные, имеющие значение для правильного проведения расследования, в том числе:

      1) объяснения заявителя, объекта расследования, заинтересованных лиц и свидетелей;

      2) заключения экспертов;

      3) вещественные доказательства;

      4) иные документы (в том числе материалы, содержащие компьютерную информацию, фото– и киносъемки, звуко-, аудио- и видеозаписи).

      2. Сбор доказательств осуществляет должностное лицо антимонопольного органа.

      3. Лица, участвующие в расследовании нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, вправе представлять фактические данные и доказывать их достоверность.

Статья 220. Права лиц, участвующих в расследовании нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции

      Лица, участвующие в расследовании нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, имеют право:

      1) знакомиться с материалами дела, делать выписки из них и снимать копии, за исключением материалов, содержащих конфиденциальную информацию и (или) коммерческую тайну других субъектов рынка;

      2) представлять доказательства и участвовать в их исследовании;

      3) задавать вопросы другим лицам, участвующим в деле;

      4) заявлять ходатайства о привлечении экспертов;

      5) давать пояснения в письменной или устной форме, приводить свои доводы по всем возникающим в ходе расследования вопросам;

      6) знакомиться с ходатайствами других лиц, участвующих в расследовании, возражать против ходатайств, доводов других лиц, участвующих в расследовании.

      Объект расследования вправе обратиться в антимонопольный орган для вынесения на рассмотрение согласительной комиссии проекта заключения по результатам расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции.

      Сноска. Статья 220 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 221. Права должностных лиц антимонопольного органа при проведении расследования

      Сноска. Заголовок с изменением, внесенным Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      Должностные лица антимонопольного органа при проведении расследования имеют право на:

      1) беспрепятственный доступ на территорию и в помещения объекта расследования;

      2) доступ к автоматизированным базам данных (информационным системам) и иным электронным носителям объекта расследования в соответствии с предметом расследования;

      3) запрос в срок, установленный антимонопольным органом, от сотрудников объекта расследования необходимой информации, документов или их копий, относящихся к предмету расследования, объяснений в устном и письменном виде по вопросам, возникшим в ходе расследования;

      4) привлечение при проведении расследования в качестве экспертов специалистов других государственных органов Республики Казахстан и иных лиц;

      5) осмотр предметов, электронных и бумажных документов и других носителей информации, находящихся в помещении и на территории объекта расследования, в соответствии с предметом расследования;

      6) снятие копии с документов, информации из базы данных (информационных систем) и иных электронных носителей объекта расследования в соответствии с предметом расследования;

      7) проведение аудио-, фото- и видеофиксации:

      действий (бездействия) сотрудников объекта расследования и иных лиц, находящихся на территории объекта расследования;

      помещений и территории объекта расследования;

      имущества, находящегося в помещении или на территории объекта расследования;

      8) отбор образцов продукции для экспертизы.

      Порядок отбора образцов продукции для экспертизы определяется в соответствии со статьей 149 настоящего Кодекса.

      Все права должностных лиц антимонопольного органа, предусмотренные настоящей статьей, в рабочие дни в период с 9.00 по 18.00 часов по местному времени и в соответствии с предметом расследования.

      В случае необходимости пресечения нарушений реализация полномочий должностных лиц антимонопольного органа может проводиться во внеурочное время (ночное время, выходные или праздничные дни).

      Обжалование действий должностных лиц антимонопольного органа, предусмотренных настоящей статьей, в порядке, установленном Административным процедурно-процессуальным кодексом Республики Казахстан, не приостанавливает их исполнения.

      Сноска. Статья 221 в редакции Закона РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 222. Приостановление и возобновление расследования дела о нарушении законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции

      Сноска. Заголовок с изменением, внесенным Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Антимонопольный орган вправе приостановить расследование нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции в случаях:

      1) рассмотрения антимонопольным органом, судом, органами уголовного преследования другого дела, имеющего значение для расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      2) проведения другого расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции в отношении этого же объекта расследования;

      3) проведения экспертизы;

      4) необходимости проведения анализа состояния конкуренции на товарных рынках в случае, если при проведении расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции будет установлено, что несмотря на превышение доли в пятьдесят процентов на рынке определенного товара положение субъекта рынка на товарном рынке не является доминирующим.

      1-1. Расследование нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции возобновляется в течение трех рабочих дней:

      1) в случаях, предусмотренных подпунктом 1) пункта 1 настоящей статьи, – со дня принятия решения антимонопольным органом, органами уголовного преследования, вступления в законную силу судебного акта по другому делу, имеющему значение для расследования нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      2) в случае, предусмотренном подпунктом 2) пункта 1 настоящей статьи, – со дня завершения другого расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции в отношении этого же объекта расследования;

      3) в случае, предусмотренном подпунктом 3) пункта 1 настоящей статьи, – со дня представления антимонопольному органу заключения эксперта;

      4) в случаях, предусмотренных подпунктом 4) пункта 1 настоящей статьи, – со дня завершения анализа состояния конкуренции на товарном рынке.

      2. Срок расследования нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции прерывается при приостановлении расследования и продолжается с момента возобновления расследования.

      3. О приостановлении и возобновлении расследования, а также назначении экспертизы должностные лица антимонопольного органа, уполномоченные на проведение расследования, выносят определение. Копия определения о назначении экспертизы направляется эксперту и объекту расследования в течение трех рабочих дней со дня вынесения такого определения.

      Копия определения о приостановлении, возобновлении расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции направляется объекту расследования в течение трех рабочих дней со дня вынесения такого определения.

      Сноска. Статья 222 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 223. Прекращение расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции

      Антимонопольный орган прекращает расследование нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции в случае:

      1) отсутствия в действиях объекта расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      2) ликвидации юридического лица – единственного объекта расследования;

      2-1) снятия с учетной регистрации филиала юридического лица – единственного объекта расследования;

      3) смерти физического лица – единственного объекта расследования;

      4) истечения срока давности, установленного Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях;

      5) наличия вступившего в законную силу судебного акта, в котором содержатся выводы о наличии или отсутствии нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции в рассматриваемых антимонопольным органом действиях (бездействии).

      Сноска. Статья 223 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 224. Решения антимонопольного органа по результатам расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции

      1. По результатам расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции должностное лицо антимонопольного органа готовит заключение, на основании которого антимонопольный орган принимает одно из следующих решений о:

      1) прекращении расследования нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции по основаниям, предусмотренным статьей 223 настоящего Кодекса;

      2) возбуждении дела об административном правонарушении и в случаях, установленных подпунктами 1) и 2) пункта 1 статьи 226 настоящего Кодекса, вынесении предписания;

      3) вынесении предписания об устранении нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

      4) передаче материалов в правоохранительные органы для производства досудебного расследования.

      1-1. Проект заключения по результатам расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции вручается или направляется письмом с уведомлением объекту расследования в срок не менее чем за тридцать календарных дней до окончания расследования.

      2. В случае обращения объекта расследования в срок не менее чем за двадцать календарных дней до завершения расследования должностное лицо (должностные лица) антимонопольного органа не позднее двадцати пяти календарных дней со дня получения такого обращения выносит (выносят) на рассмотрение согласительной комиссии проект заключения по результатам расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции.

      Согласительная комиссия рассматривает проект внесенного заключения в срок не более пяти календарных дней со дня внесения на предмет его полноты и качества приведенных в нем доказательств фактов нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции с приглашением на заседание лиц, участвующих в расследовании.

      По результатам рассмотрения проекта заключения согласительная комиссия выносит свои замечания и рекомендации, которые оформляются протоколом и в течение пяти рабочих дней со дня проведения заседания согласительной комиссии направляются должностному лицу (должностным лицам) для работы.

      В случае несогласия с замечаниями и рекомендациями согласительной комиссии должностное лицо (должностные лица) в течение пяти рабочих дней формирует (формируют) мотивированное заключение, которое подлежит рассмотрению согласительной комиссией в срок не более пяти рабочих дней со дня формирования мотивированного заключения должностным лицом (должностными лицами).

      2-1. Положения, указанные в пунктах 1-1 и 2 настоящей статьи, не применяются в случаях проведения расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции по признакам установления, поддержания монопольно высоких (низких) или монопсонически низких цен, а также по признакам картеля в части установления или поддержания цен (тарифов), скидок, надбавок (доплат) и (или) наценок, повышения, снижения или поддержания цен на торгах.

      3. Завершением расследования считается день подписания должностным лицом (должностными лицами) антимонопольного органа заключения по результатам расследования нарушений законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции.

      4. исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      5. Копия заключения по результатам расследования не позднее трех рабочих дней со дня его подписания вручается или направляется письмом с уведомлением объекту расследования. Заявитель в те же сроки информируется о принятом решении.

      5-1. исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      6. Дата подписания должностным лицом (должностными лицами) антимонопольного органа заключения по результатам расследования (принятия решения) считается моментом обнаружения факта совершения административного правонарушения.

      7. исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Сноска. Статья 224 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 21. ПРЕСЕЧЕНИЕ НАРУШЕНИЙ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН В ОБЛАСТИ ЗАЩИТЫ КОНКУРЕНЦИИ И ПЕРЕСМОТР ПРЕДПИСАНИЙ АНТИМОНОПОЛЬНОГО ОРГАНА

Статья 225. Основания и порядок определения монопольного дохода

      1. Доход, полученный субъектом рынка в результате осуществления монополистической деятельности, ограниченной настоящим Кодексом, является монопольным доходом.

      2. Монопольный доход может быть получен субъектом рынка в результате:

      1) совершения антиконкурентного соглашения или согласованных действий субъектов рынка;

      2) злоупотребления субъектом рынка своим доминирующим или монопольным положением.

      3. Монопольный доход определяется с момента осуществления субъектом рынка действий, указанных в пункте 2 настоящей статьи, до момента прекращения субъектом рынка данных действий.

      4. Монопольный доход определяется при:

      1) установлении субъектом рынка, занимающим доминирующее или монопольное положение, монопольно высоких цен – как разница между доходом, полученным при применении монопольно высокой цены, и доходом, рассчитанным на основании цены, определенной в соответствии с положениями статьи 175 настоящего Кодекса;

      2) установлении субъектом рынка, занимающим доминирующее или монопольное положение, монопольно низкой цены – как дополнительный доход, полученный субъектом рынка, занимающим доминирующее положение, в результате увеличения объемов реализации за счет устранения конкурентов с товарного рынка;

      3) установлении субъектом рынка, занимающим монопсоническое положение, монопсонически низкой цены – как разница между затратами данного субъекта рынка на покупку товара по цене, определенной на основании необходимых субъекту рынка, реализующему товар, расходов на производство и реализацию такого товара и прибыли, и затратами, сложившимися при покупке товаров по монопсонически низким ценам;

      4) совершении субъектом рынка антиконкурентных соглашений или согласованных действий как весь доход, полученный от данных действий, за вычетом обоснованных расходов, необходимых для производства и (или) реализации товара, и фактически уплаченных налогов.

      5. Изъятие монопольного дохода производится в порядке, установленном Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях.

Статья 226. Меры антимонопольного реагирования

      1. В соответствии с установленными полномочиями антимонопольный орган вправе:

      1) давать субъектам рынка обязательные для исполнения предписания о:

      прекращении нарушения норм настоящего Кодекса и (или) устранении его последствий;

      восстановлении первоначального положения;

      расторжении или изменении договоров, противоречащих настоящему Кодексу;

      необходимости отмены сделок путем расторжения или признания их недействительными при регулировании экономической концентрации;

      2) давать государственным, местным исполнительным органам, организациям, наделенным государством функциями регулирования деятельности субъектов рынка, обязательные для исполнения предписания об отмене или изменении принятых ими актов, устранении нарушений, а также расторжении, отмене или изменении заключенных ими соглашений и сделок, противоречащих настоящему Кодексу, и совершении действий, направленных на обеспечение конкуренции;

      3) рассматривать дела об административных правонарушениях в области защиты конкуренции и ограничения монополистической деятельности и налагать административные взыскания в порядке, установленном Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях;

      4) обращаться в суд с исками и заявлениями, а также участвовать в процессах при рассмотрении судами дел, связанных с применением и нарушением законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции.

      2. При нарушении норм настоящего Кодекса субъекты рынка, государственные органы, местные исполнительные органы обязаны:

      1) в соответствии с предписаниями антимонопольного органа прекратить нарушение и устранить его последствия, восстановить первоначальное положение, расторгнуть договор, заключить договор с другим субъектом рынка или внести в него изменения, отменить акт, признанный антимонопольным органом не соответствующим законодательству Республики Казахстан в области защиты конкуренции, выполнить иные действия, предусмотренные предписанием;

      2) возместить причиненные убытки в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан;

      3) исполнить постановление антимонопольного органа о наложении административного взыскания в порядке, установленном Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях.

      3. Предписание подлежит исполнению в установленный антимонопольным органом разумный срок.

      Антимонопольный орган осуществляет контроль за исполнением выданных предписаний.

      В случае неисполнения предписания антимонопольный орган вправе обратиться в суд с иском о понуждении субъекта рынка, государственного органа, местного исполнительного органа исполнить предписание антимонопольного органа.

      Сноска. Статья 226 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 227. Требования к оформлению предписания

      Предписание оформляется на бланке строгой отчетности антимонопольного органа и должно содержать:

      1) наименование субъекта рынка и (или) государственного органа, и (или) местного исполнительного органа, в отношении которого (которых) составляется предписание, или их должностных лиц;

      2) описание установленного факта (фактов) нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, а также нормы права, которые были нарушены субъектом рынка либо государственным органом или местным исполнительным органом, или их должностными лицами;

      3) действия, которые должен (должны) совершить субъект рынка и (или) государственный орган, и (или) местный исполнительный орган или их должностные лица для устранения нарушения законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции (или от совершения которого (которых) должен (должны) воздержаться);

      4) срок исполнения предписания;

      5) срок предоставления информации об исполнении предписания;

      6) подпись лица, уполномоченного подписывать предписание;

      7) гербовая печать антимонопольного органа.

Статья 228. Пересмотр предписаний антимонопольного органа

      1. Антимонопольный орган по собственной инициативе либо заявлению заинтересованного лица может пересмотреть предписание (свое или территориального подразделения) в случаях:

      1) если существенные обстоятельства не были и не могли быть известны антимонопольному органу, что привело к вынесению незаконного или необоснованного предписания;

      2) если предписание было вынесено на основании недостоверной информации, что привело к вынесению незаконного или необоснованного предписания;

      3) если предписание было вынесено с нарушением норм законодательства Республики Казахстан;

      4) исправления допущенной в предписании описки или явной арифметической ошибки.

      Антимонопольный орган может приостановить выполнение своего предписания до окончания его пересмотра, о чем письменно уведомляются лица, принимающие участие в деле.

      2. По результатам пересмотра антимонопольный орган может:

      1) оставить предписание без изменений;

      2) изменить предписание;

      3) отменить предписание;

      4) вынести новое предписание.

      3. При пересмотре предписания по заявлению заинтересованного лица антимонопольный орган не вправе ухудшить положение лица, подавшего заявление (жалобу), или лица, в интересах которого она была подана.

      Сноска. Статья 228 с изменением, внесенным Законом РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017).

Статья 229. Проверка предписаний территориальных подразделений антимонопольного органа

      Сноска. Заголовок статьи 229 с изменением, внесенным Законом РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017).

      Предписания, принятые территориальными подразделениями антимонопольного органа, могут быть проверены по заявлениям субъектов рынка или инициативе вышестоящего антимонопольного органа.

      Сноска. Статья 229 с изменениями, внесенными Законом РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017).

Статья 230. Обжалование предписаний антимонопольного органа

      1. Предписания антимонопольного органа могут быть обжалованы в суд в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      2. Основаниями для обжалования в антимонопольный орган предписаний территориального подразделения являются:

      1) неполное выяснение обстоятельств, имеющих значение для дела;

      2) недоказанность обстоятельств, имеющих значение для дела и признанных установленными;

      3) несоответствие выводов, изложенных в решении, обстоятельствам дела;

      4) нарушение или неправильное применение норм законодательства Республики Казахстан.

      3. Предписание территориального подразделения антимонопольного органа может быть обжаловано субъектом рынка в течение трех месяцев со дня, когда оно было вручено субъекту рынка, в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 230 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 231. Принудительное разделение или выделение в случаях злоупотребления доминирующим или монопольным положением

      1. В случае, если субъект рынка, занимающий доминирующее или монопольное положение, дважды в течение одного календарного года привлекался к административной ответственности за нарушения, предусмотренные статьей 174 настоящего Кодекса, и продолжает совершать действия, ограничивающие конкуренцию, антимонопольный орган в целях развития конкуренции вправе обратиться в суд с иском о принудительном разделении данного субъекта рынка или выделении из его состава на базе его структурных подразделений одного или нескольких юридических лиц.

      2. Суд принимает решение о принудительном разделении или выделении в целях развития конкуренции, если выполняются в совокупности следующие условия:

      1) отсутствует технологически обусловленная взаимосвязь структурных подразделений;

      2) существует возможность самостоятельной деятельности на соответствующем товарном рынке для юридических лиц, созданных в результате реорганизации.

      3. Решение суда о принудительном разделении либо выделении подлежит исполнению собственником или уполномоченным им органом с учетом требований, предусмотренных указанным решением, и в срок, который определен указанным решением и не может быть более чем шесть месяцев.

      Сноска. Статья 231 с изменением, внесенным Законом РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017).

РАЗДЕЛ 5. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ И ВИДЫ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ПОДДЕРЖКИ ЧАСТНОГО ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА
Глава 22. ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПОДДЕРЖКА МАЛОГО И СРЕДНЕГО ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА

Статья 232. Виды государственной поддержки малого и среднего предпринимательства

      Государственная поддержка малого и среднего предпринимательства осуществляется по видам государственной поддержки частного предпринимательства, предусмотренным статьей 93 настоящего Кодекса, включая:

      создание условий для использования субъектами малого и среднего предпринимательства государственных финансовых, материально-технических и информационных ресурсов, а также научно-технических разработок и технологий;

      установление упрощенного порядка государственной регистрации и ликвидации;

      установление оптимального режима налогообложения;

      принятие программ кредитования малого и среднего предпринимательства;

      создание системы привлечения и использования инвестиций, в том числе иностранных, для поддержки и развития малого и среднего предпринимательства;

      содействие внешнеторговой деятельности субъектов малого и среднего предпринимательства;

      консультирование субъектов малого и среднего предпринимательства по вопросам участия в государственных закупках товаров, работ и услуг;

      организацию подготовки, переподготовки и повышения квалификации кадров путем развития существующих и создания новых учебных и исследовательских центров, консалтинговых организаций и информационных систем поддержки и развития малого и среднего предпринимательства, а также реализацию международных программ и проектов по обмену опытом в области развития малого и среднего предпринимательства.

      Сноска. Статья 232 с изменениями, внесенными Законом РК от 26.12.2018 № 202-VI (вводится в действие с 01.01.2019).

Статья 232-1. Государственная поддержка социального предпринимательства

      Государственная поддержка социального предпринимательства, кроме мер государственной поддержки частного предпринимательства, предусмотренных статьей 93 настоящего Кодекса, и мер государственной поддержки малого и среднего предпринимательства, предусмотренных статьей 232 настоящего Кодекса, осуществляется в виде:

      1) обеспечения наличия инфраструктуры поддержки субъектов социального предпринимательства;

      2) предоставления налоговых льгот в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс);

      3) оказания финансовой поддержки субъектам социального предпринимательства (в том числе в рамках предоставления субсидирования ставки вознаграждения по выдаваемым кредитам банками второго уровня и на оплату имущественного найма (аренды) имущества);

      4) предоставления в имущественный наем (аренду) государственного имущества без права выкупа на льготных условиях в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственном имуществе";

      5) оказания информационной поддержки субъектам социального предпринимательства;

      6) оказания консультационной и методической поддержки субъектам социального предпринимательства, развития через акселерационные программы (в том числе по вопросам привлечения средств, участия в закупках товаров, работ, услуг).

      Для целей настоящего Кодекса под акселерационными программами понимаются программы интенсивного развития и продвижения субъектов социального предпринимательства через обучение и экспертную поддержку;

      7) содействия в развитии межрегионального сотрудничества, в поиске деловых партнеров (в том числе путем проведения деловых мероприятий, а также обеспечения участия субъектов социального предпринимательства в указанных мероприятиях);

      8) организации профессионального образования и дополнительного образования;

      9) предоставления государственных грантов для организации и реализации социально значимых проектов в отраслях экономики.

      Сноска. Глава 20 дополнена статьей 232-1 в соответствии с Законом РК от 24.06.2021 № 52-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Статья 233. Бизнес-инкубаторы

      1. Бизнес-инкубатором является юридическое лицо, создаваемое для поддержки субъектов малого предпринимательства на этапе их становления путем предоставления производственных помещений, оборудования, организационных, правовых, финансовых, консалтинговых и информационных услуг.

      2. Бизнес-инкубаторы создаются для оказания содействия в становлении и развитии субъектов малого предпринимательства.

      Задачами бизнес-инкубатора являются:

      1) отбор субъектов малого предпринимательства для размещения в бизнес-инкубаторе;

      2) оказание субъектам малого предпринимательства образовательных, маркетинговых, консалтинговых и других организационно-управленческих услуг.

      3) государственная поддержка инновационной деятельности субъектов малого предпринимательства.

      Сноска. Статья 233 с изменением, внесенным Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 234. Имущественная поддержка субъектов малого и среднего предпринимательства

      1. Субъектам малого и среднего предпринимательства могут передаваться в доверительное управление или аренду не используемые более одного года объекты государственной собственности для организации производственной деятельности и сферы услуг, за исключением торгово-посреднической деятельности.

      Контроль за выполнением субъектами малого и среднего предпринимательства условий договора аренды или доверительного управления осуществляют соответствующие государственные органы, уполномоченные на распоряжение республиканской и коммунальной собственностью.

      2. Субъектам малого и среднего предпринимательства, за исключением субъектов, осуществляющих торгово-посредническую деятельность, могут передаваться безвозмездно в собственность объекты государственной собственности и занимаемые ими земельные участки, переданные в аренду или доверительное управление для организации производственной деятельности и развития сферы услуг населению по истечении года с момента заключения договора, в случае выполнения предусмотренных им условий в порядке, определяемом центральным уполномоченным органом по государственному планированию.

Глава 23. ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПОДДЕРЖКА АГРОПРОМЫШЛЕННОГО КОМПЛЕКСА И НЕСЕЛЬСКОХОЗЯЙСТВЕННЫХ ВИДОВ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В СЕЛЬСКОЙ МЕСТНОСТИ

Статья 235. Государственная поддержка развития агропромышленного комплекса

      1. Государственная поддержка субъектов частного предпринимательства, осуществляющих сельскохозяйственную деятельность, производится посредством:

      1) развития кредитования в сфере агропромышленного комплекса и сельских территорий;

      2) субсидирования агропромышленного комплекса;

      3) закупа сельскохозяйственной продукции по гарантированной закупочной цене;

      4) технического оснащения агропромышленного комплекса;

      5) информационно-маркетингового обеспечения агропромышленного комплекса;

      6) научного, нормативно-методического обеспечения и подготовки кадров для агропромышленного комплекса;

      7) осуществления инвестиций в развитие социальной и инженерной инфраструктуры сельских территорий;

      8) применения финансовых инструментов, поддерживающих условия для обновления основных производственных средств – парка сельскохозяйственной техники, технологического оборудования, поголовья сельскохозяйственных животных;

      9) создания необходимых условий для привлечения инвестиций в сельское хозяйство;

      10) поддержки экспорта продукции;

      11) развития отраслевой науки и распространения агротехнологических знаний;

      12) предоставления иных форм государственной поддержки.

      2. Государственная поддержка субъектов частного предпринимательства, осуществляющих сельскохозяйственную деятельность и несельскохозяйственные виды предпринимательской деятельности в сельской местности, производится на республиканском и региональном уровнях и регулируется в соответствии с законами Республики Казахстан.

      3. Сроки, объем и меры оказания государственной поддержки частного предпринимательства, осуществляющего сельскохозяйственную деятельность, устанавливаются в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 236. Кредитование в сфере агропромышленного комплекса и сельских территорий

      1. Кредитование в сфере агропромышленного комплекса и сельских территорий осуществляется посредством бюджетного кредитования в соответствии с бюджетным законодательством Республики Казахстан либо участия в формировании или увеличении уставного капитала специализированных организаций.

      2. Кредитование в сфере агропромышленного комплекса и сельских территорий производится по следующим направлениям с учетом положений, предусмотренных Законом Республики Казахстан "О государственном регулировании развития агропромышленного комплекса и сельских территорий":

      1) формирование и развитие инфраструктуры сельскохозяйственного производства;

      2) лизинг сельскохозяйственной техники и технологического оборудования, оборудования и орудия лова для рыбного хозяйства;

      3) организация и кредитование кредитных товариществ, осуществляющих кредитование в агропромышленном комплексе;

      4) кредитование несельскохозяйственных видов предпринимательской деятельности в сельской местности;

      5) закуп, производство, переработка и реализация сельскохозяйственной продукции;

      6) искусственное разведение рыб и переработка рыбной продукции;

      7) организация микрокредитования сельского населения.

Статья 237. Субсидирование агропромышленного комплекса

      1. Субсидирование агропромышленного комплекса осуществляется в качестве экономического стимулирования развития отраслей агропромышленного комплекса при следующих условиях:

      1) экономической эффективности субсидирования, направленного на развитие отраслей агропромышленного комплекса;

      2) повышения качества и конкурентоспособности производимой продукции.

      2. Субсидирование агропромышленного комплекса осуществляется по направлениям, предусмотренным Законом Республики Казахстан "О государственном регулировании развития агропромышленного комплекса и сельских территорий", в порядке, определяемом уполномоченным органом в области развития агропромышленного комплекса.

Статья 238. Реализация механизмов стабилизации цен на социально значимые продовольственные товары

      1. В целях стабилизации рынка продовольственных товаров государство реализует механизмы стабилизации цен на социально значимые продовольственные товары.

      2. Механизмы стабилизации цен на социально значимые продовольственные товары реализуются в соответствии с правилами реализации механизмов стабилизации цен на социально значимые продовольственные товары.

      3. Перечень специализированных организаций, реализующих механизмы стабилизации цен на социально значимые продовольственные товары, утверждается Правительством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 238 в редакции Закона РК от 02.04.2019 № 241-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 239. Информационное обеспечение агропромышленного комплекса

      1. Информационно-маркетинговое обеспечение агропромышленного комплекса осуществляется посредством:

      1) организации информационно-маркетинговой системы агропромышленного комплекса;

      2) публикации информационных материалов в средствах массовой информации и издания специализированных сборников, журналов, тематических изданий;

      3) содействия созданию и развитию современных информационно-коммуникационных технологий и информационных систем;

      4) организации выставок-ярмарок и оказания рекламной поддержки продукции отечественных сельскохозяйственных товаропроизводителей;

      5) организации обучающих семинаров;

      6) научного, нормативно-методического обеспечения и подготовки кадров для агропромышленного комплекса;

      7) развития аграрной науки и распространения научных разработок в производство.

      2. Перечень информации и услуг, подлежащих предоставлению субъектам агропромышленного комплекса на безвозмездной основе специализированными организациями, определяется уполномоченным органом в области развития агропромышленного комплекса.

Статья 240. Государственная поддержка страхования в агропромышленном комплексе

      Государственная поддержка страхования в агропромышленном комплексе осуществляется в порядке, установленном Законом Республики Казахстан "О государственном регулировании развития агропромышленного комплекса и сельских территорий".

      Сноска. Статья 240 в редакции Закона РК от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие с 06.01.2020).

Статья 241. Государственная поддержка крестьянских или фермерских хозяйств

      1. Государство содействует развитию и защите отечественного крестьянского или фермерского рынка.

      2. Крестьянские или фермерские хозяйства со среднегодовой численностью работников не более пятидесяти человек и общей стоимостью активов в среднем за год не свыше шестидесятитысячекратного расчетного показателя:

      Примечание РЦПИ!
      Порядок введения в действие подпункта 1) см. пункт 14 статьи 324 Кодекса РК от 29.10.2015 № 375-V.

      1) в порядке и на условиях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, освобождаются от платы за присоединяемую мощность по электроэнергии, тепло-, водоснабжению и канализации с применением законодательства Республики Казахстан о естественных монополиях;

      2) открывают счета в банках второго уровня с государственным участием без взимания платы;

      3) ведут бухгалтерский учет и составляют финансовую отчетность в упрощенном порядке;

      4) исключен Законом РК от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      5) получают информационные услуги (средства), а также научно-технические разработки и технологии на льготных условиях в пределах средств, предназначенных в государственном бюджете на соответствующий год в рамках государственной финансовой поддержки малого предпринимательства;

      6) проводят подготовку, переподготовку и повышение квалификации кадров за счет средств, предусмотренных для поддержки малого предпринимательства.

      3. Крестьянские или фермерские хозяйства вправе применять упрощенный либо общеустановленный порядок исчисления и уплаты отдельных видов налогов в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

      4. Юридическим лицам Республики Казахстан, осуществляющим инвестиции в сельскохозяйственное производство и не пользующимся специальным налоговым режимом, могут быть предоставлены инвестиционные преференции в порядке и на условиях, предусмотренных настоящим Кодексом.

      Сноска. Статья 241 с изменением, внесенным Законом РК от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 23-1. Государственная поддержка инновационной деятельности

      Сноска. Закон дополнен главой 23-1 в соответствии с Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 241-1. Понятие и содержание инновационной деятельности

      1. Под инновационной деятельностью понимается деятельность (включая интеллектуальную, творческую, научную, научно-техническую, технологическую, промышленно-инновационную, инфокоммуникационную, организационную, финансовую и (или) коммерческую деятельность), направленная на создание инноваций.

      Инновационная деятельность предполагает наличие высокого предпринимательского риска, характеризуемого неопределенностью рыночных перспектив инновационной деятельности и возможными потерями вложенных финансовых и иных ресурсов.

      2. Инновационным проектом является комплекс реализуемых в течение определенного срока времени мероприятий, осуществляемых в рамках инновационной деятельности и направленных на создание и (или) внедрение нового или усовершенствованного продукта или процесса и доведение его до потребителя.

      2-1. Проектом полного научного цикла является комплекс скоординированных научных, научно-технических работ, реализуемый субъектами научной и (или) научно-технической деятельности, направленных на создание продукции с научным содержанием (товаров, работ, услуг).

      3. Инновацией является новый или усовершенствованный результат инновационной деятельности в виде продукта (товара, работы или услуги), ставшего доступным потенциальным пользователям, или процесса, введенного в эксплуатацию, обеспечивающего конкурентоспособность и сравнительное преимущество в отличие от предыдущих продуктов или процессов.

      4. Субъектами инновационной деятельности являются физические, юридические лица, простые товарищества, реализующие инновационные проекты.

      5. Объектом инновационной деятельности являются все виды новшеств, которые могут быть воплощены в товарах, работах, услугах, процессах и технологиях с тем, чтобы они могли считаться новыми или усовершенствованными.

      Сноска. Статья 241-1 с изменением, внесенным Законом РК от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 241-2. Цель, задачи и основы государственной поддержки инновационной деятельности

      1. Целью государственной поддержки инновационной деятельности является создание благоприятных условий для введения в употребление нового или значительно улучшенного продукта (товара, работы или услуги), технологии или процесса, нового метода маркетинга или нового организационного метода в деловой практике, организации рабочих мест или внешних связей для повышения конкурентоспособности национальной экономики.

      2. Задачами государственной поддержки инновационной деятельности являются:

      1) создание благоприятных условий для выявления, воспитания, привлечения и удержания талантов и профессионального роста научных, инженерных и предпринимательских кадров;

      2) создание благоприятных условий для технологической модернизации базовых отраслей национальной экономики и ее диверсификации за счет развития высокотехнологичных отраслей, повышения технологической сложности экономики, повышения восприимчивости экономики и общества к инновациям;

      3) поддержка инновационной деятельности, эффективное внедрение инноваций, развитие высокотехнологичных производств, корпоративных инноваций и трансферт технологий;

      4) создание условий для развития стартап-инфраструктуры и культуры венчурного инвестирования;

      5) стимулирование спроса на инновации;

      6) оказание содействия субъектам инновационной деятельности в коммерциализации технологий, результатов научной и (или) научно-технической деятельности, создании условий для развития наукоемкого бизнеса, в том числе проектов полного научного цикла;

      7) оказание содействия субъектам инновационной деятельности в международном сотрудничестве в области инновационной деятельности, в том числе сотрудничестве в области подготовки высококвалифицированных кадров для инновационной деятельности;

      8) оказание содействия субъектам инновационной деятельности в повышении производительности труда и развитии инновационных кластеров;

      9) создание благоприятных условий для реализации государственной технологической политики и развития науки.

      3. Государственная поддержка инновационной деятельности основывается на:

      1) обеспечении субъектам инновационной деятельности равного доступа к получению государственной поддержки в соответствии с настоящим Кодексом;

      2) гласности, адресности и транспарентности предоставляемых мер государственной поддержки инновационной деятельности;

      3) обеспечении сбалансированности интересов государства и субъектов инновационной деятельности;

      4) оптимизации мер государственной поддержки в целях успешной реализации инновационных проектов субъектов инновационной деятельности с учетом их индивидуальных особенностей;

      5) комплексности и системности, обеспечивающих постоянное взаимодействие государства и субъектов инновационной деятельности;

      6) оказании государственной поддержки на всех стадиях жизненного цикла инновационной деятельности за счет формирования эффективной системы коммуникаций в области науки, технологий и инноваций.

      Сноска. Статья 241-2 с изменениями, внесенными Законом РК от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 241-3. Субъекты инновационной системы, участвующие в государственной поддержке инновационной деятельности

      1. К субъектам инновационной системы, участвующим в государственной поддержке инновационной деятельности, относятся национальный институт развития в области инновационного развития и иные юридические лица, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых прямо либо косвенно принадлежат государству, уполномоченные на реализацию мер государственной поддержки инновационной деятельности.

      2. Субъекты инновационной системы, участвующие в государственной поддержке инновационной деятельности:

      1) оказывают методологическую и консультационную поддержку в проведении технологического прогнозирования, реализации государственной технологической политики и развитии инновационной инфраструктуры;

      2) оказывают информационно-аналитические и консультационные услуги в области развития инноваций;

      3) осуществляют инвестиции в инновационные проекты путем участия в уставных капиталах субъектов инновационной деятельности, создания юридических лиц с иностранным участием, создания или участия в инвестиционных и венчурных фондах и иными способами, предусмотренными законодательством Республики Казахстан;

      4) участвуют в создании, управлении и координации технологических платформ, центров коммерциализации технологий, технологических парков, бизнес-инкубаторов, акселераторов, международных центров трансферта технологий, совместных предприятий в форме центров технологического развития;

      5) сотрудничают с международными организациями с целью привлечения информационных, образовательных и финансовых ресурсов для стимулирования технологического развития приоритетных секторов экономики;

      6) обеспечивают доступ к информации о реализуемых инновационных проектах, внедренных технологиях, результатах проведенных аналитических исследований по технологическому прогнозированию;

      7) принимают участие в реализации механизмов государственной поддержки по бизнес-инкубированию, акселерации стартапов, коммерциализации технологий и трансферту технологий, усилению кадрового, управленческого и производственного потенциала субъектов инновационной деятельности;

      8) выдают экспертные заключения и (или) рекомендации государственным органам по вопросам инновационной деятельности;

      9) оказывают услуги уполномоченному органу в области государственной поддержки инновационной деятельности по предоставлению инновационных грантов;

      10) оказывают услуги уполномоченному органу в области государственной поддержки инновационной деятельности по реализации государственной технологической политики;

      11) оказывают содействие развитию инвестиционных фондов рискового инвестирования, венчурных фондов и венчурного финансирования;

      12) предоставляют услуги акселерации, бизнес-инкубирования субъектам инновационной деятельности по проведению маркетинговых и иных мероприятий, поиску потенциальных инвесторов;

      13) принимают участие в информационно-пропагандистской поддержке инноваций, в том числе посредством организации проведения конкурсов среди инноваторов, рационализаторов и изобретателей;

      14) могут оказывать услуги благотворительным организациям, эндаумент-фондам по проведению экспертизы, мониторинга инновационных проектов;

      15) предоставляют ежегодную информацию в инновационную обсерваторию о реализации мер по развитию инноваций и технологий для проведения независимого анализа эффективности инновационной системы.

      Сноска. Статья 241-3 с изменениями, внесенными Законами РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 21.05.2024 № 86-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 241-4. Государственная технологическая политика

      1. Государственная технологическая политика представляет собой систему экономических, организационных и правовых мер, осуществляемых государством и (или) субъектами инновационной деятельности, направленных на определение технологических приоритетов, развитие инфраструктуры и компетенций по их реализации, включая создание технологических платформ, отраслевых центров технологических компетенций, реализацию целевых технологических программ, в целях повышения уровня технологического развития национальной экономики, ее секторов и субъектов частного предпринимательства.

      2. В целях формирования и реализации государственной технологической политики функционирует Совет по технологической политике, являющийся консультативно-совещательным органом, возглавляемым Премьер-Министром Республики Казахстан.

      Основными задачами Совета по технологической политике являются:

      1) определение приоритетов технологического развития и основных направлений государственной технологической политики;

      2) выработка рекомендаций для государственных органов по вопросам инновационного и технологического развития страны;

      3) согласование предложений по совершенствованию инновационной системы и деятельности субъектов инновационной системы, участвующих в государственной поддержке инновационной деятельности;

      4) рассмотрение вырабатываемой государственной технологической политики по отраслевым направлениям;

      5) рассмотрение инициатив государственных органов по определению отраслевых центров технологических компетенций, целевых технологических программ и организации технологических платформ в отраслях.

Статья 241-5. Инструменты формирования и реализации государственной технологической политики и развития науки

      Сноска. Заголовок статьи 241-5 с изменением, внесенным Законом РК от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Для формирования и реализации государственной технологической политики и развития науки создаются технологические платформы.

      Технологическая платформа является комплексом, состоящим из взаимосвязанных и взаимодополняющих элементов образовательной, научной и промышленно-инновационной инфраструктуры, субъектов научной, научно-технической, инновационной и промышленной деятельности, необходимой для обеспечения непрерывного процесса генерации и совершенствования технологий, подготовки кадров, реализации инновационных проектов.

      2. В целях выработки государственной технологической политики и развития науки соответствующей отрасли или технологического направления и обеспечения ее преемственности государственные органы определяют отраслевые центры технологических компетенций.

      Основными задачами отраслевых центров технологических компетенций являются осуществление технологического прогнозирования соответствующей отрасли, содействие в разработке и реализации целевой технологической программы, мониторинг мировых технологических трендов, научных достижений, определение текущих условий и конкурентных преимуществ для ускоренного технологического развития, а также потребностей и заинтересованности субъектов частного предпринимательства, содействие в распространении наилучших практик и опыта инновационной деятельности среди субъектов предпринимательства соответствующей отрасли, осуществление международного сотрудничества с целью привлечения в Республику Казахстан иностранных инвестиций.

      Иные критерии к отраслевым центрам технологических компетенций определяются в соответствии с методикой и критериями осуществления технологического прогнозирования, функционирования отраслевых центров технологических компетенций, организации технологических платформ и разработки целевых технологических программ.

      3. Для формирования технологической политики и развития науки проводится технологическое прогнозирование.

      Под технологическим прогнозированием понимается комплекс аналитических исследований, направленных на выявление ключевых (приоритетных) технологий, освоение которых является необходимым условием для устойчивого инновационного развития государства.

      Технологическое прогнозирование проводится с участием отраслевых центров технологических компетенций в соответствующих отраслях при взаимодействии с технологическими платформами путем привлечения иностранных и отечественных экспертов, проведения опросов и аналитических исследований, обобщения полученных данных и формирования рекомендаций.

      Итоги технологического прогнозирования учитываются при формировании государственной технологической политики, развитии науки и определении приоритетных направлений предоставления инновационных грантов.

      4. Для реализации технологической политики и развития науки отраслевыми центрами технологических компетенций разрабатываются целевые технологические программы, которые утверждаются соответствующими государственными органами.

      Под целевой технологической программой понимается комплекс мер по развитию ключевых (приоритетных) технологий и решению технологических задач отрасли (отраслей), основанных на взаимодействии государства, субъектов предпринимательства и науки.

      Инновационные проекты, реализуемые в рамках целевых технологических программ, имеют приоритетное преимущество при предоставлении инновационных грантов и других мер государственной поддержки инновационной деятельности.

      Государственные органы в пределах своей компетенции участвуют в реализации целевой технологической программы, в том числе посредством привлечения иностранных инвестиций.

      5. Технологическое прогнозирование и разработка целевых технологических программ осуществляются в соответствии с методикой и критериями осуществления технологического прогнозирования, функционирования отраслевых центров технологических компетенций, организации технологических платформ и разработки целевых технологических программ.

      Сноска. Статья 241-5 с изменениями, внесенными законами РК от 21.05.2024 № 86-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 241-6. Инструменты стимулирования инновационной активности и анализа инновационной системы

      1. Инструментами стимулирования инновационной активности являются информационно-пропагандистская поддержка инноваций и распространение знаний, в том числе путем коммерциализации технологий.

      Содействие (поддержка) коммерциализации технологий осуществляется путем:

      1) организации и (или) проведения мероприятий, направленных на формирование и развитие компетенций в сфере технологического предпринимательства;

      2) формирования и развития системы поиска технологий, их идентификации и оказания содействия в их продвижении на рынок;

      3) иными способами, предусмотренными законодательством Республики Казахстан.

      2. Инструментом анализа инновационной системы является оценка эффективности реализации мер государственной поддержки инновационной деятельности, осуществляемой государственными органами, местными исполнительными органами, национальным институтом развития в области инновационного развития и иными юридическими лицами, уполномоченными на реализацию мер государственной поддержки инновационной деятельности, реализацию технологических политик и целевых технологических программ.

      Независимый анализ эффективности инновационной системы с выработкой рекомендаций, в том числе посредством информационной системы, осуществляется инновационной обсерваторией, определяемой Правительством Республики Казахстан.

      Национальные холдинги, национальные институты развития и иные организации, уполномоченные на реализацию мер государственной поддержки частного предпринимательства, предоставляют ежегодную информацию в инновационную обсерваторию о реализации мер по развитию инноваций и технологий для проведения независимого анализа эффективности инновационной системы.

      Методика оценки эффективности реализации мер государственной поддержки инновационной деятельности утверждается уполномоченным органом в области государственной поддержки инновационной деятельности.

      Оценка эффективности реализации мер государственной поддержки инновационной деятельности по предоставлению инновационных грантов осуществляется с учетом таких особенностей инновационной деятельности, как высокий предпринимательский риск, характеризуемый неопределенностью рыночных перспектив инновационной деятельности и возможными потерями вложенных финансовых и иных ресурсов.

      Сноска. Статья 241-6 с изменениями, внесенными Законом РК от 21.05.2024 № 86-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 241-7. Меры государственной поддержки инновационной деятельности

      1. Меры государственной поддержки инновационной деятельности определяются настоящим Кодексом с учетом особенностей, определенных законами Республики Казахстан.

      2. К мерам государственной поддержки инновационной деятельности относятся:

      1) софинансирование венчурных фондов;

      2) предоставление инновационных грантов.

      3. Государственная поддержка инновационной деятельности определяется в соответствии с настоящим Кодексом, Законом Республики Казахстан "О промышленной политике" и иным законодательством Республики Казахстан.

Статья 241-8. Софинансирование венчурных фондов и частных венчурных инвесторов

      1. Софинансирование венчурных фондов и частных венчурных инвесторов осуществляется субъектами инновационной системы, участвующими в государственной поддержке инновационной деятельности.

      2. Под венчурным финансированием понимается деятельность, связанная с финансированием лиц, осуществляющих только инновационную деятельность, путем осуществления инвестиций в их уставные капиталы, приобретения выпущенных ими финансовых инструментов или предоставления им денежных займов.

      3. Частным венчурным инвестором является физическое лицо, осуществляющее венчурное финансирование стартап-компаний и обеспечивающее им экспертную поддержку по желанию.

Статья 241-9. Предоставление инновационных грантов

      1. Под инновационным грантом понимаются бюджетные средства, предоставляемые субъектам инновационной деятельности на безвозмездной основе для реализации их инновационных проектов в рамках приоритетных направлений предоставления инновационных грантов.

      Предоставление инновационных грантов осуществляется уполномоченным органом в области государственной поддержки инновационной деятельности с привлечением национального института развития в области инновационного развития.

      Конкурс на предоставление инновационных грантов может проводиться по отдельным приоритетным направлениям совместно с инфраструктурой поддержки частного предпринимательства и (или) субъектами инновационной системы, участвующими в государственной поддержке инновационной деятельности.

      2. Инновационные гранты предоставляются субъектам инновационной деятельности путем софинансирования реализации инновационных проектов.

      3. Инновационные гранты предоставляются на:

      1) коммерциализацию технологий;

      2) технологическое развитие действующих предприятий;

      3) технологическое развитие отраслей.

      4. При предоставлении инновационных грантов проводится экспертиза в соответствии с правилами предоставления инновационных грантов.

      Правилами предоставления инновационных грантов устанавливаются критерии, предъявляемые при предоставлении инновационных грантов.

      5. Национальный институт развития в области инновационного развития ведет мониторинг предоставленных инновационных грантов с целью анализа достижения запланированных целей по инновационным проектам, по которым были предоставлены инновационные гранты.

      6. Национальным институтом развития в области инновационного развития открывается текущий счет в банке второго уровня – резиденте Республики Казахстан для осуществления управления средствами, выделенными на предоставление инновационных грантов, на основе договора, заключаемого между уполномоченным органом в области государственной поддержки инновационной деятельности и национальным институтом развития в области инновационного развития.

      Остатки средств на текущем счете, числящиеся на конец финансового года, не подлежат возврату уполномоченному органу в области государственной поддержки инновационной деятельности и, соответственно, в государственный бюджет, а расходуются на предоставление инновационных грантов в следующем финансовом году. Общий объем денег, предназначенных для предоставления инновационных грантов, распределяется между всеми инновационными грантами.

Статья 241-10. Экспериментальный режим для апробирования инновационных проектов

      1. В целях апробирования инновационных проектов, требующих установления особого нормативного правового регулирования, может вводиться экспериментальный режим.

      Экспериментальный режим для апробирования инновационных проектов вводится в соответствии с требованиями, применяемыми для пилотных проектов, установленными Законом Республики Казахстан "О правовых актах".

      2. Экспериментальный режим для апробирования инновационных проектов вводится на определенный срок и в отношении определенного круга лиц, выразивших согласие на участие в экспериментальном режиме.

      3. Экспериментальный режим для апробирования инновационных проектов не должен вызывать негативные последствия для общества и государства и наносить вред и (или) какой-либо ущерб жизни и здоровью человека, животному и растительному миру, окружающей среде.

      Введению экспериментального режима для апробирования инновационных проектов должен предшествовать всесторонний анализ для выработки мер, направленных для исключения и (или) минимизации возможных рисков.

      4. Введение экспериментального режима для апробирования инновационных проектов может быть инициировано субъектами инновационной системы, предпринимательства, научной и (или) научно-технической деятельности, иными физическими и юридическими лицами.

      5. Порядок инициирования экспериментальных режимов для апробирования инновационных проектов определяется Правительством Республики Казахстан.

      6. Экспериментальный режим для апробирования инновационных проектов в финансовой сфере деятельности, связанной с концентрацией финансовых ресурсов и (или) платежными услугами, вводится в рамках особого режима регулирования в соответствии с законами Республики Казахстан "О Национальном Банке Республики Казахстан", "О государственном регулировании, контроле и надзоре финансового рынка и финансовых организаций".

      Сноска. Глава 23-1 дополнена статьей 241-10 в соответствии с Законом РК от 21.05.2024 № 86-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 24. Государственное стимулирование промышленности

      Сноска. Заголовок главы 24 – в редакции Закона РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 1. Индустриально-инновационная деятельность

      Сноска. Параграф 1 исключен Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 2. Индустриально-инновационная система Республики Казахстан

Статья 245. Цели формирования индустриально-инновационной системы Республики Казахстан

      Сноска. Статья 245 исключена Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 246. Субъекты индустриально-инновационной системы, участвующие в государственной поддержке индустриально-инновационной деятельности

      Сноска. Статья 246 исключена Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 247. Индустриально-инновационная инфраструктура

      Сноска. Статья 247 исключена Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 248. Специальные экономические зоны

      Сноска. Статья 248 исключена Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 249. Индустриальные зоны

      Сноска. Статья 249 исключена Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 250. Технологический парк

      Сноска. Статья 250 исключена Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие с 01.07.2022).

Статья 251. Акционерные инвестиционные фонды

      Сноска. Статья 251 исключена Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 251-1. Венчурные фонды, частные венчурные инвесторы и венчурное финансирование

      Сноска. Статья 251-1 исключена Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 252. Центр коммерциализации технологий

      Сноска. Статья 252 исключена Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 253. Конструкторское бюро

      Сноска. Статья 253 исключена Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 254. Международные центры трансферта технологий

      Сноска. Статья 254 исключена Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 255. Инновационный кластер

      Сноска. Статья 255 исключена Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 256. Инструменты индустриально-инновационной системы

      Сноска. Статья 256 исключена Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 3. Государственная поддержка субъектов индустриально-инновационной деятельности

      Сноска. Параграф 3 исключен Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 272-1. Государственное стимулирование промышленности

      1. Государственное стимулирование промышленности осуществляется в соответствии с настоящим Кодексом и Законом Республики Казахстан "О промышленной политике".

      2. Законом Республики Казахстан "О промышленной политике" предусматриваются меры государственного стимулирования промышленности, преимущественно направленные на развитие в стране обрабатывающей промышленности, а также условия их оказания.

      Сноска. Глава 24 дополнена статьей 272-1 в соответствии с законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 272-2. Промышленная политика

      1. Государственное стимулирование промышленности осуществляется посредством предоставления мер государственного стимулирования промышленности при реализации промышленной политики в соответствии с Законом Республики Казахстан "О промышленной политике".

      2. Приоритеты и направления промышленной политики определяются документами Системы государственного планирования в Республике Казахстан.

      3. Законом Республики Казахстан "О промышленной политике" устанавливаются цель, задачи и принципы промышленной политики, процедуры и механизмы ее формирования и реализации.

      Сноска. Глава 24 дополнена статьей 272-2 в соответствии с законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 272-3. Направления реализации промышленной политики

      Промышленная политика в Республике Казахстан реализуется в соответствии с Законом Республики Казахстан "О промышленной политике" по следующим направлениям:

      1) базовые условия развития промышленности;

      2) продвижение на рынки сбыта;

      3) повышение эффективности и конкурентоспособности промышленности.

      Сноска. Глава 24 дополнена статьей 272-3 в соответствии с законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 272-4. Индустриально-инновационная деятельность

      Сноска. Статья 272-4 действовала до 01.07.2022 в соответствии с Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII.

Глава 25. ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПОДДЕРЖКА ИНВЕСТИЦИОННОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
Параграф 1. Правовой режим инвестиций

Статья 273. Инвестиционные отношения

      1. Регулирование отношений, связанных с инвестициями в Республике Казахстан, и определение правовых и экономических основ стимулирования инвестиций, гарантирование защиты прав инвесторов при осуществлении инвестиций в Республике Казахстан, определение мер государственной поддержки инвестиций, порядка разрешения споров с участием инвесторов осуществляются настоящим Кодексом.

      2. Настоящим Кодексом не регулируются отношения, связанные с:

      осуществлением инвестиций из средств государственного бюджета;

      вложением капитала в некоммерческие организации, в том числе для образовательных, благотворительных, научных или религиозных целей.

      3. К отношениям, возникающим при осуществлении инвестиций и относящимся к сфере действия иных законов Республики Казахстан, положения настоящей главы применяются в части, не противоречащей таким законам.

      4. Отношения, связанные с привлечением инвестором иностранной рабочей силы по заключенному инвестиционному контракту, регулируются законодательством Республики Казахстан о миграции населения.

      Сноска. Статья 273 с изменением, внесенным Законом РК от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 274. Понятия инвестиции, инвестор, крупный инвестор и инвестиционная деятельность

      1. Инвестициями являются все виды имущества (кроме товаров, предназначенных для личного потребления), включая предметы финансового лизинга с момента заключения договора лизинга, а также права на них, вкладываемые инвестором в уставный капитал юридического лица или увеличение фиксированных активов, используемых для предпринимательской деятельности, а также для реализации проекта государственно-частного партнерства, в том числе концессионного проекта.

      2. Под инвестором понимаются физические и юридические лица, осуществляющие инвестиции в Республике Казахстан.

      3. Деятельность физических и юридических лиц по участию в уставном капитале коммерческих организаций либо созданию или увеличению фиксированных активов, используемых для предпринимательской деятельности, а также для реализации проекта государственно-частного партнерства, в том числе концессионного проекта, признается инвестиционной деятельностью.

      4. Под крупным инвестором понимается физическое или юридическое лицо, осуществляющее инвестиции в Республике Казахстан в размере не менее двухмиллионнократного размера месячного расчетного показателя.

Статья 275. Объекты инвестиционной деятельности

      1. Инвесторы имеют право осуществлять инвестиции в любые объекты и виды предпринимательской деятельности, кроме случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан.

      Права и обязанности инвесторов в отношении объектов и видов предпринимательской деятельности, в которые осуществляются инвестиции, устанавливаются настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан и соответствующими договорами.

      2. Законами Республики Казахстан исходя из необходимости обеспечения национальной безопасности могут определяться виды деятельности и (или) территории, в отношении которых инвестиционная деятельность ограничивается или запрещается.

Статья 276. Гарантия правовой защиты деятельности инвесторов на территории Республики Казахстан

      1. Инвестору предоставляется полная и безусловная защита прав и интересов, которая обеспечивается Конституцией Республики Казахстан, настоящим Кодексом и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан, а также международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

      2. Инвестор имеет право на возмещение вреда, причиненного ему в результате издания государственными органами актов, не соответствующих законам Республики Казахстан, а также незаконных действий (бездействия) должностных лиц этих органов, в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

      3. Республика Казахстан гарантирует стабильность условий договоров, заключенных между инвесторами и государственными органами Республики Казахстан, за исключением случаев, когда изменения в договоры вносятся по соглашению сторон.

      Настоящие гарантии не распространяются на:

      1) изменения в законодательстве Республики Казахстан и (или) вступление в силу и (или) изменения международных договоров Республики Казахстан, которыми изменяются порядок и условия импорта, производства, реализации подакцизных товаров;

      2) изменения и дополнения, которые вносятся в законы Республики Казахстан в целях обеспечения национальной безопасности, общественного порядка, охраны здоровья и нравственности населения.

Статья 277. Гарантии использования доходов

      Инвесторы вправе:

      1) по своему усмотрению использовать доходы, полученные от своей деятельности, после уплаты налогов и других обязательных платежей в бюджет, в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      2) открывать в банках на территории Республики Казахстан банковские счета в национальной валюте и (или) иностранной валюте в соответствии c банковским и валютным законодательством Республики Казахстан.

Статья 278. Гласность деятельности государственных органов в отношении инвесторов и обеспечение доступа инвесторов к информации, связанной с осуществлением инвестиционной деятельности

      1. Официальные сообщения государственных органов Республики Казахстан и нормативные правовые акты, затрагивающие интересы инвесторов, публикуются в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      2. Инвесторам, включая инвесторов, осуществивших инвестиции в размере менее десяти процентов от голосующих акций (менее десяти процентов голосов от общего количества голосов участников), обеспечивается свободный доступ к информации о регистрации юридических лиц, их уставах, регистрации сделок с недвижимостью, выданных лицензиях, а также к иной предусмотренной законами Республики Казахстан информации, которая связана с осуществлением ими инвестиционной деятельности и не содержит коммерческой и иной охраняемой законом тайны.

Статья 279. Гарантии прав инвесторов при национализации и реквизиции

      1. Принудительное изъятие имущества инвестора (национализация, реквизиция) для государственных нужд допускается в исключительных случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан.

      2. При национализации инвестору возмещаются Республикой Казахстан в полном объеме убытки, причиненные ему в результате издания законодательных актов Республики Казахстан о национализации.

      3. Реквизиция имущества инвестора осуществляется с выплатой ему рыночной стоимости имущества.

      Рыночная стоимость имущества определяется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      4. Оценка, по которой собственнику была возмещена стоимость реквизированного имущества, может быть оспорена им в судебном порядке.

      5. При прекращении действия обстоятельств, в связи с которыми произведена реквизиция, инвестор вправе требовать возврата сохранившегося имущества, но при этом обязан возвратить полученную им сумму компенсации с учетом потерь от снижения стоимости имущества.

Статья 280. Переход прав инвестора к другому лицу

      Если иностранное государство или уполномоченный им государственный орган производит платежи в пользу инвестора по гарантии (договору страхования), предоставленной ему в отношении инвестиций, осуществленных на территории Республики Казахстан, и к этому иностранному государству либо уполномоченному им государственному органу переходят права (уступаются требования) инвестора на указанные инвестиции, то в Республике Казахстан такой переход прав (уступка требования) признается правомерным только в случае осуществления инвестором инвестиций в Республике Казахстан и (или) выполнения им определенных договорных обязательств.

Параграф 2. Государственная поддержка инвестиций

Статья 281. Цель государственной поддержки инвестиций

      1. Целью государственной поддержки инвестиций являются создание благоприятного инвестиционного климата для развития экономики и стимулирование инвестиций в создание новых, расширение и обновление действующих производств с применением современных технологий, повышение квалификации казахстанских кадров, а также охрана окружающей среды.

      2. Государственная поддержка инвестиций заключается в предоставлении государственных преференций в виде предоставления инвестиционных преференций и (или) предоставления гарантии стабильности при изменении налогового законодательства Республики Казахстан в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

      Виды, условия и порядок предоставления государственных преференций по соглашениям о переработке твердых полезных ископаемых определяются Кодексом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании".

      Сноска. Статья 281 с изменениями, внесенными законами РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2021 № 87-VII (вводятся в действие с 01.01.2022).

Статья 282. Уполномоченный орган по инвестициям

      1. Государственная поддержка инвестиций осуществляется уполномоченным органом по инвестициям, определяемым Правительством Республики Казахстан, по заключению инвестиционных контрактов и контролю за их исполнением, за исключением специальных инвестиционных контрактов.

      2. Уполномоченный орган по инвестициям в пределах своей компетенции и в целях выполнения возложенных на него задач имеет право в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан, привлекать специалистов соответствующих государственных органов, консультантов и экспертов из числа физических и юридических лиц Республики Казахстан.

      3. Уполномоченный орган по инвестициям осуществляет координацию и мониторинг деятельности по сопровождению инвесторов по принципу "одного окна" для инвесторов, осуществляемой национальной компанией в области привлечения инвестиций и ее региональными представителями и представительствами, региональными организациями в области привлечения инвестиций.

      4. Исключен Законом РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      5. Исключен Законом РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      6. Исключен Законом РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      7. Уполномоченный орган по инвестициям выдает ходатайства на получение инвесторской визы для лиц, являющихся нерезидентами Республики Казахстан и осуществляющих инвестиционную деятельность на территории Республики Казахстан в порядке, определяемом уполномоченным органом по инвестициям.

      8. Уполномоченный орган по инвестициям оказывает содействие инвесторам в обеспечении гарантированного заказа со стороны заинтересованных юридических лиц в соответствии с инвестиционным контрактом, заключаемым между уполномоченным органом по инвестициям и инвестором.

      8-1. Уполномоченный орган по инвестициям разрабатывает и утверждает порядок определения проекта инвестиционным для предоставления земельных участков из государственной собственности.

      Порядок, предусмотренный частью первой настоящего пункта, должен, помимо прочего, предусматривать процедуру согласования предоставления земельного участка с соответствующим региональным координационным советом.

      9. Деятельность уполномоченного органа по инвестициям регулируется положением, утверждаемым Правительством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 282 с изменениями, внесенными законами РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.11.2019 № 272-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.06.2021 № 59-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Статья 282-1. Принцип "одного окна" для инвесторов

      1. Под принципом "одного окна" для инвесторов понимается централизованная форма оказания содействия инвесторам со стороны национальной компании в области привлечения инвестиций и ее региональных представителей и представительств, региональных организаций в области привлечения инвестиций в получении государственных услуг, а также других услуг, оказываемых иными организациями, предусматривающая минимизацию участия инвесторов в сборе и подготовке документов и ограничение их непосредственного контакта с государственными органами.

      2. Правила организации "одного окна" для инвесторов, а также порядок взаимодействия при привлечении инвестиций утверждаются уполномоченным органом по инвестициям и определяют размеры инвестиций в конкретных отраслях экономики для получения услуги по принципу "одного окна", а также порядок:

      1) организации сопровождения инвестора по принципу "одного окна" национальной компанией в области привлечения инвестиций и ее региональных представителей и представительств, региональными организациями в области привлечения инвестиций в целях реализации инвестиционных проектов в Республике Казахстан;

      2) взаимодействия уполномоченного органа по инвестициям с национальной компанией в области привлечения инвестиций и ее региональными представителями и представительствами, региональными организациями в области привлечения инвестиций по вопросу организации сопровождения инвестиционных проектов для привлечения инвестиций на центральном и региональном уровнях;

      3) взаимодействия национальной компании в области привлечения инвестиций и ее региональных представителей и представительств, региональных организаций в области привлечения инвестиций с загранучреждениями, государственными органами, местными исполнительными органами, организациями, а также иными негосударственными организациями по вопросам привлечения инвестиций;

      4) мониторинга процесса оказания государственных и других услуг, оказываемых государственными органами и иными организациями для осуществления инвестиционной деятельности инвесторов, а также мониторинга сопровождения инвестиционных проектов для привлечения инвестиций.

      Уполномоченный орган по инвестициям совместным приказом с государственными органами, ответственными за оказание государственных и других услуг, определяет ответственных лиц для взаимодействия в рамках оказания данных услуг инвесторам и сопровождения их в государственных органах и иных организациях.

      3. Национальная компания в области привлечения инвестиций и ее региональные представители и представительства, региональные организации в области привлечения инвестиций в рамках "одного окна" для инвесторов вправе ходатайствовать перед центральными и местными исполнительными органами, а также иными организациями о рассмотрении обращения инвестора и вносить документы инвесторов в государственные органы и иные организации в части получения государственных и других услуг.

      Сноска. Параграф 2 дополнен статьей 282-1 в соответствии с Законом РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 282-2. Национальная компания в области привлечения инвестиций и ее региональные представители и представительства

      1. Национальная компания в области привлечения инвестиций определяется решением Правительства Республики Казахстан.

      2. Национальная компания в области привлечения инвестиций и ее региональные представители и представительства:

      1) проводят аналитические исследования по улучшению инвестиционной привлекательности Республики Казахстан;

      2) обеспечивают сопровождение деятельности инвесторов, в том числе организовывают встречи инвесторов с должностными лицами государственных органов, субъектами промышленно-инновационной деятельности, а также объединениями субъектов частного предпринимательства, проводят бизнес-форумы, конференции и семинары по инвестиционной тематике, формируют и ведут базу данных действующих и перспективных инвесторов, оказывают содействие инвесторам в решении возникающих вопросов;

      3) продвигают благоприятный инвестиционный имидж Республики Казахстан, в том числе предоставляют информацию об инвестиционных возможностях;

      4) проводят мониторинг реализации официальных договоренностей, достигнутых по итогам переговоров с инвесторами;

      5) проводят мониторинг промышленно-инновационных проектов, реализуемых с участием инвесторов;

      6) взаимодействуют с инвесторами по принципу "одного окна" в части сопровождения инвесторов в получении государственных услуг, а также других услуг, оказываемых иными организациями;

      7) проводят работу по привлечению инвесторов в производство промышленной продукции, в том числе согласно перечню приоритетных товаров.

      Сноска. Параграф 2 дополнен статьей 282-2 в соответствии с Законом РК от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 283. Понятие и виды инвестиционных преференций

      1. Инвестиционными преференциями являются преимущества адресного характера, предоставляемые в соответствии с законодательством Республики Казахстан юридическим лицам Республики Казахстан, осуществляющим реализацию инвестиционного проекта, и лизинговым компаниям, импортирующим в рамках реализации инвестиционного проекта технологическое оборудование на основании договора финансового лизинга для юридического лица Республики Казахстан, реализующего инвестиционный проект.

      Юридическое лицо Республики Казахстан – юридическое лицо, в том числе юридическое лицо с иностранным участием, созданное в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      2. По инвестиционному проекту (в том числе инвестиционному приоритетному проекту) предоставляются следующие виды инвестиционных преференций:

      1) освобождение от обложения таможенными пошлинами и налогом на добавленную стоимость на импорт;

      2) государственные натурные гранты.

      3. По инвестиционному приоритетному проекту предоставляются преференции по налогам (далее – инвестиционные преференции для инвестиционного приоритетного проекта).

      4. Исключен Законом РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018).

      5. По специальному инвестиционному проекту в виде инвестиционных преференций (далее – инвестиционные преференции для специального инвестиционного проекта) предоставляется освобождение от обложения:

      ввозными таможенными пошлинами;

      налогами в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 283 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 284. Инвестиционный проект

      Инвестиционный проект представляет собой комплекс мероприятий, предусматривающих инвестиции в создание новых, расширение и (или) обновление действующих производств товаров, работ и услуг, включая производство товаров, работ и услуг, созданных, расширенных и (или) обновленных в ходе реализации проекта государственно-частного партнерства, в том числе концессионного проекта.

      Под инвестиционным приоритетным проектом понимается инвестиционный проект:

      по созданию новых производств товаров, работ и услуг, предусматривающий осуществление юридическим лицом инвестиций в строительство новых производственных объектов, в размере не менее двухмиллионнократного размера месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на дату подачи заявки на предоставление инвестиционных преференций, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом;

      по расширению и (или) обновлению действующих производств товаров, работ и услуг, предусматривающий осуществление юридическим лицом инвестиций в размере не менее пятимиллионнократного размера месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на дату подачи заявки на предоставление инвестиционных преференций в изменение основных средств, в том числе обновление (реновация, реконструкция, модернизация) действующих производственных мощностей, выпускающих продукцию, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом.

      Инвестиционный приоритетный проект по созданию новых производств товаров, работ и услуг или расширению и (или) обновлению действующих производств товаров, работ и услуг осуществляется юридическим лицом по определенным приоритетным видам деятельности, перечень которых утверждается Правительством Республики Казахстан.

      Под специальным инвестиционным проектом понимается инвестиционный проект, реализованный (реализуемый) юридическим лицом Республики Казахстан, зарегистрированным в качестве участника специальной экономической зоны или владельца свободного склада в соответствии с таможенным законодательством Республики Казахстан, и (или) приобретенный у участника специальной экономической зоны либо реализованный юридическим лицом Республики Казахстан, заключившим соглашение о промышленной сборке моторных транспортных средств.

      Сноска. Статья 284 в редакции Закона РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018); с изменениями, внесенными законами РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.04.2021 № 34-VII (вводится в действие с 01.01.2022); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 285. Порядок получения инвестиционных преференций

      1. Для получения инвестиционных преференций юридическое лицо Республики Казахстан направляет в уполномоченный орган по инвестициям заявку на предоставление инвестиционных преференций и документы, подтверждающие соответствие заявителя установленным настоящим Кодексом требованиям, по форме, установленной уполномоченным органом по инвестициям.

      2. Инвестиционные преференции предоставляются на основании инвестиционного контракта, заключенного между уполномоченным органом по инвестициям и юридическим лицом Республики Казахстан, реализующим инвестиционный проект.

      Правила предоставления уполномоченным органом по инвестициям инвестиционных преференций по принципу "одного окна" инвесторам, реализующим инвестиционный приоритетный проект, утверждаются Правительством Республики Казахстан.

      3. Исключен Законом РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018).
      Сноска. Статья 285 с изменением, внесенным Законом РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018).

Статья 286. Условия предоставления инвестиционных преференций

      1. Инвестиционные преференции предоставляются:

      1) по инвестиционному проекту, инвестиционному приоритетному проекту – юридическому лицу Республики Казахстан;

      2) по специальному инвестиционному проекту – юридическому лицу Республики Казахстан, осуществляющему деятельность в качестве участника специальной экономической зоны или владельца свободного склада, производителям транспортных средств и (или) их компонентов, а также сельскохозяйственной техники и (или) ее компонентов – при наличии соответствующего соглашения о промышленной сборке.;

      3) по инвестиционному проекту – юридическому лицу, заключившему соглашение об инвестициях.

      2. Исключен Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      3. Исключен Законом РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018).

      4. Инвестиционные преференции предоставляются при реализации юридическим лицом инвестиционного проекта в соответствии с подпунктом 1) пункта 1 настоящей статьи по видам деятельности, включенным в перечень приоритетных видов деятельности, утвержденный Правительством Республики Казахстан.

      Определение приоритетных видов деятельности осуществляется в соответствии с общим классификатором видов экономической деятельности, утвержденным уполномоченным органом в области технического регулирования.

      В перечень приоритетных видов деятельности, определенных для реализации инвестиционных приоритетных проектов, не подлежат включению следующие виды деятельности:

      1) деятельность в сфере игорного бизнеса;

      2) деятельность в сфере недропользования, за исключением добычи метана угольных пластов;

      3) деятельность по производству подакцизных товаров, за исключением производства продуктов нефтехимии, производства, сборки (комплектации) подакцизных товаров, предусмотренных подпунктами 5) и 6) части первой статьи 462 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

      Перечень приоритетных видов деятельности, включая перечень приоритетных видов деятельности, определенных для реализации инвестиционных приоритетных проектов, может пересматриваться не более двух раз в год.

      5. Инвестиционные преференции для инвестиционного приоритетного проекта предоставляются при соблюдении следующих условий:

      1) получателем является юридическое лицо Республики Казахстан;

      2) юридическое лицо осуществляет инвестиции в размере не менее двухмиллионнократного (по созданию новых производств) или пятимиллионнократного (по расширению и (или) обновлению действующих производств) размера месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на дату подачи заявки на предоставление инвестиционных преференций.

      При создании новых объектов инвестиционной деятельности в сферах пищевой и легкой промышленности размер инвестиций юридического лица составляет не менее миллионнократного размера месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на дату подачи заявки на предоставление инвестиционных преференций;

      При создании объектов, способных удовлетворить потребности туриста на приоритетных туристских территориях, размер инвестиций юридического лица составляет не менее двухсоттысячекратного размера месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на дату подачи заявки на предоставление инвестиционных преференций, если иное не предусмотрено частью четвертой настоящего подпункта;

      При создании новых гостиниц, расширении и (или) обновлении (реконструкции) действующих гостиниц размер инвестиций юридического лица должен составлять не менее миллионнократного размера месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на дату подачи заявки на предоставление инвестиционных преференций. При этом требование настоящей части применяется, если создание новых гостиниц, расширение и (или) обновление (реконструкция) действующих гостиниц соответствуют одновременно следующим условиям:

      реализация проекта вне городов республиканского значения и столицы;

      соответствие предоставляемых услуг категории "три", "четыре", "пять" звезд в соответствии с международными стандартами;

      заключение договора комплексной предпринимательской лицензии (франчайзинг) или франшизы с международной гостиничной сетью, имеющей не менее тысячи гостиниц в десяти и более зарубежных странах.

      3) исключен Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      4) юридическое лицо не является:

      автономной организацией образования в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан и законодательством Республики Казахстан об образовании;

      организацией, осуществляющей деятельность на территории специальной экономической зоны в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан и законодательством Республики Казахстан о специальных экономических и индустриальных зонах;

      5) доля государства и (или) субъекта квазигосударственного сектора – юридического лица Республики Казахстан в качестве учредителя и (или) участника (акционера) юридического лица Республики Казахстан не превышает двадцати шести процентов, за исключением юридического лица Республики Казахстан в отрасли машиностроения, включая производство литейной продукции;

      доля государства и (или) субъекта квазигосударственного сектора – юридического лица Республики Казахстан в качестве учредителя и (или) участника (акционера) юридического лица Республики Казахстан в отрасли машиностроения, включая производство литейной продукции, не превышает пятидесяти процентов.

      Участие государства и (или) субъекта квазигосударственного сектора – юридического лица Республики Казахстан в качестве учредителя и (или) участника (акционера) юридического лица Республики Казахстан составляет не более пяти лет с даты регистрации инвестиционного контракта, за исключением инвестиционных приоритетных проектов в отрасли машиностроения, включая производство литейной продукции, где участие государства и (или) субъекта квазигосударственного сектора – юридического лица Республики Казахстан в качестве учредителя и (или) участника (акционера) юридического лица Республики Казахстан составляет не более двадцати лет с даты регистрации инвестиционного контракта. В течение пяти лет государство и (или) субъект квазигосударственного сектора обязаны выйти из состава учредителей и (или) участников (акционеров) юридического лица Республики Казахстан. В случае невыполнения данного условия применение инвестиционных преференций приостанавливается до его (их) полного выхода из состава учредителей и (или) участников (акционеров) юридического лица Республики Казахстан, но не более одного года.

      Невыполнение условия о выходе из состава учредителей и (или) участников (акционеров) юридического лица Республики Казахстан в течение периода приостановления влечет досрочное прекращение инвестиционного контракта и возврат ранее предоставленных инвестиционных преференций.

      Положения настоящего подпункта не применяются в случае, когда субъект квазигосударственного сектора, в котором доля государства и (или) субъекта квазигосударственного сектора в качестве учредителя и (или) участника (акционера) юридического лица Республики Казахстан составляет менее пятидесяти процентов, осуществляет свою деятельность в рамках реализации инвестиционного приоритетного проекта по добыче метана угольных пластов;

      6) исключен Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      7) инвестиционная деятельность осуществляется не в рамках договора государственно-частного партнерства, в том числе договора концессии.

      5-1. Для целей применения инвестиционных преференций для специального инвестиционного проекта в соответствии с подпунктом 2) пункта 1 настоящей статьи юридическое лицо Республики Казахстан должно соответствовать одному из следующих условий:

      1) юридическое лицо Республики Казахстан зарегистрировано в качестве участника специальной экономической зоны в соответствии с законодательством Республики Казахстан о специальных экономических и индустриальных зонах;

      2) юридическое лицо Республики Казахстан зарегистрировано в качестве владельца свободного склада в соответствии с таможенным законодательством Республики Казахстан;

      3) юридическое лицо Республики Казахстан заключило соглашение о промышленной сборке моторных транспортных средств.

      4) исключен Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      6. Срок применения инвестиционных преференций устанавливается настоящим Кодексом и иными законодательными актами Республики Казахстан и указывается в инвестиционном контракте по каждому виду инвестиционных преференций.

      7. Инвестиционные преференции предоставляются инвестору при условии представления документов, предусмотренных статьей 292 настоящего Кодекса, подтверждающих соответствие инвестора предъявляемым требованиям.

      8. Применение инвестиционных преференций осуществляется в соответствии с настоящим Кодексом и иными законодательными актами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 286 с изменениями, внесенными законами РК от 28.04.2016 № 506-V (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.04.2021 № 34-VII (вводится в действие с 01.01.2022); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 287. Освобождение от обложения таможенными пошлинами

      1. Юридическое лицо Республики Казахстан, реализующее инвестиционный проект в рамках инвестиционного контракта, освобождается от обложения таможенными пошлинами при импорте технологического оборудования, комплектующих и запасных частей к нему, сырья и (или) материалов в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Лизинговая компания освобождается от обложения таможенными пошлинами при импорте технологического оборудования, поставляемого в рамках реализации инвестиционного проекта на основании договора финансового лизинга для юридического лица Республики Казахстан, реализующего инвестиционный проект.

      Под технологическим оборудованием понимаются товары, предназначенные для использования в технологическом процессе инвестиционного проекта.

      Под комплектующими понимаются составные части, в совокупности составляющие конструктивную целостность технологического оборудования.

      Под сырьем и (или) материалом понимается любое полезное ископаемое, компонент, деталь или иной товар, используемый для получения готовой продукции посредством технологического процесса.

      1-1. Юридическое лицо Республики Казахстан, реализующее специальный инвестиционный проект в рамках специального инвестиционного контракта, освобождается от обложения таможенными пошлинами при импорте технологического оборудования, комплектующих и запасных частей к нему в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Освобождение от обложения таможенными пошлинами использованных сырья и (или) материалов, ввезенных юридическими лицами Республики Казахстан в рамках реализации специального инвестиционного проекта на основании специального инвестиционного контракта, осуществляется при завершении действия таможенной процедуры свободной таможенной зоны или свободного склада при условии идентификации таких сырья и материалов в полученном продукте и признания целевого использования условно выпущенных товаров.

      2. Освобождение от обложения таможенными пошлинами при импорте технологического оборудования и комплектующих к нему предоставляется на срок действия инвестиционного контракта, но не более пяти лет с момента регистрации инвестиционного контракта.

      3. Освобождение от обложения таможенной пошлиной при импорте запасных частей к технологическому оборудованию сроком до пяти лет предоставляется юридическим лицам Республики Казахстан в зависимости от объема инвестиций в фиксированные активы и в случае соответствия инвестиционного проекта перечню приоритетных видов деятельности, утвержденному Правительством Республики Казахстан.

      Освобождение от обложения таможенной пошлиной при импорте сырья и (или) материалов предоставляется сроком на пять лет со дня ввода в эксплуатацию фиксированных активов по рабочей программе.

      Освобождение от обложения таможенными пошлинами предоставляется на срок действия инвестиционного контракта, но не более пяти лет со дня ввода в эксплуатацию фиксированных активов по рабочей программе.

      Рабочая программа представляет собой приложение к инвестиционному контракту, определяющее календарный график работ по реализации инвестиционного проекта до ввода производства в эксплуатацию.

      В случае, если рабочей программой предусматривается ввод двух и более фиксированных активов, исчисление срока освобождения от уплаты таможенной пошлины на ввоз запасных частей к технологическому оборудованию, сырья и (или) материалов ведется с даты, когда введен в эксплуатацию первый фиксированный актив по рабочей программе.

      Действие настоящего пункта не распространяется на условия предоставления инвестиционных преференций для специального инвестиционного проекта.

      3-1. Освобождение от обложения ввозными таможенными пошлинами в рамках реализации специального инвестиционного проекта предоставляется:

      1) участникам специальных экономических зон на пятнадцатилетний срок, но не более срока действия специальных экономических зон;

      2) владельцам свободных складов на срок не более пятнадцати лет с момента регистрации специального инвестиционного контракта;

      3) юридическим лицам Республики Казахстан, заключившим соглашение о промышленной сборке моторных транспортных средств, на срок не более пятнадцати лет с момента регистрации специального инвестиционного контракта.

      4. Уведомление о решении, принятом в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи, направляется уполномоченным органом по инвестициям в течение пяти рабочих дней таможенному органу.

      Сноска. Статья 287 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 30.12.2020 № 397-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 288. Государственные натурные гранты

      1. Государственные натурные гранты представляют собой имущество, являющееся собственностью Республики Казахстан, передаваемое во временное безвозмездное пользование либо предоставляемое на праве временного безвозмездного землепользования юридическому лицу Республики Казахстан для реализации инвестиционного проекта с последующей безвозмездной передачей в собственность либо землепользование.

      2. Государственные натурные гранты в порядке, установленном настоящим Кодексом, предоставляются уполномоченным органом по инвестициям по согласованию с уполномоченным органом по управлению государственным имуществом и (или) центральным уполномоченным органом по управлению земельными ресурсами, а также местными исполнительными органами во временное безвозмездное пользование либо на праве временного безвозмездного землепользования с последующей безвозмездной передачей в собственность либо землепользование в случае выполнения инвестиционных обязательств в соответствии с инвестиционным контрактом.

      Основанием для безвозмездной передачи предоставленного государственного натурного гранта в собственность или землепользование является решение уполномоченного органа по инвестициям, которое принимается не позднее трех месяцев с даты получения аудиторского отчета, предусматривающего выполнение инвестором инвестиционных обязательств в соответствии с инвестиционным контрактом, заключенным между инвестором и уполномоченным органом по инвестициям.

      3. В качестве государственных натурных грантов могут передаваться: земельные участки, здания, сооружения, машины и оборудование, вычислительная техника, измерительные и регулирующие приборы и устройства, транспортные средства (за исключением легкового автотранспорта), производственный и хозяйственный инвентарь.

      4. Оценка государственных натурных грантов осуществляется по их рыночной стоимости в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      5. Максимальный размер государственного натурного гранта составляет не более тридцати процентов от объема инвестиций в фиксированные активы юридического лица Республики Казахстан.

      В случае, если оценочная стоимость запрашиваемого государственного натурного гранта превышает указанный максимальный размер, юридическое лицо Республики Казахстан имеет право получить запрашиваемое имущество с оплатой разницы между его оценочной стоимостью и максимальным размером государственного натурного гранта.

      Сноска. Статья 288с изменением, внесенным Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 289. Гарантии стабильности при изменении законодательства Республики Казахстан

      1. Юридическим лицам, реализующим инвестиционные приоритетные проекты, соответствующие пункту 5 статьи 286 настоящего Кодекса, или реализующим инвестиционные стратегические проекты по инвестиционным контрактам, заключенным до 1 января 2015 года, или реализующим инвестиционный проект в рамках соглашения об инвестициях, гарантируется стабильность при изменении:

      1) налогового законодательства Республики Казахстан в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс);

      2) законодательства Республики Казахстан о миграции населения в сфере привлечения иностранной рабочей силы.

      Исключения из части первой настоящего пункта составляют случаи, предусмотренные пунктом 4 статьи 295-2 настоящего Кодекса.

      2. Применение гарантии стабильности законодательства Республики Казахстан аннулируется в случае досрочного прекращения действия инвестиционного контракта в порядке, установленном настоящим Кодексом.

      3. Юридическим лицам, заключившим соглашение об инвестиционных обязательствах в соответствии со статьей 295-3 настоящего Кодекса, гарантируется стабильность налогового законодательства Республики Казахстан в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс) сроком на десять лет.

      Сноска. Статья 289 с изменениями, внесенными законами РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2021 № 87-VII (вводятся в действие с 01.01.2022); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 290. Преференции по налогам

      1. Преференции по налогам предоставляются юридическим лицам Республики Казахстан в порядке и на условиях, предусмотренных налоговым законодательством Республики Казахстан.

      2. Виды преференций по налогам:

      1) для инвестиционных приоритетных проектов:

      уменьшение суммы исчисленного корпоративного подоходного налога на 100 процентов;

      применение коэффициента 0 к ставкам земельного налога;

      исчисление налога на имущество по ставке 0 процента к налоговой базе;

      2) для инвестиционных проектов, за исключением инвестиционных приоритетных проектов, – освобождение от налога на добавленную стоимость импорта сырья и (или) материалов в рамках инвестиционного контракта;

      3) для специальных инвестиционных проектов – освобождение импорта сырья и (или) материалов в рамках специального инвестиционного контракта от налога на добавленную стоимость в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан.

      3. Инвестиционным контрактом устанавливается срок действия каждого вида преференций по налогам, но не более предельного срока их применения, определенного в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

      4. Применение преференций по налогам аннулируется в случае досрочного прекращения действия инвестиционного контракта в порядке, установленном настоящим Кодексом.

      Сноска. Статья 290 с изменениями, внесенными Законом РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018).

Статья 291. Инвестиционная субсидия

      Сноска. Статья 291 исключена Законом РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 292. Требования к заявке на предоставление инвестиционных преференций

      1. Заявка на предоставление инвестиционных преференций принимается и регистрируется по форме, установленной уполномоченным органом по инвестициям, при наличии:

      1) справки о государственной регистрации (перерегистрации) юридического лица;

      2) копии устава юридического лица, заверенной подписью руководителя и печатью юридического лица.

      В случае, если юридическое лицо является субъектом частного предпринимательства, скрепление документов печатью не требуется;

      3) бизнес-плана инвестиционного проекта, составленного в соответствии с требованиями, устанавливаемыми уполномоченным органом по инвестициям;

      4) исключен Законом РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018);

      5) документов, подтверждающих размер (стоимость) запрашиваемого подавшим заявку юридическим лицом Республики Казахстан государственного натурного гранта и предварительное согласование его предоставления;

      Примечание РЦПИ!
      Подпункт 6) действовал до 01.01.2017 в соответствии с Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V.

      6) справки органа государственных доходов по месту регистрации об отсутствии налоговой задолженности, задолженности по обязательным пенсионным взносам, обязательным профессиональным пенсионным взносам и социальным отчислениям;

      7) копий паспорта или документа, удостоверяющего личность привлекаемого иностранного работника (с переводом на казахский или русский язык), трудового договора, заключенного между работодателем и привлекаемым иностранным работником (с переводом на казахский или русский язык), документов, подтверждающих его квалификацию и (или) образование (с переводом на казахский или русский язык).

      В случае реализации инвестиционного приоритетного проекта на приоритетных туристских территориях также прилагается письмо центрального исполнительного органа, осуществляющего функции государственного управления в области туристской деятельности, подтверждающее реализацию инвестиционного приоритетного проекта на приоритетных туристских территориях.

      1-1. Заявка на предоставление инвестиционных преференций в рамках реализации специального инвестиционного проекта принимается и регистрируется по форме и в порядке, которые установлены уполномоченным органом, определяемым Правительством Республики Казахстан для заключения специального инвестиционного контракта.

      2. В случае, если заявка на предоставление инвестиционных преференций предусматривает предоставление преференций по налогам, инвестор представляет заключение комплексной вневедомственной экспертизы проектов строительства, заверенное подписью руководителя, в порядке, определенном законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 292 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 02.04.2019 № 241-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 295-VІ (вводится в действие с 01.01.2020); от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.04.2021 № 34-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Статья 293. Сроки рассмотрения заявки на предоставление инвестиционных преференций

      1. Заявка на предоставление инвестиционных преференций подается для рассмотрения в уполномоченный орган по инвестициям, который в соответствии с требованиями, установленными статьями 285 и 286 настоящего Кодекса, принимает решение в течение двадцати рабочих дней с даты регистрации заявки.

      Порядок рассмотрения заявки на предоставление инвестиционной преференции в виде инвестиционной субсидии определяется правилами предоставления инвестиционной субсидии.

      2. Порядок приема, регистрации и рассмотрения заявки на предоставление инвестиционных преференций определяется уполномоченным органом по инвестициям.

      3. Положения настоящей статьи не распространяются на заявки на предоставление инвестиционных преференций для специального инвестиционного проекта.

      Сноска. Статья 293 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018).

Статья 294. Заключение инвестиционного контракта

      1. Инвестиционным контрактом является договор на реализацию инвестиционного проекта, предусматривающий осуществление инвестиций и предоставление инвестиционных преференций.

      2. Уполномоченный орган по инвестициям в течение десяти рабочих дней со дня принятия решения о предоставлении инвестиционных преференций подготавливает для подписания инвестиционный контракт с учетом положений модельного контракта.

      Под модельным контрактом понимается типовой контракт, утверждаемый Правительством Республики Казахстан и используемый при заключении инвестиционных контрактов.

      3. Инвестиционный контракт регистрируется уполномоченным органом по инвестициям в течение пяти рабочих дней со дня подписания и вступает в силу со дня его регистрации.

      Датой заключения инвестиционного контракта является дата его регистрации уполномоченным органом по инвестициям.

      4. Срок действия инвестиционного контракта определяется сроком действия инвестиционных преференций. Срок окончания работ по рабочей программе должен заканчиваться не позднее чем за девять месяцев до окончания срока действия инвестиционного контракта.

      В случае реализации инвестиционного проекта юридическим лицом Республики Казахстан, заключившим договор финансового лизинга, срок действия инвестиционного контракта должен заканчиваться по истечении девяти месяцев после завершения срока действия договора финансового лизинга.

      Сноска. Статья 294 с изменением, внесенным Законом РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017).

Статья 295. Условия расторжения инвестиционного контракта

      1. Действие инвестиционных преференций прекращается по истечении срока действия инвестиционного контракта либо может быть прекращено до истечения такого срока в порядке, установленном настоящей статьей.

      2. Действие инвестиционного контракта может быть досрочно прекращено:

      1) по соглашению сторон;

      2) в одностороннем порядке.

      3. При неисполнении либо ненадлежащем исполнении инвестором обязательств по инвестиционному контракту и в случае непредставления инвестором документов, обосновывающих возможности дальнейшей реализации инвестиционного проекта, для внесения изменений в контракт уполномоченный орган по инвестициям досрочно прекращает действие инвестиционного контракта в одностороннем порядке по истечении трех месяцев с даты направления уведомления.

      В случае расторжения инвестиционного контракта указанное юридическое лицо уплачивает суммы налогов и таможенных пошлин, не уплаченных в бюджет вследствие предоставленных по инвестиционному контракту инвестиционных преференций.

      4. При досрочном прекращении инвестиционного контракта по инициативе юридического лица Республики Казахстан, заключившего инвестиционный контракт, в одностороннем порядке указанное юридическое лицо уплачивает суммы налогов и таможенных пошлин, не уплаченных вследствие предоставленных по инвестиционному контракту инвестиционных преференций.

      5. При досрочном прекращении инвестиционного контракта по соглашению сторон юридическое лицо Республики Казахстан, заключившее инвестиционный контракт, уплачивает суммы налогов и таможенных пошлин, не уплаченных вследствие предоставленных по инвестиционному контракту инвестиционных преференций.

      6. При досрочном прекращении инвестиционного контракта юридическое лицо Республики Казахстан, заключившее инвестиционный контракт, возвращает имущество в натуре, предоставленное ему в качестве государственного натурного гранта, либо его первоначальную стоимость на дату передачи в соответствии с условиями инвестиционного контракта.

      6-1. В случае расторжения инвестиционного контракта юридическое лицо Республики Казахстан возмещает в полном объеме сумму инвестиционной субсидии, выплаченной по инвестиционному контракту.

      7. Возврат государственного натурного гранта осуществляется юридическим лицом Республики Казахстан, заключившим инвестиционный контракт, в течение тридцати календарных дней после принятия решения уполномоченного органа по инвестициям о досрочном прекращении инвестиционного контракта.

      Сноска. Статья 295 с изменениями, внесенными Законом РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018).

Статья 295-1. Заключение и расторжение специального инвестиционного контракта

      1. Специальным инвестиционным контрактом является договор, предусматривающий предоставление инвестиционных преференций для специального инвестиционного проекта.

      2. Уполномоченный орган по заключению специальных инвестиционных контрактов, определяемый Правительством Республики Казахстан, в течение пятнадцати рабочих дней со дня поступления заявки на предоставление инвестиционных преференций для специального инвестиционного проекта подготавливает для подписания специальный инвестиционный контракт с учетом положений типового специального инвестиционного контракта, утверждаемого уполномоченным органом по заключению специальных инвестиционных контрактов, определяемым Правительством Республики Казахстан.

      3. Порядок и условия заключения и расторжения специального инвестиционного контракта разрабатываются и утверждаются уполномоченным органом по заключению специальных инвестиционных контрактов, определяемым Правительством Республики Казахстан.

      4. Срок действия специального инвестиционного контракта определяется сроком действия инвестиционных преференций.

      5. При досрочном прекращении специального инвестиционного контракта по соглашению сторон юридическое лицо Республики Казахстан, заключившее специальный инвестиционный контракт, не уплачивает суммы таможенных пошлин, не уплаченных вследствие предоставленных по специальному инвестиционному контракту инвестиционных преференций.

      Сноска. Кодекс дополнен статьей 295-1 в соответствии с Законом РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); с изменениями, внесенными законами РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.11.2019 № 272-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 295-2. Соглашение об инвестициях

      1. Соглашением об инвестициях является договор на реализацию инвестиционного проекта, заключаемый на основании решения Правительства Республики Казахстан между лицом, уполномоченным Правительством Республики Казахстан, и юридическим лицом, в том числе зарегистрированным в юрисдикции Международного финансового центра "Астана", предусматривающий осуществление инвестиций в размере не менее семи с половиной миллионнократного размера месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года.

      Соглашением об инвестициях определяются условия и порядок предоставления преференций и льгот, предусмотренных законодательством Республики Казахстан на момент заключения соглашения об инвестициях, а также устанавливаются встречные обязательства для юридических лиц, заключивших соглашение об инвестициях.

      Соглашения об инвестициях не могут заключаться для реализации проектов в следующих видах деятельности:

      1) деятельность, связанная с оборотом наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров;

      2) производство и (или) оптовая реализация подакцизной продукции;

      3) проведение лотереи;

      4) деятельность в сфере игорного бизнеса;

      5) деятельность, связанная с оборотом радиоактивных материалов;

      6) банковская деятельность (либо отдельные виды банковских операций) и деятельность на страховом рынке (кроме деятельности страхового агента);

      7) аудиторская деятельность;

      8) профессиональная деятельность на рынке ценных бумаг;

      9) деятельность в сфере цифрового майнинга;

      10) деятельность кредитных бюро;

      11) охранная деятельность;

      12) деятельность, связанная с оборотом гражданского и служебного оружия и патронов к нему;

      13) деятельность в сфере недропользования, в том числе деятельность старателей;

      14) реализация полезных ископаемых, в том числе деятельность трейдеров, деятельность по реализации угля, нефти.

      2. Срок, порядок и условия изменения и расторжения соглашения об инвестициях установлены в правилах заключения, изменения и расторжения соглашений об инвестициях, утвержденных уполномоченным органом по инвестициям.

      3. Положения соглашения об инвестициях сохраняют свое действие в течение двадцати пяти лет со дня его заключения в случае изменения законодательства Республики Казахстан, за исключением тех положений, которые вытекают из международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан, а также случаев внесения изменений в соглашение об инвестициях по соглашению сторон.

      Сноска. Кодекс дополнен статьей 295-2 в соответствии с Законом РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); в редакции Закон РК от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 295-3. Соглашение об инвестиционных обязательствах

      1. Соглашением об инвестиционных обязательствах является договор, заключаемый между Правительством Республики Казахстан и юридическим лицом, предусматривающий обязательства юридического лица по финансированию капитализируемых последующих расходов и (или) расходов на приобретение, производство, строительство новых фиксированных активов, а также по финансированию других затрат, увеличивающих стоимость фиксированных активов в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности и (или) требованиями законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности, в течение восьми лет, включая год подачи заявки на заключение такого соглашения, суммарно в размере не менее семидесятипятимиллионнократного размера месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января года, в котором подана заявка на его заключение.

      В случае заключения соглашения об инвестиционных обязательствах с юридическим лицом, осуществляющим деятельность в сфере добычи и (или) переработки твердых полезных ископаемых, такое соглашение заключается исключительно по деятельности в сфере добычи и (или) переработки твердых полезных ископаемых.

      2. Соглашение об инвестиционных обязательствах заключается с юридическим лицом, соответствующим одновременно следующим условиям:

      1) юридическое лицо является товаропроизводителем, за исключением недропользователей, добывающих углеводородные полезные ископаемые, и производителей нефтепродуктов. Под товаропроизводителем для целей настоящей статьи понимается юридическое лицо, у которого не менее семидесяти процентов в совокупном годовом доходе за год, предшествовавший году подачи заявки на заключение соглашения об инвестиционных обязательствах, составляет доход от реализации товаров собственного производства либо от реализации добытых таким лицом полезных ископаемых и (или) продукции, полученной в результате переработки таким лицом полезных ископаемых;

      2) юридическое лицо является субъектом крупного или среднего предпринимательства в соответствии с настоящим Кодексом;

      3) не осуществляет деятельность по производству подакцизных товаров;

      4) не применяет специальные налоговые режимы.

      3. Исполнение юридическим лицом, заключившим соглашение об инвестиционных обязательствах, обязательств, предусмотренных частью первой пункта 1 настоящей статьи, осуществляется в соответствии с графиком вложения инвестиций, являющимся приложением к соглашению об инвестиционных обязательствах.

      При этом финансирование не менее пятидесяти процентов от суммы, предусмотренной частью первой пункта 1 настоящей статьи, должно быть осуществлено в течение первых четырех лет, включая год подачи заявки на заключение соглашения об инвестиционных обязательствах.

      При исполнении юридическим лицом, заключившим соглашение об инвестиционных обязательствах, обязательств, предусмотренных частью первой пункта 1 настоящей статьи:

      1) стоимость товаров, работ и услуг по договорам, заключенным со взаимосвязанной стороной, учитывается в размере фактически понесенных расходов, но не более пятидесяти процентов от суммы обязательств, предусмотренной частью первой пункта 1 настоящей статьи;

      2) при заключении договоров на приобретение товаров, работ и услуг, стоимость которых учитывается в размере фактически понесенных расходов, со взаимосвязанной стороной такая взаимосвязанная сторона должна являться резидентом Республики Казахстан.

      4. В течение срока действия соглашения об инвестиционных обязательствах, начиная со второго года с даты его заключения, юридическое лицо, не являющееся недропользователем, также обязано ежегодно осуществлять финансирование обучения казахстанских кадров в сумме не менее двадцатитысячекратного размера месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января года, в котором осуществляется такое финансирование.

      Юридическое лицо, являющееся недропользователем, осуществляет финансирование расходов, указанных в части первой настоящего пункта, в соответствии с законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании.

      5. Заявка на заключение соглашения об инвестиционных обязательствах подается в уполномоченный орган по инвестициям.

      Уполномоченный орган по инвестициям в течение двадцати рабочих дней со дня поступления заявки на заключение соглашения об инвестиционных обязательствах разрабатывает проект постановления Правительства Республики Казахстан для подписания такого соглашения.

      Порядок заключения, внесения изменений, прекращения действия соглашения об инвестиционных обязательствах и типовая форма соглашения об инвестиционных обязательствах разрабатываются уполномоченным органом по инвестициям и утверждаются Правительством Республики Казахстан.

      6. Изменения в соглашение об инвестиционных обязательствах могут вноситься исключительно в части изменения графика вложения инвестиций с учетом сохранения положений, установленных в части второй пункта 3 настоящей статьи.

      7. Заключение соглашения об инвестиционных обязательствах не препятствует заключению инвестиционных контрактов на предоставление инвестиционных преференций при соответствии требованиям, установленным настоящим Кодексом. При этом преференции по налогам предоставляются в соответствии с настоящим Кодексом и Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), действующими на момент заключения соглашения об инвестиционных обязательствах.

      8. Действие соглашения об инвестиционных обязательствах до истечения срока, указанного в пункте 3 статьи 289 настоящего Кодекса, может быть прекращено по соглашению сторон или в одностороннем порядке в соответствии с настоящим пунктом.

      При неисполнении обязательств и условий, предусмотренных частью первой пункта 1, пунктом 2, частью второй пункта 3 и пунктом 4 настоящей статьи, в период действия соглашения об инвестиционных обязательствах Правительство Республики Казахстан досрочно прекращает действие соглашения об инвестиционных обязательствах в одностороннем порядке по истечении трех месяцев с даты направления уведомления.

      При досрочном прекращении соглашения об инвестиционных обязательствах юридическое лицо, заключившее такое соглашение, осуществляет перерасчет своих налоговых обязательств в порядке, установленном в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

      Сноска. Глава 25 дополнена статьей 295-3 в соответствии с Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводятся в действие с 01.01.2022); с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 296. Разрешение инвестиционных споров

      1. Инвестиционным спором является спор, вытекающий из договорных обязательств между инвесторами, в том числе крупными инвесторами, и государственными органами в связи с инвестиционной деятельностью инвестора.

      2. Инвестиционные споры разрешаются путем переговоров либо в соответствии с ранее согласованной сторонами процедурой разрешения споров.

      3. При невозможности разрешения инвестиционных споров в соответствии с положениями пункта 2 настоящей статьи разрешение споров производится в соответствии с международными договорами и законодательными актами Республики Казахстан в судах Республики Казахстан, а также в арбитражах, определяемых соглашением сторон.

      4. Споры, не относящиеся к инвестиционным, разрешаются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 296 с изменением, внесенным Законом РК от 08.04.2016 № 489-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 296-1. Формы контроля за соблюдением условий инвестиционных контрактов

      Контроль за соблюдением условий инвестиционных контрактов осуществляется уполномоченным органом по инвестициям в следующих формах:

      1) камерального контроля, осуществляемого на основе изучения и анализа отчетов, представленных в соответствии с пунктом 1 статьи 296-2 настоящего Кодекса;

      2) посещения объекта инвестиционной деятельности, в том числе с рассмотрением документов по исполнению рабочей программы и условий инвестиционного контракта.

      Сноска. Параграф 2 дополнен статьей 296-1 в соответствии с Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 296-2. Порядок организации и осуществления контроля за соблюдением условий инвестиционных контрактов

      1. После заключения инвестиционного контракта юридическое лицо Республики Казахстан представляет по форме, устанавливаемой уполномоченным органом по инвестициям, полугодовые отчеты о выполнении инвестиционного контракта не позднее 25 июля и 25 января с расшифровкой по статьям затрат, предусмотренных рабочей программой, с приложением документов, подтверждающих ввод в эксплуатацию фиксированных активов, поставку и использование запасных частей к технологическому оборудованию, сырья и (или) материалов.

      2. Изменения в приложения к инвестиционному контракту и специальному инвестиционному контракту могут вноситься по соглашению сторон два раза в год.

      3. Проверка с посещением объекта инвестиционной деятельности проводится в течение шести месяцев после ввода в эксплуатацию фиксированных активов при условии завершения рабочей программы.

      4. По результатам проверки представитель уполномоченного органа по инвестициям и руководитель юридического лица Республики Казахстан, заключившего инвестиционный контракт, подписывают по форме, установленной уполномоченным органом по инвестициям, акт текущего состояния исполнения рабочей программы инвестиционного контракта.

      5. В случае неисполнения или ненадлежащего исполнения рабочей программы инвестиционного контракта уполномоченный орган по инвестициям направляет юридическому лицу Республики Казахстан, заключившему инвестиционный контракт, уведомление в письменной форме с указанием нарушений и устанавливает трехмесячный срок для устранения нарушений.

      6. В случае, если по результатам проверки, проведенной уполномоченным органом по инвестициям, будет установлено, что ввезенные для реализации инвестиционного проекта и освобожденные от уплаты таможенных пошлин технологическое оборудование, комплектующие, запасные части к нему, сырье и (или) материалы не были введены в эксплуатацию либо не были использованы, юридическое лицо Республики Казахстан, не уплатившее вследствие предоставленных по инвестиционному контракту инвестиционных преференций суммы таможенных пошлин, уплачивает их в части неиспользованных оборудования, комплектующих, запасных частей к нему, сырья и (или) материалов с начислением пени в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      7. После завершения реализации рабочей программы юридическое лицо Республики Казахстан, заключившее инвестиционный контракт, в течение двух месяцев представляет в уполномоченный орган по инвестициям аудиторский отчет, который должен содержать:

      1) информацию об исполнении инвестиционных обязательств согласно рабочей программе;

      2) расшифровку по фиксированным активам, приобретенным в соответствии с рабочей программой;

      3) сводный реестр документов, подтверждающих выполнение рабочей программы;

      4) сведения об исполнении условий инвестиционного контракта.

      В случае, если инвестиционный контракт предусматривает предоставление инвестиционной субсидии, юридическое лицо Республики Казахстан, заключившее инвестиционный контракт, в течение двух месяцев представляет в уполномоченный орган аудиторский отчет аудиторской организации, которая соответствует минимальным требованиям, установленным уполномоченным органом в области аудиторской деятельности.

      8. Информация о расторжении инвестиционного контракта в целях обеспечения защиты экономических интересов государства направляется:

      1) в органы государственных доходов и при необходимости в иные государственные органы для принятия соответствующих мер;

      2) по инвестиционным контрактам, согласно которым предоставлен государственный натурный грант, – в органы государственных доходов, уполномоченный орган по управлению государственным имуществом и (или) центральный уполномоченный орган по управлению земельными ресурсами, а также местные исполнительные органы.

      9. Юридическое лицо Республики Казахстан, заключившее инвестиционный контракт, в течение действия инвестиционного контракта не имеет права:

      1) изменять целевое назначение предоставленного государственного натурного гранта, а также имущества, приобретенного в соответствии с рабочей программой;

      2) отчуждать предоставленный государственный натурный грант, а также имущество, приобретенное в соответствии с рабочей программой.

      10. Контроль за целевым использованием объектов освобождения от обложения таможенными пошлинами осуществляется в порядке, определенном Евразийской экономической комиссией.

      Сноска. Параграф 2 дополнен статьей 296-2 в соответствии с Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 26. СПЕЦИАЛЬНЫЕ ЗАЩИТНЫЕ, АНТИДЕМПИНГОВЫЕ И КОМПЕНСАЦИОННЫЕ МЕРЫ ПО ОТНОШЕНИЮ К ТРЕТЬИМ СТРАНАМ

Статья 297. Общие положения о введении мер защиты внутреннего рынка

      1. В целях защиты экономических интересов Республики Казахстан могут вводиться меры защиты внутреннего рынка в отношении товаров, происходящих из третьих стран и ввозимых на таможенную территорию Евразийского экономического союза, в виде специальных защитных, антидемпинговых и компенсационных мер.

      Под третьими странами понимаются страны и (или) объединения стран, не являющиеся участниками Договора о Евразийском экономическом союзе, а также территории, включенные в классификатор стран мира, утверждаемый Евразийской экономической комиссией.

      2. Решения о введении и применении, пересмотре или отмене специальной защитной, антидемпинговой или компенсационной мер либо неприменении соответствующей меры принимаются Евразийской экономической комиссией.

      Применение специальных защитных, антидемпинговых и компенсационных мер, проведение расследования, предшествующего применению специальных защитных, антидемпинговых и компенсационных мер, регулируются Законом Республики Казахстан "О специальных защитных, антидемпинговых и компенсационных мерах по отношению к третьим странам".

Статья 298. Виды мер

      1. Специальной защитной мерой является мера по ограничению возросшего импорта товара на таможенную территорию Евразийского экономического союза, которая применяется по решению Евразийской экономической комиссии посредством введения импортной квоты, специальной квоты или специальной пошлины, в том числе предварительной специальной пошлины.

      2. Антидемпинговой мерой является мера по противодействию демпинговому импорту, которая применяется по решению Евразийской экономической комиссии посредством введения антидемпинговой пошлины, в том числе предварительной антидемпинговой пошлины, или одобрения ценовых обязательств, принятых экспортером.

      3. Компенсационной мерой является мера по нейтрализации воздействия специфической субсидии экспортирующей третьей страны на отрасль экономики государств-членов, применяемая по решению Евразийской экономической комиссии посредством введения компенсационной пошлины (в том числе предварительной компенсационной пошлины) либо одобрения добровольных обязательств, принятых уполномоченным органом субсидирующей третьей страны или экспортером.

Статья 299. Принципы применения специальных защитных, антидемпинговых и компенсационных мер

      Специальная защитная мера может быть применена к товару в том случае, если по результатам расследования установлено, что импорт этого товара на таможенную территорию Евразийского экономического союза осуществляется в таких возросших количествах (в абсолютных или относительных показателях к общему объему производства в государствах-членах аналогичного или непосредственно конкурирующего товара) и на таких условиях, что это причиняет серьезный ущерб отрасли экономики государств-членов или создает угрозу причинения такого ущерба.

      Антидемпинговая мера применяется к товару, являющемуся предметом демпингового импорта, в случае, если по результатам расследования, проведенного органом, проводящим расследования, установлено, что импорт такого товара на таможенную территорию Евразийского экономического союза причиняет материальный ущерб отрасли экономики государств-членов, создает угрозу причинения такого ущерба или существенно замедляет создание отрасли экономики государств-членов.

      Компенсационная мера может быть применена к импортируемому товару, при производстве, экспорте или транспортировке которого использовалась специфическая субсидия экспортирующей третьей страны, в случае, если по результатам расследования, проведенного органом, проводящим расследования, установлено, что импорт такого товара на таможенную территорию Евразийского экономического союза причиняет материальный ущерб отрасли экономики государств-членов, создает угрозу причинения такого ущерба или существенно замедляет создание отрасли экономики государств-членов.

      Под государствами-членами понимаются государства, являющиеся членами Евразийского экономического союза и Сторонами Договора о Евразийском экономическом союзе.

РАЗДЕЛ 6. ФОРМЫ И СПОСОБЫ ЗАЩИТЫ ПРАВ СУБЪЕКТОВ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА
Глава 27. ЗАЩИТА ПРАВ СУБЪЕКТОВ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА

Статья 300. Формы защиты прав субъектов предпринимательства

      1. Каждый субъект предпринимательства имеет право на судебную защиту своих прав, свобод и законных интересов.

      Защита нарушенных или оспариваемых прав субъектов предпринимательства может осуществляться в ином порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан (арбитраж, медиация, Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана, омбудсмен, переговоры, претензионный порядок и иные).

      2. Защита прав субъектов предпринимательства может осуществляться путем обжалования действий (бездействия) должностных лиц и актов (решений) государственных органов в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан.

      3. В случаях, специально предусмотренных законами, защита прав субъектов предпринимательства может осуществляться непосредственными фактическими или юридическими действиями субъекта предпринимательства, право которого нарушено (самозащита).

Статья 301. Судебная форма защиты

      Субъекты предпринимательства вправе в порядке, установленном законами Республики Казахстан, обратиться в суд за защитой нарушенных или оспариваемых прав, свобод или законных интересов.

      Сноска. Статья 301 - в редакции Закона РК от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 302. Досудебное урегулирование споров, сторонами которых являются субъекты предпринимательства

      1. Субъекты предпринимательства, чьи права и законные интересы нарушены, в целях непосредственного урегулирования спора с нарушителем этих прав обращаются к нему с письменной претензией в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан.

      2. В случаях, установленных законами Республики Казахстан, когда соблюдение досудебного порядка урегулирования спора является необязательным, субъект предпринимательства вправе обратиться непосредственно в суд за защитой своего нарушенного права.

      3. В случае неурегулирования споров в досудебном порядке субъекты предпринимательства вправе обратиться в суд в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 302 с изменением, внесенным Законом РК от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 303. Внесудебные формы защиты

      1. Защита прав субъектов предпринимательства может осуществляться в следующих формах, предусмотренных законами Республики Казахстан и (или) договором:

      1) в арбитраже;

      2) посредством применения медиации;

      3) в порядке партисипативной процедуры.

      2. Могут быть установлены другие внесудебные формы защиты прав субъектов предпринимательства в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан.

      3. В целях обеспечения соблюдения прав и законных интересов субъектов предпринимательства, урегулирования разногласий, возникающих в процессе осуществления предпринимательской деятельности, субъекты предпринимательства вправе обратиться к Уполномоченному по защите прав предпринимателей Казахстана, омбудсмену в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан.

Статья 304. Защита прав в арбитраже

      1. Если иное не установлено законами Республики Казахстан, спор, возникший из гражданско-правовых отношений, может быть рассмотрен в арбитраже в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан, при наличии арбитражного соглашения.

      2. Для разрешения спора арбитражи могут быть созданы в виде постоянно действующего арбитража или арбитража для разрешения конкретного спора.

      3. Организация и порядок деятельности постоянно действующих арбитражей устанавливаются их регламентом и законами Республики Казахстан, международными договорами Республики Казахстан.

      4. Если иные требования к организации и порядку деятельности арбитража, создаваемого для разрешения конкретного спора, не установлены законом и международными договорами Республики Казахстан, то они определяются соглашением сторон.

      5. Если арбитражное решение не исполнено добровольно в установленный в нем срок, то оно подлежит принудительному исполнению в порядке, предусмотренном Гражданским процессуальным кодексом Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 304 с изменением, внесенным Законом РК от 08.04.2016 № 489-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 305. Защита прав путем применения процедуры медиации

      1. Проведение медиации между субъектами предпринимательства осуществляется по взаимному согласию сторон и при заключении между ними договора о медиации.

      2. Медиация при урегулировании споров, возникающих из гражданских и иных правоотношений с участием субъектов предпринимательства, может быть применена как до обращения в суд, так и после принятия искового заявления судом.

      3. Порядок и условия проведения медиации предусмотрены Законом Республики Казахстан "О медиации".

Статья 306. Защита прав в порядке партисипативной процедуры

      1. Субъекты предпринимательства вправе заключить соглашение об урегулировании спора в порядке партисипативной процедуры.

      2. Партисипативная процедура проводится без участия судьи путем проведения переговоров между сторонами при содействии урегулированию спора адвокатами обеих сторон.

      3. Порядок и условия проведения партисипативной процедуры регулируются Гражданским процессуальным кодексом Республики Казахстан.

Глава 28. УПОЛНОМОЧЕННЫЙ ПО ЗАЩИТЕ ПРАВ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ КАЗАХСТАНА. ИНВЕСТИЦИОННЫЙ ОМБУДСМЕН
Параграф 1. Правовой статус Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана

Статья 307. Понятие Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана

      1. Уполномоченным по защите прав предпринимателей Казахстана является лицо, назначаемое на должность распоряжением Президента Республики Казахстан в целях представления, обеспечения и защиты прав и законных интересов субъектов предпринимательства в государственных органах, а равно в защиту интересов предпринимательского сообщества.

      Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана подотчетен Президенту Республики Казахстан.

      2. Никто не вправе возлагать на Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана функции, не предусмотренные настоящим Кодексом. Какое-либо незаконное вмешательство в деятельность Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана не допускается.

      3. На период осуществления своих полномочий Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана приостанавливает свое членство в политических партиях и иных общественных объединениях.

      4. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана не вправе заниматься политической деятельностью.

      5. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана в установленном порядке в течение месяца после вступления в должность обязан на время занятия своей должности передать в доверительное управление находящиеся в его собственности доли, акции (акцию), доли участия в уставном капитале коммерческих организаций и иное имущество, использование которого влечет получение доходов, за исключением денег, законно принадлежащих этому лицу, а также имущества, переданного в имущественный наем. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана может не передавать в доверительное управление принадлежащие ему облигации, паи открытых и интервальных паевых инвестиционных фондов, а также имеет право получать доход от переданного в доверительное управление имущества и вправе передавать в имущественный наем жилище.

      6. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана не может занимать оплачиваемые должности в других организациях, кроме преподавательской, научной или иной творческой деятельности.

Статья 308. Основы деятельности Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана

      Деятельность Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана основывается на:

      1) законности;

      2) приоритетности защиты прав и законных интересов субъектов предпринимательства;

      3) объективности;

      4) гласности.

Статья 309. Функции Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана

      Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана в целях представления, обеспечения и защиты прав и законных интересов субъектов предпринимательства, а равно в защиту интересов предпринимательского сообщества:

      1) представляет, обеспечивает, защищает права и законные интересы субъектов предпринимательства в государственных органах и иных организациях Республики Казахстан, а также международных организациях и иностранных государствах;

      2) рассматривает обращения субъектов предпринимательства;

      3) вносит в государственные органы предложения по защите прав субъектов предпринимательства, а также рекомендации по приостановлению подзаконных нормативных правовых актов;

      3-1) вносит в уполномоченный орган по предпринимательству предложения по отмене или пересмотру действующих регуляторных инструментов и (или) требований по жалобам субъектов предпринимательства в соответствии с пунктом 3 статьи 82 настоящего Кодекса;

      4) направляет в государственные органы (должностным лицам), действиями (бездействием) которых нарушены права и законные интересы субъектов предпринимательства, рекомендации относительно мер для восстановления нарушенных прав, в том числе привлечения лиц, виновных в нарушении прав и законных интересов субъектов предпринимательства, к ответственности;

      5) направляет ходатайства в органы прокуратуры в случае несогласия с мнением государственных органов в целях дальнейшего восстановления нарушенных прав предпринимателей;

      6) вносит на рассмотрение Президенту Республики Казахстан обращения в случае возникновения фактов системного нарушения прав предпринимателей и невозможности их разрешения на уровне государственных органов;

      7) запрашивает у государственных органов (должностных лиц) информацию, документы и материалы, затрагивающие права и обязанности субъектов предпринимательства, за исключением сведений, составляющих государственную, коммерческую, банковскую и иную охраняемую законом тайну;

      8) обращается в суд с иском (заявлением) в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

      9) принимает иные законные меры, направленные на восстановление нарушенных прав и законных интересов субъектов предпринимательства.

      Сноска. Статья 309 с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      Статья 310. Обязанности Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана

      1. При осуществлении деятельности Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана обязан:

      1) соблюдать Конституцию и законодательство Республики Казахстан;

      2) принимать меры по обеспечению соблюдения и защиты прав и законных интересов субъектов предпринимательства;

      3) проявлять объективность и беспристрастность при рассмотрении обращений;

      4) не совершать каких-либо действий, препятствующих осуществлению прав лица, обратившегося за защитой.

      2. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана ежегодно представляет Президенту Республики Казахстан доклад о результатах проделанной работы по защите прав предпринимателей, который размещается в средствах массовой информации.

Статья 311. Порядок рассмотрения обращений Уполномоченным по защите прав предпринимателей Казахстана

      1. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана в пределах своей компетенции:

      1) рассматривает обращения субъектов предпринимательства (далее – заявителя), за исключением обращений:

      которые предварительно не были рассмотрены государственными органами в пределах своих компетенций;

      по фактам нарушения прав заявителя другими субъектами частного предпринимательства;

      2) информирует заявителей о направлении их обращений в уполномоченные государственные органы и организации;

      3) информирует заявителей о результатах рассмотрения их обращений и принятых мерах.

      2. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана в течение десяти календарных дней рассматривает обращения заявителей на предмет соответствия требованиям, установленным в подпункте 1) пункта 1 настоящей статьи, в случае несоответствия которым оставляет обращение без рассмотрения, о чем письменно уведомляет заявителя.

      3. Обращения заявителей, поступившие в адрес Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана, рассматриваются в течение тридцати календарных дней.

      4. При необходимости срок рассмотрения обращений, поступивших в адрес Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана, продлевается с обязательным информированием заявителя о проводимой работе.

      5. По итогам рассмотрения заявителю предоставляется ответ по существу обращения в рамках компетенции Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана.

      6. Порядок продления сроков рассмотрения обращений, направления в уполномоченные государственные органы и организации, информирования заявителей о ходе рассмотрения обращений устанавливается Уполномоченным по защите прав предпринимателей Казахстана.

Статья 312. Назначение на должность и освобождение от должности Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана

      1. Лицо, назначаемое на должность Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана, должно отвечать следующим требованиям:

      1) обладать гражданством Республики Казахстан;

      2) иметь высшее образование;

      3) обладать стажем работы не менее пяти лет в сфере защиты прав и законных интересов предпринимателей.

      2. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана назначается на должность распоряжением Президента Республики Казахстан сроком на четыре года.

      3. Уполномоченный по защите прав предпринимателей Казахстана может быть досрочно освобожден от занимаемой должности по решению Президента Республики Казахстан по следующим основаниям:

      1) собственное желание;

      2) состояние здоровья, препятствующее дальнейшему исполнению профессиональных обязанностей, в соответствии с медицинским заключением;

      3) несоблюдение обязанностей и ограничений, установленных настоящим Кодексом;

      4) нарушение должностных полномочий, совершение проступков, не совместимых с нахождением на занимаемой должности;

      5) выезд на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан.

      4. Полномочия Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана прекращаются в случаях:

      1) прекращения Уполномоченным по защите прав предпринимателей Казахстана гражданства Республики Казахстан;

      2) вступления в законную силу решения суда о признании Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана недееспособным или ограниченно дееспособным либо о применении к нему принудительных мер медицинского характера;

      3) вступления в законную силу обвинительного приговора суда в отношении Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана;

      4) смерти Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана или вступления в законную силу решения суда об объявлении его умершим.

      5. Одно и то же лицо не может быть назначено на должность Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана более двух раз подряд.

Статья 313. Организация деятельности Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана

      Деятельность Уполномоченного по защите прав предпринимателей Казахстана обеспечивается Национальной палатой.

Параграф 2. Правовой статус инвестиционного омбудсмена

Статья 314. Инвестиционный омбудсмен

      1. Инвестиционным омбудсменом является должностное лицо, назначаемое (определяемое) Правительством Республики Казахстан, на которое возлагаются функции по содействию в защите прав и законных интересов инвесторов.

      2. Инвестиционный омбудсмен в своей деятельности руководствуется Конституцией Республики Казахстан, законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан, иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

Статья 315. Функции инвестиционного омбудсмена

      1. В целях обеспечения и защиты прав и законных интересов инвесторов инвестиционный омбудсмен:

      1) рассматривает обращения инвесторов по вопросам, возникающим в ходе осуществления инвестиционной деятельности в Республике Казахстан, и выносит рекомендации для их разрешения, в том числе взаимодействуя с государственными органами;

      2) оказывает содействие инвесторам в решении возникающих вопросов во внесудебном и досудебном порядке;

      3) вырабатывает и вносит в Правительство Республики Казахстан рекомендации по совершенствованию законодательства Республики Казахстан по вопросам инвестиционной деятельности.

      2. Рекомендации инвестиционного омбудсмена оформляются в виде писем и протоколов совещаний у инвестиционного омбудсмена.

      3. Инвестиционный омбудсмен проводит консультации с государственными органами и организациями и протокольные встречи для урегулирования вопросов инвесторов, возникающих во внесудебном и досудебном порядках.

      4. Инвестиционный омбудсмен в случае, если вопросы инвесторов не могут быть решены в соответствии с законодательством Республики Казахстан, вырабатывает и вносит рекомендации по совершенствованию законодательства Республики Казахстан в Правительство Республики Казахстан.

Статья 316. Права и обязанности инвестиционного омбудсмена

      1. Инвестиционный омбудсмен имеет право:

      1) запрашивать и получать от государственных органов и организаций независимо от формы собственности необходимую для рассмотрения обращений информацию, за исключением информации, составляющей коммерческую тайну;

      2) на безотлагательный прием руководителями и другими должностными лицами государственных органов и организаций;

      3) заслушивать руководителей заинтересованных государственных органов и организаций или их заместителей по обращениям инвесторов;

      4) иные права, необходимые для осуществления возложенных на инвестиционного омбудсмена функций.

      2. При осуществлении своей деятельности инвестиционный омбудсмен обязан:

      1) принимать меры по обеспечению соблюдения и защиты прав и законных интересов инвесторов;

      2) рассматривать в порядке и сроки, установленные законодательством Республики Казахстан, обращения инвесторов по поводу действий (бездействия) должностных лиц, решений государственных органов, иных организаций и их должностных лиц, а также принимать по ним необходимые меры;

      3) быть объективным и беспристрастным при рассмотрении обращений;

      4) не совершать каких-либо действий, препятствующих осуществлению прав инвестора, обратившегося за защитой.

Статья 317. Организация деятельности инвестиционного омбудсмена

      Деятельность инвестиционного омбудсмена обеспечивается уполномоченным органом по инвестициям.

      Положение о деятельности инвестиционного омбудсмена утверждается Правительством Республики Казахстан.

Глава 29. ОБЖАЛОВАНИЕ РЕШЕНИЙ, ДЕЙСТВИЙ (БЕЗДЕЙСТВИЯ) ГОСУДАРСТВЕННЫХ ОРГАНОВ И ДОЛЖНОСТНЫХ ЛИЦ

Статья 318. Обязательность рассмотрения жалобы субъектов предпринимательства

      Жалобы, поданные в порядке, установленном законами Республики Казахстан, подлежат обязательному приему, регистрации и рассмотрению. Отказ в приеме жалобы запрещается.

      Государственный орган (должностное лицо государственного органа) обязан рассмотреть поданную субъектом предпринимательства жалобу в порядке и сроки, установленные законами Республики Казахстан.

Статья 319. Право на обжалование

      1. Решения, действия (бездействие) государственных органов и должностных лиц могут быть обжалованы в установленном законами Республики Казахстан порядке субъектами предпринимательства, если они затрагивают их права и законные интересы.

      2. Жалоба подается в тот государственный орган, в компетенцию которого входит ее рассмотрение и принятие по ней решения. Подача жалобы осуществляется в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 319 с изменением, внесенным Законом РК от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

РАЗДЕЛ 7. ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЗА НАРУШЕНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН В СФЕРЕ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА. ПЕРЕХОДНЫЕ И ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Глава 30. ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЗА НАРУШЕНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН В СФЕРЕ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА

Статья 320. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан в сфере предпринимательства

      1. Нарушение законодательства Республики Казахстан в сфере предпринимательства влечет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      2. Государственные органы и их должностные лица несут установленную законами Республики Казахстан ответственность за незаконное распространение и (или) использование информации, составляющей коммерческую тайну, а ущерб, причиненный субъекту предпринимательства в результате такого распространения и (или) использования, подлежит возмещению в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

      3. Воспрепятствование законной предпринимательской деятельности влечет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      4. Все убытки, понесенные субъектом предпринимательства вследствие воспрепятствования его законной предпринимательской деятельности, подлежат возмещению в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

Статья 321. Ответственность государственных органов и их должностных лиц за неисполнение или ненадлежащее исполнение своих служебных обязанностей

      1. Государственные органы и их должностные лица в случае неисполнения или ненадлежащего исполнения своих служебных обязанностей в процессе взаимодействия субъектов предпринимательства и государства, в том числе при государственном регулировании и поддержке предпринимательства, а также в случае совершения противоправных действий (бездействия) несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      2. Государственные органы в течение одного месяца обязаны письменно информировать субъект предпринимательства, права и законные интересы которого нарушены, о мерах, принятых в отношении виновных в нарушении законодательства Республики Казахстан должностных лиц государственных органов.

Статья 322. Ответственность за нарушение установленного порядка проверки субъекта предпринимательства

      1. Неправомерные действия должностных лиц государственных органов при проведении проверок влекут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      2. Вред, причиненный субъекту предпринимательства государственным органом или его должностным лицом при осуществлении государственного контроля и надзора, подлежит возмещению в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

      В объем убытков, предъявляемых к возмещению, в том числе включаются суммы вознаграждений, выплаченных работникам субъектов предпринимательства за подготовку материалов для проверки, заработная плата за время вынужденной остановки производства, упущенная выгода, которую получил бы субъект предпринимательства при реализации соответствующих товаров, работ, услуг, не выпущенных вследствие приостановления производства.

Глава 31. ПЕРЕХОДНЫЕ И ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 323. Порядок применения отдельных норм настоящего Кодекса

      1. Льготы, предоставленные на основании инвестиционных контрактов, заключенных с уполномоченным органом по инвестициям до введения в действие Закона Республики Казахстан от 8 января 2003 года "Об инвестициях", сохраняют свое действие до истечения срока, установленного в этих инвестиционных контрактах.

      2. Нормы пунктов 3, 4 и 5 статьи 295, пункта 1 статьи 296-2 настоящего Кодекса в части уплаты сумм налогов сохраняют действие по инвестиционным контрактам, заключенным с уполномоченным органом по инвестициям до 1 января 2009 года.

      3. Нормы пункта 1 статьи 287 настоящего Кодекса в части освобождения от обложения ввозными таможенными пошлинами лизинговых компаний распространяются на инвестиционные контракты, заключенные с уполномоченным органом по инвестициям с 1 октября 2016 года.

      Сноска. Статья 323 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2016 № 34-VI (вводится в действие с 01.01.2017); от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 324. Порядок введения в действие настоящего Кодекса

      1. Настоящий Кодекс вводится в действие с 1 января 2016 года за исключением:

      1) подпункта 2) части второй пункта 2 статьи 36 и подпункта 5) пункта 2 статьи 38 настоящего Кодекса, которые вводятся в действие с 6 февраля 2016 года;

      2) части второй пункта 4 статьи 193 настоящего Кодекса, которая вводится в действие с 1 марта 2016 года;

      3) заголовка статьи 211 оглавления, статьи 211, подпункта 2) пункта 2 статьи 290 настоящего Кодекса, которые вводятся в действие с 1 января 2017 года;

      4) подпункта 19) пункта 2 статьи 3, статьи 22, пункта 2 статьи 58, статьи 62, абзаца пятого части третьей пункта 2 статьи 80 и подпункта 4) пункта 2 статьи 82 настоящего Кодекса, которые вводятся в действие после введения в действие законодательного акта о саморегулировании;

      5) положений части третьей пункта 1 статьи 65, статьи 66 настоящего Кодекса в части экспертных заключений по концепциям проектов законов, затрагивающих интересы субъектов предпринимательства, вводятся в действие после введения в действие законодательного акта о правовых актах;

      6) подпункта 111) статьи 138 настоящего Кодекса, который вводится в действие после введения в действие законодательного акта о производстве органической продукции.

      2. Установить, что заголовки статей 173 и 197 оглавления, подпункты 9), 13) и 14) статьи 88, подпункт 4) пункта 3 статьи 116, подпункт 68) статьи 138, статья 173, подпункт 3) статьи 195, подпункт 2) пункта 6 статьи 196, статья 197, подпункт 6) пункта 1 статьи 292 настоящего Кодекса действуют до 1 января 2017 года.

      3. Установить, что заголовок статьи 119 оглавления настоящего Кодекса до 1 января 2017 года излагается в следующей редакции:

      "Статья 119. Ценообразование на товары, работы, услуги, производимые и реализуемые субъектами регулируемого рынка".

      4. Приостановить до 1 марта 2016 года действие абзаца первого пункта 1 статьи 36 настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данный абзац действует в следующей редакции:

      "1. Для государственной регистрации в качестве индивидуального предпринимателя физическое лицо представляет непосредственно в орган государственных доходов или через центр обслуживания населения:".

      5. Приостановить до 1 января 2017 года действие подпунктов 7) и 16) статьи 88 настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данные подпункты действуют в следующей редакции:

      "7) предупреждает и устраняет злоупотребления доминирующим или монопольным положением на соответствующем товарном рынке, за исключением нарушений, предусмотренных законодательством Республики Казахстан о естественных монополиях и регулируемых рынках;";

      "16) выявляет монопольно высокую (низкую), монопсонически низкую цену, установленную субъектом рынка, занимающим доминирующее или монопольное положение, за исключением субъектов рынка, реализующих товары на регулируемых рынках;".

      6. Приостановить до 1 марта 2016 года действие подпункта 2) пункта 2 статьи 110 настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данный подпункт действует в следующей редакции:

      "2) обжаловать решения, действия (бездействие) разрешительных органов и государственных органов, осуществляющих прием уведомлений, и (или) их должностных лиц, центров обслуживания населения и (или) их работников по вопросам осуществления лицензирования и разрешительных процедур или приема уведомлений в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;".

      7. Приостановить до 1 марта 2016 года действие подпункта 4) пункта 3 статьи 111 настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данный подпункт действует в следующей редакции:

      "4) предоставлять государственным органам и центрам обслуживания населения документы и (или) информацию, необходимые для осуществления лицензирования и разрешительных процедур, в том числе посредством информационных систем;".

      8. Приостановить до 1 января 2017 года действие пунктов 1 и 2 статьи 118 настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данные пункты действуют в следующей редакции:

      "1. Тарифообразование на товары, работы, услуги в сфере естественной монополии осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о естественных монополиях и регулируемых рынках.

      2. Тарифы (цены, ставки сборов) или их предельные уровни на регулируемые товары, работы, услуги субъекта естественной монополии, утверждаемые уполномоченным органом в сферах естественных монополий и на регулируемых рынках, с учетом качества и надежности производимых товаров, выполняемых работ, оказываемых услуг должны быть не ниже стоимости затрат, необходимых для предоставления регулируемых товаров, работ, услуг, и учитывать возможность получения прибыли, обеспечивающей эффективное функционирование субъекта естественной монополии.".

      9. Приостановить до 1 января 2017 года действие статьи 119 настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данная статья действует в следующей редакции:

      "Статья 119. Ценообразование на товары, работы, услуги, производимые и реализуемые субъектами регулируемого рынка

      1. Государственное регулирование цен распространяется на товары, работы, услуги субъектов регулируемых рынков в области железнодорожного транспорта, электро- и теплоэнергетики, производства нефтепродуктов, транспортировки нефти, гражданской авиации, портовой деятельности, телекоммуникаций и почтовой связи, а также газа с учетом особенностей, установленных Законом Республики Казахстан "О газе и газоснабжении".

      Уполномоченный орган, осуществляющий руководство в сферах естественных монополий и на регулируемых рынках, утверждает перечень товаров, работ, услуг субъектов регулируемых рынков, на которые распространяется государственное регулирование цен.

      2. В качестве временной меры на определенный срок на территории Республики Казахстан в порядке, определяемом антимонопольным органом, может быть введено государственное ценовое регулирование на отдельных товарных рынках и (или) на товары, работы, услуги отдельных субъектов рынка.

      Общий срок применения предусмотренного настоящим пунктом государственного ценового регулирования не может превышать 180 календарных дней в течение одного года.

      3. Ценообразование на товары, работы, услуги, производимые и реализуемые субъектами регулируемого рынка, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о естественных монополиях и регулируемых рынках путем установления предельной цены.".

      10. Приостановить до 1 января 2017 года действие пункта 2 статьи 122 настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данный пункт действует в следующей редакции:

      "2. Уполномоченный орган в области производства нефтепродуктов по согласованию с уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий и на регулируемых рынках, в порядке, утвержденном уполномоченным органом в области производства нефтепродуктов, устанавливает предельные цены на розничную реализацию нефтепродуктов, на которые установлено государственное регулирование цен.".

      10-1. Установить, что пункты 2 и 3 статьи 124-5 действуют до 1 января 2025 года.

      11. Приостановить до 1 января 2017 года действие подпункта 54) статьи 138 настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данный подпункт действует в следующей редакции:

      "54) за поступлением налогов и других обязательных платежей в бюджет, а также полнотой и своевременным перечислением обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов в единый накопительный пенсионный фонд и социальных отчислений в Государственный фонд социального страхования;".

      12. Приостановить до 1 января 2017 года действие пункта 3 статьи 193 настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данный пункт действует в следующей редакции:

      1) с 1 января 2016 года до 1 марта 2016 года:

      "3. Реализация исключительного права осуществляется путем создания субъекта государственной монополии. Субъектом государственной монополии может быть только государственное предприятие, созданное Правительством Республики Казахстан либо местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы по решению Правительства Республики Казахстан.";

      2) с 1 марта 2016 года по 1 января 2017 года:

      "3. Реализация исключительного права осуществляется путем создания субъекта государственной монополии. Субъектом государственной монополии, за исключением Государственной корпорации "Правительство для граждан", может быть только государственное предприятие, созданное Правительством Республики Казахстан либо местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы по решению Правительства Республики Казахстан.".

      13. Приостановить на период с 1 марта 2016 года до 1 января 2017 года действие части второй пункта 4 статьи 193 настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данная часть действует в следующей редакции:

      "Ограничения, предусмотренные подпунктами 1) и 2) части первой настоящего пункта, не распространяются на Государственную корпорацию "Правительство для граждан".

      14. Приостановить до 1 января 2017 года действие подпункта 1) пункта 2 статьи 241 настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данный подпункт действует в следующей редакции:

      "1) в порядке и на условиях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, освобождаются от платы за присоединяемую мощность по электроэнергии, тепло-, водоснабжению и канализации с применением законодательства Республики Казахстан о естественных монополиях и регулируемых рынках;".

      14-1. Приостановить до 1 июля 2025 года действие пункта 4-1 и подпункта 4) пункта 6 статьи 129 настоящего Кодекса.

      15. Признать утратившими силу:

      1) Закон Республики Казахстан от 31 марта 1998 года "О крестьянском или фермерском хозяйстве" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1998 г., № 2-3, ст. 26; 2001 г., № 24, ст. 338; 2003 г., № 1-2, ст. 6; № 4, ст. 26; № 24, ст. 178; 2006 г., № 1, ст. 5; № 15, ст. 95; 2007 г., № 9, ст. 67; № 15, ст. 106; № 18, ст. 143; 2008 г., № 24, ст. 129; 2009 г., № 15-16, ст. 76; 2010 г., № 5, ст. 23; 2011 г., № 6, ст. 49; 2013 г., № 14, ст. 72; 2014 г., № 21, ст. 122);

      2) Закон Республики Казахстан от 8 января 2003 года "Об инвестициях" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2003 г., № 1-2, ст. 4; 2005 г., № 9, ст. 26; 2006 г., № 3, ст. 22; 2007 г., № 4, ст. 28; 2008 г., № 15-16, ст. 64; № 23, ст. 114; 2009 г., № 2-3, ст. 18; 2010 г., № 5, ст. 23; 2012 г., № 2, ст. 11; № 6, ст. 46; № 15, ст. 97; № 21-22, ст. 124; 2013 г., № 15, ст. 82; 2014 г., № 11, ст. 64; № 21, ст. 122; № 23, ст. 143);

      3) Закон Республики Казахстан от 31 января 2006 года "О частном предпринимательстве" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2006 г., № 3, ст. 21; № 16, ст. 99; № 23, ст. 141; 2007 г., № 2, ст. 18; № 3, ст. 20; № 17, ст. 136; 2008 г., № 13-14, ст. 57, 58; № 15-16, ст. 60; № 23, ст. 114; № 24, ст. 128, 129; 2009 г., № 2-3, ст. 18, 21; № 9-10, ст. 47, 48; № 11-12, ст. 54; № 15-16, ст. 74, 77; № 17, ст. 82; №18, ст. 84, 86; № 19, ст. 88; № 23, ст. 97; № 24, ст. 125, 134; 2010 г., № 5, ст. 23; № 7, ст. 29; № 15, ст. 71; № 22, ст. 128; № 24, ст. 149; 2011 г., № 1, ст. 2; № 2, ст. 26; № 6, ст. 49; № 11, ст. 102; 2012 г., № 15, ст. 97; № 20, ст. 121; № 21-22, ст. 124; 2013 г., № 1, ст. 3; № 5-6, ст. 30; № 14, ст. 75; № 15, ст. 81; № 21-22, ст. 115; 2014 г., № 1, ст. 4; № 4-5, ст. 24; № 10, ст. 52; № 14, ст. 84; № 16, ст. 90; № 19-I, 19-II, ст. 94, 96; № 21, ст. 122; № 22, ст. 131; № 23, ст. 143; 2015 г., № 8, ст. 42; № 11, ст. 52);

      4) Закон Республики Казахстан от 25 декабря 2008 года "О конкуренции" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2008 г., № 24, ст. 125; 2009 г., № 15-16, ст. 74; 2010 г., № 5, ст. 23; 2011 г., №6, ст. 50; № 11, ст. 102; № 12, ст. 111; 2012 г., № 13, ст. 91; № 14, ст. 95; № 15, ст. 97; 2013 г., № 4, ст. 21; № 10-11, ст. 56; № 14, ст. 72; 2014 г., № 1, ст. 4; № 4-5, ст. 24; № 14, ст. 84; № 19-I, 19-II, ст. 96; № 21, ст. 122; № 23, ст. 143; 2015 г., № 8, ст. 42; № 9, ст. 46);

      5) Закон Республики Казахстан от 6 января 2011 года "О государственном контроле и надзоре в Республике Казахстан" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2011 г., № 1, ст. 1; № 2, ст. 26; № 11, ст. 102; № 15, ст. 120; 2012 г., № 1, ст. 5; № 2, ст. 9, 14; № 3, ст. 21, 25, 27; № 8, ст. 64; № 10, ст. 77; № 11, ст. 80; № 13, ст. 91; № 14, ст. 92, 95; № 15, ст. 97; № 20, ст. 121; № 23-24, ст. 125; 2013 г., № 2, ст. 11; № 10-11, ст. 56; № 14, ст. 72; № 16, ст. 83; № 21-22, ст. 115; № 23-24, ст. 116; 2014 г., № 4-5, ст. 24; № 7, ст. 37; № 8, ст. 49; № 10, ст. 52; № 11, ст. 61, 67; № 14, ст. 84; № 16, ст. 90; № 19-I, 19-II, ст. 96; № 21, ст. 122; № 23, ст. 143; № 24, ст. 144; 2015 г., № 9, ст. 46);

      6) Закон Республики Казахстан от 9 января 2012 года "О государственной поддержке индустриально-инновационной деятельности" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2012 г., № 2, ст. 10; № 14, ст. 92; 2013 г., № 9, ст. 51; № 14, ст. 75; № 15, ст. 81; 2014 г., № 1, ст. 4; № 11, ст. 63; № 19-I, 19-II, ст. 96).

      Сноска. Статья 324 с изменениями, внесенными законами РК от 08.07.2024 № 116-VIII (вводится в действие со дня его первого официального опубликования); от 08.07.2024 № 121-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      Президент
Республики Казахстан 		Н. НАЗАРБАЕВ