Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексi

Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 16 шiлдедегі N 167 Кодексі. Күші жойылды - Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 3 шiлдедегі № 226-V Кодексімен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР 03.07.2014 № 226-V Кодексімен (қолданысқа енгізілу тәртібін 467-баптан қараңыз).

МАЗМҰНЫ

Ескерту. ҚР 1997.07.16 N 168 Заңын қарау қажет.

ҚОЛДАНУШЫЛАР НАЗАРЫНА!
ҚР 2005.11.22 N 90 Заңымен енгізілген өзгерістер 2006 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі (2-бапты қараңыз). Қажет болған жағдайда "Заң" Деректер базасының 5 версиясының алдыңғы редакцияларын қараңыз.

Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "жүйкеге әсер ететін" деген сөздер "психотроптық" деген сөзбен ауыстырылды - ҚР 2008.06.27 N 50-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша бөлімдердің нөмірленуі араб цифрларымен белгіленді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша «жануарлар немесе өсімдіктер», «жануарлар мен өсімдіктер» деген сөздер «өсімдіктер немесе жануарлар» деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 2012.01.25 № 548-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

ЖАЛПЫ БӨЛIМ

1-бөлiм
Қылмыстық заң

1-бап. Қазақстан Республикасының қылмыстық заңдары

1. Қазақстан Республикасының қылмыстық заңдары тек қана осы Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексiнен тұрады. Қылмыстық жауаптылықты көздейтiн өзге заңдар оларды осы Кодекске енгiзгеннен кейiн ғана қолданылуға тиiс.
2. Осы Кодекс Қазақстан Республикасы Конституциясына және халықаралық құқықтың жалпы жұрт таныған принциптерi мен нормаларына негiзделедi.

2-бап. Қылмыстық кодекстiң мiндеттерi

1. Осы Кодекстiң мiндеттерi:
адам мен азаматтың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерiн, меншiктi, ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн, қоғамдық тәртiп пен қауiпсiздiктi, қоршаған ортаны, Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысы мен аумақтық тұтастығын, қоғам мен мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiн қылмыстық қол сұғушылықтан қорғау, бейбiтшiлiк пен адамзаттың қауiпсiздiгiн қорғау, сондай-ақ қылмыстардың алдын алу болып табылады.
2. Бұл мiндеттердi жүзеге асыру үшiн осы Кодексте қылмыстық жауаптылық негiздерi белгiленедi, жеке адам, қоғам немесе мемлекет үшiн қауiптi қандай әрекеттер қылмыс болып табылатыны айқындалады, оларды жасағаны үшiн жазалар мен өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шаралары белгiленедi.

3-бап. Қылмыстық жауаптылық негiзi

Қылмыс жасау, яғни осы Кодексте көзделген қылмыс құрамының барлық белгiлерi бар әрекет қылмыстық жауаптылықтың бiрден-бiр негiзi болып табылады. Бiр қылмыс үшiн ешкiмдi де қайталап қылмыстық жауапқа тартуға болмайды.

4-бап. Қылмыстық заңның уақыт бойынша қолданылуы

Әрекеттiң қылмыстылығы мен жазаланушылығы сол әрекет жасалған уақытта қолданылып жүрген заңмен белгiленедi. Қоғамдық қауiптi iс-әрекет (әрекетсiздiк) жүзеге асырылған уақыт, зардаптардың басталған уақытына қарамастан, қылмыс жасалған уақыт деп танылады.

5-бап. Қылмыстық заңның керi күшi

1. Әрекеттiң қылмыстылығын немесе жазаланушылығын жоятын, жауаптылықты немесе жазаны жеңiлдететiн немесе қылмыс жасаған адамның жағдайын өзге де жолмен жеңiлдететiн заңның керi күшi болады, яғни осындай заң күшiне енгенге дейiн тиiстi әрекет жасаған адамдарға, оның iшiнде жазасын өтеп жүрген немесе жазасын өтеген, бiрақ соттылығы бар адамдарға қолданылады.
2. Егер жаңа қылмыстық заң адам сол үшiн жазасын өтеп жүрген әрекеттiң жазаланатындығын жеңiлдетсе, тағайындалған жаза жаңадан шығарылған қылмыстық заң санкциясының шегiнде қысқартылуға тиiс.
3. Әрекеттiң қылмыстылығын немесе жазаланушылығын белгiлейтiн, жауаптылықты немесе жазаны күшейтетiн немесе осы әрекеттi жасаған адамның жағдайын өзге де жолмен нашарлататын заңның керi күшi болмайды.

6-бап. Қылмыстық заңның Қазақстан Республикасы аумағында
қылмыс жасаған адамдарға қатысты қолданылуы

1. Қазақстан Республикасының аумағында қылмыс жасаған адам осы Кодекс бойынша жауапқа тартылуға тиiс.
2. Қазақстан Республикасының аумағында басталған немесе жалғастырылған не аяқталған әрекет Қазақстан Республикасының аумағында жасалған қылмыс деп танылады. Осы Кодекстiң күшi Қазақстан Республикасының құрылықтық шельфiнде және ерекше экономикалық аймағында жасалған қылмыстарға да қолданылады.
3. Қазақстан Республикасының портына тiркелген, Қазақстан Республикасының шегiнен тыс ашық су немесе әуе кеңiстiгiнде жүрген кемеде қылмыс жасаған адам, егер Қазақстан Республикасының халықаралық шартында өзгеше көзделмесе, осы Кодекс бойынша қылмыстық жауапқа тартылады. Қазақстан Республикасының әскери кораблiнде немесе әскери әуе кемесiнде қылмыс жасаған адам да, оның қай жерде болуына қарамастан, осы Кодекс бойынша қылмыстық жауапқа тартылады.
4. Шет мемлекеттердiң дипломатиялық өкiлдерiнiң және иммунитеттi пайдаланатын өзге де азаматтардың қылмыстық жауаптылығы туралы мәселе осы адамдар Қазақстан Республикасының аумағында қылмыс жасаған жағдайда халықаралық құқық нормаларына сәйкес шешiледi.

7-бап. Қылмыстық заңның Қазақстан Республикасының
шегiнен тыс жерлерде қылмыс жасаған адамдарға
қатысты қолданылуы

1. Қазақстан Республикасының шегiнен тыс жерлерде қылмыс жасаған Қазақстан Республикасының азаматтары, егер олар жасаған әрекет ол аумағында жасалған мемлекетте қылмыс деп танылса, егер бұл адамдар басқа мемлекетте сотталмаған болса, осы Кодекс бойынша қылмыстық жауапқа тартылады. Аталған адамдарды соттау кезiнде жазаны аумағында қылмыс жасалған мемлекеттiң заңында көзделген санкцияның жоғары шегiнен асыруға болмайды. Азаматтығы жоқ адамдар да осындай негiздерде жауапты болады.
Осы Кодекстің ережелері, егер Қазақстан Республикасының халықаралық шартында өзгеше белгіленбесе, террористік немесе экстремистік қылмыс не бейбітшілікке және адамзаттың қауіпсіздігіне қарсы қылмыс жасалған жағдайда қылмыстың жасалу орнына қарамастан, Қазақстан Республикасының азаматтарына, Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұрып жатқан азаматтығы жоқ адамдарға қатысты қолданылады.
2. Басқа мемлекеттiң аумағында қылмыс жасаған адамның соттылығының және өзге де қылмыстық-құқықтық зардаптарының, егер Қазақстан Республикасының халықаралық шартында өзгеше көзделмесе немесе басқа мемлекеттiң аумағында жасалған қылмыс Қазақстан Республикасы мүдделерiне қатысты болмаса, бұл адамның Қазақстан Республикасы аумағында жасалған қылмысы үшiн қылмыстық жауаптылығы туралы мәселенi шешу үшiн қылмыстық-құқықтық мәнi болмайды.
3. Қазақстан Республикасының одан тыс жерлерде орналасқан әскери бөлiмдерiнiң әскери қызметшiлерi шет мемлекеттiң аумағында жасаған қылмысы үшiн, егер Қазақстан Республикасының халықаралық шартында өзгеше көзделмесе, осы Кодекс бойынша қылмыстық жауапқа тартылады.
4. Қазақстан Республикасының шегiнен тыс жерлерде қылмыс жасаған шетелдiктер қылмысы Қазақстан Республикасының мүдделерiне қарсы бағытталған жағдайларда және Қазақстан Республикасының халықаралық шартында көзделген жағдайларда, егер олар басқа мемлекетте сотталмаған болса және Қазақстан Республикасының аумағында қылмыстық жауапқа тартылса, осы Кодекс бойынша қылмыстық жауапқа тартылуға тиiс.
Ескерту. 7-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 23.04.2014 N 200-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

8-бап. Қылмыс жасаған адамдарды ұстап беру

1. Басқа мемлекеттiң аумағында қылмыс жасаған Қазақстан Республикасының азаматтары, егер халықаралық шартта өзгеше белгiленбесе, ол мемлекетке ұстап берiлмеуге тиiс.
2. Қазақстан Республикасының шегiнен тыс жерлерде қылмыс жасаған және Қазақстан Республикасының аумағында жүрген шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасының халықаралық шартына сәйкес қылмыстық жауапқа тарту немесе жазасын өтеу үшiн шет мемлекетке ұстап берiлуi мүмкiн.

2-бөлiм
Қылмыс

9-бап. Қылмыс ұғымы

1. Осы Кодексте жазалау қатерiмен тыйым салынған айыпты қоғамдық қауiптi әрекет (iс-әрекет немесе әрекетсiздiк) қылмыс деп танылады. Қылмыстық заңды ұқсастығы бойынша қолдануға жол берiлмейдi.
2. Осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнде көзделген қайсыбiр әрекеттiң белгiлерi формальды болса да бар, бiрақ елеулi маңызы болмағандықтан қоғамдық қауiптi емес, яғни жеке адамға, қоғамға немесе мемлекетке зиян келтiрмеген және зиян келтiру қаупiн туғызбаған iс-әрекет немесе әрекетсiздiк қылмыс болып табылмайды.

10-бап. Қылмыс санаттары

1. Осы Кодексте көзделген әрекеттер сипатына және қоғамдық қауiптiлiк дәрежесiне қарай онша ауыр емес қылмыстарға, ауырлығы орташа қылмыстарға, ауыр қылмыстарға және ерекше ауыр қылмыстарға бөлiнедi.
2. Жасалғаны үшiн осы Кодексте көзделген ең ауыр жаза екi жылға бас бостандығынан айырудан аспайтын қасақана жасалған әрекет, сондай-ақ жасалғаны үшiн осы Кодексте көзделген ең ауыр жаза бес жылға бас бостандығынан айырудан аспайтын абайсызда жасалған әрекет онша ауыр емес қылмыс деп танылады.
3. Жасалғаны үшiн осы Кодексте көзделген ең ауыр жаза бес жылға бас бостандығынан айырудан аспайтын қасақана жасалған әрекет, сондай-ақ жасалғаны үшiн бес жылдан астам мерзiмге бас бостандығынан айыру түрiндегi жаза көзделген абайсызда жасалған әрекет ауырлығы орташа қылмыс деп танылады.
4. Жасалғаны үшiн осы Кодексте көзделген ең ауыр жаза он екi жылға бас бостандығынан айырудан аспайтын қасақана жасалған әрекет ауыр қылмыс деп танылады.
5. Жасалғаны үшiн осы Кодексте он екi жылдан астам мерзiмге бас бостандығынан айыру түрiндегi жаза немесе өлiм жазасы көзделген қасақана жасалған әрекет аса ауыр қылмыс деп танылады.

10-1-бап. Әкімшілік преюдиция

Осы Кодекстің Ерекше бөлімінде көзделген жағдайларда үлкен қоғамдық қаупі жоқ қылмыс үшін, егер әрекет дәл осындай әкімшілік құқық бұзушылық үшін әкімшілік жаза қолданылғаннан кейін бір жыл ішінде жасалған болса, қылмыстық жауаптылық туындайды.
Ескерту. Кодекс 10-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

11-бап. Қылмыстың бiрнеше мәрте жасалуы

1. Осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң белгiлi бiр бабында немесе бабының бөлiгiнде көзделген екi немесе одан да көп әрекеттi жасау - қылмыстардың бiрнеше рет жасалуы деп танылады.
2. Алынып тасталды - ҚР 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
3. Егер адам бұрын жасаған қылмысы үшін сотталған не заңда белгіленген негіздер бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылған болса, қылмыс бірнеше рет жасалған деп танылмайды.
4. Жалғасатын қылмыс, яғни бiр ниетпен және бiр мақсатпен қамтылып, тұтас алғанда бiр қылмысты құрайтын бiрқатар бiрдей қылмыстық әрекеттерден тұратын қылмыс бiрнеше мәрте жасалған қылмыс деп танылмайды.
5. Қылмыстардың әлденеше рет жасалуы осы Кодексте неғұрлым қатаң жазаға әкеп соқтыратын мән-жай ретiнде көзделген жағдайларда адамның жасаған қылмысы осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң қылмыстарды бiрнеше мәрте жасағаны үшiн жазалауды көздейтiн бабының тиiстi бөлiгi бойынша айқындалады.
Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

12-бап. Қылмыстардың жиынтығы

1. Осы Кодекстiң түрлi баптарында немесе баптарының бөлiктерiнде көзделген, адам солардың бiрде-бiреуi үшiн сотталмаған немесе заңмен белгiленген негiздер бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылмаған екi немесе одан да көп әрекеттердi жасау қылмыстардың жиынтығы деп танылады. Қылмыстардың жиынтығында адам, егер жасалған әрекеттердiң белгiлерi осы Кодекстiң бiр бабының немесе бабының бiр бөлiгiнiң неғұрлым қатаң жаза қолдануды көздейтiн нормасымен қамтылмаған болса, әрбiр жасалған қылмыс үшiн осы Кодекстiң тиiстi бабы немесе бабының бөлiгi бойынша қылмыстық жауапқа тартылады.
2. Осы Кодекстiң екi немесе одан да көп баптарында көзделген қылмыстардың белгiлерi бар бiр iс-әрекет (әрекетсiздiк) те қылмыстардың жиынтығы деп танылады. Адам қылмыстардың мұндай жиынтығында, егер бiр әрекеттiң белгiлерi осы Кодекс бабының басқа әрекет үшiн неғұрлым қатаң жаза қолдануды көздейтiн нормасымен қамтылмаған болса, әрбiр қылмыс үшiн осы Кодекстің тиiстi баптары бойынша қылмыстық жауапқа тартылады.
3. Егер белгiлi бiр және нақ сол әрекет осы Кодекстiң тиiстi баптарының жалпы және арнаулы нормаларының белгiлерiне сәйкес келсе, қылмыстардың жиынтығы болмайды және қылмыстық жауаптылық осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң арнаулы норманы қамтитын бабы бойынша туындайды.
Ескерту. 12-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47 Заңымен.

13-бап. Қылмыстың қайталануы

1. Бұрын қасақана жасаған қылмысы үшiн соттылығы бар адамның қасақана қылмыс жасауы қылмыстың қайталануы деп танылады.
2. Қылмыстың қайталануы:
а) егер адам бұрын қасақана жасаған қылмысы үшiн екi рет бас бостандығынан айыруға сотталған болса, осы адам қасақана жасаған қылмысы үшiн бас бостандығынан айыруға сотталған жағдайда;
б) егер адам бұрын ауыр қылмыс жасағаны үшiн сотталған болса, ол ауыр қылмыс жасаған жағдайда қауiптi деп танылады.
3. Қылмыстардың қайталануы:
а) егер адам бұрын ауыр қылмыс немесе ауырлығы орташа қасақана қылмыс жасағаны үшiн кемiнде үш рет бас бостандығынан айыруға сотталған болса, осы адам қасақана жасаған қылмысы үшiн бас бостандығынан айыруға сотталған жағдайда;
б) егер адам бұрын ауыр қылмыс жасағаны үшiн екi рет бас бостандығынан айыруға сотталса немесе аса ауыр қылмыс жасағаны үшiн сотталған болса, осы адам жасаған ауыр қылмысы үшiн бас бостандығынан айыруға сотталған жағдайда;
в) егер адам бұрын ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасағаны үшiн сотталған болса, ол аса ауыр қылмыс жасаған жағдайда аса қауiптi деп танылады.
4. Он сегiз жасқа толмаған адамның жасаған қылмысы үшiн соттылығы, сондай-ақ осы Кодексте белгiленген тәртiп бойынша алынып тасталған немесе жойылған соттылық қылмыстың қайталануын тану кезiнде ескерiлмейдi.
5. Қылмыстардың қайталануы осы Кодексте көзделген негiздер мен шектерде неғұрлым қатаң жазаға әкеп соқтырады.

14-бап. Қылмыстық жауапқа тартылуға тиiстi адамдар

1. Есi дұрыс, осы Кодексте белгiленген жасқа толған жеке адам ғана қылмыстық жауапқа тартылуға тиiс.
2. Қылмыс жасаған адамдар шығу тегiне, әлеуметтiк, лауазымдық және мүлiктiк жағдайына, жынысына, нәсiлiне, ұлтына, тiлiне, дiнге көзқарасына, сенiмiне, қоғамдық бiрлестiктерге қатыстылығына, тұрғылықты жерiне немесе өзге де кез келген мән-жайларға қарамастан заң алдында бiрдей.

15-бап. Қылмыстық жауаптылық басталатын жас шамасы

1. Қылмыс жасаған кезде он алты жасқа толған адам қылмыстық жауапқа тартылады.
2. Қылмыс жасаған кезде он төрт жасқа толған адамдар адам өлтiргенi (96-бап), денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтiргенi (103-бап), ауырлататын мән-жайлар кезiнде денсаулыққа қасақана орташа ауырлықтағы зиян келтiргенi (104-бап, екiншi бөлiк), зорлағаны (120-бап), нәпсіқұмарлық сипаттағы күш қолдану іс-әрекеттерi (121-бап), адам ұрлағаны (125-бап), ұрлық жасағаны (175-бап, екінші, үшінші бөліктер), тонаушылық (178-бап, екінші, үшінші бөліктер), қарақшылық жасағаны (179-бап), қорқытып алушылық (181-бап, екінші, үшінші бөліктер), ауырлататын мән-жайлар кезiнде автомобильдi немесе өзге де көлiк құралын ұрлау мақсатынсыз заңсыз иеленгенi (185-бап, екiншi, үшiншi, төртiншi бөлiктер), ауырлататын мән-жайлар кезiнде мүлiктi қасақана жойғаны немесе бүлдiргенi (187-бап, екiншi, үшiншi бөлiктер), терроризм актісі (233-бап), адамды кепiлге алғаны (234-бап), терроризм актiсі туралы көрiнеу жалған хабарлағаны (242-бап), қаруды, оқ-дәрiнi, жарылғыш заттар мен жару құрылғыларын ұрлағаны не қорқытып алғаны (255-бап), ауырлататын мән-жайлар кезінде бұзақылық жасағаны (257-бап, екiншi, үшiншi бөлiктер), тағылық (258-бап), есiрткi заттарды немесе психотроптық заттарды ұрлағаны не қорқытып алғаны (260-бап), ауырлататын мән-жайлар кезiнде өлгендердің мәйіттерін және олар жерленген жерлердi қорлағаны (275-бап, екiншi бөлiк), көлiк құралдарын немесе қатынас жолдарын қасақана жарамсыздыққа келтіргені (299-бап) үшiн қылмыстық жауаптылыққа тартуға жатады.
3. Егер кәмелетке толмаған адам осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiгiнде көзделген жасқа толса, бiрақ психикасының бұзылуына байланысты емес психикалық дамуы жағынан артта қалуы салдарынан кiшiгiрiм немесе орташа ауырлықтағы қылмысты жасау кезiндегi өзiнiң iс-әрекетiнiң (әрекетсiздiгiнiң) iс жүзiндегi сипаты мен қоғамдық қауiптiлiгiн толық көлемiнде түсiне алмаса не оған ие бола алмаса, қылмыстық жауапқа тартылуға тиiс емес.
Ескерту. 15-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.02.19
N 295, 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2013.01.08 N 63-V (алғашқы ресми жариялағанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-бап. Есi дұрыс еместiк

1. Осы Кодексте көзделген қоғамдық қауiптi әрекеттi жасаған кезде есi дұрыс емес күйде болған, яғни созылмалы психикалық ауруы, психикасының уақытша бұзылуы, кемақылдығы немесе психикасының өзгеде дертке ұшырауы салдарынан өзiнiң iс-әрекетiнiң (әрекетсiздiгiнiң) iс жүзiндегi сипаты мен қоғамдық қауiптiлiгiн ұғына алмаған немесе оған ие бола алмаған адам қылмыстық жауапқа тартылуға тиiс емес.
2. Есi дұрыс емес деп танылған адамға сот осы Кодексте көзделген медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдануы мүмкiн.

17-бап. Есiнiң дұрыстығы жоққа шығарылмайтын психикасы
бұзылған адамның қылмыстық жауаптылығы

1. Қылмыс жасаған кезiнде психикасының бұзылуы салдарынан өзiнiң iс-әрекетiнiң (әрекетсiздiгiнiң) iс жүзiндегi сипатымен қоғамдық қауiптiлiгiн толық көлемiнде ұғына алмаған не оған ие бола алмаған есi дұрыс адам қылмыстық жауапқа тартылуға тиiс.
2. Есiнiң дұрыстығы жоққа шығарылмайтын психиканың бұзылуын сот жаза тағайындау кезiнде жеңiлдетушi мән-жай ретiнде ескередi және ол осы Кодексте көзделген медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын тағайындау үшiн негiз бола алады.

18-бап. Мас күйiнде қылмыс жасаған адамның қылмыстық
жауаптылығы

Алкогольдi iшiмдiктi, есiрткi заттарды немесе басқа да есеңгiрететiн заттарды пайдалану салдарынан мас күйiнде қылмыс жасаған адам қылмыстық жауаптылықтан босатылмайды.

19-бап. Кiнә

1. Адам соларға қатысты өз кiнәсi анықталған қоғамдық қауiптi әрекетi (iс-әрекет немесе әрекетсiздiгi) және пайда болған қоғамдық қауiптi зардаптар үшiн ғана қылмыстық жауапқа тартылуға тиiс.
2. Объективтi айыптауға, яғни кiнәсiз зиян келтiргенi үшiн қылмыстық жауаптылыққа жол берiлмейдi.
3. Қасақана немесе абайсызда әрекет жасаған адам ғана қылмысқа кiнәлi деп танылады.
4. Абайсызда жасалған әрекет ол Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң тиiстi бабында арнайы көзделген жағдайда ғана қылмыс деп танылады.

20-бап. Қасақана жасалған қылмыс

1. Тiкелей немесе жанама ниетпен жасалған әрекет қасақана жасалған қылмыс деп танылады.
2. Егер адам өз iс-әрекетiнiң (әрекетсiздiгiнiң) қоғамға қауiптi екенiн ұғынып, оның қоғамдық қауiптi зардаптары болуының мүмкiн екенiн немесе болмай қоймайтынын алдын ала бiлсе және осы зардаптардың болуын тiлесе, қылмыс тiкелей ниетпен жасалған қылмыс деп танылады.
3. Егер адам өз iс-әрекетiнiң (әрекетсiздiгiнiң) қоғамға қауiптi екенiн ұғынып, оның қоғамдық қауiптi зардаптары болуы мүмкiн екенiн алдын ала бiлсе, осы зардаптардың болуын тiлемесе де, бұған саналы түрде жол берсе не бұған немқұрайды қараса, қылмыс жанама ниетпен жасалған деп танылады.

21-бап. Абайсызда жасалған қылмыс

1. Менмендiкпен немесе немқұрайдылықпен жасалған әрекет абайсызда жасалған қылмыс деп танылады.
2. Егер адам өз iс-әрекетiнiң (әрекетсiздiгiнiң) қоғамға қауiп туғызуы мүмкiн екенiн алдын ала бiлсе, бiрақ бұл зардаптарды жеткiлiктi негiздерсiз жеңiлтектiкпен болғызбау мүмкiндiгiне сенсе, қылмыс менмендiкпен жасалған қылмыс деп танылады.
3. Егер адам қажеттi ұқыптылық пен сақтық болғанда ол зардаптарды болжап бiлуге тиiс және болжап бiле алатын бола тұра өз iс-әрекетiнiң (әрекетсiздiгiнiң) қоғамдық қауiптi зардаптарының болуы мүмкiн екенiн болжап бiлмесе, қылмыс немқұрайдылықпен жасалған қылмыс деп танылады.

22-бап. Кiнәнiң екi нысанымен жасалған қылмыс үшiн
жауаптылық

Егер қасақана қылмыс жасаудың салдарынан заң бойынша неғұрлым қатаң жазаға әкеп соқтыратын және адамның ниетiмен қамтылмаған ауыр зардаптар келтiрiлсе, мұндай зардаптар үшiн қылмыстық жауаптылық, егер адам олардың пайда болатынын алдын ала бiлсе, бiрақ осыған жеткiлiктi негiздерсiз оларды болдырмауға менмендiкпен сенген жағдайда немесе егер адам бұл зардаптардың пайда болуы мүмкiн екенiн алдын ала бiлмесе, бiрақ болжауға тиiс және болжай алатын болған жағдайда ғана пайда болады. Тұтас алғанда мұндай қылмыс қасақана жасалған деп танылады.

23-бап. Жазықсыз зиян келтiру

1. Егер iс-әрекет жасаған адамның iс-әрекетi (әрекетсiздiгi) және одан кейiн пайда болған қоғамдық қауiптi зардаптар оның ниетiмен қамтылмаса, ал осы Кодексте абайсызда мұндай әрекет жасағаны және қоғамдық қауiптi зардаптар келтiргенi үшiн қылмыстық жауаптылық көзделмесе, әрекет жазықсыз жасалған деп танылады.
2. Егер әрекет жасаған адам өзiнiң iс-әрекетiнiң (әрекетсiздiгiнiң) қоғамдық қауiптiлiгiн ұғынбаған және iстiң мән-жайы бойынша ұғына алмаған болса, не қоғамдық қауiптi зардаптардың пайда болуы мүмкiн екенiн алдын ала бiлмесе және iстiң мән-жайы бойынша оларды алдын ала бiлуге тиiс болмаса немесе бiлуi мүмкiн болмаса, әрекет жазықсыз жасалған деп танылады. Егер әрекет жасаған кезде қоғамға қауiптi зардаптардың пайда болуын алдын ала бiлген адам оны болғызбауға жеткiлiктi негiзде сенген болса не өзiнiң психика-физиологиялық қасиеттерiнiң қысылтаяң жағдайлар талаптарына сәйкес келмеуiне немесе жүйке-психикалық ауыртпалықтарға байланысты осы зардаптарды болғызбауға шамасы келмесе де, әрекет жазықсыз жасалған деп танылады.

24-бап. Қылмысқа дайындалу және қылмыс жасауға оқталу

1. Тiкелей ниетпен қылмыс құралдарын немесе қаруларын iздестiру, әзiрлеу немесе бейiмдеп жасау, қылмысқа қатысушыларды iздестiру, қылмыс жасауға сөз байласу не қылмыс жасау үшiн өзге де қасақана жағдайлар жасау, егер бұл орайда қылмыс адамның еркiне байланысты емес мән-жайлар бойынша ақырына дейiн жеткiзiлмесе, қылмысқа дайындалу деп танылады.
2. Ауыр немесе ерекше ауыр қылмысқа дайындалғаны үшiн қылмыстық жауаптылық басталады.
3. Тiкелей қылмыс жасауға тура бағытталған ниетпен жасалған iс-әрекет (әрекетсiздiк), егер бұл орайда қылмыс адамға байланысты емес мән-жайлар бойынша ақырына дейiн жеткiзiлмесе, қылмыс жасауға оқталу болып танылады.
4. Қылмыстық жауаптылық ауырлығы орташа, ауыр немесе ерекше ауыр қылмыс жасауға оқталғаны үшiн ғана басталады.
5. Қылмыс жасауға дайындалғаны және қылмыс жасауға оқталғаны үшiн қылмыстық жауаптылық осы Кодекстiң аяқталған қылмысқа арналған бабы бойынша, осы баптың тиiстi бөлiгiне сiлтеме жасай отырып басталады.

25-бап. Аяқталған қылмыс

Егер адам жасаған әрекетте осы Кодексте көзделген қылмыс құрамының барлық белгiлерi болса, қылмыс аяқталған деп танылады.

26-бап. Қылмыс iстеуден өз еркiмен бас тарту

1. Адамның дайындау iс-әрекеттерiн немесе қылмыс iстеуге тiкелей бағытталған дайындалу iс-әрекетiн тоқтатуы не iс-әрекеттi (әрекетсiздiктi) тоқтатуы, егер адам қылмысты ақырына дейiн жеткiзу мүмкiндiгiн ұғынған болса, қылмыс iстеуден өз еркiмен бас тарту деп танылады. Егер адам бiр қылмысты ақырына дейiн жеткiзуден өз еркiмен және бiржола бас тартса, ол осы қылмыс үшiн қылмыстық жауапқа тартылмауға тиiс.
2. Қылмысты ақырына дейiн жеткiзуден өз еркiмен бас тартқан адам оның нақты жасаған әрекетiнде өзге қылмыс құрамы болған жағдайда ғана қылмыстық жауапқа тартылуға тиiс.
3. Қылмысты ұйымдастырушы мен қылмысқа айдап салушы, егер ол адамдар мемлекеттiк органдарға хабарлаумен немесе өзге де қолданылған шаралармен орындаушының қылмысты ақырына дейiн жеткiзуiне жол бермесе, қылмыстық жауапқа тартылмауға тиiс. Егер орындаушы қылмысты аяқтағанға дейiн оған күнi бұрын уәде берген жәрдемнен бас тартса немесе көрсетiлiп үлгерген көмектiң салдарын жойса, қылмысқа көмектесушi қылмыстық жауапқа тартылмауға тиiс.
4. Егер ұйымдастырушының немесе айдап салушының осы баптың үшiншi бөлiгiнде аталған iс-әрекет орындаушының қылмысты орындауын болдырмауға әкелмесе, олардың қолданған шаралары жаза тағайындау кезiнде жеңiлдететiн мән-жайлар деп танылуы мүмкiн.

27-бап. Қылмысқа қатысу ұғымы

Екi немесе одан да көп адамның қасақана қылмыс жасауға қасақана бiрлесiп қатысуы қылмысқа қатысу деп танылады.

28-бап. Қылмысқа қатысушылардың түрлерi

1. Ұйымдастырушы, айдап салушы немесе көмектесушi орындаушымен бiрге қылмысқа қатысушылар деп танылады.
2. Қылмысты тiкелей жасаған немесе оны жасауға басқа адамдармен (қоса орындаушылармен) бiрге тiкелей қатысқан адам, сондай-ақ жасына, есiнiң дұрыс еместiгiне немесе осы Кодексте көзделген басқа да мән-жайларға байланысты қылмыстық жауапқа тартуға болмайтын басқа адамдарды пайдалану арқылы, сол сияқты әрекеттi абайсызда жасаған адамдарды пайдалану жолымен қылмыс жасаған адам орындаушы деп танылады.
3. Қылмыс жасауды ұйымдастырған немесе оның орындалуына басшылық жасаған адам, сол сияқты ұйымдасқан топты, қылмыстық қоғамдастықты (қылмыстық ұйымды), трансұлттық ұйымдасқан топты, трансұлттық қылмыстық қоғамдастықты (трансұлттық қылмыстық ұйымды) немесе тұрақты қарулы топты (банданы) құрған не оларды басқарған адам ұйымдастырушы деп танылады.
4. Басқа адамды азғыру, сатып алу, қорқыту жолымен немесе өзге де жолмен қылмыс жасауға көндiрген адам айдап салушы деп танылады.
5. Кеңестерiмен, нұсқауларымен, ақпарат, қылмысты жасайтын қару немесе құралдар берумен не қылмысты жасауға кедергiлердi жоюымен қылмыстың жасалуына жәрдемдескен адам, сондай-ақ қылмыскердi, қаруды немесе қылмыс жасаудың өзге құралдарын, қылмыстың iзiн не қылмыстық жолмен табылған заттарды жасыруға күнi бұрын уәде берген адам, сол сияқты осындай заттарды сатып алуға немесе өткiзуге күнi бұрын уәде берген адам көмектесушi деп танылады.
Ескерту. 28-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

29-бап. Қылмысқа қатысушылардың жауаптылығы

1. Қатысушылардың қылмыстық жауаптылығы олардың әрқайсысының қылмыстың жасалуына қатысуының сипатымен және дәрежесiмен айқындалады.
2. Қоса орындаушылар өздерiнiң бiрлесiп жасаған қылмысы үшiн осы Кодекстiң 28-бабына сiлтеме жасамай, осы Кодекстiң нақ бiр бабы бойынша жауап бередi.
3. Ұйымдастырушының, айдап салушының және көмектесушiнiң жауаптылығы, олар бiр мезгiлде қылмысты қоса орындаушылар болып табылатын жағдайларды қоспағанда, жасалған қылмыс үшiн жазаны көздейтiн бап бойынша, осы Кодекстiң 28-бабына сiлтеме жасай отырып басталады.
4. Орындаушы өзiне тәуелсiз мән-жайлар бойынша қылмысты ақырына дейiн жеткiзбеген жағдайда қылмыстың қалған қатысушылары қылмыс жасауға дайындалуға немесе қылмыс жасауға оқталуға қатысқаны үшiн жауапқа тартылады. Өзiне тәуелсiз мән-жайлар бойынша басқа адамдарды қылмыс жасауға көндiре алмаған адам да қылмыс жасауға дайындалғаны үшiн қылмыстық жауапқа тартылады.
5. Осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң тиiстi бабында арнайы аталған, қылмыстың субъектiсi болып табылмайтын, осы бапта көзделген қылмысты жасауға қатысқан адам осы қылмыс үшiн оны ұйымдастырушы, оған айдап салушы не жәрдемдесушi ретiнде қылмыстық жауапқа тартылады.

30-бап. Қылмысқа қатысушының шектен шығушылығы

Қылмысқа қатысушының басқа қатысушылардың ойында болмаған қылмысты жасауы оның шектен шығушылығы деп танылады. Шектен шығушылық үшiн басқа қатысушылар қылмыстық жауапқа тартылмайды.

31-бап. Қылмысқа қатысу нысандары

1. Егер қылмыс жасауға екi немесе одан да көп орындаушы күнi бұрын сөз байласпай бiрлесiп қатысса, ол адамдар тобы жасаған қылмыс деп танылады.
2. Егер қылмысқа бiрлесiп жасау туралы күнi бұрын уағдаласқан адамдар қатысса, ол адамдар тобы алдын ала сөз байласып жасаған қылмыс деп танылады.
3. Егер қылмысты бiр немесе бiрнеше қылмыс жасау үшiн күнi бұрын бiрiккен адамдардың тұрақты тобы жасаса, ол ұйымдасқан топ жасаған қылмыс деп танылады.
4. Егер қылмысты бір немесе бірнеше қылмыс жасау мақсатында құрылған ұйымдасқан топтардың бірлестігі жасаса, ол қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым) жасаған қылмыс деп танылады.
4-1. Егер қылмысты бір немесе бірнеше қылмыс жасау үшін күні бұрын біріккен адамдардың тұрақты тобы екі және одан да көп мемлекеттің аумағында не бір мемлекетте жасаса, бірақ оны дайындау, жоспарлау, басқару немесе оның зардаптары басқа мемлекетте орын алса немесе бір мемлекетте, бірақ басқа мемлекеттер азаматтарының қатысуымен жасаса, ол трансұлттық ұйымдасқан топ жасаған қылмыс деп танылады.
4-2. Егер қылмысты бір немесе бірнеше қылмыс жасау мақсатында құрылған ұйымдасқан топтар бірлестігі екі және одан да көп мемлекеттің аумағында не бір мемлекетте жасаса, бірақ оны дайындау, жоспарлау, басқару немесе оның зардаптары басқа мемлекетте орын алса немесе бір мемлекетте, бірақ басқа мемлекеттер азаматтарының қатысуымен жасаса, ол трансұлттық қылмыстық қоғамдастық (трансұлттық қылмыстық ұйым) жасаған қылмыс деп танылады.
5. Ұйымдасқан топты, қылмыстық қоғамдастықты (қылмыстық ұйымды), трансұлттық ұйымдасқан топты, трансұлттық қылмыстық қоғамдастықты (трансұлттық қылмыстық ұйымды) немесе тұрақты қарулы топты (банданы) құрған не басқарған адам осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң тиiстi баптарында көзделген жағдайларда оларды ұйымдастырғаны және басқарғаны үшін, сондай-ақ егер қылмыстар оның қаскүнемдiк ниетiмен қамтылса, ұйымдасқан топ, қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым), трансұлттық ұйымдасқан топ, трансұлттық қылмыстық қоғамдастық (трансұлттық қылмыстық ұйым) немесе тұрақты қарулы топ (банда) жасаған барлық қылмыстар үшiн қылмыстық жауапқа тартылуға тиiс. Ұйымдасқан топтың, қылмыстық қоғамдастықтың (қылмыстық ұйымның), трансұлттық ұйымдасқан топтың, трансұлттық қылмыстық қоғамдастықтың (трансұлттық қылмыстық ұйымның) немесе тұрақты қарулы топтың (банданың) басқа қатысушылары осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң тиiстi баптарында көзделген жағдайларда, оларға қатысқаны үшiн, сондай-ақ өздерi дайындауға немесе жасауға қатысқан қылмыстар үшiн қылмыстық жауаптылықта болады.
6. Ұйымдасқан топ құру осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң баптарында көзделмеген жағдайларда оны жасау үшiн құрылған қылмыстарға дайындалғаны үшiн қылмыстық жауаптылыққа әкелiп соғады.
Ескерту. 31-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

32-бап. Қажеттi қорғану

1. Қажеттi қорғану жағдайында қол сұғушы адамға зиян келтiру, яғни қорғанушының немесе өзге бiр адамның жеке басын, тұрғын үйiн, меншiгiн, жер учаскесiн және басқа да құқықтарын, қоғамның немесе мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiн қоғамдық қауiптi қол сұғушылықтан қол сұғушыға зиян келтiру жолымен қорғау кезiнде, егер бұл орайда қажеттi қорғану шегiнен асып кетушiлiкке жол берiлмеген болса, ол қылмыс болып табылмайды.
2. Барлық адамдардың кәсiби немесе өзге де арнаулы даярлығына және қызмет жағдайына қарамастан тең дәрежеде қажеттi қорғануға құқығы бар. Бұл құқық адамға қоғамға қауiптi қол сұғушылықтан құтылу басқа адамдардың немесе мемлекеттiк органдардың көмегiне жүгiну мүмкiндiгiне қарамастан тиесiлi болып табылады.
3. Нәтижесiнде қол сұғушыға тым шектен тыс, жағдай мәжбүр етпейтiн зиян келтiрiлетiн, қол сұғушылықтың сипаты мен қоғамдық қауiптiлiгi дәрежесiне қорғанудың көрiнеу сай келмеуi қажеттi қорғаныс шегiнен шығу деп танылады. Бұлайша шектен шығу тек қасақана зиян келтiрiлген жағдайларда ғана қылмыстық жауаптылыққа әкеп соқтырады.
Адам өміріне қол сұғатын не:
қорғанушының немесе басқа адамдардың өміріне немесе денсаулығына қатер төндіретін қаруды не өзге де заттарды немесе құралдарды қолданумен немесе қолдануға әрекет етумен;
қорғанушының немесе басқа адамдардың өміріне немесе денсаулығына қауіпті зорлық-зомбылықпен не мұндай зорлық-зомбылықтың тікелей қатерімен;
тұрғын үйге немесе өзге де үй-жайға заңсыз басып кірумен ұштасқан өзге де қол сұғушылыққа тойтарыс беру кезінде адамға зиян келтіру қажетті қорғаныс шегінен шығу болып табылмайды.
Ескерту. 32-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

33-бап. Қол сұғушылық жасаған адамды ұстау кезiнде зиян
келтiру

1. Қылмыс жасаған адамға оны мемлекеттiк органдарға жеткiзу және оның жаңа қол сұғушылық жасау мүмкiндiгiн тыю үшiн ұстау кезiнде зиян келтiру, егер мұндай адамды өзге амалдармен ұстау мүмкiн болмаса және бұл орайда осы үшiн қажеттi шаралар шегiнен шығуға жол берiлмесе, қылмыс болып табылмайды.
2. Қол сұғушылық жасаған адамды ұстау адамға келтiрiлген зиян жағдай мәжбүр етпейтiн анық шектен тыс зиян қажетсiз келтiрiлген кезде, олардың ұсталатын адам жасаған қылмыстың сипаты мен қоғамдық қауiптiлiк дәрежесiне және ұстаудың мән-жайына көрiнеу сай келмеуi ұстау шараларын асыра сiлтеу деп танылады. Бұлайша асыра сiлтеу қасақана зиян келтiрiлген жағдайда ғана қылмыстық жауаптылыққа әкеп соғады.
3. Қол сұғушылық жасаған адамды ұстауға бұған арнаулы уәкiлеттiгi бар адамдармен бiрге жәбiрленушiлер мен басқа азаматтардың да құқығы бар.

34-бап. Аса қажеттiлiк

1. Осы Кодекспен қорғалатын мүдделерге аса қажет болған жағдайда зиян келтiру, яғни белгiлi бiр адамның немесе өзге де адамдардың өмiрiне, денсаулығына, құқықтары мен заңды мүдделерiне, қоғамның немесе мемлекеттiң мүдделерiне тiкелей қатер төндiретiн қауiптi жою үшiн зиян келтiру, егер бұл қауiптi басқа амалдармен жою мүмкiн болмаса және бұл орайда аса қажеттiлiк шегiнен шығып кетушiлiкке жол берiлмесе, қылмыс болып табылмайды.
2. Құқық қорғау мүдделерiне алды алынғанға тең немесе одан гөрi елеулi зиян келтiрiлген, төнген қатердiң сипаты мен дәрежесiне және қатер жойылған жағдайға көрiнеу сәйкес келмейтiн зиян келтiру аса қажеттiлiк шегiнен шығу деп танылады. Мұндай шектен шығушылық тек қасақана зиян келтiрiлген жағдайларда ғана жауаптылыққа әкеп соғады.

34-1-бап. Жедел-іздестіру шараларын жүзеге асыру

1. Уәкілетті мемлекеттік орган қызметкерінің не осындай органның тапсырмасы бойынша осы органмен ынтымақтасып жұмыс істейтін өзге адамның заңға сәйкес жедел-іздестіру іс-шараларын орындауы кезінде жасаған, осы Кодексте қорғалатын мүдделерге зиян келтірген әрекеті, егер бұл әрекет адамдар тобы, алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы, ұйымдасқан топ, қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым), трансұлттық ұйымдасқан топ, трансұлттық қылмыстық қоғамдастық (трансұлттық қылмыстық ұйым) немесе тұрақты қарулы топ (банда) жасаған қылмысты болғызбау, анықтау, ашу немесе тергеу мақсатымен жасалса, сондай-ақ егер құқық қорғау мүдделеріне келтірілген зиян аталған қылмыстармен келтірілетін зиянға қарағанда аздау болса, және егер оларды болғызбауды, ашуды немесе тергеуді, сол сияқты қылмыс жасауға кінәлі адамдарды әшкерелеуді өзге тәсілмен жүзеге асыру мүмкін болмаса, ол қылмыс болып табылмайды.
2. Осы баптың бірінші бөлігінің ережелері адамның өміріне немесе денсаулығына қатер, экологиялық апат, қоғамдық қасірет немесе өзге де ауыр зардаптар қатерін төндіретін әрекет жасаған адамдарға қолданылмайды.
Ескерту. Кодекс 34-1-баппен толықтырылды - ҚР 2001.03.16 N 163 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

35-бап. Орынды тәуекел ету

1. Қоғамдық пайдалы мақсатқа қол жеткiзу үшiн орынды тәуекел еткен ретте осы Кодекспен қорғалатын мүдделерге зиян келтiру қылмыс болып табылмайды.
2. Егер аталған мақсатқа тәуекелмен байланыссыз iс-әрекетпен (әрекетсiздiкпен) қол жеткiзiлмейтiн болса және тәуекелге жол берген адам осы Кодекспен қорғалатын мүдделерге зиян келтiрiлуiн болғызбау үшiн жеткiлiктi шаралар қолданса, тәуекел орынды деп танылады.
3. Егер тәуекел ету адамдардың өмiрiне немесе денсаулығына көрiнеу қатер төндiруге, экологиялық апатқа, қоғамдық күйзелiске немесе өзге де ауыр зардаптарға ұштасатын болса, тәуекел ету орынды деп танылмайды.

36-бап. Күштеп немесе психикалық мәжбүрлеу

1. Егер күштеп мәжбүрлеудiң салдарынан адам өзiнiң iс-әрекетiне (әрекетсiздiгiне) ие бола алмаса, күштеп мәжбүрлеудiң нәтижесiнде осы Кодекспен қорғалатын мүдделерге зиян келтiру қылмыс болып табылмайды.
2. Психикалық мәжбүрлеудiң нәтижесiнде, сондай-ақ күштеп мәжбүрлеудiң нәтижесiнде осы Кодекспен қорғалатын мүдделерге зиян келтiргенi үшiн соның салдарынан адам өзiнiң iс-әрекетiне басшылық жасау мүмкiндiгiн сақтаған қылмыстық жауаптылық туралы мәселе осы Кодекстiң 34-бабының ережелерi ескерiле отырып шешiледi.

37-бап. Бұйрықты немесе өкiмдi орындау

1. Өзi үшiн мiндеттi бұйрықты немесе өкiмдi орындау жөнiнде iс-әрекет жасаған адамның осы Кодекспен қорғалатын мүдделерге зиян келтiруi қылмыс болып табылмайды. Мұндай зиян келтiрiлгенi үшiн заңсыз бұйрық немесе өкiм берген адам қылмыстық жауапқа тартылады.
2. Көрiнеу заңсыз бұйрықты немесе өкiмдi орындағаны үшiн қасақана қылмыс жасаған адам жалпы негiздерде қылмыстық жауапқа тартылады. Көрiнеу заңсыз бұйрықты немесе өкiмдi орындамау қылмыстық жауаптылыққа ұшыратпайды.

3-бөлiм
Жаза

38-бап. Жаза ұғымы мен оның мақсаттары

1. Жаза дегенiмiз соттың үкiмi бойынша тағайындалатын мемлекеттiк мәжбүрлеу шарасы. Жаза қылмыс жасауға кiнәлi деп танылған адамға қолданылады және ол адамды құқықтары мен бостандықтарынан осы Кодекспен көзделген айыру немесе оларды шектеу болып табылады.
2. Жаза әлеуметтiк әдiлеттiлiктi қалпына келтiру, сондай-ақ сотталған адамды түзеу және сотталған адамның да, басқа адамдардың да жаңа қылмыстар жасауынан сақтандыру мақсатында қолданылады. Жаза тән азабын шектiрудi немесе адамның қадiр-қасиетiн қорлауды мақсат етпейдi.

39-бап. Жазаның түрлерi

1. Қылмыс жасады деп танылған адамдарға мынадай негiзгi жазалар:
а) айыппұл салу;
б) белгiлi бiр лауазымды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру;
в) қоғамдық жұмыстарға тарту;
г) түзеу жұмыстары;
д) әскери қызмет бойынша шектеу;
е) бас бостандығын шектеу;
ж) абақтыда ұстау;
з) алып тасталды - ҚР 2009.07.10 N 177-IV Заңымен;
и) бас бостандығынан айыру;
к) өлiм жазасы қолданылуы мүмкiн.
2. Сотталғандарға негiзгi жазалардан басқа мынадай қосымша жазалар:
а) арнаулы, әскери немесе құрметтi атағынан, сыныптық шенiнен, дипломатиялық дәрежесiнен, бiлiктiлiк сыныбынан және мемлекеттiк наградаларынан айыру;
б) мүлкiн тәркiлеу қолданылуы мүмкiн.
3. Айыппұл салу және белгiлi бiр лауазымды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру және қоғамдық жұмыстарға тарту жазалаудың негiзгi де, қосымша да түрлерi ретiнде қолданылуы мүмкiн.
Ескерту. 39-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.09 N 10 , 2009.07.10 N 177-IV , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

40-бап. Айыппұл

1. Айыппұл осы Кодексте көзделген шекте, заңмен белгiленген және жаза тағайындау сәтiне қолданылып жүрген айлық есептiк көрсеткiштiң белгiлi бiр мөлшерiне сәйкес келетiн мөлшерде тағайындалатын ақша өндiрiп алу.
2. Айыппұл Қазақстан Республикасының заңдарымен белгiленген айлық есептiк көрсеткiштiң жиырма бестен жиырма мыңға дейiнгi шегiнде тағайындалады. Айыппұлдың мөлшерiн жасалған қылмыстың ауырлығы мен сотталған адамның мүлiктiк жағдайын ескере отырып сот белгiлейдi.
3. Айыппұл жазалаудың қосымша түрi ретiнде осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң тиiстi баптарында көзделген жағдайларда ғана тағайындалуы мүмкiн.
4. Жазалаудың негізгі түрі ретінде тағайындалған айыппұлды төлеуден жалтарған жағдайда, ол осы Кодекстің 42, 43-баптарында көзделген қағидалар сақтала отырып, айлық есептік көрсеткіштің үш еселенген мөлшеріне сәйкес келетін айыппұл сомасы үшін тиісінше бір ай түзеу жұмыстарына немесе сексен сағат қоғамдық жұмыстарға тарту есебінен қоғамдық жұмыстарға, түзеу жұмыстарына тартумен ауыстырылады.
Ескерту. 40-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 15.01.2014 № 164-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

41-бап. Белгiлi бiр лауазымды атқару немесе белгiлi бiр
қызметпен айналысу құқығынан айыру

1. Белгiлi бiр лауазымды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру мемлекеттiк қызметте, жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарында белгiлi бiр лауазымды атқаруға, не белгiлi бiр кәсiптiк немесе өзге де қызметпен айналысуға тыйым салудан тұрады.
2. Белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыру жазаның негізгі түрі ретінде бір жылдан бес жылға дейінгі мерзімге және жазаның қосымша түрі ретінде алты айдан үш жылға дейінгі мерзімге белгіленеді.
Кәмелетке толмағандардың жыныстық тиіспеушілігіне қарсы педагогтің не оларды тәрбиелеу жөніндегі міндеттер заңмен жүктелген өзге де адамның осы Кодекстің 120-бабының үшінші бөлігінің д) тармағында және төртінші бөлігінде, 121-бабының үшінші бөлігінің г) тармағында және төртінші бөлігінде, 122-бабының екінші және үшінші бөліктерінде, 124-бабының екінші және үшінші бөліктерінде көзделген қылмыстарды жасағаны үшін жазаның қосымша түрі ретінде белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыру он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге белгіленеді.
Сыбайлас жемқорлық қылмыстарын жасағаны үшін белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыру жазаның негізгі түрі ретінде үш жылдан он жылға дейінгі мерзімге және жазаның қосымша түрі ретінде бір жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге белгіленеді.
3. Белгiлi бiр лауазымды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан қосымша жаза ретiнде айыру, егер сот жасалған қылмыстың сипаты мен қоғамдық қауiптiлiк дәрежесiн және кiнәлi адамның жеке басын ескере отырып, оның белгiлi бiр лауазымды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығының сақталуы мүмкiн емес деп таныса, ол осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiндегi тиiстi бапта көзделмеген жағдайда да тағайындалуы мүмкiн.
4. Бұл жазаны бас бостандығынан айыруға қосымша жаза ретiнде тағайындау кезiнде ол жазалаудың аталған негiзгi түрлерiн өтеудiң барлық уақытына қолданылады, бiрақ бұл орайда оның мерзiмi олардың өтелген сәтiнен бастап есептеледi. Жазалаудың басқа негiзгi түрлерiне қосымша жаза түрi ретiнде белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру тағайындалған жағдайда, сондай-ақ шартты түрде сотталған кезде оның мерзiмi үкiм заңды күшiне енген сәттен бастап есептеледi.

Ескертулер.
1. Алынып тасталды - ҚР 2007.07.21 N 308 Заңымен.
2. Осы Кодекстiң 164, 168-171, 233-1, 233-3, 233-4, 236-баптарында, 337-бабының екiншi және үшінші бөлiктерiнде, 337-1-бабында көзделген қылмыстар экстремизмнің белгiлерi бар қылмыстар деп танылады.
Ескерту. 41-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2003.09.25 N 484, 2005.07.08 N 67-ІІІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2007.07.21 N 308, 2009.07.10 N 177-IV, 2009.12.10 N 228-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

42-бап. Қоғамдық жұмыстарға тарту

1. Қоғамдық жұмыстар сотталған адамның негiзгi жұмыстан немесе оқудан бос уақытта тегiн қоғамдық пайдалы жұмыстарды орындауынан тұрады, олардың түрлері жергілікті атқарушы органдардың немесе жергілікті өзін-өзі басқару органдарының актілерімен белгіленеді.
2. Қоғамдық жұмыстар алпыс сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiн белгiленедi және күнiне төрт сағаттан аспайтын, егер сотталғанның тұрақты жұмыс орны болмаса немесе оқумен айналыспаса - күніне сегіз сағатқа дейінгі, бірақ аптасына 40 сағаттан көп емес уақытта өтеледi. Қоғамдық жұмыстардан әдейi жалтарған жағдайда олар осы Кодекстiң тиiсiнше 45, 48-баптарында көзделген мерзiмдер шегiнде бас бостандығын шектеумен немесе бас бостандығынан айырумен ауыстырылады. Бұл орайда сотталған адамның қоғамдық жұмыстарды өтеген уақытын есептеген кезде, бас бостандығын шектеудің немесе бас бостандығынан айырудың бiр күнi қоғамдық жұмыстардың төрт сағатына есептеледi.
3. Әскери қызметшiлерге, елу сегіз жастан асқан әйелдер мен алпыс үш жастан асқан еркектерге, жүктi әйелдерге, үш жасқа дейiнгi балалары бар әйелдерге, бiрiншi немесе екiншi топтағы мүгедектерге қоғамдық жұмысқа тарту тағайындалмайды.
Ескерту. 42-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2002.12.21 N 363, 2009.12.10 N 228-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

43-бап. Түзеу жұмыстары

1. Түзеу жұмыстары екi айдан екi жылға дейiн мерзiмге белгiленедi және сотталған адамның жұмыс орны бойынша өтеледi.
2. Түзеу жұмыстарына сотталған адамның табысынан соттың үкiмiмен белгiленген мөлшерде, бес проценттен жиырма процентке дейiнгi шекте мемлекеттiң кiрiсiне ұстап қалу жүргiзiледi.
3. Еңбекке жарамсыз деп танылған, тұрақты жұмысы жоқ немесе оқу орнында өндiрiстен қол үзiп оқитын адамдарға түзеу жұмыстарын тағайындауға болмайды. Мұндай адамдарға, егер осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiндегi тиiстi баптың санкциясымен айыппұл түрiнде жаза көзделмеген болса, бiр ай түзеу жұмысы үшiн заңмен белгiленген бiр айлық есептi көрсеткiшке тең айыппұл сомасының есебiнен сот түзеу жұмыстарының орнына айыппұл тағайындауы мүмкiн. Егер аталған мән-жайлар жазаны өтеу кезiнде пайда болса, сот түзеу жұмыстарын айыппұл салумен де ауыстыра алады.
4. Түзеу жұмыстарына сотталған адам жазасын өтеуден әдейi жалтарған жағдайда сот түзеу жұмыстарының өтелмеген мерзiмiн нақ сол мерзiмге бас бостандығын шектеу немесе бас бостандығынан айыру түрiнде жазалауға ауыстыра алады.
Ескерту. 43-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

44-бап. Әскери қызмет бойынша шектеу

1. Келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткерiп жүрген, сотталған әскери қызметшiлерге, сондай-ақ шақыру бойынша әскери қызметiн өтеп жүрген офицерлерге осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң тиiстi баптарында көзделген жағдайларда әскери қызметке қарсы қылмыс жасағаны үшiн, сондай-ақ келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткерiп жүрген, сотталған әскери қызметшiлерге осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң тиiстi баптарында көзделген түзеу жұмысының орнына үш айдан екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызмет бойынша шектеу тағайындалады.
2. Әскери қызмет бойынша шектеуге сотталған адамның үлес қаражатынан соттың үкiмiмен белгiленген, бiрақ жиырма проценттен аспайтын мөлшерде мемлекеттiң кiрiсiне ақша ұсталып қалады. Осы жазаны өтеу уақытында сотталған адамның лауазымын, әскери атағын көтеруге болмайды, ал жаза мерзiмi кезектi әскери атақ беру үшiн еңбек сiңiрген жылдар мерзiмiне есептелмейдi.

45-бап. Бас бостандығын шектеу

1. Бас бостандығын шектеу соттың сотталған адамға оның бас бостандығын шектейтiн белгiлi бiр мiндеттер жүктеуiнен тұрады және қоғамнан оқшауламай бiр жылдан жеті жылға дейiнгі мерзiмге мамандандырылған органның қадағалауымен оның тұрғылықты жерi бойынша өтеледi. Өзге жаза (қоғамдық жұмыстарға немесе түзеу жұмыстарына тарту) бас бостандығын шектеуге ауыстырылған жағдайда, ол бiр жылға жетпейтiн мерзiмге тағайындалуы мүмкiн.
Сот бас бостандығын шектеу түрiнде жаза тағайындай отырып, сотталған адамға: мамандандырылған органға хабарламай тұрақты тұратын, жұмыс iстейтiн және оқитын жерiн өзгертпеу, мамандандырылған органның рұқсатынсыз белгiлi бiр жерлерге бармау, оқудан және жұмыстан бос уақытта тұрғылықты жерiнен кетпеу, басқа да жерлерге бармау мiндеттерiн орындауды жүктейдi. Сот, бас бостандығын шектеуге сотталған адамға оның түзелуiне ықпал ететiн басқа да мiндеттердi орындауды: алкогольге салынудан, нашақорлықтан, уытқұмарлықтан, жыныс жолдары арқылы жұғатын аурулардан емделу курсынан өтудi, отбасын материалдық қолдауды жүзеге асыруды жүктей алады.
2. Бас бостандығын шектеуге сотталған адам жазаны өтеуден қасақана жалтарған жағдайда сот бас бостандығын шектеудiң өтелмеген мерзiмiн нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыру түрiндегi жазамен ауыстыра алады. Бұл ретте бас бостандығын шектеудi өтеу уақыты бас бостандығын шектеудiң бiр күнi үшiн бас бостандығынан айырудың бiр күнi есебiнен бас бостандығынан айыру мерзiмiне есептеледi.
3. Бас бостандығын шектеу ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасағаны үшiн сотталғандығы бар адамдарға, әскери қызметшiлерге, сондай-ақ тұрақты тұратын жерi жоқ адамдарға қолданылмайды.
4. Бас бостандығын шектеу түрiндегi жазаны өтеу кезеңiнде сот сотталған адамның мiнез-құлқын қадағалауды жүзеге асыратын органның ұсынысы бойынша сотталған адамға бұрын белгiленген мiндеттердiң күшiн толық немесе iшiнара жоя алады.
Ескерту. 45-бап жаңа редакцияда - ҚР 2002.12.21. N 363 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

46-бап. Абақтыда ұстау

1. Абақтыда ұстау сотталған әскери қызметшіні тағайындалған жазаның барлық мерзімінде қоғамнан қатаң оқшаулау жағдайында ұстауды білдіреді.
2. Абақтыда ұстау бір айдан үш айға дейінгі мерзімге белгіленеді.
Ескерту. 46-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

47-бап. Тәртiптiк әскери бөлiмде ұстау
Ескерту. 47-бап алып тасталды - ҚР 2009.07.10 N 177-IV Заңымен.

48-бап. Бас бостандығынан айыру

1. Бас бостандығынан айыру сотталушыны колония-қонысқа жiберу, жалпы, қатаң, ерекше режимдегi түзеу колониясына немесе түрмеге отырғызу жолымен оқшаулаудан тұрады.
2. Үкiм шығару кезiнде он сегiз жасқа толмай бас бостандығынан айыруға сотталған адамдар жалпы немесе күшейтiлген режимдегi тәрбиелеу колонияларына орналастырылады.
3. Осы Кодексте көзделген қылмыстарды жасағаны үшiн бас бостандығынан айыру алты айдан он бес жылға дейiн, ал аса ауыр қылмыстар үшiн жиырма жылға дейiнгi мерзiмге не өмiр бойына белгiленедi. Абайсызда жасалған қылмыс үшiн бас бостандығынан айыру он жылдан аспауға тиiс. Қоғамдық жұмыстарға тартуды, түзеу жұмыстарын немесе бас бостандығын шектеудi бас бостандығынан айырумен ауыстырған жағдайда ол алты айға жетпейтiн мерзiмге тағайындалуы мүмкiн. Қылмыстардың жиынтығы бойынша жаза тағайындау кезiнде бас бостандығынан айыру мерзiмдерiн iшiнара немесе толық қосқан жағдайда бас бостандығынан айырудың ең жоғары мерзiмi осы Кодекстiң 49-бабының үшiншi бөлiгiнде, 69-бабының бесiншi бөлiгiнде және 75-бабының төртiншi бөлiгiнде көзделген жағдайларда жиырма бес жылдан, ал үкiмдердiң жиынтығы бойынша отыз жылдан артық болмауға тиiс.
4. Өмір бойы бас бостандығынан айыру аса ауыр қылмыс жасағаны үшін, сондай-ақ өлім жазасына балама ретінде белгіленуі мүмкін. Өмір бойы бас бостандығынан айыру әйелдерге, сондай-ақ он сегіз жасқа толмай қылмыс жасаған адамдарға және үкім шығару кезінде алпыс бес жасқа толған еркектерге тағайындалмайды.
5. Бас бостандығынан айыру:
а) абайсызда жасаған қылмыстар үшiн бас бостандығынан айыруға сотталған, сондай-ақ қасақана қылмыс жасағаны үшін бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жаза тағайындалған, алғаш рет сотталған адамдарға - колония-қоныстарға;
б) қасақана кiшiгiрiм немесе ауырлығы орташа және ауыр қылмыс жасағаны үшiн бір жылдан астам мерзімге бас бостандығынан айыруға тұңғыш рет сотталған адамдарға және қоғамдық жұмыстарға, түзеу жұмыстарына тарту немесе бас бостандығын шектеу алты ай мерзiмге бас бостандығынан айыруға ауыстырылған адамдарға - жалпы режимдегi түзеу колонияларына;
в) аса ауыр қылмыстар жасағаны үшiн бас бостандығынан айыруға тұңғыш рет сотталған адамдарға, сондай-ақ сотталған адам бұрын бас бостандығынан айыру жазасын өтеген болса, қылмыстардың қайталануы кезiнде және қылмыстардың аса қауiптi қайталануы кезiнде әйелдерге - қатаң режимдегi түзеу колонияларына;
г) қылмыстардың аса қауiптi қайталануы кезiнде, сондай-ақ өмiр бойына бас бостандығынан айыруға сотталған адамдарға - ерекше режимдегi түзеу колонияларына тағайындалады.
6. Аса ауыр қылмыс жасағаны үшiн бес жылдан астам мерзiмге бас бостандығынан айыруға сотталған адамдарға, сондай-ақ қылмыстардың аса қауiптi қайталануы кезiнде жаза мерзiмiнiң бiр бөлiгiн түрмеде өтеу түрiнде, бiрақ бес жылдан аспайтын мерзімге тағайындалуы мүмкiн.
7. Үкiммен тағайындалған түзеу мекемесiнiң нысанын өзгертудi Қазақстан Республикасының құқықтық-атқарушылық заңдарына сәйкес сот жүргiзедi.
Ескерту. 48-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47 , 2004.12.09 N 10 , 2008.06.27 N 50-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2009.07.10. N 175-IV , 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

49-бап. Өлiм жазасы

1. Өлім жазасы - ату жазасы адамдардың қаза болуына ұштасқан террористік қылмыстар үшін, сондай-ақ соғыс уақытында жасалған аса ауыр қылмыстар үшін ең ауыр жаза ретінде белгіленеді, ондай жазаға кесілген адамға кешірім жасау туралы өтініш ету құқығы беріледі.
2. Өлiм жазасы әйелдерге, сондай-ақ он сегiз жасқа толмай қылмыс жасаған адамдарға және сот үкiм шығарған сәтте алпыс бес жасқа толған еркектерге тағайындалмайды.
3. Қазақстан Республикасының Президенті өлім жазасын орындауға мораторий енгізген кезде, өлім жазасы туралы үкімді орындау мораторий қолданылған уақытта тоқтатыла тұрады.
4. Өлiм жазасы туралы үкiм ерте дегенде ол күшiне енген сәттен бастап бiр жылдан кейiн, сондай-ақ өлім жазасын орындауға мораторийдің күші жойылғаннан соң ерте дегенде бір жыл өткеннен кейін орындалады.
5. Өлім жазасы кешірім жасау тәртібімен жазаны ерекше режимдегі түзеу колониясында өтеу арқылы өмір бойы бас бостандығынан айыруға немесе жиырма бес жыл мерзімге бас бостандығынан айыруға ауыстырылуы мүмкін. Өлім жазасына кесілген адамдардың, өлім жазасын орындауға мораторийдің күші жойылған жағдайда, олардың мораторий енгізілгенге дейін өтініш бергеніне немесе бермегеніне қарамастан, кешірім жасау туралы өтініш беруге құқығы бар.
Ескерту. 49-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.03.10 N 529 , 2009.07.10 N 175-IV Заңдарымен.

50-бап. Арнаулы, әскери немесе құрметтi атағынан,
сыныптық шенiнен, дипломатиялық дәрежесiнен,
бiлiктiлiк сыныбынан және мемлекеттiк
наградаларынан айыру

1. Қасақана қылмыс жасағаны үшiн соттау кезiнде сот айыпкердiң жеке басын ескере отырып, оны құрметтi, әскери, арнаулы немесе өзге де атағынан, сыныптық шенiнен, дипломатиялық дәрежесiнен, бiлiктiлiк сыныбынан айыра алады.
2. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк наградалары, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Президентi берген құрметтi, әскери, арнаулы немесе өзге де атағы, сыныптық шенi, дипломатиялық дәрежесi немесе бiлiктiлiк сыныбы бар адамды қасақана қылмыс жасағаны үшiн соттаған ретте сот үкiм шығарған кезде ол сотталған адамды осы наградалардан, атақтардан, бiлiктiлiк шенiнен, дипломатиялық дәрежесiнен немесе бiлiктiлiк сыныбынан айыру туралы Қазақстан Республикасының Президентiне ұсыныс енгiзудiң орындылығы туралы мәселенi шешедi.
Ескерту. 50-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

РҚАО-ның ескертпесі!
51-бап 01.01.2016 бастап күшін жояды - ҚР 03.07.2014 № 226-V Қылмыстық Кодексімен.
РҚАО-ның ескертпесі!
51-баптың бұл редакциясы 01.01.2016 дейін қолданыста болады - ҚР 03.07.2014 № 226-V Қылмыстық Кодексімен.

51-бап. Мүлiктi тәркiлеу

1. Мүлікті тәркілеу дегеніміз – сотталған адамның меншігі болып табылатын мүліктің, сондай-ақ қылмыс жасау қаруы немесе құралы болып табылатын мүліктің барлығын немесе бір бөлігін мемлекет меншігіне мәжбүрлі түрде өтеусіз алып қою.
Сотталған адамның меншігінен басқа, сыбайлас жемқорлық қылмыстарын жасағаны және ұйымдасқан топтың, қылмыстық қоғамдастықтың (қылмыстық ұйымның), трансұлттық ұйымдасқан топтың, трансұлттық қылмыстық қоғамдастықтың (трансұлттық қылмыстық ұйымның) не тұрақты қарулы топтың (банданың) құрамында жасаған қылмыстары үшін, қылмыстық жолмен табылған не қылмыстық жолмен табылған қаражатқа сатып алынған, сотталған адам басқа адамдардың меншігіне берген мүлік тәркіленуге жатады.
Сотталған адамның меншігінен басқа, осы Кодекстің 193-бабында көзделген қылмыстарды жасағаны үшін қылмыстық жолмен табылған не қылмыстық жолмен табылған қаражатқа сатып алынған, сотталған адам басқа адамдардың меншігіне берген мүлік те тәркіленуге жатады.
Сотталған адамның меншігінен басқа, террористік қылмыстар жасағаны үшін қылмыстық жолмен табылған, террористік әрекетті қаржыландыруға пайдаланылған не пайдалану үшін арналған мүлік те тәркіленуге жатады.
2. Пайдакүнемдік ниетпен жасалған қылмыстар үшін мүлікті тәркілеу белгіленеді және ол осы Кодекстің Ерекше бөлігінің тиісті баптарында көзделген жағдайларда ғана тағайындалуы мүмкін.
3. Сотталған адамға немесе оның асырауындағы адамдарға қажетті мүлік қылмыстық-атқару заңнамасында көзделген тізбеге сәйкес тәркіленуге жатпайды.
Ескертпе. «Қазақстан Республикасының азаматтарына, оралмандарға және Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхаты бар адамдарға олардың мүлікті жария етуіне байланысты рақымшылық жасау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жария етілген ақша және өзге де мүлік, егер олар осы Заңда қылмыстық жауаптылықтан босату көзделген қылмыстық құқық бұзушылық жасау нәтижесінде алынған жағдайда тәркіленуге жатпайды.
Бұл ретте осы бапқа ескертпенің ережелері 2014 жылғы 1 қыркүйектегі жағдай бойынша заңды күшіне енген сот актілеріне қолданылмайды, сондай-ақ жария етуге жатпаған жария етілген мүлік пен ақшаға қолданылмайды.

4-бөлім
Жаза тағайындау

52-бап. Жаза тағайындаудың жалпы негiздерi

1. Қылмыс жасауға айыпты деп танылған адамға осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң тиiстi бабында белгiленген шекте және осы Кодекстiң Жалпы бөлiмiнiң ережелерi ескерiле отырып, әдiл жаза тағайындалады.
2. Қылмыс жасаған адамға оның түзелуi және жаңа қылмыстардың алдын алу үшiн қажеттi және жеткiлiктi жаза тағайындалуға тиiс. Егер жасалған қылмыс үшiн көзделген жазаның онша қатаң емес түрi жазаның мақсатына жетудi қамтамасыз ете алмайтын болса ғана ол үшiн көзделгендерi арасынан неғұрлым қатаң жаза тағайындалады. Жасалған қылмыс үшiн осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiндегi тиiстi баптарда көзделгеннен неғұрлым қатаң жаза осы Кодекстiң 58 және 60-баптарына сәйкес қылмыстардың жиынтығы бойынша немесе үкiмдердiң жиынтығы бойынша тағайындалуы мүмкiн. Жасалған қылмыс үшiн осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiндегi тиiстi баптарда көзделгеннен қатаңдығы төменiрек жаза тағайындау үшiн негiз осы Кодекстiң 55-бабында белгiленедi.
3. Жаза тағайындау кезiнде қылмыстың сипаты мен қоғамдық қауiптiлiк дәрежесi айыпкердiң жеке басы, сонымен бiрге оның қылмыс жасағанға дейiнгi және одан кейiнгi мiнез-құлқы, жауаптылық пен жазаны жеңiлдететiн және ауырлататын мән-жайлар, сондай-ақ тағайындалған жазаны сотталған адамның түзелуiне және оның отбасының немесе оның асырауындағы адамдардың тiршiлiк жағдайына ықпалы ескерiледi.

53-бап. Қылмыстық жауаптылық пен жазаны жеңiлдететiн
мән-жайлар

1. Мыналар қылмыстық жауаптылық пен жазаны жеңiлдететiн мән-жайлар деп танылады:
а) мән-жайлардың кездейсоқ тоғысуы салдарынан алғаш рет кiшiгiрiм ауырлықтағы қылмыс жасау;
б) айыпкердiң кәмелетке толмауы;
в) жүктiлiк;
г) айыпкердiң жас балалары болуы;
д) қылмыс жасағаннан кейiн зардап шегушiге тiкелей медициналық және өзге де көмек көрсету, қылмыс салдарынан келтiрiлген мүлiктiк залал мен моральдiк зиянның орнын өз еркiмен толтыру, қылмыспен келтiрiлген зиянды жоюға бағытталған өзге де iс-әрекеттер;
е) жеке басындық, отбасылық немесе өзге де ауыр мән-жайлар тоғысуының салдарынан не жаны ашығандық себебiмен қылмыс жасау;
ж) күштеп немесе психикалық мәжбүрлеу салдарынан не материалдық, қызметтiк немесе өзге де тәуелдiлiгi себептi қылмыс жасау;
з) қажеттi қорғанудың құқықтық дұрыстығының шартын бұзу, аса қажеттiлiк қылмыс жасаған адамды ұстау, негiздi тәуекел, бұйрықты немесе өкiмдi орындау жағдайында, жедел-іздестіру іс-шараларын жүзеге асыру кезінде қылмыс жасау;
и) қылмыс жасау үшiн түрткi болып табылған жәбiрленушiнiң заңға қайшы немесе адамгершiлiкке жатпайтын қылығы;
к) шын жүректен өкiну, айыбын мойындап келу, қылмысты ашуға, қылмысқа басқа қатысушыларды әшкерелеуге және қылмыс жасау нәтижесiнде алынған мүлiктi iздеуге белсендi жәрдемдесу.
2. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделмеген мән-жайлар да жаза қолдану кезiнде жеңiлдетушi ретiнде ескерiлуi мүмкiн.
3. Егер жеңiлдететiн мән-жай осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң тиiстi бабында қылмыс белгiсi ретiнде көзделген болса, ол өзiнен-өзi жаза тағайындау кезiнде қайталап ескерiле алмайды.
4. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнiң д) және к) тармақтарында көзделген жазаны жеңiлдететiн мән-жайлар болған және ауырлататын мән-жайлар болмаған жағдайда, жаза мерзiмi немесе мөлшерi осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң тиiстi бабында көзделген жазаның неғұрлым қатаң түрінің ең жоғары мерзiмiнiң нeмece мөлшерiнiң ауыр емес және орташа ауыр қылмыс жасаған кезде - жартысынан, ауыр қылмыс жасаған кезде - үштен екiсiнен, аса ауыр қылмыс жасаған кезде төрттен үшiнен аспауға тиiс.
5. Егер осы Кодекстің Ерекше бөлімінің адамды кінәлі деп тануға негіз болған бабының санкциясында, осы баптың бірінші бөлігінің д) тармағында көзделген жеңілдететін мән-жайлар болған кезде, жазаның әрқилы (балама) түрлері көзделсе, кішігірім және орташа ауырлықтағы қылмыстар үшін бас бостандығынан айыру тағайындалмайды.
5-1. Егер осы Кодекстің 7-тарауында көзделген, сол бойынша адам кінәлі деп танылған баптың санкциясында жазаның әрқилы (балама) түрлері көзделсе, азаматқа, ұйымға немесе мемлекетке қылмыспен келтірілген мүліктік залал толық көлемде өз еркімен өтелген кезде бас бостандығынан айыру тағайындалмайды.
Осы бөліктің ережелері осы Кодекстің 192-бабы екінші бөлігінің в) тармағында, 193-бабы үшінші бөлігінің а) тармағында, 226-бабында, 226-1-бабының бірінші және екінші бөліктерінде көзделген қылмыстарды жасаған адамдарға қолданылмайды.
6. Сотқа дейінгі іс жүргізудің жеңілдетілген тәртібі қолданылған істер бойынша, жасалған қылмыс үшін жазаның мерзімі немесе мөлшері осы Кодекстің Ерекше бөлімінің тиісті бабында көзделген жазаның неғұрлым қатаң түрінің ең жоғарғы мерзімінің немесе мөлшерінің жартысынан аспауға тиіс.
Ескерту. 53-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2009.07.17 N 187-IV, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

54-бап. Қылмыстық жауаптылық пен жазаны ауырлататын
мән-жайлар

1. Мыналар қылмыстық-жауаптылық пен жазаны ауырлататын мән-жайлар деп танылады:
а) қылмыстарды әлденеше рет жасау, қылмыстардың қайталануы;
б) қылмыс арқылы ауыр зардаптар келтiру;
в) адамдар тобының, алдын ала сөз байласқан адамдар тобының, ұйымдасқан топтың, қылмыстық қоғамдастықтың (қылмыстық ұйымның), трансұлттық ұйымдасқан топтың, трансұлттық қылмыстық қоғамдастықтың (трансұлттық қылмыстық ұйымның) немесе тұрақты қарулы топтың (банданың), террористік топтың құрамында қылмыс жасау;
г) қылмыс жасағанда айрықша белсендi рөл атқару;
д) айыпкер үшiн психикасы бұзылуының ауыр түрiнен зардап шегетiнi алдын ала белгiлi адамдарды не қылмыстық жауаптылық жасына толмаған адамдарды қылмыс жасауға тарту;
е) ұлттық, нәсiлдiк және дiни өшпендiлiк немесе араздық себебi бойынша, басқа адамдардың заңды iс-әрекетi үшiн кектенушiлiктен, сондай-ақ басқа қылмысты жасыру немесе оны жасауды оңайлату мақсатында қылмыс жасау;
ж) жүктiлiк жағдайы айыпкер үшiн алдын ала белгiлi әйелге қатысты, сондай-ақ жас балаға, басқа да қорғансыз немесе дәрменсiз адамға не айыпкерге тәуелдi адамға қатысты қылмыс жасау;
з) белгiлi бiр адамның өзiнiң қызметтiк, кәсiби немесе қоғамдық борышын өтеуiне байланысты оған немесе оның туыстарына қатысты қылмыс жасау;
и) аса қатыгездiкпен, садизммен, қорлаумен, сондай-ақ жәбiрленушiнi қинап қылмыс жасау;
к) қару, оқ-дәрi, жарылғыш заттар, жарылғыш немесе оларды бейнелеушi құрылғылар, арнайы дайындаған техникалық құралдар, тез тұтанатын және жанғыш сұйықтар, улы және радиоактивтi заттар, дәрiлiк және өзге де химиялық-фармакологиялық дәрi-дәрмектер пайдаланып, сондай-ақ күш көрсетiп немесе психикалық мәжбүрлеу не жалпы қауiптi әдiс қолданып қылмыс жасау;
л) төтенше жағдайды, табиғи немесе өзге де қоғамдық нәубет жағдайларын пайдаланып, сондай-ақ жаппай тәртiп бұзушылық кезiнде қылмыс жасау;
м) алкогольдiк, есiрткiлiк немесе уытқылық елiту жағдайында қылмыс жасау. Сот қылмыстың сипатына қарай бұл мән-жайды ауырлатушы деп танымауға құқылы;
н) адамның өзi қабылдаған антын немесе кәсiби антын бұза отырып қылмыс жасауы;
о) қылмыскердiң қызметi жағдайына немесе шартқа байланысты өзiне көрсетiлген сенiмдi пайдаланып қылмыс жасауы;
п) өкiмет өкiлiнiң нысанды киiмiн немесе құжатын пайдаланып қылмыс жасау;
р) құқық қорғау органы қызметкерінің, судьяның өз қызмет жағдайын пайдаланып қылмыс жасауы.
2. Егер осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көрсетiлген мән-жай осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң тиiстi бабында қылмыс белгiсi ретiнде көрсетiлген болса, ол жауаптылық пен жазаны ауырлататын мән-жай ретiнде қайталап ескерiлмеуi керек.
3. Жаза тағайындау кезiнде сот осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көрсетiлмеген мән-жайларды ауырлатушы мән-жайлар деп тани алмайды.
Ескерту. 54-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

55-бап. Белгiлi бiр қылмыс үшiн көзделген жазадан гөрi
неғұрлым жеңiл жаза қолдану

1. Әрекеттiң мақсаттары мен себептерiне, айыпкердiң рөлiне, оның қылмыс жасау кезiндегi немесе одан кейiнгi мiнез-құлқына байланысты ерекше мән-жайлар және әрекеттiң қоғамдық қауiптiлiгi дәрежесiн едәуiр азайтатын басқа да мән-жайлар болған кезде, сондай-ақ топтық қылмысқа қатысушы топ жасаған қылмыстарды ашуға белсене жәрдемдескен кезде жаза осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң тиiстi бабында көзделген ең төменгi шектен төмен тағайындалуы мүмкiн, не сот жазаның осы бапта көзделгеннен неғұрлым жеңiл түрiн тағайындауы не мiндеттi жаза ретiнде көзделген қосымша жаза түрiн қолданбауы мүмкiн.
2. Жазаны жеңiлдететiн жекелеген мән-жайлар да, сондай мән-жайлар жиынтығы да ерекше мән-жай деп танылуы мүмкiн.

56-бап. Аяқталмаған қылмыс үшiн жаза тағайындау

1. Аяқталмаған қылмыс үшiн жаза тағайындау кезiнде соның себебiнен қылмыс ақырына дейiн жетпеген мән-жай ескерiледi.
2. Қылмысқа дайындалғаны үшiн жазаның мерзiмi мен мөлшерi осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнде аяқталған қылмыс үшiн тиiстi бапта көзделген жазаның неғұрлым қатаң түрiнiң ең жоғары мерзiмiнiң немесе мөлшерiнiң жартысынан аспауы керек.
3. Қылмысқа оқталғаны үшiн жазаның мерзiмi мен мөлшерi осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiндегi тиiстi бапта ерекше қылмыс үшiн көзделген жазаның неғұрлым қатаң түрiнен ең жоғары мерзiмiнiң немесе мөлшерiнiң төрттен үшiнен аспауы керек.
4. Қылмыс жасауға дайындалғаны үшiн және қылмыс жасауға оқталғаны үшiн өлiм жазасы мен өмiр бойы бас бостандығынан айыру тағайындалмайды.

57-бап. Қатысып жасалған қылмыс үшiн жаза тағайындау

1. Қатысып жасалған қылмыс үшiн жаза тағайындау кезiнде оны жасауға адамның iс жүзiнде қатысу сипаты мен дәрежесi, осы қатысудың қылмыс мақсатына жету жөнiндегi мәнi, оның келтiрiлген немесе келтiруi мүмкiн зиянының сипаты мен мөлшерiне ықпал ескерiледi.
2. Қатысушылардың бiреуiнiң жеке басына қатысты жауаптылық пен жазаны жеңiлдететiн немесе ауырлататын мән-жайлар тек сол қатысушыға жаза тағайындау кезiнде ғана ескерiледi.

58-бап. Қылмыстардың жиынтығы бойынша жаза тағайындау

1. Қылмыстардың жиынтығы кезiнде сот әрбiр қылмыс үшiн бөлек жаза (негiзгi және қосымша) тағайындап, түпкiлiктi жазаны жеңiлiрек, қатаң жазаны ауырырақ қатаң жазаға сiңiру жолымен немесе тағайындалған жазаларды толық немесе iшiнара қосу жолымен белгiлейдi.
2. Егер қылмыстар жиынтығында тек ауыр емес және орташа ауыр қылмыстар қамтылса, онда түпкiлiктi жаза қатаңдығы жеңiлiрек жазаны неғұрлым қатаң жазаға сiңiру жолымен тағайындалады.
3. Егер қылмыстардың жиынтығында ауыр немесе аса ауыр қылмыс қамтылса, түпкiлiктi жаза қатаңдығы жеңiлiрек жазаны неғұрлым қатаң жазаға сiңiру жолымен не жазаларды iшiнара немесе толық қосу жолымен тағайындалады. Бұл орайда бас бостандығынан айыру түрiндегi түпкiлiктi жаза жиырма жылдан аспауы керек.
4. Егер қылмыстардың жиынтығында осы Кодексте жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыру немесе өлiм жазасы не өмiр бойы бас бостандығынан айыру көзделген, ең болмағанда бiр аса ауыр қылмыс қамтылатын болса, түпкiлiктi жазалау iшiнара немесе толық қосылып тағайындалады. Бұл орайда бас бостандығынан айыру түрiндегi түпкiлiктi жазалау жиырма бес жылдан аспауға тиiс. Егер қылмыстардың жиынтығына кіретін қылмыс үшін өмір бойына бас бостандығынан айыру немесе өлім жазасы тағайындалатын болса, онда түпкілікті жаза өмір бойына бас бостандығынан айыру немесе тиісінше өлім жазасы түрінде тағайындалады.
5. Қылмыстар жиынтығы бойынша тағайындалған негiзгi жазаға жиынтықты құрайтын қылмыстар үшiн тағайындалған қосымша жазалар қосылуы мүмкiн. Жекелеп немесе толық қосылған жағдайда түпкiлiктi қосымша жаза осы Кодекстiң Жалпы бөлiмiнiң сол жазалау түрi үшiн белгiленген ең жоғары мерзiмiнен немесе мөлшерiнен аспауы керек.
6. Егер сотталған адамның iсi бойынша сот үкiм шығарғаннан кейiн оның бiрiншi iс бойынша үкiм шығарылғанға дейiн жасаған басқа бiр қылмысқа айыпты екенi анықталса, жаза нақ сол ережелермен тағайындалады. Бұл жағдайда соттың бiрiншi үкiмi бойынша өтелген жаза түпкiлiктi жазалау мерзiмiне есептеледi.
Ескерту. 58-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

59-бап. Қылмыстардың қайталануы жағдайында жаза
тағайындау

1. Қылмыстардың қайталануы, қауiптi қайталануы және аса қауiптi қайталануы жағдайында жаза тағайындау кезiнде бұрын жасалған қылмыстардың саны, сипаты және қоғамдық қауiптiлiк дәрежесi, оның алдындағы жазаның түзетушiлiк ықпалының жеткiлiксiздiгiне себеп болған мән-жай, сондай-ақ жаңадан жасалған қылмыстың сипаты мен қоғамдық қауiптiлiк дәрежесi ескерiледi.
2. Қылмыстардың қайталануы жағдайында жасалған қылмыс үшiн жазаның мерзiмi мен мөлшерi жасалған қылмыс үшiн көзделген ең қатаң жаза түрiнiң ең жоғары мерзiмi мен мөлшерiнiң үштен бiрiнен төмен, ал қылмыстардың қауiптi қайталануы жағдайында - үштен екісiнен төмен, ал қылмыстардың аса қауiптi қайталануы жағдайында - төрттен үшiнен төмен болмауы керек.
3. Осы Кодекстiң 55-бабында көзделген ерекше мән-жайлар болған кезде қылмыстың қайталануы, қауiптi қайталануы немесе аса қауiптi қайталануы кезiнде жаза осы баптың екiншi бөлiгiнде көзделген ережелердi ескермей тағайындалады.
Ескерту. 59-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2007.01.08 N 210, 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

60-бап. Үкiмдердiң жиынтығы бойынша жаза тағайындау

1. Егер сотталған адам үкiм шығарылғаннан кейiн, бiрақ жазаны толық өтегенге дейiн жаңадан қылмыс жасаса, сот соңғы үкiм бойынша сот тағайындаған жазаға соттың алдыңғы үкiмi бойынша жазаның өтелмеген бөлiгiн толық немесе iшiнара қосады.
2. Үкiмдердiң жиынтығы бойынша түпкiлiктi жаза, егер ол бас бостандығынан айырумен байланысты болмаса, осы Кодекстiң Жалпы бөлiмiндегi осы жазалау түрi үшiн көзделген жазалардың ең жоғары мерзiмiнен немесе мөлшерiнен аспауы керек.
3. Үкiмдердiң жиынтығы бойынша бас бостандығынан айыру түрiндегi түпкiлiктi жаза жиырма бес жылдан аспауы керек. Егер адам үкiмдердiң жиынтығында осы Кодекстiң 58-бабының төртiншi бөлiгiнде аталған қылмыстардың бiреуiн болса да жасаған деп танылған үкiм қамтылатын болса, бас бостандығынан айыру түрiндегi үкiмдер жиынтығы бойынша түпкiлiктi жаза отыз жылдан аспауы керек.
4. Үкiмдердiң жиынтығы бойынша түпкiлiктi жаза қайта жасалған қылмыс үшiн тағайындалған жазадан да, соттың оның алдындағы үкiмi бойынша тағайындалған жазаның өтелмеген бөлiгiнен де артық болуы тиiс.
5. Үкiмдердiң жиынтығы бойынша жаза тағайындау кезiнде жазалардың қосымша түрлерiн қосу осы Кодекстiң 58-бабында көзделген ережелер бойынша жүргiзiледi.

61-бап. Мерзiмдердi қосу кезiнде оларды белгiлеу тәртiбi

1. Қылмыстардың жиынтығы және үкiмдердiң жиынтығы бойынша жазаларды iшiнара немесе толық қосу кезiнде бас бостандығынан айырудың бiр күнiне:
а) абақтыда ұстаудың бір күні;
б) бас бостандығын шектеудiң екi күнi;
в) түзеу жұмыстарының немесе әскери қызмет бойынша шектеудiң үш күнi;
г) қоғамдық жұмыстарға тартудың төрт сағаты сәйкес келедi.
2. Айыппұл салу белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру, арнаулы, әскери немесе құрметтi атақтан, сыныптық шеннен, дипломатиялық дәрежеден, бiлiктiлiк сыныбынан және мемлекеттiк наградаларынан айыру, сондай-ақ мүлiктi тәркiлеу оларды бас бостандығын шектеумен, түзеу жұмыстарымен, бас бостандығынан айырумен қосқан кезде дербес орындалады.
Ескерту. 61-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2009.07.10 N 177-IV, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

62-бап. Жаза мерзiмдерiн есептеу және жазаны есепке алу

1. Белгiлi бiр лауазымда болу немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырудың, түзеу жұмыстарының, әскери қызмет бойынша шектеудiң, бас бостандығын шектеудiң, абақтыда ұстаудың, бас бостандығынан айырудың мерзiмi айлармен және жылдармен, ал қоғамдық жұмыстарға тартудың мерзiмi сағатпен есептеледi.
2. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көрсетiлген жазаларды ауыстыру немесе қосу кезiнде, сондай-ақ жазаны есепке алу кезiнде мерзiм күндермен есептелуi мүмкiн.
3. Үкiм заңды күшiне енгенге дейiн қамауда ұстау бас бостандығынан айыру, абақтыда ұстау түрiндегi жаза мерзiмiнiң бiр күнiне бiр күн есебiмен, бас бостандығын шектеу түрiнде ұстауға - екi күнге бiр күн, түзеу жұмыстары мен әскери қызмет бойынша шектеуге - үш күнге бiр күн, ал қоғамдық жұмыстарға тарту түрiндегi жазалау мерзiмiне - қоғамдық жұмыстардың төрт сағаты қамауға ұсталған бiр күн есебiмен есептеледi.
3-1. Үкiм заңды күшiне енгенге дейiн үйде қамауда ұстау уақыты бас бостандығынан айыру, абақтыда ұстау түрiндегi жаза мерзiмiнiң бiр күнiне екi күн, бас бостандығын шектеу түрiнде ұстауға - бiр күнге бiр күн, түзеу жұмыстары мен әскери қызмет бойынша шектеуге - екi күнге бiр күн, ал қоғамдық жұмыстарға тарту түрiндегi жазалау мерзiмiне - қоғамдық жұмыстардың екi сағаты үйде қамауда ұстаудың бiр күнi есебiмен есептеледi.
4. Сот үкiмi заңды күшiне енгенге дейiн адамды қамауда ұстау уақыты мен Қазақстан Республикасы шегiнен тыс жерлерде жасалған қылмыс үшiн сот үкiмiмен тағайындалған бас бостандығынан айыру жазасын өтеу уақыты адам осы Кодекстiң 8-бабының негiзiнде ұстап берiлген жағдайда бiр күнге бiр күн есебiмен есептеледi.
5. Сот қарағанға дейiн қамауда ұсталған сотталушы адамға айыппұл, белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру түрiндегi жазаны тағайындау кезiнде сот қамауда ұсталған мерзiмдi ескере отырып, тағайындалған жазаны жеңiлдетедi немесе оны осы жазаны өтеуден толық босатады.
6. Қылмыс жасалғаннан кейiн психикалық аурумен науқастанған адамға медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары қолданылған уақыт жаза мерзiмiне есептеледi.
Ескерту. 62-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2004.12.09 N 10, 2009.07.10 N 177-IV, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

63-бап. Шартты түрде соттау

1. Егер түзеу жұмыстары, әскери қызмет бойынша шектеу, бас бостандығынан айыру жазасын тағайындағанда сот сотталған адамның жазаны өтемей түзелуi мүмкiн деген қорытындыға келсе, ол тағайындалған жазаны шартты деп санауға қаулы шығарады.
2. Шартты түрде соттау қолданылған жағдайда сот жасалған қылмыстың сипаты мен қоғамдық қауiптiлiк дәрежесiн, айыптының жеке басын, соның iшiнде жауаптылық пен жазаны жеңiлдететiн және ауырлататын мән-жайларды ескередi.
3. Шартты түрде соттау тағайындалған кезде сот сотталған адам мiнез-құлқымен өзiнiң түзелгенiн дәлелдеуге тиiс сынақ мерзiмiн белгiлейдi. Сынақ мерзiмi бiр жылдан үш жылға дейiнгi, ал кәмелетке толмағандарға алты айдан бір жылға дейінгі ұзақтықта тағайындалады.
Шартты түрде сотталғандағы сынақ мерзімі кезеңінде ауыр емес немесе орташа ауыр қылмысты қайталап жасаған кезде де кәмелетке толмағандарға шартты түрде соттау қолданылуы мүмкін.
4. Шартты түрде соттау кезiнде шектеулердің және жазаның мүлiктi тәркiлеуден басқа қосымша түрлерi қолданылуы мүмкiн.
4-1. Шартты түрде соттау кезінде кәмелетке толмаған балаға осы Кодекстің 82-бабында көзделген тәрбиелік ықпалы бар мәжбүрлеу шаралары тағайындалуы мүмкін.
5. Күші жойылды - ҚР 2002.12.21 N 363 Заңымен.
5-1. Сот шартты түрде соттауды тағайындағанда пробациялық бақылауды белгілейді және сотталған адамға белгілі бір міндеттерді орындауды: шартты түрде сотталған адамның жүріс-тұрысын бақылауды жүзеге асыратын мамандандырылған мемлекеттік органға хабарламай тұрақты тұрғылықты жерін, жұмыс, оқу орнын өзгертпеуді, белгілі бір орындарға бармауды, маскүнемдіктен, нашақорлықтан, уытқұмарлықтан, венерологиялық аурудан немесе АИТВ/ЖИТС-тен емделу курсынан өтуді, отбасына материалдық қолдауды жүзеге асыруды жүктейді. Сот шартты түрде сотталған адамға оның түзелуіне ықпал ететін өзге де міндеттерді жүктей алады.
6. Шартты түрде сотталған адамның мiнез-құлқын бақылауды оған уәкiлдiк берiлген мамандандырылған мемлекеттiк орган, ал әскери қызметшiлер жөнiнде әскери бөлiмдер мен мекемелердiң командованиесi жүзеге асырады.
7. Күші жойылды - ҚР 2002.12.21 N 363 Заңымен.
8. Қылмыстардың қауiптi немесе аса қауiптi түрде қайталануы кезінде не адамды ұйымдасқан топтың, қылмыстық қоғамдастықтың (қылмыстық ұйымның), трансұлттық ұйымдасқан топтың, трансұлттық қылмыстық қоғамдастықтың (трансұлттық қылмыстық ұйымның) немесе тұрақты қарулы топтың (банданың) құрамында жасалған қылмыс үшін соттаған кезде адамдарға шартты түрде соттау қолданылмайды.
Ескерту. 63-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2007.01.08 N 210, 2009.07.10 N 177-IV, 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.02.15 N 556-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

64-бап. Шартты түрде соттаудың күшiн жою немесе сынақ
мерзiмiн ұзарту

1. Егер шартты түрде сотталушы сынақ мерзiмi өткенге дейiн өзiнiң түзелгенiн дәлелдесе, шартты түрде сотталушының мiнез-құлқына бақылау жасауды жүзеге асыратын органның ұсынысы бойынша сот шартты түрде сотталудың күшiн жою және сотталған адамнан соттылықты алып тастау туралы қаулы ете алады. Бұл орайда шартты түрде сотталудың белгiленген сынақ мерзiмiнiң кем дегенде жартысы өткен соң күшi жойылуы мүмкiн.
2. Егер шартты түрде сотталған адам өзiне сол үшiн әкiмшiлiк жаза қолданылған, қоғамдық тәртіп пен имандылыққа, кәмелетке толмағандардың құқықтарына, жеке тұлғаға қол сұғатын және отбасылық-тұрмыстық қарым-қатынастар саласында әкімшілік құқық бұзушылық жасаса, электрондық бақылау құралдарын қасақана зақымдаса (бүлдірсе), сондай-ақ дәлелсіз себептермен тіркелуге келмеген, шартты түрде сотталған адамның жүріс-тұрысына бақылауды жүзеге асыратын органның рұқсатынсыз тұрғылықты жерін ауыстырған жағдайда, сондай-ақ сотталған адамға сот жүктеген міндеттерді орындамаған жағдайда, сот осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көрсетілген органның ұсынымы бойынша сынақ мерзiмiн ұзартып, күшейтілген, бiрақ бiр жылдан аспайтын пробациялық бақылау белгілей алады.
3. Шартты түрде сотталған адам осы баптың екінші бөлігінде көрсетілген құқық бұзушылықтарды сынақ мерзімі ішінде қайталап жасаған, сондай-ақ заңды талапқа бағынбаған, сол сияқты шартты түрде сотталған адамның жүріс-тұрысына бақылауды жүзеге асыратын орган қызметкерлерін қорлаған не оларға қатысты зорлық-зомбылық іс-әрекеттерін жасаймын деп қорқытқан жағдайда не егер шартты түрде сотталған адам бақылаудан жасырынса, сот осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген органның ұсынымы бойынша шартты түрде соттаудың күшін жою және сот үкімімен тағайындалған жазаны орындау туралы қаулы шығарады.
4. Шартты түрде сотталған адам сынақ мерзiмi iшiнде абайсызда қылмыс жасаған не ауыр емес қасақана қылмыс, ал шартты түрде сотталған кәмелетке толмаған адам ауыр емес, орташа ауыр қылмыс жасаған жағдайда шартты түрде соттаудың күшiн жою немесе оны сақтау туралы мәселенi сот жаңа қылмыс үшiн жаза тағайындалған кезде шешедi.
5. Шартты түрде сотталған адам сынақ мерзiмi iшiнде – орташа ауыр қасақана қылмыс, ауыр немесе аса ауыр қылмыс, ал кәмелетке толмаған адам ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасаған жағдайда сот шартты түрде сотталудың күшiн жойып, оған осы Кодекстiң 60-бабында көзделген ережелер бойынша жаза тағайындайды. Осы баптың төртiншi бөлiгiнде көзделген жағдайларда да жаза осы ережелер бойынша тағайындалады.
Ескерту. 64-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2004.12.09 N 10, 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2009.12.10 N 228-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.02.15 N 556-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5-бөлім
Қылмыстық жауаптылықтан және жазалаудан босату

65-бап. Шын өкiнуiне байланысты қылмыстық жауаптылықтан
босату

1. Бiрiншi рет кiшiгiрiм немесе орташа ауырлықтағы қылмыс жасаған адам, егер ол қылмыс жасағаннан кейiн айыбын мойындап өз еркiмен келсе немесе қылмысты ашуға жәрдемдессе, немесе қылмыс келтiрген зиянды өзгеше түрде қалпына келтiрсе, қылмыстық жауаптылықтан босатылуы мүмкiн.
2. Жеке адамға қарсы ауыр немесе аса ауыр қылмысты қоспағанда, қылмыс жасаған адам, егер ол ұйымдасқан топ, қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым) трансұлттық ұйымдасқан топ, трансұлттық қылмыстық қоғамдастық (трансұлттық қылмыстық ұйым) немесе тұрақты қарулы топ (банда) жасаған қылмыстарды болғызбауға, ашуға немесе тергеуге, ұйымдасқан топ, қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым) трансұлттық ұйымдасқан топ, трансұлттық қылмыстық қоғамдастық (трансұлттық қылмыстық ұйым) немесе тұрақты қарулы топ (банда) жасаған қылмыстарға басқа да қатысушыларды әшкерелеуге белсендi түрде жәрдемдессе, қылмыстық жауаптылықтан босатылуы мүмкiн.
3. Осы баптың бiрiншi және екiншi бөлiгiнде көзделген жағдайлар болған кезде басқа санаттағы қылмыс жасаған адам тек осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң тиiстi баптарында арнайы көзделген реттерде ғана қылмыстық жауаптылықтан босатылуы мүмкiн.
Ескерту. 65-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

66-бап. Қажеттi қорғану шегiнен асқан кезде қылмыстық
жауаптылықтан босату

Қоғамдық қауiптi қылмыстан болған үрейлену, қорқу немесе сасқалақтау салдарынан, сондай-ақ тұтқиылдан шабуылдау салдарынан қажеттi қорғану шегiнен асқан адамды сот iстiң мән-жайын ескере отырып, қылмыстық жауаптылықтан босатуы мүмкiн.
Ескерту. 66-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

67-бап. Татуласуға байланысты қылмыстық жауаптылықтан
босату

Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Ауыр емес қылмыс жасаған немесе адамның қайтыс болуымен немесе оның денсаулығына ауыр зиян келтiрумен байланысты емес орташа ауыр қылмысты бiрiншi рет жасаған адам, егер ол жәбiрленушiмен, арыз берушiмен татуласса, оның ішінде медиация тәртібімен татуласса және келтiрiлген зиянның есесiн толтырса, қылмыстық жауаптылықтан босатуға жатады.
2. Орташа ауыр қылмыс жасаған адам, егер ол жәбiрленушiмен, арыз берушiмен татуласса, оның ішінде медиация тәртібімен татуласса және жәбiрленушiге, арыз берушiге келтiрiлген зиянның есесiн толтырса, қылмыстық жауаптылықтан босатылуы мүмкiн.
3. Адамның қайтыс болуымен немесе денсаулығына ауыр зиян келтірумен байланысты емес ауыр қылмысты бірінші рет жасаған кәмелетке толмаған баланы, егер ол жәбірленушімен татуласса және келтірілген зиянның есесін толтырса, сот қылмыстық жауаптылықтан босатуы мүмкін. Бұл ретте оған осы Кодекстің 82-бабында көзделген тәрбиелік ықпалы бар мәжбүрлеу шаралары қолданылады.
4. Қылмыс қоғам мен мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделеріне зиян келтірген жағдайларда осы баптың бірінші немесе екінші бөлігінде көрсетілген адам шын ниетпен өкінсе және қоғам мен мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделеріне келтірілген зиянның орнын толтырған болса, ол қылмыстық жауаптылықтан босатылуы мүмкін.
Осы баптың ережелері адам өліміне не екі және одан да көп адамның өліміне әкеп соққан, абайсызда қылмыстар жасаған, сыбайлас жемқорлық қылмыстар жасаған адамдарға қолданылмайды.
Ескерту. 67-бап жаңа редакцияда - ҚР 2002.12.21. N 363 Заңымен, өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.01.28 N 402-IV (2011.08.05 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 23.04.2014 N 200-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

68-бап. Жағдайдың өзгеруiне байланысты қылмыстық
жауаптылықтан босату

1. Қылмыс белгiлерi бар әрекет жасаған адамды, егер iстi сот қараған кезде жағдайдың өзгеруi салдарынан ол жасаған әрекет қоғамға қауiптi емес деп танылса, сот қылмыстық жауаптылықтан босатуы мүмкiн.
2. Бiрiншi рет кiшiгiрiм немесе орташа ауырлықтағы қылмыс жасаған адамды, егер ол адамның содан кейiнгi мүлтiксiз мiнез-құлқына байланысты iс сотта қаралған уақытта ол қоғамға қауiптi деп есептеле алмайтындығы белгiленсе, сот қылмыстық жауаптылықтан босатуы мүмкiн.

69-бап. Ескiру мерзiмiнiң өтуiне байланысты қылмыстық
жауаптылықтан босату

1. Егер қылмыс жасалған күннен бастап мынадай мерзiмдер өтсе, адам қылмыстық жауаптылықтан босатылады:
а) кiшiгiрім қылмыс жасағаннан кейiн екi жыл;
б) орташа ауырлықтағы қылмыс жасағаннан кейiн бес жыл;
в) ауыр қылмыс жасағаннан кейiн он бес жыл;
г) аса ауыр қылмыс жасағаннан кейiн жиырма жыл.
2. Ескiру мерзiмi қылмыс жасаған күннен бастап және сот үкiмi заңды күшiне енген кезге дейiн есептеледi.
3. Егер қылмыс жасаған адам тергеуден немесе соттан жалтарса, ескiру мерзiмiнiң өтуi тоқтатыла тұрады. Бұл жағдайда ескiру мерзiмiнiң өтуi адамның ұсталған немесе оның айыбын мойындап келген кезiнен бастап жаңартылады. Бұл орайда, егер қылмыс жасаған уақыттан берi ескiру мерзімі тоқтатылмаса және мынадай мерзімдер:
а) кішігірім ауырлықтағы қылмыс жасағаннан кейін он жыл;
б) орташа ауырлықтағы қылмыс жасағаннан кейін он бес жыл;
в) ауыр қылмыс жасағаннан кейін жиырма жыл;
г) аса ауыр қылмыс жасағаннан кейін жиырма бес жыл өтсе, адам қылмыстық жауапқа тартылмауға тиіс.
4. Егер ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасаған адам осы баптың бiрiншi бөлiгiнде аталған мерзiм өткенге дейiн жаңадан қасақана қылмыс жасаса, ескiру мерзiмi тоқтатылады. Мұндай реттерде ескiру мерзiмi жаңа қылмыс жасаған күннен қайта басталады. Ескiру мерзiмi өткенге дейiн адам тағы да қылмыс жасаған өзге реттерде әрбiр қылмыс бойынша ескiру мерзiмi дербес өтедi.
5. Осы Кодекс бойынша өлім жазасы немесе өмір бойына бас бостандығынан айыру тағайындалуы мүмкін қылмысты жасаған адамға талап қою мерзімін қолдану туралы мәселені сот шешеді. Егер сот талап қою мерзімінің бітуіне байланысты адамды қылмыстық жауаптылықтан босату мүмкін деп таппаса, өлім жазасы өмір бойына бас бостандығынан айырумен ауыстырылады, ал өмір бойына бас бостандығынан айыру жиырма бес жыл мерзімге бас бостандығынан айырумен ауыстырылады.
6. Бейбiтшiлiк пен адамзаттың қауiпсiздiгiне қарсы қылмыстар, террористік қылмыстар, сондай-ақ жеке адамға, мемлекеттің конституциялық құрылысы негіздеріне және қауіпсіздігіне қарсы, экономикалық қызмет саласында, қоғамдық қауіпсіздік пен қоғамдық тәртіпке қарсы аса ауыр қылмыстар жасаған адамдарға ескiру мерзiмi қолданылмайды.
Ескерту. 69-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2007.01.08 N 210, 2009.07.10 N 175-IV, 2010.04.08 № 266-IV, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

70-бап. Жазаны өтеуден мерзiмiнен бұрын-шартты түрде
босату

1. Түзеу жұмыстарын, әскери қызмет бойынша шектеу, бас бостандығын шектеу немесе бас бостандығынан айыру жазасын өтеп жүрген және сот тағайындаған жазаны толық өтеудi қажет етпейтiн адамды сот құқық бұзбайтын мiнез-құлқы, еңбекке (оқуға) адал қарағаны, көркемөнерпаздар ұйымдарының жұмысына және тәрбиелiк iс-шараларға белсендi қатысқаны, қылмысымен келтiрген залалын өтеу жөнiнде шаралар қолданғаны үшiн сот тағайындаған жазадан шартты түрде мерзiмiнен бұрын босатуы мүмкiн. Бұл орайда ол адам қосымша жаза түрiн өтеуден толық немесе iшiнара босатылуы мүмкiн.
2. Бас бостандығынан айыру түрінде жазасын өтеуден шартты түрде мерзiмiнен бұрын босатылған адамдарға жазасының өтелмеген қалған бөлiгi iшiнде тiзбесi Қазақстан Республикасы Қылмыстық-атқару кодексiнiң 178-2-бабында белгiленетiн мiндеттер жүктеледi.
3. Жазадан шартты түрде-мерзiмiнен бұрын босату сотталған адам:
а) кiшiгiрiм және орташа ауырлықтағы қылмысы үшiн тағайындалған жаза мерзiмiнiң кемiнде үштен бiрiн;
б) ауыр қылмысы үшiн тағайындалған жаза мерзiмiнiң кемiнде жартысын;
в) аса ауыр қылмысы үшiн тағайындалған жаза мерзiмiнiң кемiнде үштен екісiн;
г) осы Кодекстің 120-бабы үшінші бөлігінің в), д) тармақтарында, төртінші бөлігінде, 121-бабы үшінші бөлігінің в), г) тармақтарында, төртінші бөлігінде көзделген қылмысы үшін тағайындалған жаза мерзімінің кемінде төрттен үшін;
д) ұйымдасқан топтың, қылмыстық қоғамдастықтың (қылмыстық ұйымның), трансұлттық ұйымдасқан топтың, трансұлттық қылмыстық қоғамдастықтың (трансұлттық қылмыстық ұйымның) немесе тұрақты қарулы топтың (банданың) құрамында жасалған қылмыс үшін тағайындалған жаза мерзімінің кемінде төрттен үшін іс жүзінде өтегеннен кейін ғана қолданылуы мүмкін.
4. Бас бостандығынан айыруға сотталушының нақты өтеу мерзiмi алты айдан кем болмауы керек.
5. Сот тағайындаған өмiр бойы бас бостандығынан айыру жазасын өтеп жүрген адам, егер сот ол бұл жазаны одан әрi өтеудi қажет етпейдi деп таныса және кемiнде жиырма бес жыл бас бостандығынан айыруды iс жүзiнде өтесе, мерзiмiнен бұрын-шартты түрде босатылуы мүмкiн.
6. Мерзiмiнен бұрын-шартты түрде босатылған адамның мiнез-құлқына бақылау жасауды босатылған адамның тұрғылықты жерi бойынша - iшкi iстер органдары, ал әскери қызметшiлер жөнiнде - әскери бөлiмдер мен мекемелердiң командованиесi жүзеге асырады.
7. Мерзiмiнен бұрын-шартты түрде босату қолданылған адам, егер жазаның қалған өтелмеген бөлiгi iшiнде:
a) бiрнеше рет әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасап, ол үшiн оған әкiмшiлiк жаза қолданылса немесе өзiне Қазақстан Республикасы Қылмыстық-атқару кодексiнiң 178-2-бабымен жүктелген және сот жүктеген мiндеттердi орындаудан әдейi жалтарса, шартты түрде мерзiмiнен бұрын босатуды қолдану кезiнде сот осы баптың алтыншы бөлiгiнде аталған органдардың ұсынуы бойынша шартты түрде мерзiмiнен бұрын босатудың күшiн жою және жазаның өтелмеген бөлiгiн орындау туралы қаулы ете алады;
б) қылмыс абайсызда жасалса, жаңа қылмысқа жаза тағайындау кезiнде мерзiмiнен бұрын-шартты түрде босатудың күшiн жою немесе оны сақтау туралы мәселенi сот шешедi;
в) қылмыс қасақана жасалса, сот оған осы Кодекстiң 60-бабында көзделген ережелер бойынша жаза тағайындайды. Егер сот мерзiмiнен бұрын-шартты түрде босатудың күшiн жойса, абайсызда қылмыс жасаған жағдайда да жаза осы ережелер бойынша тағайындалады.
8. Өлiм жазасы түрiндегi жаза кешiрiм жасау тәртiбi бойынша бас бостандығынан айырумен ауыстырылған, жазасын өтеу кезеңiнде қасақана қылмыс жасаған, террористік қылмыстар үшін сотталған адамға, сондай-ақ бұрын шартты түрде мерзiмiнен бұрын босатылған адамға мерзiмiнен бұрын-шартты түрде босату қолданылмайды.
Ескерту. 70-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2007.03.26 N 240, 2009.07.10 N 177-IV, 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

71-бап. Жазаның өтелмеген бөлiгiн неғұрлым жеңiл жаза
түрiмен ауыстыру

1. Кiшiгiрiм, орташа ауыр және ауыр қылмыс үшiн бас бостандығынан айыру жазасын өтеп жүрген адамға сот оның жазасын өтеу кезiндегi мiнез-құлқын ескере отырып, жазаның өтелмей қалған бөлiгiн оның жеңiл түрiмен ауыстыра алады. Бұл ретте, осы Кодекстің 122-бабының екінші, үшінші бөліктерінде, 124-бабының екінші, үшінші бөліктерінде көзделген қылмыстарды қоспағанда, адам жазаның қосымша түрін өтеуден толық немесе ішінара босатылуы мүмкін.
2. Жазаның өтелмеген бөлiгi, сотталған адам ауыр емес және орташа ауыр қылмыс жасағаны үшiн жаза мерзiмiнiң кем дегенде үштен бiр бөлiгiн, ауыр қылмысы үшiн немесе бас бостандығынан айыру түрiндегi жазаны өтеуден шартты түрде мерзiмiнен ерте босатылған және жазаның өтелмей қалған бөлiгi кезеңiнде жаңа қылмыс жасаған адам жаза мерзiмiнiң жартысын нақты өтегеннен кейiн жазаның неғұрлым жеңiл түрiмен ауыстырылуы мүмкiн.
Жазаның өтелмеген бөлiгiн неғұрлым жеңiл жаза түрiмен ауыстыру ұйымдасқан топтың, қылмыстық қоғамдастықтың (қылмыстық ұйымның), трансұлттық ұйымдасқан топтың, трансұлттық қылмыстық қоғамдастықтың (трансұлттық қылмыстық ұйымның) немесе тұрақты қарулы топтың (банданың) құрамында қылмыс жасаған адамдарға қатысты қолданылмайды.
3. Жазаның өтелмеген бөлiгiн ауыстыру кезiнде сот осы Кодекстiң 39-бабында аталған жаза түрлерiне сәйкес, осы Кодексте әрбiр жаза түрi үшiн көзделген шекте жазаның кез келген неғұрлым жеңiл түрiн таңдап алуы мүмкiн.
4. Террористік қылмыстар үшін сотталған адамдарға жазаның өтелмеген бөлігін неғұрлым жеңіл жаза түрімен ауыстыру қолданылмайды.
Ескерту. 71-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

72-бап. Жүктi әйелдердiң және жас балалары бар әйелдер мен
жас балаларды жалғыз өзі тәрбиелейтін еркектердің
жазаны өтеуiн кейiнге қалдыру

Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Сотталған жүкті әйелдердің жазаны өтеуін сот бір жылға дейін кейінге қалдыруы мүмкін. Жас балалары бар сотталған әйелдер мен жас балаларды жалғыз өзі тәрбиелейтін еркектердің жазасын орындауды сот бес жылға дейін, бірақ бала он төрт жасқа толғаннан асырмай кейінге қалдыруы мүмкін. Жеке адамға қарсы ауыр немесе аса ауыр қылмысы үшін бес жылдан астам мерзімге бас бостандығынан айыруға сотталған жүкті әйелдердің және жас балалары бар әйелдер мен жас балаларды жалғыз өзі тәрбиелейтін еркектердің жазаны өтеуі кейінге қалдырылмайды.
2. Егер осы баптың бiрiншi бөлiгiнде аталған сотталған адам баладан бас тартса немесе баланы тәрбиелеуден жалтаруды жалғастырса, немесе сотталып, жазасын өтеу кейiнге қалдырылған адамды бақылауды жүзеге асыратын орган екi рет жазбаша түрде ескерту жасағаннан кейiн қоғамдық тәртiптi бұзса, сот сол органның ұсынысы бойынша жазаны өтеу мерзiмiн кейiнге қалдыруды тоқтатып, сотталған адамды сот үкiмiне сәйкес тағайындалған жерге жазасын өтеуге жiбере алады.
3. Жазаны өтеуін кейінге қалдыру мерзімі аяқталғаннан кейін немесе бала шетінеген жағдайда не жүктiлiгi үзiлген жағдайда сот сотталған адамның мiнез-құлқына қарай оны жазаны өтеуден босатуы немесе оны неғұрлым жеңiл жазамен ауыстыруы, немесе сотталған адамды жазаны өтеу үшiн тиiстi мекемеге жiберу туралы шешiм қабылдауы мүмкiн.
4. Егер сотталған адам жазаны өтеуден босату кезеңiнде жаңа қылмыс жасаса, сот оған осы Кодекстiң 60-бабында көзделген ережелер бойынша жаза тағайындайды.
Ескерту. 72-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2004.12.09 N 10, 2007.03.26 N 240, 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2009.12.10 N 228-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

73-бап. Ауруға шалдығуына байланысты жазадан босату

1. Қылмыс жасағаннан кейiн оның өз iс-әрекетiнiң (әрекетсiздiгiнiң) iс жүзiндегi сипаты мен қоғамдық қауiптiлiгiн ұғыну не оған ие болу мүмкiндiгiнен айыратын психикасы бұзылу пайда болған адамды сот жазадан босатады, ал жазасын өтеп жүрген адамды сот оны одан әрi өтеуден босатады. Мұндай адамдарға сот осы Кодексте көзделген медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын тағайындауы мүмкiн.
2. Жазаны өтеуге кедергi жасайтын өзге де ауыр науқастан зардап шегуші адамды сот жазаны өтеуден босатуы мүмкiн немесе бұл жаза неғұрлым жеңiл жаза түрiмен ауыстырылуы мүмкiн. Бұл орайда жасалған қылмыстың ауырлығы, сотталған адамның жеке басы, науқасының сипаты және басқа мән-жайлар ескерiледi.
3. Осы баптың бiрiншi және екiншi бөлiктерiнде аталған адамдар, егер осы Кодекстiң 69 және 75-баптарында көзделген ескiру мерзiмi өтпеген болса, олар сауыққан жағдайда қылмыстық жауапқа тартылып жазалануы мүмкiн.
4. Абақтыда ұстауға сотталған әскери қызметшiлер өздерiн әскери қызметке жарамсыз ететiн науқастануы жағдайында жазадан немесе жазасын одан әрi өтеуден босатылады. Оларға жазаның өтелмеген бөлiгi де неғұрлым жеңiл жаза түрiмен ауыстырылуы мүмкiн.
Ескерту. 73-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР-ның 2009.07.10 N 177-IV, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

74-бап. Төтенше мән-жайлардың салдарынан жазадан босату
мен жазаны өтеудi кейiнге қалдыру

1. Кiшiгiрiм және орташа ауырлықтағы қылмысы үшiн сотталған адамды, егер жазаны өтеу өрт немесе кездейсоқ апат, отбасының еңбекке жарамды жалғыз мүшесiнiң ауыр науқастануы немесе қайтыс болуы немесе басқа да төтенше мән-жайлардың салдарынан сотталған адам немесе оның отбасы үшiн жазасын өтеуi аса ауыр зардапқа әкелiп соқтыруы мүмкiн болса, сот жазадан босатуы мүмкiн.
2. Террористік қылмыстар үшін сотталған адамдарды қоспағанда, ауыр немесе аса ауыр қылмысы үшiн бас бостандығынан айыруға сотталған адамның жазасын өтеуiн сот осы баптың бiрiншi бөлiгiнде аталған негiздер болған жағдайда үш айға дейiн мерзiмге кейiнге қалдыра алады.
Ескерту. 74-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

75-бап. Айыптау үкiмiнiң ескiру мерзiмi өтуiне
байланысты жазаны өтеуден босату

1. Қылмысы үшiн сотталған адам, егер айыптау үкiмi оның заңды күшiне енген күнiнен бастап есептегенде, мынадай мерзiмдерде орындалмаған болса, жазаны өтеуден босатылады:
а) кiшiгiрiм ауырлықтағы қылмысы үшiн сотталғанда - үш жыл;
б) орташа ауырлықтағы қылмысы үшiн сотталғанда - алты жыл;
в) ауыр қылмысы үшiн сотталғанда - он жыл;
г) аса ауыр қылмысы үшiн сотталғанда - он бес жыл.
2. Егер сотталған адам жазаны өтеуден жалтарса, ескiру мерзiмiнiң өтуi тоқтатыла тұрады. Бұл жағдайда ескiру мерзiмiнiң өтуi адам ұсталған немесе айыбын мойындап келген кезден басталады. Сотталған адамның жазаны өтеуден жалтаруы кезiне қарай өткен ескiру мерзiмi есептелуге тиiс. Бұл орайда айыптау үкiмi егер, оның шығарылған уақытынан бастап жиырма бес жыл өтсе және ескiру мерзiмi жаңа қылмыс жасау арқылы үзiлмеген болса, орындалмауы керек.
3. Егер адам осы баптың бiрiншi бөлiгiнде аталған мерзiм өткенге дейiн жаңадан қасақана қылмыс жасаса, ескiру мерзiмi үзiледi. Мұндай жағдайда ескiру мерзiмiнiң өтуi жаңадан қылмыс жасаған күннен бастап қайта есептеледi.
4. Өлiм жазасына немесе өмiр бойы бас бостандығынан айыруға сотталған адамға ескiру мерзiмiн қолдану туралы мәселенi сот шешедi. Егер сот ескiру мерзiмiн қолдану мүмкiн деп таппаса, өлiм жазасы өмiр бойы бас бостандығынан айыруға ауыстырылады, ал өмiр бойы бас бостандығынан айыру жиырма бес жыл мерзiмге бас бостандығынан айыруға ауыстырылады. Бейбiтшiлiк пен адамзаттың қауiпсiздiгiне қарсы қылмыстар, террористік қылмыстар, сондай-ақ жеке адамға, мемлекеттің конституциялық құрылысы негіздеріне және қауіпсіздігіне, экономикалық қызмет саласында, қоғамдық қауіпсіздік пен қоғамдық тәртіпке қарсы аса ауыр қылмыстар жасағаны үшін сотталған адамдарға ескiру мерзiмi қолданылмайды.
Ескерту. 75-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2010.04.08 № 266-IV, 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

76-бап. Рақымшылық немесе кешiрiм жасау актiсi негiзiнде
қылмыстық жауаптылық пен жазадан босату

1. Рақымшылық жасау туралы актiнi адамдардың жеке айқындалмаған тобы жөнiнде Қазақстан Республикасының Парламентi шығарады.
2. Қылмыс жасаған адамдар рақымшылық жасау туралы актiнiң негiзiнде қылмыстық жауаптылықтан босатылуы мүмкiн. Қылмыс жасағаны үшiн сотталған адамдар жазадан босатылуы мүмкiн не оларға тағайындалған жаза қысқартылуы немесе жазаның неғұрлым жеңiл түрiмен ауыстырылуы мүмкiн, не мұндай адамдар жазаның қосымша түрiнен босатылуы мүмкiн. Жазасын өтеген немесе оны одан әрi өтеуден босатылған адамдардан рақымшылық жасау туралы актiмен соттылығы алынып тасталуы мүмкiн.
Ауыр немесе аса ауыр қылмыстар жасаған адамдарға, сондай-ақ қылмыстардың қауiптi немесе аса қауiптi қайталануы жағдайында жаза тағайындалған адамдарға рақымшылық жасау туралы акт қолданылмайды.
3. Белгiлi бiр жеке адамға ол жөнiнде айыптау үкiмi заңды күшiне енген жағдайда, сол сияқты шет мемлекет сотының үкімі бойынша тағайындалған жазаны Қазақстан Республикасының аумағында өтеп отырған не өтеген адамға кешiрiм жасау туралы актiнi Қазақстан Республикасының Президентi шығарады.
4. Қылмыс жасағаны үшiн сотталған адам кешiрiм жасау кезiнде жазаны одан әрi өтеуден босатылуы мүмкiн не оған тағайындалған жаза қысқартылуы немесе жазаның неғұрлым жеңiл түрiмен ауыстырылуы, не мұндай адам жазаның қосымша түрінен босатылуы мүмкiн. Жазасын өтеген немесе оны одан әрі өтеуден босатылған адамнан кешiрiм жасау актiсiмен соттылығы алынып тасталуы мүмкiн.
Ескерту. 76-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2007.01.08 N 210, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

77-бап. Соттылық

1. Қылмыс жасағаны үшiн сотталған адам соттың айыптау үкiмi заңды күшiне енген күннен бастап соттылықты жою немесе алып тастау кезiне дейiн сотты болған деп есептеледi. Осы Кодекске сәйкес соттылық қылмыстың қайталануын айқындау кезiнде және жаза тағайындау кезiнде ескерiледi.
2. Жазадан босатылған адам соттылығы жоқ деп танылады.
3. Соттылық:
а) шартты түрде сотталған адамдар жөнiнде - сынақ мерзiмi өтуi бойынша;
б) әскери қызмет бойынша шектеу немесе абақтыда ұстау түрiнде жазасын өтеген әскери қызметшiлер жөнiнде - iс жүзiнде жазаны өтеу бойынша;
в) бас бостандығынан айырумен салыстырғанда жазаның неғұрлым жеңiл түрiне сотталған адамдар жөнiнде - жазаны өтегеннен кейiн бiр жыл өтуi бойынша;
г) кiшiгiрiм немесе орташа ауырлықтағы қылмысы үшiн бас бостандығынан айыруға сотталған адамдар жөнiнде - жазаны өтегеннен кейiн үш жыл өтуi бойынша;
д) ауыр қылмысы үшiн бас бостандығынан айыруға сотталған адамдар жөнiнде - жазаны өтегеннен кейiн алты жыл өтуi бойынша;
е) аса ауыр қылмысы үшiн бас бостандығынан айыруға сотталған адамдар жөнiнде - жазаны өтегеннен кейiн сегiз жыл өтуi бойынша жойылады.
4. Егер сотталған адам заңда белгiленген тәртiппен жазасын өтеуден мерзiмiнен бұрын босатылса немесе жазаның өтелмеген бөлiгi неғұрлым жеңiл жазамен ауыстырылса, онда соттылықты жою мерзiмi жазаның нақты өтелген мерзiмiн негiзге ала отырып, негiзгi және қосымша жаза түрлерiн өтеуден босатылған кезден бастап есептеледi.
4-1. Егер соттың үкімі бойынша адамға негізгі жазамен қатар қосымша жаза тағайындалса, онда соттылықтың жойылу мерзімі негізгі және қосымша жаза түрлерін өтеу кезінен бастап есептеледі.
4-2. Адам әртүрлі ауырлық дәрежесіне жататын қылмыстар үшін қылмыстардың жиынтығы бойынша немесе үкімдердің жиынтығы бойынша сотталған кезде соттылық әрбір қылмыс үшін жеке жойылады, бұл ретте жойылу мерзімі қылмыстардың жиынтығы немесе үкімдердің жиынтығы бойынша жазаны өтеу кезінен бастап есептеледі.
5. Егер сотталған адам жазаны өтегеннен кейiн өзiн мiнсiз ұстаса, сот оның өтiнiшi бойынша соттылықты жою мерзiмi өткенге дейiн одан соттылықты алып тастай алады.
Бұл норма ауыр немесе аса ауыр қылмыстары үшiн бас бостандығынан айыруға сотталған адамдарға, сондай-ақ қылмыстардың қауiптi немесе аса қауiптi қайталануы жағдайында жаза тағайындалған адамдарға қолданылмайды.
6. Егер сотталған адам соттылықты жою мерзiмi өткенге дейiн тағы да қылмыс жасаса, соттылықты жою мерзiмi тоқтатылады. Бiрiншi қылмыс бойынша соттылықты жою мерзiмi соңғы қылмысы үшiн негiзгi және қосымша жазаны iс жүзiнде өтегеннен кейiн қайта есептеледi. Бұл жағдайда адам екi қылмыстың ең ауыры үшiн соттылық мерзiмi өткенге дейiн олар үшiн сотталған деп есептеледi.
7. Соттылықты жою немесе алу соттылыққа байланысты барлық құқықтық зардаптардың күшiн жояды.
Ескерту. 77-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2007.01.08 N 210, 2009.07.10 N 177-IV, 2009.12.10 № 227-IV (2010 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

6-бөлім
Кәмелетке толмағандардың қылмыстық
жауаптылығы

78-бап. Кәмелетке толмағандардың қылмыстық жауаптылығы

1. Осы бөлімнің күшi қолданылатын кәмелетке толмағандар деп қылмыс жасаған кезге қарай жасы он төртке толған, бiрақ он сегiзге толмаған адамдар танылады.
2. Қылмыс жасаған кәмелетке толмағандарға жаза тағайындалуы мүмкiн не оларға тәрбиелiк әсерi бар мәжбүрлеу шаралары қолданылуы мүмкiн.
Ескерту. 78-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47 Заңымен.

79-бап. Кәмелетке толмағандарға тағайындалатын жаза
түрлерi

1. Кәмелетке толмағандарға тағайындалатын жаза түрлерi:
а) айыппұл;
б) белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру;
в) қоғамдық жұмыстарға тарту;
г) түзеу жұмыстары;
г-1) бас бостандығын шектеу;
д) (алынып тасталды)
е) бас бостандығынан айыру болып табылады.
2. Айыппұл кәмелетке толмай сотталған адамның дербес табысы немесе өндiрiп алуға жарайтын мүлкi болған жағдайда ғана тағайындалады. Айыппұл оннан бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде тағайындалады.
3. Кәмелетке толмағандарға белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге тағайындалады.
4. Қоғамдық жұмыстарға тарту қырық сағаттан жүз алпыс сағатқа дейiнгi мерзiмге тағайындалады, ол кәмелетке толмаған адамның қолынан келетiн жұмысты орындауы болып табылады және ол оны оқудан немесе негiзгi жұмысынан бос уақытында атқарады. Он алты жасқа толмаған адамдардың бұл жаза түрiн орындауының ұзақтығы күнiне екi сағаттан, ал он алтыдан он сегiз жасқа дейiнгi адамдар үшiн күнiне үш сағаттан аспауы керек.
5. Түзеу жұмыстары сот үкiм шығарған кезде он алты жасқа жеткен кәмелетке толмаған адамдарға бiр жылға дейiнгi мерзiмге тағайындалады.
5-1. Кәмелетке толмағандарға бас бостандығын шектеу бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге тағайындалады.
6. (алынып тасталды)
7. Кәмелетке толмағандарға бас бостандығынан айыру он жылдан аспайтын, ал ауырлататын мән-жайларда кiсi өлтiргенi үшiн немесе қылмыстардың жиынтығы бойынша қылмыстардың бiреуi ауырлататын мән-жайларда кiсi өлтiргенi үшiн - он екi жылдан аспайтын мерзiмге тағайындалуы мүмкiн. Кішігірім ауырлықтағы қылмыс жасаған немесе орташа ауырлықтағы қылмысты бірінші рет жасаған кәмелетке толмағандарға бас бостандығынан айыру тағайындалмайды.
8. Кәмелетке толмай сотталған адамдар бас бостандығынан айыруды:
а) бас бостандығынан айыруға бiрiншi рет сотталған еркек жынысты кәмелетке толмағандар, сондай-ақ әйел жынысты кәмелетке толмағандар - жалпы режимдегi тәрбиелеу колонияларында;
б) бұрын бас бостандығынан айыру жазасын өтеген еркек жынысты кәмелетке толмағандар - күшейтiлген режимдегi тәрбиелеу колонияларында өтейдi.
9. Қоғамдық қауiптiлiк сипатына және дәрежесiне, кiнәлi адамның жеке басына және басқа да мән-жайларға қарай сот қабылданған шешiмнiң себебiн көрсете отырып, еркек жынысты кәмелетке толмай сотталған адамның бас бостандығынан айыруды жалпы режимдегi тәрбиелеу колониясында өтеуiн тағайындауы мүмкiн.
10. Сот жазаны орындаушы органға кәмелетке толмай сотталған адаммен қарым-қатынас кезiнде оның жеке басының белгiлi бiр ерекшелiктерiн ескеру туралы нұсқау беруi мүмкiн.
Ескерту. 79-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47 , 2002.12.21 N 363 , 2004.12.09 N 10 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

80-бап. Кәмелетке толмаған адамға жаза тағайындау

1. Кәмелетке толмаған адамға жаза тағайындау кезiнде осы Кодекстiң 52-бабында көзделген мән-жайлардан басқа, оның өмiрi мен тәрбиесiнiң жағдайлары, психикалық даму деңгейi, жеке басының өзге де ерекшелiктерi, сондай-ақ оған жасы үлкен адамдардың ықпалы ескерiледi.
2. Кәмелетке толмаған жас жеңiлдететiн мән-жай ретiнде басқа да жеңiлдететiн және ауырлататын мән-жайлармен жиынтықта ескерiледi.

81-бап. Кәмелетке толмағандарды қылмыстық жауаптылықтан
және жазадан босату

1. Кiшiгiрiм ауырлықтағы қылмыс жасаған немесе бiрiншi рет орташа ауырлықтағы қылмыс жасаған кәмелетке толмаған адамды, егер оны қылмыстық жауаптылыққа тартпай-ақ түзеуге болады деп белгiленсе, сот оны қылмыстық жауаптылықтан босатуы мүмкiн. Бұл ретте оған осы Кодекстiң 82-бабында көзделген тәрбиелiк әсерi бар мәжбүрлеу шаралары қолданылуы мүмкiн.
2. Кiшiгiрiм немесе орташа ауырлықтағы қылмыс жасағаны үшiн бiрiншi рет сотталған кәмелетке толмаған адамды, егер оны түзеуге осы Кодекстiң 82-бабында көзделген тәрбиелiк әсерi бар мәжбүрлеу шараларын қолдану жолымен қол жеткiзуге болады деп танылса, сот оны жазадан босатуы мүмкiн.
3. Адамның қайтыс болуымен немесе денсаулығына ауыр зиян келтірумен байланысты емес ауыр қылмысты бірінші рет жасаған кәмелетке толмаған баланы сот осы Кодекстің 67-бабының үшінші бөлігінде көзделген жағдайларда қылмыстық жауаптылықтан босатуы мүмкін.
Ескерту. 81-бап жаңа редакцияда - ҚР 2004.12.09 N 10 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

82-бап. Тәрбиелiк әсерi бар мәжбүрлеу шаралары

1. Сот кәмелетке толмаған адамға тәрбиелiк әсерi бар мынадай мәжбүрлеу шараларын тағайындауы мүмкiн:
а) ескерту;
б) ата-аналарының немесе олардың орнындағы адамдардың не мамандандырылған мемлекеттiк органның қадағалауына беру;
в) келтiрiлген зиянды қалпына келтiру мiндетiн жүктеу;
г) бос уақытын шектеу және кәмелетке толмаған адамның жүрiс-тұрысына ерекше талаптар белгiлеу;
д) ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымына орналастыру;
е) жәбірленушіден кешірім сұрау міндеттемесін жүктеу.
2. Кәмелетке толмаған адамға бiр мезгiлде тәрбиелiк әсерi бар бiрнеше тәрбиелеу шаралары тағайындалуы мүмкiн.
Ескерту. 82-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

83-бап. Тәрбиелік әсері бар мәжбүрлеу шараларының мазмұны
және оларды қолдану мерзімдері

Ескерту. 83-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Ескерту кәмелетке толмаған адамға оның әрекетiмен келтiрiлген зиянды түсiндiруден және осы Кодексте көзделген қылмыстарды қайталап жасаудың зардаптарын түсiндiруден тұрады.
2. Қадағалауға беру ата-аналарына немесе олардың орнындағы адамдарға не мамандандырылған мемлекеттiк органға кәмелетке толмаған адамға тәрбиелiк әсер ету және оның мiнез-құлқын бақылау жөнiнде мiндеттер жүктеуден тұрады.
3. Келтiрiлген зиянды қалпына келтiру мiндетi кәмелетке толмаған адамның мүлiктiк жағдайын және оның тиістi еңбек дағдысы болуын есепке ала отырып жүктеледi.
4. Кәмелетке толмаған адамның бос уақытын шектеу және оның жүрiс-тұрысына ерекше талаптар белгiлеу, белгiлi бiр орындарға баруға, бос уақыттың белгiлi бiр нысанын, оның iшiнде механикалық көлiк құрамын басқаруға байланысты нысанын пайдалануға тыйым салуды, тәулiктiң белгiлi бiр уақытынан кейiн үйден тыс жерде болуын, мамандандырылған мемлекеттiк органның рұқсатынсыз басқа жерлерге баруын шектеудi көздеуi мүмкiн. Кәмелетке толмаған адамға бiлiм беру мекемесiне қайта оралу, оқуын жалғастыру немесе аяқтау, не мамандандырылған мемлекеттiк органның көмегiмен жұмысқа орналасу талабы да қойылуы мүмкiн. Осы тiзбе толық болып табылмайды.
5. Алты айдан екі жылға дейінгі мерзімге ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымына орналастыруды сот орташа ауырлықтағы немесе ауыр қылмысты қасақана жасаған кәмелетке толмаған адамға тағайындауы мүмкін. Аталған ұйымдарда болу адамның кәмелетке толуына байланысты, сондай-ақ түзетудi қамтамасыз етушi мамандандырылған мемлекеттiк органның қорытындысы негiзiнде сот кәмелетке толмаған адам өзiнiң түзелуi үшiн бұдан әрi бұл шараны қолдануды қажет етпейдi деген тұжырымға келсе, мерзiмнен бұрын тоқтатылуы мүмкiн.
6. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында болуды осы баптың бесiншi бөлiгiнде көзделген мерзiм бiткеннен кейiн ұзартуға тек кәмелетке толмаған адамның жалпы бiлiм беретiн немесе кәсiптiк даярлығын аяқтауы қажет болған жағдайда ғана жол берiледi, бiрақ ол кәмелетке толғанға дейiнгiсiнен аспауы керек.
7. Кәмелетке толмағандардың ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында болуының тәртібі мен шарттары Қазақстан Республикасының заңдарымен айқындалады.
8. Кәмелетке толмаған бала келтірген зияны үшін жәбірленушіден өзі кешірім сұрайды.
9. Осы Кодекстің 82-бабы бірінші бөлігінің б) және г) тармақтарында көзделген тәрбиелік ықпалы бар мәжбүрлеу шараларын қолдану мерзімі кішігірім ауырлықтағы қылмыс жасаған кезде ұзақтығы – алты айдан бір жылға дейін, орташа ауыр қылмыс жасаған кезде – бір жылдан екі жылға дейін және ауыр қылмыс жасаған кезде екі жылдан үш жылға дейін белгіленеді.
10. Кәмелетке толмаған бала тәрбиелік ықпалы бар мәжбүрлеу шараларын жүйелі түрде орындамаған жағдайда, егер осы Кодекстің 69-бабының 1-бөлігінде белгіленген ескіру мерзімі өтпесе, мамандандырылған мемлекеттік органның ұсынысы бойынша сот бұл шараның күшін жояды және материалдар кәмелетке толмаған баланы қылмыстық жауаптылыққа тарту үшін жіберіледі.
Ескерту. 83-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

84-бап. Кәмелетке толмағандарды жазаны өтеуден шартты
түрде мерзiмiнен бұрын босату

Жазаны өтеуден шартты түрде мерзiмiнен бұрын босату кәмелетке толмаған жаста қылмыс жасап бас бостандығынан айыруға, бас бостандығын шектеуге немесе түзету жұмыстарына сотталған адамдарға:
а) кiшiгiрiм немесе орташа ауырлықтағы қылмысы үшiн сот тағайындаған жаза мерзiмiнiң кемiнде төрттен бiрiн;
б) ауыр қылмысы үшiн сот тағайындаған жазаның кемiнде үштен бiрiн; <*>
в) адам өмiрiне қол сұғумен ұштаспаған аса ауыр қылмысы үшiн сот тағайындаған жаза мерзiмiнiң кемiнде жартысын;
г) адам өмiрiне қол сұғумен ұштасқан аса ауыр қылмысы үшiн сот тағайындаған жазаның кемiнде үштен екiсiн нақты өтегеннен кейiн қолданылуы мүмкiн.
Ескерту. 84-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.09 N 10, 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

85-бап. Ескiру мерзiмi

Осы Кодекстiң 69 және 75-баптарында көзделген ескiру мерзiмi кәмелетке толмағандарды қылмыстық жауаптылықтан немесе оның жазасын өтеуiнен босату кезiнде тең жартысына қысқартылады.

86-бап. Соттылықты жою мерзiмдерi

Он сегiз жасқа толғанға дейiн қылмыс жасаған адамдар үшiн осы Кодекстiң 77-бабында көзделген соттылықты жою мерзiмдерi қысқартылады және тиiсiнше:
а) бас бостандығынан айыруға қарағанда жазаның неғұрлым жеңiл түрлерiн өтегеннен кейiн төрт айға;
б) кiшiгiрiм немесе орташа ауырлықтағы қылмысы үшiн бас бостандығынан айыруды өтегеннен кейiн бiр жылға;
в) ауыр және аса ауыр қылмысы үшiн бас бостандығынан айыруды өтегеннен кейiн үш жылға тең болады.

87-бап. Осы бөлiмнiң ережелерiн он сегiз бен жиырма
бір жас аралығындағы адамдарға қолдану

Ескерту. 87-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Он сегiз бен жиырма бір жас аралығындағы қылмыс жасаған адамдарға жасаған әрекетiнiң сипатын және жеке басын ескере отырып, сот ерекше жағдайларда, оларға ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарына орналастыруды қоспағанда, осы бөлiмнiң ережелерiн қолдана алады.
Ескерту. 87-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7-бөлім
Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу
шаралары

88-бап. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын
қолдану негiздерi

1. Сот медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын:
а) есi дұрыс емес жағдайда осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiндегi баптарда көзделген әрекеттердi жасаған;
б) қылмыс жасағаннан кейiн психикасы жазаны тағайындау немесе орындау мүмкiн емес болып бұзылған;
в) қылмыс жасаған және есiнiң дұрыстығын жоққа шығармайтын психикасының бұзылуынан зардап шегетiн;
г) қылмыс жасаған және алкоголизмнен немесе нашақорлықтан не уытқұмарлықтан емдеуге мұқтаж деп танылған адамдарға тағайындауы мүмкiн.
2. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде аталған адамдарға медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары психикасының бұзылуы бұл адамдардың өзге елеулi зиян келтiру мүмкiндiгiне не өзiне немесе басқа адамдарға қауiп төндiруiне байланысты жағдайларда ғана тағайындалады.
3. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын орындаудың тәртiбi Қазақстан Республикасының Қылмыстық-атқарушылық кодексiмен және денсаулық сақтау саласындағы заңнамасымен белгiленедi. P950514
4. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде аталған және өзiнiң психикалық жағдайы бойынша қауiп келтiрмейтiн адамдар жөнiнде сот бұл адамдарды емдеу немесе Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасында көзделген тәртiппен психиатриялық-неврологиялық ұйымдарға жiберу туралы мәселенi шешу үшiн денсаулық сақтау органдарына қажеттi материалдар жiбере алады.
Ескерту. 88-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

89-бап. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын
қолдану мақсаттары

Осы Кодекстiң 88-бабының бiрiншi бөлiгiнде аталған адамдарды емдеу немесе олардың психикалық жағдайын жақсарту, сондай-ақ олардың осы Кодекстiң Ерекше бөлiмiндегi баптарда көзделген жаңа әрекеттердi жасауын болғызбау медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолданудың мақсаттары болып табылады.

90-бап. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларының
түрлерi

1. Сот медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларының:
а) емханалық мәжбүрлеп қадағалау және психиатрда емделу;
б) жалпы үлгiдегi психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу;
в) мамандандырылған үлгiдегi психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу;
г) интенсивтi қадағаланатын мамандандырылған үлгiдегi психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу түрлерiн тағайындауы мүмкiн.
2. Есi дұрыс күйiнде жасалған қылмысы үшiн сотталған, бiрақ алкоголизмнен, нашақорлықтан (уытқұмарлықтан) емдеудi не психикасының есi дұрыстығын жоққа шығармайтындай бұзылуынан емдеудi қажет ететiн адамдарға сот жазамен бiрге емханалық мәжбүрлеп қадағалау және психиатрда емдеу түрiнде медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын тағайындауы мүмкiн.

91-бап. Емханалық мәжбүрлеп қадағалау және психиатрда
емдеу

Егер адам өзiнiң психикалық жай-күйi бойынша психиатриялық стационарға орналастырып емдеудi қажет етпесе, осы Кодекстiң 88-бабында көзделген негiздер болған жағдайда емханалық мәжбүрлеп қадағалау және психиатрда емдеу тағайындалуы мүмкiн.

92-бап. Психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу

1. Егер адамның психикасының бұзылу сипаты тек психиатриялық стационарда ғана жүзеге асырыла алатын емдеудiң, күтудiң, ұстаудың және қадағалаудың шарттарын талап ететiн болса, осы Кодекстiң 88-бабында көзделген негiздер болған жағдайда психиатриялық стационарда осындай мәжбүрлеп емдеу тағайындалуы мүмкiн.
2. Жалпы үлгiдегi психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу өзiнiң психикалық жай-күйi мен жасаған қоғамдық қауiптi әрекетiнiң сипаты бойынша стационарлық емдеу мен қадағалауды қажет ететiн, бiрақ интенсивтi қадағалауды қажет етпейтiн адамға тағайындалуы мүмкiн.
3. Мамандандырылған үлгiдегi психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу өзiнiң психикалық жай-күйi мен жасаған қоғамдық қауіпті әрекетiнiң сипаты бойынша тұрақты қадағалауды талап ететiн адамға тағайындалуы мүмкiн.
4. Интенсивтi қадағалайтын мамандандырылған үлгiдегi психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу өзiнiң психикалық жай-күйi мен жасаған қоғамдық қауiптi әрекетiнiң сипаты бойынша өзiне немесе басқа адамдарға айрықша қауiптi болған тұрақты және интенсивтi қадағалауды талап ететiн адамға тағайындалуы мүмкiн.

93-бап. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын
ұзарту, өзгерту және тоқтату

1. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын ұзартуды, өзгертудi және тоқтатуды психиатр-дәрiгерлер комиссиясының қорытындысы негiзiнде мәжбүрлеп емдеудi жүзеге асыратын мекеме әкiмшiлiгiнiң ұсынуы бойынша сот белгiлейдi.
2. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шарасы белгiленген адам сотқа осындай шараны тоқтату туралы немесе өзгерту туралы ұсыныс енгiзу үшiн негiздердiң бар екенi жөнiндегi мәселенi шешу үшiн кемiнде алты айда бiр рет психиатр-дәрiгерлер комиссиясында куәландырылып отыруға тиiс. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шарасын қолдануды тоқтату немесе өзгерту үшiн негiздер болмаған кезде мәжбүрлеп емдеудi жүзеге асыратын мекеменiң әкiмшiлiгi мәжбүрлеп емдеудi ұзарту үшiн сотқа қорытынды бередi. Мәжбүрлеп емдеудi бiрiншi ұзарту емдеу басталған кезден бастап алты ай өткеннен кейiн жүргiзiлуi мүмкiн, мәжбүрлеп емдеудi одан кейiн ұзарту жыл сайын жүргiзiледi.
3. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шарасын өзгертудi немесе тоқтатуды адамның психикалық жай-күйi өзгерiп, бұрын тағайындалған шараны қолдану қажет болмай қалған немесе медициналық сипаттағы өзге мәжбүрлеу шарасын тағайындау қажет болған жағдайда сот жүзеге асырады.
4. Психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеудi қолдану тоқтатылған жағдайда сот мәжбүрлеп емдеуде болған адам жөнiнде қажеттi материалдарды оны емдеу немесе психиатриялық-неврологиялық ұйымға жiберу туралы мәселенi Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасында көзделген тәртiппен шешу үшiн денсаулық сақтау органдарына беруi мүмкiн.
Ескерту. 93-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

94-бап. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын
қолданғаннан кейiн жаза тағайындау

1. Қылмыс жасағаннан кейiн немесе жазасын өтеу кезiнде өз iс-әрекетi үшiн өзiне есеп беру немесе оларға ие болу мүмкiндiгiнен айыратын психикалық аурумен науқастанған адамға, егер ескiру мерзiмi өтпесе немесе оны қылмыстық жауаптылық пен жазадан босатуға негiз болмаса, ол сауыққаннан кейiн сот жаза қолдана алады.
2. Психикасы қылмыс жасағаннан кейiн бұзылған адам емделген жағдайда жаза тағайындау немесе оны жаңарту кезiнде адамға психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу қолданылған уақыт психиатриялық стационарда болған бiр күнi бас бостандығынан айырудың бiр күнi есебiмен жазалау мерзiмiне есептеледi.

95-бап. Жазаны орындауға қосылған медициналық сипаттағы
мәжбүрлеу шаралары

1. Осы Кодекстiң 88-бабының бiрiншi бөлiгiнің в) тармағында көзделген жағдайда медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шарасы - бас бостандығынан айыру орнында, ал сотталған адам жөнiндегi өзге де жаза түрлерi амбулаториялық-психиатриялық көмек көрсететiн денсаулық сақтау ұйымдарында орындалады.
1-1. Осы Кодекстiң 88-бабының бiрiншi бөлiгiнің г) тармағында көзделген жағдайда медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары – бас бостандығынан айыру орнында, ал өзге жазалау түрлеріне сотталғандарға қатысты денсаулық сақтау ұйымдарында орындалады.
2. Сотталған адамның стационарлық емдеудi талап ететiн психиатриялық жай-күйi өзгерген кезде сотталған адамды психиатриялық стационарға немесе өзге де емдеу мекемесiне орналастыру Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңдарында көзделген тәртiп пен негiздер бойынша жүргiзiледi.
3. Аталған мекемелерде болған уақыт жазаны өтеу мерзiмiне есептеледi. Сотталған адамның аталған мекемелерде одан әрi емделуi қажет болмай қалған кезде көшiрме Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңдарында көзделген тәртiп бойынша жасалады.
4. Жазаны орындауға қосылған медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шарасының қолдануын тоқтатуды жазаны орындаушы органның ұсынуы бойынша психиатр-дәрiгерлер комиссиясының қорытындысы негiзiнде сот жүргiзедi.
Ескерту. 95-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

ЕРЕКШЕ БӨЛIМ

1-тарау. Жеке адамға қарсы қылмыс

96-бап. Адам өлтiру

1. Адам өлтіру, яғни басқа адамға құқыққа қарсы қасақана қаза келтiру -
алты жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Адам өлтіру:
а) екi немесе одан көп адамдарды;
б) осы адамның қызметтiк iс-әрекетiн жүзеге асыруына не кәсiби немесе қоғамдық борышын орындауына байланысты адамды немесе оның жақындарын;
в) дәрменсiз жағдайда екендiгi айыпкерге белгiлi адамды, сол сияқты адамды ұрлаумен ұштасқан;
г) жүктi екендiгi айыпкерге белгiлi әйелдi;
д) аса қатыгездiкпен жасалған;
е) көптеген адамдардың өмiрiне қауiптi тәсiлмен жасалған;
ж) адамдар тобы, алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы жасаған;
з) пайда табу мақсатымен, сол сияқты жалданып не қарақшылықпен, қорқытып алушылықпен не бандитизммен ұштасқан;
и) бұзақылық ниетпен;
к) басқа қылмысты жасыру немесе оны жасауды жеңiлдету мақсатымен жасалған, сол сияқты зорлауға немесе жыныстық қатынас сипатындағы күш қолдану әрекеттерiмен ұштасқан;
л) әлеуметтiк, ұлттық, нәсiлдiк, дiни өшпендiлiк немесе араздық не қанды кек себебi бойынша;
м) жәбiрленушiнiң мүшелерiн немесе тінiн пайдалану мақсатымен жасалған;
н) бірнеше рет жасалған адам өлтіру;
о) кәмелетке толмағандығы белгілі баланы өлтіру;
п) ұйымдасқан топпен адам өлтіру –
мүлкiн тәркiлеу арқылы немесе онсыз он жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға не мүлкiн тәркiлеу арқылы немесе онсыз өмiр бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 96-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2009.07.10 N 175-IV, 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен; 03.07.2013 № 121-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық заңымен.

97-бап. Жаңа туған сәбидi анасының өлтiруi

Анасының өзiнiң жаңа туған сәбиiн туып жатқан кезiнде, сол сияқты одан кейiнгi кезеңде психикасын бұзатын жағдайда немесе есiнiң дұрыстығын жоққа шығармайтын психикасы бұзылуы жағдайында өлтiруi -
төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

98-бап. Жан күйзелiсi жағдайында болған адам өлтiру

1. Жәбiрленушiнiң күш қолдануынан, қорлауынан немесе ауыр балағаттауынан не өзге де заңға қарсы немесе моральға жат iс-әрекетiнен (әрекетсiздiгiнен) болған кенет пайда болған жан күйзелiсi (аффект) жағдайында, сонымен бiрдей жәбiрленушiнiң жүйелi түрдегi заңға қарсы немесе моральға жат мiнез-құлқына байланысты туындаған ұзаққа созылған психиканы бұзатын жай-күйде адам өлтiру -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде аталған мән-жайлар кезiнде жасалған екi немесе одан да көп адамды өлтiру -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 98-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

99-бап. Қажеттi қорғаныс шегiнен шығу кезiнде жасалған
кiсi өлтіру

Қажеттi қорғаныс шегiнен шығу кезiнде жасалған кiсi өлтiру -
екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

100-бап. Қылмыс жасаған адамды ұстау үшiн қажеттi
шаралардың шегiнен шығу кезiнде жасалған кiсi
өлтiру

Қылмыс жасаған адамды ұстау үшiн қажеттi шаралардың шегiнен шығу кезiнде жасалған кiсi өлтiру -
үш жылға дейiн мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

101-бап. Абайсызда кiсi өлтiру

1. Абайсызда кiсi өлтiру -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсызда екi немесе одан көп адамды өлтiру -
бес жылға дейiн мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

102-бап. Өзiн-өзi өлтiруге дейiн жеткiзу

1. Адамды өзiн-өзi өлтiруге жеткiзу немесе жәбiрленушiнi қорқыту, оған қатыгездiкпен қарау немесе оның адамдық қасиетiн ұдайы қорлау жолымен өзiн-өзi өлтiруге баруға дейiн жеткiзу -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Кiнәлi адамға материалдық немесе өзге де тәуелдiлiктегi адамға қатысты жасалған дәл сол әрекет -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

103-бап. Денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтiру

1. Адамның өмiрiне қауiптi немесе көруден, тiлден, естуден қандай да болсын органнан айрылуға немесе органның қызметiн жоғалтуға немесе бет-әлпетiнiң қалпына келтiргiсiз бұзылуына әкеп соққан денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтiру, сондай-ақ өмiрге қауiптi немесе еңбек қабiлетiнiң кемiнде үштен бiрiн тұрақты түрде жоғалтуға ұштасқан немесе кiнәлiге мәлiм кәсiби еңбек қабiлетiн немесе түсiк тастауға, психикасын бұзуға, есiрткiмен немесе уытты умен ауыруға душар еткен денсаулықтың бұзылуын тудырған денсаулыққа өзге зиян келтiрген қасақана ауыр зиян келтiру -
үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекет:
а) екi немесе одан да көп адамға қатысты;
б) адамның қызметтiк жұмысын немесе кәсiптiк немесе қоғамдық борышын орындауға байланысты оған немесе оның жақындарына қатысты;
в) кiнәлiге дәрменсiз күйде екенi белгiлi, сонымен бiрдей адамды ұрлауға немесе кепiлге алуға ұштасқан адамға қатысты;
г) аса қатыгездiкпен;
д) алдын ала сөз байласқан адамдар тобы немесе ұйымдасқан топ жасаса;
е) жалдау бойынша;
ж) бұзақылық ниетпен;
з) әлеуметтiк, ұлттық, нәсiлдiк, дiни өшпендiлiк немесе араздық тұрғысында;
и) жәбiрленушiнiң мүшелерiн немесе тінiн пайдалану мақсатында;
к) бірнеше рет жасалса;
л) көрінеу кәмелетке толмаған балаға қатысты жасалса -
төрт жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, абайсызда жәбiрленушiнiң өлiмiне әкеп соққан әрекеттер -
бес жылдан он жылға дейiн мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту.103-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

104-бап. Денсаулыққа қасақана орташа ауырлықтағы зиян
келтiру

1. Адамның өмiрiне қауiптi емес және осы Кодекстiң 103-бабында көрсетiлген зардаптарға әкеп соқпаған, бiрақ денсаулықты ұзақ уақытқа бұзылуға немесе жалпы еңбек қабiлетiнiң кемiнде үштен бiрiн айтарлықтай тұрақты жоғалтуға әкеп соққан денсаулыққа қасақана орташа ауырлықтағы зиян келтiру -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекет:
а) екi немесе одан да көп адамға қатысты;
б) адамның қызметтiк жұмысын жүзеге асыруға не кәсiптiк немесе қоғамдық борышын орындауға байланысты оған немесе оның жақындарына қатысты;
в) аса қатыгездiкпен, сол сияқты кiнәлiге дәрменсiз күйде екенi белгiлi адамға қатысты;
г) ұйымдасқан топпен;
д) бұзақылық ниетпен;
е) әлеуметтiк, ұлттық, нәсiлдiк, дiни жеккөру немесе араздық тұрғысында;
ж) бірнеше рет жасалса;
з) көрінеу кәмелетке толмаған балаға қатысты жасалса -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 104-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.09 N 10, 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

105-бап. Денсаулыққа қасақана жеңiл зиян келтiру

Ескерту. 105-бап алып тасталды - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

106-бап. <*>

Ескерту. 106-бап алынып тасталды - ҚР 2004.12.09 N 10 Заңымен.

107-бап. Азаптау

1. Ұдайы ұрып-соғу немесе өзге күш қолдану әрекеттерi жолымен тән зардабын немесе психикалық зардап шегу, егер бұл осы Кодекстiң 103 және 104-баптарында көзделген зардаптарға әкеп соқпаса, -
елу айлық есептiк көрсеткiштен жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекет:
а) көрiнеу кәмелетке толмаған немесе кiнәлiге дәрменсiз күйде екендiгi белгiлi не кiнәлiге материалдық немесе өзге тәуелдiлiктегi адамға, сол сияқты ұрланған не кепiл ретiнде қолға түсiрген адамға қатысты;
б) екi немесе одан да көп адамға қатысты;
в) кiнәлiге жүктiлiк жағдайында екендiгi белгiлi әйелге қатысты;
г) азаптап;
д) жалдау бойынша;
е) әлеуметтiк, ұлттық, нәсiлдiк, дiни өшпендiлiк немесе араздық тұрғысында жасалған әрекет, -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 107-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

108-бап. Денсаулыққа жан күйзелiсi жағдайында
зиян келтiру

Жәбiрленушiнiң тарапынан болған зорлықтан, қорлаудан немесе ауыр тiл тигiзуден не жәбiрленушiнiң өзге де құқыққа қарсы немесе моральға жат әрекеттерiнен (әрекетсiздiгiнен), сол сияқты жәбiрленушiнiң ұдайы құқыққа қарсы немесе моральға жат мiнез-құлқына байланысты туындаған ұзаққа созылған психикалық зақым келтiретiн жағдайдан болған қатты жан күйзелiсiнiң (аффект) кенеттен туындауы жағдайында денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтiру, -
айлық есептік көрсеткіштің бір жүзден екі жүзге дейінгі мөлшерінде айыппұл төлеуге, не екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 108-бап жаңа редакцияда - ҚР 2004.12.09 N 10 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

109-бап. Қажеттi қорғаныс шегiнен шығу кезiнде
денсаулыққа ауыр зиян келтiру

Денсаулыққа қажеттi қорғаныс шегiнен шығу кезiнде жасалған қасақана ауыр зиян келтiру, -
бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

110-бап. Қылмыс жасаған адамды ұстау кезiнде
денсаулыққа ауыр зиян келтiру

Қылмыс жасаған адамды ұстау үшiн қажеттi шараларды асыра қолдану кезiнде денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтiру -
екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

111-бап. Денсаулыққа абайсызда зиян келтiру

1. Денсаулыққа абайсызда ауыр зиян келтiру, -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Абайсызда екi немесе одан да көп адамның денсаулығына ауыр зиян келтiру, -
төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. (алып тасталған)
4. Абайсызда екi немесе одан да көп адамның денсаулығына орташа ауырлықтағы зиян келтiру, -
елу айлық есептiк көрсеткiштен екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сағаттан екi жүз сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 111-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363 , 2004.12.09 N 10 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

112-бап. Қорқыту

Өлтiремiн деп немесе денсаулыққа ауыр зиян келтiремiн деп, сол сияқты адамның жеке басына өзге ауыр күш көрсетемін не мүлiктi өртеп құртамын деп, жарылыс жасап немесе өзге жалпы қауiптi тәсiлмен қорқыту, бұл қорқытудың iске асатындығына қауiптенудiң жеткiлiктi негiздерiнiң бар екендiгi кезiнде, -
айлық есептiк көрсеткiштің бір жүзден екi жүзге дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 112-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

113-бап. Адамның органдары мен тiнiн алуға мәжбүр ету
немесе заңсыз алу

1. Ауыстырып салу не өзгедей пайдалану үшiн адамның органдары мен тiнiн алуға мәжбүр ету немесе заңсыз алу, сол сияқты адамның органдары мен тiнiне қатысты заңсыз мәмiлелер жасау -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекеттер:
а) кiнәлiге дәрменсiз күйде екендiгi көрiнеу белгілі адамға қатысты;
б) кәмелетке көрiнеу толмаған адамға қатысты;
в) екi немесе одан да көп адамға қатысты;
г) адамдар тобымен, алдын ала сөз байласуы бойынша адамдар тобымен немесе ұйымдасқан топпен;
д) бiрнеше рет;
е) қару немесе қару ретiнде пайдаланылатын заттарды қолданып;
ж) кiнәлiге жүктiлiк жағдайында екендiгi көрiнеу белгiлi әйелге қатысты;
з) алдау немесе сенiмге қиянат жасау жолымен;
и) өзiнің қызметтiк жағдайын пайдаланып;
к) жәбiрленушінің материалдық немесе өзге де тәуелділігін пайдаланып жасалғанда, -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз бес жылдан жетi жылға дейiнгі мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Абайсызда жәбiрленушiнің өлiмiне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соққан, осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз жетi жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 113-бап жаңа редакцияда - ҚР 2006.03.02 N 131 Заңымен.

114-бап. Медицина және фармацевтика қызметкерлерiнiң
кәсiптiк мiндеттерiн тиiсiнше орындамауы

1. Медицина және фармацевтика қызметкерлерiнiң кәсiптiк мiндеттерiне ұқыпсыз қарауы немесе адал қарамауы салдарынан оларды орындамауы немесе тиiсiнше орындамауы, егер бұл әрекет адам денсаулығына орташа ауыр зиян келтiруге әкеп соқса, -
айлық есептiк көрсеткiштiң жүзден екi жүзге дейiнгi мөлшерiнде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не бір жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Денсаулыққа ауыр зиян келтiруге әкеп соқтырған нақ сол әрекеттер, -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, айлық есептiк көрсеткiштiң екi жүзден бес жүзге дейiнгi мөлшерiнде айыппұл салуға не екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi және екiншi бөлiктерiнде көзделген, лауазымды адам жасаған әрекет, -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, айлық есептiк көрсеткiштiң үш жүзден бiр мыңға дейiнгi мөлшерiнде айыппұл салуға не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi және екiншi бөлiктерiнде көзделген, адам өлiмiне әкеп соқтырған әрекеттер, -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
5. Осы баптың төртiншi бөлiгiнде көзделген, лауазымды адам жасаған әрекеттер, -
айлық есептiк көрсеткiштiң елуден екi жүзге дейiнгi мөлшерiнде айыппұл салынып, үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 114-бап жаңа редакцияда - ҚР 2006.07.07 N 171 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

114-1-бап. Клиникалық зерттеулер жүргiзудiң және
профилактиканың, диагностиканың, емдеудiң
және медициналық оңалтудың жаңа әдiстерi
мен құралдарын қолданудың тәртiбiн бұзу

1. Медицина қызметкерiнiң клиникалық зерттеулер жүргiзу және профилактиканың, диагностиканың, емдеудiң және медициналық оңалтудың жаңа әдiстерi мен құралдарын қолдану тәртiбiн бұзуы, -
айлық есептік көрсеткіштің үш жүзден бір мыңға дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Лауазымды адам жасаған нақ сол әрекет, -
айлық есептiк көрсеткiштiң елуден екi жүзге дейiнгi мөлшерiнде айыппұл салынып, үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 114-1-баппен толықтырылды - ҚР 2006.07.07 N 171 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.16 N 186-IV , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

115-бап. Соз ауруын жұқтыру

Өзiнде соз ауруы бар екендiгiн бiлген адамның ауыр зардаптарға әкеп соқтырған осындай ауруды басқа адамға жұқтыруы, сондай-ақ екi немесе одан да көп адамға не көрiнеу кәмелетке толмаған адамға жұқтыруы, -
бес жүз айлық есептiк көрсеткiштен мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 115-бап жаңа редакцияда - ҚР 2004.12.09 N 10 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

116-бап. Адамның иммун тапшылығы вирусын (ВИЧ/ЖҚТБ)
жұқтыруы

1. Басқа адамды көрiнеу ВИЧ/ЖҚТБ-ны жұқтыру қаупiнде қалдыру,-
айлық есептiк көрсеткiштiң бір жүзден екi жүзге дейiнгi мөлшерiнде айыппұл салуға не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Өзiнде ВИЧ/ЖҚТБ бар екендiгi туралы бiлетiн адамның оны басқа адамға жұқтыруы, -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың екiншi бөлiгiнде көзделген, екi немесе одан да көп адамға қатысты, не көрiнеу кәмелетке толмағандарға қатысты жасалған әрекет, -
төрт жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Медицина қызметкерiнiң, сол сияқты тұрмыстық немесе өзге халыққа қызмет көрсету ұйымы қызметкерiнiң өздерiнiң кәсiптiк мiндеттерiн тиiсiнше орындамауының салдарынан басқа адамға ВИЧ/ЖҚТБ-ны жұқтыруы, -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 116-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

117-бап. Заңсыз аборт жасау

1. Тиiстi бағдардағы жоғары медициналық бiлiмi жоқ адамның аборт жасауы, -
бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не дәл сол мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Тиiстi бағдардағы жоғары медициналық бiлiмi бар адамның заңсыз аборт жасауы, -
бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, екі жыл мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
3. Тиiстi бейіндегі жоғары медициналық бiлiмi жоқ адамның аборт жасауы не тиiстi бейіндегі жоғары медициналық бiлiмi бар адамның бiрнеше рет заңсыз аборт жасауы, -
үш жылға дейінгі мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Абайсызда жәбiрленушiнiң өлуiне не оның денсаулығына ауыр зиян келтiруге әкеп соққан заңсыз аборт жасау, -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз жеті жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 117-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

118-бап. Науқасқа көмек көрсетпеу

1. Заңға сәйкес немесе арнайы ереже бойынша көмек көрсетуге мiндеттi адамның дәлелдi себептерсiз науқасқа көмек көрсетпеуi, егер бұл абайсызда науқастың денсаулығына орташа ауырлықтағы зиян келтiруге әкеп соқса, -
елу айлық есептiк көрсеткiштен жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Дәл сол әрекет, егер ол абайсызда науқастың өлуiне, не оның денсаулығына ауыр зиян келтiруге әкеп соқса, -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 118-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

119-бап. Қауiптi жағдайда қалдыру

1. Өмiрiне немесе денсаулығына қауiптi жағдайдағы және сәбилiгiне, қарттығына, науқастығына немесе өзге де дәрменсiз күйiнiң салдарынан өзiн-өзi сақтап қалу шараларын қабылдау мүмкiндiгiнен айырылған адамды көрiнеу көмексiз қалдыру, кiнәлi кiсiнiң ол адамға көмек көрсету мүмкiндiгi болған және ол адамға қамқорлық жасауға мiндеттi болған не оны өмiрiне немесе денсаулығына қауiптi күйде өзi қалдырған жағдайларда, -
елу айлық есептiк көрсеткiштен жүз айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде айыппұл салуға, не жүз жиырма сағаттан жүз сексен сағатқа дейiн мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Көмексiз қалдырған адамның абайсызда өлуiне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекет, -
айлық есептiк көрсеткiштің бес жүзден бiр мыңға дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 119-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

120-бап. Зорлау

1. Зорлау, яғни жәбірленушіге немесе басқа адамдарға күш қолданып немесе оны қолданбақшы болып қорқытып не жәбірленушінің дәрменсіз күйін пайдаланып жыныстық қатынас жасау –
үш жылдан бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Зорлауды:
а) адамдар тобы, алдын ала сөз байласқан адамдар тобы немесе ұйымдасқан топ жасаса;
б) өлтіремін деп қорқытумен ұштасып, сондай-ақ жәбірленушіге немесе басқа адамдарға қатысты аса қатыгездікпен жасалса;
в) жәбірленушінің соз ауруын жұқтырып алуына әкеп соқтырса;
г) бірнеше рет жасалса –
бес жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген әрекеттер, егер олар:
а) абайсызда жәбірленушінің қайтыс болуына әкеп соқтырса;
б) абайсызда жәбірленушінің денсаулығына ауыр зиян келтіруге, оның АИТВ/ЖИТС-ын жұқтырып алуына немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқтырса;
в) көрінеу кәмелетке толмаған балаға қатысты жасалса;
г) қоғамдық зілзала жағдайларын пайдалана отырып немесе жаппай тәртіпсіздік барысында жасалса;
д) кәмелетке толмаған баланы тәрбиелеу жөніндегі міндеттер заңмен жүктелген ата-ана, педагог не өзге де адам кәмелетке толмаған балаға қатысты жасаса, -
сегіз жылдан он бес жылға дейінгі мерзімге, ал д) тармағында көзделген жағдайларда, - белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге айыра отырып, сегіз жылдан он бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бірінші, екінші немесе үшінші бөліктерінде көзделген әрекеттер, егер олар көрінеу он төрт жасқа толмаған жәбірленушіге қатысты жасалса, -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге жазаланады.
Ескерту. 120-бап жаңа редакцияда - ҚР 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

121-бап. Нәпсіқұмарлық сипаттағы күш қолдану іс-әрекеттері

1. Еркек пен еркектің жыныстық қатынасы, әйел мен әйелдің жыныстық қатынасы немесе жәбірленушіге немесе басқа адамдарға күш қолданып немесе оны қолданбақшы болып қорқытып не жәбірленушінің дәрменсіз күйін пайдаланып жасалған нәпсіқұмарлық сипаттағы өзге де іс-әрекеттер, -
үш жылдан бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол іс-әрекеттерді:
а) адамдар тобы, алдын ала сөз байласқан адамдар тобы немесе ұйымдасқан топ жасаса;
б) өлтіремін деп қорқытумен ұштасқан, сондай-ақ жәбірленушіге немесе басқа адамдарға қатысты аса қатыгездікпен жасаса;
в) жәбірленушінің соз ауруын жұқтырып алуына әкеп соқтырса;
г) бірнеше рет жасалса, -
бес жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген әрекеттер, егер олар:
а) абайсызда жәбірленушінің қайтыс болуына әкеп соқтырса;
б) абайсызда жәбірленушінің денсаулығына ауыр зиян келтіруге, оның АИТВ/ЖИТС-ын жұқтырып алуына немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқтырса;
в) көрінеу кәмелетке толмаған адамға қатысты жасалса;
г) кәмелетке толмаған баланы тәрбиелеу жөніндегі міндеттер заңмен жүктелген ата-ана, педагог не өзге де адам кәмелетке толмаған балаға қатысты жасаса, -
сегіз жылдан он бес жылға дейінгі мерзімге, ал г) тармағында көзделген жағдайларда, - белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге айыра отырып, сегіз жылдан он бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бірінші, екінші немесе үшінші бөліктерінде көзделген әрекеттер, егер олар көрінеу он төрт жасқа толмаған адамға қатысты жасалса, -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 121-бап жаңа редакцияда - ҚР 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

122-бап. Он алты жасқа толмаған адаммен жыныстық
қатынаста болу және нәпсіқұмарлық сипаттағы өзге
де іс-әрекеттер

1. Көрінеу он алты жасқа толмаған адаммен жыныстық қатынаста болу, еркек пен еркектің немесе әйел мен әйелдің қатынасы немесе нәпсіқұмарлық сипаттағы өзге де іс-әрекеттер, -
үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Он алты жасқа толмаған адамды тәрбиелеу жөніндегі міндеттер заңмен жүктелген ата-ана, педагог не өзге де адам осы адамға қатысты жасаған нақ сол әрекеттер, -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, бес жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, бірнеше рет жасалған әрекеттер, -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз жеті жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 122-бап жаңа редакцияда - ҚР 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

123-бап. Жыныстық қатынас жасауға, еркек пен еркектiң
жыныстық қатынас жасауына, әйел мен әйелдiң
жыныстық қатынас жасауына немесе нәпсiқұмарлық
сипаттағы өзге де iс-әрекеттерге мәжбүр ету

Адамды бопсалау, құртамын деп қорқыту, мүлкiн бүлдiру немесе тартып алу жолымен не жәбiрленушiнiң материалдық немесе өзге тәуелдiлiгiн пайдаланып жыныстық қатынас жасауға, еркек пен еркектiң жыныстық қатынас жасауына, әйел мен әйелдiң жыныстық қатынас жасауына немесе нәпсiқұмарлық сипаттағы өзге де iс-әрекеттердi жасауға мәжбүр ету -
айлық есептiк көрсеткiштің екi жүзден бес жүзге дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 123-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

124-бап. Жас балаларды азғындату

1. Көрінеу он төрт жасқа толмаған адамға қатысты күш қолданусыз азғындық іс-әрекеттерді жасау, -
төрт жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге немесе үш жылдан бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Он төрт жасқа толмаған адамды тәрбиелеу жөніндегі міндеттер заңмен жүктелген ата-ана, педагог не өзге де адам осы адамға қатысты жасаған нақ сол әрекеттер, -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, бес жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, бірнеше рет жасалған әрекеттер, -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз жеті жылдан тоғыз жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 124-бап жаңа редакцияда - ҚР 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

125-бап. Адамды ұрлау

1. Адамды ұрлау -
төрт жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекет:
а) алдын ала сөз байласып адамдар тобымен;
б) бiрнеше рет;
в) өмiр мен денсаулыққа қауiптi күш қолданып;
г) қару немесе қару ретiнде пайдаланылатын заттарды қолданып;
д) кәмелетке толмағандығы көрiнеу адамға қатысты;
е) кiнәлiге жүктiлiк жағдайында екендiгi көрінеу әйелге қатысты;
ж) екi немесе одан да көп адамға қатысты;
з) пайдакүнемдiк ниетте жасалса -
мүлкiн тәркiлеп немесе онсыз жетi жылдан он екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, егер оларды:
а) ұйымдасқан топ жасаса;
б) ұрланған адамды пайдалану мақсатында жасалса;
в) абайсызда жәбiрленушiнiң өлуiне немесе өзге ауыр зардаптарға әкеп соқса, -
мүлкiн тәркiлеп немесе онсыз он жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескертулер.
1. Ұрланған адамды өз еркiмен босатқан адам, егер оның iс-әрекеттерiнде өзге қылмыс құрамы болмаса, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
2. Осы Кодекстің осы бабында және 126, 128 және 133-баптарында адамды пайдалану деп:
1) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, кінәлінің мәжбүрлі еңбекті, яғни адам оны орындау үшін өз қызметтерін ерікті түрде ұсынбаған, осы адамнан күш қолдану немесе күш қолданамын деп қорқыту арқылы талап етілетін кез келген жұмысты немесе қызметті пайдалануы;
2) кінәлінің алынған табыстарды иемденіп алу мақсатында басқа адамның жезөкшелікпен айналысуын немесе ол көрсететін өзге де қызметтерді пайдалануы, сол сияқты кінәлінің материалдық пайда алу мақсатын көздемей, адамды сексуалдық сипаттағы қызметтер көрсетуге мәжбүрлеуі;
3) адамды қайыршылықпен айналысуға, яғни басқа адамдардан ақша және (немесе) өзге мүлікті сұрауға байланысты қоғамға жат әрекет жасауға мәжбүрлеу;
4) кінәлі және (немесе) басқа адам үшін жұмыстарды және (немесе) көрсетілетін қызметтерді орындаудан өзіне байланысты емес себептер бойынша бас тарта алмайтын адамға қатысты меншік иесі өкілеттіктерін кінәлінің жүзеге асыруына байланысты өзге іс-әрекеттер түсініледі.
Ескерту. 125-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.03.02 N 131; 04.07.2013 № 127-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

126-бап. Бас бостандығынан заңсыз айыру

1. Адамды оны ұрлауға байланысты емес бас бостандығынан айыру -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекет:
а) алдын ала сөз байласып адамдар тобымен;
б) бiрнеше рет;
в) өмiрге немесе денсаулыққа қауiптi күш қолданып;
г) қару немесе қару ретiнде пайдаланылған заттарды қолданып;
д) кәмелетке толмағандығы көрінеу адамға қатысты;
е) кiнәлiге жүктiлiк жағдайында екендiгi көрiнеу анық әйелге қатысты;
ж) екi немесе одан да көп адамға қатысты;
з) пайдакүнемдiк ниетте;
и) жәбiрленушiнiң материалдық немесе өзге де тәуелдiлiгiн пайдаланып жасалса,-
мүлкiн тәркiлеп немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, егер олар:
а) ұйымдасқан топпен жасалса;
б) бас бостандығынан заңсыз айрылған адамды пайдалану мақсатында жасалса;
в) абайсызда жәбiрленушiнiң өлiмiне не өзге ауыр зардаптарға әкеп соқса -
мүлкiн тәркiлеп немесе онсыз бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 126-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2006.03.02 N 131, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

127-бап. Психиатриялық стационарға заңсыз орналастыру

1. Адамды психиатриялық стационарға заңсыз орналастыру немесе онда заңсыз ұстау –
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекет, егер ол:
а) пайдакүнемдiк ниетпен жасалса;
б) адам өзiнiң қызмет бабын пайдаланып жасаса;
в) абайсызда жәбiрленушiнiң өлiмiне не өзге ауыр зардаптарға әкеп соқса -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 127-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

128-бап. Адамды саудаға салу

1. Адамды сатып алу-сату немесе оған қатысты өзге де мәмілелер жасасу, сол сияқты оны пайдалану не азғырып-көндіру, тасу, беру, жасыру, алу, сондай-ақ пайдалану мақсатында өзге де әрекеттер жасау –
мүлкі тәркіленіп, үш жылдан бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Мынадай:
а) алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы жасаған;
б) бірнеше рет;
в) өмір мен денсаулыққа қауіпті күш қолданып немесе оны қолданамын деп қорқыта отырып;
г) қару немесе қару ретінде пайдаланылатын заттар қолданылып;
д) жүкті күйде екендігі кінәліге көрінеу белгілі әйелге қатысты;
е) екі және одан да көп адамға қатысты;
ж) транспланттау немесе өзгедей пайдалану үшін жәбірленушінің ағзаларын немесе тіндерін алу мақсатында;
з) алдау немесе сенімге қиянат жасау арқылы жасалған;
и) адам өзінің қызметтік жағдайын пайдаланып жасаған;
к) жәбірленушінің материалдық немесе өзге де тәуелділігін пайдаланып;
л) психикасының бұзылуынан зардап шегетіні немесе дәрменсiз күйде екені кінәліге көрінеу белгілі адамға қатысты;
м) жәбірленушінің жеке басын куәландыратын құжаттарды алып қойып, жасырып не жоя отырып жасалған нақ сол әрекеттер –
мүлкі тәркіленіп, бес жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, адамды Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерлерге әкету, Қазақстан Республикасына әкелу немесе бір шет мемлекеттен екіншісіне Қазақстан Республикасының аумағы арқылы тасу мақсатында жасалған әрекеттер, сол сияқты мұндай әрекеттерді жасау мақсатында адамды Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерлерге әкету, Қазақстан Республикасына әкелу немесе бір шет мемлекеттен екінші мемлекетке Қазақстан Республикасының аумағы арқылы тасу –
мүлкі тәркіленіп, жеті жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, егер:
а) оларды ұйымдасқан топ жасаса;
б) олар абайсызда жәбiрленушiнiң өлiмiне не өзге де ауыр салдарларға әкеп соқса,–
мүлкi тәркiленіп, он жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескертулер.
1. Осы Кодекстің осы бабы мен 133-бабында сатып алу-сату деп бір тарап (сатушы) екінші тарапқа (сатып алушыға) адамды белгілі бір сыйақы үшін беретін, құқыққа қайшы өтеулі мәміле түсініледі.
2. Өзге мәмілелер – сыйға тарту (адамды басқа тұлғаға өтеусіз беру), айырбастау (адамды бірдеңеге алмастыру), алмастыру (бір адамды басқа адамға ауыстыру), жалға беру (адамды төлемақы үшін уақытша иеленуге және пайдалануға беру), адамды тараптар арасында жасалған мәміле бойынша міндеттеменің орындалуын қамтамасыз ету ретінде қалдыру, адамды төлемақы нысанасы ретінде пайдалану, адамды мүліктік емес сипаттағы қандай да бір пайда алу мақсатында беру және басқалар.
3. Егер осы баптың екінші бөлігінде көрсетілген ықпал ету құралдарының кез келгені пайдаланылған болса, жәбірленушінің жоспарланған пайдалануға берген келісімі назарға алынбайды.
4. Осы Кодекстiң 113-бабында, 125-бабы үшінші бөлігінің б) тармағында, 126-бабы үшінші бөлігінің б) тармағында, 128, 132-1, 133, 270 және 271-баптарында көзделген қылмыстар адам саудасына байланысты қылмыстар болып танылады.
Ескерту. 128-бап жаңа редакцияда - ҚР 04.07.2013 № 127-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

129-бап. Жала жабу

1. Жала жабу, яғни басқа адамның ар-намысы мен қадiр-қасиетiне нұқсан келтiретiн немесе оның беделiн түсiретiн көрiнеу жалған мәлiметтер тарату -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз жиырма сағаттан жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
2. Көпшiлiк алдында сөз сөйлегенде не көпшiлiкке таратылатын шығармада, не бұқаралық ақпарат құралдарында жала жабу -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
3. Адамды сыбайлас жемқорлық, ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасады деп айыптаумен ұштасқан жала жабу -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 129-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2003.09.25 N 484 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

130-бап. Қорлау

1. Қорлау, яғни басқа адамның ар-намысы мен қадiр-қасиетiн әдепсiз түрде кемсiту -
жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз жиырма сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не алты айға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
2. Көпшiлiк алдында сөз сөйлегенде не көпшiлiкке таратылатын шығармада, не бұқаралық ақпарат құралдарында қорлау -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен төрт жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не сол мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 130-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

2-тарау. Отбасына және кәмелетке толмағандарға
қарсы қылмыстар

131-бап. Кәмелетке толмаған адамды қылмыстық iске тарту

1. Кәмелетке толмаған адамды он сегiз жасқа жеткен адамның қылмыстық iске тартуы -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Ата-анасы, педагог не кәмелетке толмаған адамды тәрбиелеу жөнiндегi мiндеттер өзiне заңмен жүктелген өзге адам жасаған нақ сол әрекет -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз алты жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, күш қолданып немесе оны қолданамын деп қорқытып жасалған әрекеттер -
екi жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшiншi бөлiктерiнде көзделген, кәмелетке толмаған адамды ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасауға тартуға байланысты әрекеттер -
бес жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
5. Осы баптың бірінші, екінші, үшінші немесе төртінші бөліктерінде көзделген, ұйымдасқан топтың, қылмыстық қоғамдастықтың (қылмыстық ұйымның) қылмыстық қызметіне кәмелетке толмаған адамды тартуға байланысты әрекеттер, -
мүлкі тәркіленіп, сегіз жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 131-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

132-бап. Кәмелетке толмаған адамды қоғамға қарсы
iс-әрекеттер жасауға тарту

1. Кәмелетке толмаған адамды есеңгiрететiн заттарды тұтынуға не уытқұмарлыққа не спирттiк iшiмдiктердi ұдайы тұтынуға, не қаңғыбастықпен немесе қайыршылықпен айналысуға тарту -
жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Ата-анасы, педагог не кәмелетке толмаған адамды тәрбиелеу жөнiндегi мiндеттер өзiне жүктелген өзге де адам жасаған нақ сол әрекет -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген бiрнеше рет не күш қолданып немесе оны қолданамын деп қорқытып жасалған әрекеттер -
алты жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 132-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2008.06.27 N 50-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

132-1-бап. Кәмелетке толмаған адамды жезөкшелікпен
айналысуға тарту

1. Кәмелетке толмаған адамды жезөкшелікпен айналысуға тарту –
мүлкі тәркіленіп, үш жылдан бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Кәмелетке толмаған адамды күш қолдану немесе күш қолданамын деп қорқыту, оның тәуелді жағдайын пайдалану, бопсалау, мүлкін жою немесе бүлдіру арқылы не оны алдау арқылы жезөкшелікпен айналысуға тарту –
мүлкі тәркіленіп, бес жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы жасаған не бірнеше рет жасалған әрекеттер –
мүлкі тәркіленіп, алты жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Мыналар:
а) ұйымдасқан топ жасаған;
б) оны тәрбиелеу жөніндегі міндеттер заңмен жүктелген ата-ана, педагог не өзге адам жасаған, осы баптың бірінші, екінші немесе үшінші бөліктерінде көзделген нақ сол әрекеттер –
мүлкі тәркіленіп, жеті жылдан он екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 132-1-баппен толықтырылды - ҚР 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; жаңа редакцияда - ҚР 04.07.2013 № 127-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

133-бап. Кәмелетке толмағандарды саудаға салу

1. Кәмелетке толмаған адамды сатып алу-сату немесе оған қатысты өзге де мәмілелер жасасу, сол сияқты оны пайдалану не азғырып-көндіру, тасу, беру, жасыру, алу, сондай-ақ пайдалану мақсатында өзге де әрекеттер жасау –
мүлкі тәркіленіп, бес жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Мынадай:
а) алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы жасаған;
б) бірнеше рет;
в) өмір мен денсаулыққа қауіпті күш қолданып немесе оны қолданамын деп қорқыта отырып;
г) қару немесе қару ретінде пайдаланылатын заттар қолданылып;
д) екі және одан да көп адамға қатысты;
е) транспланттау немесе өзгедей пайдалану үшін жәбірленушінің ағзаларын немесе тіндерін алу мақсатында;
ж) алдау немесе сенімге қиянат жасау арқылы жасалған;
з) адам өзінің қызметтік жағдайын пайдаланып жасаған;
и) кәмелетке толмаған адамды қылмыстар немесе қоғамға жат өзге де іс-әрекеттер жасауға тарту мақсатында;
к) жәбірленушінің материалдық немесе өзге де тәуелділігін пайдаланып;
л) жүкті күйде екендігі кінәліге көрінеу белгілі кәмелетке толмаған әйел адамға қатысты;
м) психикасының бұзылуынан зардап шегетіні немесе дәрменсiз күйде екендігі кінәліге көрінеу белгiлi кәмелетке толмаған адамға қатысты;
н) жәбірленушінің жеке басын куәландыратын құжаттарды алып қойып, жасырып не жоя отырып жасалған нақ сол әрекеттер –
мүлкі тәркіленіп, жеті жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, кәмелетке толмаған адамды Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерлерге әкету, Қазақстан Республикасына әкелу немесе бір шет мемлекеттен екіншісіне Қазақстан Республикасының аумағы арқылы тасу мақсатында жасалған әрекеттер, сол сияқты мұндай әрекеттерді жасау мақсатында кәмелетке толмаған адамды Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерлерге әкету, Қазақстан Республикасына әкелу немесе бір шет мемлекеттен екінші мемлекетке Қазақстан Республикасының аумағы арқылы тасу –
мүлкі тәркіленіп, он жылдан он екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бірінші, екінші немесе үшінші бөліктерінде көзделген әрекеттер, егер:
а) оларды ұйымдасқан топ жасаса;
б) олар абайсызда жәбірленушінің өліміне не өзге де ауыр салдарларға әкеп соқса, –
мүлкі тәркіленіп, он екі жылдан он бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 133-бап жаңа редакцияда - ҚР 04.07.2013 № 127-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

134-бап. Баланы ауыстыру

1. Баланы қасақана ауыстыру -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Пайдакүнемдiк немесе өзге жамандық ниетпен жасалған дәл сол әрекет -
үш жылдан жеті жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 134-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

135-бап. Бала асырап алу құпиясын жария ету

Бала асырап алушының еркiне қайшы қызметтiк те немесе кәсiптiк құпия ретiнде бала асырап алу фактiсiн сақтауға мiндеттi адамның не өзге адамның пайдакүнемдiк немесе өзге жамандық ниетпен жасаған бала асырап алу құпиясын жария етуi -
айлық есептiк көрсеткiштің бір жүзден екi жүзге дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
Ескерту. 135-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

136-бап. Балаларын немесе еңбекке жарамсыз ата-аналарын
күтіп-бағуға қаражат төлеу жөніндегі
міндеттерді орындамау

1. Ата-ананың кәмелетке толмаған балаларын, сол сияқты он сегіз жасқа толған еңбекке жарамсыз балаларын күтіп-бағуға сот шешімі бойынша қаражат төлеу жөніндегі міндеттерін үш айдан астам орындамауы, –
бір жүз жиырма сағаттан бір жүз сексен сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Кәмелетке толған, еңбекке жарамды адамның сот шешімі бойынша өзінің еңбекке жарамсыз ата-анасын күтіп-бағуға қаражат төлеуден үш айдан астам жалтаруы –
бір жүз жиырма сағаттан бір жүз сексен сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 136-бап жаңа редакцияда - ҚР 15.01.2014 № 164-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

137-бап. Кәмелетке толмаған баланы тәрбиелеу жөнiндегi
мiндеттердi орындамау

Кәмелетке толмаған баланы тәрбиелеу жөнiндегi мiндеттердi ата-анасының немесе өзiне осы мiндеттер жүктелген өзге адамның, сол сияқты кәмелетке толмаған баланы қадағалауды жүзеге асыруға мiндеттi педагогтiң немесе оқу, тәрбие беру, емдеу немесе өзге мекеменiң басқа қызметкерiнiң орындамауы немесе тиiстi дәрежеде орындамауы, егер бұл әрекет кәмелетке толмаған балаға қатал қараумен ұштасса -
елу айлық есептiк көрсеткiштен жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға немесе жүз сағаттан екi жүз сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз екi жыл мерзiмге дейiн бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 137-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

138-бап. Балалардың өмiрi мен денсаулығының
қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi
мiндеттердi тиiсiнше орындамау

1. Балалардың өмiрi мен денсаулығының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi мiндеттердi қызметi бойынша өзiне осындай мiндеттер жүктелген адамның не осы мiндеттердi арнайы тапсырма бойынша орындаушы немесе мұндай мiндеттердi ерiктi түрде өзiне алған адамның тиiсiнше орындамауы, егер бұл жас баланың денсаулығына абайсызда ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтiруге әкеп соқса -
бес мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсызда жас баланың өлiмiне әкеп соққан нақ сол әрекет -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз бес жылға дейiнгі мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 138-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

138-1-бап. Кәмелетке толмағандарға қатысты Қазақстан
Республикасының еңбек заңнамасын бұзу

1. Жұмыс берушінің немесе лауазымды адамның Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын кәмелетке толмағандардың еңбегін пайдалану бөлігінде, олардың құқықтары мен заңды мүдделеріне елеулі зиян келтіруге әкеп соққан бұзуы –
айлық есептiк көрсеткiштiң үш жүзден жеті жүзге дейiнгi мөлшерiнде айыппұл салуға не екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Мынадай:
а) алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы жасаған;
б) бірнеше рет;
в) екі және одан да көп адамға қатысты;
г) алдау немесе сенімге қиянат жасау арқылы жасалған;
д) психикасының бұзылуынан зардап шегетіні немесе дәрменсiз күйде екені кінәліге көрінеу белгілі кәмелетке толмаған адамға қатысты жасалған нақ сол әрекеттер –
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, екі жылдан бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 138-1-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 127-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

139-бап. Қамқоршы немесе қорғаншы құқықтарын терiс
пайдалану

Қамқоршылықты немесе қорғаншылықты пайдакүнемдiк немесе қамқоршылықтағы (қорғаншылықтағы) балаға зиян келтiру үшiн өзге арам мақсаттарға пайдалану немесе қорғаншылықтағы (қамқоршылықтағы) баланы қасақана қадағалаусыз немесе қажеттi көмексiз қалдыру қамқоршылықтағы (қорғаншылықтағы) баланың құқықтары мен заңды мүдделерiне елеулi нұқсан келтiруге әкеп соқса -
елуден жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не нақ осы мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 139-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

140-бап. Еңбекке жарамсыз жұбайын (зайыбын) күтіп-бағудан
жалтару

Еңбекке жарамды адамның сот шешімі бойынша еңбекке жарамсыз және материалдық көмекке мұқтаж жұбайын (зайыбын) күтіп-бағуға қаражат төлеуден алты айдан астам жалтаруы, мұны дәл осындай әрекет жасағаны үшін бір жыл ішінде әкімшілік жаза қолданылған адам жасағанда, –
бір жүз жиырма сағаттан бір жүз сексен сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 140-бап жаңа редакцияда - ҚР 15.01.2014 № 164-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3-тарау. Адамның және азаматтың
Конституциялық құқықтары мен
бостандықтарына қарсы қылмыстар

141-бап. Азаматтардың тең құқықтылығын бұзу

1. Адамның (азаматтың) құқықтары мен бостандықтарын тегiне, әлеуметтiк, лауазымдық немесе мүлiктiк жағдайы, жынысы, нәсiлi, ұлты, тiлi, дiнге көзқарасына сенiмi, тұрғылықты жерi, қоғамдық бiрлестiктерге қатыстылығына себептерiмен немесе өзге кез келген жағдайлар бойынша тiкелей немесе жанама шектеу -
айлық есептiк көрсеткiштің екi жүзден бiр мыңға дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Адам өзiнiң қызмет бабын пайдалана отырып не қоғамдық бiрлестiктiң жетекшiсi жасаған дәл сол әрекет -
айлық есептік көрсеткіштің бес жүзден екі мыңға дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 141-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

141-1-бап. Қинау

1. Тергеушiнiң, анықтауды жүргiзушi адамның, немесе өзге лауазымды адамның не олардың айдап салуымен немесе үнсіз келісімімен басқа адамның, не олардың білуімен қиналушыдан немесе үшiншi адамнан мәлiметтер алу немесе мойындату, не ол жасаған немесе жасады деп күдiк келтiрiлген iс-әрекет үшiн оны жазалау, сондай-ақ оны немесе үшiншi адамды кез келген сипаттағы кемсiтуге негiзделген кез келген себеп бойынша қорқыту немесе мәжбүр ету мақсатымен қасақана тән зардабын және (немесе) психикалық зардап шектiруi, –
айлық есептiк көрсеткiштің екi жүзден бес жүзге дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару құқығынан айыруға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекет:
а) адамдар тобымен немесе алдын ала сөз байласқан адамдар тобымен;
б) бiрнеше рет;
в) денсаулыққа орташа ауырлықтағы зиян келтiре отырып;
г) кiнәлi адам жүктi әйелге қатысты көрiнеу жасаса немесе кәмелетке толмаған адамға қатысты жасалса, –
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Дәл сол әрекет жәбiрленушiнiң денсаулығына ауыр зиян келтiруге немесе абайсызда оның өлiмiне әкеп соқса, –
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту.
Лауазымды адамдардың заңды iс-әрекетi нәтижесiнде келтiрiлген тән зардабы және психикалық зардап қинау деп танылмайды.
Ескерту. Кодекс 141-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

142-бап. Жеке өмiрге қол сұғылмаушылықты және Қазақстан
Республикасының дербес деректер және оларды
қорғау туралы заңнамасын бұзу

1. Адамның жеке немесе отбасы құпиясын құрайтын жеке өмiрi туралы мәлiметтердi оның келiсiмiнсiз заңсыз жинау не өзге де дербес деректерді заңсыз жинау және (немесе) өңдеу нәтижесінде адамның құқықтары мен заңды мүдделеріне елеулі зиян келтіру – айлық есептік көрсеткiштің төрт жүзден жетi жүзге дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға не жүз жиырмадан жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
2. Дербес деректерді қорғау жөніндегі шараларды қолдану міндеті жүктелген адамның мұндай шараларды сақтамауы, егер осы әрекет адамдардың құқықтары мен заңды мүдделеріне елеулі зиян келтірсе –
айлық есептiк көрсеткiштің жетi жүзден бiр мыңға дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға, не екi жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Адам өзiнiң қызмет бабын пайдаланып немесе өзi немесе басқа адамдар немесе ұйымдар үшiн пайда мен артықшылықтар алу мақсатында жасаған, осы баптың бірінші және (немесе) екінші бөліктерінде көзделген әрекеттер, сол сияқты осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көрсетілген мәлiметтердi көпшiлiк алдында сөйлеген сөзде, көпшiлiкке көрсетiлетiн шығармаларда немесе бұқаралық ақпарат құралдарында тарату –
қылмыс жасау жарағы немесе құралы болып табылатын мүлкі тәркіленіп не онсыз айлық есептiк көрсеткiштің бiр мыңнан екі мыңға дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға, не екi жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға не бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 142-бап жаңа редакцияда - ҚР 21.05.2013 № 95-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн алты ай өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

143-бап. Хат жазысу, телефонмен сөйлесу, почта, телеграф
хабарларының немесе өзге хабарлар құпиясын
заңсыз бұзу

1. Жеке тұлғалардың хат жазысу, телефонмен сөйлесу, почта, телеграф немесе өзге хабарларының құпиясын заңсыз бұзу -
бір жүзден екі жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз жиырма сағаттан жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
2. Адам өзiнiң қызмет бабын немесе ақпаратты жасырын алуға арналған құралдарды пайдаланып жасаған нақ сол әрекет -
бір мыңнан үш мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екi жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не заңсыз пайдаланатын арнаулы техникалық құралдары тәркіленіп, бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Ақпаратты жасырын алуға арналған арнаулы техникалық құралдарды өткiзу мақсатында заңсыз жасау, өндiру, өткiзу немесе сатып алу -
бес жүзден екi мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 143-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.12.07 N 221-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

144-бап. Дәрiгерлiк құпияны жария ету

1. Медициналық қызметкердiң кәсiптiк немесе қызметтiк қажеттiлiксiз адам бойында ВИЧ/ЖҚТБ бар екенi туралы мәлiметтердi хабарлау арқылы пациенттiң сырқаты немесе медициналық куәландыру нәтижелерi туралы мәлiметтерді жария етуi –
айлық есептiк көрсеткiштің бір жүзден үш жүзге дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға, не екі жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не екі жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
2. Ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекет -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып не онсыз үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 144-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

145-бап. Тұрғын үйге қол сұғылмаушылықты бұзу

1. Тұрғын үйге онда тұратын адамның еркiнен тыс басып кiру -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не жүз жиырмадан жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
2. Күш қолданып не оны қолданамын деп қорқытумен немесе адамдар тобы жасаған, немесе түнгi уақытта, немесе заңсыз тiнтуге ұласа жасалған әрекет, сол сияқты тұрғын үйден заңсыз шығарып тастау -
бес жүзден сегiз жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, адам өзiнiң қызмет бабын пайдаланып жасаған әрекеттер -
сегiз жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екi жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 145-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

146-бап. Сайлау құқығын жүзеге асыруға немесе сайлау
комиссияларының жұмысына кедергi жасау

1. Сайлаушының өзiнiң сайлау құқығын немесе референдумға қатысу құқығын еркiн жүзеге асыруына кедергi жасау, сондай-ақ сайлау комиссияларының немесе референдум жүргiзу жөнiндегi комиссияның жұмысына заңсыз араласу және дауыс беруге, кандидатты, партиялық тiзiмдердi тiркеуге, дауыстарды санауға және сайлаудағы немесе референдумдағы дауыс беру нәтижелерiн анықтауға байланысты мiндеттерiн атқаруына кедергi жасау -
елуден жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз жиырмадан жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
2. Дәл сол әрекеттер:
а) пара берiп сатып алумен, алдаумен, күш қолданып не оны қолданамын деп қорқытумен сабақтасса;
б) адам өзiнiң лауазымын немесе қызмет бабын пайдалана отырып жасаса;
в) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша немесе ұйымдасқан топпен жасалса;
г) электрондық сайлау жүйесiнiң жұмыс iстеуiнiң белгiленген тәртiбiн бұзу жолымен жасалса, -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 146-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.07.09 N 583, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

147-бап. Сайлау құжаттарын, референдум құжаттарын
бұрмалау немесе дауыстарды қате есептеу

1. Сайлау құжаттарын немесе референдум құжаттарын бұрмалау, бюллетеньге жалған жазбалар немесе қол қойылған парақтар енгiзу, дауыстарды көпе-көрiнеу қате есептеу не сайлаудың нәтижелерiн немесе референдум қорытындыларын көпе-көрiнеу дұрыс айқындамау, не дауыс беру құпиясын бұзу, егер осы әрекеттердi Қазақстан Республикасы Президентiне кандидаттың сенiмдi өкiлi, немесе депутаттыққа кандидаттың сенiмдi өкiлi жасаса, сол сияқты сайлау комиссиясының, немесе референдум жүргiзу жөнiндегi комиссияның мүшесi жасаса, -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Электрондық сайлау жүйесiнiң жұмыс iстеуiнiң белгiленген тәртiбiн бұзу жолымен жасалған дәл сол әрекеттер, -
жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 147-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.07.09 N 583, 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

148-бап. Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын
бұзу

1. Қызметкермен еңбек шартын заңсыз тоқтату, соттың жұмыста қайта қалпына келтiру туралы шешiмiн орындамау, сол сияқты азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерiне елеулi зиян келуiне әкеп соққан Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын өзге де бұзу -
жүзден екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға жазаланады.
2. Әйелмен оның жүктілігі себебі бойынша еңбек шартын жасасудан негізсіз бас тарту немесе онымен еңбек шартын негізсіз тоқтату немесе үш жасқа дейінгі балалары бар әйелмен осы себептер бойынша еңбек шартын жасасудан негізсіз бас тарту немесе онымен еңбек шартын негізсіз тоқтату, сол сияқты мүгедекпен оның мүгедектігі себебі бойынша не кәмелетке толмағанмен оның кәмелетке толмағандығы себебі бойынша еңбек шартын жасасудан негізсіз бас тарту немесе еңбек шартын негізсіз тоқтату -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару құқығынан айыруға не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
3. Басқару қызметiн атқарушы адамның ақша қаражатын өзге мақсаттарға пайдаланумен байланысты жалақының толық көлемiнде және белгiленген мерзiмде төленуiн бiрнеше рет кiдiртуi -
үш жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 148-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2007.05.15 N 253, 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

149-бап. Ар-ождан және дiни наным бостандығы құқығын
жүзеге асыруға кедергi жасау

Ескерту. 149-бап алып тасталды - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

150-бап. Қоғамдық бiрлестiктердiң қызметiне кедергi
жасау

Ескерту. 150-бап алып тасталды - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

150-1-бап. Қызметкерлер өкілдерінің заңды қызметіне
кедергі келтіру

Қызметкерлер өкілдерінің заңды қызметіне лауазымды адамның қызмет бабын пайдаланып кедергі келтіруі, сол сияқты олардың құқықтары мен заңды мүдделерін елеулі түрде бұзуға әкеп соққан лауазымды адамның өзінің қызмет бабын пайдалана отырып олардың заңды қызметіне араласуы, мұны дәл осындай әрекет жасағаны үшін бір жыл ішінде әкімшілік жаза қолданылған адам жасағанда -
жүзден бес жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
Ескерту. Кодекс 150-1-баппен толықтырылды - ҚР 2007.05.15 N 253 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

151-бап. Жиналыс, митинг, бой көрсету, шеру өткiзуге,
пикет жасауға немесе оларға қатысуға кедергi
жасау

Жиналыс, митинг, бой көрсету, шеру өткiзуге, пикет жасауға немесе оларға қатысуға кедергi жасау не оларға қатысуға мәжбүрлеу, егер бұл әрекеттердi лауазымды адам өзiнiң қызмет бабын пайдаланып не күш қолданып немесе оны қолданамын деп қорқытумен жасаса -
бес жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 151-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

152-бап. Еңбектi қорғау ережелерiн бұзу

1. Қауiпсiздiк техникасын, өндiрiстiк санитария ережелерiн немесе еңбектi қорғаудың өзге де ережелерiн осы ережелердi сақтауды ұйымдастыру немесе қамтамасыз ету жөнiндегi мiндеттер жүктелген адамның бұзуы абайсызда денсаулыққа ауыр зиян келтiруге әкеп соқса -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару не белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, нақ сол мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Абайсызда адам өлiмiне әкеп соққан дәл сол әрекет -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 152-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

153-бап. Ереуiлге қатысуға немесе ереуiлге қатысудан бас
тартуға мәжбүрлеу

Адамның өз қызмет бабын пайдаланып не күш көрсету немесе оны қолданамын деп қорқыту арқылы ереуiлге қатысуға немесе заңды ереуiлге қатысудан бас тартуға мәжбүрлеуi -
бес жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 153-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

154-бап. <*>

Ескерту. 154-бап алынып тасталды - ҚР 2004.12.09 N 10 Заңымен.

155-бап. Журналистiң заңды кәсiптiк қызметiне кедергi
келтiру

1. Журналистiң заңды кәсiптiк қызметiне оны ақпарат таратуға не оны таратудан бас тартуға мәжбүрлеу арқылы кедергi келтiру -
елуден жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
2. Адам өз қызмет бабын пайдалана отырып, сол сияқты күш қолданып немесе күш қолданамын деп қорқыта отырып жасаған әрекет -
екi жылға дейiнгi мерзімге түзеу жұмыстарына не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 155-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

4-тарау. Бейбiтшiлiк пен адамзат қауiпсiздiгiне қарсы
қылмыстар

156-бап. Басқыншылық соғысты жоспарлау, әзiрлеу,
тұтандыру немесе жүргiзу

1. Басқыншылық соғысты жоспарлау, әзiрлеу немесе тұтандыру -
жетi жылдан он екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Басқыншылық соғысты жүргiзу -
он жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан
айыруға не өлiм жазасына немесе өмiр бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.

157-бап. Басқыншылық соғысты тұтандыруға насихат жүргiзу
және жария түрде шақыру

1. Басқыншылық соғысты тұтандыруға насихат жүргiзу және жария түрде шақыру -
үш мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бұқаралық ақпарат құралдарын пайдаланып жасалған не мемлекеттiк жауапты қызмет атқарып отырған лауазымды адам жасаған дәл сол әрекет -
бес мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, екi жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 157-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

158-бап. Жаппай қырып-жою қаруын өндiру немесе тарату

Химиялық, биологиялық, сондай-ақ Қазақстан Республикасының халықаралық шартымен тыйым салынған жаппай қырып-жою қаруының басқа да түрiн өндiру, сатып алу немесе өткiзу -
бес жылдан он жылға дейiн мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

159-бап. Соғыс жүргiзудiң тыйым салынған құралдары
мен әдiстерiн қолдану

1. Әскери тұтқындарға немесе әскери емес тұрғындарға қатыгездiкпен қарау, әскери емес тұрғындарды күштеп көшiру, басып алынған аумақта ұлттық мүлiктi тонау, Қазақстан Республикасының халықаралық шартымен тыйым салынған құралдар мен әдiстердi әскери жанжалда қолдану -
алты жылдан он екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Қазақстан Республикасының халықаралық шартымен тыйым салынған жаппай қырып-жою қаруын қолдану -
он жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға не өлiм жазасына немесе өмiр бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 159-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

160-бап. Геноцид

1. Геноцид, яғни ұлттық, этникалық, нәсiлдiк немесе дiни топты осы топтың мүшелерiн өлтiру, олардың денсаулығына ауыр зардап келтiру, бала тууға күшпен бөгет жасау, балаларды мәжбүрлеп бiреуге беру, күштеп көшiру не осы топтың мүшелерiн қырып-жоюға есептелген өзге де тiршiлiк жағдайларын туғызу арқылы толық немесе iшiнара жоюға бағытталған қасақана әрекеттер -
он жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға не өмiр бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Соғыс уақытында жасалған нақ сол әрекеттер -
он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 160-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.10 N 175-IV Заңымен.

161-бап. Экоцид

Өсiмдiктер немесе жануарлар дүниесiн жаппай жою, атмосфера, жер немесе су ресурстарын улау, сондай-ақ экологиялық апатты туғызған немесе туғызуы мүмкiн өзге де iс-әрекеттердi жасау -
он жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

162-бап. Жалдамалылық

1. Жалдамалыны жалдануға азғырып көндiру, оқытып-үйрету, қаржыландыру немесе өзге материалдық қамтамасыз ету, сондай-ақ оны қарулы жанжалда немесе соғыс қимылдарында пайдалану -
төрт жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Адам өзiнiң қызмет бабын пайдаланып немесе кәмелетке толмағанға қатысты жасаған дәл сол әрекеттер -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз жетi жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Жалдамалының қарулы жанжалға немесе соғыс қимылдарына қатысуы -
үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың үшiншi бөлiгiнде көзделген, адам қазасына немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соққан iс-әрекеттер -
мүлкi тәркiленiп он жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға не мүлкi тәркiленiп өлiм жазасына немесе мүлкi тәркiленiп өмiр бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Материалдық сыйақы алу немесе өзге де бас пайдасы мақсатында iс-әрекет жасайтын және қарулы қақтығысқа қатысушы тараптың азаматы болып табылмайтын, оның аумағында тұрақты тұрмайтын және ресми мiндеттердi орындау үшiн басқа мемлекет жiбермеген адам жалдамалы деп танылады.

162-1-бап. Шетелдік қарулы қақтығыстарға қатысу

Қазақстан Республикасы азаматының жалдамалылық белгілері болмаған кезде шет мемлекеттің аумағындағы қарулы қақтығыстарға немесе әскери әрекеттерге қасақана құқыққа сыйымсыз қатысуы –
үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 4-тарау 162-1-баппен толықтырылды - ҚР 23.04.2014 N 200-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

163-бап. Халықаралық қорғау аясындағы адамдарға немесе
ұйымдарға шабуыл жасау

1. Шетелдiк мемлекеттiң өкiлiне немесе халықаралық қорғау аясындағы халықаралық ұйымның қызметкерiне немесе онымен бiрге тұратын оның отбасы мүшелерiне, сондай-ақ халықаралық қорғау аясындағы адамдардың қызметтiк немесе тұрғын үй-жайларына не көлiк құралдарына шабуыл жасау, сол сияқты осы азаматтарды ұрлау немесе бас бостандығынан күштеп айыру, егер осы әрекеттер соғысқа арандату немесе халықаралық жағдайды шиеленiстiру мақсатында жасалса -
мүлiктерi тәркiленiп немесе онсыз үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бiрнеше рет не қаруды немесе қару ретінде пайдаланылатын заттарды қолданып, не адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша жасалған, не денсаулыққа ауыр зиян келтiрумен ұштасқан не абайсызда адам өлiмiне әкеп соққан нақ сол әрекеттер -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз он жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 163-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2013.01.08 N 63-V (алғашқы ресми жариялағанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

164-бап. Әлеуметтiк, ұлттық, рулық, нәсiлдiк немесе
дiни араздықты қоздыру

1. Әлеуметтiк, ұлттық, рулық, нәсiлдiк, дiни араздықты немесе алауыздықты қоздыруға, азаматтардың ұлттық ар-намысы мен қадiр-қасиетiн не дiни сезiмдерiн қорлауға бағытталған қасақана iс-әрекеттер, сол сияқты азаматтардың дiнге көзқарасына, тектiк-топтық, ұлттық, рулық немесе нәсiлдiк қатыстылығы белгiлерi бойынша олардың айрықшалығын, артықшылығын немесе кемдiгiн насихаттау, егер осы әрекеттер көпшiлiк алдында немесе бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалана отырып, сол сияқты әлеуметтiк, ұлттық, нәсiлдiк, дiни араздықты немесе алауыздықты насихаттайтын әдебиет пен өзге ақпарат жеткізгіштерді тарату жолымен жасалса -
бір мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына не жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Адамдар тобымен немесе бiрнеше рет жасалған, немесе күш көрсетумен не оны қолданамын деп қорқытумен ұштасқан, сол сияқты өзiнiң қызмет бабын пайдалана отырып, адам не қоғамдық бiрлестiктiң жетекшiсi жасаған нақ сол iс-әрекеттер -
бес жүзден үш мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi және екiншi бөлiктерiнде көзделген, ауыр зардаптарға әкеп соққан iс-әрекеттер -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз жеті жылдан он екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 164-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47 , 2002.02.19 N 295 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5-тарау. Мемлекеттiң конституциялық
құрылысына және қауiпсiздiгiне қарсы қылмыстар

165-бап. Мемлекеттiк опасыздық

1. Мемлекеттiк опасыздық, яғни қарулы жанжал кезiнде жау жағына өтiп кетуден, сол сияқты шпиондық жасаудан, мемлекеттiк құпияларды жатқа беруден не Қазақстан Республикасына қарсы дұшпандық әрекет жүргiзуден, шетелдiк мемлекетке, шетелдiк ұйымға немесе олардың өкiлдерiне өзге де көмек көрсетуден көрiнген, Қазақстан Республикасының азаматы Қазақстан Республикасының сыртқы қауiпсiздiгi мен егемендiгiне нұқсан келтiру немесе әлсiрету мақсатында жасаған қасақана әрекет -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз он жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға, ал ұрыс жағдайында ауырлататын мән-жайлар кезiнде - он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не мүлкi тәркiленiп немесе онсыз өмiр бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Соғыс уақытында жасалған нақ сол әрекеттер -
мүлкі тәркіленіп, он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе мүлкі тәркіленіп, өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы бапта, сол сияқты осы Кодекстiң 166 және 168-баптарында көзделген қылмыстарды жасаған адам, егер ол мемлекеттiк органдарға ерiктi және дер кезiнде хабарлауымен немесе өзгеше жолмен Қазақстан Республикасының мүдделерiне залал келтiрудi болдырмауға жәрдемдессе және оның iс-әрекеттерiнде өзге қылмыс құрамы болмаса, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Ескерту. 165-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47 , 2009.07.10 N 175-IV Заңдарымен.

166-бап. Шпионаж

Мемлекеттiк құпияларды құрайтын мәлiметтердi шетелдiк мемлекетке, шетелдiк ұйымға немесе олардың өкiлдерiне беру, сол сияқты оларға беру мақсатында жинау, ұрлау немесе сақтау, сондай-ақ шетелдiк барлаудың тапсырмасы бойынша өзге де мәлiметтердi Қазақстан Республикасының сыртқы қауiпсiздiгi мен егемендiгiне зиян келтiре отырып пайдалану үшiн беру немесе жинау, егер осы әрекеттердi шетелдiк азамат немесе азаматтығы жоқ адам жасаса -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз он жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 166-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47 Заңымен.

166-1-бап. Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің -
Елбасының өміріне қол сұғушылық

Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің — Елбасының өміріне оның заңды қызметіне кедергі жасау не осындай қызметі үшін кек алу мақсатында жасалған қол сұғушылық, —
он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе өмір бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 166-1-баппен толықтырылды - ҚР 2010.06.14 № 290-IV Заңымен.

167-бап. Қазақстан Республикасы Президентінің өміріне
қастандық жасау

Қазақстан Республикасы Президентінің өміріне оның мемлекеттік қызметін тоқтату не осындай қызметі үшін кек алу мақсатында қастандық жасау, -
он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе өмір бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 167-бап жаңа редакцияда - ҚР 2002.02.19 N 295 Заңымен.

168-бап. Билiктi күшпен басып алу немесе билiктi күшпен
ұстап тұру не Қазақстан Республикасының
уәкiлеттi органдары мен лауазымды адамдарының
құзырына кiретiн өкiлеттiктердi шет мемлекет
немесе шетелдiк ұйым өкiлдерiнiң жүзеге асыруы

1. Қазақстан Республикасының Конституциясын бұзып, билiктi күшпен басып алуға немесе билiктi күшпен ұстап тұруға бағытталған, сол сияқты Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысын күштеп өзгертуге бағытталған iс-әрекеттер, -
он жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Қазақстан Республикасының, оның уәкiлеттi органдарының немесе лауазымды адамдарының құзырындағы өкiлеттiктердi шет мемлекет немесе шетелдiк ұйым өкiлдерiнiң жүзеге асыруы, -
бiр мың айлық есептiк көрсеткiштен бес мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 168 бап жаңа редакцияда - ҚР 2004.12.09 N 10 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

169-бап. Қарулы бүлiк

Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысын құлату немесе күштеп өзгерту не Қазақстан Республикасының аумақтық тұтастығын бұзу мақсатында қарулы бүлiк ұйымдастыру не оған белсендi түрде қатысу -
он жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

170-бап. Қазақстан Республикасының конституциялық
құрылысын күшпен құлатуға немесе өзгертуге не
оның аумақтық тұтастығын күшпен бұзуға шақыру

1. Өкiметтi күштеп басып алуға, өкiметтi күштеп ұстауға, мемлекет қауiпсiздiгiне нұқсан келтiруге немесе конституциялық құрылысын күштеп өзгертуге, сондай-ақ Қазақстан Республикасының тұтастығын және оның аумағының бiрлiгiн күштеп бұзуға жария түрде үндеу, сондай-ақ осындай мазмұндағы материалдарды осы мақсатта тарату -
үш жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бұқаралық ақпарат құралдарын пайдаланып жасалған немесе ұйымдасқан топ жасаған нақ сол әрекеттер -
бiр мыңнан бес мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не үш жылдан жеті жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 170 бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.02.19 N 295, 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

171-бап. Диверсия

Қазақстан Республикасының қауiпсiздiгi мен қорғаныс қабiлетiне нұқсан келтiру мақсатында адамдарды жаппай қырып-жоюға, олардың денсаулығына зиян келтiруге, кәсiпорындарды, құрылыстарды, қатынас жолдары мен құралдарын, байланыс құралдарын, халықтың тiршiлiгiн қамтамасыз ету объектiлерiн қиратуға, немесе зақымдауға бағытталған жарылыс жасау, өрт қою немесе өзге iс-әрекеттер жасау, сол сияқты осы мақсатта жаппай улау немесе эпидемиялар мен эпизоотиялар тарату -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз он жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға не өлiм жазасына немесе өмiр бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.

172-бап. Мемлекеттiк құпияларды заңсыз алу, жария ету,
тарату

1. Құжаттарды ұрлау, мемлекеттiк құпияларды бiлетiн адамдарды немесе олардың жақындарын сатып алу немесе қорқыту, байланыс құралдары арқылы қолға түсiру, компьютерлiк жүйеге немесе желiге заңсыз кiру, арнайы техникалық құралдарды пайдалану жолымен не өзге де заңсыз әдiспен мемлекеттiк құпияларды құрайтын мәлiметтер жинау, сол сияқты мемлекеттiк құпияларды құрайтын, заңсыз алынған мәлiметтердi тарату мемлекетке опасыздық немесе шпиондық белгiлерi болмаған жағдайда -
белгiлi бiр лауазымдарда болу немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Адамның өзiне сенiп тапсырылған немесе қызмет немесе жұмыс бабымен не қылмыстық, азаматтық iс, әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс бойынша iс жүргiзуге байланысты, сол сияқты жедел-iздестiру шараларын дайындау немесе жүргiзу барысында мәлiм болған мемлекеттiк құпияны құрайтын мәлiметтердi жария етуi, мемлекетке опасыздық белгiлерi болмаған жағдайда -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарда болу немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Адамның өзiне сенiп тапсырылған немесе қызмет немесе жұмыс бабымен не қылмыстық, азаматтық iс, әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс бойынша iс жүргiзуге байланысты, сол сияқты жедел-iздестiру шараларын дайындау немесе жүргiзу барысында мәлiм болған қызметтiк құпияны құрайтын мәлiметтердi жария етуi, егер бұл iрi залал келтiруге немесе өзге де ауыр зардаптардың тууына әкеп соқса, мемлекетке опасыздық белгiлерi болмаған жағдайда -
екi жүзден бес жүзге дейiнгi айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде айыппұл салуға не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не екi жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымда болу немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, егер олар ауыр зардаптарға әкеп соқса, -
үш жылға дейiнгi мерзiмде белгiлi бiр лауазымда болу немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы Кодекстiң 172, 173 және 386-баптарында iрi залал деп қылмыс жасалу сәтiнде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз есе асып түсетін сомада келтiрiлген залал танылады.
Ескерту. 172-бап жаңа редакцияда - ҚР 2000.05.05 N 47 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

173-бап. Мемлекеттiк құпиялары бар құжаттарды, заттарды
жоғалту

1. Адамның өзiне қызмет немесе жұмыс бабымен сенiп тапсырылған мемлекеттiк құпиясы бар құжаттарды, сол сияқты олар туралы мәлiметтер мемлекеттiк құпиянықұрайтын заттарды жоғалтуы егер аталған құжаттар немесе заттар оларды пайдаланудың белгiленген ережелерiн бұзудың салдарынан жоғалса және iрi залал келтiруге немесе өзге ауыр зардаптардың тууына әкеп соқса,-
бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымда болу немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Адамның өзiне қызмет немесе жұмыс бабымен сенiп тапсырылған қызметтiк құпиясы бар құжаттарды, сол сияқты олар туралы мәлiметтер қызметтiк құпияны құрайтын заттарды жоғалтуы, егер аталған құжаттар немесе заттар оларды пайдаланудың белгiленген ережелерiн бұзудың салдарынан жоғалса және iрi залал келтiруге немесе өзге ауыр зардаптардың тууына әкеп соқса, -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымда болу немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 173-бап жаңа редакцияда - ҚР 2000.05.05 N 47 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

174-бап. Жұмылдыруға шақырудан жалтару

1. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерi, басқа да әскерлерi мен құрамалары қатарына жұмылдыру бойынша әскери қызметке шақырудан жалтару -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Соғыс уақытында жасалған нақ сол әрекет, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiн толықтыру үшiн одан әрi шақырудан жалтару -
бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

6-тарау. Меншiкке қарсы қылмыстар

175-бап. Ұрлық

1. Ұрлық, яғни бөтен мүлiктi жасырын ұрлау -
екi жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексеннен екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiн бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Мынадай:
а) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша;
б) бiрнеше рет;
в) тұрғын, қызметтiк немесе өндiрiстiк үй-жайға, қоймаға не көлiк құралының салонына заңсыз кірумен;
г) мұнай-газ құбырынан жасалған ұрлық -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Мынадай:
а) алынып тасталды - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен;
б) iрi мөлшерде жасалған ұрлық –
в) алынып тасталды - ҚР 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
мүлкi тәркiленiп үш жылдан жеті жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Мынадай:
а) ұйымдасқан топ жасаған;
б) аса iрi мөлшерде жасалған ұрлық, -
мүлкi тәркiленiп, бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту.
1. Осы Кодекстiң баптарында ұрлық деп пайдакүнемдiк мақсатта бөтен мүлiктi осы мүлiктiң меншiк иесiне немесе өзге иеленушiсiне залал келтiре отырып айыптының немесе басқа адамдардың пайдасына заңсыз қайтарымсыз алып қою және (немесе) айналдыру танылады.
2. Осы Кодекстiң 184, 184-1-баптарын қоспағанда, осы тараудың баптарында iрi мөлшер немесе iрi залал деп қылмыс жасалу сәтiне Қазақстан Республикасының заңдарымен белгiленген айлық есептi көрсеткiштен бес жүз есе асып түсетiн мүлiктiң құны мен залалдың мөлшерi танылады.
2-1. Осы тараудың баптарында аса iрi мөлшер немесе залал деп қылмыс жасалу сәтінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген айлық есептiк көрсеткiштен екі мың есе асып түсетiн мүлiктiң құны немесе залалдың мөлшерi танылады.
3. Алынып тасталды - ҚР 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
4. Алынып тасталды - ҚР 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
5. Меншiк құқығында ұйымға тиесiлi немесе оның қарамағындағы бөтен бiреудiң мүлкiн ұрлау, алаяқтық жасау, иемденiп алу немесе ысырап ету жолымен жасалған ұсақ-түйек ұрлау қылмыстық жауаптылыққа әкеп соқпайды. Оны жасауға кiнәлi адам заңға сәйкес әкiмшiлiк жауапқа тартылады. Егер ұрланған мүлiктiң құны әрекет жасалған кезде Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген он еселенген айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнен аспайтын болса, ұрлық ұсақ-түйек ұрлау деп танылады.
Ескерту. 175-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2002.12.21 N 363, 2004.12.09 N 10, 2005.11.22 N 90 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2010.10.06 N 343-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

176-бап. Сенiп тапсырылған бөтен мүлiктi иеленiп алу
немесе ысырап ету

1. Иеленiп алу немесе ысырап ету, яғни кiнәлi адамға сенiп тапсырылған бөтен мүлiктi ұрлау -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз жиырмадан жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Мынадай:
а) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша;
б) бiрнеше рет;
в) қызмет бабын пайдаланып жасалған нақ сол әрекеттер -
бес жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не мүлкiн тәркiлеп немесе онсыз белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан үш жылға дейiнгi мерзiмге айыра отырып, екi жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттердi, егер оларды:
а) алынып тасталды - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен;
б) iрi мөлшерде жасаған болса –
в) алынып тасталды - ҚР 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
г) мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адам не оған теңестiрiлген адам, егер оларды өзiнiң қызмет бабын пайдаланумен қатар жасаса -
мүлкi тәркiленiп және үш жылға дейiнгi, ал г) тармағында көзделген жағдайларда - жетi жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, егер:
а) оларды ұйымдасқан топ жасаса;
б) олар аса iрi мөлшерде жасалса, -
мүлкi тәркiленiп және белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан бес жылға дейiнгi мерзiмге айырып, жетi жылдан он екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 176-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2003.09.25 N 484, 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

177-бап. Алаяқтық

1. Алаяқтық, яғни бөтен мүлiктi ұрлау немесе бөтен мүлiкке құқықты алдау немесе сенiмге қиянат жасау арқылы алу -
екi жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексеннен екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Мынадай:
а) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша;
б) бiрнеше рет;
в) қызмет бабын пайдаланып жасалған алаяқтық -
жетi жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не мүлкi тәркiленiп немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Мынадай:
а) алынып тасталды - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен;
б) iрi мөлшерде жасалған алаяқтық –
в) алынып тасталды - ҚР 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
г) мемлекеттік функцияларды атқаруға уәкілетті адам не оған теңестірілген адам жасаған алаяқтық, егер ол өз қызмет бабын пайдаланумен ұштасса, -
мүлкi тәркiленiп, үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, егер:
а) оларды ұйымдасқан топ жасаса;
б) олар аса iрi мөлшерде жасалса, -
мүлкi тәркiленiп, бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 177-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2004.12.09 N 10, 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

177-1-бап. Қаржылық (инвестициялық) пирамиданы құру және
(немесе) оның қызметіне басшылық жасау

1. Қаржылық (инвестициялық) пирамиданы немесе оның құрылымдық бөлімшесін құру, сол сияқты оның қызметіне басшылық жасау –
бір мыңнан үш мыңға дейінгі айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не мүлкі тәркіленіп, дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекеттерді:
а) адамдар тобы алдын ала сөз байласу бойынша;
б) бірнеше рет;
в) өзінің қызмет бабын пайдалана отырып;
г) ірі мөлшерде ақшаны немесе өзге де мүлікті тарта отырып жасаса –
үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не мүлкі тәркіленіп және үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Нақ сол әрекеттерді:
а) ұйымдасқан топ;
б) мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілетті адам не оған теңестірілген адам, егер оларды өзінің қызмет бабын пайдаланумен ұштастырып жасаса;
в) аса ірі мөлшерде ақшаны немесе өзге де мүлікті тарта отырып жасаса –
мүлкі тәркіленіп және үш жылға дейінгі, ал б) тармағында көзделген жағдайларда – жеті жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, бес жылдан он екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескертулер.
1. Осы бапта қаржылық (инвестициялық) пирамида деп тартылған қаражатты қабылданған міндеттемелерді қамтамасыз ететін кәсіпкерлік қызметке пайдаланбай, осы активтерді қайта бөлу және бір қатысушыларды басқалардың жарналары есебінен байыту арқылы жеке және (немесе) заңды тұлғалардың ақшасын немесе өзге де мүлкін, не оған құқығын тартудан табыс алу (мүліктік пайда табу) жөніндегі қызмет түсініледі.
2. Қаржылық (инвестициялық) пирамидаға қатысқаны туралы өз еркімен мәлімдеген, сондай-ақ қылмысты ашуға немесе оның жолын кесуге белсенді түрде ықпал еткен тұлға, егер оның іс-әрекеттерінде өзге қылмыстың құрамы болмаса, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Осы тармақтың ережелері қаржылық (инвестициялық) пирамиданы құрған тұлғаға қолданылмайды.
Ескерту. 6-тарау 177-1-баппен толықтырылды - ҚР 17.01.2014 N 166-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

178-бап. Тонау

1. Тонау, яғни бөтен мүлiктi ашық ұрлау -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не төрт жылға дейiнгi мерзiмге
бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Мынадай:
а) жәбiрленушiнiң өмiрi мен денсаулығына қауiптi емес күш қолданумен, не осындай күш қолданамын деп қорқыту арқылы;
б) бiрнеше рет;
в) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша;
г) тұрғын, қызметтiк, өндiрiстiк үй-жайға не қоймаға заңсыз кiрумен жасалған тонау -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Мынадай:
а) алынып тасталды - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен;
б) iрi мөлшерде жасалған тонау –
в) алынып тасталды - ҚР 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
мүлкi тәркiленiп, бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, егер:
а) оларды ұйымдасқан топ жасаса;
б) олар аса iрi мөлшерде жасалса, -
мүлкi тәркiленiп, жетi жылдан он екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 178-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

179-бап. Қарақшылық

1. Қарақшылық, яғни бөтен мүлiктi ұрлау мақсатында шабуыл жасауға ұшыраған адамның өмiрi мен денсаулығына қауiптi күш көрсетумен немесе тiкелей осындай күш қолданамын деп қорқытумен ұштасқан шабуыл жасау -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Мынадай:
а) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша;
б) бiрнеше рет;
в) тұрғын, қызметтiк, өндiрiстiк үй-жайға не қоймаға заңсыз кiрумен жасалған;
г) қару немесе қару ретiнде пайдаланылатын заттарды қолданумен жасалған;
д) денсаулыққа ауыр зиян келтiрумен жасалған қарақшылық -
мүлкi тәркiленiп бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас
бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Мынадай:
а) алынып тасталды - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен;
б) абайсызда жәбірленушінің өліміне әкеп соққан денсаулыққа ауыр зиян келтіре отырып;
в) мүлiктi iрi мөлшерде ұрлау мақсатында жасаған қарақшылық –
г) алынып тасталды - ҚР 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
мүлкi тәркiленiп жетi жылдан он екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, егер:
а) оларды ұйымдасқан топ жасаса;
б) олар аса iрi мөлшерде жасалса, -
мүлкi тәркiленiп, он жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 179-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

180-бап. Ерекше құнды заттарды ұрлау

1. Ерекше тарихи, ғылыми, көркемдiк немесе мәдени жағынан құнды заттар мен құжаттарды ұрлау, ұрлықтың жасалу тәсiлiне қарамастан -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз алты жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекеттi:
а) адамдар тобы алдын ала сөз байласып немесе ұйымдасқан топ жасаса;
б) бiрнеше рет жасалса;
в) осы баптың бiрiншi бөлiгiнде аталған заттардың немесе құжаттардың жойылуына, бұзылуына немесе бүлiнуiне әкеп соқса -
мүлкi тәркiленiп сегiз жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

181-бап. Қорқытып алушылық

1. Қорқытып алушылық, яғни бөтен мүлiктi немесе мүлiкке құқықты берудi немесе күш қолданумен не бөтен мүлiктi жоюмен немесе бүлдiрумен қорқыту арқылы мүлiктiк сипаттағы басқа да iс-әрекеттер жасауды талап ету, сол сияқты жәбiрленушiнi немесе оның туыстарын масқаралайтын мәлiметтердi таратумен не жәбiрленушiнiң немесе оның жақындарының мүдделерiне елеулi зиян келтiруi мүмкiн өзге де мәлiметтердi жариялау -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға немесе онсыз төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Мынадай жолмен:
а) күш қолдану;
б) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша;
в) бiрнеше рет жасалған қорқытып алу -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Мынадай жолмен:
а) алынып тасталды - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен;
б) жәбiрленушiнiң денсаулығына ауыр зиян келтіре отырып;
в) iрi мөлшерде мүлiк алу мақсатында жасаған қорқытып алу –
г) алынып тасталды - ҚР 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
мүлкi тәркiленiп бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, егер:
а) оларды ұйымдасқан топ жасаса;
б) олар аса iрi мөлшерде жасалса, -
мүлкi тәркiленiп, жетi жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 181-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

182-бап. Алдау немесе сенiмге қиянат жасау жолымен
мүлiктiк залал келтiру

1. Алдау немесе сенiмге қиянат жасау жолымен меншiк иесiне немесе өзге мүлiк иеленушiге ұрлық белгiлерiнсiз мүлiктiк залал келтiруді:
а) адамдар тобының алдын ала сөз байласу бойынша жасауы;
б) бiрнеше рет;
в) қызмет бабын пайдаланып жасау –
төрт жүзден сегiз жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бір жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салып не онсыз үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекет:
а) ұйымдасқан топпен жасалғанда;
б) iрi залал келтiргенде –
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 182-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

183-бап. Көрiнеу қылмыстық жолмен табылған мүлiктi сатып
алу немесе сату

1. Көрiнеу қылмыстық жолмен табылған мүлiктi алдын ала уәделеспей сатып алу немесе сату -
елуден жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не мүлкi тәркiленiп немесе онсыз екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Нақ сол әрекет:
а) автомобильге, мұнай және мұнай өнімдеріне немесе ірі мөлшердегі өзге мүлікке қатысты;
б) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша жасаса;
в) бірнеше рет жасалса;
г) алып тасталды - ҚР 2012.01.25 № 548-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салып немесе мүлкi тәркiленiп немесе онсыз төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген ұйымдасқан топ немесе адам өзiнiң қызмет бабын пайдаланып жасаған әрекеттер -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 183-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2004.12.09 N 10, 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2010.10.06 N 343-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.01.25 № 548-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

183-1-бап. Мұнайдың және мұнай өнімдерінің шығарылуының
заңдылығын растайтын құжаттарсыз оларды
тасымалдау, иелену, өткізу, сақтау, сондай-ақ
мұнайды өңдеу

1. Мұнайдың және мұнай өнімдерінің шығарылуының заңдылығын растайтын құжаттарсыз оларды ірі мөлшерде тасымалдау, иелену, өткізу, сақтау, сондай-ақ мұнайды өңдеу -
қылмыс жасау қаруы немесе құралы болып табылатын мүлік тәркіленіп, екі жылдан үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекеттерді:
а) бірнеше рет;
б) ұйымдасқан топ жасаса, -
сотталған адамның мүлкі тәркіленіп не онсыз, сондай-ақ қылмыс жасау қаруы немесе құралы болып табылатын мүлік тәркіленіп, бес жылдан сегіз жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 183-1-баппен толықтырылды - ҚР 2010.10.06 N 343-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

184-бап. Авторлық және (немесе) сабақтас құқықтарды бұзу

1. Авторлықты иеленiп алу немесе тең авторлыққа мәжбүрлеу, егер бұл әрекет автордың немесе өзге де құқық иеленушiнің құқықтарына немесе заңды мүдделерiне айтарлықтай зиян, оның ішінде елеулі залалға әкеп соқтырған айтарлықтай зиян келтiрсе, –
жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не жүз сағаттан жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Авторлық және (немесе) сабақтас құқықтар объектiлерiн заңсыз пайдалану, сол сияқты өткiзу мақсатында авторлық құқық және (немесе) сабақтас құқықтар объектілерінің контрафактілік даналарын елеулі мөлшерде жасалған сатып алу, сақтау, тасымалдау немесе дайындау, –
бес жүзден жеті жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бір жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
3. Электрондық цифрлық форматтағы туындылардың және (немесе) сабақтас құқықтар объектілерінің даналарын алмастыруға, сақтауға, тасымалдауға одан әрі қол жеткізу үшін интернет-ресурстарды ұйымдастыру, құру арқылы елеулі залал келтірген авторлық құқық және (немесе) сабақтас құқықтар объектiлерiн заңсыз пайдалану, –
алты жүзден сегіз жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не екі жүз сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бір жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
4. Осы баптың екiншi және үшінші бөлiктерiнде көзделген:
а) бiрнеше рет;
б) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша немесе ұйымдасқан топпен;
в) iрi мөлшерде немесе iрi залал келтiрген;
г) адамның өз қызмет бабын пайдалануымен жасалған әрекеттер, –
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз екi жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 184-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.01.12 N 537-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

184-1-бап. Өнертабыстарға, пайдалы модельдерге,
өнеркәсiптiк үлгiлерге, селекциялық
жетiстiктерге немесе интегралдық
микросхемалар топологияларына құқықтарды бұзу

1. Өнертабыстың, пайдалы модельдiң, өнеркәсiптiк үлгiнiң, селекциялық жетiстiктiң немесе интегралдық микросхема топологиясының мәнiн, олар туралы мәлiметтер ресми түрде жарияланғанға дейiн автордың немесе арыз берушiнiң келiсiмiнсiз жария ету, сол сияқты авторлықты иеленiп алу немесе тең авторлыққа мәжбүрлеу, егер осы әрекеттер авторға немесе өзге құқық иеленушiге елеулi залал келтiрсе немесе олардың құқықтарына немесе заңды мүдделерiне айтарлықтай зиян келтiрсе, -
жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не жүз сағаттан жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Өнертабысты, пайдалы модельдi, өнеркәсiптiк үлгiнi, селекциялық жетiстiктi немесе интегралдық микросхема топологиясын елеулi мөлшерде жасалған заңсыз пайдалану, -
бес жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткішке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бір жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
3. Осы баптың екiншi бөлiгiнде көзделген:
а) бiрнеше рет;
б) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша немесе ұйымдасқан топпен;
в) iрi мөлшерде немесе iрi залал келтiрген;
г) адамның өз қызмет бабын пайдалануымен жасалған әрекеттер, -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз екi жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту.
1. Егер залалдың мөлшерi немесе зияткерлiк меншiк объектiлерiн пайдалану құқықтарының құны не авторлық құқық және (немесе) сабақтас құқықтардың объектілері даналарының немесе өнертабыстарды, пайдалы модельдердi, өнеркәсiптiк үлгiлерді, селекциялық жетiстiктердi немесе интегралдық микросхемалар топологияларын қамтитын тауарлардың құны қылмыс жасалу сәтiне Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген айлық есептiк көрсеткiштен жүз есе acca, осы Кодекстiң 184, 184-1-баптарында көзделген әрекеттер елеулi залал келтiрген немесе елеулi мөлшерде жасалған деп танылады.
2. Егер залалдың мөлшерi немесе зияткерлiк меншiк объектiлерiн пайдалану құқықтарының құны не авторлық құқық және (немесе) сабақтас құқықтардың объектілері даналарының немесе өнертабыстарды, пайдалы модельдердi, өнеркәсiптiк үлгiлердi, селекциялық жетiстiктердi немесе интегралдық микросхемалар топологияларын қамтитын тауарлардың құны қылмыс жасалу сәтiне Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз есе acca, осы Кодекстiң 184, 184-1-баптарында көзделген әрекеттер iрi залал келтiрген немесе iрi мөлшерде жасалған деп танылады.
Ескерту. Кодекс 184-1-баппен толықтырылды - ҚР 2005.11.22 N 90 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.10 N 179-IV , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

185-бап. Автомобильдi немесе өзге де көлiк құралдарын
ұрлау мақсатынсыз заңсыз иелену

1. Автомобильдi немесе өзге де көлiк құралдарын ұрлау мақсатынсыз заңсыз иелену (айдап кету) -
бес жүз айлық есептiк көрсеткiштен екi мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға немесе үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекет:
а) адамдар тобы алдын ала сөз байласу бойынша;
б) бiрнеше рет;
в) өмiрге немесе денсаулыққа қауiптi емес күш қолданумен не дәл сондай күш қолданумен қорқыту арқылы жасалса -
бec жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi және екiншi бөлiктерiнде көзделген, ұйымдасқан топ жасаған не iрi зиян келтiрген әрекеттер -
бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшiншi бөлiктерiнде көзделген, өмiрге немесе денсаулыққа қауiптi күш қолданумен не сондай күш қолданбақшы болып қорқытумен жасалған әрекеттер -
алты жылдан он екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 185-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363 , 2004.12.09 N 10 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

186-бап. Жерге заттай құқықтарды бұзу

1. Азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтарына немесе заңмен қорғалатын мүдделерiне не қоғамның немесе мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiне елеулi зиян келтiруге әкеп соққан, күш қолдану арқылы не күш қолданамын деп қорқыту арқылы немесе адамдар тобымен немесе заңсыз тiнтумен ұласып жасалған бөтен жер учаскесiне заңсыз кiрiп кету, сол сияқты бөтен бiреудiң жер учаскесiн заңсыз басып алу -
айлық есептiк көрсеткiштің екi жүзден бес жүзге дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген әрекеттердi адамның өз қызмет бабын пайдаланып жасауы, -
айлық есептiк көрсеткiштің бес жүзден сегiз жүзге дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға, не екi жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 186-бап жаңа редакцияда - ҚР 2004.12.09. N 10 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

187-бап. Бөтен адамның мүлкiн қасақана жою немесе
бүлдiру

1. Бөтен адамның мүлкiн қасақана жою немесе бүлдiру, едәуiр зиян келтiрсе -
айлық есептiк көрсеткiштің елуден бір жүзге дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға, не бір жүз сағаттан бір жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, нe дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекеттер:
а) өрт қою, жару арқылы немесе өзге де жалпы қауiптi әдiстермен жасалса;
б) абайсызда денсаулыққа ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтiруге әкеп соқса;
в) жәбiрленушiнiң өзiнiң қызметтiк немесе қоғамдық борышын орындауымен байланысты не өзiнiң жақын туыстары жөнiнде нақ сондай себептермен жасалса;
г) әлеуметтiк, ұлттық, нәсiлдiк немесе дiни араздық себептер бойынша жасалса, -
екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген:
а) абайсызда адам өлiмiне;
б) тарих, мәдениет ескерткiштерiн, табиғат кешендерiн немесе мемлекет қорғауға алған объектiлердi, сондай-ақ ерекше тарихи, ғылыми, көркемдiк немесе мәдени құндылығы бар заттарды немесе құжаттарды жоюға немесе бүлдiруге әкеп соққан әрекеттер -
үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Айлық есептiк көрсеткiштен жүз есе асып түсетiн зиян мөлшерi елеулi зиян деп танылады.
Ескерту. 187 бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.09 N 10 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

188-бап. Бөтен адамның мүлкiн абайсызда жою немесе
бүлдiру

Отпен немесе өзге де аса қауiптi көздермен абайсыз жұмыс iстеу салдарынан болған не абайсызда ауыр зардаптарға әкеп соққан бөтен адамның мүлкін жою немесе бүлдіру –
айлық есептiк көрсеткiштің екі жүзден бес жүзге дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 188-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7-тарау. Экономикалық қызмет саласындағы қылмыстар

Ескерту. 7-тараудағы «ірі зиян», «ірі мөлшердегі залал», «Ірі зиян», «ірі мөлшерде зиян», «ірі зиянға» деген сөздер тиісінше «ірі залал», «Ірі залал», «ірі залалға» деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 13.06.2013 N 104-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

189-бап. Заңды кәсiпкерлiк қызметке кедергi жасау

Ескерту. 189-бап алып тасталды - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

190-бап. Заңсыз кәсiпкерлiк

1. Кәсiпкерлiк қызметтi тiркеуден өтпей не рұқсат (лицензия) алу мiндеттi болған жағдайларда арнаулы рұқсатсыз (лицензиясыз) немесе лицензиялау шарттарын бұзып жүзеге асыру, сол сияқты кәсiпкерлiктiң тыйым салынған түрлерiмен шұғылдану, егер осы әрекеттер азаматқа, ұйымға немесе мемлекетке iрi залал келтiрсе, не iрi мөлшерде табыс табумен немесе ірі мөлшерде акцизделетін тауарларды өндірумен, сақтаумен, тасымалдаумен не өткізумен байланысты болса -
айлық есептік көрсеткіштің бес жүзден бір мыңға дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға не бір жүз сексен сағаттан екі жүз қырық сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бір жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не елу айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салына отырып не онсыз, екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Дәл сол әрекеттi:
а) ұйымдасқан топ жасаса;
б) аса iрi мөлшердегi табыс табумен ұштастырып;
в) бірнеше рет жасаса, –
айлық есептік көрсеткіштің бір мыңнан бір жарым мыңға дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға не бір жылдан екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не екі жылдан бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не мүлкі тәркіленіп немесе онсыз, бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескертулер.
1. Осы Кодекстiң 190, 191, 205-2 және 205-3-баптарында сомасы он мың айлық есептiк көрсеткiштен асатын табыс – iрi мөлшердегi табыс деп, сомасы жиырма мың айлық есептiк көрсеткiштен асатын табыс аса iрi мөлшердегi табыс деп танылады.
2. Осы Кодекстiң 190-бабында құны бір мың айлық есептiк көрсеткiштен асатын тауарлар саны едәуір мөлшердегi тауарлар деп танылады.
3. Осы тараудың 190, 191, 192-1, 205-2, 205-3, 215, 216, 217, 219 және 220-баптарында Ірі залал деп қылмыс жасау сәтінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген айлық есептік көрсеткіштен мың есе асатын сомада азаматқа келтірілген залал, не айлық есептік көрсеткіштен он мың есе асатын сомада ұйымға немесе мемлекетке келтірілген залал танылады.
4. Осы тараудың 194, 198, 199, 200, 202, 202-1, 203, 204, 205және 218-баптарында ірі залал деп қылмыс жасау кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген айлық есептік көрсеткіштен жүз есе асатын сомада азаматқа келтірілген залал, не айлық есептік көрсеткіштен мың есе асатын сомада ұйымға немесе мемлекетке келтірілген залал танылады.
Ескерту. 190-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 1999.07.16 N 430, 2002.12.21 N 363, 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 13.06.2013 N 104-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 2014.06.10 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

191-бап. Заңсыз банктiк қызмет

1. Банктiк қызметтi (банктiк операцияларды) тiркеуден өткiзбей немесе рұқсат (лицензия) алу мiндеттi болған жағдайларда арнаулы рұқсатсыз (лицензиясыз) немесе лицензиялау шарттарын бұзып жүзеге асыру, егер осы әрекет азаматқа, ұйымға немесе мемлекетке iрi залал келтiрсе, не iрi мөлшерде табыс табумен ұштасса -
айлық есептік көрсеткіштің сегіз жүзден бір мыңға дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға не бір жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не елу айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салына отырып не онсыз, үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Дәл сол әрекеттi:
а) ұйымдасқан топ жасаса;
б) аса iрi мөлшердегi табыс табумен ұштастырып жасаса;
в) бірнеше рет жасаса, –
мүлкі тәркіленіп немесе онсыз, бір жылдан екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына не екі жылдан алты жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не мүлкі тәркіленіп немесе онсыз, екі жылдан алты жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 191-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 13.06.2013 N 104-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

192-бап. Жалған кәсіпкерлік

1. Жалған кәсіпкерлік, яғни кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру ниетінсіз жеке кәсіпкерлік субъектісін құру не басқа заңды тұлғалардың өз шешімдерін айқындау құқығын беретін акцияларын (қатысу үлестерін, пайларын) сатып алу, сол сияқты оларға басшылық ету, егер жасалған барлық мәмілелер құқыққа қарсы мақсаттарды көздеген және азаматқа, ұйымға немесе мемлекетке ірі залал келтірген жағдайда, -
алты жүз елуден екі мыңға дейінгі айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде айыппұл салуға, не екi жүз айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде айыппұл сала отырып не онсыз екi жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекеттерді:
а) бірнеше рет;
б) адамдар тобы алдын ала сөз байласу бойынша жасаса;
в) мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілетті адам не оған теңестірілген адам, егер оларды өз қызмет бабын пайдаланумен ұштастырып жасаса, –
екі мыңнан бес мыңға дейінгі айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде айыппұл салуға не мүлкі тәркіленіп, үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген әрекеттерді:
а) ұйымдасқан топ;
б) қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым) жасаса, -
үш мыңнан алты мыңға дейінгі айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде айыппұл салуға не мүлкі тәркіленіп, алты жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескертулер.
1. Осы Кодекстің осы бабында және 192-1-бабында құқыққа қайшы мақсаттарды көздейтін мәмілелерге кредиттерді заңсыз алуға, салық төлеуден жалтаруға, тыйым салынған қызметті жасыруға, заңсыз табыс табуға және (немесе) өзге де мүліктік пайда алуға бағытталған мәмілелер, сондай-ақ көрсетілген іс-әрекеттерді жасауға жәрдемдесу жатады.
2. Осы бапта ірі залал деп азаматқа айлық есептік көрсеткіштен мың есе асатын сомада келтірілген залал не ұйымға немесе мемлекетке жиырма мың айлық есептік көрсеткіштен асатын сомада келтірілген залал танылады.
Ескерту. 192-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.12.08 N 225-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

192-1-бап. Жеке кәсіпкерлік субъектісінің кәсіпкерлік
қызметті жүзеге асыру ниетінсіз мәміле
(мәмілелер) жасасуы

Жеке кәсіпкерлік субъектісінің іс жүзінде жұмыстарды орындамай, қызметтерді көрсетпей, тауарларды тиеп жібермей, құқыққа қарсы мақсаттарды көздеген және азаматқа, ұйымға немесе мемлекетке ірі залал келтірген мәміле (мәмілелер) жасасуы (оның ішінде шот-фактураны пайдалану арқылы жасасуы), -
бес жүзден екі мыңға дейінгі айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. Кодекс 192-1-баппен толықтырылды - ҚР 2009.12.08 N 225-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

193-бап. Қылмыстық жолмен алынған ақшаны және (немесе)
өзге мүлiктi заңдастыру (жылыстату)

Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР 2014.06.10 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Қылмыстардан алынатын кірістер болып табылатын мүлікті конверсиялау немесе аудару жолымен мәмілелер жасасу арқылы қылмыстық жолмен алынған ақшаны және (немесе) өзге мүлікті заңды айналымға тарту, егер мүлік қылмыстардан алынатын кірістер болып табылатыны белгілі болса, мұндай мүліктің шынайы сипатын, көзін, орналасқан жерін, оған билік ету, орнын ауыстыру тәсілін, оған құқықтарды немесе оның тиесілілігін жасыру немесе жасырып қалу, сол сияқты осы мүлікті иелену және пайдалану –
мүлкі тәркіленіп, бес жүзден бір мыңға дейінгі айлық есептiк көрсеткiш мөлшерінде айыппұл салуға не бір жүзге дейінгі айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салып не онсыз, бір жылдан үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге немесе сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекеттер:
а) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша;
б) әлденеше рет;
в) адам өзiнiң қызмет бабын пайдаланып жасалса, -
жеті жүзден бір мыңға дейінгі айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде айыппұл салуға не мүлкi тәркiленiп немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттердi:
а) мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адам не оған теңестiрiлген адам, егер оларды өзiнiң қызмет бабын пайдаланумен қатар жасаса;
б) ұйымдасқан топ;
в) қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым) немесе iрi мөлшерде жасаса, -
бір мыңнан екі мыңға дейінгі айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде айыппұл салуға не мүлкі тәркіленіп, үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге, ал а) тармағында көзделген жағдайларда мүлкi тәркiленiп, жетi жылға дейiнгі мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескертулер.
1. Осы бапта жиырма мың айлық есептiк көрсеткiштен асатын сомаға жасалған мәмiлелер немесе қылмыстық жолмен алынған ақшаны және (немесе) өзге мүлікті пайдалану iрi мөлшер деп танылады.
2. Қылмыстық жолмен алынған ақшаны және (немесе) өзге мүлікті заңдастырудың дайындалып жатқаны не жасалғаны туралы өз еркімен мәлімдеген адам, егер оның іс-әрекетінде осы баптың екінші және үшінші бөліктерінде көзделген қылмыстардың немесе өзге де қылмыстың құрамдары болмаса, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
3. Осы бапта конверсиялау деп шарттарды елеулі қайта жасау, өзгерту, ақшаның және (немесе) өзге мүліктің біреуін басқасына ауыстыру түсініледі.
Ескерту. 193-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2001.03.16 N 163, 2003.09.25 N 484, 2004.12.09 N 10, 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 13.06.2013 N 104-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 2014.06.10 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

194-бап. Несиенi заңсыз алу және мақсатсыз пайдалану

1. Жеке кәсiпкердiң немесе ұйымның шаруашылық жағдайы, қаржылық жай-күйi немесе кепiлдiк мүлкi туралы, немесе несиенiң, демеу қаржының несиелеудiң жеңiлдiктi шарттарын алуға арналған елеулi мәнi бар өзге де мән-жайлар туралы көпе-көрiнеу жалған мәлiметтердi банкке немесе өзге де несие берушiге беру арқылы жеке кәсiпкердiң немесе ұйым жетекшiсiнiң несие, демеуқаржы не несиелеудiң жеңiлдiктi шарттарын алуы, сол сияқты несиелеудi, демеуқаржы берудi тоқтатуға, жеңiлдiктердi жоюға не бөлiнген несие мен демеу қаржы мөлшерлерiн шектеуге әкеп соғатын мән-жайлардың пайда болуы туралы ақпаратты банкке немесе өзге несие берушiге хабарламау, егер осы әрекеттер iрi залал келтiрсе -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не нақ осы мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бюджеттік кредитті нысаналы мақсаты бойынша пайдаланбау, егер осы әрекет азаматқа, ұйымға немесе мемлекетке iрi залал келтiрсе -
айлық есептiк көрсеткiштің екi жүзден бес жүзге дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 194-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.02.16 N 557-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

194-1-бап. Облигацияларды орналастырудан алынған ақшаны
мақсатсыз пайдалану

Қаржы ұйымы болып табылмайтын эмитент органдарының (эмитенттің лауазымды адамдарының) осы эмитенттің облигацияларын шығару проспектісінде белгіленген, облигацияларды орналастырудан алынған ақшаны пайдаланудың шарттары мен тәртібін бұзуға әкеп соқтыратын шешімдер қабылдауы, егер бұл әрекет облигация ұстаушыларға ірі залал келтіретін болса, -
айлық есептік көрсеткіштің он мыңнан жиырма мыңға дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға, не екі жыл мерзімге түзеу жұмыстарына, не нақ сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту.
Осы бапта iрi залал деп қылмыс жасалу сәтінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген айлық есептiк көрсеткiштен он мың есе асатын сомада келтiрiлген залал танылады.
Ескерту. Кодекс 194-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.12.28 N 524-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

195-бап. Несиелiк берешектi өтеуден әдейi жалтару

Ескерту. 194-бап алып тасталды - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

196-бап. Монополистік қызмет

1. Нарық субъектілерінің монополиялық жоғары (төмен) немесе келісілген бағаларды белгілеуі және (немесе) ұстап тұруы, үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісінен сатып алынған тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) қайта сатуға аумақтық белгісі, сатып алушылар тобы, сатып алу шарттары, саны не бағасы бойынша шектеулер белгілеуі, тауар нарықтарын аумақтық белгісі, тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) ассортименті, олардың өткізілу немесе сатып алыну көлемі, сатушылар немесе сатып алушылар тобы бойынша бөлуі, сондай-ақ бәсекелестікті шектеуге бағытталған өзге де әрекеттер, егер олар жеке тұлғаға, ұйымға немесе мемлекетке ірі залал келтірсе не нарық субъектісінің ірі мөлшерде табыс табуымен ұштасқан болса, -
айлық есептік көрсеткіштің бес жүзден бір мыңға дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға, не екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Бірнеше рет не адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша немесе ұйымдасқан топ жасаған, не адамның қызмет бабын пайдалануымен жасалған нақ сол әрекеттер, -
айлық есептік көрсеткіштің бір мыңнан екі мыңға дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға не үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз, мүлкі тәркіленіп немесе онсыз үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші және екінші бөліктерінде көзделген, күш қолданып немесе күш қолданамын деп қорқытып, сол сияқты бөтеннің мүлкін жойып немесе бүлдіріп не оның мүлкін жоямын немесе бүлдіремін деп қорқытып жасалған, қорқытып алу белгілері жоқ әрекеттер -
айлық есептік көрсеткіштің екі мыңнан бес мыңға дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға, не мүлкі тәркіленіп немесе онсыз үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескертулер.
1. Осы бапта iрi мөлшердегi табыс деп сомасы екi жүз мың айлық есептiк көрсеткiштен асатын табыс танылады.
2. Осы бапта iрi залал деп қылмыс жасалған кезде жеке тұлғаға Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген айлық есептiк көрсеткiштен бір мың есеге асатын сомада келтiрiлген залал не ұйымға немесе мемлекетке айлық есептiк көрсеткiштен он мың есеге асатын сомада келтiрiлген залал танылады.
Ескерту. 196-бап жаңа редакцияда - ҚР 2008.12.25 N 113-IV (2009.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.03.2013 N 81-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

197-бап. Көпшiлiк сауда-саттықтар, аукциондар мен
конкурстар өткiзудiң белгiленген тәртiбiн
қасақана бұзу

Ескерту. 197-бап алып тасталды - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

198-бап. Көрiнеу жалған жарнама беру

Жарнама берушiнiң жарнамада тауарларға, жұмыстарға немесе қызмет көрсетуге, сондай-ақ оларды өндiрушiлерге, орындаушыларға немесе сатушыларға қатысты көрiнеу жалған ақпаратты пайдалануы пайдакүнемдiк ниетпен жасалса және iрi залал келтiрсе, мұны бір жыл ішінде дәл осындай әрекет жасағаны үшін әкімшілік жаза қолданылған адам жасағанда, -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 198-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

199-бап. Тауар таңбасын заңсыз пайдалану

Ескерту. 199-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 13.06.2013 N 104-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

1. Бөтен тауар таңбасын, қызмет көрсету таңбасын, фирмалық атауды, тауар шығарылған жердің атауын немесе біртектес тауарларға немесе көрсетілетін қызметтерге арналған, олармен ұқсас белгілеулерді заңсыз пайдаланғаны үшін бір жыл ішінде әкімшілік жаза қолданылған адамның нақ сондай әрекет жасауы –
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
2. Қазақстан Республикасында тiркелген тауар таңбасына немесе тауардың шыққан орнының атауына қатысты ескерту маркалауды заңсыз пайдалану, егер бұл әрекет бiрнеше рет жасалса немесе iрi залал келтiрсе -
жүзден екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз жиырма сағаттан жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
Ескерту. 199-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 13.06.2013 N 104-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

200-бап. Коммерциялық немесе банктiк құпияны құрайтын
мәлiметтердi заңсыз алу мен жария ету

1. Коммерциялық немесе банктiк құпияны құрайтын мәлiметтердi, құжаттарды ұрлау, коммерциялық немесе банктiк құпияны бiлетiн адамдарды немесе олардың туыстарын сатып алу немесе оларды қорқыту жолымен, байланыс құралдарында ұстап алу, компьютерлiк жүйеге немесе желiге заңсыз кiру, арнаулы техникалық құралдарды пайдалану арқылы, сол сияқты бұл мәлiметтердi жария ету не заңсыз пайдалану мақсатында өзге де заңсыз тәсiлдермен жинау -
жүзден екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Коммерциялық немесе банктiк құпияны құрайтын мәлiметтердi олардың иесiнiң келiсiмiнсiз, бұл құпия қызметiне немесе жұмысына байланысты сенiп тапсырылған адамның пайдакүнемдiк немесе өзге де жеке басының мүддесiнде заңсыз жария етуi немесе пайдалануы, бұл әрекет iрi залал келтiрсе -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салына отырып не онсыз үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 200-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

201-бап. Кәсiптiк спорт жарыстарының және ойын-сауықтық
коммерциялық конкурстардың қатысушылары мен
ұйымдастырушыларын сатып алу

Ескерту. 201-бап алып тасталды - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

202-бап. Эмиссиялық бағалы қағаздар шығару тәртiбiн бұзу

Көрінеу анық емес ақпараты бар эмиссиялық бағалы қағаздарды шығару проспектісін бекіту, сол сияқты эмиссиялық бағалы қағаздар шығару жөніндегі көрінеу анық емес есепті бекіту, егер бұл әрекеттер ірі залал келтірсе, –
айлық есептік көрсеткіштің екі жүзден бес жүзге дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға не бір жылдан екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не бір жүз айлық көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салына отырып не онсыз, үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге немесе екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 202-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.06.2013 N 104-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

202-1-бап. Бағалы қағаздар эмитентi лауазымды адамының
ақпарат бермеуi не көрiнеу жалған мәлiметтер
беруi

Бағалы қағаздар эмитентi лауазымды адамдарының бағалы қағаздарды ұстаушыларға не эмитентке iрi залал келтiрген, мүлiктiк пайда табу мақсатында мемлекеттiк органдарға және бағалы қағаздарды ұстаушыларға ақпарат бермеуi не көрiнеу жалған мәлiметтер беруi, -
үш жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен шұғылдану құқығынан айыруға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмде белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен шұғылдану құқығынан айыра отырып, не онсыз, бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. Кодекс 202-1-баппен толықтырылды - ҚР 2005.07.08. N 72 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

203-бап. Бағалы қағаздарды ұстаушылар тiзiлiмiне көрiнеу
жалған мәлiметтер енгiзу

1. Бағалы қағаздарды ұстаушылар тiзiлiмiне осы бағалы қағаздарға деген құқықтың басқа адамға ауысуына әкеп соғатын көрiнеу жалған мәлiметтер енгiзу -
үш жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға жазаланады.
2. Ірі залал келтірген нақ сол әрекет –
айлық есептік көрсеткіштің бес жүзден бір мыңға дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға не бір жылдан екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не бес жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 203-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 13.06.2013 N 104-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

204-бап. Бағалы қағаздар рыногы кәсiби қатысушыларының
көрiнеу жалған мәлiметтер беруi

Бағалы қағаздар рыногы кәсiби қатысушыларының iрi залал келтiрген, мүлiктiк пайда табу мақсатында мемлекеттiк органдарға және бағалы қағаздарды ұстаушыларға бағалы қағаздарды ұстаушылардың жеке шоттарындағы бағалы қағаздардың саны мен түрлерi туралы және бағалы қағаздармен жүргiзiлетiн операциялар туралы көрiнеу жалған мәлiметтер беруi, -
үш жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 204-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2005.07.08. N 72 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

205-бап. Бағалы қағаздармен операциялар жүргiзу
ережелерiн бұзу

1. Iрi залал келтiрген бағалы қағаздармен операциялар жүргiзу ережелерiн бұзу -
бес жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымда болу немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Бiрнеше рет не адамдар тобы алдын ала сөз байласу бойынша немесе ұйымдасқан топ жасаған дәл сол әрекет -
мыңнан екi мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымда болу не белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, мүлкi тәркiленiп немесе онсыз үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 205-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

205-1-бап. Бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілімдері
жүйесін құрайтын құжаттар мен мәліметтерді
жоғалту

Бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілімдері жүйесін құрайтын құжаттар мен мәліметтер қызметтік міндеттерін орындауға байланысты сеніп тапсырылған адамның оларды жоғалтуы, егер жоғалту көрсетілген құжаттарды сақтаудың және олармен жұмыс істеудің белгіленген қағидаларын бұзу нәтижесінде болса, -
екі жүз айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға не бір жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не екі жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. Кодекс 205-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.12.28 N 524-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2013 N 104-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

205-2-бап. Бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау

1. Бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау, егер мұндай іс-әрекет азаматқа, ұйымға немесе мемлекетке ірі залал келтірсе не ірі мөлшерде кіріс алумен ұштасса, –
бес жүзден бір мыңға дейiнгi айлық есептiк көрсеткiш мөлшерінде айыппұл салуға не екі жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына не алты айдан екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Мынадай:
1) бірнеше рет жасалған;
2) аса ірі мөлшерде кіріс алумен ұштасқан;
3) алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы немесе ұйымдасқан топ жасаған дәл сол іс-әрекет –
мүлкі тәркіленіп, белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан үш жылға дейінгі мерзімге айыра отырып немесе онсыз, бір мыңнан екі мыңға дейінгі айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға не бір жылдан үш жылға дейінгімерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескертулер.
1. Осы бапта бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау деп «Бағалы қағаздар рыногы туралы» Қазақстан Республикасының Заңында тыйым салынған, бағалы қағаздар нарығы субъектiлерiнiң ұсыныс пен сұраныстың объективтi арақатынасы нәтижесiнде бағалы қағаздарға орныққан бағадан жоғары немесе төмен баға белгiлеуге және (немесе) ұстап тұруға, бағалы қағаз саудасының көрiнiсiн жасауға бағытталған әрекеттерi түсініледі.
2. Осы Кодекстің 205-2 және 205-3-баптарында ірі залал деп сомасы он мың айлық есептiк көрсеткiштен асатын залал танылады.
Ескерту. Кодекс 205-2-баппен толықтырылды - ҚР 2014.06.10 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

205-3-бап. Инсайдерлік ақпаратты заңсыз пайдалану

1. Бағалы қағаздармен және (немесе) туынды қаржы құралдарымен мәмілелер жасасу кезінде инсайдерлік ақпаратты пайдалану, үшінші тұлғаларға инсайдерлік ақпаратты заңсыз беру, инсайдерлік ақпаратқа негізделген, бағалы қағаздармен және (немесе) туынды қаржы құралдарымен мәмілелер жасасу туралы ұсынымдарды немесе ұсыныстарды үшінші тұлғаларға беру жөніндегі қасақана әрекеттер, егер бұл әрекеттер азаматқа, ұйымға немесе мемлекетке ірі залал келтірсе не ірі мөлшерде кіріс алумен ұштасса, –
бес жүзден бір мыңға дейінгі айлық есептік көрсеткіш немесе сотталған адамның бес айдан он айға дейінгі кезеңдегі жалақысы немесе өзге де табысы мөлшерінде айыппұл салуға не белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан бес жылға дейiнгi мерзiмге айыруға не алты айға дейінгі мерзімге қамауға алуға не белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан үш жылға дейінгі мерзiмге айыра отырып немесе онсыз, алты айдан бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Мынадай:
1) алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы немесе ұйымдасқан топ жасаған;
2) аса ірі мөлшерде кіріс алумен ұштасқан;
3) адам өзінің қызмет бабын пайдалана отырып жасаған дәл сол іс-әрекеттер –
мүлкі тәркіленіп, белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналасу құқығынан үш жылға дейінгі мерзімге айыра отырып немесе онсыз, бір мыңнан екі мыңға дейінгі айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға не бір жылдан үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы бапта инсайдерлік ақпарат деп бағалы қағаздар (туынды қаржы құралдары), олармен жасалатын мәмiлелер туралы, сондай-ақ бағалы қағаздарды (туынды қаржы құралдарын) шығарған (берген) эмитент, ол жүзеге асыратын қызмет туралы, коммерциялық құпияны құрайтын анық ақпарат, сондай-ақ үшінші тұлғаларға беймәлім, жария болуы бағалы қағаздар (туынды қаржы құралдары) құнының өзгеруіне және олардың эмитентінің қызметіне ықпал етуі мүмкін өзге де ақпарат түсініледі.
Ескерту. Кодекс 205-3-баппен толықтырылды - ҚР 2014.06.10 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

206-бап. Жалған ақша немесе бағалы қағаздар жасау
немесе сату

1. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң жалған банкноттары мен мәнеттерiн, мемлекеттiк бағалы қағаздарды немесе Қазақстан Республикасының валютасындағы басқа бағалы қағаздарды не шетел валютасы мен шетел валютасындағы бағалы қағаздарды сату мақсатында жасау немесе сақтау, сол сияқты сату -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекеттер:
а) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша;
б) бiрнеше рет;
в) iрi мөлшерде жасалса, -
мүлкi тәркiленiп, бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген ұйымдасқан топ жасаған әрекеттер -
мүлкi тәркiленiп сегiз жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 206-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2007.01.08 N 210 Заңымен.

207-бап. Жалған төлем карточкалары мен өзге төлем және
есеп айырысу құжаттарын жасау немесе сату

1. Жалған төлем карточкаларын, сол сияқты бағалы қағаздар болып табылмайтын өзге де төлем және есеп айырысу құжаттарын сату мақсатында жасау немесе сату -
бес жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салына отырып үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бiрнеше рет жасалған немесе ұйымдасқан топ жасаған дәл сол әрекеттер -
мүлкi тәркiленiп төрт жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 207-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

208-бап. Акцизделетiн тауарларды акциздiк маркалармен
және (немесе) есепке алу-бақылау маркаларымен
таңбалаудың тәртiбi мен ережелерiн бұзу,
акциздiк маркаларды және (немесе) есепке
алу-бақылау маркаларын қолдан жасау және
пайдалану

1. Айтарлықтай зиян келтiруге әкеп соққан акцизделетiн тауарларды акциздiк маркалармен және (немесе) есепке алу-бақылау маркаларымен таңбалаудың тәртiбi мен ережесiн бұзу, -
бес жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не белгiлi бiр лауазымды иелену немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан бес жылға дейiн айыра отырып, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi түзеу жұмыстарына, не белгiлi бiр лауазымды иелену немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан үш жылға дейiн айыра отырып немесе онсыз екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Көрiнеу жалған акциздiк маркаларды және (немесе) есепке алу-бақылау маркаларын өткiзу мақсатында әзірлеу немесе сатып алу, сондай-ақ пайдалану немесе өткiзу, -
айлық есептік көрсеткіштің бес жүзден бір мыңға дейінгі мөлшерінде айыппұл салына отырып, бір жылдан екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына не айлық есептік көрсеткіштің бес жүзден бір мыңға дейінгі мөлшерінде айыппұл салына отырып, үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз, айлық есептік көрсеткіштің бес жүзден бір мыңға дейінгі мөлшерінде айыппұл салына отырып, үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескертулер.
1. Осы бапта айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз есе асатын сомада келтiрiлген залал елеулі залал деп танылады.
2. Егер келтірілген залалдың орнын өз еркімен толтырған адамның әрекетінде өзге қылмыстың құрамы болмаса, ол осы баптың бірінші бөлігі бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Ескерту. 208-бап жаңа редакцияда - ҚР 1999.07.16 N 430 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2006.01.31 N 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 13.06.2013 N 104-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

209-бап. Экономикалық контрабанда

1. Кеден одағының кедендiк шекарасынан кеден бақылауын жанай немесе одан жасырын, не құжаттарды немесе кедендiк теңдестiру құралдарын алдап пайдалану арқылы тауарларды немесе өзге де заттарды, осы Кодекстiң 250-бабында көрсетiлгендерiн қоспағанда, не декларацияланбаумен немесе күмәндi декларациялаумен ұштасқан кедендiк шекарадан өткiзуге тыйым салынған немесе өткiзу шектелген, кедендiк шекара арқылы өткiзудiң арнайы ережелерi белгiленген тауарларды, заттар мен құндылықтарды iрi мөлшерде өткiзу -
мүлкі тәркіленіп не онсыз, бес жүзден бір мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салына отырып немесе онсыз үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекет:
а) бiрнеше рет;
б) адам өзiнiң қызмет бабын пайдаланып;
в) кеден бақылауын жүзеге асырушы адамға күш қолдана отырып;
г) аса ірі мөлшерде;
д) адамдар тобының алдын ала сөз байласуымен жасалса, -
мүлкi тәркiленiп бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi және екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттердi:
а) мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адам не оған теңестiрiлген адам, егер оларды өзiнiң қызмет бабын пайдаланумен қатар жасаса;
б) ұйымдасқан топ жасаса, -
мүлкі тәркіленіп, үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айрылып, үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге, ал а) тармағында көзделген жағдайда мүлкi тәркiленiп, жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы бапта көзделген әрекеттер, егер өткізілген тауарлардың құны бір мың айлық есептік көрсеткіштен асса, ірі мөлшерде және егер өткізілген тауарлардың құны бес мың айлық есептік көрсеткіштен асса, аса ірі мөлшерде жасалған әрекеттер деп танылады.
Ескерту. 209-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2003.09.25 N 484, 2004.12.09 N 10, 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2010.06.30 N 297-IV (2010.07.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

210-бап. <*>
211-бап. <*>
212-бап. <*>
Ескерту. 210, 211, 212-баптар алынып тасталды - ҚР 1998.07.09 N 277 Заңымен.

213-бап. Ұлттық және шетел валютасындағы қаражатты
шетелден қайтармау

Ұйым басшысының немесе жеке кәсіпкердің Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасының уәкілетті банкіндегі шоттарға міндетті түрде аударылуға жататын ұлттық және шетел валютасындағы қаражатты шетелден iрi мөлшерде қайтармауы -
он мыңнан жиырма мыңға дейін айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға не үш жылға дейін мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы бапта көзделген әрекет, егер қайтарылмаған ұлттық және шетел валютасындағы қаражат сомасы он бес мың айлық есептiк көрсеткiштен асса, iрi мөлшерде жасалған деп танылады.
Ескерту. 213-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.04. N 167-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

214-бап. Кеден төлемдерi мен алымдарын төлеуден жалтару

1. Кеден бажын, салықтарды, кеден алымдарын немесе басқа кедендiк төлемдерiн төлеуден жалтару әрекетi iрi мөлшерде жасалған болса, -
бес жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Дәл сол әрекет:
а) бiрнеше рет;
б) лауазымды адам өз қызмет бабын пайдаланып;
в) ұйымдасқан топпен немесе қылмыстық сыбайластықпен (қылмыстық ұйыммен) жасалса -
жетi жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескертулер.
1. Егер төленбеген кеден төлемдерiнiң құны бес мың айлық есептiк көрсеткiштен асса, кеден төлемдерiн төлеуден жалтару iрi мөлшерде жасалған деп танылады.
2. Егер Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген бересінің сомасын, есептелген өсімпұлдарды, айыппұлдар сомасын өз еркімен төлеген адамның әрекетінде өзге қылмыстың құрамы болмаса, ол осы баптың бірінші бөлігі бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Ескерту. 214-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2010.06.30 N 297-IV(2010.07.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

215-бап. Оңалту және банкроттық кезіндегі заңсыз
iс-әрекеттер

Ескерту. 215-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 07.03.2014 N 177-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

1. Мүлiктi немесе мүлiктiк мiндеттемелердi, мүлiк, оның мөлшерi, тұрған жерi туралы мәлiметтердi не мүлiк туралы өзге де ақпаратты жасыру, мүлiктi өзгенiң иелiгiне беру, мүлiктi иелiктен шығару немесе жою, сол сияқты экономикалық қызмет көрiнiс табатын бухгалтерлiк және өзге де есеп құжаттарын жасыру, жою, бұрмалау, егер бұл әрекеттi оңалту немесе банкроттық жағдайында немесе банкроттықты күнiлгерi бiле отырып, заңды тұлғаның құрылтайшысы (қатысушысы), лауазымды адамы, органдары, сол сияқты дара кәсiпкер жасап iрi залал келтiрсе -
бiр мыңнан бір жарым мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не жеті жүзден бір мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл сала отырып, екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Өзiнiң іс жүзіндегі дәрменсiздiгiн (банкроттығын) бiлетiн заңды тұлға құрылтайшысының (қатысушысының), лауазымды адамының, органдарының, сол сияқты дара кәсіпкердің, сол сияқты банкроттық рәсімі немесе оңалту рәсiмi кезiнде дәрменсiз борышкердiң мүлкi мен iстерiн басқару бойынша өкiлеттiк берiлген адамның басқа кредиторларға көрiнеу нұқсан келтiре отырып, жекелеген кредиторлардың мүлiктiк талаптарын заңсыз қанағаттандыруы, егер бұл әрекет iрi залал келтiрген болса, –
жеті жүзден бір мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бір жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз үш жүзден бес жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салына отырып немесе онсыз үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 215-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2008.07.05 N 60-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 07.03.2014 N 177-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

216-бап. Әдейi банкроттық

Әдейi банкроттық, яғни заңды тұлға құрылтайшысының (қатысушысының), лауазымды адамының, органдарының, сол сияқты дара кәсіпкердің жеке мүддесі үшін немесе өзге де тұлғалардың мүддесі үшін іс-әрекеттері (әрекетсіздігі) нәтижесінде жасалған, iрi залалға әкеп соқтырған төлем қабiлетсiздiгiн қасақана жасау немесе ұлғайту -
жеті жүзден бір мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз үш жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл сала отырып немесе онсыз бір жылдан үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 216-бап жаңа редакцияда - ҚР 07.03.2014 N 177-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

216-1-бап. Төлем қабілетсіздігіне дейін жеткізу

Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымын, банкті, инвестициялық портфельді басқарушыны мәжбүрлеп таратуға әкеп соққан төлем қабілетсіздігіне әкелген сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының, банктің, инвестициялық портфельді басқарушының ірі қатысушысы - жеке тұлғаның, ірі қатысушысы - заңды тұлғаның бірінші басшысының не сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының, банктің, инвестициялық портфельді басқарушының басқару органының немесе атқарушы органының функцияларын тұрақты, уақытша не арнайы өкілеттік бойынша орындайтын тұлғаның қасақана іс-әрекеті (әрекетсіздігі) -
айлық есептік көрсеткіштің үш мыңнан алты мыңға дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не айлық есептік көрсеткіштің екі мыңнан төрт мыңға дейінгі мөлшерінде айыппұл салынып, мүлкі тәркіленіп немесе онсыз бір жылдан үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 216-1-баппен толықтырылды - ҚР 2008.10.23 N 72 IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен, жаңа редакцияда - ҚР 21.06.2013 N 106-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

217-бап. Жалған банкроттық

Заңды тұлға құрылтайшысының (қатысушысының), лауазымды адамының, органдарының, сол сияқты дара кәсiпкердiң әрекеттері және (немесе) қабылдаған шешімдері нәтижесінде кредиторларға тиесiлi төлемдерді кейiнге қалдыру немесе бөлiп-бөлiп төлеу немесе борыштарын азайту, сол сияқты борыштарын төлемеу үшiн кредиторларды жаңылыстыру мақсатында өзiнiң төлем қабілетсіздігі туралы көрiнеу жалған хабарлау, егер бұл әрекет iрi залал келтiрсе, –
сегіз жүзден бір мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз үш жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл сала отырып немесе онсыз үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 217-бап жаңа редакцияда - ҚР 07.03.2014 N 177-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

218-бап. Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп
пен қаржылық есептiлiк туралы заңнамасын бұзу

Бухгалтерлiк есеп жүргiзуге уәкiлеттi адамның заңдарда көзделген мәлiметтердi құжаттаудан жалтаруы не осы адамның бухгалтерлiк құжаттамаға ұйымның шаруашылық және қаржы қызметi туралы көпе-көрiнеу жалған ақпаратты енгiзуi, сол сияқты iрi залал келтiрген бухгалтерлiк құжаттамаларды олардың сақталу мерзiмi аяқталғанға дейiн жоюы -
үш жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бір жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салына отырып, бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
Ескерту. 218-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2007.02.28 N 235 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

219-бап. Банк операциялары туралы көрiнеу жалған
мәлiметтер беру

Банк қызметкерлерінің заңды немесе жеке тұлғалардың банк шоттары бойынша операциялар туралы көрінеу жалған мәліметтер ұсынуы, сол сияқты осы банктің іс жүзіндегі қаржы жағдайымен көрінеу қамтамасыз етілмеген кепілгерліктер, кепілдіктер және өзге де міндеттемелер беруі, егер бұл іс-әрекеттер азаматқа, ұйымға немесе мемлекетке ірі залал келтіруге әкеп соқса, –
жетi жүзден екi мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға, бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл сала отырып, екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 219-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 13.06.2013 N 104-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

220-бап. Банктiң ақша қаражатын заңсыз пайдалану

1. Банк қызметкерлерiнiң банктiң өз қаражатын және (немесе) банктiң тартылған қаражатын көпе-көрiнеу қайтымсыз несие беру немесе банкке көпе-көрiнеу пайдасыз мәмiлелер жасау үшiн пайдалануы, сол сияқты банк клиенттерiне не басқа адамдарға негiзсiз банк кепiлін немесе негiзсiз жеңiлдiк шарттарын беруi, егер осы әрекеттер азаматқа, ұйымға немесе мемлекетке iрi залал келтiрсе -
бес жүзден бір мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл сала отырып немесе онсыз және үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Банк қызметкерлерiнiң клиенттердiң банк шоттары бойынша ақша сомаларын, оның iшiнде валюта қаражатын көпе-көрiнеу дұрыс аудармауы немесе көпе-көрiнеу уақтылы аудармауы, егер осы әрекет азаматқа, ұйымға немесе мемлекетке iрi залал келтiрсе -
бір мыңнан екі мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүзден екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл сала отырып немесе онсыз және үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 220-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2008.10.23 N 72 IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

221-бап. Азаматтың салық және (немесе) бюджетке төленетін
басқа да міндетті төлемдерді төлеуден жалтаруы

Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

1. Азаматтың декларация табыс етуі міндетті болып табылатын жағдайларда табыстары туралы декларация табыс етпеу арқылы не декларацияға немесе салықтарды және (немесе) бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептеумен немесе төлеумен байланысты өзге де құжаттарға кірістер немесе шығыстар туралы не салық салынуға тиісті мүлкі туралы көрінеу бұрмаланған деректерді енгізу арқылы салық және (немесе) бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеуден жалтаруы, егер бұл әрекет ірі мөлшердегі салық және (немесе) бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлемеуге әкеп соқса, -
екі жүзден бір мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға, не бір жүз сексен сағаттан екі жүз қырық сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не екі жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл сала отырып немесе онсыз екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Бірнеше рет жасалған дәл сол әрекет -
бес жүзден үш мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл сала отырып немесе онсыз үш жылға дейінгі мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Егер төленбеген салық немесе міндетті төлемдер сомасы екі мың айлық есептік көрсеткіштен асса, азаматтың салықты немесе мемлекеттік бюджетке төленетін өзге де міндетті төлемдерді төлемеуі ірі мөлшерде жасалған деп танылады.
Ескерту. 221-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2001.03.16 N 163, 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

222-бап. Ұйымдарға салынатын салықты және (немесе)
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді
төлеуден жалтару

1. Декларация табыс ету міндетті болып табылса да, декларацияны табыс етпеу не декларацияға кірістер және (немесе) шығыстар туралы көрінеу бұрмаланған деректерді енгізу жолымен, салық салынатын басқа да объектілерді және (немесе) басқа да міндетті төлемдерді жасыру жолымен ұйымдарға салынатын салықты және (немесе) бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеуден жалтару, егер бұл әрекет салық және (немесе) басқа да міндетті төлемдерді ірі мөлшерде төлемеуге әкеп соқса, -
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, айлық есептiк көрсеткiштің жеті жүзден бiр мыңға дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға не бес жүзден бір мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салына отырып, үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, бір жылдан үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бірнеше рет жасалған дәл сол әрекет, -
мүлкі тәркіленіп немесе онсыз үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, үш мыңнан бес мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не мүлкі тәркіленіп, бір мыңнан екі мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салына отырып, үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, үш жылдан бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші және (немесе) екінші бөліктерінде көзделген алдын ала сөз байласу бойынша адамдар тобы немесе ұйымдасқан топ жасаған не аса ірі мөлшерде жасалған әрекеттер, -
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, үш мыңнан бес мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салына отырып не мүлкі тәркіленіп, бес жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Ұйымның салық және (немесе) бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлемеуі, егер төленбеген салық және (немесе) басқа да міндетті төлемдер сомасы жиырма мың айлық есептік көрсеткіштен асса, ірі мөлшерде жасалған деп және егер төленбеген салық және (немесе) басқа да міндетті төлемдер сомасы елу мың айлық есептік көрсеткіштен асса, аса ірі мөлшерде жасалған деп танылады.
Ескерту. 222-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

222-1-бап. Салық төлеушінің салық берешегі шотына билік
ету шектелген мүлікке қатысты заңсыз
іс-әрекеттері

Билік етуге салық органдары шектеу қойған мүлікті ысырап етуі, иеліктен шығаруы, жасырып қалуы немесе заңсыз беруі, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда мүлкіне билік ету шектелген адамның осындай мүлікті беруден бас тартуы, кредит ұйымдары қызметшісінің салық органдары шығыс операцияларын тоқтатып қойған ақша қаражатымен (салымдармен) банк операцияларын жүзеге асыруы -
екі жүз айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға немесе бір жүз сексен сағаттан екі жүз қырық сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. Кодекс 222-1-баппен толықтырылды - ҚР 2008.12.10 N 101-IV (2009.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен, өзгерту енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

223-бап. Тұтынушыларды алдау

Ескерту. 223-бап алып тасталды - ҚР ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

224-бап. Заңсыз сыйақы алу

1. Мемлекеттiк органның немесе мемлекеттiк ұйымның мемлекеттiк қызметтердi атқаруға уәкiлеттi адамы болып табылмайтын қызметкерiнiң немесе оған теңестiрiлген адамының, сол сияқты мемлекеттiк емес ұйымның басқару қызметтерiн атқармайтын қызметкерiнiң өз мiндеттерi шеңберiндегi жұмысты орындағаны немесе қызмет көрсеткенi үшiн материалдық сыйақыны, жеңiлдiктердi немесе мүлiктiк сипаттағы қызмет көрсетулердi заңсыз алуы, егер бұл әрекеттер қорқытып алумен байланысты болса, -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз жиырма сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не дәл сол мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Бiрнеше рет немесе iрi мөлшерде сыйақы алумен байланысты жасалған дәл сол әрекет -
бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Егер адамның алған сомасы немесе оған көрсетiлген қызметтiң құны үш жүз айлық есептiк көрсеткiштен асса, заңсыз сыйақы алу iрi мөлшерде жасалған деп танылады.
Ескерту. 224-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2003.09.25 N 484 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

225-бап. Табиғат пайдалану жөнiндегi заңсыз мәмiлелердi
тiркеу

Ескерту. 225-бап алып тасталды - ҚР ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

226-бап. Мәмiле жасауға немесе оны жасаудан бас тартуға
мәжбүр ету

1. Күш қолданамын деп, бөтеннiң мүлкiн жоямын немесе бүлдiремiн деп, сол сияқты жәбiрленушi мен оның жақындарының құқықтары мен заңды мүдделерiне едәуiр зиян тигiзуi мүмкiн мәлiметтердi таратамын деп қорқыту арқылы мәмiле жасауға немесе оны жасаудан бас тартуға мәжбүрлеу, қорқытып алу белгiлерi болмаса -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не жүз айлық есептi көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл сала отырып немесе онсыз екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекет:
а) бiрнеше рет;
б) күш қолданып;
в) ұйымдасқан топпен жасалса -
бір мыңнан үш мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға, не мүлкi тәркiленiп немесе онсыз екi жылдан алты жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 226-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

226-1 бап. Рейдерлік

1. Заңды тұлғаға қатысу үлесіне меншік құқығын, сол сияқты заңды тұлғаның мүлкі мен бағалы қағаздарын заңсыз иемденіп алу немесе жиналыстар мен отырыстардың хаттамаларына, олардан үзінділерге дауыс берушілердің саны, кворумы немесе дауыс беру нәтижелері туралы көрiнеу дәйексіз мәліметтерді енгізу не дауыстарды санауды немесе дауыс беруге арналған бюллетеньдердің есебін көрiнеу дәйексіз жүргізу, акционердің, басқару органына қатысушының, оның мүшесінің немесе атқарушы орган мүшесінің дауыс беруге нақты қолжетімділігін бұғаттау немесе шектеу, жиналыстардың, отырыстардың өтуі туралы мәліметтерді хабарламау не жиналыстардың, отырыстардың өтетін уақыты мен орны туралы дәйексіз мәліметтерді хабарлау, көрiнеу жалған сенімхат бойынша акционердің, басқару органына қатысушының немесе оның мүшесінің атынан дауыс беру жолымен, бағалы қағаздарды сатып алудың басым құқығын бұзу, шектеу немесе нұқсан келтіру жолымен жоғары органның шешім қабылдауы кезінде дауыс беру нәтижелерін қасақана бұрмалау не құқықты еркін іске асыруға кедергі келтіру нәтижесінде заңды тұлғаның үстінен бақылау орнату, сол сияқты бағалы қағаздарды басымдықпен сатып алу құқығын іске асыру кезінде не жеке және (немесе) заңды тұлғалардың, мемлекеттің құқықтары мен заңды мүдделерін елеулі бұзушылыққа әкеп соққан өзге де заңсыз тәсілдермен қасақана кедергілер жасау, -
бес жүзден бір мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде немесе төрт жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не мүлкі тәркіленіп, екі жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген:
а) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша;
б) бiрнеше рет;
в) қызмет бабын пайдаланып жасалған әрекеттер, –
бір мыңнан екі мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не мүлкi тәркiленiп, үш жылдан жеті жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Нақ сол әрекеттерді:
а) ұйымдасқан топ;
б) мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адам не оған теңестірілген адам жасаса, егер олар оның қызмет бабын пайдаланумен ұштасса, -
мүлкі тәркіленіп және үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, жеті жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 226-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.01.11 № 385-IV (ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

227-бап. Компьютерлiк ақпаратқа заңсыз кiру, ЭЕМ үшiн
зиянды бағдарламаларды жасау, пайдалану және
тарату

Ескерту. 227-бап алып тасталды - ҚР 23.04.2014 N 200-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

227-1-бап. Ұялы байланыстың абоненттiк құрылғысының
сәйкестендiру кодын, абоненттiң сәйкестендiру
құрылғысын құқыққа сыйымсыз өзгерту,
сондай-ақ абоненттiк құрылғының
сәйкестендiру кодын өзгерту үшiн
бағдарламаларды құқыққа сыйымсыз жасау,
пайдалану, тарату

Ескерту. 227-1-бап алып тасталды - ҚР 23.04.2014 N 200-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

7-1-тарау. Ақпараттық технологиялардың қауіпсіздігіне қарсы
қылмыстар

Ескерту. Кодекс 7-1-тараумен толықтырылды - ҚР 23.04.2014 N 200-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

227-2-бап. Ақпаратқа, ақпараттық жүйеге немесе
ақпараттық-коммуникациялық желіге құқыққа
сыйымсыз қол жеткізу

1. Азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтарын не қоғамның немесе мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделерін елеулі түрде бұзуға әкеп соққан, машиналық жеткізгіште қамтылатын, заңмен қорғалатын ақпаратқа, ақпараттық жүйеге немесе ақпараттық-коммуникациялық желіге қасақана құқыққа сыйымсыз қол жеткізу – екі жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, үш жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екі жүз қырық сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға жазаланады.
2. Ұлттық электрондық ақпараттық ресурстарға немесе ұлттық ақпараттық жүйелерге қатысты жасалған дәл сол іс-әрекет –
екі жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөлiктерінде көзделген, абайсызда ауыр зардаптарға әкеп соққан іс-әрекеттер -
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, екі мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екі жыл мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

227-3-бап. Ақпаратты құқыққа сыйымсыз жою немесе
түрлендіру

1. Машиналық жеткізгіште сақталатын, ақпараттық жүйеде қамтылатын немесе ақпараттық-коммуникациялық желімен берілетін, заңмен қорғалатын ақпаратты қасақана құқыққа сыйымсыз жою немесе түрлендіру, сол сияқты ақпараттық жүйеге көрінеу жалған ақпарат енгізу, егер бұл азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерін не қоғамның немесе мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделерін елеулі түрде бұзуға әкеп соқса, –
екі жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Мынадай:
1) ұлттық электрондық ақпараттық ресурстарға немесе ұлттық ақпараттық жүйелерге қатысты;
2) адамдар тобы алдын ала сөз байласу бойынша жасаған дәл сол іс-әрекеттер –
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, екі мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген:
1) ұйымдасқан топ жасаған;
2) ауыр зардаптарға әкеп соққан іс-әрекеттер –
мүлкі тәркіленіп немесе онсыз, үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

227-4-бап. Ақпараттық жүйенің немесе
ақпараттық-коммуникациялық желінің жұмысын
қасақана бұзу

1. Ақпараттық жүйенің немесе ақпараттық-коммуникациялық желінің жұмысын бұзуға бағытталған қасақана әрекеттер (әрекетсіздік) –
екі жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, екі мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Мынадай:
1) ұлттық электрондық ақпараттық ресурстарға немесе ұлттық ақпараттық жүйелерге қатысты;
2) адамдар тобы алдын ала сөз байласу бойынша жасаған дәл сол іс-әрекеттер –
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, төрт мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не төрт жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген:
1) ұйымдасқан топ жасаған;
2) ауыр зардаптарға әкеп соққан іс-әрекеттер –
мүлкі тәркіленіп немесе онсыз, үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, бес жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

227-5-бап. Ақпаратты құқыққа сыйымсыз иеленіп алу

1. Машиналық жеткізгіште сақталатын, ақпараттық жүйеде қамтылатын немесе ақпараттық-коммуникациялық желімен берілетін, заңмен қорғалатын ақпаратты қасақана құқыққа сыйымсыз көшіру немесе өзгедей құқыққа сыйымсыз иеленіп алу, егер бұл азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерін не қоғамның немесе мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделерін елеулі түрде бұзуға әкеп соқса, –
екі жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, екі жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бір жүз сексен сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға жазаланады.
2. Мынадай:
1) ұлттық электрондық ақпараттық ресурстарға немесе ұлттық ақпараттық жүйелерге қатысты;
2) адамдар тобы алдын ала сөз байласу арқылы жасаған дәл сол іс-әрекеттер –
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, екі мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген:
1) ұйымдасқан топ жасаған;
2) ауыр зардаптарға әкеп соққан іс-әрекеттер –
мүлкі тәркіленіп немесе онсыз, үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

227-6-бап. Ақпаратты беруге мәжбүрлеу

1. Машиналық жеткізгіште сақталатын, ақпараттық жүйеде қамтылатын немесе ақпараттық-коммуникациялық желімен берілетін, заңмен қорғалатын ақпаратты күш қолдану не мүлікті жою немесе бүлдіру қатерін төндіру арқылы, сол сияқты жәбірленушіні немесе оның жақындарын масқаралайтын мәліметтерді тарату не жариялануы жәбірленушінің немесе оның жақындарының мүдделеріне елеулі түрде зиян келтіруі мүмкін өзге де мәліметтерді тарату қатерін төндіру арқылы беруге мәжбүрлеу –
екі жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, екі мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Мынадай:
1) адамға немесе оның жақындарына күш қолданылып жасалған;
2) адамдар тобы алдын ала сөз байласу бойынша жасаған;
3) ұлттық электрондық ақпараттық ресурстардан немесе ұлттық ақпараттық жүйелерден ақпарат алу мақсатында жасалған дәл сол іс-әрекет –
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген:
1) ұйымдасқан топ жасаған;
2) ауыр зардаптарға әкеп соққан іс-әрекеттер –
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, бес жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

227-7-бап. Зиянды компьютерлік бағдарламалар мен
бағдарламалық өнімдерді жасау, пайдалану
немесе тарату

1. Машиналық жеткізгіште сақталатын, ақпараттық жүйеде қамтылатын немесе ақпараттық-коммуникациялық желімен берілетін ақпаратты құқыққа сыйымсыз жою, бұғаттау, түрлендіру, көшіру, пайдалану, компьютердің, компьютерлік бағдарламаның, ақпараттық жүйенің немесе ақпараттық-коммуникациялық желінің жұмысын бұзу мақсатында компьютерлік бағдарламаларды, бағдарламалық өнімдерді жасау немесе қолданылатын бағдарламаларға немесе бағдарламалық өнімдерге өзгерістер енгізу, сол сияқты осындай бағдарламаларды қасақана пайдалану және (немесе) тарату –
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, үш мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Мынадай:
1) адамдар тобы алдын ала сөз байласу бойынша жасаған;
2) адам өзінің қызмет бабын пайдалана отырып жасаған;
3) ұлттық электрондық ақпараттық ресурстарға немесе ұлттық ақпараттық жүйелерге қатысты жасалған дәл сол іс-әрекеттер –
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген:
1) ұйымдасқан топ жасаған;
2) ауыр зардаптарға әкеп соққан іс-әрекеттер –
мүлкі тәркіленіп немесе онсыз, үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, бес жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

227-8-бап. Қолжетімділігі шектеулі электрондық ақпараттық
ресурстарды құқыққа сыйымсыз тарату

1. Азаматтардың дербес деректерін немесе Қазақстан Республикасының заңдарымен немесе өздерінің меншік иесімен немесе иеленушімен қол жетімділігі шектелген өзге де мәліметтерді қамтитын электрондық ақпараттық ресурстарды құқыққа сыйымсыз тарату –
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, екі жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не жүз сексен сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға жазаланады.
2. Мынадай:
1) адамдар тобы алдын ала сөз байласу бойынша жасаған;
2) пайдакүнемдік ниетпен жасалған;
3) адам өзінің қызмет бабын пайдалана отырып жасаған дәл сол іс-әрекет –
мүлкі тәркіленіп немесе онсыз, үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген:
1) ұйымдасқан топ жасаған;
2) ауыр зардаптарға әкеп соққан іс-әрекеттер –
мүлкі тәркіленіп немесе онсыз, үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

227-9-бап. Құқыққа қарсы мақсаттарды көздейтін
интернет-ресурстарды орналастыру үшін
қызметтер ұсыну

1. Ашық ақпараттық-коммуникациялық желіде жұмыс істейтін аппараттық-бағдарламалық кешендерді құқыққа қарсы мақсаттарды көздейтін интернет-ресурстарды орналастыру үшін ұсыну бойынша көрінеу құқыққа қарсы қызметтер көрсету –
мүлкі тәркіленіп немесе онсыз, екі жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, екі мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Адамдар тобы алдын ала сөз байласу бойынша немесе ұйымдасқан топ жасаған дәл сол іс-әрекет –
мүлкі тәркіленіп немесе онсыз, үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

227-10-бап. Ұялы байланыстың абоненттік құрылғысының
сәйкестендіру кодын, абоненттің сәйкестендіру
құрылғысын құқыққа сыйымсыз өзгерту,
сондай-ақ абоненттік құрылғының
сәйкестендіру кодын өзгерту үшін
бағдарламаларды құқыққа сыйымсыз жасау,
пайдалану, тарату

1. Ұялы байланыстың абоненттік құрылғысының сәйкестендіру кодын өзгерту, ұялы байланыс абонентінің сәйкестендіру картасының телнұсқасын жасау, егер бұл әрекеттер өндірушінің немесе заңды иесінің келісімінсіз жасалса, –
үш жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не екі жүз қырық сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға жазаланады.
2. Ұялы байланыстың абоненттік құрылғысының сәйкестендіру кодын өзгертуге немесе ұялы байланыс абонентінің сәйкестендіру картасының телнұсқасын жасауға мүмкіндік беретін бағдарламаларды құқыққа сыйымсыз жасау, пайдалану, тарату -
екі мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, ұйымдасқан топ жасаған іс-әрекеттер -
мүлкі тәркіленіп немесе онсыз, бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

8-тарау. Коммерциялық және өзге ұйымдардағы қызмет мүдделерiне
қарсы қылмыстар

228-бап. Өкiлеттiктердi теріс пайдалану

Коммерциялық немесе өзге ұйымда басқару қызметтерiн атқаратын адамның өз өкiлеттiктерiн осы ұйымның заңды мүдделерiне қарсы және өзi немесе басқа адамдар немесе ұйымдар үшiн пайда мен артықшылықтар алу не басқа адамдарға немесе ұйымдарға зиян келтiру мақсатында пайдалануы, егер бұл азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерiне не қоғамның немесе мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiне елеулi зиян келтiруге әкеп соқса -
бес жүзден сегіз жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не төрт жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы Кодекстiң баптарында мемлекеттiк орган, жергiлiктi өзiн-өзi басқару органы не мемлекеттiң үлесi елу пайыздан көп болатын ұйым болып табылмайтын ұйымда тұрақты, уақытша, не арнаулы өкiлеттiк бойынша ұйымдастырушылық-өкiмшiлiк немесе әкiмшiлiк-шаруашылық мiндеттердi атқаратын адам коммерциялық немесе өзге ұйымдарда басқару қызметтерiн атқаратын адам деп танылады.
Ескерту. 228-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2003.09.25 N 484, 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.02.01 N 551-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

229-бап. Жекеше нотариустардың, жеке сот орындаушыларының
және аудиторлық ұйым құрамында жұмыс iстейтiн
аудиторлардың өкiлеттiктердi терiс пайдалануы

Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2010.04.02 N 262-IV (2010.10.21 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Жекеше нотариустың, жеке сот орындаушысының, аудиторлық ұйым құрамында жұмыс iстейтiн аудитордың немесе аудиторлық ұйым жетекшiсiнiң өз өкiлеттiктерiн өз қызметiнiң мiндеттерiне қайшы және өзi немесе басқа адамдар, немесе ұйымдар үшiн пайда табу және артықшылық алу не басқа адамдарға немесе ұйымдарға зиян келтiру мақсатында пайдалануы, егер бұл әрекет азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерiне не қоғамның немесе мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiне елеулi зиян келтiрсе -
бес жүзден сегiз жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Көпе-көрiнеу кәмелетке толмаған немесе әрекет қабiлетi жоқ адамға қатысты не бiрнеше рет жасалған дәл сол әрекет -
жетi жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 229-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2006.05.05 N 139, 2010.04.02 N 262-IV (2010.10.21 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

230-бап. Жекеше күзет қызметi қызметшiлерiнiң
өкiлеттiктерiн асыра пайдалану

1. Жекеше күзет қызметi басшысының немесе қызметшiсiнiң лицензияға сәйкес, өздерiне берiлген өкiлеттiктерiн өз қызметiнiң мiндеттерiне қарамастан асыра пайдалануы, егер бұл әрекет күш қолданып немесе оны қолданамын деп қорқытып жасалса -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Қару немесе арнаулы құралдар қолданып немесе ауыр зардап келтiрген дәл сол әрекет -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 230-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

231-бап. Коммерциялық сатып алу

1. Коммерциялық немесе өзге ұйымда басқару қызметтерiн атқаратын адамға заңсыз ақша, бағалы қағаздар немесе басқа мүлiк беру, сондай-ақ оның өз қызмет бабын сатып алушы адамның мүддесiнде пайдалануы үшiн, сондай-ақ қызметi бойынша жалпы қамқорлығы немесе салғырттығы үшін оған мүлiктiк сипаттағы заңсыз қызмет көрсету -
бес жүзден сегіз жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейін бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бiрнеше рет немесе адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша немесе ұйымдасқан топпен жасалған дәл сол әрекеттер -
сегіз жүзден бір мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Коммерциялық немесе өзге ұйымда басқару қызметiн атқаратын адамның заңсыз ақша, бағалы қағаздар, басқа мүлiк алуы, сондай-ақ өз қызмет бабын сатып алушы адамның мүддесiнде пайдалануы үшiн, сондай-ақ қызметi бойынша жалпы қамқорлығы немесе салғырттығы үшін мүлiктiк сипатта көрсетiлген қызметтi пайдалануы -
бір мыңнан екі мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару құқығынан айыруға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың үшiншi бөлiгiнде көзделген әрекеттер, егер олар:
а) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша немесе ұйымдасқан топпен;
б) бiрнеше рет;
в) қорқытып алумен байланысты;
г) ірі мөлшерде жасалған болса, -
екі мыңнан үш мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, мүлкі тәркіленіп немесе онсыз, алты жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
5. Осы баптың үшіншi және төртінші бөлiктерiнде көзделген іс-әрекеттер, егер олар аса ірі мөлшерде жасалған болса, -
үш мыңнан бес мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, мүлкі тәркіленіп немесе онсыз, төрт жылдан сегіз жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту.
1. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттердi жасаған адам, егер оған қатысты қорқытып алушылық орын алған болса немесе егер ол қылмыстық iс қозғауға құқығы бар органға сатып алушылық туралы өз еркiмен хабарласа, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
2. Бұрын жасалған заңды әрекеттер үшiн алдын ала уағдаластық болмаған жағдайда мүлiктi беру немесе алу, мүлiктiк сипаттағы қызметтер көрсету немесе мұндай қызметтердi сыйлық немесе сыйақы ретiнде пайдалану егер мүлiктiң немесе қызметтердiң құны екi айлық есептiк көрсеткiштен аспайтын болса, онша маңызды болмауы себептi қылмыс болып табылмайды және тәртiптiк немесе әкiмшiлiк ретпен қудаланады.
3. Осы бапта заңсыз алынған ірі мөлшердегі ақша, бағалы қағаздар, басқа мүлік деп бес жүз айлық есептік көрсеткіштен асатын ақша сомасы, бағалы қағаздардың, өзге де мүліктің немесе мүліктік сипаттағы пайданың құны танылады.
4. Осы бапта заңсыз алынған аса ірі мөлшердегі ақша, бағалы қағаздар, басқа мүлік деп екі мың айлық есептік көрсеткіштен асатын ақша сомасы, бағалы қағаздардың, өзге де мүліктің немесе мүліктік сипаттағы пайданың құны танылады.
Ескерту. 231-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

232-бап. Мiндеттерiне адал қарамау

Коммерциялық немесе өзге ұйымда басқару қызметтерiн атқарушы адамның қызметiне адал қарамауы немесе ұқыпсыз қарауы салдарынан өз мiндеттерiн атқармауы немесе тиiстi дәрежеде атқармауы, егер бұл адам өлiмiне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқса -
айлық есептiк көрсеткiштің жеті жүзден бiр мыңға дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 232-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-тарау. Қоғамдық қауiпсiздiкке және қоғамдық тәртiпке қарсы
қылмыстар

233-бап. Терроризм актісі

Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР 2013.01.08 N 63-V (алғашқы ресми жариялағанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Жарылыс жасау, өрт қою немесе адамдардың қаза болуы, елеулі мүліктік зиян келтіру не қоғамға қауіпті өзге де зардаптардың туындау қаупін төндіретін өзге де іс-әрекеттер жасау, егер осы іс-әрекеттер қоғамдық қауіпсіздікті бұзу, халықты үрейлендіру не Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының, шет мемлекеттің немесе халықаралық ұйымның шешім қабылдауына ықпал ету мақсатында жасалса, сондай-ақ аталған іс-әрекеттерді дәл сол мақсатта жасаймын деп қорқыту, -
төрт жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекет:
а) бірнеше рет;
б) азаматтардың өмiрi мен денсаулығына нақты қауіп төндiретін қаруды немесе қару ретiнде пайдаланылатын заттарды, жарылыс заттарын немесе жарылыс құрылғыларын қолдана отырып жасалса, -
жеті жылдан он екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген әрекеттер, егер олар:
а) жаппай қырып-жоятын қаруды, радиоактивті материалдарды қолдануға немесе қолданамын деп қорқытуға және жаппай уландыруды, эпидемия мен эпизоотияны таратуды, сондай-ақ адамдарды жаппай қырып-жоюға әкеп соғуы ықтимал өзге де іс-әрекеттерді жасауға немесе жасаймын деп қорқытуға ұштасса;
б) абайсызда адам өліміне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқса, -
он жылдан он бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Қоғамдық қауіпсіздікті бұзу, халықты үрейлендіру не Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының, шет мемлекеттiң немесе халықаралық ұйымның шешiмдер қабылдауына ықпал ету мақсатында адамның өмiріне қастандық жасау, сондай-ақ дәл сол мақсатта, оның мемлекеттiк немесе өзге де саяси қызметін тоқтату не осындай қызметi үшiн кек алу мақсатында мемлекет немесе қоғам қайраткерiнiң өмiрiне қастандық жасау, не халықаралық қорғау аясындағы адамдарға немесе ұйымдарға, жайларға, ғимараттарға шабуыл жасаумен, адамды кепілге алумен, жайларды, ғимараттарды, қатынас және байланыс құралдарын басып алумен, әуе немесе су көлігін, жылжымалы темiр жол құрамын не өзге де қоғамдық көлікті айдап әкетумен, сол сияқты басып алумен ұштасқан адам өміріне қол сұғу, -
он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе өмір бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескертулер.
1. Терроризм актісін дайындауға қатысқан адам, егер ол мемлекеттік органдарға дер кезінде ескертуімен немесе өзге тәсілмен терроризм актісін болғызбауға септігін тигізсе және егер оның іс-әрекетінде өзге қылмыс құрамы болмаса, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
2. Осы Кодекстің 162, 163, 166-1, 167, 171, 233, 233-1, 233-2, 233-3, 233-4, 233-5, 234, 238, 239-баптарында көзделген қылмыстар террористік қылмыстар деп танылады.
Ескерту. 233-бап жаңа редакцияда - ҚР 2002.02.19 N 295, өзгерістер енгізілді - ҚР 2005.07.08 N 67-ІІІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2009.07.10 N 175-IV, 2010.06.14 № 290-IV, 2010.12.29 N 372-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.04.2014 N 200-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

233-1-бап. Терроризмді не экстремизмді насихаттау немесе
терроризм не экстремизм актісін жасауға жария
түрде шақыру

Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Терроризмді не экстремизмді насихаттау немесе терроризм не экстремизм актісін жасауға жария түрде шақыру, сондай-ақ көрсетілген мазмұндағы материалдарды тарату, -
үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Адам өзінің қызметтік жағдайын пайдаланып не қоғамдық бірлестіктің басшысы бола отырып не бұқаралық ақпарат құралдарын пайдаланып жасаған не бір топ адам жасаған нақ сол әрекеттер, -
бес жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 233-1 баппен толықтырылды - ҚР 2002.02.19 N 295 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

233-2-бап. Террористік топ құру, оған басшылық ету және
оның қызметіне қатысу

1. Террористік мақсатты көздейтін қылмыстарды жасау үшін топ құру (террористік топ), сондай-ақ оған басшылық ету, -
мүлкі тәркіленіп немесе онсыз сегіз жылдан он бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Террористік топтың қызметіне немесе ол жасаған терроризм актілеріне қатысу, -
мүлкі тәркіленіп немесе онсыз алты жылдан он екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Адам өзінің қызметтік жағдайын пайдаланып не қоғамдық бірлестіктің басшысы бола отырып жасаған, осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген әрекеттер, -
мүлкі тәркіленіп немесе онсыз он жылдан он бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 233-2 баппен толықтырылды - ҚР 2002.02.19 N 295 Заңымен.

233-3-бап. Террористік немесе экстремистік қызметті
қаржыландыру және терроризмге не экстремизмге
өзге де жәрдемдесу

1. Жеке тұлғаның не адамдар тобының не заңды тұлғаның іс-әрекетінің террористік немесе экстремистік сипатын не берілген мүліктің, көрсетілген ақпараттық, қаржылық және өзге де қызмет түрлерінің террористік немесе экстремистік іс-әрекетті жүзеге асыру не террористік топты, террористік немесе экстремистік ұйымды, заңсыз әскерилендірілген құралымды қамтамасыз ету үшін пайдаланылатынын көрінеу ұғынған адамның оларға ақшаны және (немесе) өзге де мүлікті беруі немесе жинауы, мүлікке құқықты немесе мүліктік сипаттағы пайданы беруі, сондай-ақ сыйға тартуы, айырбастауы, қайырмалдық жасауы, демеушілік және қайырымдылық көмегі, ақпараттық және өзге де қызмет түрлерін көрсетуі не қаржылық қызмет көрсетуі -
мүлкі тәркіленіп, бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бірнеше рет жасалған нақ сол әрекеттер, -
мүлкі тәркіленіп, үш жылдан сегіз жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту.
Күш қолдану қатерімен террористік немесе экстремистік қызметті қаржыландыруды және терроризмге не экстремизмге өзге де жәрдемдесуді жүзеге асырушы және ол туралы ерікті түрде мәлімдеуші, сондай-ақ қылмыстың ашылуына немесе жолын кесуге белсенді түрде жәрдемдескен адам, егер оның іс-әрекеттерінде өзге де қылмыстың құрамы болмаса, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Ескерту. Кодекс 233-3-баппен толықтырылды - ҚР 2005.07.08 N 67-ІІІ (Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен, жаңа редакцияда - ҚР 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2013.01.08 N 63-V (алғашқы ресми жариялағанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

233-4-бап. Террористік не экстремистік қызметті
ұйымдастыру мақсатында адамдарды азғырып
көндіру немесе дайындау не қаруландыру

1. Террористік не экстремистік қызметті ұйымдастыру мақсатында адамдарды азғырып көндіру немесе дайындау не қаруландыру -
мүлкі тәркіленіп, алты жылдан он екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Адамның өзінің қызмет бабын пайдалана отырып немесе кәмелетке толмағандарға қатысты жасаған нақ сол әрекеттер, -
мүлкі тәркіленіп, сегіз жылдан он бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 233-4-баппен толықтырылды - ҚР 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

233-5-бап. Террористік немесе экстремистік дайындықтан
өту

Адамның террористік немесе экстремистік қылмыс жасаудың қыр-сыры мен дағдыларын игеруіне үйренушінің көрінеу бағытталған дайындықтан, оның ішінде Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде дайындықтан өтуі –
үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы бапта көзделген қылмысты жасаған адам, егер ол дайындықтан өткені туралы ерікті түрде хабарласа, осындай дайындықтан өткен, осындай дайындықты жүзеге асырған, ұйымдастырған немесе қаржыландырған басқа адамдарды анықтауға септігін тигізсе, оның өткізілген жері туралы ақпарат берсе, егер оның әрекеттерінде қылмыстың өзге құрамы болмаса, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Ескерту. 9-тарау 233-5-баппен толықтырылды - ҚР 23.04.2014 N 200-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

234-бап. Адамды кепiлге алу

1. Кепiлге алынған адамды босату шарты ретiнде мемлекеттi, ұйымды немесе азаматты қандай да бiр iс-әрекет жасауға немесе қандай да бiр iс-әрекет жасаудан тартынуға мәжбүр ету мақсатында адамды кепiлге немесе кепiлдiк ретiнде ұстау -
үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекеттер:
а) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша;
б) бiрнеше рет;
в) өмiрге немесе денсаулыққа қауiптi күш қолдана отырып;
г) қаруды немесе қару ретiнде пайдаланылатын заттарды қолдана отырып;
д) көрiнеу кәмелетке толмаған адамға қатысты;
е) айыптыға жүктiлiк жағдайы көрiнеу мәлiм әйелге қатысты;
ж) көпе-көрiнеу дәрменсiз күйдегi адамға қатысты;
з) екi немесе одан да көп адамға қатысты;
и) пайдакүнемдiкпен немесе жалдау арқылы жасалса -
жетi жылдан он екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi және екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттердi, егер оларды ұйымдасқан топ жасаса не олар абайсызда адам өлiмiне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқса -
он жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кепiлге алынған адамды өз еркiмен немесе өкiметтiң талап етуi бойынша босатқан адам, егер оның iс-әрекеттерiнде өзге қылмыс құрамы болмаса, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.

235-бап. Бір немесе бірнеше қылмыс жасау мақсатында
ұйымдасқан топ құру және оны басқару, сол сияқты
оған қатысу

1. Бір немесе бірнеше қылмыс жасау мақсатында ұйымдасқан топ құру, сол сияқты оны басқару -
мүлкi тәркiленiп, жеті жылдан он екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бір немесе бірнеше қылмыс жасау мақсатында құрылған ұйымдасқан топқа қатысу, -
мүлкi тәркiленiп, бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттердi адам өз қызмет бабын пайдалана отырып жасаса, –
мүлкi тәркiленiп, сегіз жылдан он үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту.
Осы Кодекстің 235, 235-1, 235-2, 235-3, 237-баптарында ұйымдасқан топқа, қылмыстық қоғамдастыққа (қылмыстық ұйымға), трансұлттық ұйымдасқан топқа, трансұлттық қылмыстық қоғамдастыққа (трансұлттық қылмыстық ұйымға) немесе тұрақты қарулы топқа (бандаға) қатысуын өз еркімен тоқтатқан және ұйымдасқан топ, қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым), трансұлттық ұйымдасқан топ, трансұлттық қылмыстық қоғамдастық (трансұлттық қылмыстық ұйым) немесе тұрақты қарулы топ (банда) жасайтын немесе жасаған қылмыстарды ашуға немесе олардың жолын кесуге белсенді түрде жәрдемдескен адам, егер оның іс-әрекеттерінде өзге де қылмыстың құрамы болмаса, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Ескерту. 235-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

235-1-бап. Қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым) құру
және оны басқару, сол сияқты оған қатысу

1. Бір немесе бірнеше қылмыс жасау мақсатында қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым) құру не оны басқару, сол сияқты ұйымдасқан топтар басшыларының немесе өзге де қатысушыларының бірлестігін құру немесе дербес әрекет ететін ұйымдасқан топтардың қылмыстық іс-әрекеттерін үйлестіру –
мүлкi тәркiленiп, он екі жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Ұйымдасқан топтар басшыларының қылмыстық қоғамдастыққа (қылмыстық ұйымға) қатысуы -
мүлкi тәркiленiп, сегіз жылдан он екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Қылмыстық іс-әрекеттерді үйлестіру, оның ішінде байланыс құралдарын пайдалана отырып үйлестіру мақсатында ұйымдасқан топтар басшыларының, өзге де қатысушыларының жиналысына қатысу, -
мүлкi тәркiленіп, он екі жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттердi адам өз қызмет бабын пайдалана отырып жасаса, –
мүлкi тәркiленiп, он екі жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
5. Осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшінші бөлiктерiнде көзделген әрекеттерді ұйымдасқан топтардың басшылары арасында жетекші орындағы адам жасаса, -
мүлкі тәркіленіп, он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге немесе өмір бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту.
1. Қылмыстық іс-әрекеттерді үйлестіру деп бірлесіп қылмыстар жасау мақсатында ұйымдасқан топтар арасында оларды келісуді (ұйымдасқан топтар басшыларының немесе өзге де қатысушыларының арасында тұрақты байланыстар орнатуды, қылмыс жасау үшін жоспарлар әзірлеп, жағдайлар жасауды, сондай-ақ қылмыстық ықпал ету аясын, қылмыстық әрекеттен түсетін табысты бөлісуді) түсіну керек.
2. Жетекші орындағы адам деп ұйымдасқан топтардың басшылары қылмыстық іс-әрекеттерді үйлестіру жөніндегі өкілеттіктерді берген адам танылады.
Ескерту. Кодекс 235-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

235-2-бап. Бір немесе бірнеше қылмыс жасау мақсатында
трансұлттық ұйымдасқан топ құру және оны
басқару, сол сияқты оған қатысу

1. Бір немесе бірнеше қылмыс жасау мақсатында трансұлттық ұйымдасқан топ құру, сол сияқты оны басқару -
мүлкi тәркiленiп, он жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бір немесе бірнеше қылмыс жасау мақсатында құрылған трансұлттық ұйымдасқан топқа қатысу, -
мүлкі тәркіленіп, сегіз жылдан он екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттердi адам өз қызмет бабын пайдалана отырып жасаса, –
мүлкi тәркiленiп, он екі жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 235-2-баппен толықтырылды - ҚР 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

235-3-бап. Трансұлттық қылмыстық қоғамдастық (трансұлттық
қылмыстық ұйым) құру және оны басқару, сол
сияқты оған қатысу

1. Трансұлттық қылмыстық қоғамдастық (трансұлттық қылмыстық ұйым) құру, сол сияқты оны басқару -
мүлкі тәркіленіп, он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Трансұлттық қылмыстық қоғамдастыққа (трансұлттық қылмыстық ұйымға) қатысу -
мүлкі тәркіленіп, он жылдан он бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттердi адам өз қызмет бабын пайдалана отырып жасаса, –
мүлкi тәркiленiп, он жеті жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 235-3-баппен толықтырылды - ҚР 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

235-4-бап. Ұйымдасқан топтың, қылмыстық қоғамдастықтың
(қылмыстық ұйымның) не трансұлттық ұйымдасқан
топтың, трансұлттық қылмыстық қоғамдастықтың
(трансұлттық қылмыстық ұйымның) немесе тұрақты
қарулы топтың (банданың) қызметін қаржыландыру,
сол сияқты мүлікті жинау, сақтау, бөлу,
қаржыландыру арналарын әзірлеу

1. Ұйымдасқан топтың, қылмыстық қоғамдастықтың (қылмыстық ұйымның) не трансұлттық ұйымдасқан топтың, трансұлттық қылмыстық қоғамдастықтың (трансұлттық қылмыстық ұйымның) немесе тұрақты қарулы топтың (банданың) қызметін қаржыландыру -
мүлкі тәркіленіп, үш жылдан алты жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Ұйымдасқан топ, қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым) не трансұлттық ұйымдасқан топ, трансұлттық қылмыстық қоғамдастық (трансұлттық қылмыстық ұйым) немесе тұрақты қарулы топ (банда) қатысушысының мүлікті жинауы, сақтауы, бөлуі, сондай-ақ қаржыландыру арналарын әзірлеуі, -
мүлкi тәркiленiп, бес жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi және екінші бөлiктерiнде көзделген әрекеттердi адам өз қызмет бабын пайдалана отырып жасаса, –
мүлкi тәркiленiп, жеті жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, жеті жылдан он екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту.
1. Ұйымдасқан топтың, қылмыстық қоғамдастықтың (қылмыстық ұйымның), трансұлттық ұйымдасқан топтың, трансұлттық қылмыстық қоғамдастықтың (трансұлттық қылмыстық ұйымның) немесе тұрақты қарулы топтың (банданың) қылмыстық қызметін қаржыландыру деп қылмыстық әрекетін жүзеге асыру мақсатында ұйымдасқан топқа, қылмыстық қоғамдастыққа (қылмыстық ұйымға), трансұлттық ұйымдасқан топқа, трансұлттық қылмыстық қоғамдастыққа (трансұлттық қылмыстық ұйымға) немесе тұрақты қарулы топқа (бандаға) мүлікті беруді, қаржылық қызмет көрсетуді түсіну керек.
2. Ұйымдасқан топтың, қылмыстық қоғамдастықтың (қылмыстық ұйымның), трансұлттық ұйымдасқан топтың, трансұлттық қылмыстық қоғамдастықтың (трансұлттық қылмыстық ұйымның) немесе тұрақты қарулы топтың (банданың) қызметін қаржыландыруды күш көрсетіп қорқыту арқылы жүзеге асырған және бұл туралы өз еркімен мәлімдеген адам, егер оның іс-әрекетінде өзге қылмыстың құрамы болмаса, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Ескерту. Кодекс 235-4-баппен толықтырылды - ҚР 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

236-бап. Заңсыз әскерилендiрiлген құраманы ұйымдастыру

1. Заңсыз әскерилендiрiлген құрама (бiрлестiк, отряд, жасақ немесе өзге де топ) құру, сол сияқты ондай құраманы басқару -
екi жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Заңсыз әскерилендiрiлген құрамаға (бiрлестiк, отрядқа, жасаққа немесе өзге де топқа қатысу) -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Заңсыз әскери құрамаға қатысуын ерiктi түрде тоқтатқан және қаруы мен әскери жабдығын тапсырған адам, егер оның iс-әрекеттерiнде өзге қылмыс құрамы болмаса, қылмыстық жауапкершiлiктен босатылады.
Ескерту. 236-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

237-бап. Бандитизм

1. Азаматтарға немесе ұйымдарға шабуыл жасау мақсатында тұрақты қарулы топ (банда) құру, сол сияқты осындай топты (банданы) басқару -
мүлкi тәркiленiп, он екі жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Тұрақты қарулы топқа (бандаға) немесе ол жасаған шабуылдарға қатысу -
мүлкi тәркiленiп, он жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттердi адам өз қызмет бабын пайдалана отырып жасаса -
мүлкi тәркiленiп, он бес жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 237-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

238-бап. Үйлерге, ғимараттарға, қатынас және байланыс
құралдарына шабуыл жасау

Ескерту. Тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 2010.12.29 N 372-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

1. Үйлерге, ғимараттарға, қатынас және байланыс құралдарына, өзге де коммуникацияларға шабуыл жасау, сол сияқты оларды басып алу -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекеттер:
а) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша;
б) бiрнеше рет;
в) өмiрге немесе денсаулыққа қауiптi күш қолдана отырып;
г) қару немесе қару ретiнде пайдаланылатын басқа заттарды қолдана отырып;
д) пайдакүнемдiк ниетiмен немесе жалдау арқылы;
е) мемлекеттік органдардың немесе мемлекеттік мекемелердің ғимараттарына қатысты жасалса, -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз жеті жылдан он екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, егер оларды ұйымдасқан топ жасаса немесе абайсызда кiсi өлiмiне немесе өзге ауыр зардаптарға әкеп соқса -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз сегiз жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 238-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2010.12.29 N 372-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

239-бап. Әуе немесе су көлiгiн не жылжымалы темiр жол
составын айдап әкету, сонымен бiрдей қолға
түсiру

1. Әуе немесе су көлiгiн не жылжымалы темiр жол составын айдап әкету, сол сияқты осындай көлiк пен құрамды айдап әкету мақсатында басып алу -
екi жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекеттер:
а) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша;
б) бiрнеше рет;
в) өмiрге немесе денсаулыққа қауiптi күш қолданып немесе осындай күш қолданамын деп қорқыта отырып;
г) қару немесе қару ретiнде пайдаланылатын заттарды қолдана отырып жасалса -
жетi жылдан он екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, егер оларды ұйымдасқан топ жасаса не абайсызда кiсi өлiмiне немесе өзге ауыр зардаптарға әкеп соқса -
сегiз жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

240-бап. Теңiз қарақшылығы

1. Теңiз немесе өзен кемесiне бөтеннiң мүлкiн басып алу мақсатында күш қолданып немесе күш қолданамын деп қорқытып шабуыл жасау -
бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бiрнеше рет, не қару немесе қару ретiнде пайдаланылатын заттарды қолданумен жасалған дәл сол әрекет -
мүлкi тәркiленiп, сегiз жылдан он екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, егер оларды ұйымдасқан топ жасаса не абайсызда кiсi өлiмiне не өзге ауыр зардаптарға әкеп соқса -
мүлкi тәркiленiп, он жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

241-бап. Жаппай тәртiпсiздiктер

1. Күш қолданумен, қиратумен, өртеумен, бұзумен, мүлiктi жоюмен, атыс қаруын, жарылыс заттарын немесе жарылыс құрылғыларын қолданумен, сол сияқты олардың өкiмет өкiлiне қарулы қарсылық көрсетумен ұласқан жаппай тәртiпсiздiктi ұйымдастыру -
төрт жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген жаппай тәртiпсiздiкке қатысу -
үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Билік өкiлдерiнiң заңды талаптарына белсене бағынбауға және жаппай тәртiпсiздiкке шақыру, сол сияқты азаматтарға зорлық-зомбылық жасауға шақыру –
айлық есептiк көрсеткiштің екi жүзден бес жүзге дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға не жеті жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не алты жылға дейінгі мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 241-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; 03.07.2013 № 121-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық заңымен.

242-бап. Терроризм актiсi туралы көрiнеу жалған хабарлау

Дайындалып жатқан терроризм акт ісі туралы көрінеу жалған хабарлау, -
екi жүзден бес жүзге дейiнгi айлық есептiк көрсеткiш мөлшерінде айыппұл салуға, не жеті жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не алты жылға дейінгі мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 242-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.02.19 N 295 , 2004.12.09 N 10 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.01.18 N 547-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

242-1-бап. Көрінеу жалған ақпарат тарату

1. Қоғамдық тәртіпті бұзу немесе азаматтар мен ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделеріне не қоғамның немесе мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделеріне елеулі түрде зиян келтіру қаупін төндіретін көрінеу жалған ақпарат тарату –
бір мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Мынадай:
1) адамдар тобы алдын ала сөз байласу бойынша жасаған;
2) қызмет бабын пайдалана отырып;
3) бұқаралық ақпарат құралдарын немесе ақпараттық-коммуникациялық желілерді пайдалана отырып жасалған дәл сол іс-әрекет -
бес мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не екі жылдан бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, азаматқа, ұйымға немесе мемлекетке ірі нұқсан немесе басқа да ауыр зардаптар келтірген іс-әрекеттер -
жеті мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бірінші, екінші немесе үшінші бөліктерінде көзделген:
1) ұйымдасқан топ жасаған;
2) төтенше жағдайда немесе ұрыс жағдайында немесе соғыс уақытында не көпшілік іс-шаралар өткізу кезінде жасалған іс-әрекеттер –
бес жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы бапта ірі көлемдегі нұқсан деп азаматқа айлық есептік көрсеткіштің мың еселенген сомасында келтірілген нұқсан не ұйым мен мемлекетке айлық есептік көрсеткіштің он мың еселенген сомасында келтірілген нұқсан танылады.
Ескерту. 9-тарау 242-1-баппен толықтырылды - ҚР 23.04.2014 N 200-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

243-бап. Жаппай зақымдау қаруын, қару-жарақ және әскери
техника жасау кезiнде пайдаланылатын
технологияларды, ғылыми-техникалық ақпаратты
және қызметтердi заңсыз экспорттау

Жаппай зақымдау қаруын, олардың жеткiзу құралдарын, қару жарақ және әскери техниканы жасау кезiнде пайдаланылуы мүмкiн және арнайы экспорттық бақылау орнатылған технологияларды, ғылыми-техникалық ақпаратты және қызмет көрсетулердi заңсыз экспорттау -
жетi жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 243-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

244-бап. Атом энергетикасы объектiлерiнде қауiпсiздiк
ережелерiн бұзу

1. Атом энергетикасы объектiлерiн орналастыру, жобалау, салу, жөндеу немесе пайдалану кезiнде қауiпсiздiк ережелерiн бұзу, егер ол кiсi өлiмiне немесе қоршаған ортаның радиоактивтiк зақымдануына әкеп соқтыруы мүмкiн болса -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсызда кiсi өлiмiне немесе қоршаған ортаның радиоактивтiк зақымдануына немесе өзге ауыр зардаптарға әкеп соқтырған дәл сол әрекет -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 244-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

245-бап. Тау-кен немесе құрылыс жұмыстарын жүргiзу
кезiнде қауiпсiздiк ережелерiн бұзу

1. Тау-кен немесе құрылыс жұмыстарын жүргiзгенде қауiпсiздiк ережелерiн бұзу, егер бұл абайсызда адам денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтiруге әкеп соқса -
бес жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып не онсыз дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсызда кiсi өлiмiне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекет -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып не онсыз алты жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 245-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

245-1-бап. Сапасыз құрылыс

1. Құрылыс ұйымдары басшыларының, жұмыс жүргiзушiлердiң және құрылыстың сапасын бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың сапасыз салынған, аяқталмаған немесе шарттың және жобалау құжаттамасының талаптарына сәйкес келмейтiн ғимараттар мен құрылыстарды, автомобиль жолдарын, тоннельдердi, электр станцияларын, тұрғын үйлердi немесе өзге де құрылыс объектiлерiн пайдалануға тапсыруы және (немесе) пайдалануға қабылдауы, сол сияқты оларды сапасыз жөндеуi, егер бұл абайсызда адам денсаулығына ауыр немесе орташа ауыр зиян келтiруге әкеп соқса, -
бес жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсызда кiсi өлiмiне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соққан нақ сол әрекеттер, -
мүлкi тәркiленiп, үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген, абайсызда екi немесе одан да көп адамның өлiмiне әкеп соқтырған әрекеттер, -
мүлкi тәркiленiп, үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 245-1-баппен толықтырылды - ҚР 2007.01.08. N 210 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

246-бап. Жарылыс қаупi бар объектiлерде қауiпсiздiк
ережелерiн бұзу

1. Жарылыс қаупi бар объектiлерде немесе жарылыс қаупi бар цехтарда қауiпсiздiк ережелерiн бұзу, егер бұл кiсi өлiмiне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқтыруы мүмкiн болса -
бес жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып не онсыз дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсызда кiсi өлiмiне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекет -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не алты жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 246-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

246-1-бап. Ғарыш қызметін жүзеге асыру кезінде қауіпсіздік
қағидаларын бұзу

1. Ғарыш қызметін жүзеге асыру кезінде қауіпсіздік қағидаларын бұзу, егер бұл абайсызда адамның денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтiруге әкеп соқса, -
айлық есептік көрсеткіштің бес жүзден бір мыңға дейінгі мөлшерінде немесе сотталған адамның бес айдан он айға дейінгі кезеңдегі жалақысының немесе өзге табысының мөлшерінде айыппұл салуға не екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не нақ сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсызда адам өліміне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соққан нақ сол әрекет -
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз алты жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, абайсызда екі немесе одан да көп адамның өліміне әкеп соққан әрекет -
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз үш жылдан сегіз жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 246-1-баппен толықтырылды - ҚР 2012.01.06 N 529-IV(алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

247-бап. Радиоактивтi материалдармен заңсыз жұмыс iстеу

1. Радиоактивті материалдарды заңсыз иемденіп алу, сақтау, тасымалдау, пайдалану, бүлдіру немесе көму, -
екі жылға дейінгі мерзімге бостандығын шектеуге, не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Радиоактивті материалдарды заңсыз өткізу, сондай-ақ өткізу мақсатымен радиоактивті материалдарды заңсыз иемденіп алу, сақтау, тасымалдау, -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз екі жылдан алты жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Абайсызда кісі өліміне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соққан, осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген әрекеттер, -
мүлкi тәркiленiп немесе онсыз үш жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 247-бап жаңа редакцияда - ҚР 2002.02.19 N 295 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

248-бап. Радиоактивтi материалдарды ұрлау немесе
қорқытып алу

1. Радиоактивтi материалдарды ұрлау немесе қорқытып алу -
жетi жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекеттер:
а) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша;
б) бiрнеше рет;
в) адам өз қызмет бабын пайдаланып;
г) өмiрге немесе денсаулыққа қауiптi емес күш қолдана отырып, не осындай күш қолданамын деп қорқыта отырып жасалса -
мүлкi тәркiленiп не онсыз төрт жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген:
а) өмiрге немесе денсаулыққа қауiптi күш қолдана отырып немесе осындай күш қолданамын деп қорқыта отырып;
б) ұйымдасқан топ жасаған әрекеттер -
в) алынып тасталды - ҚР 2002.12.21 N 363 Заңымен.
мүлкi тәркiленiп, бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 248-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

249-бап. Радиоактивтi материалдармен жұмыс iстеу
ережелерiн бұзу

1. Радиоактивтi материалдарды сақтау, пайдалану, есепке алу, көму, тасымалдау ережелерiн және олармен жұмыс iстеудiң басқа да ережелерiн бұзу, егер бұл әрекеттердiң кiсi өлiмiне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкелуi мүмкiн болса, -
бес жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Абайсызда кiсi өлiмiне немесе өзге ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекет -
жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 249-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

250-бап. Айналыстан алынған заттардың немесе айналысы
шектелген заттардың контрабандысы

1. Кедендiк бақылаудан тыс немесе жасырын жасалған не құжаттарды немесе кедендiк теңдестiру құралдарын алдап пайдалана отырып, тауарларды, атап айтқанда есірткі заттарды, психотроптық, күштi әсер ететiн, улы, уландырғыш, радиоактивтi немесе жарылғыш заттарды, қару-жарақты, әскери техниканы, жарылғыш құрылғыларды, атыс қаруымен оқ-дәрiлердi, жаппай қырып-жоятын қарудың ядролық, химиялық, биологиялық және басқа да түрлерiн, жаппай қырып-жою қаруларын жасау үшiн пайдаланылуы мүмкiн материалдар мен жабдықтарды кеден одағының кедендік шекарасы және (немесе) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу не заңсыз өткізу -
мүлкі тәркіленіп, бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекет:
а) бiрнеше рет;
б) лауазымды адам өз қызмет бабын пайдалана отырып;
в) кеден бақылауын жүзеге асырушы адамға күш қолдана отырып;
г) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша;
д) есірткі немесе психотроптық заттарға қатысты ірі мөлшерде жасалса, -
мүлкі тәркіленіп, жеті жылдан он екі жылға дейінгі мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, ұйымдасқан топ немесе қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым) жасаған әрекеттер -
мүлкi тәркiленiп, он жылдан он бес жылға дейінгі мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бірінші, екінші немесе үшінші бөліктерінде көзделген, өте ірі мөлшерде жасалған, есірткі немесе психотроптық заттарға байланысты әрекеттер, -
мүлкі тәркіленіп, он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не мүлкі тәркіленіп, өмір бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 250-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.05.31 N 327 , 2005.07.08 N 67-ІІІ (Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2008.06.27 N 50-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2010.06.30 N 297-IV (2010.07.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

251-бап. Қаруды, оқ-дәрiлердi, жарылғыш заттарды және
жарылғыш құрылғыларды заңсыз сатып алу, беру,
өткiзу, сақтау, тасымалдау немесе алып жүру

1. Атыс қаруын (тегiс ұңғылы аңшы мылтығынан басқа), оқ-дәрiлердi, жарылғыш заттарды немесе жарылғыш құрылғыларды заңсыз сатып алу, бiреуге беру, өткiзу, сақтау, тасымалдау немесе алып жүру -
айлық есептiк көрсеткiштің екi жүзден бес жүзге дейiнгi мөлшерінде айыппұл сала отырып не онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Адамдар тобы алдын ала сөз байласу арқылы жасаған немесе бiрнеше рет жасалған дәл сол әрекеттер -
үш жылдан сегіз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттердi ұйымдасқан топ жасаса -
бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Суық қаруды алып жүру, аңшылық кәсiпшiлiкке байланысты болатын реттердi қоспағанда, қанжарларды, фин пышақтарын немесе басқа да суық қаруды заңсыз алып жүру немесе сату -
жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл сала отырып не онсыз бiр жылға дейiнгi мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы бапта көрсетiлген заттарды өз еркiмен тапсырған адам, егер оның әрекетiнде өзге қылмыс құрамы болмаса, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Ескерту. 251-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47 , 2009.04.07 N 149-IV , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

252-бап. Қаруды заңсыз жасау

1. Атыс қаруын, оның жинақтаушы бөлшектерiн заңсыз жасау немесе жөндеу, сол сияқты оқ-дәрiлердi, жарылғыш заттарды немесе жару құрылғыларын заңсыз жасау -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Адамдар тобы алдын ала сөз байласып жасалған немесе бiрнеше рет жасалған дәл сол әрекеттер -
үш жылдан сегіз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттердi ұйымдасқан топ жасаса -
бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Газ қаруын, суық қаруды, оның iшiнде лақтырғыш қаруды заңсыз жасау -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы бапта көрсетiлген заттарды өз еркiмен тапсырған адам, егер оның әрекетiнде өзге қылмыс құрамы болмаса, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Ескерту. 252-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47 , 2002.12.21 N 363 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

253-бап. Атыс қаруын ұқыпсыз сақтау

Атыс қаруын оны басқа адамның пайдалануы үшiн жағдай туғызған ұқыпсыз сақтау, егер ол ауыр зардаптарға әкеп соқса -
екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына не нақ сол мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 253-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21. N 363 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

254-бап. Қаруды, оқ-дәрiнi, жарылғыш заттарды немесе
жарылғыш қондырғыларды күзету жөнiндегi
мiндеттердi тиiсiнше атқармау

1. Атыс қаруын, оқ-дәрiнi, жарылғыш заттарды немесе жару құрылғыларын күзету тапсырылған адамның өз мiндеттерiн тиiсiнше орындамауы, егер бұл олардың ұрлануына немесе жойылуына не өзге ауыр зардаптардың тууына әкеп соқса -
екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Жаппай қырып-жоятын қаруды не жаппай қырып-жоятын қару жасау кезiнде пайдаланылуы мүмкiн материалдарды немесе жабдықтарды күзету жөнiндегi мiндеттердi тиiсiнше орындамау, егер ол ауыр зардапқа әкеп соқса немесе олардың пайда болу қаупiн тудырса -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, екi жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 254-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

255-бап. Қаруды, оқ-дәрiнi, жарылғыш заттар мен жару
құрылғыларын ұрлау не қорқытып алу

1. Атыс қаруын, оның жинақтаушы бөлшектерiн, оқ-дәрiнi, жарылғыш заттар немесе жару құрылғыларын ұрлау не қорқытып алу -
үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Жаппай қырып-жоятын қаруды, сол сияқты жаппай қырып-жоятын қару жасау кезiнде пайдаланылуы мүмкiн материалдарды немесе жабдықтарды ұрлау не қорқытып алу -
бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, егер оларды:
а) адам өзiнiң қызмет бабын пайдаланып жасаса;
б) әлденеше рет;
в) өмiрге немесе денсаулыққа қауiптi емес күш қолдану, не осындай күш қолданбақшы болып қорқыту арқылы;
г) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша жасалса -
мүлкiн тәркiлеп немесе онсыз бес жылдан он екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, егер оларды:
а) ұйымдасқан топ жасаса;
б) өмiрге немесе денсаулыққа қауiптi күш қолдану немесе осындай күш қолданбаумен қорқыту арқылы жасалса -
в) (алынып тасталды - 2002.12.21. N 363)
мүлкiн тәркiлеп, сегiз жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 255-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363 Заңымен.

256-бап. Өрт қауiпсiздiгi ережелерiн бұзу

1. Өрт қауiпсiздiгi ережелерiн сақтауға жауапты адамның өрт қауiпсiздiгi ережелерiн бұзуы, егер ол абайсызда адам денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян немесе азаматқа, ұйымға немесе мемлекетке iрi зиян келтiруге әкеп соқса -
жүзден екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бас бостандығын екi жылға дейiнгi мерзiмге шектеуге, не белгiлi бiр лауазымдарды атқару құқығынан айырып немесе онсыз үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсыздан кiсi өлiмiне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекет -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы бапта iрi көлемдегi залал деп қылмыс жасалу сәтінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз есе асып түсетiн сомада жеке адамға келтiрiлген залал не айлық есептiк көрсеткiштен бiр мың есеге асып түсетiн сомада ұйымға немесе мемлекетке келтiрiлген залал танылады.
Ескерту. 256-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

257-бап. Бұзақылық

1. Бұзақылық яғни қоғамды анық құрметтемеуiн бiлдiретiн азаматтарға қарсы күш қолданумен не оны қолданамын деп қорқытумен, сол сияқты бөтеннiң мүлкiн жоюмен немесе бүлдiрумен не ерекше арсыздықпен ерекшеленетiн әдепсiз iс-әрекет жасаумен ұштасқан қоғамдық тәртiптi тым өрескел бұзушылық -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз жиырма сағаттан жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға не алты айдан бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекет, егер оны:
а) адамдар тобы, алдын ала сөз байласқан адамдар тобы немесе ұйымдасқан топ жасаса;
б) өкiмет өкiлiне не қоғамдық тәртiптi қорғау жөнiндегi мiндеттi атқарушы немесе қоғамдық тәртiптi бұзуға тыйым салушы өзге де адамға қарсылық көрсетумен байланысты болса;
в) бірнеше рет жасаса, -
жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе нақ осы мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Атыс қаруын, газ қаруын, пышақты, кастеттердi және өзге де суық қаруды не денсаулыққа зиян келтiру үшiн арнайы бейiмделген басқа да заттарды қолданып немесе қолдану әрекетi арқылы жасалған бұзақылық -
үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 257-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2004.12.09 N 10, 2009.12.10 № 227-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

258-бап. Тағылық

Тағылық, яғни үйлердi немесе өзге де ғимараттарды жазулармен немесе суреттермен, немесе қоғамдық адамгершiлiктi қорлайтын өзге де iс-әрекеттермен қорлау, сол сияқты көлiкте немесе өзге де қоғамдық орындарда мүлiктi қасақана бүлдiру -
жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз жиырма сағаттан жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не алты айдан бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 258-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

10-тарау. Халықтың денсаулығына және
адамгершiлiкке қарсы қылмыстар

259-бап. Есiрткi заттарды немесе психотроптық
заттарды заңсыз дайындау, өңдеу, иемденіп алу,
сақтау, тасымалдау, жөнелту немесе сату

1. Алып тасталды - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
1-1. Есірткі заттарды немесе психотроптық заттарды өткізу мақсатынсыз өте ірі мөлшерде заңсыз сатып алу, тасымалдау немесе сақтау -
үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Есірткі заттарды немесе психотроптық заттарды өткізу мақсатында заңсыз сатып алу, тасымалдау немесе сақтау, дайындау, өңдеу, жөнелту не өткізу -
мүлкі тәркіленіп, бес жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2-1. Есірткі заттарды немесе психотроптық заттарды өткізу мақсатында ірі мөлшерде заңсыз сатып алу, тасымалдау немесе сақтау, дайындау, өңдеу, жөнелту не өткізу -
мүлкі тәркіленіп, алты жылдан он екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Есiрткi заттарды немесе психотроптық заттарды өткiзу, дайындау, ұқсату, жөнелту мақсатында заңсыз иемденiп алуды, тасымалдауды немесе сақтауды не өткiзудi:
а) алдын ала сөз байласқан адамдар тобы жасаса;
б) әлденеше рет;
в) есiрткi заттарға немесе психотроптық заттарға қатысты өте iрi мөлшерде;
г) лауазымды адам қызмет бабын пайдалана отырып жасаса, -
мүлкi тәркiленiп, он жылдан он бес жылға дейінгі мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Есiрткi заттарды немесе психотроптық заттарды өткiзу, дайындау, ұқсату, жөнелту мақсатында заңсыз иемденiп алуды, тасымалдауды немесе сақтауды не өткiзудi:
а) ұйымдасқан топ немесе қылмыстық қоғамдастық (қылмыстық ұйым) жасаса;
б) білім беру ұйымдарында жасаса;
в) көрінеу кәмелетке толмаған адамға қатысты жасаса, -
мүлкі тәркіленіп, он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не мүлкі тәркіленіп, өмір бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту.
1. Есiрткi заттарды немесе психотроптық заттарды өз еркiмен тапсырған немесе есiрткi заттарды медициналық емес мақсатта тұтынуына байланысты медициналық көмек көрсетiлуi үшiн медициналық мекемеге өз еркiмен барған және есiрткi заттардың немесе психотроптық заттардың заңсыз айналымына байланысты қылмыстарды ашуға немесе олардың жолын кесуге, оларды жасаған адамдарды әшкерелеуге, қылмыстық жолмен алынған мүлiктi табуға белсендi көмек көрсеткен адам осы бап және осы Кодекстің 250-бабы (есірткі немесе психотроптық заттарға қатысты бөлігінде) бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
2. Есірткі заттар мен психотроптық заттардың мөлшері "Есірткі, психотроптық заттар, прекурсорлар және олардың заңсыз айналымы мен теріс пайдаланылуына қарсы іс-қимыл шаралары туралы" Қазақстан Республикасының Заңына қоса берілген Заңсыз айналымда жүргені анықталған есірткі, психотроптық заттарды және прекурсорларды шағын, ірі және өте ірі мөлшерге жатқызу туралы жиынтық кестеде белгіленеді.
Ескерту. 259-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47 , 2002.05.31 N 327 , 2008.06.27 N 50-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV(алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

260-бап. Есiрткi заттарды немесе психотроптық
заттарды ұрлау не қорқытып алу

1. Есiрткi заттарды немесе психотроптық заттарды ұрлау не қорқытып алу -
үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекеттердi:
а) адамдар тобы алдын ала сөз байласып жасаса;
б) әлденеше рет;
в) адам өзiнiң қызмет бабын пайдалану арқылы;
г) өмiрге немесе денсаулыққа қауiптi емес күш қолдану не осындай күш қолданумен қорқыту арқылы жасалса -
мүлкі тәркіленіп, алты жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, оларды:
а) ұйымдасқан топ;
б) iрi мөлшерде есiрткi заттар немесе психотроптық заттар жөнiнде;
в) өмiрге немесе денсаулыққа қауiптi күш қолдану не осындай күш қолданумен қорқыту арқылы жасалса -
мүлкiн тәркiлеп, он жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бірінші, екінші немесе үшінші бөліктерінде көзделген өте ірі мөлшерде есірткі немесе психотроптық заттарға қатысты жасалған әрекеттер, -
мүлкі тәркіленіп, он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не мүлкі тәркіленіп, өмір бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 260-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2008.06.27 N 50-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

261-бап. Есiрткi заттарды немесе психотроптық
заттарды тұтынуға көндiру

1. Есiрткi заттарды немесе психотроптық заттарды тұтынуға көндiру -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекет:
а) адамдар тобы алдын ала сөз байласып;
б) әлденеше рет жасалса, -
үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген әрекеттер:
а) көрінеу кәмелетке толмаған адамға не екі немесе одан да көп адамға қатысты жасалса;
б) күш қолдану немесе оны қолданумен қорқыту арқылы жасалса, -
жеті жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бірінші, екінші немесе үшінші бөліктерінде көзделген әрекеттер, егер олар абайсызда жәбірленушінің өліміне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқса, -
мүлкі тәркіленіп, он бес жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не мүлкі тәркіленіп, өмір бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 261-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2008.06.27 N 50-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

262-бап. Құрамында есiрткi заттар бар өсiруге тыйым
салынған өсiмдiктердi заңсыз өсiру

1. Өсiруге тыйым салынған өсiмдiктердi егу немесе өсiру немесе сораның, көкнәрдiң немесе құрамында есiрткi заттар бар басқа да өсiмдiктердiң сорттарын өсiру -
бес жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекеттер:
а) адамдар тобы алдын ала сөз байласып;
б) әлденеше рет;
в) iрi мөлшерде жасалса -
үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 262-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

263-бап. Улы заттардың, сондай-ақ есiрткi заттарды,
психотроптық немесе улы заттарды
дайындауға немесе ұқсатуға пайдаланылатын
заттардың, құрал-саймандардың немесе
жабдықтардың заңсыз айналымы

1. Есiрткi заттар немесе психотроптық заттар болып табылмайтын улы заттарды не оларды дайындауға немесе ұқсатуға арналған құрал-саймандарды немесе жабдықтарды өткiзу мақсатымен заңсыз дайындау, ұқсату, иемденiп алу, сақтау, тасымалдау, жөнелту, сол сияқты заңсыз өткiзу, -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Есiрткi заттарды немесе психотроптық заттарды дайындау немесе ұқсату үшiн пайдаланылатын заттарды, құрал-саймандарды немесе жабдықтарды өткiзу мақсатымен заңсыз дайындау, иемденiп алу, сақтау, тасымалдау, жөнелту, сол сияқты заңсыз өткiзу, -
алты жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Өзiнiң қызмет бабын пайдалана отырып, бiр адамның немесе алдын ала сөз байласқан адамдар тобының осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген немесе әлденеше рет жасаған әрекеттерi, -
бес жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Ұйымдасқан топ жасаған, осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, -
мүлкі тәркіленіп, жетi жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 263-бап жаңа редакцияда - ҚР 2000.05.05 N 47, өзгеріс енгізілді - 2008.06.27 N 50-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

264-бап. Есiрткi заттарды немесе психотроптық
заттарды тұтыну үшiн притондар ұйымдастыру
немесе ұстау немесе осы мақсаттар үшін үй-жай
беру

1. Есiрткi заттарды немесе психотроптық заттарды тұтыну үшiн притондар ұйымдастыру немесе ұстау немесе осы мақсаттар үшін үй-жай беру -
мүлкі тәркіленіп, үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Адам өзiнiң қызмет бабын пайдаланып жасаған, немесе әлденеше рет жасалған, немесе ұйымдасқан топпен жасалған дәл сол әрекеттер -
мүлкі тәркіленіп, жеті жылдан он екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 264-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2008.06.27 N 50-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

265-бап. Есiрткi заттарды, психотроптық немесе
улы заттарды ұстау ережелерiн бұзу

1. Есiрткi заттарды, психотроптық немесе улы заттарды өндiру, жасау, ұқсату, сатып алу, сақтау, есепке алу, босату, тасымалдау, әкелу, әкету, жөнелту не жою ережелерiн бұзу, егер бұл әрекеттi аталған ережелердi сақтау мiндетiне кiретiн адам жасаса -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымда болу немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Есiрткi заттардың, психотроптық немесе улы заттардың ұрлануына не өзге елеулi зиян келтiрiлуiне әкеп соққан дәл сол әрекет -
екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымда болу немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 265-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47 , 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

266-бап. Заңсыз медициналық және фармацевтикалық қызмет
және есiрткi немесе психотроптық заттарды
алуға құқық беретiн рецептердi немесе өзге
де құжаттарды заңсыз беру не қолдан жасау

1. Қызметтiң осы түрiне сертификаты және (немесе) лицензиясы жоқ тұлғаның медициналық немесе фармацевтикалық қызметпен айналысуы, егер бұл абайсызда адамның денсаулығына ауыр зиян келтiруге әкеп соқса, -
айлық есептiк көрсеткiштiң жүзден бес жүзге дейiнгi мөлшерiнде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару және белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға жазаланады.
2. Лауазымды адам жасаған нақ сол әрекет, -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, айлық есептiк көрсеткiштiң үш жүзден бiр мыңға дейiнгi мөлшерiнде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген, адам өлiмiне әкеп соқтырған әрекет, -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген, лауазымды адам жасаған, адам өлiмiне әкеп соқтырған әрекеттер, -
айлық есептік көрсеткiштiң елуден екi жүзге дейiнгi мөлшерiнде айыппұл салынып, үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
5. Есірткі немесе психотроптық заттарды алуға құқық беретін рецептерді немесе өзге де құжаттарды заңсыз беру не қолдан жасау, -
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 266-бап жаңа редакцияда - ҚР 2006.07.07. N 171 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2008.06.27 N 50-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

267-бап. Санитарлық-эпидемиологиялық ережелердi бұзу

1. Абайсызда адамдардың жаппай сырқаттануына немесе улануына әкеп соққан санитария-эпидемиологиялық ережелердi бұзу -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсызда кiсi өлiмiне әкеп соққан дәл сол әрекет -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 267-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

268-бап. Адамдардың өмiрiне немесе денсаулығына қауiп
төндiретiн мән-жайлар туралы ақпаратты жасыру

1. Адамдардың өмiрiне немесе денсаулығына, не қоршаған ортаға қауiп төндiретiн оқиғалар, фактiлер немесе құбылыстар туралы ақпаратты халықты осындай ақпаратпен қамтамасыз етуге мiндеттi адамның жасыруы немесе бұрмалауы -
бес жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсызда адамның денсаулығына зиян келтiруге не өзге де ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекеттер -
жетi жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 268-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

269-бап. Қауiпсiздiк талаптарына сай келмейтiн тауарлар
шығару немесе сату, жұмыс орындау не қызмет
көрсету

1. Тұтынушылар өмiрiнiң немесе денсаулығының қауiпсiздiгi талаптарына сай келмейтiн тауарлар шығару немесе сату, жұмыс орындау не қызмет көрсету, сол сияқты аталған тауарлардың, жұмыстың немесе қызметтiң қауiпсiздiк талаптарына сай келетiндiгiн куәландыратын ресми құжатты заңсыз беру немесе пайдалану, егер бұл әрекеттер абайсызда адам өмiрiне зиян келтiруге әкеп соқса -
бес жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Дәл сол әрекеттер, егер олар:
а) жас балаларға арналған тауарлар, жұмыс немесе қызмет жөнiнде жасалса;
б) абайсызда екi немесе одан да көп адамның денсаулығына зиян келтiрiлуiне әкеп соқса;
в) абайсызда кiсi өлiмiне әкеп соқса -
жетi жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, абайсызда екi немесе одан да көп адамның өлiмiне әкеп соққан әрекеттер -
төрт жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 269-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

269-1-бап. Заңсыз ойын бизнесін ұйымдастыру

1. Ойын мекемесін заңсыз ашу не ұстау немесе ойын бизнесі саласындағы қызметті ұйымдастыру, сол сияқты ойын мекемесін көрінеу заңсыз ашу не ойын бизнесін ұйымдастыру үшін үй-жайлар беру –
бес жүзден бір мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бір жүз сексен сағаттан екі жүз қырық сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға не елу айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салып не онсыз мүлкі тәркіленіп, екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекеттер:
а) кәмелетке толмаған адамды пайдаланып немесе оның құмар ойындарына қатысуымен;
б) адамдар тобының алдын ала сөз байласуымен;
в) ірі мөлшерде табыс алумен жасалған болса;
г) оларды өзінің қызмет жағдайын пайдаланған адам жасаған болса, -
бір мыңнан үш мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екі жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салып не онсыз мүлкі тәркіленіп, бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген әрекеттерді:
а) ұйымдасқан топ;
б) аса ірі мөлшерде табыс алумен;
в) мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адам не оған теңестірілген адам өзі немесе сенімді адамы арқылы заңда белгіленген тыйым салуға қарамастан жасаған болса, егер бұл әрекеттер мұндай қызметте жеңілдіктер мен артықшылықтар берумен немесе өзге нысандағы қамқоршылығымен байланысты болса, –
үш мыңнан он мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға немесе екі жүзден бес жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салып не онсыз мүлкі тәркіленіп, төрт жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы бапта ірі мөлшердегі табыс деп бір мың айлық есептік көрсеткіштен асатын сомадағы табыс, ал аса ірі мөлшердегі табыс деп бес мың айлық есептік көрсеткіштен асатын сомадағы табыс танылады.
Ескерту. Кодекс 269-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

270-бап. Жезөкшелiкпен айналысуға тарту

1. Күш қолдану немесе күш қолданамын деп қорқыту, тәуелдi жағдайын пайдалану, бопсалау, мүлкiн жою немесе бүлдiру арқылы не алдау арқылы жезөкшелiкпен айналысуға тарту –
мүлкі тәркіленіп, екі жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы жасаған не бірнеше рет жасалған нақ сол әрекет –
мүлкі тәркіленіп, үш жылдан алты жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Ұйымдасқан топ жасаған нақ сол әрекет –
мүлкі тәркіленіп, бес жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 270-бап жаңа редакцияда - ҚР 04.07.2013 № 127-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

271-бап. Жезөкшелiкпен айналысуға арналған притондар
ұйымдастыру немесе ұстау және жеңгетайлық

1. Жезөкшелiкпен айналысуға арналған притондар ұйымдастыру немесе ұстау, сол сияқты пайдакүнемдiк мақсаттағы жеңгетайлық –
мүлкі тәркіленіп, бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Мынадай:
а) алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы жасаған;
б) бірнеше рет;
в) көрінеу кәмелетке толмаған адамды жезөкшелікпен айналысуға тарта отырып жасалған нақ сол әрекеттер –
мүлкі тәркіленіп, бес жылдан жеті жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, ұйымдасқан топ жасаған әрекеттер –
мүлкі тәркіленіп, бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 271-бап жаңа редакцияда - ҚР 04.07.2013 № 127-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

272-бап. Дәрiлiк немесе басқа құралдарды пайдаланып
есеңгiрету үшiн притондар ұйымдастыру немесе
ұстау

1. Есiрткi заттарға немесе психотроптық заттарға жатпайтын дәрiлiк немесе басқа құралдар мен заттарды пайдаланып есеңгiрету үшiн притондар ұйымдастыру немесе ұстау, сол сияқты осы мақсаттар үшiн үй-жай беру -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екі жылға дейінгі бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген әрекеттердi ұйымдасқан топ жасаса -
екi жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 272-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

273-бап. Порнографиялық материалдарды немесе заттарды
заңсыз тарату

Порнографиялық материалдарды немесе заттарды тарату немесе жарнамалау мақсатында заңсыз жасау, тарату, жарнамалау, сол сияқты порнографиялық сипаттағы баспа басылымдарын, кино- немесе бейнематериалдарды, суреттердi немесе өзге де заттарды заңсыз
сату -
бес жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не порнографиялық материалдарды немесе заттарды, сол сияқты оларды жасау немесе молықтыру құралдарын тәркiлеп, екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 273-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363 , 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

273-1-бап. Кәмелетке толмағандардың порнографиялық
бейнелері бар материалдарды немесе заттарды
жасау және айналымға шығару не оларды
порнографиялық сипаттағы ойын-сауық
іс-шараларына қатысу үшін тарту

1. Кәмелетке толмағандардың порнографиялық бейнелері бар материалдарды немесе заттарды тарату, жария көрсету немесе жарнамалау мақсатында жасау, сақтау немесе Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу не тарату, жария көрсету немесе жарнамалау -
порнографиялық материалдарды немесе заттарды, сондай-ақ оларды жасау немесе қайта көрсету құралдарын тәркілеп, үш жылдан алты жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Жасы он сегізге толған адамның порнографиялық сипаттағы ойын-сауық іс-шараларына қатысу үшін орындаушылар ретінде кәмелетке толмағандарды тартуы, -
порнографиялық материалдарды және заттарды, сондай-ақ оларды жасау немесе қайта көрсету құралдарын тәркілеп, бес жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген:
а) кәмелетке толмаған баланы тәрбиелеу жөніндегі міндеттер заңмен жүктелген ата-ана, педагог не өзге де адам жасаған;
б) көрінеу жасы он төртке толмаған адамға қатысты жасалған;
в) алдын ала сөз байласқан адамдар тобы немесе ұйымдасқан топ жасаған әрекеттер, -
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз порнографиялық материалдарды немесе заттарды, сондай-ақ оларды жасау немесе көшірмесін шығару құралдарын тәркілеп, бес жылдан сегіз жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 273-1-баппен толықтырылды - ҚР 2010.11.23 N 354-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

274-бап. Қатыгездiк пен күш қолдануға бас ұруды
насихаттайтын туындыларды заңсыз тарату

Қатыгездiк пен күш қолдануға бас ұруды насихаттайтын кино- және бейне материалдарды және басқа туындыларды тарату немесе жарнамалау мақсатында заңсыз жасау, таратуды, жарнамалау, көрсету, сондай-ақ қатыгездiк пен күш қолдануға бас ұруды насихаттайтын баспа басылымдарын, кино- немесе бейне материалдарды заңсыз сату -
бес жүзден сегiз жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не қатыгездiк пен күш қолдануға бас ұруды насихаттайтын туындыларды, сол сияқты оларды жасау немесе молықтыру құралдарын тәркiлеп, екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 274-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

275-бап. Өлгендердiң мәйiттерiн және олар жерленген
жерлердi қорлау

1. Өлгендердiң мәйiттерiн қорлау не олар жерленген жерлердi, құлпытас құрылыстарын немесе жерлеуге немесе еске алуға байланысты рәсiмдер өткiзуге арналған зират үйлерiн жою, бүлдiру немесе аяққа басу -
жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз жиырма сағаттан жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не алты айдан бiр жылға дейiнгi мерзімге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекеттердi:
а) әлденеше рет;
б) адамдар тобы, алдын ала сөз байласқан адамдар тобы немесе ұйымдасқан топ жасаса;
в) ұлттық, нәсiлдiк немесе дiни өштiк не араздық тұрғысында;
г) күш қолдану немесе оны қолданумен қорқыту арқылы жасалса -
бec жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не нақ осы мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 275-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47 , 2004.12.09 N 10 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

275-1-бап. Адам мәйiтiнiң органдары мен тiнiн заңсыз
алу

1. Ауыстырып салу не өзгедей пайдалану үшiн адам мәйiтiнің органдарын немесе тiнiн заңсыз алу, сол сияқты адам мәйiтiнiң органдары мен тiнiне қатысты мәмілелер жасасу -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгілi бiр лауазымдарды атқару немесе белгілi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекеттер:
а) адамдар тобымен, алдын ала сөз байласуы бойынша адамдар тобымен немесе ұйымдасқан топпен;
б) бiрнеше рет;
в) өзiнiң қызметтiк жағдайын пайдаланып жасалғанда, -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгілі бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлі бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз бес жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 275-1-баппен толықтырылды - ҚР 2006.03.02 N 131 Заңымен.

276-бап. Жануарларға қатыгездiк жасау

1. Жануарларға олардың өлуiне немесе мертiгуiне әкеп соққан қатыгездiк жасау, егер бұл әрекет бұзақылық пиғылмен немесе жауыздық әдiстердi қолданып немесе жас балалардың көзiнше жасалса -
жүзден екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Адамдар тобы немесе алдын ала сөз байласқан адамдар тобы, немесе ұйымдасқан топ жасаған, немесе бiрнеше рет жасалған дәл сол әрекет -
бес жүзден сегiз жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 276-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21. N 363 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

11-тарау. Экологиялық қылмыстар

277-бап. Шаруашылық және өзге де қызметке қойылатын
экологиялық талаптардың бұзылуы

Табиғи ресурстарды пайдалану, кәсiпорындарды, құрылыстарды және өзге де объектiлердi жобалау, орналастыру, салу және жаңғырту, пайдалануға беру және пайдалану, өнеркәсiп, энергетика, көлiк пен байланыс объектiлерiн, ауыл шаруашылық мақсатындағы және мелиорация объектiлерiн пайдалану, қалалар мен басқа да елдi мекендердi салу кезiнде, әскери және қорғаныс объектiлерiне, әскери және ғарыш қызметiне қойылатын талаптарды сол талаптардың сақталуы үшiн жауапты адамдардың бұзуы, егер бұл қоршаған ортаның едәуiр ластануына, адамның денсаулығына зиян келтiруге, өсімдіктер немесе жануарлар дүниесiнiң жаппай құрып кетуiне және өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқса -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып не онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

278-бап. Ықтимал экологиялық қауiптi химиялық,
радиоактивтi және биологиялық заттарды өндiру
мен пайдалану кезiнде экологиялық талаптардың
бұзылуы

1. Ықтимал экологиялық қауiптi химиялық, радиоактивтi және биологиялық заттарды өндiру, тасымалдау, сақтау, көму, пайдалану немесе өзге де жұмыс iстеу кезiнде экологиялық талаптардың бұзылуы, егер бұл әрекеттер адамның денсаулығына немесе қоршаған ортаға елеулi зиянкелтiру қаупiн төндiрсе -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Қоршаған ортаның ластануына, улануына немесе зақымдануына, адамның денсаулығына зиян келтiруге, не өсімдіктер немесе жануарлар дүниесiнiң жаппай құрып кетуiне әкеп соққан, сол сияқты төтенше экологиялық жағдай аумағында жасалған дәл сол әрекеттер -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, абайсыздан адамдардың жаппай сырқаттануына немесе кiсi өлiмiне әкеп соққан әрекеттер -
үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 278-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

279-бап. Микробиологиялық немесе басқа биологиялық
агенттермен немесе улы заттармен жұмыс iстеу
кезiнде қауiпсiздiк ережелерiнiң бұзылуы

1. Микробиологиялық немесе басқа да биологиялық агенттердi немесе токсиндерді жинап қою, жою немесе көму кезiнде экологиялық талаптарды бұзу немесе оларды Қазақстан Республикасына ұқсату, сақтау немесе көму үшiн заңсыз әкелу, егер бұлар адам денсаулығына немесе қоршаған ортаға елеулi зиян келтiру қатерiн туғызса -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Қоршаған ортаның ластануына, улануына немесе зақымдануына, адамның денсаулығына зиян келтiруге, не өсімдіктер немесе жануарлар дүниесiнiң жаппай құрып кетуiне әкеп соққан, сол сияқты төтенше экологиялық жағдай аумағында жасалған дәл сол әрекет -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, абайсызда адамдардың жаппай ауруына немесе кiсi өлiмiне әкеп соққан әрекет -
үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 279-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

280-бап. Ветеринарлық ережелердi және өсiмдiктердiң
аурулары мен зиянкестерiне қарсы күресу үшiн
белгiленген ережелердiң бұзылуы

1. Ветеринарлық ережелердi бұзу iндеттерге немесе өзге де зардаптарға әкеп соқса -
бес жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Өсiмдiктердiң аурулары мен зиянкестерiне қарсы күресу үшiн белгiленген ережелердi бұзу, ауыр зардаптарға әкеп соқса -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 280-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

281-бап. Суларды ластау, бiтеу және сарқу

1. Жер бетi немесе жер асты суларын, мұздықтарды, ауыз сумен жабдықтау көздерiн ластау, бiтеу, сарқу не олардың табиғи қасиеттерiн өзге де өзгерту, егер осы әрекеттер өсімдіктер немесе жануарлар дүниесiне, балық қорына, орман немесе ауыл шаруашылығына елеулi зиян келтiруге әкеп соқса, -
жүзден екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Адамның денсаулығына зиян келтiруге немесе өсімдіктер немесе жануарлар дүниесiнiң жаппай құрып кетуiне, сол сияқты ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда не төтенше экологиялық жағдай аумағында жасалған дәл сол әрекеттер -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, абайсызда кiсi өлiмiне әкеп соққан әрекеттер -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 281-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.09. N 10 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

282-бап. Атмосфераны ластау

1. Атмосфераға ластайтын заттар шығару ережелерiн немесе қондырғыларды, ғимараттарды және өзге де объектiлердi пайдалану ережелерiн бұзу, егер бұл әрекеттер аса ірі мөлшерде зиян келтірумен ұштасып, ауаның табиғи қасиеттерiнiң ластануына немесе өзге де өзгеруiне әкеп соқса, -
жүзден екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Адамның денсаулығына зиян келтiруге әкеп соққан дәл сол әрекет -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, абайсызда кiсi өлiмiне әкеп соққан әрекеттер -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 282-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.09 N 10, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

283-бап. Теңiз аясын ластау

1. Құрғақтағы көздерден не көлiк құралдарынан немесе теңiзде тұрғызылған жасанды құрылыстардан адамның денсаулығы мен теңiздiң жанды ресурстары үшiн зиянды не теңiз аясын заңды пайдалануға кедергi келтiретiн заттар мен материалдарды көму немесе тастау ережелерiн бұзу салдарынан теңiз аясын ластау -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Адамның денсаулығына, өсімдіктер немесе жануарлар дүниесiне, балық қорына, қоршаған ортаға, демалыс аймақтарына не басқа да заңмен қорғалатын мүдделерге елеулi зиян келтiрген дәл сол әрекеттер -
елуден жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салып, үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, абайсызда кiсi өлiмiне әкеп соққан нақ сол әрекет -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 283-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.09 N 10 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

284-бап. Қазақстан Республикасының құрылықтық шельфi
туралы және Қазақстан Республикасының айрықша
экономикалық аймағы туралы заңдардың бұзылуы

1. Қазақстан Республикасының құрылықтық шельфiнде заңсыз құрылыстар тұрғызу, олардың айналасына немесе Қазақстан Республикасының айрықша экономикалық аймағында қауiпсiздiк аймақтарын заңсыз құру, сол сияқты салынған құрылыстардың және теңiздегi кеме жүрiсiнiң қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету құралдарын салу, пайдалану, күзету мен жою ережелерiн бұзу -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
2. Қазақстан Республикасының құрылықтық шельфiнiң немесе Қазақстан Республикасы айрықша экономикалық аймағының табиғи байлықтарына тиiстi рұқсатсыз жүргiзiлген зерттеу, барлау, игеру -
бес жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
Ескерту. 284-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

285-бап. Жердi бүлдiру

1. Жердi улау, ластау немесе улы химикаттарды, тыңайтқыштарды, өсiмдiктердiң өсуiн, ынталандырғыштарды және өзге де қауiптi химиялық, радиоактивтiк немесе биологиялық заттарды сақтау, пайдалану, тасымалдау және көму кезiнде оларды ұстау ережелерiн бұзу салдарынан шаруашылық немесе өзге қызметтiң зиянды өнiмдерiмен бiлдiру, адамның денсаулығына немесе қоршаған ортаға зиян келтiруге, жердiң табиғи қасиеттерiнiң нашарлауына әкеп соқса, -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
2. Төтенше экологиялық жағдай аумағында жасалған дәл сол әрекеттер -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, абайсызда кiсi өлiмiне әкеп соққан әрекеттер -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 285-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.09 N 10 , 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

286-бап. Жер қойнауын қорғау және пайдалану ережелерiн
бұзу

1. Кен өндiру кәсiпорындарын немесе пайдалы қазбаларды өндiруге байланысты емес жерасты құрылыстарын жобалау, орналастыру, салу, пайдалануға беру және пайдалану кезiнде жер қойнауын қорғау және пайдалану ережелерiн бұзу, сол сияқты пайдалы қазбалар жатқан алаңдарда өз бетiнше құрылыс салу, егер бұл әрекеттер едәуiр зиян келтiруге әкеп соқса -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
2. Жер қойнауын пайдаланудың барлық сатыларында жалпы экологиялық талаптарды бұзу, егер бұл әрекеттер өсімдіктер немесе жануарлар дүниесiнiң жаппай құрып кетуiне, мемлекетке iрi көлемде нұқсан, халықтың денсаулығына зиян келуiне әкеп соқса -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың екiншi бөлiгiнде көзделген, абайсызда адамдардың жаппай ауыруына немесе кiсi өлiмiне әкеп соққан әрекеттер -
үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 286-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.09 N 10, 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

287-бап. Балық ресурстарын және басқа да су жануарлары
мен өсiмдiктерiн заңсыз алу

Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2010.01.21 № 242-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

1. Балық ресурстарын және басқа да су жануарларын немесе өсiмдiктерiн заңсыз алу, егер бұл әрекет:
а) елеулi зиян келтiре отырып;
б) жарылғыш және химиялық заттарды, электр тогын, не балық ресурстарын және басқа да су жануарлары мен өсiмдiктерiн жаппай жоюдың өзге де тәсiлдерiн қолдана отырып жасалса, -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не қылмыстық әрекеттер объектiсi, қылмыс жасау қаруы немесе құралы, айналымнан алынған зат болып табылатын мүлiк тәркiленiп, үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекет:
а) бiрнеше рет;
б) балықтардың бекiре тұқымдас түрлерiне қатысты;
в) ұрық шашу орындарында немесе оларға бару жолдарында;
г) адам өзiнiң қызмет бабын пайдаланып;
д) адамдар тобы алдын ала сөз байласып;
e) өздiгiнен жүретiн жүзгiш көлiк құралы пайдаланылып;
ж) ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда және төтенше экологиялық жағдай аумақтарында жасалса, -
бес жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не сотталған адамның мүлкi, сондай-ақ қылмыстық әрекеттер объектiсi, қылмыс жасау қаруы немесе құралы, айналымнан алынған зат болып табылатын мүлiк тәркiленiп, үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi және екiншi бөлiктерiнде көзделген, iрi зиян келтiре отырып жасалған не ұйымдасқан топ жасаған әрекет, -
сотталған адамның мүлкi, сондай-ақ қылмыстық әрекеттер объектiсi, қылмыс жасау қаруы немесе құралы, айналымнан алынған зат болып табылатын мүлiк тәркiленiп, екi жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 287-бап жаңа редакцияда - ҚР 2004.12.09 N 10 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2010.01.21 № 242-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

288-бап. Заңсыз аңшылық

1. Заңсыз аңшылық, егер бұл әрекет:
а) алып тасталды - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
б) механикалық көлiк құралын немесе әуе көлiгiн, жарылғыш заттарды, газдарды және жануарларды жаппай қырып-жоюдың өзге әдiстерiн қолданып;
в) алып тасталды - ҚР 2012.01.25 № 548-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
г) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар мен төтенше экологиялық ахуал аймақтарында жасалса -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не қылмыстық әрекеттер объектiсi, қылмыс жасау қаруы немесе құралы, айналымнан алынған зат болып табылатын мүлiк тәркiленiп, бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Адам өзiнiң қызмет бабын пайдаланып әлденеше рет немесе адамдар тобы алдын ала сөз байласып немесе ұйымдасқан топ жасаған дәл сол әрекет -
бес жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не қылмыстық әрекеттер объектiсi, қылмыс жасау қаруы немесе құралы, айналымнан алынған зат болып табылатын мүлiк тәркiленiп, не онсыз үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, iрi зиян келтiрiп не ұйымдасқан топ жасаған әрекет -
сотталған адамның мүлкi, сондай-ақ қылмыстық әрекеттер объектiсi, қылмыс жасау қаруы немесе құралы, айналымнан алынған зат болып табылатын мүлiк тәркiленiп екi жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы тараудың баптарында қылмыс жасалған кезде Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген айлық есептiк көрсеткiштен жүз есе асып түсетiн және одан да көп залал мөлшерi елеулi залал деп танылады. Қылмыс жасалған кезде Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген айлық есептiк көрсеткiштен үш жүз есе асып түсетiн және одан да көп залал iрi көлемдегi залал деп танылады. Қылмыс жасалу сәтінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген айлық есептік көрсеткіштен елу мың есе асып түсетін және одан да көп залал аса ірі залал деп танылады.
Ескерту. 288-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.09. N 10 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.01.25 № 548-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

289-бап. Жануарлар дүниесiн қорғау ережелерiн бұзу

Өндiрiстік процестердi жүзеге асыру мен көлiк құралдарын пайдалану, өсiмдiктердi қорғау құралдарын, минералдық тыңайтқыштар мен басқа да препараттарды қолдану кезiнде, сондай-ақ аңшылық алаптары мен балық шаруашылығы тоғандарын пайдалану мен қорғау барысында жануарлар дүниесiн қорғау ережелерiнің бұзылуы салдарынан жануарлар дүниесiнiң жаппай жойылуы немесе қырылуы ірі шығынға соқтырса -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 289-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

290-бап. Өсiмдiктер мен жануарлардың сирек кездесетiн және
құрып кету қаупi төнген түрлерiмен және (немесе)
олардың бөліктерімен және дериваттарымен,
сондай-ақ алып қойылуына тыйым салынған
өсімдіктермен және жануарлармен және (немесе)
олардың бөліктерімен және дериваттарымен заңсыз
іс-әрекеттер

Өсiмдiктер мен жануарлардың сирек кездесетiн және құрып кету қаупi төнген түрлерiн және (немесе) олардың бөліктері мен дериваттарын, сондай-ақ пайдаланылуына тыйым салынған өсімдіктер мен жануарларды және (немесе) олардың бөліктері мен дериваттарын заңсыз алу, сатып алу, сақтау, өткізу, әкелу, әкету, салып жіберу, тасымалдау, сол сияқты жою немесе олар мекендейтiн жерлердi жою, -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе сотталған адамның мүлкi, сондай-ақ қылмыстық әрекеттер объектiсi, қылмыс жасау қаруы немесе құралы, айналымнан алынған зат болып табылатын мүлiк тәркiленiп, дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 290-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.01.25 № 548-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

291-бап. Ағаштар мен бұталарды заңсыз кесу

1. Орман қорында ағаштар мен бұталарды, сондай-ақ орман қорына кiрмейтiн ағаштар мен бұталарды заңсыз кесу, сол сияқты өсуiн тоқтату дәрежесiне дейiн зақымдау, егер бұл әрекеттер елеулi зиян келтiрсе, -
жүзден екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не сотталған адамның мүлкi, сондай-ақ қылмыстық әрекеттер объектiсi, қылмыс жасау қаруы немесе құралы, айналымнан алынған зат болып табылатын мүлiк тәркiленiп алты айдан бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
2. Дәл сол әрекет:
а) бiрнеше рет;
б) адам өзiнiң қызмет бабын пайдаланып;
в) iрi зиян келтiрiле отырып жасалса, -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не сотталған адамның мүлкi, сондай-ақ қылмыстық әрекеттер объектiсi, қылмыс жасау қаруы немесе құралы, айналымнан алынған зат болып табылатын мүлiк тәркiленiп үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымда болу немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда не ұйымдасқан топ жасаған әрекеттер, -
бес жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не сотталған адамның мүлкi, сондай-ақ қылмыстық әрекеттер объектiсi, қылмыс жасау қаруы немесе құралы, айналымнан алынған зат болып табылатын мүлiк тәркiленiп үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 291-бап жаңа редакцияда - ҚР 2004.12.09 N 10 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.01.25 № 548-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

292-бап. Ормандарды жою немесе зақымдау

1. Отты немесе өзге де қауiптiлігi жоғары көздердi ұқыпсыз қолдану салдарынан ормандарды, сол сияқты орман қорына кiрмейтiн екпе ағаштарды жою немесе зақымдау, егер осы әрекет аса ірі залал келтірсе -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Ормандарды, сол сияқты орман қорына кiрмейтiн екпе ағаштарды өртеу, өзге де жалпы қауiптi әдiспен не зиянды заттармен, қалдықтармен, тастандылармен немесе қоқыстармен ластау салдарынан қасақана жою немесе зақымдау -
үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 292-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.12.03 N 505-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

293-бап. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар режимiнiң
бұзылуы

1. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың режимi бұзылып, елеулi зиян келтiруге әкеп соқса, -
жүзден екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не алты айдан бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
2. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардағы мемлекеттiк табиғи-қорық қорының объектiлерiн қасақана зақымдау немесе жою, елеулi зиян келтiруге әкеп соқса -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 293-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

294-бап. Экологиялық ластау зардаптарын жою жөнiнде шара
қолданбау

Экологиялық ластануға ұшыраған жерлерде зарарсыздандыру немесе өзге де қалпына келтiру шараларын жүргiзу мiндетi жүктелген адамдардың осындай шараларды жүргiзуден жалтаруы немесе тиiсiнше жүргiзбеуi адам өлiмiне, не адамдардың жаппай ауыруына, не қоршаған орта үшiн өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқса -
бес жүзден мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

12-тарау. Көлiктегi қылмыстар

295-бап. Темiр жол, әуе немесе су көлiгi қозғалысы мен
оларды пайдалану қауiпсiздiгiнiң ережелерiн
бұзу

1. Темiр жол, әуе, теңiз немесе су жолы көлiгi қозғалысы немесе пайдалану ережелерiн орындайтын жұмысына немесе атқаратын қызметiне байланысты осы ережелердi сақтауға мiндеттi адамның бұларды бұзуы, егер бұл әрекет абайсызда адамның денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтiруге әкеп соқса -
алты айдан екi жылға дейiнгi мерзімге түзеу жұмыстарына, не екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсызда кiсi өлiмiне әкеп соққан дәл сол әрекет -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген, абайсызда екi немесе одан да көп адамның өлiмiне әкеп соққан әрекет -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз төрт жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген әрекет, егер ол осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшiншi бөлiктерiнде көзделген зардаптардың тууына әкеп соқпаса да олардың тууына көрiнеу қауiп төндiрсе, -
бiр мың айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгілi бiр лауазымда болу немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға немесе бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымда болу немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Темiр жол, теңiз, өзен және әуе көлiгi құралдарының барлық түрлерi, оның iшiнде шағын өлшемдi теңiз және өзен кемелерi көлiк деп түсiнiледi.
Ескерту. 295-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05. N 47 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

296-бап. Көлiк құралдарын жүргiзушi адамдардың жол
қозғалысы және көлiк құралдарын пайдалану
ережелерiн бұзуы

1. Автомобильдi, троллейбусты, трамвайды не басқа да механикалық көлiк құралын жүргiзушi адамның жол қозғалысы немесе көлiк құралдарын пайдалану ережелерiн бұзуы, абайсызда адамның денсаулығына ауыр зиян келтiрсе -
екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не үш жылға дейiнгi мерзiмге көлiк құралын жүргiзу құқығынан айырып немесе онсыз екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсызда кiсi өлiмiне әкеп соққан дәл сол әрекет -
үш жылға дейiнгi мерзiмге көлiк құралын жүргiзу құқығынан айырып, бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген, абайсызда екi немесе одан да көп адамның өлiмiне әкеп соққан әрекет -
бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы бапта тракторлар, мотоциклдер және өзге де өздiгiнен жүретiн машиналар басқа механикалық көлiк құралдары деп түсiнiледi.
Ескерту. 296-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

297-бап. Жол-көлiк оқиғасы болған орыннан кетiп қалу

Көлiк құралын жүргiзушi және жол қозғалысы немесе көлiк құралдарын пайдалану ережелерiн бұзған адамның осы Кодекстiң 295-бабында көзделген зардаптар болған жағдайда жол-көлiк оқиғасы болған жерден кетiп қалуы -
екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не екі жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Зардап шеккендерге көмек көрсетуге байланысты жол-көлiк оқиғасы болған жерден кеткен адам осы бап бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Ескерту. 297-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

298-бап. Көлiк құралдарын сапасыз жөндеу және оларды
техникалық ақауларымен пайдалануға шығару, мас
күйiндегi адамды көлiк құралын жүргiзуге жiберу

1. Көлiк құралдарын, қатынас жолдарын, белгi беру немесе байланыс құралдарын не өзге көлiк жабдықтарын сапасыз жөндеу, сол сияқты көлiк құралдарының техникалық күйiне жауапты адамның техникалық ақауы бар екенi белгiлi көлiк құралдарын пайдалануға шығаруы, егер бұл әрекеттер абайсызда денсаулыққа ауыр зиян келтiрсе, -
төрт жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Көлiк құралы иесiнiң немесе иеленушiсiнiң алкогольдiк, есiрткiлiк немесе өзге мастық күйдегi адамдарды көлiк құралдарын жүргiзуге жiберуi, егер бұл абайсызда денсаулыққа ауыр зиян келтiруге әкеп соқса, -
төрт жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, абайсызда кiсi өлiмiне әкеп соққан әрекеттер -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, абайсызда екi немесе одан да көп адамның өлiмiне әкеп соққан әрекеттер -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, төрт жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 298-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

299-бап. Көлiк құралдарын немесе қатынас жолдарын
қасақана жарамсыздыққа келтiру

1. Көлiк құралдарын, қатынас жолдарын, белгi беру немесе байланыс құралдарын не өзге де көлiк жабдықтарын қасақана бұзу, зақымдау немесе өзге де тәсiлмен пайдалануға жарамсыз күйге келтiру, сол сияқты көлiк коммуникацияларына тосқауыл қою, егер бұл әрекеттер абайсызда адамның денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтiруге, не iрi көлемде залал келтiруге не көлiкпен байланыстың қалыпты жұмысы бұзылуына әкеп соқса -
төрт жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсызда кiсi өлiмiне әкеп соққан дәл сол әрекеттер -
үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген, абайсызда екi немесе одан да көп адамның өлiмiне әкеп соққан әрекеттер -
алты жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы тараудың баптарында азаматқа айлық есептiк көрсеткiштен жүз еседен асып түсетiн мөлшерде келтiрiлген залал не ұйымға немесе мемлекетке қылмыс жасаған кезде Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз есе асып түсетiн мөлшерде келтiрiлген залал iрi көлемдегi залал деп танылады.
Ескерту. 299-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.09 N 10 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

300-бап. Көлiктiң қауiпсiз жұмыс iстеуiн қамтамасыз
ететiн ережелердi бұзу

1. Жолаушының, жаяу адамның немесе жол қозғалысының басқа қатысушысының (осы Кодекстiң 295, 296-баптарында аталған адамдарды қоспағанда) жол қозғалысы қауiпсiздiгi немесе көлiк құралдарын пайдалану ережелерiн бұзуы, егер бұл әрекет абайсызда адам денсаулығына ауыр зиян келтiруге әкеп соқса -
жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсызда кiсi өлiмiне әкеп соққан дәл сол әрекет -
төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген, абайсызда екi немесе одан да көп адамның өлiмiне әкеп соққан әрекет -
үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 300-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

301-бап. Поезды қажет болмаған жағдайда өз бетiнше
тоқтату

Поезды стоп-кранмен не ауа тежегiш магистральдарын ажырату жолымен немесе өзге әдiспен қажет болмаған жағдайда өз бетiнше тоқтату, егер бұл кiсi өлiмiне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқса, -
екi жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

302-бап. Көлiкте қолданылатын қағидаларды бұзу

1. Жол, құрылыс және басқа да ұйымдарда басқару функцияларын атқаратын және жолдар мен жол құрылыстарын, олардың жабдықтарын пайдалануға, сондай-ақ жол қозғалысын ұйымдастыруға жауапты адамдардың, денсаулыққа ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтiрген, осындай әрекетті жасағаны үшін оған бір жыл ішінде әкімшілік жаза қолданылған адамның көлiкте қолданылатын тәртiпті сақтау және қозғалыс қауiпсiздiгi қағидаларын бұзуы, -
жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз, бір жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Адамның өліміне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекет, -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз, бес жылға дейінгі мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 302-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

303-бап. Магистралдық труба құбырларын салу, пайдалану
немесе жөндеу кезiнде қауiпсiздiк ережелерiн
бұзу

1. Магистралдық труба құбырларын салу, пайдалану немесе жөндеу кезiнде қауiпсіздiк ережелерiн бұзу, егер бұл әрекет абайсызда адамның денсаулығына ауыр зиян келтiруге не iрi залал келтiруге әкеп соқса, -
екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсызда кiсi өлiмiне әкеп соққан дәл сол әрекет -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген, абайсызда екi немесе одан да көп адамның өлiмiне әкеп соққан әрекет -
төрт жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 303-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

304-бап. Құбырларды қасақана зақымдау немесе қирату

1. Құбырларды, оның ішінде мұнай-газ құбырларын қасақана зақымдау немесе қирату, -
екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не қылмыс жасау қаруы немесе құралы болып табылатын мүлік тәркіленіп, нақ сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекет:
а) абайсызда адам денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтіруге әкеп соқса;
б) бірнеше рет жасалса;
в) адамдар тобы алдын ала сөз байласып жасаса, -
қылмыс жасау қаруы немесе құралы болып табылатын мүлік тәркіленіп, екі жылдан бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген әрекет:
а) қоршаған ортаны ластауға әкеп соқса;
б) ірі залал келтіруге әкеп соқса;
в) ұйымдасқан топ жасаса;
г) абайсызда адам өліміне әкеп соқса, -
сотталған адамның мүлкі тәркіленіп немесе онсыз, сондай-ақ қылмыс жасау қаруы немесе құралы болып табылатын мүлік тәркіленіп, жеті жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 304-бап жаңа редакцияда - ҚР 2010.10.06 N 343-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

304-1-бап. Құбырларды абайсызда зақымдау немесе қирату

1. Құбырларды, оның ішінде мұнай-газ құбырларын, белгіленген пайдалану режимінен ауытқуына әкеліп соққан не адамдардың денсаулығына немесе қоршаған ортаға зиян келтірудің нақты қатерін төндірген, абайсызда зақымдау немесе қирату, -
айлық есептік көрсеткіштің үш жүзден алты жүзге дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға жазаланады.
2. Нақ сол әрекет:
а) абайсызда адам денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтіруге;
б) қоршаған ортаны ластауға;
в) ірі залал келтіруге;
г) абайсызда адам өліміне әкеп соқса, -
екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге немесе нақ сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 304-1-баппен толықтырылды - ҚР 2010.10.06 N 343-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

305-бап. Кеме капитанының апатқа ұшырағандарға көмек
көрсетпеуi

1. Теңiзде немесе өзге де су жолында апатқа ұшыраған адамдарға кеме капитанының, егер осы көмек көрсету өзiнiң кемесiне, оның экипажы мен жолаушылары үшiн елеулi қауiп келтiрмейтiн болғанда, көмек көрсетпеуi -
екi жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Теңiзде немесе су жолында соқтығысқан кемелердiң бiрiнiң капитанының басқа кеменi құтқару үшiн тиiстi шаралар қолданбауы абайсызда кеменiң опат болуына немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқса, егер бұл шараларды өз кемесiне, оның экипажы мен жолаушыларына елеулi қауiп төндiрмей қолдану мүмкiн болса, -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына жазаланады.
Ескерту. 305-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

306-бап. Ұшудың халықаралық ережелерiн бұзу

1. Рұқсатта көрсетiлген маршруттарды, қону орындарын, әуе қақпаларын, ұшу биiктiгiн сақтамау немесе халықаралық ұшу ережелерiн өзге де бұзу -
бес жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Кiсi өлiмiне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекеттер -
үш жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Заң 306-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

13-тарау. Мемлекеттiк қызмет пен мемлекеттiк басқару
мүдделерiне қарсы сыбайлас жемқорлық және өзге де қылмыстар

Ескерту. Тараудың атауына өзгеріс енгізілді - ҚР 2003.09.25 N 484 Заңымен.

307-бап. Қызмет өкiлеттiгiн теріс пайдалану

1. Мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адамның не оған теңестiрiлген адамның қызметтiк өкiлеттiгiн өзi немесе басқа адамдар немесе ұйымдар үшiн пайда мен артықшылық алу не басқа адамдарға немесе ұйымдарға зиян келтiру мақсатында қызмет мүдделерiне кереғар пайдалануы, eгep бұл азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн не қоғамның немесе мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiн елеулi түрде бұзуға әкеп соқса, -
бес жүзден бір мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Лауазымды адам жасаған нақ сол әрекет, -
бір мыңнан екі мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Жауапты мемлекеттiк лауазым атқаратын адам жасаған нақ сол әрекет, -
екі мыңнан төрт мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз алты жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бірінші, екінші немесе үшінші бөліктерінде көзделген, ауыр зардаптарға әкеп соққан не ұйымдасқан топтың немесе қылмыстық қауымдастықтың (қылмыстық ұйымның) мүддесінде жасалған әрекеттер, -
мүлкі тәркіленіп, жеті жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, төрт жылдан сегіз жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

Ескертулер.
1. Мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адамдарға лауазымды адамдар, Парламент пен мәслихаттардың депутаттары, судьялар және Қазақстан Республикасының мемлекеттiк қызмет туралы заңдарына сәйкес барлық мемлекеттiк қызметшiлер жатады.
2. Мемлекеттiк қызмет атқаруға уәкiлеттi адамдарға:
1) жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарына сайланған адамдар;
2) заңда белгiленген тәртiппен Қазақстан Республикасының Президенттiгiне, Қазақстан Республикасының Парламентi мен мәслихаттардың депутаттығына, сондай-ақ жергiлiктi өзiн-өзi басқару сайланбалы органдарының мүшелiгiне кандидаттар ретiнде тiркелген азаматтар;
3) жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарында тұрақты нeмece уақытша жұмыс iстейтiн, еңбегiне ақы Қазақстан Республикасы мемлекеттiк бюджетiнiң қаражатынан төленетiн қызметшiлер;
4) мемлекеттік ұйымдарда және жарғылық капиталындағы мемлекеттің үлесі елу пайыздан көп болатын ұйымдарда, оның ішінде акционері мемлекет болып табылатын ұлттық басқарушы холдингтерде, ұлттық холдингтерде, ұлттық компанияларда, ұлттық даму институттарында, олардың дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы өздеріне тиесілі еншілес ұйымдарында, сондай-ақ дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы көрсетілген еншілес ұйымдарға тиесілі заңды тұлғаларда басқару функцияларын атқаратын адамдар теңестіріледі.
3. Тұрақты, уақытша немесе арнаулы өкiлеттiк бойынша өкiметтiң өкiлi қызметiн жүзеге асырушы не мемлекеттiк органдарда, жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде, Қазақстан Республикасының басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарында ұйымдастырушылық-әкiмшiлiк немесе әкiмшiлiк-шаруашылық қызметтердi орындаушы адамдар лауазымды адамдар деп танылады.
4. Мемлекет қызметтерiн және мемлекеттiк органдардың өкiлеттiктерiн тiкелей орындау үшiн Қазақстан Республикасының Конституциясында, Қазақстан Республикасының конституциялық және өзге де заңдарында белгiленген лауазымдарды атқаратын адамдар, сол сияқты Қазақстан Республикасының мемлекеттiк қызмет туралы заңдарына сәйкес мемлекеттiк қызметшiлердiң саяси лауазымдарын атқаратын адамдар жауапты мемлекеттiк лауазым атқаратын адамдар деп түсiнiледi.
5. Осы Кодекстің 176-бабы үшінші бөлігінің г) тармағында, 177-бабы үшінші бөлігінің г) тармағында, 177-1-бабы үшінші бөлігінің б) тармағында, 192-бабы екінші бөлігінің в) тармағында, 193-бабы үшінші бөлігінің а) тармағында, 209-бабы үшінші бөлігінің а) тармағында, 226-1-бабы үшінші бөлігінің б) тармағында, 307-бабында, 308-бабы төртінші бөлігінің в) тармағында, 310 – 315-баптарында, 380-бабында, 380-1-бабы екiншi бөлiгiнiң в) тармағында, 380-2-бабында көзделген қылмыстар сыбайлас жемқорлық қылмыстар деп танылады.
Ескерту. 307-бап жаңа редакцияда - ҚР 2003.09.25 N 484, өзгерістер енгізілді - 2007.07.21 N 308, 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.02.01 N 551-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.01.2014 N 166-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

307-1-бап. Ақшамен және (немесе) өзге мүлікпен жасалған
операциялар туралы мәліметтер мен ақпаратты
заңсыз жария ету немесе өзгедей заңсыз
пайдалану

Мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының ақшамен және (немесе) өзге мүлікпен жасалған операциялар туралы қаржы мониторингі субъектілерінен алынған мәліметтер мен ақпаратты заңсыз жария етуі немесе өзгедей заңсыз пайдалануы, егер бұл азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерін не қоғамның немесе мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделерін елеулі түрде бұзуға әкеп соқса -
бес жүзден бір мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 13-тарау 307-1-баппен толықтырылды - ҚР 2012.06.21 N 19-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

308-бап. Билiктi не қызметтiк өкiлеттiктi асыра
пайдалану

1. Билiктi не лауазымдық өкiлеттiктi асыра пайдалану, яғни мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адамның не оған теңестiрiлген адамның өзiнiң құқықтары мен өкiлеттiгi шегiнен көрiнеу асып кететiн және азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн не қоғамның немесе мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiн елеулi түрде бұзуға әкеп соғатын әрекеттер жасауы -
екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Лауазымды адам жасаған нақ сол әрекет, -
үш жүзден жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Жауапты мемлекеттiк лауазым атқаратын адам жасаған нақ сол әрекет, -
бес жүзден бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз төрт жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер не ауыр зардаптарға әкеп соқтырған әрекеттер:
а) күш қолдану немесе оны қолданамын деп қорқыту арқылы;
б) қаруды немесе арнайы құралдарды қолдану арқылы;
в) өзi немесе басқа адамдар немесе ұйымдар үшiн пайда мен артықшылық алу не басқа адамдарға немесе ұйымдарға зиян келтiру мақсатында жасалса, -
мүлкі тәркіленіп, жетi жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 308-бап жаңа редакцияда - ҚР 2003.09.25 N 484, өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

309-бап. Лауазымды адамның өкiлеттiгiн иемдену

Лауазымды адам болып табылмайтын мемлекеттiк қызметшiнiң лауазымды адамның өкiлеттiгiн иемденуi және соған байланысты оның жасаған әрекетi азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн елеулi түрде бұзуға әкеп соқса, -
елуден жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз жиырма сағаттан жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 309-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

310-бап. Кәсіпкерлік қызметке заңсыз қатысу

1. Мемлекеттік функцияларды атқаруға уәкілетті адамның не оған теңестірілген адамның кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын ұйым құруы не мұндай ұйымды басқаруға заңда белгіленген тыйым салуға қарамастан, жеке өзінің немесе сенім білдірген адам арқылы қатысуы, егер осы әрекеттер мұндай ұйымға жеңілдіктер және артықшылықтар беруге немесе өзге де нысандағы қамқоршылыққа байланысты болса, -
екі жүзден төрт жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде немесе бес жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екі жүз қырық сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, лауазымды адам жасаған әрекеттер, -
екі мыңнан төрт мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде немесе жеті жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып айыппұл салуға не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, жауапты мемлекеттік лауазымдағы адам жасаған әрекеттер, -
төрт мыңнан алты мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не төрт жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Лауазымды адамның мемлекеттік емес ұйымдарға, оның ішінде қоғамдық бірлестіктерге лицензиялау жөніндегі өкілеттіктерді беруге әкеп соққан іс-әрекеттер жасауы, -
екі мыңнан төрт мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға жазаланады.
Ескерту. 310-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

310-1-бап. Заңды кәсіпкерлік қызметке кедергі жасау

1. Дара кәсіпкердің немесе коммерциялық ұйымның құқықтары мен заңды мүдделерін ұйымдық-құқықтық нысанына немесе меншік нысанына қарай шектеу, сол сияқты дара кәсіпкердің немесе коммерциялық ұйымның дербестігін шектеу не қызметіне өзгедей заңсыз араласу, егер бұл әрекеттерді мемлекеттiк функцияларды атқаруға уәкiлеттi адамның не оған теңестiрiлген адамның қызметтiк өкiлеттiктерiн өзi немесе басқа адамдар немесе ұйымдар үшiн пайда мен артықшылықтар алу не басқа адамдарға немесе ұйымдарға зиян келтiру мақсатында қызмет мүдделерiне кереғар пайдалануы, eгep бұл азаматтардың немесе ұйымдардың мүдделерiне не қоғамның немесе мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiне ірі залал келтіруге әкеп соқса, -
бес жүзден бір мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не жүз сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не алты айға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекеттерді:
а) лауазымды адам;
б) алдын ала сөз байласу бойынша адамдар тобы;
в) ұйымдасқан топ жасаса, -
бір мыңнан екі мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не жүз сағаттан жүз елу сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не алты айдан бір жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не екі жылдан үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген әрекеттерді:
а) жауапты мемлекеттiк лауазым атқаратын адам;
б) аса ірі мөлшерде;
в) ұйымдасқан топтың немесе қылмыстық қоғамдастықтың (қылмыстық ұйымның) мүддесінде жасаса, -
екі мыңнан бес мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не жүз елу сағаттан екі жүз қырық сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бір жылдан екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не мүлкі тәркіленіп, дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескертулер.
1. Осы бапта азаматқа айлық есептiк көрсеткiштен жүз есе асатын сомада келтiрiлген залал, не ұйымға немесе мемлекетке айлық есептiк көрсеткiштен мың есе асатын сомада келтiрiлген залал iрi залал деп танылады.
2. Қылмыс жасалу сәтінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген айлық есептiк көрсеткiштен мың есе асатын сомада азаматқа келтiрiлген залал, не ұйымға немесе мемлекетке айлық есептiк көрсеткiштен он мың есе асатын сомада келтiрiлген залал аса iрi залал деп танылады.
Ескерту. 13-тарау 310-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

311-бап. Пара алу

1. Мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адамның не оған теңестiрiлген адамның, өзi немесе делдал арқылы пара берушiнiң немесе оның өкiлi болған адамның пайдасына жасаған iс-әрекетi (әрекетсiздiгi) үшiн ақша, бағалы қағаздар, өзге де мүлiк, мүлiкке құқығы немесе мүлiк сипатындағы өзі немесе басқа адамдар үшін пайда түрiнде пара алуы, егер, мұндай iс-әрекет (әрекетсiздiк) мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адамның не оған теңестiрiлген адамның қызметтiк өкiлеттiгiне кiретiн болса не ол қызметтiк жағдайына байланысты осындай iс-әрекетке (әрекетсiздiкке) мүмкiндiк жасаса, сол сияқты жалпы қамқоршылығы немесе қызметi бойынша жол берсе, -
жетi жүзден екi мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, мүлкi тәркiленiп немесе онсыз нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Лауазымды адамның нақ сол әрекеттердi жасауы, сол сияқты заңсыз iс-әрекет (әрекетсiздiгi) үшiн пара алуы -
жетi жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, мүлкi тәркiленiп үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, жауапты мемлекеттiк лауазымды атқарушы адам жасаған әрекеттер -
жетi жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, мүлкi тәркiленiп бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшiншi бөлiктерiнде көзделген әрекеттер, егер олар:
а) қорқытып алу жолымен;
б) адамдар тобы алдын ала сөз байласып немесе ұйымдасқан топ;
в) iрi мөлшерде;
г) әлденеше рет жасалса -
мүлкiн тәркiлеп жетi жылдан он екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
5. Осы баптың бірінші, екінші, үшінші немесе төртінші бөліктерінде көзделген әрекеттер, егер олар аса ірі мөлшерде жасалса, -
мүлкі тәркіленіп, он жылдан он бес жылға дейінгі мерзімге бас
бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту.
1. Бес жүз айлық есептiк көрсеткiштен асатын ақша сомасы, бағалы қағаздардың, өзге де мүлiктiң немесе мүлiктiк сипаттағы пайданың құны iрi мөлшердегi пара деп танылады.
2. Егер сыйлықтың құны екi айлық есептiк көрсеткiштен аспаса, мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адамның не оған теңестiрiлген адамның бiрiншi рет сыйлық ретiнде мүлiк, мүлiкке немесе өзге мүлiктiк пайдаға құқық алуы бұрын жасалған заңды әрекетi (әрекетсiздiгi) үшiн алдын ала уағдаластық болмаған жағдайда маңызы аз екендiгiне байланысты қылмыс болып табылмайды және тәртiптiк немесе әкімшілік ретпен қудаланады.
3. Екі мың айлық есептік көрсеткіштен асатын ақша сомасы, бағалы қағаздардың, өзге де мүліктің немесе мүліктік сипаттағы пайданың құны аса ірі мөлшердегі пара болып танылады.
4. Осы Кодекстің осы бабына және 312-бабына қатысты лауазымды
адамдарға осы Кодекстің 307-бабының ескертулерінде көрсетілген
лауазымды адамдар, сондай-ақ шет мемлекеттердің немесе халықаралық
ұйымдардың лауазымды адамдары жатады.
Ескерту. 311-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2003.09.25 N 484, 2007.07.21 N 308, 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

312-бап. Пара беру

1. Мемлекеттік функцияларды атқаруға уәкілетті адамға не оған теңестірілген адамға тікелей немесе делдал арқылы пара беру, -
жеті жүзден екі мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға не екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Лауазымды адамға пара беру, сол сияқты көрінеу заңсыз іс-әрекет (әрекетсіздік) жасағаны үшін пара беру, -
бір мыңнан үш мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не нақ сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Жауапты мемлекеттік лауазым атқаратын адамға пара беру, -
мүлкі тәркіленіп, жеті жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айырып, бес жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бірінші, екінші немесе үшінші бөліктерінде көзделген әрекеттер, егер оларды:
а) адамдар тобы алдын ала сөз байласып немесе ұйымдасқан топ;
б) ірі мөлшерде;
в) әлденеше рет жасаса, -
мүлкі тәркіленіп жеті жылдан он екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
5. Осы баптың бірінші, екінші, үшінші немесе төртінші бөліктерінде көзделген әрекеттер, егер олар аса ірі мөлшерде жасалса, -
мүлкі тәркіленіп, он жылдан он бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

Ескертулер.
1. Мемлекеттік функцияларды атқаруға уәкілетті адамға не оған теңестірілген адамға оның бұрын жасаған заңды іс-әрекеттері (әрекетсіздігі) үшін сомасы немесе құны екі айлық есептік көрсеткіштен аспайтын сыйлықты алғаш рет беру, егер мемлекеттік функцияларды атқаруға уәкілетті адам не оған теңестірілген адам жасаған іс-әрекеттер (әрекетсіздік) алдын ала уағдаластықпен байланысты болмаса, қылмыстық жауаптылыққа әкеп соқпайды.
2. Пара берген адам, егер мемлекеттік функцияларды атқаруға уәкілетті адамның не оған теңестірілген адамның тарапынан оған қатысты қорқытып пара алу орын алған болса немесе ол адам пара бергені туралы қылмыстық іс қозғауға құқығы бар органға өз еркімен хабарласа, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Ескерту. 312-бап жаңа редакцияда - ҚР 2007.07.21 N 308, өзгеріс енгізілді - 2009.04.07 N 149-IV, 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

313-бап. Парақорлыққа делдал болу

1. Парақорлыққа делдал болу, яғни пара алушыға және пара берушiге пара алу мен беру туралы олардың арасындағы келiсiмге қол жеткiзуге немесе iске асыруға жәрдемдесу -
жеті жүзден екі мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Әлденеше рет немесе ұйымдасқан топ, немесе адам өзiнiң қызмет жағдайын пайдалана отырып жасалған дәл сол әрекет -
бір мыңнан үш мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не алты жылға дейiн мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 313-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2007.07.21 N 308, 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

314-бап. Қызметтiк жалғандық жасау

1. Қызметтiк жалғандық жасау, яғни мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адамның не оған теңестiрiлген адамның ресми құжаттарға көрінеу жалған мәлiметтердi eнгізуі, сол сияқты аталған құжаттарға олардың шын мазмұнын бұрмалайтын түзетулер енгiзуi, не көрiнеу жалған немесе қолдан жасалған құжаттар беруi, егер бұл әрекеттер өзi немесе басқа адамдар немесе ұйымдар үшiн пайда мен артықшылық алу не басқа адамдарға немесе ұйымдарға зиян келтiру мақсатында жасалған болса, -
жеті жүзден екі мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Лауазымды адам жасаған нақ сол әрекет, -
екі мыңнан төрт мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген әрекеттердi, егер оларды жауапты мемлекеттiк лауазым атқаратын адам жасаса, -
төрт мыңнан алты мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жетi жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, алты жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 314-бап жаңа редакцияда - ҚР 2003.09.25 N 484, өзгеріс енгізілді - ҚР 2007.07.21 N 308, 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

315-бап. Қызметтегi әрекетсiздiк

1. Қызметтегi әрекетсiздiк, яғни мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адамның не оған теңестiрiлген адамның өзi немесе басқа адамдар немесе ұйымдар үшiн пайда мен артықшылық алу не басқа адамдарға немесе ұйымдарға зиян келтiру мақсатында өзiнiң қызметтiк мiндеттерiн орындамауы, егер бұл азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн не қоғамның немесе мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiн елеулi түрде бұзуға әкеп соқса, -
жеті жүзден екі мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Лауазымды адам жасаған нақ сол әрекет, -
екі мыңнан төрт мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Жауапты мемлекеттiк лауазым атқаратын адам жасаған нақ сол әрекет, -
төрт мыңнан алты мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi, екiншi немесе үшiншi бөлiктерiнде көзделген ауыр зардаптарға әкеп соққан әрекеттер, -
мүлкі тәркіленіп, жетi жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, төрт жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 315-бап жаңа редакцияда - ҚР 2003.09.25 N 484, өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.12.07 N 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

316-бап. Салақтық

1. Салақтық, яғни лауазымды адамның қызметiне адал қарамауы немесе ұқыпсыз қарауы салдарынан өз мiндеттерiн орындамауы немесе лайықты орындамауы, егер бұл азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн не қоғамның немесе мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiн елеулi түрде бұзуға әкеп соқса, -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Абайсызда кiсi өлiмiне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқтырған дәл сол әрекет -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, бес жылға дейiнгi мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 316-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

14-тарау. Басқару тәртiбiне қарсы қылмыс

317-бап. Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерін
қорлау

Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерін қорлау –
бір мыңнан екi мыңға дейінгі айлық есептiк көрсеткiш мөлшерінде айыппұл салуға немесе бір жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 317-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.06.28 № 24-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

317-1-бап. Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентін —
Елбасын көпшілік алдында қорлау және оның
абыройы мен қадір-қасиетіне өзгедей қол сұғу,
Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің —
Елбасының бейнесін бүлдіру, Қазақстан
Республикасы Тұңғыш Президентінің — Елбасының
заңды қызметіне кедергі жасау

1. Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентін — Елбасын көпшілік алдында қорлау және оның абыройы мен қадір-қасиетіне өзгедей қол сұғу, Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің — Елбасының бейнесін бүлдіру —
айлық есептік көрсеткіштің екі жүзден жеті жүзге дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екі жүз қырық сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бір жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалана отырып жасалған нақ сол әрекеттер, —
айлық есептік көрсеткіштің бес жүзден бір мыңға дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға, не бір жылдан екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің — Елбасының заңды қызметіне кедергі жасау мақсатында оған немесе онымен бірге тұратын отбасы мүшелеріне қандай да болсын нысанда ықпал ету —
бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге немесе дел сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 317-1-баппен толықтырылды - ҚР 2010.06.14 № 290-IV Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

317-2-бап. Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентіне —
Елбасына ешкімнің тиіспеушілігі кепілдігін бұзу

Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентіне — Елбасына және онымен бірге тұратын отбасы мүшелеріне ешкімнің тиіспеушілігі кепілдігін, оның ішінде мүлкіне, тұрғын және қызметтік үй-жайларына, жеке жене қызметтік көлік құралдарына, хат-хабарларына, олар пайдаланатын байланыс құралдарына қол сұғылмаушылық кепілдігін, банктік шоттарының банктік құпиялығы мен қол сұғылмаушылығы, сондай-ақ оларға тиесілі құжаттарға қол сұғылмаушылық кепілдігін қандай да болсын нысанда бұзу, —
бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге немесе дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 317-2-баппен толықтырылды - ҚР 2010.06.14 № 290-IV Заңымен.

318-бап. Қазақстан Республикасы Президентiнiң ар-ұжданы
мен қадiр-қасиетiне қол сұғу және оның
қызметiне кедергi жасау

1. Қазақстан Республикасы Президентiн жария қорлау немесе оның ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне қол сұғу -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалана отырып жасаған дәл сол әрекет -
бес жүз айлық есептiк көрсеткiштен мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейінгі бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Қазақстан Республикасы Президентiнiң өз мiндеттерiн атқаруына кедергi жасау мақсатында оған немесе оның жақын туыстарына қандай да болсын нысанда ықпал ету -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Қазақстан Республикасы Президентiнiң жүргiзiп отырған саясаты туралы сын тұрғысында айтылған жария сөздер осы бап бойынша қылмыстық жауапқа тартуға әкеп соқпайды.
Ескерту. 318-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

319-бап. Депутаттың ар-намысы мен қадiр-қасиетiне қол
сұғу және оның қызметiне кедергi жасау

1. Қазақстан Республикасы Парламентiнiң депутатын оның депутаттық мiндеттерiн атқару кезiнде немесе оны атқаруға байланысты жария қорлау -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмысқа тартуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не сол мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалана отырып жасаған дәл сол әрекет -
үш жүз айлық есептiк көрсеткiштен сегiз жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Қазақстан Республикасы Парламентi депутатының өз мiндеттерiн атқаруына кедергi жасау мақсатында оған немесе оның жақын туыстарына қандай да болсын нысанда ықпал ету -
екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Парламент депутатының депутаттық қызметi туралы сын тұрғысында айтылған жария сөздер осы бап бойынша қылмыстық жауаптылыққа әкеп соқпайды.
Ескерту. 319-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

319-1-бап. Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесiнiң
қызметіне кедергi жасау

1. Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесiнiң қызметіне оның өз өкiлеттiктерiн жүзеге асыруына кедергi жасау мақсатында қандай да болмасын нысанда араласу, -
екi жүзден үш жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бір жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Адам өзiнiң қызмет бабын пайдалана отырып жасаған нақ сол әрекет, -
үш жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, нақ сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 319-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

320-бап. Өкiмет өкiлiн қорлау

1. Өкiметтiң өкiлiн оның өз қызметтiк мiндетiн атқару кезiнде немесе оны атқаруына байланысты жария қорлау -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не сол мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалана отырып жасаған дәл сол әрекет -
үш жүз айлық есептiк көрсеткiштен жетi жүз айлық есептік көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту.
1. Осы Кодекстiң осы бабында және басқа да баптарында өкiметтiң өкiлдерi деп, оған қызмет жағынан тәуелсiз адамдарға қатысты заңмен белгiленген тәртiпте өкiм ету өкiлеттiгi берiлген мемлекеттiк органның лауазымды тұлғасы танылады.
2. Өкiмет өкiлiнiң қызметтiк жұмысы туралы сын тұрғысында айтылған жария сөздер осы бап бойынша қылмыстық жауаптылыққа әкеп соқпайды.
Ескерту. 320-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

321-бап. Өкiмет өкiлiне қатысты күш қолдану

1. Өкiмет өкiлiнiң өз қызметтiк мiндеттерiн орындауына байланысты оған немесе оның жақындарына қатысты өмiрi мен денсаулығы үшiн қауiпсiз күш қолдану немесе күш қолданбақ болып қорқыту -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептік көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде аталған адамдарға қатысты өмiрi мен денсаулығына қауiптi күш қолдану -
бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 321-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

321-1-бап. Прокурордың қызметiне кедергi жасау және оның
заңды талаптарын орындамау

Прокурорлық қадағалау актiлерiн орындамау, сол сияқты оның қызметiне кедергi жасау, егер бұл азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерiне не қоғамның немесе мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiне елеулi зиян келтiруге әкеп соқса, -
бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 321-1-баппен толықтырылды - ҚР 2002.08.09 N 346 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

322-бап. Жауапты мемлекеттiк лауазымды иеленушi
лауазымды адамға қатысты қолданылатын
қауiпсiздiк шаралары туралы мәлiметтердi
жария ету

1. Жауапты мемлекеттiк лауазымды иеленушi лауазымды адамға, сондай-ақ оның туыстарына қатысты қолданылатын қауiпсiздiк шаралары туралы мәлiметтердi, осы мәлiметтер сенiп тапсырылған немесе оның қызметтiк iс-әрекетiне байланысты белгiлi болған адамның жария
етуi -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен төрт жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Дәл сол әрекет ауыр зардаптарға әкеп соқса -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 322-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

323-бап. Ресми құжаттарды және мемлекеттiк наградаларды
сатып алу немесе өткiзу

Құқықтар беретiн немесе мiндеттерден босататын ресми құжаттарды, сондай-ақ Қазақстан Республикасының немесе КСРО Мемлекеттiк наградаларын заңсыз сатып алу немесе өткiзу -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 323-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

324-бап. Құжаттарды, мөртаңбаларды, мөрлердi ұрлау
немесе бүлдiру

1. Азаматтың төлқұжатын, жеке басының куәлiгiн немесе жеке басының басқа маңызды құжатын ұрлау -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Пайдакүнемдiк мақсатта немесе өзге де жеке бастың мүддесiнде ресми құжаттарды, мөртаңбаларды, немесе мөрлердi ұрлау, жою, бүлдiру немесе жасыру -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 324-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

325-бап. Жалған құжаттарды, мөртаңбаларды, мөрлердi,
мөрқағаздарды, мемлекеттiк наградаларды қолдан
жасау, дайындау немесе өткiзу

1. Құқықтар беретiн немесе мiндеттерден босататын куәлiктi немесе өзге де ресми құжатты қолдан жасау, не мұндай құжатты өткiзу, сол сияқты қолдан жасалған мөртаңбаларды, мөрлердi, мөрқағаздарды, Қазақстан Республикасының немесе КСРО-ның мемлекеттiк наградаларын дайындау немесе сату -
екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бiрнеше рет немесе адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша жасалған дәл сол әрекеттер -
төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Көрiнеу жалған құжатты пайдалану -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 325-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

326-бап. Әскери қызметтен жалтару

1. Осы қызметтен босату үшiн заңды негiздер болмаған кезде әскери қызметке шақырудан жалтару -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен бiр мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекет:
а) өзiнiң денсаулығына зиян келтiру арқылы;
б) ауруды сылтаурату жолымен;
в) құжаттарды бұрмалау немесе өзге де алдау арқылы жасалса -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Егер әскерге шақырылушы тергеу органы iстi сотқа бергенге дейiн әскерге шақыру пунктiне өз еркiмен келсе, ол қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Ескерту. 326-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

327-бап. Өзiнше билiк ету

1. Өзiнше билiк ету, яғни заңмен белгiленген тәртiпке қарамастан, басқа тұлғаның немесе ұйымдардың таласын туғызатын, азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтарына немесе заңды мүдделерiне, не қоғамның немесе мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiне елеулi түрде зиян келтiретiн өзiнiң нақты немесе болжамды құқығын өз бетiнше жүзеге асыруы -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзімге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Күш қолданумен немесе оны қолданбақ болып қорқытумен жасалған дәл сол әрекет -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi және екiншi бөлiктерiнде көзделген, адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша жасалған, не ауыр зардаптарға әкеп соққан әрекеттер -
екi жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 327-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

328-бап. Жауапты мемлекеттiк лауазымды атқаратын өкiмет
өкiлiнiң немесе лауазымды адамның атағын өз
бетiмен иелену

1. Жауапты мемлекеттiк лауазымды атқаратын өкiмет өкiлiнiң немесе лауазымды адамның атағын өз бетiнше иелену осы негiзде қылмыс жасаумен ұштасса -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Билiк өкiлеттiктерiн алу мақсатында Қазақстан Республикасының Конституциясында белгiленген лауазымды атқаратын лауазымды адамның атағын өз бетiмен иелену, -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге немесе сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 328-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2005.07.08 N 67-ІІІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

329-бап. Мемлекеттiк туды заңсыз көтеру

Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын сауда кемесiнде заңсыз көтеру -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға жазаланады.
Ескерту. 329-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

330-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк
шекарасынан әдейi заңсыз өту

1. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасынан белгiленген құжатсыз және тиiстi рұқсатсыз әдейi заңсыз өту -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша немесе ұйымдасқан топпен, не күш қолданумен немесе оны қолданбақ болып қорқытумен жасалған дәл сол әрекет -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 330-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.02.22 N 296 , 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

330-1-бап. Шығарып жiберу туралы шешiмдi орындамау

Шетел азаматының және азаматтығы жоқ адамның оған қатысты қабылданған Қазақстан Республикасының шегiнен шығарып жiберу туралы шешімді орындамауы, оған бір жыл ішінде дәл осындай әрекет жасағаны үшін әкімшілік жаза қолданылған жағдайда, -
айлық есептiк көрсеткiштің бір жүзден бес жүзге дейiнгi мөлшерінде айыппұл салуға не бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 330-1-баппен толықтырылды - ҚР 2001.03.16 N 164 Заңымен, жаңа редакцияда - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

330-2-бап. Заңсыз көші-қонды ұйымдастыру

1. Көлік құралдарын не жалған құжаттар, не тұрғын немесе өзге де үй-жай беру, сондай-ақ азаматтарға, шетелдіктерге, азаматтығы жоқ адамдарға Қазақстан Республикасының аумағы бойынша заңсыз келу, кету, өту үшін өзге де қызметтер көрсету жолымен заңсыз көші-қонды ұйымдастыру -
екі жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл осы әрекетті ұйымдасқан топ жасаса не өзінің қызмет өкілеттігін пайдаланып жасаса -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 330-2-баппен толықтырылды - ҚР 2002.02.22 N 296 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

330-3-бап. Қазақстан Республикасында шетелдік жұмыс
күшін тарту және пайдалану ережелерін бірнеше
рет бұзу

1. Қазақстан Республикасының аумағында уәкілетті органның тиісті рұқсатынсыз жүрген шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды жұмыс берушінің жұмысқа бірнеше рет қабылдауы -
бес жүз айлық есептiк көрсеткiштен жеті жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сағаттан екі жүз қырық сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға жазаланады.
2. Жұмыс берушінің Қазақстан Республикасында шетелдік жұмыс күшін пайдалану ережелерін бірнеше рет бұзуы -
жеті жүз айлық есептiк көрсеткiштен тоғыз жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз қырық сағаттан екі жүз қырық сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 330-3-баппен толықтырылды - ҚР 2002.02.22 N 296 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

331-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк
шекарасын құқыққа қарсы өзгерту

1. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасын құқыққа қарсы өзгерту мақсатында шекаралық белгiлердi алып тастау, орнын ауыстыру немесе жою -
екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бiрнеше рет жасалған немесе ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекеттер -
төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 331-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

332-бап. Қызыл Жарты ай және Қызыл Крест эмблемалары
мен белгiлерiн заңсыз пайдалану

Қызыл Жарты ай және Қызыл Крест эмблемалары мен айырым белгiлерiн, сол сияқты Қызыл Жарты ай және Қызыл Крест атауын заңсыз пайдалану -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 332-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

333-бап. Байланыс желiлерiн, сондай-ақ мемлекеттік
күзетілуге жататын объектілерді күзету
қағидаларын бұзу және орындамау

1. Қалааралық байланыстың кабель желiсiнің бүлiнуiне әкеп соқтырған байланыс желiлерiн күзету қағидаларын бұзу, егер ол байланыстың үзiлуiне алып келсе, -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Мемлекеттік күзетілуге жататын объектілердің, мемлекеттік органдар мен мемлекеттік мекемелер ғимараттарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі талаптарды бұзу, егер бұл оларды басып алуға немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқтырған болса, -
үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге немесе нақ сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 333-бап жаңа редакцияда - ҚР 2010.12.29 N 372-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

334-бап. Жиналыстарды, митингтердi, пикеттердi, көше
шерулерiн және демонстрацияларды ұйымдастыру
мен өткiзу тәртiбiн бұзу

1. Жиналыс, митинг, пикет, көше шеруiн немесе демонстрация ұйымдастырушының жиналыстарды, митингтердi, пикеттердi, көше шерулерiн және демонстрацияларды ұйымдастыру мен өткiзу тәртiбiн бұзуы, егер бұл әрекет көлiк жұмысының бұзылуына алып келсе, азаматтар мен ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерiне елеулi түрде зиян келтiрсе -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен сегiз жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз жиырма сағаттан жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Жиналысты, митингтi, пикеттi, көше шеруiн немесе демонстрацияны ұйымдастырушы жасаған заңсыз жиналыстарды, митингiлердi, пикеттердi, көше шерулерiн, және демонстрацияларды ұйымдастыру мен өткiзу, сол сияқты заңсыз жиналыстарға, митингтерге, пикеттерге, көше шерулерiне немесе демонстрацияларға белсене қатысу, егер бұл әрекеттер осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген зардаптарға алып келсе -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 334-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

335-бап. Төтенше жағдайлар кезiнде тыйым салынған
ереуiлге басшылық жасау, кәсiпорынның, ұйымның
жұмысына кедергi келтiру

Төтенше жағдайлар кезiнде тыйым салынған ереуiлге басшылық жасау, сол сияқты осындай жағдайда ұйымдардың жұмысына кедергi келтiру -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 335-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

336-бап. Қоғамдық бiрлестiк мүшелерiнiң мемлекеттiк
органдардың қызметiне заңсыз араласуы

1. Қоғамдық бiрлестiк мүшелерiнiң мемлекеттiк органдардың заңды қызметiне кедергi жасауы немесе мемлекеттiк органдардың немесе олардың лауазымды адамдардың функцияларын иемденуi, сол сияқты мемлекеттiк органдарды саяси партиялар ұйымдарын құру, егер бұл әрекеттер азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерiне не қоғам мен мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiн елеулi түрде бұзуға әкеп соқса, -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептік көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Қоғамдық бiрлестiктiң басшысы жасаған дәл сол әрекеттер -
бес жүз айлық есептiк көрсеткiштен жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 336-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

337-бап. Заңсыз қоғамдық және басқа да бiрлестiктер
құру немесе олардың қызметiне қатысу

1. Қызметi азаматтарға зорлық жасаумен немесе олардың денсаулығына өзге де зиян келтiрумен ұштасқан не азаматтардың азаматтық мiндеттерiн орындаудан бас тартуға немесе құқыққа қарсы өзге де әрекеттер жасауға түрткi болған дiни немесе қоғамдық бiрлестіктер құру немесе оған басшылық жасау, сол сияқты дiни негiздегi партия, не Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынған көздерден қаржыландырылатын саяси партиялар немесе кәсiптiк одақтар құру немесе оған басшылық жасау -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, алты жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нәсiлдiк, ұлттық, рулық, әлеуметтiк, таптық немесе дiни төзбеушiлiктi немесе артықшылықты уағыздайтын немесе оны iс жүзiнде жүзеге асыратын, конституциялық құрылысты күштеп құлатуға, мемлекеттiң қауiпсiздiгiне нұқсан келтiруге немесе Қазақстан Республикасының аумақтық тұтастығына қол сұғушылыққа шақыратын қоғамдық бiрлестiк құру, сол сияқты осындай бiрлестiкке басшылық жасау -
екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, үш жылдан жеті жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде аталған бiрлестiктердiң қызметiне белсене қатысу -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен үш жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не алты жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 337-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47 , 2005.07.08 N 67-ІІІ (Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

337-1-бап. Қоғамдық немесе дiни бiрлестiктiң не өзге де
ұйымның экстремизмдi жүзеге асыруына
байланысты олардың қызметiне тыйым салу
немесе тарату туралы сот шешiмiнен кейiн
олардың қызметiн ұйымдастыру

1. Қоғамдық немесе дiни бiрлестiкке немесе өзге де ұйымға қатысты олардың экстремизмдi жүзеге асыруына байланысты қызметiне тыйым салу немесе тарату туралы заңды күшiне енген сот шешiмi бар болғанда олардың қызметiн ұйымдастыру, -
үш жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгілi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не алты жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Қоғамдық немесе дiни бiрлестiкке немесе өзге де ұйымға қатысты олардың экстремизмдi жүзеге асыруына байланысты қызметiне тыйым салу немесе тарату туралы заңды күшiне енген сот шешiмi бар болғанда олардың қызметiне қатысу, -
екi жүз айлық есептiк көрсеткішке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыруға, не алты жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Қоғамдық немесе дiни бiрлестiкке не өзге де ұйымға қатысты олардың экстремизмдi жүзеге асыруына байланысты қызметiне тыйым салу немесе тарату туралы заңды күшіне енген сот шешiмi бар болғанда олардың қызметіне қатысуды өз еркiмен оқытқан адам, егер оның iс-әрекеттерiнде өзге қылмыс құрамы болмаса, қылмыстық жауаптылықтан босатылады.
Ескерту. Кодекс 337-1-баппен толықтырылды - ҚР 2005.07.08 N 67 -ІІІ (Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.11.29 N 502-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

338-бап. Шет мемлекеттердiң саяси партиялары мен
кәсiптiк одақтарына жәрдем көрсету

Басқа мемлекеттердiң саяси партияларын немесе кәсiптiк одақтарын қаржыландыру, үй-жай немесе мүлiк беру, сол сияқты өзге де жәрдем көрсету, егер бұл әрекеттер азаматтар мен ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерiнiң, не қоғам мен мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiнiң елеулi түрде бұзылуына әкеп соқса -
үш жүз айлық есептiк көрсеткiштен мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 338-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

338-1-бап. Төтенше жағдай режимін бұзу

1. Ауыр зардаптарға әкеп соқтырған, төтенше жағдай кезінде қолданылатын шаралар мен уақытша шектеулерді бұзу, сол сияқты жергілікті жер комендантының заңды бұйрықтары мен өкімдерін орындамау –
айлық есептік көрсеткіштің екі жүзден бес жүзге дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Нақ сол әрекеттерді:
а) лауазымды адам;
б) алдын ала сөз байласу арқылы адамдар тобы немесе ұйымдасқан топ жасаса –
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып не онсыз, үш жылдан бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 338-1-баппен толықтырылды - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

15-тарау. Сот төрелiгiне және жазалардың
орындалу тәртiбiне қарсы қылмыстар

339-бап. Сот төрелiгiн жүзеге асыруға және алдын ала
тергеу жүргiзуге кедергi жасау

1. Сот төрелiгiн жүзеге асыруға кедергi жасау мақсатында соттың қызметiне қандай да болмасын нысанда араласу -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен үш жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Iстi жан-жақты, толық және объективтi тергеуге кедергi жасау мақсатында қандай да болмасын нысанда прокурордың, тергеушiнiң немесе алдын ала анықтауды жүргiзушi адамның қызметiне араласу -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмысқа тартуға бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi және екiншi бөлiктерiнде көзделген, адам өзiнiң қызмет бабын пайдалана отырып жасаған әрекеттер -
бес жүз айлық есептiк көрсеткiштен жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, немесе онсыз осындай мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 339-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

340-бап. Сот төрелiгiн немесе алдын ала тергеудi жүзеге
асырушы адамның өмiрiне қол сұғу

Судьяға, алқабиге, прокурорға, тергеушiге, алдын ала анықтауды жүзеге асырушы адамға, қорғаушыға, сарапшыға, сот приставына, соттың атқарушысына, сол сияқты олардың туыстарына iстiң немесе материалдардың сотта қаралуына, алдын ала тергеу жүргiзiлуiне, не үкiмдi орындауға, соттың шешiмiне немесе өзге сот актiлерiне байланысты аталған тұлғалардың заңды қызметiне кедергi жасау, не iстеген қызметi үшiн кек алу мақсатында жасалған олардың өмiрiне қол сұғу -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 340-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2006.01.16 N 122 (2007.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2009.07.10. N 175-IV Заңдарымен.

341-бап. Сот төрелiгiн жүзеге асыруға немесе алдын ала
тергеу жүргiзуге байланысты қорқыту немесе күш
көрсету әрекеттерi

1. Iстiң немесе материалдардың сотта қаралуына байланысты судьяға, алқабиге, сол сияқты олардың туыстарына қатысты өлтiремiн деп, денсаулыққа зиян келтiрумен, мүлкiн бүлдiрумен немесе жоюмен қорқыту -
бес жүз айлық есептiк көрсеткiштен жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Алдын ала тергеу жүргiзiлуiне, iстiң немесе материалдардың сотта қаралуына, не үкiмнiң орындалуына, соттың шешiмiне немесе өзге сот актiлерiне байланысты прокурорға, тергеушiге, алдын ала анықтауды жүргiзетiн адамға, қорғаушыға, сарапшыға, сот приставына, соттың атқарушысына, сол сияқты олардың туыстарына қатысты жасалған дәл сол әрекет -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, адам өмiрi немесе денсаулығы үшiн қауiпсiз күш қолдана отырып жасалған әрекеттер -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, адамдарға өмiрi мен денсаулығы үшiн қауiптi күш қолдана отырып жасалған әрекеттер -
бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 341-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2006.01.16. N 122 (2007.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

342-бап. Сотты құрметтемеу

1. Сот талқылауына қатысушыларды қорлаудан көрiнген сотты құрметтемеу -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Судьяны және (немесе) алқабидi қорлаудан көрiнген дәл сол әрекет -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 342-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2006.01.16 N 122 (2007.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

343-бап. Судьяға, алқабиге, прокурорға, тергеушiге,
алдын ала анықтауды жүргiзушi адамға,
сарапшыға, сот приставына, соттың атқарушысына
қатысты жала жабу

1. Iстiң немесе материалдардың сотта қаралуымен байланысты судьяға немесе алқабиге қатысты жала жабу -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Алдын ала тергеу жүргiзілумен, сот сараптамасы жүргiзiлуiмен не үкiмнiң орындалуымен, соттың шешiмiмен немесе өзге сот актiсiмен байланысты прокурорға, тергеушiге, алдын ала анықтауды жүргiзушi адамға, сарапшыға, сот приставына, соттың атқарушысына қатысты жасалған дәл сол әрекет -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, адамды ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасады деп айыптаумен ұштасқан әрекеттер -
төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 343-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2006.01.16 N 122 (2007.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2006.07.04 N 151 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

344-бап. Көрiнеу кiнәсiз адамды қылмыстық жауаптылыққа
тарту

1. Көрiнеу кiнәсiз адамды қылмыстық жауаптылыққа тарту, -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Адамды ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасады деп айыптаумен ұштасқан дәл сол әрекет -
үш жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

345-бап. Қылмысты жауаптылықтан көрiнеу заңсыз босату

Прокурордың, тергеушiнiң немесе алдын ала анықтауды жүргiзушi адамның күдiктi немесе қылмыс жасады деп айыпталған адамды қылмыстық жауаптылықтан көрiнеу заңсыз босатуы -
екi жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

346-бап. Көрiнеу заңсыз ұстау, қамауға алу немесе
қамауда ұстау

1. Көрiнеу заңсыз ұстау -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Көрiнеу заңсыз қамауға алу немесе қамауда ұстау -
төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, ауыр зардаптарға әкеп соққан әрекеттер -
үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 346-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

347-бап. Жауап беруге мәжбүр ету

1. Тергеушiнiң немесе алдын ала анықтауды жүргiзушi адамның тарапынан қорқыту, бопсалау немесе өзге де заңсыз iс-әрекеттер қолданылу жолымен күдiктiнi, айыпталған адамды, жәбiрленушiнi, куәгердi жауап беруге мәжбүр ету, сол сияқты адамның ерікті түрде жауап беруіне, жасалған қылмыс туралы өтініш беруіне кедергі келтіру не оны жауап беруден бас тартуға мәжбүр ету, не сарапшыны қорытынды беруге мәжбүр ету –
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. (алып тасталды - 2002.12.21. N 363)
Ескерту. 347-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

347-1-бап. Қинау

Ескерту. Кодекс 347-1-баппен толықтырылды - ҚР 2002.12.21 N 363 Заңымен, алып тасталды - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

348-бап. Айғақтарды және жедел-іздестіру материалдарын
бұрмалау

Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.12.07 N 221-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

1. Азаматтық iс бойынша iске қатысушы адамның немесе оның өкiлiнiң айғақтарды бұрмалауы -
бес жүз айлық есептiк көрсеткiштен сегiз жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
1-1. Жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын орган қызметкерінің жедел-іздестіру материалдарын бұрмалауы, -
екі жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
1-2. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама жасауға уәкілетті лауазымды тұлғаның әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша дәлелдерді бұрмалауы, -
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару құқығынан айыра отырып, екі жүзден бес жүзге дейінгі айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде айыппұл салуға, не үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару құқығынан айыра отырып, екі жылдан бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Қылмыстық сот iсін жүргізу барысында алдын ала анықтау жүргiзушi адамның, тергеушiнiң, прокурордың , iс жүргiзу әрекеттерiне қатысушы маманның немесе қорғаушының айғақтарды бұрмалауы -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып ,үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3.Қылмыстық іс бойынша ауыр немесе аса ауыр қылмыстар туралы, сол сияқты ауыр зардаптарға әкеп соққан айғақтарды бұрмалау-
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 348-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2009.12.07 N 221-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

349-бап. Коммерциялық сатып алуға не сыбайлас
жемқорлық қылмысқа арандату

1. Коммерциялық сатып алуға арандату, яғни коммерциялық немесе өзге де ұйымдарда басқару қызметтерiн атқарушы адамға қылмыс жасау айғақтарын қолдан жасау не бопсалау мақсатында оның келiсiмiнсiз ақша, мүлiктiк игiлiктер мен артықшылықтар беруге тырысу әрекеттерi -
жүзден үш жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не мүлкi тәркiленiп немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Сыбайлас жемқорлық қылмыстарға арандату, яғни мемлекеттiк қызметтер атқаруға уәкiлеттi адамға немесе оған теңестiрiлген адамға қатысты жасалған нақ сол әрекеттер, -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айырып, екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не мүлкi тәркiленiп немесе онсыз жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 349-бап жаңа редакцияда - ҚР 2003.09.25 N 484 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

350-бап. Көрiнеу әдiлетсiз сот үкiмiн, шешiмiн немесе
өзгедей сот актiсiн шығару

1. Судьяның (судьялардың) көрiнеу әдiлетсiз сот үкiмiн, шешiмiн немесе өзгедей сот актiсiн шығаруы -
бес жүз айлық есептiк көрсеткiштен жетi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бас бостандығынан айыруға соттың заңсыз үкiм шығаруымен байланысты немесе өзге ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол
әрекет -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып, екi жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 350-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

351-бап. Көрiнеу жалған сөз жеткiзу

1. Қылмыс жасағаны туралы көрiнеу жалған сөз жеткiзу -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Адамды сыбайлас жемқорлық, ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасады деп айыптаумен, не жасанды айыптау айғақтарын жасаумен ұштасқан, не пайдакүнемдiк ниеттен туған дәл сол әрекет -
алты жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, ұйымдасқан топтың немесе қылмыстық қауымдастықтың (қылмыстық) ұйымның мүддесiне жасалған әрекеттер -
үш жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 351-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2003.09.25 N 484, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

352-бап. Көрiнеу жалған жауаптар беру, сарапшының,
маманның жалған қорытындылары немесе қате аудару

Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР 2012.01.18 N 547-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

1. Сотта, не алдын ала анықтау жүргiзу немесе алдын ала тергеу кезiнде куәгердiң, жәбiрленушiнiң көрiнеу жалған жауаптар беруi немесе сарапшының, маманның көрінеу жалған қорытындылар беруі, сол сияқты дәл сондай жағдайларда, сондай-ақ атқарушылық құжаттарды орындау кезінде аудармашы жасаған көрiнеу қате аударма -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен екi жүз айлық көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Адамды сыбайлас жемқорлық, ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасады деп айыптаумен, айыптаудың айғағын жасанды түрде жасаумен ұштасқан, сол сияқты пайдакүнемдiк мақсатта жасалған дәл сол әрекеттер -
үш жылдан сегіз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 352-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47, 2003.09.25 N 484, 2010.04.02 N 262-IV (2010.10.21 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2012.01.18 N 547-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

353-бап. Куәгердiң немесе жәбiрленушiнiң жауап беруден
бас тартуы

Куәгердiң немесе жәбiрленушiнiң сотта немесе алдын ала анықтау жүргiзу немесе алдын ала тергеу кезiнде жауап беруден бас тартуы -
елу айлық есептiк көрсеткiштен жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз жиырма сағаттан жүз сексен сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. Адам өзiне, өзiнiң жұбайына (зайыбына) немесе өзiнiң туыстарына қарсы жауап беруден бас тартқаны үшiн, сондай-ақ дiни қызметшiлер сенiп сырын ашқан дiндестерiне қарсы жауап беруден бас тартқаны үшiн қылмыстық жауаптылыққа жатқызылмайды.
Ескерту. 353-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

354-бап. Жалған жауап беруге немесе жауап беруден
жалтаруға, жалған қорытынды беруге не қате
аударуға сатып алу не мәжбүр ету

1. Куәгердi, жәбiрленушiнi олардың жалған жауап беруi мақсатында не сарапшыны оның жалған қорытынды немесе жалған жауап беруi мақсатында, сол сияқты аудармашыны оның бұрыс аударманы жүзеге асыруы мақсатында сатып алу -
мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға немесе үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не нақ сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Куәгердi, жәбiрленушiнi жалған жауап беруге, сарапшыны жалған қорытынды беруге немесе аудармашыны бұрыс аударуды жүзеге асыруға мәжбүр ету, сол сияқты аталған адамдарды бопсалаумен, өлтiремiн, денсаулығына зиян келтiремiн деп осы адамдардың немесе олардың туыстарының мүлкiн жоямын деп қорқытумен ұштасқан, жауап беруден жалтаруға мәжбүр ету -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың екiншi бөлiгiнде көзделген, аталған адамдардың өмiрi мен денсаулығы үшiн қауiпсiз күш қолданылып жасалған әрекет -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, ұйымдасқан топпен не аталған адамдардың өмiрi мен денсаулығы үшiн қауiптi күш қолданылып жасалған, сол сияқты сыбайлас жемқорлық, ауыр немесе аса ауыр қылмыстар жасады деп айыпталуына байланысты әрекеттер -
екi жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 354-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2003.09.25 N 484 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

355-бап. Алдын ала анықтаудың немесе алдын ала тергеудiң
деректерiн жария ету

Оларды жариялауға жол беруге болмайтыны туралы заңда белгiленген тәртiппен ескертiлген адамның алдын ала анықтаудың немесе алдын ала тергеудiң деректерiн жария етуi, егер ол прокурордың, тергеушiнiң немесе алдын ала анықтау жүргiзушi адамның келiсiмiнсiз жасалған болса -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не бiр жылдан екi жылға дейiнгi мерзiмге түзеу жұмыстарына, не бір жылға дейінгі мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
Ескерту. 355-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

356-бап. Мемлекеттік қорғауға жататын адамдарға
қатысты қолданылатын қауiпсiздiк шаралары
туралы мәлiметтердi жария ету

Ескерту. Тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР-ның 2009.04.07. N 149-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

1. Мемлекеттік қорғауға жататын адамдарға қатысты қолданылатын қауiпсiздiк шаралары туралы мәлiметтердi жария ету, егер бұл әрекеттi аталған мәлiметтер сенiп тапсырылған немесе оның қызметтiк жұмысына байланысты белгiлi болған адам жасаса -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен төрт жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекет -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 356-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.04.07. N 149-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

357-бап. Хатталған немесе иелiк етуге тыйым салынған не
тәркiлеуге жататын мүлiкке қатысты заңсыз
әрекеттер

1. Хатталған, тыйым салынған немесе иелiк етуге шектеу қойылған мүлiктi осы мүлiк сенiп берiлген адамның жасаған ысырап етуi, иелiктен шығаруы, жасырып қалуы немесе заңсыз беруi, сол сияқты несие ұйымдары қызметкерiнiң тыйым салынған, не жұмсау операциялары тоқтатылып қойылған ақша қаражатымен (салымдармен) банк операцияларын жүзеге асыруы -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не жүз сексен сағаттан екi жүз қырық сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Соттың үкімі немесе қаулысы бойынша тәркілеуге жататын мүлікті жасыру немесе иеленіп алу, сол сияқты соттың мүлікті тәркілеуді тағайындау туралы заңды күшіне енген үкімін немесе қаулысын орындаудан өзге де жалтару –
бір жүз сексен сағаттан екі жүз сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға не елу айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салына отырып, үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 357-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 15.01.2014 № 164-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

358-бап. Бас бостандығынан айыру орнынан, тұтқындаудан
немесе қамаудан қашу

1. Жазасын өтеушi немесе алдын ала қамаудағы адам жасаған бас бостандығынан айыру орнынан, тұтқындаудан немесе қамаудан қашу -
үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл сол әрекет:
а) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша;
б) өмiрге немесе денсаулыққа қауiптi күш қолданылып, не осындай күш қолданамын деп қорқытумен;
в) қару немесе қару ретiнде пайдаланылатын заттар қолданылып жасалса -
жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

Ескерту. Қашқан сәтiнен бастап жетi күн мерзiмде бас бостандығынан айыру немесе қамау орнына өз еркiмен қайтып оралған адам, егер өзге жаңа қылмыс жасамаса және қашуы осы баптың екiншi бөлiгiндегi б) және в) тармақшаларында көзделген әрекеттермен ұштасып жатпаса қылмыстық жауаптылықтан босатылады.

359-бап. Бас бостандығынан айыру түрiндегi жазасын
өтеуден жалтару

Бас бостандығынан айыру орнынан қысқа мерзiмге шығуға рұқсат етiлген сотталған адамның шығу мерзiмi бiткеннен кейiн, сол сияқты айдауылсыз құқығын пайдаланушы, не қадағалауда жүрген сотталған адамның бас бостандығынан айыру түрiндегi жазасын одан әрi өтеуден жалтару мақсатында жасалған түзеу мекемесiне қайтып оралмауы -
екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

360-бап. Қылмыстық-атқару мекемесі әкімшілігінің заңды
талаптарына бағынбау

1. Бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеп жүрген адамның қылмыстық-атқару мекемесі әкімшілігінің заңды талаптарына әдейі бағынбауы -
екі жылдан бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Бірнеше рет жасалған нақ сол әрекет -
төрт жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Қоғамнан оқшаулауды қамтамасыз ететін мекеме әкімшілігінің заңды талаптарына топтасып бағынбауды ұйымдастыру, сол сияқты күш қолданумен немесе өзіне қандай да бір қасақана жарақат салумен ұштасқан не өзге де ауыр зардаптарға әкеп соққан топтасып бағынбауға қатысу -
бес жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 360-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.12.10 N 228-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

361-бап. Қоғамнан оқшаулауды қамтамасыз ететін мекеменің
қызметкеріне не оның жақындарына, сондай-ақ
сотталған адамға қатысты күш қолданамын деп
қорқыту немесе олардың денсаулығына немесе
өміріне қол сұғу

1. Қоғамнан оқшаулауды қамтамасыз ететін мекеменің қызметкеріне не оның жұбайына (зайыбына) немесе жақын туыстарына қатысты оның қызметтік міндеттерін жүзеге асыруына байланысты, сондай-ақ сотталған адамның түзелуіне кедергі жасау немесе оның мекеме әкімшілігіне жәрдемдескені үшін кек алу мақсатында оған қатысты күш қолданамын деп қорқыту -
екі жылдан бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген адамдарға өміріне немесе денсаулығына қауіпті емес күш қолдану -
үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші және екінші бөліктерінде көзделген, бір топ адамның алдын ала сөз байласуы бойынша не өміріне немесе денсаулығына қауіпті күш қолданып жасалған әрекеттер -
жеті жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Қоғамнан оқшаулауды қамтамасыз ететін мекеме қызметкерінің не оның жұбайының (зайыбының) немесе жақын туыстарының өміріне оның қызметтік жұмысын жүзеге асыруына байланысты, сондай-ақ сотталған адамға қатысты оның түзелуіне кедергі жасау немесе оның мекеме әкімшілігіне жәрдемдескені үшін кек алу мақсатында қол сұғу -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өмір бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 361-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.12.10 N 228-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

362-бап. Сот үкімін, сот шешімін немесе өзге де сот
актісін және атқарушылық құжатты орындамау

1. Заңды күшіне енген сот үкімін, сот шешімін немесе өзге де сот актісін және атқарушылық құжатты алты айдан астам орындамау, сол сияқты олардың орындалуына кедергі келтіру, мұны дәл осындай әрекет жасағаны үшін бір жыл ішінде әкімшілік жаза қолданылған адам жасағанда, –
бір жүз сексен сағаттан екі жүз сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға не үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Билік өкілі, мемлекеттік қызметші, жергілікті өзін-өзі басқару органының қызметшісі, сол сияқты мемлекеттік мекеменің, коммерциялық немесе өзге де ұйымның қызметшісі жасаған дәл сол әрекеттер, –
бес жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыруға не бір жүз сексен сағаттан екі жүз қырық сағатқа дейінгі мерзімге қоғамдық жұмыстарға тартуға не бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не үш жылдан бес жылға дейін бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші және екінші бөліктерінде көзделген, өндіріп алу қылмыс жасалу кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген он мың айлық есептік көрсеткіштен асатын әрекеттер, сол сияқты олардың орындалуына кедергі келтіру –
төрт жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарға сот белгілеген әкімшілік қадағалау қағидаларын бұзу, сол сияқты әкімшілік қадағалаудан жалтару мақсатында қадағалаудағы адамның тұрғылықты жерінен өз бетімен кетіп қалуы немесе бас бостандығынан айыру орындарынан босатылғаннан кейін қадағалаудағы адамның таңдап алған тұрғылықты жеріне демалыс және мереке күндерін есептемегенде бес тәулік ішінде бармауы –
бір жылдан екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарына не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 362-бап жаңа редакцияда - ҚР 15.01.2014 № 164-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

363-бап. Қылмысты жасыру

Ауыр немесе аса ауыр қылмысты алдын ала уәде берместен жасыру -
екi жүз айлық есептiк көрсеткiштен бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Жұбайы (зайыбы) және жақын туыстары жасаған қылмысты күнi бұрын уәде берместен жасырғаны үшiн адам қылмыстық жауаптылыққа жатқызылмайды.
Ескерту. 363-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

363-1-бап. Қылмысты жасыру

1. Қылмыстық қудалау органының лауазымды тұлғасының анық дайындалып жатқан немесе жасалған қылмыс туралы өтініш немесе хабарлама берген адамға қатысты алдау, азғыру, қорқыту немесе өзге де заңсыз іс-әрекеттер арқылы не аталған адамның өтінішін кез келген өзге тәсілмен жою немесе жасыру арқылы кiшiгiрiм немесе орташа ауырлықтағы қылмысты тіркеуден қасақана жасыруы -
үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару құқығынан айыра отырып, екi жүзден бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару құқығынан айыра отырып, екі жылдан бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге жазаланады.
2. Дәл сол:
а) ауыр қылмысты жасыруға әкеп соққан;
б) адамдар тобы жасаған әрекеттер, -
бес жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару құқығынан айыра отырып, дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Дәл сол:
а) аса ауыр қылмысты жасыруға не ауыр зардаптарға әкеп соққан;
б) адамдар тобының алдын ала сөз байласуымен жасалған әрекеттер, -
бес жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару құқығынан айыра отырып, үш жылдан жеті жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын лауазымды тұлға немесе қылмыстық қудалау органының бастығы жасаған не осы адамдардың нұсқауымен жасалған бірінші не екінші немесе үшінші бөліктерде көзделген әрекеттер, -
бес жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару құқығынан айыра отырып, төрт жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 363-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

364-бап. Қылмыс туралы хабарламау

Дайындалып жатқан немесе жасалғаны анық белгiлi аса ауыр қылмыс туралы хабарламау -
жүз айлық есептiк көрсеткiштен екi жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде айыппұл салуға не бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан шектеуге жазаланады.
Ескерту. Қылмыс жасаған адамның жұбайы (зайыбы) немесе жақын туыстары қылмыс туралы, сондай-ақ дiни қызметшiлер өзiне сенiп сырын ашқан адамдардың қылмыстары туралы хабарламағаны үшiн осы бап бойынша қылмыстық жауаптылыққа жатқызылмайды.
Ескерту. 364-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

365-бап. Адвокаттар мен өзге де адамдардың адам мен
азаматтың құқықтарын, бостандықтары мен заңды
мүдделерін қорғау, сондай-ақ жеке және заңды
тұлғаларға заң көмегін көрсету жөніндегі заңды
қызметіне кедергі жасау

1. Адвокаттар мен өзге де адамдардың қылмыстық процесте адам мен азаматтың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау, сол сияқты жеке және заңды тұлғаларға заң көмегін көрсету жөніндегі заңды қызметіне кедергі жасау не осындай қызметтің дербестігін және тәуелсіздігін өзге де бұзу, егер бұл әрекеттер адам мен азаматтың құқықтарына, бостандықтарына немесе заңды мүдделеріне, заңды тұлғалардың құқықтарына немесе заңды мүдделеріне, қоғамның немесе мемлекеттің заңмен қорғалатын мүдделеріне елеулі зиян келтірсе,-
екі жүз айлық есептік көрсеткіштен үш жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға, не екі жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шектеуге, не дәл сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, адам өз қызмет бабын пайдалана отырып жасаған әрекеттер, -
бес жүз айлық есептік көрсеткіштен жеті жүз айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппұл салуға, не үш жылға дейінгі мерзімге белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз, сол мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 365-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.12.11 N 230-IV (2010.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

16-тарау. Әскери қылмыстар

366-бап. Әскери қылмыс ұғымы

Әскерге шақыру бойынша не келiсiм шарт бойынша Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде, Қазақстан Республикасының басқа да әскерлерi мен әскери құрамаларында әскери қызмет атқарушы әскери қызметшiлердiң, сондай-ақ запастағы азаматтардың жиындардан өтуi кезiнде әскери қызмет атқарудың белгiленген тәртiбiне қарсы осы тарауда көзделген қылмыстарды жасауы әскери қылмыстар деп танылады.

367-бап. Бұйрыққа бағынбау немесе оны өзгедей орындамау

1. Бағынбау яғни бастықтың бұйрығын орындаудан ашық бас тарту, сол сияқты бастықтың белгiленген тәртiпте берiлген бұйрығын бағыныштының, қызмет мүддесiне елеулi зиян келтiрiп, өзгедей әдейi орындамауы -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге, не үш айға дейiнгi мерзiмге абақтыда ұстауға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Адамдар тобы, алдын ала сөз байласқан адамдар тобы немесе ұйымдасқан топ жасаған, сондай-ақ ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекет -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, ұрыс жағдайында жасалған әрекеттер -
бес жылдан жиырма жылға дейiн мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады, ал қылмысты ауырлататын жағдайларда өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3-1. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, соғыс уақытында жасалған әрекеттер -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға, ал ауырлататын мән-жайлар кезінде - өлім жазасына немесе өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Қызметке ұқыпсыз не ықылассыз қараудың салдарынан ауыр зардаптарға әкеп соққан бұйрықты орындамау -
бiр жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге, не үш айға дейiнгi мерзiмге абақтыда ұстауға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
5. Соғыс уақытында немесе ұрыс жағдайында жасалған, осы баптың төртiншi бөлiгiнде көзделген әрекет -
үш жылдан он жылға дейiнгi мөлшерде бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 367-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.10 N 175-IV , 2009.07.10 N 177-IV , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

368-бап. Бастыққа қарсылық көрсету немесе оны қызметтiк
мiндеттерiн бұзуға мәжбүр ету

1. Бастыққа, сол сияқты әскери қызмет бойынша өзiне жүктелген мiндеттi атқарушы өзге адамға қарсылық көрсету немесе оны осы мiндеттердi бұзуға күш қолдану және күш қолданамын деп қорқыту арқылы мәжбүр ету -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге, не үш айға дейінгі мерзімге абақтыда ұстауға, не екі жылға дейінгі мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл осы әрекеттер:
а) адамдар тобы, алдын ала сөз байласқан адамдар тобы немесе ұйымдасқан топ жасаса;
б) қару қолдана отырып жасаса;
в) ауыр немесе орташа ауырлықтағы дене жарақатын салса не өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқса -
үш жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, ұрыс жағдайында жасалған әрекеттер -
бес жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға не өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, соғыс уақытында жасалған әрекеттер -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 368-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.10 N 175-IV , 2009.07.10 N 177-IV , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

369-бап. Бастыққа қатысты күш қолдану iс-әрекеттерi

1. Бастықтың әскери қызмет мiндеттерiн атқару кезiнде немесе осы мiндеттердi атқаруына байланысты оған қатысты жасалған ұрып-соғу, денсаулыққа жеңiл зиян келтiру немесе өзге күш қолдану -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге, не үш айға дейінгі мерзімге абақтыда ұстауға, не екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Дәл осы әрекеттер:
а) адамдар тобы, алдын ала сөз байласқан адамдар тобы немесе ұйымдасқан топ жасаса;
б) қару қолданып жасаса;
в) денсаулыққа ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян немесе өзге ауыр зардаптар келтiрсе -
үш жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, ұрыс жағдайында жасалған әрекеттер -
бес жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға не өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, соғыс уақытында жасалған әрекеттер -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 369-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.10 N 175-IV , 2009.07.10 N 177-IV , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

370-бап. Бiр-бiрiнiң арасында бағыныштылық қатынастары
болмаған кезде әскери қызметшiлердiң арасындағы
өзара қарым-қатынастардың жарғылық ережелерiн
бұзу

1. Бiр-бiрiнiң арасында бағыныштылық қатынастары болмаған кезде әскери қызметшiлердiң арасындағы өзара қарым-қатынастардың жарғылық ережелерiн ұрып-соғу, денсаулыққа жеңiл зиян келтiру немесе өзге күш қолдану, не ар-ожданы мен қадiр-қасиетiн кемсiту немесе жәбiрленушiнi масқаралауға байланысты бұзу -
екі жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге не үш айға дейiнгi мерзiмге абақтыда ұстауға жазаланады.
2. Дәл сол әрекет:
а) бiрнеше рет;
б) екi немесе одан да көп адамға қатысты жасалса;
в) адамдар тобы, алдын ала сөз байласқан адамдар тобы немесе ұйымдасқан топ жасаса;
г) қару қолданып жасаса;
д) денсаулыққа орташа ауырлықтағы зиян келтiрсе -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi және екiншi бөлiктерiнде көзделген, ауыр зардаптарға әкеп соққан әрекеттер -
бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 370-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2004.12.09 N 10, 2009.07.10 N 177-IV, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

371-бап. Әскери қызметшiге тiл тигiзу

1. Алынып тасталды - ҚР 2009.07.10 N 177-IV Заңымен.
2. Бағыныштының бастыққа сол сияқты әскери қызмет мiндеттерiн атқару кезiнде немесе оны атқарумен байланысты бастықтың бағыныштыға тiл тигiзуi -
бiр жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге, не екі айға дейінгі мерзімге абақтыда ұстауға, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 371-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363, 2009.07.10 N 177-IV, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

372-бап. Бөлімді немесе қызмет орнын өз бетімен тастап
кету

1. Бейбіт уақытта жасалған, бөлімді немесе қызмет орнын өз бетімен тастап кету, сол сияқты қызметке дәлелсіз себептермен мерзімінде келмеу, егер өз бетімен тастап кетушілік бір айдан ұзаққа созылса, -
үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген, соғыс уақытында жасалған әрекеттер, егер өз бетімен тастап кетушілік бір тәуліктен ұзаққа созылса, -
бес жылдан он жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Ұзақтығына қарамастан, ұрыс жағдайында бөлімді немесе қызмет орнын өз бетімен тастап кету, -
бес жылдан он бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 372-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.07.10 N 177-IV Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

373-бап. Қашқындық

1. Қашқындық, яғни әскери қызметтен жалтару мақсатында әскери бөлiмдi немесе қызмет орнын тастап кету, сол сияқты осындай мақсатпен қызметке келмеу -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Қызмет бойынша сенiп тапсырылған қарумен қашу, сол сияқты алдын ала сөз байласқан адамдар тобы немесе ұйымдасқан топ жасаған қашқындық -
үш жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Ұрыс жағдайында жасалған дәл сол әрекет -
он жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға не өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Соғыс уақытында жасалған нақ сол әрекет -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген қашқындықты жасаған әскери қызметшi, егер қашқындық ауыр жағдайлардың себептерiнен болса және егер ол әскери қызметтi одан әрi өткеру үшiн өз еркiмен келген болса, сот оны қылмыстық жауаптылықтан босатуы мүмкiн.
Ескерту. 373-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363 , 2009.07.10 N 175-IV, 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

374-бап. Дене мүшесiне зақым келтiру жолымен немесе өзге
тәсiлмен әскери қызметтен жалтару

1. Әскери қызметшiнiң ауруды сылтау ету, немесе өзiне қандай да бiр болмасын зақым келтiру (дене мүшесiн зақымдау), не денсаулығына өзге зиян келтiру, немесе жалған құжат жасау немесе өзгеше алдау жолымен әскери қызмет мiндеттерiн атқарудан жалтаруы -
айлық есептік көрсеткіштің елуден бір жүзге дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға, не бір жылға дейінгі мерзімге әскери қызметі бойынша шектеуге, не екі айға дейінгі мерзімге абақтыда ұстауға, не бір жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Әскери қызмет мiндеттерiн атқарудан толық босану мақсатында жасаған дәл сол әрекет -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, ұрыс жағдайында жасалған әрекеттер -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген, соғыс уақытында жасалған әрекеттер -
он жылдан жиырма жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға не өлім жазасына немесе өмір бойына бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 374-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363 , 2009.07.10 N 175-IV , 2009.07.10 N 177-IV , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

375-бап. Жауынгерлiк кезекшiлiктi атқарудың ережелерiн
бұзу

1. Қазақстан Республикасына кенеттен жасалған шабуылды дер кезiнде байқау және тойтару бойынша, не оның қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша жауынгерлiк кезекшiлiктi (жауынгерлiк қызмет) атқарудың ережелерiн бұзу, егерде бұл әрекет мемлекеттiң қауiпсiздiгi мүдделерiне зиян келтiрсе немесе зиян келтiруi мүмкiн болса, -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге, не үш айға дейiнгi мерзiмге абақтыда ұстауға, не бiр жылдан екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекет -
үш жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi және екiншi бөлiктерiнде көзделген, соғыс уақытында жасалған әрекеттер -
он жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады не өлiм жазасына кесiледi немесе өмiр бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген әрекеттi алғаш рет жасаған әскери қызметшiнi, қылмысты жеңiлдететiн мән жайларда, сот қылмыстық жауаптылықтан босатуы мүмкiн.
Ескерту. 375-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.09 N 10 , 2009.07.10 N 177-IV , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

376-бап. Шекаралық қызмет атқарудың ережелерiн бұзу

1. Шекаралық нарядтың құрамына кiретiн немесе шекаралық қызметтiң өзге де мiндеттерiн атқарушы адамның шекаралық қызмет атқарудың ережелерiн бұзуы, егер бұл әрекет мемлекеттiң қауiпсiздiгi мүдделерiне зиян келтiрсе немесе зиян келтiруi мүмкiн болса -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге, үш айға дейiнгi мерзiмге абақтыда ұстауға, не екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекет -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген әрекеттi алғаш рет жасаған әскери қызметшi қылмысты жеңiлдететiн мән-жайларда қылмыстық жауаптылықтан босатылуы мүмкiн.
Ескерту. 376-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.10 N 177-IV, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

377-бап. Қарауыл (вахта) қызметiн атқарудың жарғылық
ережелерiн бұзу

1. Қарауыл (вахта) құрамына кiретiн адамның қарауыл (вахта) қызметiнiң жарғылық ережелерiн бұзуы, егер бұл әрекет қарауыл (вахта) күзететiн объектiге зиян келтiруге немесе өзге зиянды зардаптардың болуына әкеп соқса -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге, не үш айға дейiнгi мерзiмге абақтыда ұстауға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекеттер -
жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген әрекеттi алғаш рет жасаған әскери қызметшi қылмысты жеңiлдететiн мән-жайларда қылмыстық жауаптылықтан босатылуы мүмкiн.
Ескерту. 377-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.10 N 177-IV, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

378-бап. Iшкi қызмет атқарудың және гарнизонда патруль
болудың жарғылық ережелерiн бұзу

1. Бөлiмнiң тәулiктiк нарядына (қарауыл мен вахтадан басқа) кiретiн адамның iшкi қызмет атқарудың жарғылық ережелерiн бұзуы, сол сияқты патруль нарядының құрамына енген адамның гарнизонда патруль болудың жарғылық ережелерiн және осы ережелердi дамытуға шығарылған бұйрықтар мен өкiмдердi бұзуы, егер ол зиянды зардаптарға әкеп соқса, оның алдын алу осы адамның мiндетiне кiретiн болса -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге не үш айға дейiнгi мерзiмге абақтыда ұстауға жазаланады.
2. Ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекет -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген әрекеттi алғаш рет жасаған әскери қызметшi қылмысты жеңiлдететiн мән-жайларда қылмыстық жауаптылықтан босатылуы мүмкiн.
Ескерту. 378-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2002.12.21 N 363 , 2009.07.10 N 177-IV , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

379-бап. Қоғамдық тәртіпті қорғау және қоғамдық
қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша қызмет
атқарудың ережелерін бұзу

Қоғамдық тәртіпті қорғау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша әскери нарядтың құрамына кіретін адамның қызмет атқарудың ережелерін бұзуы, егер бұл әрекет ауыр зардаптарға әкеп соқса, -
бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 379-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.07.10 N 177-IV Заңымен.

380-бап. Билiктi терiс пайдалану

1. Бастықтың немесе лауазымды адамның билiктi немесе қызмет бабын өзi немесе басқа адамдар немесе ұйымдар үшiн пайда мен артықшылықтар алу не басқа адамдарға немесе ұйымдарға зиян келтiру мақсатында қызмет мүдделерiне кереғар пайдалануы, егер бұл азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн не қоғамның немесе мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiн елеулi түрде бұзуға әкеп соқса, -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге не үш айға дейінгі мерзімге абақтыда ұстауға немесе төрт жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекет, -
төрт жылдан жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, жауынгерлік жағдайда жасалған әрекеттер, -
жетi жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, соғыс уақытында жасалған әрекеттер, -
он жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады не өлiм жазасына кесiледi немесе өмiр бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 380-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

380-1-бап. Билiктi немесе қызметтiк өкiлеттiктердi асыра
пайдалану

1. Билiктi не қызметтiк өкiлеттiктердi асыра пайдалану, яғни бастықтың немесе лауазымды адамның өзiнiң құқықтары мен өкiлеттiктерi шегiнен сөзсіз асып кететiн, азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн не қоғамның немесе мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiн елеулi түрде бұзуға әкеп соққан әрекеттер жасауы, -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге не үш айға дейінгі мерзімге абақтыда ұстауға немесе екi жылдан бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Ауыр зардаптарға әкеп соқтырған не:
а) күш қолданып немесе оны қолданамын деп қорқытып;
б) қаруды немесе арнайы құралдарды қолданып;
в) өзi немесе басқа адамдар немесе ұйымдар үшiн пайда мен артықшылықтар алу не басқа адамдарға немесе ұйымдарға зиян келтiру мақсатында жасалған нақ сол әрекет, -
бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, ұрыс жағдайында жасалған әрекеттер, -
жетi жылдан он бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, соғыс уақытында жасалған әрекеттер, -
он жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады не өлiм жазасына кесілген немесе өмiр бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 380-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

380-2-бап. Билiктiң әрекетсiздiгi

1. Билiктiң әрекетсiздiгi, яғни бастықтың немесе лауазымды адамның өзi немесе басқа адамдар немесе ұйымдар үшiн пайда мен артықшылықтар алу не басқа адамдарға немесе ұйымдарға зиян келтiру мақсатында өзінің қызметтік міндеттерін орындамауы, егер бұл азаматтардың немесе ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн не қоғамның немесе мемлекеттiң заңмен қорғалатын мүдделерiн елеулi түрде бұзуға әкеп соқса, -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге не үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекет, -
төрт жылдан сегiз жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, жауынгерлік жағдайда жасалған әрекеттер, -
бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
4. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, соғыс уақытында жасалған әрекеттер, -
он жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Кодекс 380-2-баппен толықтырылды - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

381-бап. Қызметке селқос қарау

1. Бастықтың немесе лауазымды адамның қызметке селқос қарауы елеулi түрде зиян келтiрсе -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге не үш айға дейiнгi мерзiмге абақтыда ұстауға, не екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол әрекеттер -
жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi және үшiншi бөлiктерiнде көзделген, соғыс уақытында немесе ұрыс жағдайында жасалған әрекеттер -
үш жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген әрекеттi алғаш рет жасаған әскери қызметшi қылмысты жеңiлдететiн мән-жайларда қылмыстық жауаптылықтан босатылуы мүмкiн.
Ескерту. 381-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

382-бап. Құрып бара жатқан әскери кеменi тастап кету

1. Құрып бара жатқан әскери кеменi өзiнiң әскери мiндеттерiн ақырына дейiн орындамаған кеме командирiнiң, сол сияқты командирдiң оған тиiстi өкiмiнсiз қызмет атқаратын кеме командасы құрамындағы адамның тастап кетуi -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге, не үш айға дейiнгi мерзiмге абақтыда ұстауға, не екі жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Соғыс уақытында немесе ұрыс жағдайында жасалған дәл сол әрекет -
бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 382-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.10 N 177-IV, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

383-бап. Жауға соғыс жүргiзу құралдарын беру немесе
тастап кету

Бастықтың өзiне сенiп тапсырылған әскери күштердi жауға беруi, сол сияқты ұрыс жағдайы мәжбүр етпеген ретте бекiнiстердi, әскери техниканы және соғыс жүргiзудiң басқа да құралдарын жауға қалдырып кету, егер аталған әрекеттер жауға жағдай туғызу мақсатында жасалмаса -
он жылдан жиырма жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады не өлiм жазасына кесiледi немесе өмiр бойы бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 383-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

384-бап. Тұтқынға өз еркiмен берiлу

Қорқақтық немесе жiгерсiздiк салдарынан өз еркiмен тұтқынға берiлу -
бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 384-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

385-бап. Тонаушылық

Шайқас даласында өлгендер мен жараланғандардың заттарын ұрлау (тонау) -
бес жылдан он жылға дейiн мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 385-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

386-бап. Әскери сипаттағы құпия мәлiметтердi жария ету
немесе әскери сипаттағы құпия мәлiметтерi бар
құжаттарды жоғалту

1. Мемлекеттiк құпиясы жоқ әскери сипаттағы құпия мәлiметтерi бар құжаттарды немесе заттарды осы құжаттар немесе заттар қызметi бойынша сенiп тапсырылған адамның жоғалтуы, егер жоғалту аталған құжаттар мен заттарды ұстаудың белгiленген ережелерiн бұзудың салдары болып табылса -
бiр жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге, не екі айға дейiнгi мерзiмге абақтыда ұстауға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Мемлекеттiк құпиясы жоқ әскери сипаттағы құпия мәлiметтердi осы мәлiметтер сенiп тапсырылған немесе қызметi бойынша белгiлi болған адамның жария етуi -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге, не сол мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi немесе екiншi бөлiктерiнде көзделген, iрi зиян келтiруге немесе өзге де ауыр зардаптардың болуына әкеп соққан әрекеттер -
бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 386-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.05.05 N 47 , 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

387-бап. Әскери мүлiктi қасақана құрту немесе бүлдiру

1. Қару-жарақты, оқ-дәрiнi, қозғалыс құралдарын, әскери техниканы немесе өзге де әскери мүлiктi қасақана құрту немесе бүлдiру -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге, не үш айға дейiнгi мерзiмге абақтыда ұстауға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Ауыр зардаптарға әкеп соққан дәл сол іс-әрекеттер -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 387-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.10 N 177-IV, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

388-бап. Әскери мүлiктi абайсызда құрту немесе бүлдiру

Қару-жарақты, оқ-дәрiнi, қозғалыс құралдарын не әскери техника заттарын абайсызда құрту немесе бүлдiру ауыр зардаптарға әкеп соқса -
бiр жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге не үш айға дейiнгi мерзiмге абақтыда ұстауға, не бiр жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 388-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.10 N 177-IV, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

389-бап. Әскери мүлiктi жоғалту

Қызметте пайдалану үшiн сенiп берiлген қару-жарақты, оқ-дәрiнi немесе әскери техника заттарын сақтау ережелерiн бұзуы, егер бұл олардың жоғалуына әкеп соқса -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге, не үш айға дейiнгi мерзiмге абақтыда ұстауға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 389-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.10 N 177-IV, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

390-бап. Айналадағыларға қауiп туғызатын қару-жарақты,
сондай-ақ заттар мен нәрселердi ұстау
ережелерiн бұзу

1. Айналасындағыларға үлкен қатер туғызатын қару-жарақты, оқ-дәрiлердi, радиоактивтi материалдарды, жарылғыш және өзге де заттар мен нәрселердi ұстау ережелерiн бұзу, егер бұл абайсызда адам денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы залал келтiрсе, әскери мүлiктiң жойылуына не өзге ауыр зардаптарға әкеп соқса -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге, үш айға дейiнгi мерзiмге абақтыда ұстауға, не екi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсызда кiсi өлiмiне әкеп соққан дәл сол әрекет -
бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген, абайсызда екi немесе одан да көп адамның өлiмiне әкеп соққан әрекет -
бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 390-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2009.07.10 N 177-IV, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.11.09 N 490-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

391-бап. Машиналарды жүргiзу немесе пайдалану
ережелерiн бұзу

1. Әскери, арнаулы немесе көлiктiк машинаны жүргiзу немесе пайдалану ережелерiн бұзу, абайсызда адамның денсаулығына ауыр зиян келтiруге әкеп соқса -
екi жылға дейiнгi мерзiмге әскери қызметi бойынша шектеуге, не үш айға дейінгі мерзімге абақтыда ұстауға не үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз үш жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
2. Абайсызда кiсi өлiмiне әкеп соққан дәл сол әрекет -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
3. Осы баптың бiрiншi бөлiгiнде көзделген, абайсызда екi немесе одан да көп адамның өлiмiне әкеп соққан әрекет -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз бес жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Ескерту. 391-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.09 N 10, 2009.07.10 N 177-IV, 2011.01.18 № 393-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

392-бап. Ұшу немесе оған даярлану ережелерiн бұзу

Абайсызда кiсi өлiмiне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соққан ұшу немесе оған даярлану ережелерiн бұзу, сол сияқты әскери ұшу аппараттарын пайдалану ережелерiн бұзу -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз үш жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

393-бап. Кеме жүргiзу ережелерiн бұзу

Абайсызда кiсi өлiмiне немесе өзге де ауыр зардаптарға әкеп соқтырған әскери кемелердi жүргiзу немесе пайдалану ережелерiн
бұзу -
үш жылға дейiнгi мерзiмге белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыра отырып немесе онсыз үш жылдан он жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.

Қазақстан Республикасының
Президентi

Criminal Code of the Republic of Kazakhstan

Code of the Republic of Kazakhstan dated July 16, 1997 No. 167

Unofficial translation

Note of the RCLI (Republican Center for Legal Information)! The order of entry into force of the Criminal Code of the Republic of Kazakhstan - see the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.07.1997 No. 168 "On Introduction of the Criminal Code of the Republic of Kazakhstan".

Footnote. Throughout the text, the words "to the military service", "the military service", "of the military service" are replaced by the words "to the military service", "the military service", "of the military service" in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 22.05.2007 No. 255 (shall be enforced from the day of its official publication); the section numbering replaced by Arabic numerals in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); the words "animal or vegetable" throughout the text have been replaced accordingly by the words "vegetable or animal" in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan No. 548-IV dated 25.01.2012 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

GENERAL PART

Section I. Criminal Law

Article 1. Criminal Legislation of the Republic of Kazakhstan

1. The criminal legislation of the Republic of Kazakhstan shall consist exclusively of this Criminal Code of the Republic of Kazakhstan. Other laws which cover criminal liability shall be applied only after their inclusion in this Code.
2. This Code is based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan and generally accepted principles and provisions of international law.

Article 2. Objectives of the Criminal Code

1. Objectives of the Criminal Code are as follows:
protection of rights, liberties, and legitimate interests of individuals and citizens, of property, rights, and legitimate interests of organizations, of public order and safety, of the environment, constitutional order and territorial integrity of the Republic of Kazakhstan, of public and state interests protected by law from criminal infringements, protection of peace and safety of mankind, as well as crime prevention.
2. In order to implement these objectives the Code defines reasons for imposing criminal liability and determines which actions, dangerous for individual, society or the state, shall be recognized as crimes and establishes punishments and other measures of legal retribution.

Article 3. Reasons for Imposing Criminal Liability

The only reason for imposing criminal liability shall be commission of a crime, that is, an action containing all elements of a crime specified in this Code. No one can be subject to repeated criminal liability for one and the same crime.

Article 4. Time of Application of Criminal Law

Criminality and punishment of an action shall be defined by the law which was in force at the time of commission of this action. The time of the commission of a crime shall be the time of commission of a socially dangerous action (or inaction) regardless of the time of arising of consequences.

Article 5. Retroactive Effect of the Criminal Law

1. A law which recognizes an act as not punishable, reduces the sentence or otherwise is beneficial to a person, as long as it is not provided otherwise by the applicable law, has retroactive effect, that is, it applies to offences which have been committed prior to the applicable law shall be enforced, as well as to a person who is serving a sentence or has served a sentence but regarding whom conviction remains in effect.
2. If a new criminal law reduces punishment for an offence for which a person is serving a sentence, the imposed punishment shall be subject to reduction within the scope prescribed by the new criminal law.
3. A law, which recognizes an act as punishable, increases the sentence, or is otherwise not beneficial to a person, does not have retrospective effect.

Article 6. Application of the Criminal Law in the Territory of the Republic of Kazakhstan

1. A person who has committed a crime in the territory of the Republic of Kazakhstan shall be liable according to this Code.
2. A crime committed in the territory of the Republic of Kazakhstan shall be an offence that is initiated, continued or completed in the territory of the Republic of Kazakhstan. This Code shall also be applied to crime committed on the continental shelf and in the exclusive economic zone of the Republic of Kazakhstan.
3. A person who has committed a crime outside the territory of the Republic of Kazakhstan on a sea or river vessel if it is registered in a port of the Republic of Kazakhstan or on an aircraft, shall be criminally liable according to this Code unless it is provided otherwise in an International agreement binding upon the Republic of Kazakhstan. A person who has committed a crime on a military ship or military aircraft of the Republic of Kazakhstan regardless of its location shall also be criminally liable according to this Code.
4. If a foreign diplomatic representative or another person who enjoys immunity has committed a crime in the territory of Kazakhstan, the issue of this person being held criminally liable shall be decided by the provisions of international law.

Article 7. Applicability of the Criminal Law outside the Territory of Kazakhstan

1. Citizens of the Republic of Kazakhstan who have committed a crime outside the territory of the Republic of Kazakhstan shall be criminally liable in accordance with this Code if the offence is punishable in the state in which it has been committed and if the offender has not been held criminally liable or committed to stand trial in accordance with the laws of the state where the crime was committed. If the said persons are held liable and convicted in the Republic of Kazakhstan, the punishment shall not exceed the upper limit of the sanction imposed by law of the state where the crime was committed. This provision applies also to stateless persons.
2. Previous convictions and other penal consequences of crime committed in the territory of another state shall not be taken into account when taking decision about criminal liability of this person for the crime which has been committed in the territory of the Republic of Kazakhstan unless otherwise provided in an International agreement binding upon the Republic of Kazakhstan or if the crime committed in the territory of another state was not directed against interests of the Republic of Kazakhstan.
3. Military servicemen of military units of the Republic of Kazakhstan stationed outside its territory shall be criminally liable according to the Code for crimes committed in the territory of another state unless otherwise specified by an International agreement binding upon the Republic of Kazakhstan.
4. Foreign citizens who have committed a crime outside the territory of the Republic of Kazakhstan shall be criminally liable in accordance with this Code if the crime was directed against the interests of the Republic of Kazakhstan and in cases provided for in an International agreement binding upon the Republic of Kazakhstan, if they have not been held criminally liable or committed to stand trial in another state.

Article 8. Extradition of Persons Who Have Committed a Crime

1. Citizens of the Republic of Kazakhstan who have committed a crime in the territory of another state shall not be extradited to that state unless otherwise provided in International agreements.
2. Foreigners and stateless persons who committed a crime outside the Republic of Kazakhstan and are residing in the territory of the Republic of Kazakhstan, may be extradited to another state for criminal prosecution or to serve punishment in accordance with an International agreement binding upon the Republic of Kazakhstan.

Section II. Crime

Article 9. Definition of a Crime

1. A socially dangerous act (action or inaction) prohibited by this Code under threat of punishment shall be considered a crime. Application of a criminal law by analogy shall not be allowed.
2. An action or inaction which formally has elements of an action specified in the Special Part of this Code, but is of no social danger due to its insignificance, i.e. it has not caused any harm, nor created a threat of causing harm to a person, society, or the state, shall not be considered a crime.

Article 10. Classification of Crimes

1. Crimes specified in this Code, are subdivided depending on the nature of the offence and the degree of social danger, into crimes of lesser gravity, crimes of medium gravity, grave crimes, and especially grave crimes.
2. Crimes of lesser gravity are deliberate offences, for which this Code provides for deprivation of liberty for a term not exceeding two years as well as offences, which have been committed through negligence and for which this Code provides for deprivation of liberty for a term not exceeding five years.
3. Crimes of lesser gravity are deliberate offences, for which this Code provides for deprivation of liberty for a term not exceeding five years as well as offences, which have been committed through negligence and for which this Code provides for deprivation of liberty for a term exceeding five years.
4. Grave crimes are deliberate offences for which this Code provides for deprivation of liberty for a term not exceeding twelve years.
5. Especially grave crimes are deliberate offences for which this Code provides for deprivation of liberty for a term exceeding five years or death penalty.

Article 10-1. Administrative Prejudice

In the cases provided for in the Special Part of the Code, criminal liability for a crime of not a great social danger applies if the offence was committed within one year after the imposition of administrative penalties for the same administrative offence.
Footnote. This Code is supplemented by Article 10-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 11. Repeated Crimes

1. Commission of two or more offences under the same article (or part of this article) provided for in the Special Part of the Code shall be considered as repeated crime.
2. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010).
3. A crime shall not be recognized as repeated if the offender has been already convicted or released from criminal liability for a crime committed earlier pursuant to procedures set out by law.
4. A crime shall not be considered as repeated if it is continuous, that is, it is comprised of a number of the same criminal offences committed with the same intention which constitute a single entity.
5. In cases in which a repeated crime is specified as aggravating circumstance in this Code, the crimes committed by an offender shall be qualified in accordance with the relevant part of the article which specifies punishment for repeated crimes in the Special Part of the Code.
Footnote. Article 11 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010).

Article 12. Accumulation of Crimes

1. Multiplicity of crimes is the commission by one person of two or more offences under different articles or different parts an article of the Code, for neither of which a person has been convicted or released from criminal liability pursuant to procedures set out by law. In case of multiple crimes a person shall be criminally liable for each committed crime under the relevant article or a part an article of the Code, unless the committed offences are covered by the provision of one article or part of an article of the Code providing for a stricter punishment.
2. A single act (or failure to act) shall be recognized as cumulative crime if it contains elements of crimes stipulated by two or more articles of the Code. In case of such combination of crimes the person shall be held criminally liable for each crime in accordance with the relevant articles of the Code, unless the indications of one committed offence are covered by a provision of one Article of this Code, which provides for a stricter punishment for another offence.
3. If one and the same offence falls under the general and the special provisions of the relevant articles of the Code, there is no accumulation of crimes and criminal liability shall apply under the article of the Special Part of this Code which contains the special provision.
Footnote. Article 12 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47.

Article 13. Recidivism

1. The commission of a deliberate offence by a person who has been convicted for a deliberate crime committed earlier shall be considered as recidivism.
2. Recidivism shall be considered dangerous:
a) in case of a deliberate crime for which the offender has been sentenced to imprisonment if he or she was previously sentenced twice to imprisonment for a deliberate crime;
b) in case of a grave crime if the offender was convicted previously for a grave crime.
3. Recidivism shall be recognized as especially dangerous:
a) in case of a deliberate crime for which the offender has been sentenced to imprisonment if he or she was previously sentenced to imprisonment at least three times for grave crimes or for deliberate crimes of medium gravity;
b) in case of a grave crime for which the offender has been sentenced to imprisonment if previously that person was sentenced twice to imprisonment for a grave crime, or was convicted for an especially grave crime;
c) in case of an especially grave crime if the offender was already convicted for a grave or especially grave crime.
4. Previous convictions for crimes committed by offenders under the age of eighteen and criminal records that have been cancelled according to the provisions of the Code do not count towards recidivism.
5. Recidivism shall entail a stricter punishment pursuant to and within the scope stipulated by this Code.

Article 14. Persons Subject to Criminal Liability

1. Only a sane person who reached the age established by the Code shall be subject to criminal liability.
2. Persons who committed crimes shall be equal before law regardless of their origin, social, official or property status, sex, race, nationality, language, religion, views, membership in public associations, place of residence or any other circumstances.

Article 15. Age of Criminal Liability

1. A person who reached sixteen years of age by the time of the commission of a crime shall be criminally liable.
2. Persons who reached fourteen years of age shall be criminally liable for murder (Article 96), intended inflection of serious harm to health (Article 103), intended inflection of medium gravity harm to health under aggravated circumstances (Article 104, the second part), rape (Article 120), sexual assault (Article 121), kidnapping (Article 125), theft (Article 175, the second and third parts), robbery (Article 178, the second and third parts), brigandage (Article 179), extortion (Article 181, the second and third parts), illegal occupation of an automobile or other vehicle without the purpose of theft under aggravated circumstances (Article 185, the second, third, and fourth parts), intended destruction or damage to property under aggravated circumstances (Article 187, the second and third parts), terrorism (Article 233), capture of a hostage (Article 234), deliberately false notice of an offence of terrorism (Article 242), theft or extortion of arms, ammunition, explosive materials and explosion devices (Article 255), hooliganism under aggravated circumstances (Article 257, the second and third parts), vandalism (Article 258), theft or extortion of drugs or psychotropic substances (Article 260), desecration of the bodies of the deceased and places of burial under aggravated circumstances (Article 275, the second part), and deliberate damage to transport vehicles or roads (Article 299).
3. If a juvenile offender has reached the age of criminal liability as specified by the first and second parts of this Article, but during the commission of the crime of a lesser or medium gravity he could not be fully aware of the nature or social danger of his acts (or omissions) due to mental retardation (not a mental disorder) he will not be criminally liable.
Footnote. Article 15 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 16. Insanity

1. Not criminally liable will be a person who at the time of committing a socially dangerous offence provided for in the Code was in a state of insanity, that is, he could not be aware of the actual character and social danger of his actions (omissions) or control his behavior as a consequence of a chronic mental disease, temporary psychic disorder, feeblemindedness or other morbid state of mind.
2. Offenders considered insane can by subject to compulsory measures of a medical character by the court as specified in this Code.

Article 17. Criminal Liability of Persons with a Mental Disorder which does not exclude Criminal Sanity

1. A sane person who at the time of committing a crime could not be fully aware of the actual nature and social danger of his actions (failure to act) or control his behavior due to a mental disorder, shall be criminally liable.
2. A mental disorder which does not exclude criminal sanity shall be taken into consideration by a court as a mitigating circumstance when imposing punishment, and may be the reason for imposing compulsory measures of a medical character stipulated by this Code.

Article 18. Criminal Liability of Persons Having Committed a Crime in a State of Alcoholic Intoxication

A person who committed a crime in a state of intoxication caused by alcohol, drugs or other intoxicating substances, shall not be exempted from criminal liability.

Article 19. Guilt

1. A person shall be criminally liable only for those socially dangerous actions (or inaction) and those socially dangerous consequences with regard to which his guilt has been established.
2. Objective imputation, that is, criminal liability for the blamelessly caused damage, is not allowed.
3. Only a person who has committed an offence deliberately or through negligence shall be found guilty of a crime.
4. An offence committed through negligence shall be recognized as a crime only in cases specified in the relevant article of the Special Part of this Code.

Article 20. A Crime Committed Deliberately

1. A crime which was committed with direct or oblique intent shall be considered a deliberate crime.
2. A crime shall be considered to be committed with direct intent if a person was aware of the social danger of his actions (inaction), foresaw a possibility or inevitability of socially dangerous consequences, and desired them.
3. A crime shall be considered to be committed with oblique intent if a person was aware of the social danger of his actions (inaction), foresaw a possibility of socially dangerous consequences, did not desire them, but consciously admitted the possibility of such consequences or has knowingly allowed these to occur.

Article 21. A Crime committed through Negligence

1. An offence committed due to self-reliance or carelessness shall be considered to be committed through negligence.
2. A crime shall be considered to be committed due to self-reliance if a person foresaw a possibility of socially dangerous consequences of his actions (inaction), but without sufficient ground carelessly relied on prevention of those consequences.
3. A crime shall be considered to be committed through carelessness, if a person did not foresee a possibility of socially dangerous consequences of his actions (inaction), although those consequences could have been foreseen with proper care and forethought.

Article 22. Liability for Crimes Committed with Two Forms of Guilt

If a deliberate crime has resulted in serious consequences for which a stricter punishment is provided by law and these consequences were not desired by the offender, criminal liability for these consequences applies only if the offender foresaw the possibility that the consequences of his or her action or inaction would occur and nevertheless carelessly relied on these being prevented or did not foresee the possibility that such consequences would occur, although he or she should and could have foreseen them. In general such a crime shall be considered to be committed deliberately.

Article 23. Causing of Harm without Guilt

1. An offence shall be considered to have been committed without guilt, if an action (or omission) and the socially dangerous consequences thereof were not intended by the offender, and such an action and the causation of the socially dangerous consequences through negligence are not punishable according to the provisions of this Code.
2. An offence shall be considered to have been committed without guilt, if a person who has committed it was not aware and under the circumstances of a given offence could not have been aware of the social danger of his actions (omissions), or did not foresee a possibility of socially dangerous consequences and under the circumstances of a given case should not have or could not have foreseen them. An offence shall also be considered to have been committed without guilt, if the offender foresaw the socially dangerous consequences at the time of committing the offence, relied on prevention thereof with sufficient grounds or could not have prevented those consequences due to diminished mental capacity in the extreme situation or to mental overload.

Article 24. Preparation for a Crime and an Attempted Crime

1. The locating of, or adaptation of, means or tools, or the intentional creation of circumstances conducive for the commission of an intentional offence, shall be considered to be preparation for a crime if, in addition, it has not been continued for reasons independent of the will of the guilty party.
2. Criminal liability shall result only for preparation for a grave or especially grave crime.
3. A conscious act (failure to act), which is directly dedicated to intentional commission of a crime, shall be considered to be an attempted crime if the crime has not been completed for reasons independent of the will of the guilty party.
4. Criminal liability shall result only for an attempted crime of medium gravity, grave or especially grave crime.
5. Liability for preparation for a crime or an attempted crime shall apply in accordance with the same Article of this Code as sets out liability for a completed offence.

Article 25. A Completed Crime

A crime shall be considered completed if it contains all the elements of a crime as specified by this Code.

Article 26. Voluntary Withdrawal

1. Termination by a person of preparatory actions, or the termination of an action (inaction) directly aimed at the commission of a crime, shall be considered to be a voluntary withdrawal, if the offender was aware that the possibility exists to complete the commission of the crime. A person shall not be subject to criminal liability for a crime, if he voluntary and decisively refused to complete a given crime.
2. A person who has voluntarily withdrawn from the commission of a crime shall not be held criminally liable unless the constituent elements of another crime are present in his or her actually committed offence.
3. An organizer and an instigator of a crime shall not be criminally liable if they have prevented the completion of a given crime by reporting to the state bodies or in any other way. An accomplice in a crime shall not be criminally liable if, prior to the completion of a given crime he refuses to render collaboration which was earlier promised or eliminates the results of assistance already rendered.
4. If actions of an organizer or an instigator as specified in the third part of this Article have not resulted in the prevention of the commission of a given crime by the offender, the measures undertaken by them may be considered by a court to be mitigating circumstances when imposing punishment.

Article 27. Definition of Criminal Complicity

Criminal complicity is participation of two or more persons in joint commission of a deliberate crime.

Article 28. Criminal Participants

1. Criminal participants besides the perpetrator are: an organizer, an instigator, and an accessory.
2. The perpetrator is a person who directly committed a crime or directly participated in its commission together with other persons (co-perpetrators), as well as a person who committed a crime by way of using other persons who are not criminally liable due to their age, insanity, or other circumstances, stipulated by the Code, as well as by way of using persons who committed an offence by negligence.
3. An organizer is a person who organized the commission of a crime, or who guided its execution, as well as a person who created an organized criminal group, or a criminal association (criminal organization), transnational organized group, transnational criminal association (transnational criminal organization) or a constant armed group (gang) or a person who guided them.
4. An instigator is a person who induced another person to commit a crime by way of persuasion, subornation, threat or by any other method.
5. An accessory is a person who knowingly has promoted the commission of a crime, providing advice, direction, or means, or removing impediments for the commission of such, as well as a person who has previously promised to conceal the perpetrator or joint participant, the instruments or means for committing the crime, evidence of the crime or the objects acquired by criminal means or has previously promised to acquire or to sell these objects.
Footnote. Article 28 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 29. Liability of Criminal Participants

1. Criminal liability of criminal participants shall be determined by the character and degree of participation of each of them in the commission of a crime.
2. Co-perpetrators shall be criminally liable for a crime jointly committed by them in accordance with one and the same article of the Code without reference to Article 28 of the Code.
3. An organizer, an instigator, and an accessory shall be criminally liable under an article which stipulates punishment for the commission of a crime with reference to Article 28 of the Code, except for the cases in which they were also co-perpetrators of a crime.
4. If the perpetrator has not completed the crime due to reasons beyond his control, the other criminal participants shall be liable for complicity in preparation for the commission of that crime, or for an attempted crime. A person who failed to instigate other persons to the commission of a crime due to circumstances beyond his control shall also be criminally liable for preparation for the crime.
5. A criminal participant who is not specified in the relevant article of the Special Part of the Code, but who participated in the commission of a crime stipulated by that article shall be criminally liable as an organizer, an instigator, or an accessory of this crime.

Article 30. Excess of a Criminal Participant

Commission by a criminal participant of a crime which was not the intent of other criminal participants shall be recognized as an excess of a co-participant. The other criminal participants shall not be criminally liable for the excess.

Article 31. Types of Complicity

1. A crime shall be recognized as committed by a group of persons if two or more perpetrators jointly participated in its commission without collusion.
2. A crime shall be recognized as committed by a group of persons involving collusion, if the persons who participated in it agreed earlier on joint commission of a crime.
3. A crime shall be recognized as committed by an organized group, if it is committed by a fixed group of persons who united earlier for the commission of one or several crimes.
4. A crime shall be recognized as committed by a criminal association (criminal organization), if it is committed by an association of organized groups which is set up for the commission of one or several crimes.
4-1. A crime shall be recognized as committed by a transnational organized group, (transnational criminal organization) if it is committed by a fixed group of persons who united earlier for the commission of one or several crimes in the territory of two or more states or in one state, but its preparation, planning, guidance, or consequences took place in another state or in one state but the participants are citizens of other states.
4-2. A crime shall be recognized as committed by a transnational criminal association (transnational criminal organization), if it is committed by an association of organized groups which are set up for the commission of one or several crimes in the territory of two or more states, or in one state but its preparation, planning, guidance, or consequences took place in another state or in one state but the participants are citizens of other states.
5. A person who set up or guided an organized group or a criminal association (criminal organization), transnational organized group, transnational criminal association (transnational criminal organization) or a fixed armed group (gang) shall be criminally liable for the organization and guidance thereof as provided in the relevant articles of the Special Part of the Code, as well as for all the crimes which have been committed by an organized group or a criminal association (criminal organization), transnational organized group, transnational criminal association (transnational criminal organization) or a fixed armed group (gang) if those crimes have been committed according to his intention. Other participants of an organized group or a criminal association (criminal organization), transnational organized group, transnational criminal association (transnational criminal organization) or a fixed armed group (gang) shall be criminally liable for participation in them as provided in the relevant articles of the Special Part of the Code, as well as for crimes in preparation for or the commission of which they participated.
6. Setting up of an organized group in cases, which are not stipulated by articles of the Special Part of the Code, shall entail criminal liability for preparation for those crimes for the commission of which it was created.
Footnote. Article 31 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 32. Necessary Self-defense

1. Necessary self-defense is an act which is committed in defense of the interests of the State or the public, or the rights of oneself or another person, as well as in defense of a person against assault, or threats of assault, in such a manner that harm is caused to the assailant. Criminal liability for this act applies if the limits of necessary self-defense have been exceeded.
2. All persons in equal measure shall have the right to necessary self-defense, regardless of their professional or other special training, or official position. This right shall belong to a person regardless of whether it is possible to avoid a socially dangerous assault, or to appeal for help to other persons or state bodies.
3. Protective acts manifestly disproportionate to the nature and the danger of the assault, which were not necessary in order to prevent or repel the assault and as a result of which harm is caused to the assailant, shall be considered as exceeding the limits of necessary self-defense. Criminal liability for such excessive acts applies only if harm has been caused intentionally.
Not recognized as exceeding the limits of necessary self-defense shall be causing of harm to the assailant who attempts to commit a murder or when repelling the assault involving:
the use or an attempt to use weapons or other objects or devices threatening the life or health of the self-defending person or other persons;
violence which endangers the life or health of the self-defending person or other persons or an immediate threat of such violence;
unlawful entry by force into a dwelling or other premises.
Footnote. Article 32 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 33. Arrest of an Assaulter Causing Personal Harm

1. The causing of harm to the person who has committed a crime while carrying out the arrest in order to deliver him to the state bodies and to exclude the possibility of his committing new assaults, shall not be considered to be a crime if it was not possible to detain the assaulter by other means, and if the actions taken for this purpose did not exceed the necessary measures.
2. An excess of the measures necessary for the arrest of an assaulter is their evident disproportion to the character and degree of public danger of the crime committed by the person to be arrested and to the circumstances of the arrest, when obviously excessive harm is caused to a person without necessity. Criminal liability shall apply only in cases of deliberate causing of harm.
3. Victims of the assault and other citizens besides special authorized persons shall have the right to detain the assaulter.

Article 34. Extreme Necessity

1. An act of extreme necessity is an act which a person commits to prevent harm, which threatens the life, health and the rights of the person or another person, the interests of the State or the public, if in the actual circumstances it has not been possible to prevent the relevant harm by other means and if the actions taken for this purpose did not exceed the necessary measures. Extreme necessity excludes criminal liability.
2. An excess of the measures of extreme necessity is the causing of harm which is in evident disproportion to the character and degree of the danger and the circumstances of the danger elimination, if the harm caused is equal or bigger than that which was prevented. Criminal liability shall apply only in cases of deliberate causing of harm.

Article 34-1. Operational Search Actions

1. The offence against the interests protected by this Code committed in the course of lawful operational search actions by an employee of an authorized state body or by another person who collaborates with this body following its instructions shall not be regarded as a crime if committed for the purpose of prevention, detection, exposure or investigation of the crimes committed by a group of persons, by a group of colluders, by an organized group or a criminal association (criminal organization), transnational organized group, transnational criminal association (transnational criminal organization) or a fixed armed group (gang) as well as in the cases if the harm caused to legally protected interests is less than the harm prevented and if the prevention, solving or investigation and the exposure of the offenders could not be carried out by any other means.
2. The provisions of the first part of this Article shall not apply to the persons who committed offences related to threat of lives or health of people, ecological disaster, public calamity or other grave consequences.
Footnote. Is supplemented by Article 34-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.03.2001 No. 163; as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 35. Justifiable Risk

1. Criminal liability shall not apply for harm caused to the legally protected interests through an act which has been committed in order to achieve a socially useful objective.
2. Risk shall be recognized as justifiable if a said objective could not have been achieved by actions (inaction) not involving risk and if a person who has allowed the risk has taken all measures to prevent harm to legally protected interests.
3. The risk shall be considered not to be justified, if it is knowingly associated with a threat to the life of several persons or threatens to cause an ecological or public disaster.

Article 36. Physical or Psychic Coercion

1. Criminal liability shall not apply for harm which has been caused to legally protected interests through physical coercion, if a person could not control his or her actions (inaction) as a consequence of such coercion.
2. The issue of criminal liability for the harm which has been caused to legally protected interests through physic coercion, as well as through physical coercion, as a consequence of which the person retained the possibility to control his or her actions, shall be resolved subject to provisions of Article 34 of this Code.

Article 37. Execution of Orders or Instructions

1. Criminal liability shall not apply for harm which has been caused to legally protected interests by a person who acted in pursuance of an order or instruction obligatory for him. Criminally liable for the causing of such harm shall be the person who has issued the illegal order or instruction.
2. A person who has committed a deliberate crime in pursuance of an illegal order or instruction knowing about its criminal nature shall be criminally liable on general grounds. A person who has not executed a criminal order or instruction shall not be held criminally liable.

Section III. Punishment

Article 38. The Concept and Purposes of Punishment

1. Punishment is a compulsory measure which a court adjudges on behalf of the State. Punishment shall be applied to a person who has been found guilty of the commission of a crime. It involves deprivation or restriction of personal rights and liberties as provided for in this Code.
2. Punishment shall be applied to re-establish social justice, as well to reform the convicted person, and to achieve that the convict or other persons refrain from committing new criminal offences. The punishment does not have the purpose of inflicting physical suffering or infringing human dignity.

Article 39. Types of Punishment

1. One of the following basic sentences may be adjudged against a person who has committed a criminal offence:
a) a fine;
b) deprivation of the right to hold specific offices or to engage in specific activities;
c) community service;
d) corrective labor;
e) restriction in military service;
f) restriction of liberty;
g) detention in a guard-house;
h) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2);
i) deprivation of liberty;
j) death penalty.
2. In addition to a basic punishment, the following additional punishments may be adjudged:
a) deprivation of a special or military rank, or honorary title, rank, diplomatic rank, or qualification and state awards;
b) confiscation of property.
3. A fine and deprivation of the right to hold specific offices or to engage in specific activities and community service shall be applicable both as basic and additionals of punishment.
Footnote. Article 39 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; dated 10.07.2009 No. 177-IV (the the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 40. A Fine

1. A fine is a monetary exaction imposed within the limits established by this Code in an amount corresponding to a definite number of monthly calculation indices, as fixed by the laws of the Republic of Kazakhstan at the time of imposing the punishment.
2. The fine shall be established in an amount from 25 to 20,000 monthly calculation indices, as established by legislation of the Republic of Kazakhstan. The amount of a fine shall be determined by a court subject to gravity of the crime committed, and property status of the convict.
3. A fine as an additional of punishment may be applied only in cases provided for in the relevant articles of the Special Part of the Code.
4. In the event that a person maliciously evades payment of a fine, the latter shall be replaced by community service or corrective labor, the duration of which shall be calculated as follows: one month of corrective labor or eighty hours of community service are equivalent to a fine which amounts to a threefold monthly calculation indices, in compliance with the provisions of Articles 42, 43 of the Code.
Footnote. Article 40 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after upon its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 41. Deprivation of the Right to Hold Specific Offices or to Engage in Specific Activities

1. Deprivation of the right to hold specific offices or to engage in specific activities involves prohibition to hold offices in the civil service and local self-government bodies, or to engage in a professional or any other activity.
2. Deprivation of the right Deprivation of the right to hold specified offices or to engage in specified activities shall be established for a term of one year to five years as a basic punishment, or for a term of six months to three years as an additional punishment.
For crimes against sexual integrity of minors committed by a teacher or other person who is responsible for their education by law, the deprivation of the right Deprivation of the right to hold specified offices or to engage in specified activities shall be established for a period from ten to twenty years as an additional of punishment under paragraph e) of the third and fourth part of Article 120, paragraph d) of the third and fourth part of Article 121, paragraphs two and three article 122, second and third parts of Article 124 of this Code.
For the commission of corruption crimes deprivation of the right to hold specified offices or to engage in specified activities shall be established for a period from three to ten years as a main of punishment and for a period from one year to seven years as an additional of punishment.
3. Deprivation of the right to hold specified offices or to engage in specified activities may be imposed as an additional punishment also in cases where it is not provided for by the relevant Article of the Special Part of this Code as punishment for the corresponding offence, if with due account of the nature and the degree of the social danger of the crime committed and the personality of the convict, the court deems it impossible to allow him to retain the right to hold specified offices or to engage in specified activities.
4. In the event that this of punishment is imposed in addition to deprivation of liberty, this punishment shall extend to the entire time of serving said basic punishments, but its term shall be counted from the time they have been served. If this of punishment is imposed in addition to other basics of punishment, and also in the event of conditional conviction, its term shall be counted from the time of the enforcement of the court's judgement.
Notes.
1. (is excluded dated July 21, 2007 No.308)
2. Crimes specified in Articles 164, 168-171, 233-1, 233-3, 233-4, 236, the second and third parts of Article 337, Article 337-1 of this Code shall be recognized as crimes which contain elements of extremism.
Footnote. Article 41 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 25.09.2003 No. 484; dated 08.07.2005 No. 67 (the order of enforcement see Art.2); dated 21.07.2007 No. 308; dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 10.12.2009 No. 228-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 42. Involvement in community service

1. Community service shall consist in the performance by a convict of publicly useful work during free time outside employment or studies, the of which shall be defined by local executive bodies or local self-government bodies.
2. Community service shall be determined for a term from sixty up to two hundred and forty hours and shall be performed for no longer than four hours per day, if a convict does not have permanent employment or does not study up to eight hours per day, however no longer than forty hours per week. In case the convicted person maliciously evades performing community service, the latter shall be replaced by restriction of liberty or deprivation of liberty for the term provided for in Articles 45 and 48 of the Code. The time during which the convicted person was engaged in community service shall be counted at the rate of one day of restriction of liberty or deprivation of liberty for four hours of community service.
3. Engagement in community service may not be imposed upon military servicemen, women over fifty eight years of age, and men over sixty three, pregnant women, as well as women having children up to three years of age and the disabled of group one and two.
Footnote. Article 42 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 21.12.2002 No. 363; dated 10.12.2009 No. 228-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 43. Corrective labor

1. Corrective labor shall be imposed for a term from two months to two years, and shall be served at the convicted person's place of work.
2. Deductions for the benefit of the State shall be made from the earnings of the person sentenced to corrective labor, in the amount fixed by the court's judgement, within the limits from five to twenty percent.
3. Corrective labor may not be imposed upon persons who are recognized as incapable for work, who do not have permanent work, or who study. Instead of corrective labor, a court may impose a fine upon such persons in the amount of one monthly calculation index established by legislation for one month of corrective labor, if the relevant article of the Special Part of the Code does not stipulate punishment in the form of a fine. A court may also replace corrective labor with a fine, if the said circumstances arose during the period of serving punishment.
4. In case of a malicious evasion of serving punishment by a person sentenced to corrective labor, a court may replace the remaining term of corrective labor with a punishment in the form of restriction of liberty or deprivation of liberty for the same period.
Footnote. Article 43 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 44. Restriction in Military Service

1. Restriction in military service shall be imposed upon convicted military servicemen who undergo military service under a contract, as well as officers who have been called up for military service for a term from three months up to two years in cases stipulated by relevant articles of the Special Part of the Code for the commission of crimes against military service, as well as upon convicted military servicemen who undergo military service under a contract, instead of corrective labor as provided for in the relevant articles of the Special Part of the Code.
2. Deductions for the benefit of the State shall be made from the upkeep of a person convicted to restriction in military service in the amount, fixed by the court's judgement, of not more than 20 percent. During the serving of this punishment the convicted person may not be promoted in his post or in military rank, and the period of punishment shall not be counted in the period of seniority for purposes of promotion in rank.

Article 45. Restriction of Liberty

1. Restriction of liberty shall consist in imposition on the person convicted by the court of certain duties which restrict his liberty and it shall be endured in the place of his residence under the supervision of the specialized authority without isolation from the society for a period from one year up to seven years. In the event that community service or corrective labor has been replaced with restricted liberty, the latter punishment may be imposed for a term of less than one year.
The court when determining a punishment in the form of restriction of liberty shall impose upon the convict the following duties: not to change the permanent place of residence, of work or study without notifying the specialized authorities; not to visit certain places; not to leave the place of residence in spare time; not to depart for other areas without a permit from the specialized authority. The court may also impose other duties upon a person sentenced to restriction of liberty, the performance of which promotes his correction: to undergo a course of medical treatment from alcoholism, drug addiction, toxic mania, sexually transmitted diseases, to maintain family.
2. In the event that a person convicted to restricted liberty maliciously evades the serving of the punishment, this punishment shall be replaced with deprivation of liberty for the term of restricted liberty imposed by the court's judgement. The time of serving restricted liberty shall be counted in the period of deprivation of liberty at the rate of one day of deprivation of liberty per one day of restricted liberty.
3. Restriction of liberty shall not apply to the persons who have been convicted for the commission of a grave and especially grave crime, to military servicemen as well as to persons who have no permanent place of residence.
4. During the term of punishment in form of liberty restriction the court pursuant to the proposal of the authority supervising the convict's behavior, may fully or partially cancel the duties previously imposed upon the convict.
Footnote. Article 45 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 46. Detention in a Guard-House

1. Detention in a guard-house shall consist in the detention of a military serviceman in strict isolation from the society for the entire term of the imposed punishment.
2. Detention in a guard-house shall be imposed for a period from one to three months.
Footnote. Article 46 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 47. Detention in a Disciplinary Military Unit

Footnote. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2).

Article 48. Deprivation of Liberty

1. Deprivation of liberty is isolation of the convict from society by way of sending him to a settlement colony or placing him in a penitentiary settlement of a general, strict or special regime, or into prison.
2. Persons sentenced to deprivation of liberty who have not attained the age of eighteen years by the time of passing of the sentence, shall be sent to educational colonies of a general or strict regime.
3. Deprivation of liberty for the commission of crimes as provided for in the Code shall be established for a period of six months to fifteen years, and for especially grave crimes - up to twenty years or for lifetime. For crimes of negligence a term of deprivation of liberty may not exceed ten years. If deprivation of liberty replaces community service, or corrective labor, or restriction of liberty, the term may be less than six months. In case of a partial or complete addition of terms of deprivation of liberty, when establishing punishments for a cumulative crime, as well as in cases stipulated by the third part of Article 49, the fifth part of Article 69, and the fourth part of Article 75 of the Code, the maximum term of deprivation of liberty may not exceed twenty five years, and thirty years in case of a cumulative crime.
4. Deprivation of liberty for life shall be established for the commission of especially grave crimes as well as an alternative to death penalty. It shall not be imposed upon women or upon persons who have committed crimes under the age of eighteen, nor upon men who have attained the age of sixty five years by the time of passing the sentence.
5. The sentence of the deprivation of liberty shall be served:
a) By persons have been convicted for crimes committed through negligence as well as by the persons who have been convicted for the first time and sentenced to the deprivation of liberty for committing deliberate crimes for a term up to one year - in settlement colonies;
b) By persons who have been convicted and sentenced to the deprivation of liberty for the first time for a term exceeding one year for the commission of deliberate lesser crimes, crimes of medium gravity, or grave crimes and by persons to whom community service, corrective labor or restriction of liberty have been substituted with deprivation of liberty for a period of up to six months - in penitentiary settlements of a general regime;
c) By persons who have been convicted and sentenced to the deprivation of liberty for the first time for the commission of especially grave crimes, repeated crimes, if a convicted person has previously served punishment in form of deprivation of liberty, as well as by women who have committed especially dangerous repeated crimes - in penitentiary settlements of a strict regime;
d) By persons who have committed especially dangerous repeated crimes, as well as by persons who have been sentenced to lifelong deprivation of liberty - in penitentiary settlements of a special regime.
6. The persons sentenced to the deprivation of liberty for committing particularly grave crimes for a term of over five years, and also in case of especially dangerous repeated crimes may be made to serve a part of the term of punishment in prison.
7. The kind of the assigned reformatory institution may be changed by the court in accordance with the criminal-executive legislation of the Republic of Kazakhstan.
Footnote. Article 48 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 09.12.2004 No. 10; dated 27.06.2008 No. 50-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 10.07.2009 No. 175-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 49. Death penalty

1. Death penalty, that is, a sentence to be shot, as an exceptional form of punishment, to be established for terrorist crimes encroaching on human life, as well as for especially grave crimes committed in war time. The convict has the right to appeal for pardon.
2. Death penalty shall not be imposed upon women, as well as upon persons who have committed a crime under the age of eighteen, and men who have attained the age of sixty five by the time of passing the sentence by the court.
3. In the event that the President of the Republic of Kazakhstan establishes a moratorium on the execution of the death penalty, the execution of the sentence of death penalty shall be suspended for the effective period of a moratorium.
4. Death sentence shall be enforced not earlier than one year from the moment of its entering into force, and not earlier than one year after the cancellation of the death penalty moratorium.
5. Death penalty by way of pardon may be replaced by deprivation of liberty for life or by deprivation of liberty for a term of 25 years in a correction colony of special regime. In the event of the cancellation of the death penalty moratorium persons sentenced to death penalty shall have the right to petition for pardon irrespective of whether or not they petitioned for it prior to the establishment of the moratorium.
Footnote. Article 49 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.03.2004 No. 529; dated 10.07.2009 No. 175-IV (the order of enforcement see Art.2).

Article 50. Deprivation of a special or military rank, or honorary title, rank, diplomatic rank, or qualification and state awards

1. Upon conviction for a deliberate crime, a court may deprive the convict of a special or military rank, or honorary title, rank, diplomatic rank, or qualification with due account for his personality.
2. If a person who has been convicted for a deliberate crime has state awards of the Republic of Kazakhstan, or an honorary, military, special, or other rank, rank, diplomatic rank, or a qualification, which have been awarded by the President of the Republic of Kazakhstan, the court shall consider if it is appropriate to submit a recommendation to deprive a given convict of those awards, ranks, rank, diplomatic rank, or a qualification to the President of the Republic of Kazakhstan.
Footnote. Article 50 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 51. Confiscation of Property

1. Confiscation of property is Confiscation of property consists of the compulsory seizure and transfer to the State, without compensation, of all or part of the effects constituting the property of the convicted person as well as the property which has been used as an instrument or means for committing a crime.
For corruption crimes and crimes committed by a member of an organized criminal group, or a criminal association (criminal organization), transnational organized group, transnational criminal association (transnational criminal organization) or a fixed armed group (gang) the property obtained in a criminal way or purchased with funds obtained by criminal means or property which has been transferred by the convict to other persons shall be subject to confiscation besides the personal effects of the convict.
2. Confiscation of property is established for crimes committed for mercenary motives. It may be imposed only in accordance with the provisions of the relevant articles of the Special Part of the Code.
3. Property which is indispensible to the convict or his dependents shall not be subject to confiscation in accordance with the list provided in the criminal-executive legislation.
Footnote. Article 51 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.07.2007 No. 308; dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Section IV. Imposition of Punishment

Article 52. General Principles for Imposing Punishment

1. The court shall impose just punishment on a person who has been found guilty of the commission of a crime, within the limits stipulated by the relevant Article of the Special Part of this Code, and with due account for the provisions of the General Part of this Code.
2. A person who committed a crime must be sentenced to a punishment necessary and sufficient for his correction and prevention of new crimes. A stricter of punishment than that stipulated for a given crime shall only be appointed in case a lesser punishment cannot achieve the objective of punishment. Stricter punishment than that envisaged by the relevant Articles of the Special Part of this Code for the committed crime may be imposed for the cumulation of offences and for the cumulation of sentences in keeping with Article 58 and 60 of this Code. Grounds for the imposition of a lighter punishment than that stipulated by the relevant Article of the Special Part of this Code for the perpetrated crime shall be determined by Article 55of this Code.
3. In imposing punishment, the court shall take into consideration the nature and the degree of the social danger of the crime and the personality of the convict, including his behavior prior and after the crime, any mitigating or aggravating circumstances, and also the influence of the imposed penalty on the rehabilitation of the convicted person and on the conditions of life of his family.

Article 53. Circumstances Which Mitigate Criminal Liability and Punishment

1. The following circumstances mitigate criminal liability and punishment:
a) commission of a crime of small gravity for the first time in consequence of a coincidence of circumstances;
b) age of minority of a guilty person;
c) pregnancy;
d) the convict’s responsibility for his infant children;
c) pregnancy;
d) the existence of small children of a convict;
e) rendering of medical or other aid to the victim after the commission of the crime, voluntary compensation for material loss and mental injury caused as a result of the crime, and other actions of effecting restitution of damage caused to the victim;
f) commission of a crime through coincidence or as a consequence of personal circumstances or out of compassion;
g) commission of a crime as a result of physical or mental coercion, or by reason of subordination, material or any other dependence;
h) commission of a crime through breach of the lawful conditions for necessary defense, in case of extreme necessity, the detention of a person who has perpetrated the crime, justified risk, or the execution of orders or instructions;
i) the illegality or amorality of the victim's behavior, which served as a pretext for the crime;
j) sincere repentance of the criminal, giving himself up or active assistance in the exposure of a crime, incriminating other participants or tracking the illegally obtained property.
2. In imposing punishment, the court of law may take into consideration other mitigating circumstances not provided for by the first part of this Article.
3. If a mitigating circumstance is provided for by the corresponding Article of the Special Part of this Code as an element of another crime, then it in itself may not be considered for that second crime.
4. In presence of mitigating circumstances as specified in paragraphs e) and j) of the first part of this Article and in absence of aggravating circumstances, the term or scope of punishment for a crime of lesser or medium gravity may not exceed half, for a grave crime two thirds, for a specially grave crime three fourths of the maximum term or scope of the strictest of punishment as specified in the relevant Article of the Special Part of this Code.
5. If the relevant Article of the Special Part of the Code under which a person is convicted provides for various (alternative)s of punishment and in the presence of mitigating circumstances as specified in paragraph e) of the first part of this Article, deprivation of liberty for lesser crimes and crimes of medium gravity shall not be imposed.
5-1. If the relevant Article of Chapter 7 of the Code under which a person is convicted provides for various (alternative)s of punishment, deprivation of liberty shall not be imposed if the convicted person has voluntarily compensated for the property damage caused by the committed crime to a citizen, an organization or the state.
The provisions of this part shall not apply to persons who have committed a crime specified in paragraph c) of the second part of Article 192, by paragraph a) of the third part of Article 193, by Article 226, by the first and the second parts of Article 226-1 of this Code.
6. In cases in which the simplified procedure of pre-trial proceedings is applied, the term or measure of punishment for the committed crime shall not exceed half of the maximum term or scope of the most severe of punishment which is stipulated by the relevant Article of the Special Part of this Code.
Footnote. Article 53 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 17.07.2009 No. 187-IV; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 54. Circumstances Which Aggravate Criminal Liability and Punishment

1. The following circumstances shall aggravate criminal liability and punishment:
a) repetition of crimes, criminal recidivism;
b) grave consequences of the commission of a crime;
c) commission of a crime by a group of persons or a group of persons as a result of a preliminary conspiracy, by an organized group, a criminal association (criminal organization), transnational organized group, transnational criminal association (transnational criminal organization) or a fixed armed group (gang) or a terrorist group;
d) especially active role played in the commission of a crime;
e) involvement in the commission of the crime of the persons who suffer from heavy mental derangement or who are in a state of intoxication, or of persons who have not attained the age of criminal responsibility;
f) commission of a crime by reason of national, racial, or religious hatred or enmity, out of revenge for the lawful actions of other persons, or with the purpose of concealing or facilitating another crime;
g) commission of a crime against a woman who is obviously in a state of pregnancy, or against a minor, another defenseless or helpless person, or a person who is dependent on the guilty person;
h) commission of a crime against a person or his relatives in connection with his official activity or the discharge of his public duty;
i) commission of a crime with especial brutality, sadism, or mockery, or involving torments for the victim;
j) commission of a crime with the use of weapons, ammunition, explosives, fake explosives, specially manufactured technical means, poisonous or radioactive substances, medicinal or other chemical and pharmacological preparations, or with the use of physical or mental compulsion;
k) commission of a crime during a state of emergency, natural or social disaster, or during mass disturbances;
l) commission of a crime in a condition of alcoholic or drug intoxication. The court may not recognize this circumstance as aggravating, depending on the nature of the crime;
m) commission of a crime involving violation of a military oath or a professional vow;
n) commission of a crime, abusing confidence placed in the guilty person through his official position, or through a contract;
o) commission of a crime with the use of uniforms or documents of representatives of the authorities.
p) commission of a crime by an employee of a law enforcement agency or by a judge abusing the official position.
2. If the circumstance specified in the first part of this Article is determined by the relevant article of the Special Part of the Code as an element of a crime, it may not be taken into consideration again as a circumstance aggravating liability and punishment.
3. Circumstances which are not specified in the first part of this Article may not be recognized as aggravating by the court when establishing punishment.
Footnote. Article 54 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 55. Imposition of a Lesser Punishment than It Is Stipulated for a Given Crime

1. In the presence of exceptional circumstances related to the purposes and motives of the crime, the role played by the guilty person, his behavior during or after the commission of the crime, or other circumstances essentially reducing the degree of the social danger of the crime, as well as in case of an active assistance of a participant in a group crime in the disclosure of this crime, the imposed punishment may be more lenient than the minimum stipulated by the relevant article of the Special Part of this Code, or the court may establish a more lenient of punishment than the one stipulated by a given article, or not to apply an additional of punishment stipulated as obligatory.
2. Particular mitigating circumstances as well as the totality of such circumstances may be recognized as exceptional.

Article 56. Imposition of Punishment for an Unfinished Crime

1. In imposing punishment for an uncompleted crime, the court of law shall take into account the circumstances, by virtue of which the crime was not brought to completion.
2. The term or the scope of punishment for preparations for a crime may not exceed half the maximum term or scope of the most severe punishment prescribed by the relevant Articles of the Special Part of this Code for the completed crime.
3. The term or extent of punishment for an attempted crime may not exceed three-fourths of the maximum term or scope of the most severe punishment prescribed by the relevant Article of the Special Part of this Code for the completed crime.
4. Neither capital punishment nor deprivation of liberty for life shall be imposed for the preparations for a crime or for an attempted crime.

Article 57. Imposition of Punishment for a Crime Committed in Complicity

1. In imposing punishment for a criminal conspiracy, the court shall take into consideration the nature and the degree of the actual participation of the person in its perpetration, the importance of this participation for the achievement of the purpose of the crime, and its influence on the nature and the amount of inflicted or possible damage.
2. Mitigating or aggravating circumstances relating to the personality of one of the participant shall be taken into account by the court when it imposes punishment only for this individual participant.

Article 58. Imposition of Punishment for a Cumulative Crime

1. In case of a cumulative crime a court shall establish punishment (main and additional) for each crime separately and then it shall determine the final punishment by way of incorporation of the less strict punishment with a more severe one, or by partial or full addition of punishments.
2. If crimes committed cumulatively are only crimes of lesser and medium gravity, then the final penalty shall be imposed by way of incorporation of the less strict punishment with a stricter one.
3. If a cumulative crime includes grave or especially grave crimes, the final punishment shall be established by way of absorption of a less strict punishment by a stricter one or by way of partial or complete edition of punishments. In this case, the final punishment in form of deprivation of liberty may not exceed 20 years.
4. If a cumulative crime includes at least one especially grave crime, for the commission of which this Code stipulates punishment in the form of deprivation of liberty for a period of twenty years, or death penalty, or life imprisonment, then final punishment shall be established by way of partial or complete accumulation of punishments. In this respect, final punishment in the form of deprivation of liberty may not exceed twenty five years. If life imprisonment or death penalty is imposed for a crime which forms part of a cumulative crime then the final punishment imposed shall be in the form of life imprisonment or the death penalty respectively.
5. Additional penalties may be joined to the basic penalties in case of cumulative crimes. In case of partial or full addition of penalties, final additional punishment may not exceed the maximum term or scope prescribed for this of punishment by the General Part of this Code.
6. Punishment shall be imposed under the same rules; if after the court delivers its judgement in the case it is established that the convicted person is guilty of still another crime committed by him before adjudication in the first case. In this instance, the punishment served under the first judgement of the court shall be included in the final punishment.
Footnote. Article 58 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010).

Article 59. Imposition of Punishment in Case of Criminal Recidivism

1. When imposing punishment in a case of criminal recidivism, dangerous criminal recidivism, or especially dangerous criminal recidivism, account shall be taken of the nature and degree of the social danger of the crimes committed earlier, the circumstances by virtue of which corrective influence of the previous punishment has proved to be insufficient, and also the nature and degree of the social danger of the newly committed crimes.
2. The term of punishment in case of criminal recidivism may not be less than one third the maximum term of the most severe penalty prescribed for the crime committed, not less than two-thirds in cases of dangerous criminal recidivism, and not less than three-fours in case of especially dangerous criminal recidivism.
3. If there are exceptional circumstances stipulated by Article 55 of the Code, then punishment in cases of criminal recidivism, dangerous criminal recidivism, or especially dangerous criminal recidivism, shall be established without taking into consideration of the rules stipulated by the second part of this Article.
Footnote. Article 59 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 08.01.2007 No. 210; dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010).

Article 60. Imposition of Punishment in Case of Accumulation of Sentences

1. If a convict, after the passing of a sentence, but prior to full serving of punishment, committed another offence, a court shall add, fully or partially, an unserved time of punishment for the previous offence to the punishment imposed for the last offence.
2. The final punishment in case of accumulation of sentences, if it is not associated with deprivation of liberty, may not exceed the maximum term or amount stipulated for a given of punishment in the General Part of this Code.
3. The final punishment in case of the accumulation of sentences in the form of deprivation of liberty may not exceed twenty-five years. If the accumulation of sentences includes a sentence by which a given person is found guilty of committing at least one crime indicated in the fourth part of Article 58 of this Code, then the final accumulated punishment in the form of deprivation of liberty may not exceed thirty years.
4. The final punishment in case of accumulation of sentences must be greater than both the punishments established for a newly committed crime, and the unserved part of the punishment for a previous court's sentence.
5. When establishing punishment in an accumulation of sentences, the adding of additionals of punishments shall be carried out in accordance with the rules stipulated by Article 58 of this Code.

Article 61. The Procedure for Determining Terms of Punishment When Adding Them

1. In case of partial or full addition of penalties for cumulative crimes, the following measures shall correspond to one day of deprivation of liberty:
a) one day of detention in a guard-house;
b) two days of restriction of liberty;
c) three days of corrective labor or restriction in military service;
d) four hours of engagement in community service.
2. A fine, deprivation of the right to occupy certain positions or to engage in certain activity, and deprivation of a special, military, or honorary rank, rank, diplomatic rank, qualification degrees or state awards, as well as confiscation of property, when they are added to a restriction of liberty, corrective labor, detention under arrest, detention in a disciplinary military unit, or deprivation of liberty, shall be executed independently.
Footnote. Article 61 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 62. Calculation of Terms of Punishment and Offset of Punishment

1. The terms of deprivation of the right to occupy certain positions or to engage in certain actions, as well as the terms of corrective labor, restriction in military service, restriction of liberty, detention in a guard-house, and terms of deprivation of liberty, shall be calculated in months and years, and terms of engagement in community service shall be calculated in hours.
2. In case of a change of punishment or in case of adding punishments indicated in the first part of this Article, as well as in case of an offset of punishment, terms may be calculated in days.
3. Time of detention in custody pending the entering of a given sentence into effect shall be offset against a term of punishment in the form of deprivation of liberty, or detention in a guard-house, on the basis of one day for one day, and in the form of restriction of liberty - one day for two days, corrective labor and restriction in military service - one day for three days, and with regards to the form of engagement in community service - one day of detention under custody for four hours of community service.
3-1. The time of holding under home arrest pending the entry of the sentence into legal force shall be entered in the term of punishment in the form of deprivation of liberty, detention in a guardhouse at two days for one day, in the form of restriction of liberty - one day for one day, corrective labor and restriction of military service - one day for two days, and in the term of punishment in the form of attraction to public labor at one day of holding under home arrest for two hours of public labor.
4. The time of detention of a person under custody prior to the entering of a given sentence into legal force, and the time of serving deprivation of liberty appointed by a court judgment for a crime committed outside of the Republic of Kazakhstan, in case of an extradition of a given person on the basis of Article 8 of the Code, shall be offset on the basis of one day for one day.
5. In case of sentencing a convict, who is detained in custody pending judicial investigation, to punishment in the form of a fine, deprivation of the right to occupy certain positions or to engage in certain activity, a court, taking into consideration the term of detention in custody, shall mitigate the appointed punishment, or completely release him from serving that punishment.
6. The time during which a person, who fell ill with a mental disease after the commission of a crime, was subjected to compulsory measures of a medical nature, shall be offset against the term of punishment.
Footnote. Article 62 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 09.12.2004 No.10; dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 63. Suspended Sentence

1. If after having sentenced a criminal to corrective labor, restriction in military service, or deprivation of liberty, a court arrives at the conclusion that the given convict can be rehabilitated without his serving his sentence, the court may adopt a decision to consider the sentence suspended.
2. In imposing a suspended sentence a court shall take into account the nature and the degree of social danger of the crime committed, as well as the personality of the given convict, and mitigating and aggravating circumstances.
3. In imposing a suspended sentence, the court shall fix a probationary period, during which the person convicted conditionally should prove his rehabilitation by his behavior. A probation period shall be fixed for a period between one year and three years, and between six months and one year for minors.
A suspended sentence may be imposed for repeat commission of lesser or medium grave crimes by minors during the probation period of a suspended sentence.
4. In suspended sentencing, additionals of deprivation and punishment may be imposed, except for confiscation of property.
4-1. In imposing a suspended sentence, the court of law may place compulsory educational measures on a minor on the basis of Article 82 of the Code.
5. (is excluded - dated 21.12.2002 No. 363) .
5-1. In imposing a suspended sentence, the court may place definite duties on the convicted person: not to change the permanent place of residence, work or study without notifying the specialized authorities carrying out the control of behavior of the convict; not to visit certain places; to undergo a course of medical treatment for alcoholism, drug addiction, toxic mania, sexually-transmitted diseases or HIV / AIDS; carry out material support of the family. The court may also impose upon a convict with a suspended sentence, the performance of other duties to assist his correction.
6. Supervision of the behavior of a convict with a suspended sentence shall be carried out by a specialized authorized state body, and in relation to military servicemen, by the commanding staff of the military units and institutions.
7. (is excluded - dated 21.12.2002 No. 363).
8. A suspended sentence shall not be imposed when a person is convicted for dangerous criminal recidivism, or especially dangerous criminal recidivism or sentenced for the commission of an offence within an organized group, a criminal association (criminal organization), transnational organized group, transnational criminal community (transnational criminal organization) or a stable armed group (gang).
Footnote. Article 63 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 08.01.2007 No. 210; dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010); dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 15.02.2012 No. 556-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 64. Cancellation of a Suspended Sentence or the Prolongation of the Probationary Period

1. If, prior to the expiration of the probationary period, a convict with a suspended sentence proved his reformation, then a court may, pursuant to a proposal from the body carrying out his supervision, may decree the cancellation of a suspended sentence and strike the conviction off the convict’s criminal record. In this case, the suspended sentence may be cancelled upon the expiry of not less than a half of the fixed probationary period.
2. If a convict with a suspended sentence committed an administrative crime violating public order and morality, rights of minors, against a person and in domestic circumstances for which an administrative punishment was imposed on him, intentional damage of means of electronic surveillance as well as in the case of non-appearance to register without good cause, change of residence without the permission of the supervising body, as well as in case of failure to comply with duties imposed by a court on a convict, then a court, pursuant to a proposal from the body referred to in the first part of this Article, may extend a probationary period, but for not more than one year.
3. In case of systematic violations specified in the second part of this Article by a convict with a suspended sentence within the probationary period and the noncompliance with legal requirements as well as insults or threats of violence against members of the supervising body or if a convict with a suspended sentence escapes supervision, the court pursuant to a proposal by the body referred to in the first part of this Article, shall issue a resolution to cancel the suspended sentence and execute the punishment imposed by the court.
4. If during his probationary period, a convict with a suspended sentence committed a crime by negligence, or a deliberate crime of a lesser gravity, the question of the cancellation or retention of a suspended sentence shall be decided by a court when sentencing him for a new crime.
5. If during his probationary period, a convict with a suspended sentence commits a deliberate crime of medium gravity, or a grave, or especially grave crime or a minor commits a grave, or especially grave crime, a court shall cancel a suspended sentence, and shall sentence him in accordance with the rules stipulated by Article 60 of this Code. Under the same rules punishment shall be imposed in the cases stipulated by the fourth part of this Article.
Footnote. Article 64 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 09.12.2004 No. 10; dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010); dated 10.12.2009 No. 228-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 15.02.2012 No. 556-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Section V. Exemption from Criminal Liability and Punishment

Article 65. Exemption from Criminal Liability Due to Active Repentance

1. A person who committed an offence of a lesser or medium gravity for the first time, may be exempt from criminal liability, if that person, after the commission of a given offence, voluntary handed himself in to the police, or assisted in the investigation of a given crime, or otherwise compensated for the damage inflicted by his crime.
2. A person having committed an offence, except for a grave or especially grave crime against a person, may be exempt from criminal liability, if he actively contributed to the prevention, disclosure, or investigation of crimes committed by an organized group or a criminal association (criminal organization) transnational organized group, transnational criminal community (transnational criminal organization) or a stable armed group (gang), disclosure of other co-participants in crimes committed by a given organized group or a criminal association (criminal organization), transnational organized group, transnational criminal community (transnational criminal organization) or a stable armed group (gang).
3. Provided that conditions stipulated in the first and second parts of this Article are met, a person having committed a crime of a different category may be exempt from criminal liability only in cases specified in the relevant Articles of the Special Part of the Code.
Footnote. Article 65 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication).

Article 66. Exemption from Criminal Liability in Case of Exceeding the Limits of Necessary Self-Defense

A person, who exceeded the limits of necessary self-defense as a result of fear, fright, or confusion, which were caused by a socially-dangerous infringement or a sudden attack, may be exempt from criminal liability by a court subject to the circumstances of any given case.
Footnote. Article 66 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication).

Article 67. Exemption from Criminal Liability Due to Reconciliation

Footnote. Title as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication).
1. A person who committed an offence of a lesser gravity or medium gravity for the first time, which did not cause death or grievous harm to an individual's health, shall be subject to relief from criminal liability, if that person reconciled with the victim including in a form of mediation and made good for the harm caused.
2. A person who committed a medium gravity offence may be released from criminal liability if he reconciled with the victim or the applicant including in a form of mediation and made good for the harm caused to the victim or the applicant.
3. A minor who for the first time committed a grave offence which did not cause death or serious harm to a person’s health may be released from the criminal liability by a court if that person reconciled with the victim and made good for the harm caused to the victim. At the same time, compulsory education measures stipulated by Article 82 of this Code shall be applied upon a given minor.
4. If an offence harms the legally protected interests of the public and the state, a person specified in the first and the second parts of this Article may be released from criminal liability if he sincerely repents and makes amends for the harm caused to the protected interests of the public or the state.
The provisions of this Article shall not apply to persons who have committed crimes of corruption.
Footnote. Article 67 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication); dated 28.01.2011 No. 402-IV (shall be enforced from 05.08.2011); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication).

Article 68. Exemption from Criminal Liability Due to a Change in a Given Situation

1. A person, who committed an offence containing elements of a crime, may be exempted from criminal liability by a court, if it is recognized that, at the time of consideration of a given case by a court, the offence committed by him ceased to be socially dangerous as a consequence of a change in a given situation.
2. A person who committed a crime of a lesser or medium gravity for the first time may be exempt by a court from criminal liability, if it is established that, by virtue of subsequent irreproachable behavior, that person by the time of consideration of a given case by a court, may not be recognized as socially dangerous.

Article 69. Exemption from Criminal Liability in Relation to the Expiration of a Limitation Period

1. A person shall be exempt from criminal liability if from the day of the commission of a crime, the following periods have expired:
a) two years from the commission of a crime of a lesser gravity;
b) five years from the commission of a crime of a medium gravity;
c) fifteen years from the commission of a grave crime;
d) twenty years from the commission of an especially grave crime.
2. Limitation periods shall be calculated from the day of the commission of the offence and until the court judgment enters into legal force.
3. The running of the limitation periods shall be suspended if a person, having committed a crime, evades criminal investigation or arraignment by a court. In this case, the limitation period shall be resumed from the moment of detention of a person or his surrender to the police. In this respect, a person may not be held criminally liable if from the time of the commission of the offence the limitation period was not interrupted and the following periods have expired:
a) ten years from the commission of a crime of a lesser gravity;
b) fifteen years from the commission of a crime of a medium gravity;

c) twenty years from the commission of a grave crime;
d) twenty five years from the commission of an especially grave crime.
4. The running of the limitation period shall be interrupted if, prior to the expiration of the periods indicated in the first part of this Article, a person, having committed a grave or especially grave crime, commits a new deliberate crime. In such cases calculation of the limitation period shall start anew from the day of the commission of that new crime. In other cases, if, prior to the expiration of the limitation period, a person commits a crime again, the limitation period in relation to each crime shall run independently.
5. A question on the application of the limitation period in relation to a person, who has committed a crime for which, under this Code, he may be sentenced to the death penalty or life imprisonment, shall be resolved by a court. If a court does not consider it is possible to exempt a person from criminal liability due to the expiration of the limitation period, then death penalty shall be commuted with life imprisonment, and life imprisonment shall be commuted with the deprivation of liberty for a period of up to twenty five years.
6. The limitation period shall not apply to persons who committed crimes against the peace and safety of humanity, terrorist crimes or especially grave crimes against the person, the constitutional order and state security, in the sphere of economic activity, against public safety and public order.
Footnote. Article 69 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 08.01.2007 No. 210; dated 10.07.2009 No. 175-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 08.04.2010 No. 266-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication).

Article 70. Release on Parole from Serving Punishment

1. A person serving corrective labor, restriction in military service, restriction of liberty or deprivation of liberty may be released on parole to serve punishment for law-abiding behavior, conscientious attitude to work (training), and active participation in amateur organizations and in educational activities, compensation of damage caused by a crime and who does not need to fully serve his punishment. In this respect, a person may be fully or partially released from enduring any additional of punishment.
2. Persons released on parole from serving punishment in the form of imprisonment during the remainder of the unserved part of the punishment shall have obligations, specified in Article 178-2 of the Criminal Executive Code of the Republic of Kazakhstan.
3. Release on parole may be applied only after the actual serving by a convict of the following:
a) Not less than one third of the term of a sentence for a crime of a lesser gravity or of medium gravity;
b) Not less than a half of the term of a sentence for a grave crime;
c) Not less than two thirds of a sentence for an especially grave crime;
d) Not less than three quarters of a sentence for crimes stipulated by paragraphs c), e) of the third part and the fourth part of Article 120, by paragraphs c), d) of the third part and the fourth part of Article 121 of this Code;
e) Not less than three quarters of a term of a sentence for a crime committed by an organized group, criminal association (criminal organization), transnational organized group, transnational criminal community (transnational criminal organization) or a stable armed group (gang).
4. A term of deprivation of liberty actually served by a convict may not be less than six months.
5. A person serving life imprisonment may be released on parole, if a court recognizes that he does not need the subsequent endurance of that punishment, and actually served not less than twenty five years of imprisonment.
6. Supervision of the behavior of a person, who was released on parole, shall be carried out by internal affairs bodies in the place of residence of the released, and in relation to military servicemen, by the commanding staff of military units and institutions.
7. If, during the remaining term of punishment is not served, a person to whom a release on parole was applied committed:
a) repeated violation of public order for which an administrative punishment was imposed upon him, or if a person maliciously evaded the execution of obligations imposed upon him by Article 178-2 Criminal Executive Code of the Republic of Kazakhstan and a court in the application of release on parole, then the court, pursuant to a proposal from the bodies indicated in the sixth part of this Article, may pass a decision to cancel the release on parole, and endurance of the remaining term of punishment is not served;
b) a crime of negligence, then the question of the cancellation or retention of release on parole shall be decided by a court when sentencing for a new offence;
c) a deliberate crime, then a court shall impose a sentence upon him in accordance with the rules stipulated by Article 60 of this Code. Under the same rules, punishment shall be imposed in case of commission of a crime of negligence, if a court cancels the release on parole.
8. Release on parole shall not apply to a person in respect of whom the death penalty was substituted with deprivation of liberty through the procedure of a pardon, to a person who committed a deliberate crime during the period of serving the punishment, to a person sentenced for terrorist crimes as well as to a person previously released on parole.
Footnote. Article 70 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 26.03.2007 No. 240 (the order of enforcement see Art.2); dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days upon its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication); dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication).

Article 71. Substitution of the Unserved Part of Punishment with a More Lenient of Punishment

1. For a person serving deprivation of liberty for a crime of a lesser gravity, medium gravity and grave crimes a court may substitute the remaining unserved part of the sentence with a more lenient of punishment. In this respect, a person may be completely or partially released from serving any additional of punishment, except for crimes stipulated by the second and the third parts of Article 122, the second and the third parts of Article 124 of this Code.
2. Unserved part of a punishment may be replaced with a more lenient of punishment after the actual serving by the convict of not less than one third of the sentence for the commission of a lesser or medium gravity crime, of a half of the sentence for grave crimes or by a person who previously had been released on parole from serving a sentence in the form of deprivation of liberty and committed new offences during the period of the remaining unserved part of the sentence.
Substitution of an unserved part of punishment with a more lenient of punishment shall not apply to persons who committed crimes as part of an organized group, criminal association (criminal organization), transnational organized group, transnational criminal community (transnational criminal organization) or a stable armed group (gang).
3. In case of a substitution of an unserved part of punishment, a court may select any more lenient of punishment in accordance with thes of punishment indicated in Article 39 of this Code, within the limits stipulated by this Code for each of punishment.
4. Substitution of an unserved part of punishment with a more lenient of punishment shall not apply to persons who committed terrorist crimes.
Footnote. Article 71 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication); dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication).

Article 72. Postponement of Endurance of Punishment for Pregnant Women, Women Having Small Children and Men Raising Small Children Alone

Footnote. Title as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication).
1. For convicted pregnant women a court may postpone the service of punishment for a period of up to one year. For convicted women having small children and men raising small children alone a court may postpone the service of punishment for a period of up to five years, but no longer than until the child reaches the age of fourteen. Postponement of service of punishment shall not apply to pregnant women, women having small children and men raising small children alone who were sentenced to deprivation of liberty for a period of more than five years for grave and especially grave crimes against a person.
2. In cases in which a convicted person referred to in the first part of this Article, renounced the child, or continues evading the raising of the child, or continues violating public order after two written warnings issued by a body which is carrying out supervision of a given convict with regard to whom the endurance of punishment was postponed, a court may, pursuant to a proposal from that body, cancel the postponement and send a given convict to the place appointed in accordance with the court's judgment for service of punishment.
3. Upon expiration of the postponement period of service of punishment or in case of death of a child, or in case of the interruption of pregnancy, a court, depending on the behavior of a convict, may release a convict from serving of the punishment, or substitute the punishment with a more lenient of punishment, or pass a decision on the sending of a given convict to the relevant institution to serve the punishment.
4. If during the period of postponement, a convict commits a new offence, a court shall sentence him in accordance with the rules stipulated by Article 60 of this Code.
Footnote. Article 72 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 09.12.2004 No. 10; dated 26.03.2007 No. 240 (the order of enforcement see Art.2); dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced on 01.01.2010); dated 10.12.2009 No. 228-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication).

Article 73. Release from Punishment Due to an Illness

1. A person who, after the commission of a crime, became mentally ill which deprived him of a possibility to be aware of the actual character and social danger of his actions (omissions) or to control them, shall be exempt by a court from punishment, and such a person serving a sentence shall be exempt by a court from its further endurance. Upon such persons a court may sentence compulsory measures of a medical character stipulated by this Code.
2. A person who suffers from the other serious illness which impedes the serving of punishment may be exempt by a court from serving punishment, or that punishment may be substituted with a more lenient of punishment. In this case, the gravity of a committed crime shall be taken into consideration, as well as the personality of a given convict, the nature of his illness, and other circumstances.
3. In case of their recovery, the persons indicated in the first and second parts of this Article may be subject to criminal liability and punishment, unless the limitation period stipulated by Articles 69 and 75 of this Code expired.
4. Military servicemen sentenced to detention in a guard-house shall be exempt from punishment or its further endurance in case of an illness which makes them unsuitable for military service. An unserved part of punishment may also be substituted for them with a more lenient of punishment.
Footnote. Article 73 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication).

Article 74. Release from Punishment and Postponement of Serving of Punishment Due to Extraordinary Circumstances

1. A person convicted of a crime of a lesser gravity or of medium gravity may be released by a court from punishment if its endurance may entail especially grave consequences for a given convict or his family due to a fire or a natural disaster, serious illness, or death of the only family member capable of work, as well as due to other extraordinary circumstances.
2. For a person sentenced to deprivation of liberty for a grave or especially grave crime, except for the persons sentenced for terrorist crimes, a court may postpone the endurance of punishment for a period of up to three months provided that the grounds stipulated in the first part of this Article are satisfied.
Footnote. Article 74 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication).

Article 75. Release from Endurance of Punishment Due to the Expiration of the Limitation Period of a Judgment of Conviction

1. A person convicted of a crime shall be released from serving the punishment if an incriminating judgment was not enforced within the following periods, counting from the day of its entry into legal force:
a) three years in case of conviction for a crime of lesser gravity;
b) six years in case of conviction for a crime of medium gravity;
c) ten years in case of conviction for a grave crime;
d) fifteen years in case of conviction for an especially grave crime.
2. The limitation period shall be suspended if a convict evades the endurance of punishment. In this case, the limitation periods shall be resumed from the moment of detention of a given person or his voluntary surrender. Limitation periods which have expired from the moment of the convict’s evasion of the sentence shall be subject to an offset. In this case, a judgment of conviction may not be executed if twenty five years have expired from the moment of its rendering, and the limitation period was not interrupted by the commission of a new crime.
3. The limitation period shall be interrupted if, prior to the expiration of the periods indicated in the first part of this Article, a person commits a new deliberate crime. In such cases calculation of the limitation period shall start anew from the day of the commission of a new crime.
4. The issue of an application of the limitation period to a person sentenced to death or life imprisonment shall be decided by a court. If a court does not consider it is possible to apply the limitation period, the death penalty shall be substituted with life imprisonment, and life imprisonment shall be substituted with a period of twenty five years. The limitation periods shall not apply to persons convicted of crimes against the peace and safety of humanity, terrorist crimes as well as especially grave crimes against person, the constitutional order and the state security, in the sphere of economic activity, against public safety and the public order.
Footnote. Article 75 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 08.04.2010 No. 266-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication).

Article 76. Exemption from Criminal Liability and Punishment on the Basis of an Act of Amnesty or Pardon

1. An act of amnesty shall be issued by the Parliament of the Republic of Kazakhstan with regard to of persons not individually defined.
2. On the basis of an act of amnesty, persons having committed crimes may be exempt from criminal liability. Persons convicted for the commission of a crime may be either exempt from punishment, or punishment imposed upon them may be reduced or substituted for a more lenient of punishment, or such persons may be exempt from an additional of punishment. An act of amnesty may remove a conviction of persons who have served punishment or who are released from its further endurance.
An act of amnesty shall not be applied to persons who have committed grave or especially grave crimes as well as those who have been punished for dangerous and especially dangerous crime recidivism.
3. An act of pardon of an individually defined person, with regard to whom a judgment of conviction came into legal force, as well as a person serving or who has served in the territory of the Republic of Kazakhstan a sentence imposed by a court of a foreign state, shall be issued by the President of the Republic of Kazakhstan.
4. In case of a pardon, a person having been sentenced for a crime may be exempt from further endurance of punishment, or punishment imposed upon him may be reduced or substituted for a more lenient of punishment or a given person may be exempt from additionals of punishment. An act of pardon may remove sentence for a person having served his punishment or having been released from its further endurance.
Footnote. Article 76 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 08.01.2007 No. 210; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days from its first official publication).

Article 77. A Conviction

1. A person convicted for the commission of a crime shall be considered convicted from the day the judgment of the court enters into legal force until the moment of exculpation or removal of a conviction. In accordance with this Code, a conviction shall be taken into consideration in case of crime recidivism and when imposing a sentence.
2. A person exempt from punishment shall be recognized as not having a conviction.
3. A conviction shall be exculpated in the following circumstances:
a) In relation to persons sentenced to a suspended sentence, upon the expiration of their probationary period;
b) In relation to military servicemen who served punishment in the form of restriction of military service, or detention in a guard-house, upon the actual endurance of punishment;
c) In relation to persons sentenced to more lenients of punishment than deprivation of liberty, upon the expiration of one year after the endurance of punishment;
d) In relation to persons sentenced to deprivation of liberty for a crime of a lesser or medium gravity, upon the expiration of three years after the endurance of punishment;
e) In relation to persons sentenced to deprivation of liberty for grave crimes, upon the expiration of six years after the endurance of punishment;
f) In relation to persons sentenced for especially grave crimes, upon the expiration of eight years after the endurance of punishment.
4. If, in accordance with the procedure established by law, a convict was exempt from the endurance of punishment or an unserved part was substituted for a more lenient of punishment, then the period of exculpation of a conviction shall be calculated based on the actually served term of punishment from the moment of release from the endurance of the main and additionals of punishment.
4-1. If, in addition to the main sentence a person was sentenced by a court to an additional of punishment, then the period of exculpation of a conviction shall be calculated from the moment of endurance of the main and additionals of punishment.
4-2. In case of a conviction of a person for cumulative crimes or cumulative sentences for crimes relating to different degrees of gravity, the convictions shall be exculpated for every crime independently, in this respect the period of exculpation shall be calculated from the moment of endurance of punishments for cumulative crimes or cumulative sentences.
5. If a convict after the endurance of punishment behaved without reproach, then, pursuant to his petition, a court may remove a conviction from him prior to the expiration of the period for its exculpation.
This provision shall not apply to persons sentenced to imprisonment for grave or especially grave crimes and who have been sentenced for dangerous or especially dangerous recidivism.
6. If, prior to the expiration of the term of exculpation of his conviction, a given convict committed a new offence, then the period after which a given conviction is to be exculpated, shall be interrupted. A period of exculpation of a conviction under the first crime shall be calculated anew after the actual endurance of the main and additional punishment for the last crime. In these cases a person shall be considered convicted of both crimes prior to the expiration of the period for exculpation of a conviction for the gravest of the crimes.
7. Exculpation or removal of a conviction shall cancel all legal consequences associated with a conviction.
Footnote. Article 77 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 08.01.2007 No. 210; dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days upon its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days upon its first official publication).

Section VI. Criminal Liability of Minors

Article 78. Criminal Liability of Minors

1. Minors, to whom the provisions of this Section apply, shall be considered as persons who, by the time of the commission of a crime, reached fourteen years of age, but did not reach eighteen years of age.
2. Minors having committed crimes may be sentenced to banishment, or compulsory educational measures may be applied to them.
Footnote. Article 78 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47

Article 79.s of Punishment Imposed upon Minors

1.s of punishment imposed upon minors shall be as follows:
a) A fine;
b) Deprivation of the right to engage in certain activity;
c) Engagement in community service:
d) Corrective labor;
d-1) Restriction of liberty;
e) (Is excluded)
f) Deprivation of liberty.
2. A fine shall be imposed only on the condition that a minor convict has an independent salary or property against which a claim may be brought. A fine shall be imposed in an amount between ten and five hundred monthly calculation indices.
3. Deprivation of the right to engage in certains of activities shall be imposed upon minors for a period of one year up to two years.
4. Engagement in community service shall be imposed for a period from forty up to one hundred and sixty hours, and it shall consist of the performance of work which is within the powers of a given minor, and it shall be performed by him during the time he has free from studies or his main job. The duration of this of punishment for persons under sixteen years of age may not exceed two hours a day, and in relation to persons from sixteen to eighteen years of age - three hours a day.
5. Corrective labor shall be imposed upon convicted minors who reached sixteen years of age from the moment of passing a judgment by a court, for a period of up to one year.
5-1. Restriction of liberty shall be imposed on minors for a period from one year to two years.
6. (is excluded)
7. Deprivation of liberty of a minor may be imposed for a period not more than ten years and for a murder with aggravating circumstances or based on a combination of crimes, where one is a murder with aggravating circumstances - for a period of twelve years. Deprivation of liberty shall not be imposed on minors who committed a crime of lesser gravity or for the first time committed crimes of medium gravity.
8. Deprivation of liberty shall be served by convicted minors as follows:
a) By male minors, convicted for the first time and sentenced to deprivation of liberty, as well as by female minors, in educational settlements of a general regime;
b) By male minors who earlier served deprivation of liberty, in educational settlements of a reinforced regime.
9. Depending on the nature and degree of a social danger, the personality of a given convict, and other circumstances of a given case, a court, with an indication of the reasons for an adopted judgment, may sentence a convicted male minor to deprivation of liberty in an educational colony of a general regime.
10. A court may issue an instruction to the body which executes punishment, when dealing with a given convicted minor, to take into account certain characteristics of his personality.
Footnote. Article 79 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 21.12.2004 No. 363; dated 09.12.2004 No. 10; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 80. Sentencing Punishment upon a Minor

1. When imposing a sentence upon a minor, aside from circumstances stipulated by Article 52 of this Code, his personal and educational circumstances shall be taken into consideration, along with the level of his mental development, and other special characteristics of his personality, as well as any influence upon him of persons older than him.
2. The age of a minor shall be taken into consideration as a mitigating circumstance together with other mitigating and aggravating circumstances.

Article 81. Release of Minors from a Criminal Responsibility and a Punishment

1. A minor who committed a crime of a lesser gravity or committed a crime of a medium gravity for the first time may be released by the court from criminal responsibility if it is established that his correction is possible without criminal prosecution. In this case, he may have to comply with compulsory measures of educational influence stipulated by Article 82 of this Code.
2. A minor convicted of a crime of a lesser or medium gravity for the first time may be released by the court from the punishment if it is recognized that his correction can be achieved by application of compulsory measures of educational influence stipulated by Article 82 of this Code.
3. A minor convicted of a grave crime not associated with causing death or serious harm to human health for the first time may be released by the court from the punishment in cases stipulated by the third part of Article 67 of this Code.
Footnote. Article 81 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 82. Compulsory Measures of Educational Character

1. A court may impose upon a minor the following compulsory measures of educational character:
a) Warning;
b) Transfer under supervision of parents or persons substituting for them, or the supervision of a specialist state body;
c) Imposition of an obligation to make amends for the damage inflicted;
d) Restriction of leisure and imposition of other requirements on the behavior of a minor;
e) Placement in a special educational institution;
f) Imposition of obligations to offer an apology to the victim.
2. Several compulsory measures of an educational character may be imposed upon a minor simultaneously.
Footnote. Article 82 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 83. The Content and terms of Compulsory Measures of Educational Character

Footnote. Title of Article 83 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).
1. A warning shall consist of an explanation to a minor of the damage inflicted by his offence, and the consequences of repeated commission of crimes stipulated by this Code.
2. Transfer under supervision shall consist of the imposition upon parents or persons substituting for them, or upon a specialized state body, of an obligation to have an educational influence on a minor and supervision of his behavior.
3. An obligation to make up for the inflicted damage shall be imposed subject to the property status of a given minor and his possession of the relevant work skills.
4. Restriction of leisure and establishment of special requirements upon the behavior of a minor may include a prohibition on visiting certain places, on the use of certain forms of leisure, including those associated with operating a mechanical transportation vehicle, as well as a restriction on staying outside the home after a certain time of day, and exit to other locations without the permission of the specialized state body. A minor may also be subject to requirement to return to an educational institution, to continue or finish education, or to find a job with the help of the specialized state body. This list is not comprehensive.
5. Placement in a special educational institution for a period between six months and up to two years may be imposed by a court upon a minor who committed a deliberate crime of medium gravity or a grave crime. Staying in the said institutions may be terminated ahead of time due to the reaching by a person of the age of majority, as well as if, on the basis of a report from the specialized state body providing the correction, a court comes to the conclusion that a given minor does not need the application of this measure for his rehabilitation.
6. Extension of the stay in a special educational institution for minors after the expiration of a period stipulated by the fifth part of this Article shall be permitted only if it is necessary for a given minor to complete secondary education or professional training, but not longer than until he reaches the age of majority.
7. The procedure and conditions of staying of minors in special educational institutions shall be defined by the legislation of the Republic of Kazakhstan.
8. A minor shall give his personal apology to the victim for inflicting harm.
9. The period of compulsory measures of educational character stipulated by paragraphs b) and d) of the first part of Article 82 of this Code shall be imposed for a period of six months up to one year for commission of a crime of lesser gravity, from one year up to two years - for commission of a crime of medium gravity and from two up to three years - for commission of a grave crime.
10. In the event of the minor’s systematic failure to fulfill compulsory measures of educational character, the measure, upon the petition of the specialized state body, shall be cancelled by a court and the material shall be sent to criminal prosecutors unless the expiration of the limitation period established by the first part of Article 69 of this Code applies.
Footnote. Article 83 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 84. Release on Parole of Minors from Serving Punishment

Release on parole may be granted to persons sentenced to deprivation of liberty, limitation of liberty or corrective labor for the commission of a crime at a minor age after having served the following:
a) Not less than one fourth of the term of punishment imposed by a court for a crime of lesser or medium gravity;
b) Not less than one third of the term of punishment imposed by a court for a grave crime;
c) Not less than half of the term imposed by a court for an especially grave crime not connected with the making an attempt on the life of a human;
d) Not less than two thirds of the punishment imposed by the court for an especially grave crime relating to an attempt on a person’s life.
Footnote. Article 84 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 85. Limitation Periods

In case of exemption of minors from criminal liability or endurance of punishment, limitation periods stipulated by Articles 69 and 75 of this Code shall be reduced by half.

Article 86. Period of Exculpation of a Conviction

For persons having committed a crime before reaching the age of eighteen, the periods of exculpation of a conviction stipulated by Article 77 of this Code shall be reduced, and shall be equal respectively to the following:
a) four months after the endurance of more lenients of punishment than deprivation of liberty;
b) one year after the endurance of deprivation of liberty for a crime of lesser or medium gravity;
c) three years after the endurance of deprivation of liberty for a grave or especially grave crime.

Article 87. Application of the Provisions of the This Section to Persons Aged from Eighteen to Twenty One Years

Footnote. Title of Article 87 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).
In exceptional cases, subject to the nature of a committed offence and the personality of a convict, a court may apply the provisions of this section to persons having committed a crime at an age from eighteen to twenty one years, except placing them in a special educational institution.
Footnote. Article 87 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Section VII. Compulsory Measures of Medical Character

Article 88. The Grounds for Applying Compulsory Measures of Medical Character

1. Compulsory measures of medical character may be imposed by a court on the following persons:
a) Those who in a state of insanity committed offences stipulated by the articles of the Special Part of this Code;
b) Those who after the commission of a crime, developed a mental disorder which made it impossible to sentence them or for them to endure punishment;
c) Those who committed a crime and suffer from mental disorders, but have not been found to be insane;
d) Those who committed a crime and are recognized as needing treatment for alcoholism or drug addiction, or addiction to toxic chemicals.
2. For persons indicated in the first part of this Article, compulsory measures of a medical character shall be imposed only in cases in which mental disorders are associated with a possibility of causing by those persons other considerable damage, or to be a danger to themselves or other persons.
3. The procedure for execution of compulsory measures of a medical nature shall be defined by the Criminal Executor Code and the legislation of the Republic of Kazakhstan on health protection.
4. In relation to the persons indicated in the first part of this Article and who do not present a danger in their mental state, a court may transfer necessary materials to health protection bodies for resolving the issue of treatment of those persons, or their transfer to psycho-neurological institutions, through the procedure stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan on health protection.
Footnote. Article 88 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 89. The Rationale for Applying Compulsory Measures of a Medical Character

Treatment of persons indicated in the first part of Article 88 of this Code, or improvement of their mental state, is the rationale behind the application of compulsory measures of a medical character, as well as the prevention of the commission by them of further offences stipulated by the articles of the Special Part of the this Code.

Article 90.s of Compulsory Measures of Medical Character

1. A court may establish the followings of compulsory measures of medical character:
a) Outpatient compulsory observation and treatment by a psychiatrist;
b) Compulsory treatment in a psychiatric inpatient hospital of a general;
c) Compulsory treatment in a psychiatric inpatient hospital of a specialized;
d) Compulsory treatment in a psychiatric inpatient hospital of a specialized with intensive observation.
2. For persons convicted for crimes committed in a state of sanity, but who need treatment of alcoholism, drug addiction (addition to toxic chemicals), or treatment of mental disorders not excluding sanity, a court, along with punishment, may establish compulsory measures of a medical charactering the form of outpatient compulsory observation and treatment by a psychiatrist.

Article 91. Outpatient Compulsory Observation and Treatment by a Psychiatrist

Outpatient compulsory observation and treatment by a psychiatrist may be imposed upon the existence of the grounds stipulated by Article 88 of this Code, if a person due to his mental state, does not need placement in an inpatient psychiatric hospital.

Article 92. Compulsory Treatment in an Inpatient Psychiatric Hospital

1. Compulsory treatment in an inpatient psychiatric hospital may be imposed upon the existence of the grounds stipulated by Article 88 of this Code, if the nature of a person's mental disorder requires such conditions of treatment, care, maintenance, and observation, which may be carried out only in an inpatient psychiatric hospital.
2. Compulsory treatment in an inpatient psychiatric hospital of a general may be imposed upon a person who, due to his mental state, and the nature of the committed offence which was dangerous to society, needs inpatient hospital treatment and observation, but does not need intensive observation.
3. Compulsory treatment in an inpatient psychiatric hospital of a specialized may be imposed upon a person who, due to his mental state and the nature of the committed offence which was dangerous to society, needs permanent observation.
4. Compulsory treatment in an inpatient psychiatric hospital of a specialized with intensive observation may be imposed upon a person who, due to his mental state and the character of the committed offence which was dangerous to society, presents a special danger to himself or other persons, and requires permanent and intensive observation.

Article 93. Extension, Change, and Termination of the Application of Compulsory Measures of Medical Character

1. Extension, change, or termination of the application of compulsory measures of medical character shall be carried out by a court, pursuant to a proposal from the administration of a given institution carrying out compulsory treatment, on the basis of a report of a commission of psychiatrists.
2. A person upon whom a compulsory measure of medical character is imposed shall be subject to assessment by a commission of psychiatrists not less frequently than once every six months in order to decide on whether there are grounds to submit a proposal to a court to terminate or change of such a measure. In the absence of any grounds for the termination of the application, or the changing of a compulsory measure of medical character, the administration of a given institution carrying out compulsory treatment shall submit to a court a report on the extension of compulsory treatment. The first extension of compulsory treatment may be carried out upon the expiration of six months from the moment of the beginning of treatment, and a subsequent extension of compulsory treatment shall be carried out annually.
3. Changing or terminating a compulsory measure of a medical nature shall be carried out by a court in case there is such a change in the mental state of a given person, that the need no longer exists to apply the earlier imposed measure, or the need arises from the application of another compulsory measure of medical character.
4. In case of termination of the application of compulsory treatment in an inpatient psychiatric hospital, a court may transfer the necessary materials with regard to a person who was undergoing compulsory treatment to the health protection bodies in order to decide the issue of his treatment or transfer to a psycho-neurological institution in accordance with the procedure stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan on health protection.
Footnote. Article 93 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 94. Sentencing after the Application of Compulsory Measures of Medical Character

1. A person who, after the commission of a crime or during the serving of punishment, fell ill with a mental disorder which deprived him of the capability to be aware of his actions or to control them, may be sentenced by a court after the end of his treatment if the limitation periods did not expire, or if there are no grounds for him to be exempt from criminal liability and punishment.
2. In case a person who fell ill with a mental disorder recovers after the commission of a crime, when sentencing him or resuming the running of the sentence, the time during which compulsory treatment in an inpatient psychiatric hospital was applied to a given person shall be offset from the term of punishment on the basis of one day of staying in an inpatient psychiatric hospital for one day of deprivation of liberty.

Article 95. Compulsory Measures of Medical Character Combined with the Endurance of Punishment

1. In cases stipulated by paragraph c) of the first part of Article 88 of the Code, compulsory measures of medical character shall take place in the place of imprisonment, and with regard to those sentenced to others of punishment, in the institutions of the health protection bodies which render outpatient psychiatric assistance.
1-1. In cases stipulated by paragraph c) of the first part of Article 88 of the Code, compulsory measures of medical character shall take place in the place of imprisonment, and in relation to those sentenced to others of punishment, in the institutions of the health protection bodies.
2. In case of a change in the mental state of a convict which requires inpatient treatment, the placement of a given convict to an inpatient psychiatric hospital or other medical institution shall be carried out through the procedure and on the bases stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan on health protection.
3. The time spent in said institutions shall be offset from the term of punishment. In case it is unnecessary to further treat a convict in said institutions, release from them shall be carried out in accordance with the procedure stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan on health protection.
4. Termination of the application of a compulsory measure of medical character combined with the endurance of punishment shall be carried out by a court, pursuant to a proposal from the body executing punishment, on the basis of a report from a commission of psychiatrists.
Footnote. Article 95 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

SPECIAL PART

Chapter 1. Offences against the person

Article 96. Murder

1. Murder, as the illegal intentional homicide of a person is punishable by deprivation of liberty for a period from 6 up to15 years.
2. Murder:
?) of 2 or more persons;
b) of a person or his relatives in the course of that person’s employment or the performance of a professional or a social duty;
c) of a person who known to the convict was in a vulnerable state of mind, equally inherent with kidnapping;
d) of a woman who known to the convict was pregnant;
e) committed with particular cruelty;
f) committed in a manner, endangering the lives of many people;
g) committed by a group of persons, a group of persons who conspired together or by an organized group;
h) committed with mercenary motives, equally with assassination either connected with a robbery with extreme violence, blackmailing offences or banditry;
i) committed with hooligan motives;
m) committed with a purpose to conceal another crime or in order to appease the commitment, equally connected with rape or sexual harassment;
n) with a motive of a social, national, racial, religious hatred, either evil will, or with blood vengeance;
o) committed with a purpose to use organs or tissues of an injured person;
p) committed more than once;
q) against a minor,
is punished by the deprivation of liberty for a period from 10 to 20 years with confiscation of property or without it, or with life imprisonment, with confiscation of property or without it.
Footnote. Article 96 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 10.07.2009 No. 175-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010); dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 97. The Killing by a mother of her newborn child

The Killing by a mother of her newborn child both during the childbirth and during the subsequent period, committed in the circumstances of a psycho-traumatic situation or in a state of a mental insanity, not excluding criminal sanity is punished with the restraint of liberty for a period up to 4 years or with the deprivation of liberty for the same period of time.

Article 98. Crime of Passion

1. Murder committed in a state of a strong sudden mental disturbance (temporary insanity), caused by an act of force, mockery, either by a great insult or other malpractice and immoral actions (omissions) of an injured person, equally lasting psycho-traumatic situation, as a result of the systematic, illegal and immoral behavior of an injured person is punished with the restraint of liberty for a period of 3 years or with the deprivation of liberty for a period of 3 years.
2. Mass-killing of two or more persons, committed in the circumstances specified in the first part of the present article is punished with the deprivation of liberty for a period up to 5 years.
Footnote. Article 98 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 99. Homicide as a result of exceeding limits of necessary Self-Defense

Homicide as a result of exceeding limits of necessary self-defense is punished with the restraint of liberty for a period of 2 years or with the deprivation of liberty for the same period of time.

Article 100. Homicide committed in excess of the measures needed for the Detention of a Person who has committed a Crime

Homicide committed as a result of exceeding the measures needed for the detention of a person who has committed a crime is punished with the restraint of liberty for a period up to 3 years or with the deprivation of liberty for the same period of time.

Article 101. Causing Death by Negligence

Causing death by negligence:
1. Is punished with the restraint of liberty for a period of 3 years or with the deprivation of liberty for the same period of time.
2. Causing death by Negligence to 2 or more persons is punished with the restraint of liberty for a period up to 5 years or with the deprivation of liberty for the same period of time.

Article 102. The Incitement to Suicide

1. Incitement to Suicide or an attempt to commit suicide by means of intimidation, abusive treatment or a systematic abasement of human dignity of an injured person is punished with the restraint of liberty for a period up to 3 years or with the deprivation of liberty for the same period of time
2. The same deed committed with regard to a person, who was either in material or other dependence on a guilty party is punished with the restraint of liberty for a period up to 5 years or with the deprivation of liberty for the same period of time

Article 103. Deliberate Infliction of serious harm to health

1. A deliberate infliction of serious harm to health, dangerous for the life of a person that results in a loss of vision, speech, sense of hearing, any other organs or the functional loss of an organ, or causing indelible facial disfiguration, other bodily injury, dangerous for a life or causing an impairment of health, connected with the considerable persistent loss of general occupational capacity of no less than one third or consciously committed by a liable person’s total loss of occupational capacity, or an interruption of pregnancy, mental insanity, drug-addiction or toxic mania is punished with the restraint of liberty for a period from 3 up to 7 years or with the deprivation of liberty for the same period of time
2. If the same offence is committed:
a) in relation to 2 or more persons;
b) in relation to a person or his relatives owing to the implementation of that person’s employment activity or the performance of professional or a social duty;
c) in relation to a person in a helpless state known to a liable party, equally applicable to kidnapping or hostage taking;
d) with a particular cruelty;
e) by a group of persons with pre-planning or by an organized group;
f) in terms of a hire;
g) with hooligan motives;
h) with a motive of a social, national, racial, religious hatred, either evil will, or with blood vengeance;
i) with an intention to use organs or tissues of an injured person;
j) more than once;
k) on a minor,
it is punished with the deprivation of liberty for a period from 4 up to 8 years.
3. The offences stipulated by the first and second parts of the present article, negligently causing death of an injured person are punished with the deprivation of liberty for a period from 5 up to 10 years.
Footnote. Article 103 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010); dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 104. An Intended infliction of medium gravity harm to health

1 Intentional infliction of medium gravity harm to health specified in article 103 of this Code that is not dangerous to the life of a person without entailing consequences, but caused a lasting impairment of health or considerable persistent loss of general occupational capacity of no less than one third, is punished with the restraint of liberty for a period up to 3 years or with the deprivation of liberty for a period up to 2 years.
2. If the same offence is committed:
a) against 2 or more persons;
b) against a person or his relatives in the course of that person’s employment activity or the performance of professional or a social duty;
c) with particular cruelty, against a person who, known to the guilty party, was in a vulnerable mental state;
d) by an organized group;
e) with hooligan motives;
f) with a motive of a social, national, racial, religious hatred, either evil will, or with blood vengeance;
g) more than once;
h) against a minor is punishable with the restraint of liberty for a period up to 3 years or with the deprivation of liberty for the same period of time.
Footnote. Article 104 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010); dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 105. An Intended infliction of light gravity harm to health

Footnote. Article 105 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 106. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10

Article 107. Torture

1. Infliction of physical and mental suffering by means of systematic harassment or other violent actions, if it didn’t entail consequences stipulated by the articles 103 and 104 of this Code, is punishable by a fine ranging from 50 to 100 monthly calculation indices or with the restraint of liberty for a period up to 2 years, or with corrective labor for a period up to 2 years, or with deprivation of liberty for the same period of time.
2. If the same offence is committed:
a) against a juvenile person or a person who, known to the guilty party, was in a vulnerable mental state, or who was either in material or other dependence on the liable party, equal to a person kidnapped or taken hostage;
b) against 2 or more persons;
c) against a woman who known to the guilty party was pregnant;
d) with investigative torture;
e) in terms of a hire;
f) with a motive of a social, national, racial, religious hatred, either evil will, or with blood vengeance is punishable with restraint of liberty for a period of 5 years or with deprivation of liberty for a period from 3 up to 7 years.
Footnote. Article 107 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 108. The Infliction of harm to health in the heat of passion

A deliberate infliction of serious harm to health, committed in a state of strong sudden mental disturbance (temporary insanity), provoked by violence, mockery, by a great insult or other malpractice and immoral actions (or omissions) of an injured person, equally lasting psycho-traumatic situation, emerged as a result of the Illegal and immoral behavior of an injured person is punishable by a fine ranging from 100 to 200 monthly calculation indices or, or with the corrective labor for a period of up to 2 years, or with the restraint of liberty for a period up to 2 years.
Footnote. Article 108 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; as amended by the Law dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 109. The Infliction of serious harm to health when exceeding the limits of necessary defense

The Infliction of serious harm to health when exceeding the limits of necessary defense is punished with the deprivation of liberty for a period up to 1 year or with the deprivation of liberty for the same period of time.

Article 110. The Infliction of serious harm to health when detaining a person who has committed a crime

The infliction of serious harm to health when detaining a person, who has committed a crime, is punishable with the restriction of liberty for a period up to 2 years or with the deprivation of liberty for the same period of time.

Article 111.Incautious infliction of harm to health

1. Incautious Infliction of harm to health is punishable by a fine ranging from 100 to 200 monthly calculation indices, or by community service for a period from 180 to 240 hours, or with the restraint of liberty for a period up to 2 years.
2. Incautious infliction of harm to health to 2 or more persons is punishable with the restraint of liberty for a period up to 4 years or with the deprivation of liberty for a period up to 2 years.
3. (Is excluded)
4. Incautious infliction of medium gravity harm to health to 2 or more persons is punishable by a fine ranging from 50 to 200 monthly calculation indices, or by community service for a period from 100 to 200 hours, or with the restraint of liberty for a period up to 2 years.
Footnote. Article 111 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 09.12.2004 No. 10; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 112. Threats

Threats to kill or inflict serious harm to health, or another grave violence against a person or to damage property by arson, explosion, or by any other dangerous method giving reasonable grounds to fear that this threat would be carried out, is punishable by a fine ranging from 100 to 200 monthly calculation indices or with the restraint of liberty for a period up to 2 years.
Footnote. Article 112 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 113. To force another to remove or the illegal removal of human organs and tissue

1. To force another to remove or the illegal removal of human organs and tissue for transplantation or any other use, and equally a commission on the illegal transactions relating to human organs and tissue are punishable by deprivation of liberty for a period up to 5 years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific profession for a period up to 3 years or without it.
2. The same offences, if committed:
a) against a person who the guilty party knew was in a vulnerable state;
b) against a minor;
c) against 2 or more persons;
d) by a group of persons with pre-planning or an organized group;
e) more than once;
f) with the use of weapons or items used as weapons;
g) in relation to a woman who the guilty party knew was pregnant;
h) by false pretenses or abuse of trust;
i) exploiting his official position;
j) exploiting the material or other dependence of an injured person are punished with the deprivation of liberty for a period from five to seven years, with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
3. The offences specified in the first or the second parts of the present article which as a result of negligence caused death of an injured person or other grave consequences are punished with the deprivation of liberty for a period from seven to ten years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
Footnote. Article 113 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated March 2, 2006 No. 131.

Article 114. Poor performance of professional duties by medical and pharmaceutical workers

1. Poor performance of professional duties by medical and pharmaceutical workers as a consequence of negligent and unconscientiously attitude to it, if that action resulted in infliction of medium gravity harm to a person’s health is punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices or with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
2. The same offence, that resulted in the infliction of serious harm to health is punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices or with the restraint of liberty for a period up to two years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
3. The offences specified by the first or the second parts of the present article, committed by an office holder are punished by a fine ranging from three hundred to one thousand monthly calculation indices or with the restraint of liberty for a period up to three years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
4. The offences specified by the first or the second parts of the present article that resulted in death of a person are punished with the restraint of liberty for a period up to two years with the deprivation of liberty for the same period of time with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
5. The Offences specified by the fourth part of the present article, committed by an office holder are punished with the restraint of liberty for a period up to three years or with the deprivation of liberty for the same period of time with a fine ranging from fifty to two hundred monthly calculation indices with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
Footnote. Article 114 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 07.07.2006 No. 171 (the order of enforcement see Art. 2); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 114-1. Breach of order of clinical experimentation and application of methods and preventive means, diagnostics, treatment and medical rehabilitation

Footnote. Title of Article 114-1 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.07.2009 No. 186-IV.
1. Breach of order of clinical experimentation and application of methods and preventive means, diagnostics, treatment and medical rehabilitation by a medical worker is punished by a fine ranging from three hundred to one thousand monthly calculation indices or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period of time with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
2. The same offence, committed by an office holder is punished with a restraint of liberty for a period up to three years or with the deprivation of liberty for the same period with a fine ranging from fifty to two hundred monthly calculation indices with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
Footnote. The Chapter is supplemented by Article 114-1 by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 07.07.2006 No. 171 (the order of enforcement see Art. 2); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 16.07.2009 No. 186-IV; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 115. Infection with venereal diseases

Infection of another person with a venereal disease that resulted in grave consequences or infection of two or more persons or an obviously juvenile by a person that knew he had the disease are punished by a fine ranging from five hundred to one thousand monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a term of up to two years.
Footnote. Article 115 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 116. Infection with Human Immunodeficiency Virus (HIV/AIDS)

1. Putting another person in danger of infection with HIV/AIDS by a person who knew that he himself had such disease is punishable by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices or with deprivation of liberty for a period of up to three years.
2. Infection of another person with HIV/AIDS by a person that knew that he had such disease is punishable with deprivation of liberty for a period up to five years.
3. The offence, specified by the second part of the present Article, committed with regard to two or more persons, or with regard to an obviously minor is punishable by deprivation of liberty for a term of four to eight years.
4. Infection of another person with HIV/AIDS as a consequence of improper discharge of his professional duties by a medical worker or by a worker of domestic services organization or other public services shall be punishable by deprivation of liberty for a period of up to five years with deprivation of the right to hold specific offices or engage in specific activities for a period of up to three years.
Footnote. Article 116 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 117. Illegal Performance of an Abortion

1. Performance of abortions by a person who lacks higher medical education of an appropriate specialization shall be punishable by a fine in the amount of up to five hundred monthly calculation indices or by corrective labor for a term of up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. Illegal performance of an abortion by a person, that has a higher medical education in the appropriate field is punishable by a fine in the amount up to five hundred monthly calculation indices or by corrective labor for a period of up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period with the deprivation of the right to hold specified offices or to engage in specified activities for a period of up to three years.
3. Performance of an abortion by a person lacking higher medical education in the appropriate field or illegal performance of an abortion by a person, that has higher medical education in the appropriate field, committed repeatedly is punishable by deprivation of liberty for a term of up to three years or with the deprivation of liberty for the same period with a possible deprivation of the right to hold specified offices or to engage in specified activities for the same term.
4. Illegal performance of an abortion that resulted in death or serious injuries is punishable with the deprivation of liberty for a term of up to seven years with a possible deprivation of the right to hold specific offices or to engage in specific activities for a term of up to three years.
Footnote. Article 117 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article118. Failure to Render Aid to a Sick Person

1. Failure to render aid to a sick person without valid reasons, by a person who is duty-bound to render it in keeping with the law or with special rules, if this has entailed by negligence the infliction of injury of average gravity to the health of the sick person, shall be punishable by a fine in the amount of fifty to one hundred monthly calculation indices or with corrective labor for a term of up to one year, or with a deprivation of liberty for a term up to three years with a possible deprivation of the right to hold specific offices or to engage in specific activities.
2. The same act, if it has involved, through negligence, the death of the sick person or the infliction of grave injury to his health, shall be punishable by the restraint of liberty for a period of up to five years or with deprivation of liberty for the same period with deprivation of the right deprivation of the right to hold specific offices or to engage in specific activities for a term of up to three years.
Footnote. Article118 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 119. Abandoning to Danger

1. Deliberate abandoning without aid of person who is in a state of danger to human life or health, and who is deprived of the possibility of taking measures towards self-preservation because of his young age, old age, sickness, or in consequence of his helplessness, in cases where the convicted person had the possibility of rendering aid to this person and was obliged to take care of him, or who has put him in the state of danger to life and health, shall be punishable by a fine in the amount of fifty to one hundred monthly calculation indices or with compulsory community service for a term of one hundred to one hundred and eighty hours, or corrective labor for a term of up to one year, or with the restraint of liberty for a period of up to one year.
2. The same offence that negligence resulted in death of a person, abandoned without assistance, or other grave consequences shall be punishable by a fine ranging from five hundred to one thousand monthly calculation indices or with the restraint of freedom for a period up to three years, or with the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. Article 119 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 120. Rape

1. Rape, that is an act of sexual intercourse by means of violence, threats or taking advantage of the state of helplessness of a female victim, shall be punished by deprivation of liberty for a term of three to five years.
a) committed by a group of persons, a group of persons under a preliminary conspiracy, or an organized group;
b) connected with the threat of murder or the infliction of grave injury, or committed with especial cruelty towards the victim or to other persons;
c) entailing the infection of the victim with a venereal decease;
d) committed repeatedly
shall be punished with deprivation of liberty for a term of five to ten years.
3. Rape:
a) entailing, by negligence, the death of the victim;
b) entailing, by negligence, the infliction of grave injury to the victim, the infection of the victim with HIV, or other grave consequences;
c) of a victim who is obviously juvenile;
d) committed in the circumstances of public disaster or during of mass disorders;
e) committed with regard to a minor by a parent, teacher or another person, who is responsible for his upbringing by law, shall be punishable by deprivation of liberty for a term of eight to 15 years, and in cases, specified by item d), from eight to fifteen years with deprivation of the right to hold specific offices or to engage in specific activities for a term of ten to twenty years.
4. The Acts, specified by the first, second or third parts of the present article, if they have been committed with regard to an injured person who obviously has not attained 14 years of age are punished with deprivation of liberty for a term of fifteen to twenty years with a possible deprivation of the right to hold specific offices or to engage in specific activities for a term of ten to twenty years.
Footnote. Article 120 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 121. Violent Sexual Actions

1. Pederasty, lesbianism, or any other sexual actions with the use of violence or with the threat of its use against the victim or against other persons, or taking advantage of the helpless condition of the victim, shall be punishable by deprivation of liberty for a term of three to five years.
2. The same acts
?) committed by a group of persons, a group of persons under a preliminary conspiracy, or an organized group;
b) connected with the threat of murder or the infliction of grave injury, or committed with especial cruelty towards the victim or to other persons;
c) entailing the infection of the victim with a venereal decease;
d) committed repeatedly
shall be punished with deprivation of liberty for a term of five to ten years.
3. The acts specified by the first or second parts of the present article
a) entailing, by negligence, the death of the victim;
b) entailing, by negligence, the infliction of grave injury to the victim, the infection of the victim with HIV, or other grave consequences;
c) of a victim who is obviously juvenile;
d) committed with regard to a minor by a parent, teacher or another person, who is responsible for his upbringing by law,
shall be punishable by deprivation of liberty for a term of eight to 15 years, and in cases, specified by item d), from eight to fifteen years with a possible deprivation of the right to hold specific offices or to engage in specific activities for a term of ten to twenty years.
4. The Acts, specified by the first, second or third parts of the present article, if they have been committed with regard to an injured person who obviously has not attained 14 years of age are punished with deprivation of liberty for a term of fifteen to twenty years with a possible deprivation of the right to hold specific offices or to engage in specific activities for a term of ten to twenty years.
Footnote. Article 121 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 122. Sexual Relations or Other Sexual Actions with a Person Who Has Not Attained 16 Years of Age

1. Sexual relations, pederasty, or lesbianism, committed with a person who obviously has not attained 16 years of age, shall be punishable by restraint of liberty for a term of up to three years or by deprivation of liberty for a term of up to five years.
2. The same acts committed with a person who has not attained 16 years of age by a parent, teacher or another person, who is responsible for his upbringing by law shall be punishable by deprivation of liberty for a term of five to seven years with deprivation of the right to hold specific offices or to engage in specific activities for a term of ten to twenty years.
3. The acts, specified by the first or second parts of the present article, committed repeatedly are punishable with deprivation of liberty for a term of seven to ten years with a possible deprivation of the right to hold specific offices or to engage in specific activities for a term of ten to twenty years.
Footnote. Article122 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 123. Coercion to sexual intercourse, pederasty, lesbianism or other sexual actions

Coercion to sexual intercourse, pederasty, lesbianism or other sexual actions by means of blackmail, threat of destruction, damage, or taking of property, or with the advantage of material or any other dependence of the victim, shall be punishable by a fine in the amount of two hundred to five hundred monthly calculation indices or with corrective labor for a term of up to two years, or with the restraint of liberty for a term of up to two years, or with the deprivation of liberty for the same term.
Footnote. Article 123 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 124. Corruption of minors

1. Commission of sexual abuse without use of force of a person who obviously has not attained 14 years of age,
shall be punishable by restraint of liberty for a term of up to four years or by deprivation of liberty for a term of three to five years.
2. The same acts committed with a person who has not attained 14 years of age by a parent, teacher or another person, who is responsible for his upbringing by law
shall be punishable by deprivation of liberty for a term of five to seven years with deprivation of the right to hold specific offices or to engage in specific activities for a term of ten to twenty years.
3. The acts, specified by the first or second parts of the present article, committed repeatedly
are punishable with deprivation of liberty for a term of seven to nine years with a possible deprivation of the right to hold specific offices or to engage in specific activities for a term of ten to twenty years.
Footnote. Article 124 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 125. Kidnapping

1. Kidnapping shall be punishable by deprivation of liberty for a term of four to seven years.
2. The same act committed:
a) by a group of persons under a preliminary conspiracy;
b) repeatedly;
c) with the use of violence with danger for human life and health, or a threat to apply such violence;
d) with the use of weapons or objects used as weapons;
e) against an obvious minor;
f) against a woman who is in a state of pregnancy, which is evident to the convicted person;
g) against two or more persons;
h) out of mercenary motives,
shall be punishable by deprivation of liberty for a term of seven to twelve years with or without confiscation of property.
3. The actions stipulated by the first and second parts of this Article, if they:
a) have been committed by an organized group;
b) have been committed with the purpose of exploitation of the kidnapped person;
c) have entailed by negligence the death of the victim or any other grave consequences
are punishable with deprivation of liberty for a term of ten to fifteen years with or without confiscation of property.
Notes.
1. A person who has set free the kidnapped person voluntarily shall be released from criminal responsibility, unless his actions contain a different corpus delicti.
2. Under exploitation of a person mentioned in this article and in articles 126, 128, 133 of this Code is understood the use of hard labor, coercion into prostitution or other activities with a purpose of appropriation of his profits as well as exercising authority of a proprietor with regard to a person, who cannot refuse to work or perform services due to reasons beyond his control.
Footnote. Article 125 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated March 2, 2006 No. 131.

Article 126. Illegal Deprivation of Liberty

1. Illegal deprivation of a person's liberty, which is not related to his abduction, shall be punishable by restraint of liberty for a term of up to three years, or by deprivation of liberty for the same period.
2. The same act committed:
a) by a group of persons under a preliminary conspiracy;
b) repeatedly;
c) with the use of violence with danger for human life and health;
d) with the use of weapons or objects used as weapons;
e) against an obvious minor;
f) against a woman who is in a state of pregnancy, which is evident to the convicted person;
g) against two or more persons;
h) out of mercenary motives,
i) taking advantage of material or another dependence of the victim
shall be punishable by deprivation of liberty for a term of up to five years with or without confiscation of property.
3. The actions stipulated by the first and second parts of this Article, if they:
a) have been committed by an organized group;
b) have been committed with the purpose of exploitation of the person deprived of liberty;
c) have entailed by negligence the death of the victim or any other grave consequences
are punishable with deprivation of liberty for a term of five to ten years with or without confiscation of property.
Footnote. Article 126 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 02.03.2006 No. 131; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 127. Illegal Placement in a Mental Hospital

1. Illegal placement of a person in a mental hospital or illegal retention there shall be punishable by restraint of liberty for a term of up to three years or with deprivation of liberty for the same term.
2. The same act,
a) if it has been committed with mercenary motives;
b) if it has been committed by a person using his official position;
c) if it has entailed by negligence the death of the victim, or any other serious consequences
is punishable with deprivation of liberty for a term of three to seven years with or without deprivation of the right to hold specific offices or to engage in specific activities for a term of up to three years.
Footnote. Article 127 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 128. Human Trafficking

1. Human trafficking is purchase and sale, recruitment, conveyance, transfer, concealment or reception or other actions in respect of persons for the purpose of exploitation.
It is punishable with deprivation of liberty for a term of up to five years with or without confiscation.
2. The same act committed:
a) by a group of persons under a preliminary conspiracy;
b) repeatedly;
c) with the use of violence with danger for human life and health or the threat of its use;
d) with the use of weapons or objects used as weapons;
e) against a woman who is in a state of pregnancy, which is evident to the convicted person
f) against two or more persons;
g) for the purposes of unlawful removal of a person’s tissues or organs for transplantation or other purposes;
h) by means of fraud or breach of trust;
i) by a person using his official position;
j) by taking advantage of a material or another dependence of a person on the offender
is punishable with deprivation of liberty for a period of five to seven years with or without confiscation of property.
3. The acts, specified by the first or second parts of the present article, committed with the purpose of export of persons outside the Republic of Kazakhstan or import of persons into the Republic of Kazakhstan or transit from one foreign state to another through the territory of the Republic of Kazakhstan as well as export of persons outside the Republic of Kazakhstan or import of persons into the Republic of Kazakhstan or transit from one foreign state to another through the territory of the Republic of Kazakhstan for the purpose of committing such acts
are punishable by deprivation of liberty for a period of seven to ten years with or without confiscation of property.
4. The acts specified by the first, second, or the third parts of the present article, if they:
a) have been committed by an organized group;
b) have entailed by negligence the death of the victim, or any other serious consequences
are punishable with deprivation of liberty for a term of seven to fifteen years with confiscation of property.
Footnote. Article 128 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated March 2, 2006 No. 131.

Article 129. Slander

1. Slander, that is spreading of deliberately falsified information that denigrates the honour and dignity of another person or undermines his reputation, shall be punishable by a fine in the amount of one hundred to two hundred monthly calculation indices, or by community service for a term of 120 to 180 hours, or by corrective labor for a term of up to one year, or by corrective labor for a term of up to one year.
2. Slander contained in a public speech or in a publicly demonstrated production or mass-media, shall be punishable by a fine in the amount of 200 to 500 monthly calculation indices, or community service for a period of one 180 to 240 hours, or by corrective labor for a term of one to two years, or by restriction of liberty for a term of up to two years.
3. Slander accusing a person of committing a corruption, grave or especially grave crime shall be punishable by restraint of liberty for a term of up to three years, or by deprivation of liberty for the same period.
Footnote. Article 129 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 25.09.2003 No. 484; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 130. Insult

1. Insult, that is the denigration of the honour and dignity of another person, expressed in indecent form,
shall be punishable by a fine in the amount of up to one hundred monthly calculation indices, or by community service for a term of up to one hundred and twenty hours, or with corrective labor for a term of up to six months.
2. Insult contained in a public speech, in a publicly demonstrated production, or in mass media,
shall be punishable by a fine in the amount of one hundred to four hundred monthly calculation indices or by community service for a term of up to one hundred and eighty hours, or by corrective labor for a term of up to one year, or with the restraint of freedom for the same period.
Footnote. Article 130 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 2. Crimes Against the Family and Minors

Article 131. Inducing of a Minor to engage in Criminal Activities

1. Inducing of a Minor to engage in a criminal activity by a person, who has attained 18 years of age, shall be punishable by deprivation of liberty for a term of up to five years.
2. The same act committed by a parent, teacher, or any other person charged by law with bringing up a minor, shall be punishable by deprivation of liberty for a term of up to six years, with or without deprivation of the right to hold specified offices or to engage in specified activities for a term of up to three years.
3. Acts provided for by the first or second part of this Article, and committed with the use of violence or with the threat of its use, shall be punishable by deprivation of liberty for a term of two to seven years.
4. Acts stipulated by the first, second or third parts of this Article, and connected with the involvement of a minor in a criminal group or in the commission of grave or especially grave crimes, shall be punishable by deprivation of liberty for a term of five to eight years.
5. Acts, specified by the first, second, third or the fourth parts of the present article, connected with inducing of a minor to engage in criminal activities of an organized group, criminal community (criminal organization) are punished by deprivation of liberty for a term of eight to fifteen years with confiscation of property.
Footnote. Article 131 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 132. Inducing of a Minor to Engage in the Commission of Antisocial Actions

1. Inducing of a minor to engage in the systematic use of alcoholic drinks or stupefying substances, in prostitution, vagrancy, or alms gathering shall be punishable by community service for a period of one hundred and eighty to two hundred and forty hours, or by corrective labor for a term of one to two years, or by deprivation of liberty for a term of up to three years.
2. The same act committed by a parent, teacher, or any other person who is charged by law with the duty of bringing up a minor, shall be punishable by restraint of liberty for a term of up to three years or by deprivation of liberty for a term of up to five years with or without deprivation of the right to hold specified offices or to engage in specified activities for a period up to three years or without it.
3. Acts provided for by the first or second part of this Article and committed repeatedly, or with the use of violence or with the threat of its use, shall be punishable by deprivation of liberty for a term of up to six years.
Footnote. Article132 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2008 No. 50-IV (the order of enforcement see Art. 2); dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 132-1. Inducing a Minor to Engage in Prostitution

1. Inducing of a minor to engage in prostitution shall be punishable by deprivation of liberty for a term of three to five years.
2. Inducing of a minor to engage in prostitution with the use of violence or with the threat of its use, taking advantage of his dependence, by means of blackmailing, destruction or damage to property or by means of fraud shall be punishable by deprivation of liberty for a term of five to seven years.
3. If the same offence is committed:
a) by organized group;
b) by a person, previously convicted of involvement in prostitution or organization thereof or of keeping disorderly houses or pandering;
c) by a parent, teacher, or by another person, who by the law has responsibilities to care for the minor
it is punished with deprivation of liberty for a period from seven to ten years.
Footnote. The Code is supplemented by the Article 132-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 133. Trafficking of minors

1. Purchase and sale or settlement of other transactions with regard to a juvenile person, and equally his exploitation or enlistment, transportation, delivery, concealment, as well as commission of other offences with a view of exploitation are punished with the deprivation of liberty for a period from five to seven years with confiscation of property or without it.
2. If the same offences are committed:
a) by a group of persons with a previous concert;
b) more than once;
c) with violent use, dangerous for life or health, or with the threat to use it;
d) with weapon employment or items used in the capacity of weapon;
e) with regard to two or more persons;
f) with the view of removal of organs or tissues of an injured person for transplantation or another use;
g) by false presences or abuse of trust;
h) by a person using his corporate opportunities;
i) with the view of involvement of a juvenile person into the commission of crimes or other antisocial activities;
j) with use of material or another dependence of an injured person;
they shall be punished with the deprivation of liberty for a period from seven to ten years with confiscation of property or without it.
3. The offences specified in the first or second parts of the present article, committed with the view of exportation outwards the Republic of Kazakhstan, importation into the Republic of Kazakhstan or transportation of a juvenile person through the territory of the Republic of Kazakhstan from one foreign state to another, and equally exportation outwards the Republic of Kazakhstan, importation into the Republic of Kazakhstan or transportation of a juvenile person through the territory of the Republic of Kazakhstan from one foreign state to another with the view of commission such offences are punished with the deprivation of liberty for a period from ten to twelve years with confiscation of property or without it.
4. The offences specified in the first, second or the third parts of the present article, if they are:
a) committed by an organized group;
b) negligently resulted in death of an injured person or other grave consequences are punished with the deprivation of liberty for a period from twelve to fifteen years with confiscation of property.
Footnote. Article 133 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated March 2, 2006 No. 131.

Article 134. Substitution of child

1. Intentional substitution of the child is punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The same offence, committed with mercenary or other low motives is punished with the deprivation of liberty for a period from three to seven years.
Footnote. Article 134 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 135. Violation of privacy of adoption

Violation of privacy of adoption contrary to the will of adoptive parent,committed by a person, obliged to keep an evidence of adoption as an official or professional secrecy, or by another person with mercenary or other low motives is punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
Footnote. Article 135 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 136. Malicious evasion of payment of finances for alimentation of children or incapable of work parents

1. Malicious evasion for more than three months by a parent of payment of finances under the court decision for alimentation of children of minority age, and equally incapable of work children, who have reached the age of eighteen years is punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or the involvement in the community service for a period from one hundred and twenty to one hundred and eighty hours, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to two years.
2. Malicious evasion for more than three months of an employable person of majority age of payment of finances under the court decision for alimentation of his incapable of work parent is punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or the involvement in the community service for a period from one hundred and twenty to one hundred and eighty hours, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to two years.
Footnote. Article 136 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 137. Breach of duties of the upbringing of a juvenile person

Breach or improper execution of duties of the upbringing of a juvenile person by a parent or another person, who has these responsibilities, and equally by teacher or another worker of educational, fostering, medical or another institution is obliged to take charge of a juvenile person, if this offence is connected with cruel treatment towards a juvenile person is punished by a fine ranging from fifty to one hundred monthly calculation indices or the involvement in the community service for a period from one hundred to two hundred hours, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to two years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice specific activity for a period up to three years or without it.
Footnote. Article 137 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 138. An Improper execution of duties of providing safety of life and health of children

1. Improper execution of duties of providing safety of life and health of juvenile person by a person, who has such responsibilities by work, or by a person, performing these duties under a special commission or willingly assumed such responsibilities, if it is negligently resulted in infliction of serious or medium gravity harm to health of a juvenile person which is punished by a fine in the amount up to five thousand monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
2. The same offence that negligently resulted in death of a juvenile person is punished with the deprivation of liberty for a period up to five years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
Footnote. Article 138 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 139. Abuse of trustee or care-giver rights

The use of trusteeship or custody with the view of mercenary or other low motives in prejudice of the one under ward ship (person under care) or intentional abandonment of ward (person under care) without supervision or necessary assistance, that resulted in significant impairment of rights or legitimate interests of ward (person under care) is punished by a fine ranging from fifty to one hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. Article 139 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 140. Malicious evasion of alimentation of incapable of work marital partner

Malicious evasion for more than three months by an employable person of payment of finances under the court decision for alimentation of incapable of work and who is in need of financial assistance of marital partner, committed by a person, who was enforced during one year with the administrative sanction for the commission of such offence is punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the involvement into the community service for a period from one hundred and twenty to one hundred and eighty hours, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to two years.
Footnote. Article 140 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 3. CRIMES AGAINST CONSTITUTIONAL AND OTHER RIGHTS AND LIBERTY OF A PERSON AND CITIZEN

Article 141.Violation of equality of citizens’ rights

1. Direct or indirect restriction of rights and liberty of a person (citizen) on grounds of origin, social, official capacity or property status, gender, race, nationality, language, attitude towards religion, convictions, place of residence, belonging to public association or any other circumstances is punished by a fine ranging from two hundred to one thousand monthly calculation indices or with the restraint of liberty for a period up to one year.
2. The same offence, committed by a person with the use of appropriation of his corporate opportunities or by the chief of public association is punished by a fine ranging from five hundred to two thousand monthly calculation indices or with the restraint of liberty for a period up to two years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
Footnote. Article 141 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 141-1. Investigative tortures

1. Intentional infliction of physical and(or) mental suffering, committed by a crime investigator, by a person, conducting investigation or by another office holder or with their incitement or with tacit agreement of another person or purposely with their knowledge to extract information from tortured person or third party, either confession or to punish him for the offence, which he committed or in committing of which he is suspected, and also to intimidate or to enforce him or the third party, or by any reason, based on discrimination of any kind is punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices or with the deprivation of right to hold specific posts for a period up to three years, or with the restraint of liberty for a period up to five years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. If the same offence is committed:
a) by a group of persons or a group of persons with pre-planning;
b) more than once;
c) with the infliction of medium gravity harm to health;
d) with regard to a pregnant woman, consciously for a liable person, or a juvenile person,
it shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to seven years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
3. The same offence that resulted in infliction of serious harm to health or negligently in death of an injured person is punished with the deprivation of liberty for a period from five to ten years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
Note
Physical and mental sufferings are not considered to be an investigative torture, caused as a result of legal actions by office holders.
Footnote. The Code is supplemented by Article 141-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 142.Violation of integrity of private life

1. The illegal accumulation of information of a person’s private life, composing his private or family secrecy, without his consent is punished by a fine ranging from four hundred to seven hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred and twenty to one hundred and eighty hours, or with the corrective labor for a period up to one year.
2. The same offence, committed by a person with the appropriation of his corporate opportunities, and equally dissemination of information, specified in the first part of the present article, in public appearance, in publically expository writing, or in mass media is punished by a fine ranging from seven hundred to one thousand monthly calculation indices, or with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific profession for a period from two to five years, or with the deprivation of liberty for a period up to five years with confiscation of the illegally used special technical devices.
Footnote. Article 142 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 07.12.2009 No. 221-IV (the order of enforcement see Art. 2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 143. The Illegal violation of secrecy of correspondence, phone conversations, mail, telegraphic or other messages

1. The illegal violation of secrecy of correspondence, phone conversations, mail, telegraphic or other communications of physical persons is punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred and twenty to one hundred and eighty hours, or with the corrective labor for a period up to one year.
2. The same offence, committed by a person with appropriation of his corporate opportunities or special technical devices, intended for surreptitious obtaining of information is punished by a fine ranging from one thousand to three thousand monthly calculation indices, or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period from two to five years, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for a period up to five years with confiscation of the illegally used special technical devices.
3. The illegal production, manufacture, sale or purchase with the view of sale of special technical devices, intended for surreptitious obtaining of information are punished by a fine ranging from five hundred to two thousand monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to three years, or with the deprivation of liberty for a period up to three years with the deprivation of the right to hold specific post or to practice a specific activity for a period up to three years.
Footnote. Article 143 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 07.12.2009 No. 221-IV (the order of enforcement see Art. 2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 144. Divulgence of medical secret

1. Divergence by a medical worker without professional or official necessity of information about the disease or the results of medical certification of a patient, that manifested in disclosure of information of presence of person’s HIV/AIDS is punished by a fine ranging from one hundred to three hundred monthly calculation indices or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period from two to five years, or with the corrective labor for a period up to two years.
2. The same offence that resulted in grave consequences is punished with the deprivation of liberty for a period up to three years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
Footnote. Article 144 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 145. Violation of inviolability of housing

1. The illegal invasion of privacy without the will of domicile there person is punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred and twenty to one hundred and eighty hours, or with the corrective labor for a period up to one year.
2. The same offence, committed with the use of force or with the threat to use it, or by a group of persons, or at night time, or accompanied by the illegal search and equally to the illegal eviction from dwelling are punished by a fine ranging from five hundred to eight hundred monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
3. The offences specified in the first or second parts of the present article, committed by a person with the appropriation of his corporate opportunities are punished by a fine ranging from eight hundred to one thousand monthly calculation indices, or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period from two to five years, or with the deprivation of liberty for a period up to three years.
Footnote. Article 145 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 146. Obstruction of the implementation of electoral rights or the work of election commissions

1. Obstruction of the free implementation of a citizen of his electoral rights or the right to participate in peace ballot, and also the illegal interference in the work of election commissions or commissions of conducting the peace ballot and impeding to the voting, implementation of duties, connected with the registration of a candidate, political lists, vote tabulation and the establishment of the voting results of the election or the peace ballot are punished by a fine ranging from fifty to one hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred and twenty to one hundred and eighty hours, or with the corrective labor for a period up to one year.
2. If the same offences are:
a) connected with bribery, false pretense, the use of force or with a threat to use it;
b) committed by a person with the use of his official capacity or official position;
c) committed by a group of persons with the previous concert or organized group;
d) committed by means of infraction of functioning of electronic election system;
they shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period from one year to two years, or with the restraint of liberty for a period up to five years, or with the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. Article 146 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.07.2004 No. 583; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 147. Falsification of election documents, peace ballot documents or incorrect vote tabulation

1. Falsification of election documents or the documents of peace ballot, entering of blank records in the ballots or subscription lists, knowingly incorrect vote tabulation, or knowingly incorrect establishment of voting results or results of peace, or violation of secrecy of voting, if these offences committed by election agent of a Presidential candidate of the Republic of Kazakhstan, or election agent of a deputy candidate, and equally a member of election commissions, or commission of conducting the peace ballot are punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for a period up to four years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
2. The same offences, committed by means of infraction of functioning of electronic election system are punished by the deprivation of liberty for a period up to seven years.
Footnote. Article 147 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.07.2004 No. 583; dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 148. Labor violation of the Republic of Kazakhstan

1. The illegal termination of a labor contract with an employee, failure to comply with a court decision about the reinstatement in work, and equally another labor violation of the Republic of Kazakhstan, that resulted in infliction of considerable harm to the rights and legitimate interests of citizens are punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices or with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years.
2. Unjustified refusal in conclusion of employment agreement with a woman or unjustified termination of employment agreement with her on the grounds of her pregnancy or unjustified refusal in conclusion of the employment agreement or ? unjustified termination of employment agreement with a woman, having children under three years of age, on these grounds, and equally unjustified refusal in conclusion of employment agreement or unjustified termination of the employment agreement with invalid on grounds of disability or a juvenile person on grounds of his minority are punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices or with the deprivation of the right to hold specific posts for a period up to five years, or with the corrective labor for a period up to two years.
3. Repeated delay by a person, performing administrative functions, of salary payment in full and at the stated time owing to the use of funds for other purposes is punished by a fine ranging from three hundred to seven hundred monthly calculation indices or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years.
Footnote. Article 148 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 15.05.2007 No. 253; dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 149. Obstruction of the implementation of a right for the liberty of conscience and religion

Footnote. Article 149 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 150. Obstruction of the non-governmental organizations activity

Footnote. Article 150 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 150-1. Obstruction of legal activities of employee representatives

Obstruction of the legal activities of employee representatives by an office holder with the appropriation of corporate opportunities, and equally interference in their legal activities, committed by an office holder with the appropriation of his corporate opportunities, that resulted in considerable infringement of their rights and legitimate interests, committed by a person, who was enforced during one year with the administrative sanction for the commission of such an offence are punished by a fine ranging from one hundred to five hundred monthly calculation indices or with the corrective labor for a period up to two years or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
Footnote. The Code is supplemented by Article 150-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated May 15, 2007 No. 253; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 151. Obstruction of holding of meeting, rally, demonstration, March, vigil or participation in it

The illegal obstruction of holding of a meeting, rally, demonstration, march, vigil or participation in it, or enforcement to participate in it, if these offences committed by an office holder with the appropriation of his corporate opportunities or with the use of force or with the threat to use it punish by a fine ranging from five hundred to seven hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for a period up to three years with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
Footnote. Article 151 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 152. Violation of labor protection rules

1. Violation of safety rules, industrial hygiene or other labor protection rules, committed by a person, who had organization responsibilities or these rules enforcement, that negligently resulted in infliction of serious harm to health is punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for the same period with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
2. The same offence, if negligently resulted in death of a person, is punished with the restraint of liberty for a period up to five years or with the deprivation of liberty for the same period with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
Footnote. Article 152 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 153. Enforcement to participate in a strike or to the refusal from participation in a strike

Enforcement to participate in a strike or to the refusal from participation in a legal strike, committed by an person with the appropriation of his corporate opportunities or by means of violence or the threat to use force is punished by a fine ranging from five hundred to seven hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for a period up to three years with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
Footnote. Article 153 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 154.

Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10

Article 155. Obstruction of legal professional activity of a journalist

1. Obstruction of legal professional activity of a journalist by means of enforcement to the dissemination or refusal from dissemination of information is punished by a fine ranging from fifty to one hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period up to one hundred and eighty hours, or with the corrective labor for a period up to one year.
2. The same offence, committed by a person with the appropriation of his corporate opportunities, and equally with violent use or the threat to use it is punished by the corrective labor for a period up to two years or with the deprivation of liberty for a period up to three years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
Footnote.Article155 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 4. CRIMES AGAINST THE WORLD AND HUMAN SECURITY

Article 156. Planning, preparation, unleashing or prosecution of aggressive war

1. Planning, preparation, unleashing or prosecution of aggressive war is punished with the deprivation of liberty for a period from seven to twelve years.
2. Prosecution of aggressive war is punished with the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years or with the death penalty or life imprisonment.

Article 157. Propaganda and Public calls for the unleashing of aggressive war

1. Propaganda and Public call for the unleashing of aggressive war are punished by a fine in the amount up to three thousand monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to three years.
2. The same offences, committed with the use of mass media or by an office holder, holding a responsible public office punish by a fine in the amount up to five thousand monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period from two to five years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
Footnote. Article 157 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 158. Manufacture and distribution of mass destruction weapon

Manufacture, obtainment or sale of chemical, biological, as well as of another kind of mass destruction weapon, prohibited by the international treaty of the Republic of Kazakhstan are punished with the deprivation of liberty for a period from five to ten years.

Article 159. The use of prohibited means and methods of war prosecution

1. The cruel treatment of war prisoners or civilian population, deportation of civilian population, pillage of national property in the occupied territory, the use of means and methods in the armed conflict, prohibited by the international treaty of the Republic of Kazakhstan are punished with the deprivation of liberty for a period from six to twelve years.
2. The use of mass destruction weapon, prohibited by the international treaty of the Republic of Kazakhstan is punished with the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years or with the death penalty or life imprisonment.
Footnote. Article 159 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 160. Genocide

1. Genocide, i.e. intentional offences, aimed to the complete or partial annihilation of national, ethnic, racial or religious group by means of murder of the members of this group, infliction of serious harm to their health, violent impeding to the childbearing, coercive delivery of children, violent migration or the creation of other living conditions, intended to the physical annihilation of members of this group is punished with the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years or with life imprisonment.
2. The same offences, committed in war time are punished with the deprivation of liberty for a period from fifteen to twenty years or with the death penalty or life imprisonment.
Footnote. Article 160 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 175-IV (the order of enforcement see Art. 2).

Article 161. Ecocide

Mass destruction of plant or the animal world, poisoning of the atmosphere, land or water resources, and also the commission of other offences, caused or able to cause ecological disaster are punished with the deprivation of liberty for a period from 10 to 15 years.

Article 162. Mercenary activities

1. Enlistment, education, financing or other material security of a mercenary, and equally his use in the armed conflict or military operations are punished with the deprivation of liberty for a period from four to eight years.
2. The same offences committed by a person with an appropriation of his corporate opportunities or with a regard to a juvenile person are punished with the deprivation of liberty for a period from seven to fifteen years with confiscation of property or without it.
3. The participation of mercenaries in the armed conflict or military operations is punished with the deprivation of liberty for a period from three to seven years.
4. The offence specified in the third part of the present article that resulted in the death of people or other grave consequences is punished with the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years with confiscation of property or the death penalty with confiscation of property or life imprisonment with confiscation of property.
Note. A person is admitted to be a mercenary, acting with the view of obtaining of material consideration or other self-profit and who is not a citizen of a part, participating in the armed conflict, which doesn’t live permanently on its territory and is not sent by another state for the performance of official duties.

Article 163. Attack against persons and organizations, enjoying international protection

1. An attack against a representative of a foreign state or international civil servant, enjoying international protection, or domiciled with him members of his family, and equally against social or accommodation facilities or transport facilities of persons, enjoying international protection, and equally an abduction or violent deprivation of liberty of these persons, if these offences committed with a view of war provocation or complication of international relations are punished with the deprivation of liberty for a period from three to eight years with confiscation of property or without it.
2. The same offences, committed more than once, or with weapon employment, or with the previous concert by a group of persons, or connected with infliction of serious harm to health, or negligence resulted in death of a person are punished with the deprivation of liberty for a period from ten to fifteen years with confiscation of property or without it.

Article 164. Agitation of social, national, ancestral, racial or religious discord

1. Intentional offences, aimed at the agitation of social, national, ancestral, racial or religious discord or hatred, at the insult of national honor and dignity or religious feelings of citizens, and equally propaganda of extremism, superiority or inferiority of citizens on grounds of their attitude towards religion, state, national, ancestral or ethnicity, if these offences committed publicly or with the use of mass media, and equally by means of dissemination of literature and other media, promulgating social, national, ancestral, racial or religious discord or hatred are punished by a fine in the amount up to one thousand monthly calculation indices or with the corrective labor for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for a period up to seven years.
2. The same offences, committed by a group of persons or more than once, or connected with violence or with the threat to use it, and equally by a person with the appropriation of his corporate opportunities or by a chief of non-governmental organization are punished by a fine ranging from five hundred to three thousand monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to four years, or with the deprivation of liberty for a period from three to seven years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
3. The offences specified in the first or second parts of the present article that resulted in grave consequences are punished with the deprivation of liberty for a period from seven to twelve years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
Footnote. Article 164 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 19.02.2002 No. 295; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication)

Chapter 5. Crimes against the Constitutional Order and state security

Article 165. Treason against the State

1. Treason is a deliberate offence committed by a citizen of the Republic of Kazakhstan with the aim of undermining or weakening of external security and sovereignty of the Republic of Kazakhstan, as expressed in the transition to the enemy in time of armed conflict, as well as espionage, issuing state secrets or other assistance to a foreign state, foreign organization or their representatives in hostile activities against the Republic of Kazakhstan shall be punished by imprisonment for a term of ten to fifteen years with confiscation of property or without it, and in a combat situation aggravated by deprivation of liberty for a term of fifteen to twenty years or life imprisonment with confiscation of property or without it.
2. The same offences committed in time of war shall be punished by imprisonment for a term of fifteen to twenty years, or death with confiscation of property or life imprisonment with confiscation of property.
Note. A person who commits a crime under this Article and Articles 166 and 168 of this Code shall be exempt from criminal liability if he reports of state or otherwise help to prevent the onset of damage to the interests of the Republic of Kazakhstan voluntarily and timely, and if his actions do not contain elements of another crime.
Footnote. Article 165 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47, dated 10.07.2009 No. 175-IV (the order of enforcement see Art. 2).

Article 166. Espionage

Transmission, as well as collecting, theft or possession with intent to transfer to a foreign state, foreign organization or their representative’s information constituting state secrets, as well as delivering or picking up by a foreign intelligence service of other information for use to the detriment of external security and sovereignty of the Republic of Kazakhstan, if these offences are committed by a foreign national or a stateless person - shall be punished by imprisonment for a term of ten to fifteen years with confiscation of property or without it.
Footnote. Article 166 is amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated May 5, 2000 No. 47.

Article 166-1. Attempt on the life of the First President of the Republic of Kazakhstan - the Leader of the Nation

Attempt on the life of the First President of the Republic of Kazakhstan - the Leader of the Nation, committed to obstruct his legitimate activity or out of revenge for such activity shall be punished by imprisonment for a term of fifteen to twenty years or by death or life imprisonment.
Footnote. The Code is supplemented by Article 166-1 in accordance with the Law dated 14.06.2010 No. 290-IV (the order of enforcement see Art. 2).

Article 167. Attempt on the life of the President of the Republic of Kazakhstan

Attempt on the life of the President of the Republic of Kazakhstan, committed to ending its state of activity or in revenge for such activity shall be punished by imprisonment for a term of fifteen to twenty years or by the death penalty or life imprisonment.
Footnote. Article 167 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated February 19, 2002 No. 295.

Article 168. Hijacking or forcible detainer of power or actualization of seals within the jurisdiction of authorized agencies and officials of the Republic of Kazakhstan by the members of the foreign state or foreign organization authority

1. Actions aimed at hijacking power or retaining power by force in violation of the Constitution of the Republic of Kazakhstan, as well as aimed at changing the constitutional order of the Republic of Kazakhstan shall be punished by imprisonment for a term of ten to fifteen years.
2. Implementation of authority by the representatives of a foreign state or foreign organization within the competence of the competent authorities and officials of the Republic of Kazakhstan shall be punished by a penalty of one to five thousand monthly calculation indices or imprisonment for up to seven years.
Footnote. Article 168 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10, as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan, dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 169. Armed rebellion

The organization of armed rebellion or participation in it in order to overthrow or to change the constitutional order of the Republic of Kazakhstan or the territorial integrity of the Republic of Kazakhstan shall be punished by imprisonment for a term of ten to fifteen years.

Article 170. Calls for the violent overthrow or changing the constitutional order or forcible violation of the unity of the Republic of Kazakhstan

1. Public calls for the violent hijacking of power, forcible detainer of power, undermining national security or violent change of the constitutional order, as well as the forcible violation of the integrity of the Republic of Kazakhstan and the unity of its territory, and the spread of this content for that purpose shall be punished by a penalty of three hundred to one thousand monthly calculation indices or imprisonment for up to five years.
2. The same actions committed with the use of the media or by an organized group, shall be punished by a penalty of one to five thousand monthly calculation indices or imprisonment for a term of three to seven years.
Footnote. Article 170 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.02.2002 No. 295, dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 171. Sabotage

Committing to undermine the security and defense of the Republic of Kazakhstan explosion, arson or other actions aimed at the mass destruction of people, causing injury, destruction, or damage to businesses, structures, ways and means of transportation, communications, life support facilities, as well as committing for the same purposes or mass poisoning epidemics and epizootics shall be punished by imprisonment for a term of ten to twenty years or by the death penalty or life imprisonment with confiscation of property or without it.

Article 172. Illegal receipt, disclosure, dissemination of state secrets

Footnote. Title as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).
1. The gathering of information constituting state secrets, by the abduction of documents, bribery or intimidation of persons possessing state secrets, or their relatives, for communications interception, unauthorized entry into a computer system or network, the use of special technical means or otherwise illegal manner, as well as distribution of the lawfully obtained information constituting state secrets, with no signs of high treason or espionage shall be punished by restraint of liberty for a term up to five years, or imprisonment for the same term deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities or not.
2. Disclosure of information constituting a state secret, the person to whom it was entrusted or became known to work or service or in connection with the production of a criminal, civil case to an administrative offence, as well as in preparation for or conduct search operations in the absence of high treason shall be punished by restriction of liberty for up to three years, or imprisonment for the same term, with disqualification to hold certain positions or engage in certain activities for the same period or not.
3. Disclosure of information constituting an official secret, the person to whom it was entrusted or became known to work or service or in connection with the production of a criminal, civil case to an administrative offence, as well as in preparation for or conduct search operations in the absence of high treason, if this caused large damage or other grave consequences shall be punished by a penalty of two hundred to five hundred monthly calculation indices, or restraint of liberty for a term up to three years, or imprisonment for up to two years with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to two years or without it.
4. Offences stipulated by the first or second paragraph of this Article, if they caused offence of grave consequences shall be punished by imprisonment for a term of three to eight years, with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years.
Note. Major damage in Articles 172, 173 and 386 of this Code recognizes damage to the amount of five hundred times the monthly calculation index established by the legislation of the Republic of Kazakhstan at the time of the crime.
Footnote. Article 172 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47, as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 173. Loss of documents, items containing state secrets

1. Loss of documents containing state secrets, as well as items of information which constitutes a state secret, the person to whom they were entrusted to service or work, if the loss is a result of breaches of the rules of treatment of these documents or items and resulted in major damage or the occurrence of other grave consequences shall be punished by a penalty up to one thousand monthly calculation indices, or correctional labor for up to two years, or restraint of liberty for up to four years, or imprisonment for the same term with the deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for up to three years.
2. Loss of documents containing official secrets, as well as items, the details of which are official secrets, the person to whom they were entrusted to service or work, if the loss is a result of breaches of the rules of treatment of these documents or items and resulted in major damage or the occurrence of other grave consequences shall be punished by a penalty up to two hundred monthly calculation indices, or correctional labor for up to one year, or restraint of liberty for up to one year, or imprisonment for the same term deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to two years or without it.
Footnote. Article 173 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47, as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 174. Evasion of mobilization

1. Evading conscription to mobilize the Armed Forces, other troops and military formations of the Republic of Kazakhstan shall be punished by imprisonment for a term not exceeding five years.
2. The same offence, as well as avoidance of further appeals to staff of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, committed in wartime shall be punished by imprisonment for a term of five to ten years.

Chapter 6. Crime against property

Article 175. Theft

1. Theft, that is the secret theft of another's property shall be punished by a penalty of two hundred to seven hundred monthly calculation indices, or community service for a period of one hundred and eighty to two hundred forty hours, or by corrective labor for up to two years, or restraint of liberty for a term up to three years, or by deprivation of liberty for the same period.
2. Theft is committed:
a) by a group of persons by prior agreement;
b) repeatedly;
c) with an illegal entry into a residential, office or industrial building, store or vehicle interior;
d) of oil and gas pipelines that are punishable by restraint of liberty for a term up to five years, or imprisonment for the same term, with confiscation of property or without it.
3. Theft committed:
a) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
b) on a large scale;
c) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010).
It shall be punished by imprisonment for a term of three to seven years with confiscation of property.
4. Theft committed:
a) by an organized group;
b) on a large scale - shall be punished by imprisonment for a term of five to ten years with confiscation of property.
Note.
1. By stealing articles of this Code means taking an ax to grind illegal uncompensated seizure and (or) treatment of other people's property in favor of the perpetrator or others, causing damage to the owner or other owner of the property.
2. Large scale or major damage to the articles in this chapter, with the exception of Articles 184, 184-1 of this Code, shall be the value of the property or the amount of damage in five hundred times the monthly calculation index, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan at the time of the crime.
2-1. particularly large amount or damage to articles of this chapter shall be the value of the property or the amount of damage in two thousand times the monthly calculation index, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan at the time of the crime.
3. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010).
4. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010).
5. Petty theft of other property belonging to the ownership of the organization or under its jurisdiction committed by theft, fraud, misappropriation or embezzlement, does not involve criminal liability. A person guilty of committing it, shall be administratively liable in accordance with the Law. Petty theft is recognized if the value of the stolen property does not exceed ten times the monthly calculation index established by the legislation of the Republic of Kazakhstan at the time of the offence.
Footnote. Article 175 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47, dated 21.12.2002 No. 363, dated 09.12.2004 No. 10, dated 22.11.2005 No. 90 (the order of enforcement see Art. 2), dated 10.12. 2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010), dated 06.10.2010 No. 343-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 176. Conversion or Embezzlement of entrusted other people's property

1. Conversion or Embezzlement, that is theft of another's property entrusted to the offender shall be punished by a penalty of two hundred to five hundred monthly calculation indices, or community service for a period of one hundred and twenty to one hundred eighty hours, or by corrective labor for up to two years, or restraint of liberty for a term up to three years, or by deprivation of liberty for the same period.
2. If the same offences are committed:
a) by a group of persons by prior agreement;
b) repeatedly;
c) by using the service position,
they shall be punished by a penalty of five hundred to one thousand monthly calculation indices, or restriction of liberty for up to four years, or by imprisonment for a term of two to five years with confiscation of property or without the deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term to three years.
3. Offences stipulated by the first or second paragraph of this Article, if committed:
a) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
b) on a large scale;
c) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010);
d) A person authorized to perform state functions, or equivalent person, if they involve the use of his official position shall be punished by imprisonment for a term of five to ten years with confiscation of property and deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years, and in the cases provided for in paragraph g) up to seven years.
4. Offences stipulated by the first, second or third paragraph of this Article, if committed:
a) by an organized group;
b) on a large scale - shall be punished by imprisonment for a term of seven to twelve years with confiscation of property and deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to five years.
Footnote. Article 176 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363, dated 25.09.2003 No. 484, dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010), dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 177. Fraud

1. Fraud, that is stealing of someone else's property, or acquisition of the right to someone else's property by way of fraud or abuse of trust shall be punished by a fine in an amount from two hundred up to seven hundred monthly calculation indices, or in an amount of wages or other income of a given convict for a period from two to seven months, or by engagement in community service for a period of one hundred eighty up to two hundred forty hours, or by corrective labor for a period up to two years, or by the detention under arrest for a period up to six months, or by restriction of liberty for a period up to three years, or by imprisonment for the same period.
2. Fraud is committed as follows:
a) by a group of persons upon a preliminary collusion;
b) repeatedly;
c) with the use of an official position shall be punished by a fine in an amount from seven hundred up to one thousand monthly calculation indices, or in an amount of wages or other income of a given convict for a period of five months up to one year, or by restriction of liberty for a period up to four years, or by imprisonment for a period for five years with an appropriation of property, or without it.
3. Fraud is committed as follows:
a) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
b) on a large scale;
c) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010);
d) by a person authorized to perform state functions, or equivalent person, if it involves the use of his (her) official position, -
shall be punished by imprisonment for a term of three to seven years with confiscation of property.
4. Acts, stipulated in the first, second or third paragraph of this Article, if committed:
a) by an organized group;
b) in large amount -
shall be punished by imprisonment for a term of five to ten years with confiscation of property.
Footnote. Article 177 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363, dated 09.12.2004 No. 10, dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art. 2), dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010), dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 178. Robbery

1. Robbery that is open stealing of someone else's property shall be punished by restriction of liberty for a period up to three years, or by the detention under arrest for a period up to six months, or by imprisonment for a period up to four years.
2. Robbery is committed as follows:
a) with violence which is not dangerous for the life or health of a victim, or with a threat to apply such violence;
b) repeatedly;
c) by a group of persons by prior agreement;
d) with illegal penetration into residential, service, or production premises or storage facilities shall be punished by imprisonment for a period from three to seven years with appropriation of property, or without it.
3. Robbery is committed as follows:
a) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
b) on a large scale
c) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010).
shall be punished by imprisonment for a term of five to ten years with confiscation of property.
4. Acts, stipulated in the first, second or third paragraph of this Article, if committed:
a) by an organized group;
b) in large amount -
shall be punished by imprisonment for a term of seven to twelve years with confiscation of property.
Footnote. Article 178 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010), dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 179. Brigandage

1. Brigandage, that is assault for the purpose of stealing of someone else's property combined with violence dangerous for the life or health of a person who was exposed to an assault, or with a threat to directly apply such violence shall be punished by imprisonment for a period from three to seven years with an appropriation of property, or without it.
2. Brigandage is committed as follows:
a) by a group of persons upon a preliminary collusion;
b) repeatedly;
c) with illegal penetration into residential, service, or production premises or a warehouse;
d) with the use of weapons or objects used as weapons;
e) with causing grave harm to health shall be punished with deprivation of liberty for a period from five to twelve years with confiscation of property.
3. Brigandage is committed:
a) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
b) with the causation of severe damage to health that entailed death of the victim due to negligence;
c) for the purpose of stealing of property in a large scale;
d) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010).
shall be punished by imprisonment for a term of seven to twelve years with confiscation of property.
4. Acts, stipulated in the first, second or third paragraph of this Article, if committed:
a) by an organized group;
b) in large amount -
shall be punished by imprisonment for a term of ten to fifteen years with confiscation of property.
Footnote. Article 179 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47, dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 180. Stealing of Objects Having a Special Value

1. Stealing of objects or documents which have a special historical, scientific, artistic, or cultural value, regardless of the method of stealing shall be punished by imprisonment for a period from six to ten years with confiscation of property, or without it.
2. If the same offence:
a) is committed by a group of persons upon a preliminary collusion or by an organized group;
b) is committed repeatedly;
c) entailed demolition, damage, or destruction of objects or documents indicated in the first part of this Article,
it shall be punished by imprisonment for a period from eight to fifteen years with confiscation of property.

Article 181. Extortion

1. Extortion, that is a demand to transfer someone else's property or the right to property, or a demand to commit other offences concerning property under the threat of violence or destruction or damage to someone else's property, as well as under the threat of distribution of information denigrating a given victim or his relatives shall be punished by restriction of liberty for a period up to three years, or by detention under arrest for a period up to six months, or by imprisonment for a period up to four years with a fine in an amount up to one hundred monthly calculation indices or in an amount of wages or other income of a given convict for a period up to three months, or without it.
2. Extortion committed:
a) with violence;
b) by a group of persons upon a preliminary collusion;
c) repeatedly and shall be punished by imprisonment for a period from three to seven years with confiscation of property, or without it.
3. Extortion committed:
a) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after its first official publication);
b) with the causation of severe damage to the health of a victim;
c) for the purpose of receiving property in a large scale;
d) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010)
shall be punished by imprisonment for a period from five to ten years with confiscation of property.
4. Offences stipulated by the first, second or third paragraph of this Article, if they were committed:
a) by an organized group;
b) on an especially large scale shall be punished by imprisonment for a term of seven to fifteen years with confiscation of property.
Footnote. Article 181 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010), dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 182. Causation of Property Damage by Way of Fraud or Abuse of Trust

1. The cause of property damage to a proprietor or other owner of property by way of fraud or abuse of trust, in the absence of elements of stealing, is committed:
a) by a group of persons by prior agreement;
b) repeatedly;
c) using the service position, - shall be punished by a fine from four to eight monthly calculation indices or restriction of freedom for up to three years, or imprisonment for the same term with a fine of up to one hundred monthly calculation indices or without it.
2. If the same offence is committed:
a) by an organized group;
b) and caused a considerable damage,
shall be punished by imprisonment for a period to five years with confiscation of property, or without it.
Footnote. Article 182 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 183. Purchase or Sale of Property Obtained in a Criminal Way

1. Purchase or sale of property without a prior agreement, which is obtained in a criminal way, that fact being known to the convict shall be punished by a fine in an amount from fifty to one hundred monthly calculation indices, or in an amount of wages or other income of a given convict for a period up to one month, or by engaging in community service for a period from one hundred eighty up to two hundred forty hours, or by correctional labor for a period up to two years, or by detention under arrest for a period up to six months with confiscation of property or without the same.
2. The same offence committed as follows:
a) with regard to an automobile or other property in a large amount;
b) by a group of persons upon a preliminary collusion;
c) repeatedly
d) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.01.2012 No. 548-IV (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after its first official publication).
shall be punished by restraint of liberty for a term up to three years, or imprisonment for a term of four years with a fine of up to one hundred monthly calculation indices or without it, and with confiscation of property or without it.
3. Offences stipulated by the first or second part of this Article committed by an organized group or by a person with the use of his official position shall be punished by imprisonment for a period of five years with confiscation of property, or without it.
Footnote. Article 183 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363, dated 09.12.2004 No. 10, dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010), dated 06.10.2010 No. 343-IV (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon the expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 25.01.2012 No. 548-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 183-1. Transportation, purchase, sale, storage of oil and oil products, and refining undocumented confirming the validity of their origin

1. Transportation, purchase, sale, storage of oil and oil products, and oil refining without proof of the validity of their origin, on a large scale shall be punished by imprisonment for a term of two to three years with confiscation of property which is the instrument or the means of committing the crime.
2. The same offences are committed:
a) repeatedly;
b) by an organized group
shall be punished by imprisonment for a term of five to eight years with confiscation of property or without it condemned, and the property, which is an instrument or means of committing the crime.
Footnote. The Code is supplemented by Article 183-1 in accordance with the Law dated 06.10.2010 No. 343-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 184. Violation of Intellectual Property Rights

1. Illegal use of objects of copyright or related rights, as well as the illegal use of an invention, useful model, or industrial sample, or the divulgation, without the consent of a given author or declarant, of the essence of a scientific discovery, invention, useful model, or industrial sample, prior to official publication of information concerning them, as well as the illegal appropriation of authorship, or coercion to co-authorship, if these offences are committed for the purpose of obtaining profit, or if they inflicted considerable damage shall be punished by a fine in an amount from one hundred up to five hundred monthly calculation indices, or in an amount of wages or other income of a given convict for a period from one to five months, or by engaging in community service for a period from one hundred eighty up to two hundred forty hours, or by restriction of liberty for a period up to two years.
2. Offences stipulated by the first part of this Article committed repeatedly, or by a group of persons upon a preliminary collusion, or by an organized group shall be punished by a fine in an amount from five hundred up to eight hundred monthly calculation indices, or in an amount of wages or other income of a given convict for a period from five to nine months, or by the detention under arrest for a period from four to six months, or by imprisonment for a period up to five years with confiscation of property, or without it.
3. Illegal use of copyright and (or) related rights by organizing, creating online resources for further access to the exchange, storage, handling, and copies of works (or) objects related rights in an electronic digital format, causing considerable damage shall be punished by a fine of six hundred to eight hundred monthly calculation indices or community service for a period of two hundred upon two hundred forty hours, or restraint of liberty for up to one year.
4. Offences stipulated by the second and third paragraphs of this Article are committed:
a) repeatedly;
b) a group of persons by prior conspiracy or by an organized group;
c) on a large scale, or causing major damage;
d) by a person using his official position, - shall be punishable by imprisonment for a term of two to five years with confiscation of property or without it.
Footnote. Article 184 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2012 No. 537 (shall be upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 184-1. Violation of rights to inventions, utility models, industrial designs, selection achievement or topology of IC

1. Disclosure without the consent of the author or the application of the invention, utility model, industrial design, selection achievement or integrated circuit topography before the official publication of information about them, as well as attribution of authorship or co-authorship enforcement, if these offences have caused significant damage to the author or other copyright holder or substantial damage their rights or legitimate interests are punishable by a fine of one hundred to five hundred monthly calculation indices or community service for a term of up to one hundred hours, or restraint of liberty for a term up to two years.
2. Illegal use of an invention, utility model, industrial design, selection achievement or integrated circuit topography, committed a significant amount -punishable by a fine of five hundred to seven hundred monthly calculation indices or community service for a period of one hundred and eighty to two hundred forty hours, or restraint of liberty for up to one year.
3. If actions envisaged in part two of this article are committed:
a) repeatedly;
b) a group of persons by prior conspiracy or by an organized group;
c) on a large scale, or causing major damage;
d) by a person using his official position, -
shall be punished by imprisonment for a term of two to five years with confiscation of property or without it.
Note.
1. Offences punishable under Articles 184, 184-1 of this The Law shall be deemed to cause substantial damage or committed a significant amount if the amount of damage or the value of the rights to the intellectual property or the cost of copies of copyright and (or) related rights or products containing inventions, utility models, industrial designs, selection achievements or integrated circuits, a hundred times the monthly calculation index, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan at the time of the crime.
2. Offences punishable under Articles 184, 184-1 of this The Law, recognized cause major damage or committed on a large scale if the amount of the damage or the value of the rights to the intellectual property or the cost of copies of copyright and (or) related rights or products containing inventions, utility models, industrial designs, selection achievements or integrated circuits, five hundred times the monthly calculation index established by the legislation of the Republic of Kazakhstan at the time of the crime.
Footnote. The Chapter is supplemented by Article 184-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 22.11.2005 No. 90 (the order of enforcement see Art. 2 of the Law), as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 179-IV (the order of enforcement see Art. 2), dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 185. Illegal Taking Possession of an Automobile or Other Transport Vehicle without the Purpose of Stealing

1. Illegal seizure of an automobile or other transport vehicle without the purpose of stealing (hijacking) shall be punished by restriction of liberty for the period of up to five years or by deprivation of liberty for the same period.
2. If the same offence is committed as follows:
a) by a group or persons upon a preliminary collusion;
b) repeatedly;
c) with violence which was not dangerous to life or health or with a threat to apply such violence,
it shall be punished by imprisonment for a period up to five years or imprisonment for the same period.
3. Offences stipulated by the first or second part of this Article which are committed by an organized group, or which caused considerable damage shall be punished by imprisonment for a period from five to ten years.
4. Offences stipulated by the first, second or third part of this Article committed with violence dangerous to life or health, or with a threat to apply such violence shall be punished by imprisonment for a period from six to twelve years.
Footnote. Article 185 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363, dated 09.12.2004 No. 10, dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 186. A Violation of Property Rights of Land

1. An illegal penetration into an alien land plot resulted in the inflicting of considerable damage to rights and the Law protected interests of citizens or organizations or the Law protected interests of the society or the state committed to the application of violence or with a threat of its application by a group of persons or accompanied by the Lawful search, as well as the Lawful seizure of an alien land plot shall be punished by a penalty in an amount from two hundred to five hundred monthly calculation indices or by deprivation of liberty for the period of up to two years, or by imprisonment for the same period.
2. Actions stipulated by part one of this Article committed by a person with the use of his official position shall be punished by a penalty in an amount from five hundred to eight hundred monthly calculation indices or in the amount of wages or by deprivation of the right to take certain positions or to be engaged in certain activity for a period from two to five years, or by deprivation of liberty for the period of up to three years, or by imprisonment for the same period.
Footnote. Article 186 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10, as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 187. Deliberate Destruction or Causation of Damage to Someone Else's Property

1. Deliberate destruction or causation of damage to someone else's property, which inflicted a considerable harm shall be punished by a fine in an amount from fifty to one hundred monthly calculation indices, or community service for a term from eighty to one hundred eighty hours, or by corrective labor for up to one year, or by restriction of freedom for up to two years, or imprisonment for the same term.
2. The same offences are committed as follows:
a) by way of arson, explosion, or other method dangerous for the public;
b) which entailed by negligence the causation of severe or medium gravity damage to health;
c) committed in relation to the execution by a victim of his service or public duty, or with regard to his close relatives under the same motives;
d) under the motives of social, national, racial, or religious enmity shall be punished by correctional labor for a period up to two years, or be a restriction of liberty up to four years, or by imprisonment for the same period.
3. Offences stipulated by the first or second part of this Article which entailed the following:
a) the death of a person by negligence;
b) destruction or damage to monuments of history, culture, nature complexes, or objects protected by the state, as well as objects or documents having a special historical, scientific, artistic, or cultural value shall be punished by imprisonment for a period from three to seven years.
Note. Considerable damage shall be understood to mean an amount of damage which exceeds by one hundred times a monthly calculation index.
Footnote. Article 187 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10, dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 188. Negligent Destruction or Causation of Damage to Someone Else's Property

1. Destruction or the damaging of someone else's property committed by careless handling of fire or other sources of increased danger or negligently caused grave consequences, -
shall be punished by a fine from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or correctional labor for a term from one to two years, or restraint of liberty for a term up to three years.
Footnote. Article 188 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 7. Crimes in the Sphere of Economic Activity

Article 189. Creating Impediments to Legal Entrepreneurial Activity

Footnote. Article 189 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its official publication).

Article 190. Illegal Entrepreneurship

1. The exercise of illegal entrepreneurial activity without registering or without a special permit (license), in cases in which such a permit (license) is obligatory, or in violation of terms of licensing, as well as engage in the prohibiteds of entrepreneurial activity, if these offences caused a considerable damage to a citizen, organization, or the state, or if these offences are combined with the receipt of profit in a large amount, or the production, storage or marketing of excisable goods in material quantities, -
shall be punished by a fine of five hundred to one thousand monthly calculation indices, or community service for a period of one hundred eighty to two hundred forty hours, or by imprisonment for up to two years with a fine of up to fifty monthly calculation indices or without it.
2. The same offences are:
a) committed by an organized group;
b) accompanied by extraction of profit in an especially large amount;
c) committed repeatedly, -
shall be punished by a fine from one thousand to one thousand fifteen hundred monthly calculation indices or imprisonment for up to five years with confiscation of property or without it.
Note.
1. In Articles 190 and 191 of the this Code, profit in a large amount shall be understood to mean income an amount of which exceeds five hundred monthly calculation indices, and profit in an especially large amount shall be understood to mean income an amount of which exceeds two thousand monthly calculation indices.
2. Quantities of which the value exceeds one hundred of monthly calculation indices shall be recognized as material for the purposes of Article 190 of this Code.
3. In Articles 190, 191, 192-1, 215, 216, 217, 219 and 220 of the this Code, heavy damage shall be understood to mean damage, caused to the citizen amounting to ten thousand times exceeding the monthly calculation index, established in accordance with legislation of the Republic of Kazakhstan for the moment of committing the crime.
4. In Articles 190, 191, 192-1, 215, 216, 217, 219 and 220 of the this Code, heavy damage shall be understood to mean damage, caused to the citizen amounting to ten hundred times exceeding the monthly calculation index, established in accordance with legislation of the Republic of Kazakhstan for the moment of committing the crime.
Footnote. Article 190 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 16.07.1999 No. 430; dated 21.12.2002 No. 363; dated 12. 07.2009 No. 222-I (the order of enforcement see Art. 2); dated 12.10.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 ? 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 191. Illegal Banking Activity

1. The exercise of banking activity (banking transactions) without registering or without a special permit (license), in cases in which such a permit (license) is obligatory, or in violation of terms of licensing, if this offence inflicted a considerable damage upon a citizen, organization, or the state, or if this offence is associated with the extraction of income in a large amount shall be punished by a fine in an amount from five hundred up to eight hundred monthly calculation indices, or in an amount of wages or other income of a given convict for a period from five to eight months, or by imprisonment for a period up to three years with a fine in an amount up to fifty monthly calculation indices, or in an amount of wages or other income of a given convict for a period up to one month, or without it.
2. The same offence is:
a) committed by an organized group;
b) associated with the extraction of profit in an especially large amount;
c) committed repeatedly, - shall be punished by imprisonment for a period up to six months with confiscation of property, or without it.
Footnote. Article 191 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 192. Fraudulent Entrepreneurship

1. Fraudulent entrepreneurship, that is the creation of a commercial organization without the intent to exercise entrepreneurial or banking activity, which has a purpose of receiving loans, exemption from taxes, extraction of other material profit, or concealing prohibited activity, if such entrepreneurship caused a considerable damage to a citizen, organization, or the state, -
shall be punished by a fine from six hundred and fifty to two thousand monthly calculation indices or restriction of freedom for a term from two to five years, or imprisonment for the same term with a fine of two hundred monthly calculation indices or without it.
2. The same offences are committed:
a) repeatedly;
b) by the group of persons by previous concert;
c) by person, authorized to carry out state functions, or by the person equated with him/her, if they are involved with the use of him/her his/her official position, -
shall be punished by a fine from two thousand to five thousand monthly calculation indices or imprisonment for a term from three to seven years with confiscation of property.
3. Offences, specified by the part 1 and 2 of the present Article are committed:
a) by an organized group;
b) by the criminal community (criminal organization), - shall be punished by a fine in an amount up to three thousand monthly calculation indices or by imprisonment for a period from six to ten years with confiscation of property.
Note.
1. In the present Article and in Article 192-1 of the this Code, the deals pursuing illegal purposes, shall be understood to mean the deals, aimed to at illegal credit, evasion of the payment of taxes, suppression of banned activity, illegal income and (or) deriving another property profit, as well as assistance in committing of the pointed actions.
2. In the present Article, heavy damage shall be understood to mean the damage, caused to the citizen in the amount exceeding monthly calculation indices to one thousand times, or the damage, cause of the organization or the state in the amount exceeding twenty thousand monthly calculation indices.
Footnote. Article 192 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 08.12.2009 No. 225-IV (the order of enforcement see Art. 2); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 192-1. Effecting a deal by the private enterprise agent with no intent to realize entrepreneurial activity

Effecting a deal (deals) (particularly by use of bill) by the private enterprise agent with no factual execution of work, provision of services, shipment, pursuing illegal purposes and causing heavy damage to the citizen, organization or the state, - shall be punished by by a fine from five hundred to two thousand monthly calculation indices or correctional labor for up to two years, or restraint of liberty for a term up to two years.
Footnote. The Code is supplemented by the Article 192-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 08.12.2009 No. 225-IV (the order of enforcement see Art. 2); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 193. Legalization of Monetary Funds or Other Property Obtained Illegally

1. The commission of financial operations and other transactions with monetary funds or other property obtained illegally, a given guilty party being aware of that fact, as well as the use of indicated funds or other property in the exercise of entrepreneurial or other economic activity, -
shall be punished by a fine from five hundred to one thousand monthly calculation indices or restriction of freedom for up to three years, or imprisonment for the same term with a fine of up to one hundred monthly calculation indices or without it.
2. The same offences are committed:
a) by a group of persons upon a preliminary collusion;
b) repeatedly;
c) by a person with the use of his/her official position, - shall be punished by a fine from seven hundred to one thousand monthly calculation indices or imprisonment for up to five years with confiscation of property or without it.
3. Offences, specified in the first or in the second part of this Article committed as follows;
a) by a person authorized to perform state functions, or by a person equated to such person, where those functions are associated with the exercise of his/her office duties;
b) by an organized group;
c) by a criminal community (a criminal organization) or in large amounts, - shall be punished by a fine from one thousand to two thousand monthly calculation indices or imprisonment for a term of three to seven years with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for up to three years with confiscation of property, and in the cases provided for in paragraph a) - up to seven years with confiscation of property.
Note.
1. In this Article a large amount shall be understood to mean the commission of a transaction or the use of monetary funds or other property for an amount which exceeds ten thousand monthly calculation indices.
2. A person who voluntarily reported on legalization of funds or property acquired in an illegal manner, which is in preparation or has taken place, shall be released from criminal liability unless his actions contain a set of the criminal elements as provided for by the second and third part of this Article, or another crime.
Footnote. Article 193 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.03.2001 No. 163; dated 25.09.2003 No. 484; dated 09.10.2004 No. 10; dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art. 2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 194. Illegal Receipt and Non-Designated Use of a Loan

1. The receipt by an individual entrepreneur or the head of an organization of a loan, appropriations, or privilege terms of crediting, by way of providing, to a given bank or other creditor, false information on the economic status, financial situation, or pledged property of a given individual entrepreneur or organization, or false information concerning other circumstances which have considerable importance for the receipt of a loan, appropriations, or privileged terms of crediting, as well as a failure to notify a given bank or another creditor about information concerning the emergence of circumstances which may entail the termination of crediting, granting appropriations, abolition of privileges, or restriction of the amount of a granted loan or appropriations, if these actions caused a considerable damage, - shall be punished by a fine from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or correctional labor for up to two years, or imprisonment for the same term.
2. The use of a state targeted loan, or a loan issued against the guarantees of the state, not according to direct designation, if this offence caused a considerable damage to a citizen, organization, or the state, - shall be punished by a fine from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or correctional labor for up to two years, or restraint of liberty for a term up to two years, or imprisonment for the same term.
Footnote. Article 194 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 16.02.2012 No. 557-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 194-1. Improper Use of Money, obtained from floating of bonds

Taking the decisions, entailing violation of the bonds determined by prospectus of present issue share of the condition and the procedure for using the money, obtained from distributing the bonds, by the issue bodies (issue officials), which are not the financial organizations, if that offence caused heavy damage for the bondholders, - shall be punished by a fine from ten thousand to twenty thousand monthly calculation indices, or correctional labor for up to two years, or imprisonment for the same term.
Note.
Heavy damage in this Article shall be understood to mean the damage in an amount exceeding ten thousand times monthly calculation indices, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan for the moment of commission of a crime.
Footnote. Chapter 7 is supplemented by Article 194-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2011 No. 524-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 195. Malicious Evasion from Repayment of Accounts Payable

Footnote. Article 195 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 196. Monopolistic Actions and Restriction of Competitiveness

1. Establishment and (or) maintaining by the market subjects the exclusively high (low) or agreed prices, limitations on the resale of purchased from the market entity with a dominant or monopolistic position, the goods (works, services) on a territorial basis, range of buyers, the terms of purchase, the amount or prices, market sharing by territory, assortment of goods (works, services), the volume of their sale or purchase by groups of sellers or buyers, as well as other actions aimed at restricting competition if they have caused major harm to a citizen, organization, or state or involve removing of income on a large scale by the subject of the market, - shall be punished by a fine in an amount up to one thousand monthly calculation indices, or by correctional labor for a period up to two years, or restriction of liberty for a period up to two years.
2. The same offences committed repeatedly, or by a group of persons upon a preliminary collusion, or by an organized group, or by a person with the use of his official position, - shall be punished by a fine from one thousand to two thousand monthly calculation indices or imprisonment for up to three years with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years with or without confiscation of property or without it.
3. Offences, stipulated by the first or second part of this Article which are committed with violence or a threat to apply it, as well as with destruction or the damaging of someone else's property, or a threat to destroy or damage it, and in the absence of elements of extortion, - shall be punished by a fine from two to five thousand monthly calculation indices or imprisonment for a term of three to seven years with confiscation of property or without it.
Note.
Income on a large scale in this Article shall be understood to mean the income, which amount exceeds two hundred thousand monthly calculation indices.
Footnote. Article 196 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.12.2008 No. 113 (shall be enforced from 01.01.2009); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 197. Malicious Violation of the Established Procedure for Conducting Public Tenders and Auctions

Footnote. Article 197 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 198. Deliberately Fraudulent Advertising

The use by an advertiser in his advertisements of deliberately false information regarding goods, work, or services, as well as their producers, performers, or sellers, which is committed for venal purposes and caused considerable damage, by a person, who is subject to administrative punishment for committing the same offence within a year - shall be punished by a fine from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or community service for a period of one hundred and eighty to two hundred forty hours, or by corrective labor for up to two years, or restraint of liberty for a term up to two years.
Footnote. Article 198 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 199. Illegal Use of a Trade Mark

1. Illegal use of someone else's trademark, service mark, firm's name, name of the place of goods' origin, or illegal use of marks similar to them for similar goods or services, if this offence is committed repeatedly or caused considerable damage, - shall be punished by a fine from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or community service for a period of one hundred eighty to two hundred forty hours, or by corrective labor for up to two years.
2. Illegal use of warning instructions with regard to a trade mark, or the name of the place of goods' origin, which is not registered in the Republic of Kazakhstan, if this offence is committed repeatedly or caused considerable damage, - shall be punished by a fine from one hundred to two hundred monthly calculation indices, or community service for a period of one hundred twenty to one hundred eighty hours, or by corrective labor for up to one year.
Footnote. Article 199 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 200. Illegal Receipt and Divulgation of Information Constituting a Commercial or Banking Secret

1. Gathering information which constitutes a commercial or banking secret by way of theft of documents, subornation or threats to persons who possess the commercial or banking secret, or their relatives, as well as by way of interception of the means of communication, illegal penetration into a computer system or network, the use of special technical means, or by any other illegal method for the purposes of divulgation or illegal use of such information, - shall be punished by a fine from one hundred to two hundred monthly calculation indices, or correctional labor for up to two years, or restraint of liberty for up to one year, or imprisonment for the same term.
2. Illegal Divulgation or the use of information which constitutes a commercial or banking secret, without the owner's consent, by a person to whom it was trusted due to his office or position of employment, which is committed for venal purposes or other personal benefits, and which caused considerable damage, - shall be punished by a fine from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or correctional labor for a term from one to two years, or restraint of liberty for a term up to three years, or imprisonment for the same term with a fine of up to one hundred monthly calculation indices or without it.
Footnote. Article 200 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 201. Subornation of Participants and Organizers of Professional Sport Competitions and Commercial Show Contests

Footnote. Article 201 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 202. Violation of the Procedure for Issue of Securities

Approval of a securities prospectus which contains deliberately false information, as well as approval of a deliberately inaccurate report on the issue of securitie, - shall be punished by a fine from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or correctional labor for a term from one to two years, or restraint of liberty for a term up to three years, or imprisonment for the same term with a fine of up to one hundred monthly calculation indices or without it.
Footnote. Article 202 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 08.07.2005 No. 72 (the order of enforcement see Art. 2); dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 202-1. Failure to Provide Information or Misrepresentation by the Official of Security Issue

Failing to provide information or making false representations by entities issuing securities to state bodies and security holders aiming to profit, causing great damage to the security holders, - shall be punished by a fine from three hundred to five hundred monthly calculation indices or deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to five years, or correctional labor for up to two years, or restraint of liberty for up to one year with deprivation of the right to hold certain positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it.
Footnote. The Code is supplemented by Article 202-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 08.07.2005 No. 72 (the order of enforcement see Art. 2); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 203. Giving False Information on the Register of Securities Holders

1. Giving deliberately false information on the register of securities holders which entailed the transfer of the rights to those securities to another person, - shall be punished by a fine from three hundred to five hundred monthly calculation indices, or correctional labor for up to one year, or by deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years.
2. The same offence, which caused considerable damage, - shall be punished by a fine from five hundred to one thousand monthly calculation indices, or correctional labor for a term from one to two years, or deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to five years, or restraint of liberty for a term up to two years or imprisonment for the same term with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years.
Footnote. Article 203 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 204. Providing Deliberately False Information on Securities Transactions

Presentation by the professional participants of the securities market to the state bodies and security holders of false information on the number ands of securities held in the personal accounts of holders of securities and transactions in securities in order to reap the benefits of property, caused large damage, - shall be punished by a fine from three hundred to five hundred monthly calculation indices, or correctional labor for up to two years, or deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to five years, or restraint of liberty for up to one year, with disqualification to hold specified positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it.
Footnote. Article 204 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 08.07.2005 No. 72 (the order of enforcement see Art. 2); dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 205. Violation of the Rules for Conducting Securities Transactions

1. Violation of the rules for conducting securities transactions which caused considerable damage, - shall be punished by a fine from five hundred to one thousand monthly calculation indices, or deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to five years, or restraint of liberty for up to one year with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for up to three years or without it.
2. The same offence, committed repeatedly or by a group of persons upon a preliminary collusion, or by an organized group, - shall be punished by a fine from one and two thousand monthly calculation indices, or deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to five years, or restraint of liberty for a term up to three years, or imprisonment for the same term with the deprivation of the right to hold certain positions or engage in certain activities for a term up to three years with confiscation of property or without it.
Footnote. Article 205 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 205-1. Loss of Documents and Information Composing the System of the Register Security Holders

Loss of documents and information composing the system of the register of security holders by the person to whom they were entrusted by virtue of their official position as a result of violation of the storage and use regulations of the pointed documents, - shall be punished by a fine from two hundred monthly calculation indices, or correctional labor for up to one year, or by restriction of liberty for up to one year, or imprisonment for the same term with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to two years or without such deprivation.
Footnote. Chapter 7 is supplemented by Article 205-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.28.2011 No. 524-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 206. Manufacture or Distribution of Counterfeit Money or Securities

1. Manufacture or storage for the purpose of distribution, as well as distribution of counterfeit banknotes and coins of the National Bank of the Republic of Kazakhstan, state securities, or other securities in the currency of the Republic of Kazakhstan, as well as counterfeit foreign currency or securities in foreign currency, - shall be punished by imprisonment for a period up to five years with or without confiscation of property.
2. If the same offences are committed:
a) by a group of person with pre-planning;
b) repeatedly;
c) on a large scale,
shall be punished by imprisonment for a period from five to ten years with confiscation of property.
3. Offences, stipulated by the first or second part of this Article which are committed by an organized group, - shall be punished by imprisonment for a period from eight to fifteen years with confiscation of property.
Footnote. Article 206 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated January 8, 2007 No. 210.

Article 207. Manufacture or Distribution of Counterfeit Payment Cards or Other Payment and Settlement Documents

1. Manufacture for the purpose of distribution, or distribution of counterfeit payment cards, as well as other payment or settlement documents which are not securities, - shall be punished by imprisonment for up to three years with a fine in the amount of five hundred to seven hundred monthly calculation indices.
2. If the same offence is committed repeatedly or by an organized group, it shall be punished by imprisonment for a period from four to seven years with confiscation of property.
Footnote. Article 207 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 208. Violation of the Procedure and Rules for Marking of Excisable Goods with Excise Duty Stamps, Counterfeit and Use of Excise Duty Stamps

1. Violation of the procedure and rules for marking excisable goods with excise duty stamps and (or) the accounting and control stamps, if it caused material harm, - shall be punished by a fine from five hundred to seven hundred monthly calculation indices, or correctional labor for a term of one to two years, or deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to five years, or restraint of liberty for a term up to two years, or deprivation freedom for the same period of deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it.
2. Manufacture or purchase for the purposes of marketing, and similar uses or marketing of deliberately counterfeit excise duty stamps and (or) the accounting and control stamps, - shall be punished by imprisonment for up to three years with a fine in the amount from five hundred to one thousand monthly calculation indices with the deprivation of the right to hold certain positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it.
Note.
1. If the damage caused was worth an amount in excess of one hundred monthly calculation indices this shall be considered as material for the purposes of this Article.
2. A person, who voluntarily compensated the damage caused, shall be excused from criminal liability under part one of the present Article, if his/ her actions did not include elements of other crimes.
Footnote. Article 208 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.07.1999 No. 430; as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 209. Economic Contraband

1. The transfer across the customs border of the Republic of Kazakhstan of goods or other objects in large quantities, except for those indicated in Article 250 of this Code, which is committed without customs’ supervision or with concealment from customs, or with fraudulent use of documents or other forms of custom identification, as well as the transfer of prohibited, or restricted for transfer across the customs border, goods, items, or valuables, with regard to which special rules are imposed for transfer in large quantities and without declaration or with false declaration to the customs, -
shall be punished by a fine from five hundred to one thousand monthly calculation indices with confiscation of property or without it, or correctional labor for a term from one to two years, or restraint of liberty for a term up to three years, or imprisonment for the same term with a fine of up to hundred monthly calculation indices or without it.
2. If the same offence is committed:
a) repeatedly;
b) by a person using his official position;
c) with violence against a person carrying out customs supervision;
d) on an especially large scale;
e) by a group of person with pre-planning,
shall be punished by imprisonment for a period of up to five years with confiscation of property.
3. If the offences, specified in the first or second part of this Article are committed as follows:
a) by a person authorized to carry out state duties, or by a person equated to such, where those functions are associated with the exercise of his official duties;
b) by an organized group,
shall be punished by deprivation of liberty for a period from three to eight years or with deprivation of the right to hold certain positions or engage in certain activities for a period up to three years with confiscation of property, and in the cases specified in paragraph a), up to seven years with confiscation of property.
Note. Offences, stipulated by this Chapter shall be considered as having been committed on a large scale, if the value of transferred goods exceeds one thousand monthly calculation indices.
Footnote. Article 209 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 25.09.2003 No. 404; dated 09.12.2004 No. 10; dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art. 2); dated 30.06. 2010 No. 297-IV (shall be enforced from 01.07.2010); dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 210. Trafficking of Valuable Metal, Precious Stones and Pearls

Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.07.1998 No. 277.

Article 211. Violation of Rules of Delivery to the Government of Valuable Metal and Precious Stones

Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated July 9, 1998 No. 277.

Article 212. Violation of Production and Using Rules of State Touch Marks

Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated July 9, 1998 No. 277.

Article 213. Non-Return of Funds in Domestic and Foreign Currency from Abroad

A failure by the head of an organization to return from abroad funds in a foreign currency in large amounts, which must in accordance with legislation of the Republic of Kazakhstan be transferred to accounts in a given authorized bank of the Republic of Kazakhstan, - shall be punished by a fine in the amount from ten and up to twenty thousand monthly calculation indices, or by imprisonment for a period up to three years.
Note. The offence, stipulated by this Article shall be recognized as having been committed on a large scale, if an amount of unreturned funds in a foreign currency exceeds five thousand monthly calculation indices.
Footnote. Article 213 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2009 No. 167-IV (the order of enforcement see Art. 2); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 214. Evasion of Customs Payments and Levies

1. Evasion of payment of customs duties, taxes, customs levies, levies for the issue of a license, or other customs payments in large quantities, - shall be punished by a fine from five hundred to seven hundred monthly calculation indices, or correctional labor for up to one year, or by restriction of freedom for up to two years.
2. If the same offence is committed:
a) repeatedly;
b) by an official using his position;
c) by an organized group or a criminal association (criminal organization),
shall be punished by a fine from seven hundred to one thousand monthly calculation indices, or correctional labor for a term from one to two years, or restraint of liberty for a term up to three years, or restraint of liberty for a term up to three years, or imprisonment for the same period.
Note.
1. Evasion of customs payments shall be considered as having been committed on a large scale if the total value of unpaid customs payments exceeds one thousand monthly calculation indices.
2. A person, who voluntarily repaid the total sum of unpaid taxes, assessed penalties, the sum of fines established by the legislation of the Republic of Kazakhstan shall be excused from criminal liability under part one of the present Article, if his/her actions don’t include elements of other crimes.
Footnote. Article 214 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 30.06. 2010 No. 297-IV (shall be enforced from 01.07.2010); dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 215. Illegal Actions in Bankruptcy

1. Concealing property or material obligations, as well as information concerning the property, its value, location, or other information concerning the property, transferring property into someone else's ownership, disposing of or destroying property, as well as concealment, destruction, or falsification of accounting or other reporting documents which record economic activities, - shall be punished by a fine in the amount from one thousand to one thousand fifteen hundred monthly calculation indices, or correctional labor for a term from one to two years, or restraint of liberty for a term up to two years with a fine from seven hundred to one thousand monthly calculation indices.
2. Wrongful satisfaction of the property claims of individual creditors by manager or owner of a debtor organization or by individual entrepreneur, who is aware of his/her actual insolvency (bankruptcy), as well as by a person who had the authority to manage the property and affairs of an insolvent debtor in bankruptcy proceedings or rehabilitation proceedings, obviously to the detriment of other creditors if this act caused large damage, -
shall be punished by a fine from seven hundred to one thousand monthly calculation indices, or correctional labor for up to one year, or by restriction of freedom for up to two years, or imprisonment for a term up to three years with a fine in the amount from three hundred to five hundred monthly calculation indices or without it.
Footnote. Article 215 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2008 No. 60-IV (the order of enforcement see Art. 2); dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 216. Deliberate Bankruptcy

Deliberate bankruptcy is the deliberate facilitation of or induction of insolvency, which is committed by either the head or owner of a commercial organization or by an individual entrepreneur for personal gain or the benefit of other persons, which caused considerable damage or other serious consequences, - shall be punished by a fine from seven hundred to one thousand monthly calculation indices, or restriction of freedom for up to one year, or by imprisonment for up to three years with a fine in the amount from three hundred to five hundred monthly calculation indices, or without it.
Footnote. Article 216 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2008 No. 60-IV (the order of enforcement see Art. 2), dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 216-1. Making Oneself Unable to Pay

Intentional action (inaction) of a key participant - the individual, the first head of a key participant - the legal entity of the insurance (reinsurance) company, pension fund, bank or persons, permanently, temporarily or by special authorization of the governing body or executive body of the insurance (reinsurance) organizations, pension fund, bank, organization, investment management of pension assets, which led to the bankruptcy that resulted in forced liquidation of the insurance (reinsurance) company, pension fund, bank,-
shall be punished by a fine in an amount between three and six thousand monthly calculation indices, or by restriction of liberty for a period up to one year, or by imprisonment for a period between one year and three years with or without a fine in the amount between two and four hundred monthly calculation indices.
Footnote. Chapter 7 is supplemented by Article 216-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.10.2008 No. 72-IV (the order of enforcement see Art. 2); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 28.12.2011 No. 524-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 217. False Bankruptcy

An intentionally false declaration by the head or owner of a commercial organization or by an individual entrepreneur, of insolvency for the purpose of misleading creditors, in order to receive a deferral of payments due to creditors or in order to pay in installments, or to receive a relief from debts, as well as for the purpose of non-payment of debts, if this act caused considerable damage, - shall be punished by a fine in the amount between eight hundred and one thousand monthly calculation indices, or by restriction of liberty for a period up to one year, or by imprisonment for a period up to three years, with or without a fine in an amount from three hundred up to five hundred monthly calculation indices.
Footnote. Article 217 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2008 No. 60-IV (the order of enforcement see Art. 2); dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 218. Violation of Accounting Rules of the Republic of Kazakhstan

Evasion of the authorized body for accounting entity of documenting the information required by the legislation, or making by this person in the accounting records of false information on the economic and financial activities of the organization, as well as the destruction of accounting documents to the expiration date, which caused major damage -
shall be punished by a fine of up to three hundred monthly calculation indices or correctional labor for up to one year with a fine of up to one hundred monthly calculation indices.
Footnote. Article 218 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 28.02.2007 No. 235 (the order of enforcement see Art. 2), dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 219. Submission of Deliberately False Information Concerning Banking Transactions

Submission of deliberately false information concerning operations under bank accounts of legal entities or physical persons, as well as the issue of guarantees, or other obligations unsecured by the actual financial status of a given bank by employees of a given bank, a guilty party being aware of that fact, if these actions entailed or could have caused considerable damage to a citizen, organization, or the state shall be punished by a fine in the amount of between seven hundred and two thousand monthly calculation indices, or by correctional labor for a period between one year and two years, or by restriction of liberty for a period up to two years with a fine in an amount between two hundred and five hundred monthly calculation indices, with deprivation of the right to hold specified offices or to engage in specified activities for a period up to three years.
Footnote. Article 219 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 220. Illegal Use of Monetary Funds of a Bank

1. The use by employees of a given bank of its own funds and (or) borrowed funds for the issue of deliberately uncollectible loans, or for commission to deliberately unprofitable transactions for a given bank, as well as the granting of baseless guarantees or ungrounded privileged terms to that bank's client or to other entities, if these actions caused considerable damage to a citizen, organization, or the state, - shall be punished by a fine in the amount from five hundred to one thousand monthly calculation indices, or correctional labor for up to two years, or restraint of liberty for a term up to three years, or imprisonment for the same term with a fine of up to three hundred monthly calculation indices or without it, and with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years.
2. Deliberately incorrect or deliberately untimely transfers by a bank employee of monetary funds, including currency funds to clients' bank accounts, if such an action caused considerable damage to a citizen, organization, or the state, - shall be punished by a fine in an amount between one thousand and up to two thousand monthly calculation indices, or by restriction of liberty for a period up to one year, with a fine in an amount from one hundred up to two hundred monthly calculation indices, or without it, and with deprivation of the right to hold specified offices or to engage in specified activities for a period up to three years.
Footnote. Article 220 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 23.10.2008 No. 72-IV (the order of enforcement see Art. 2); dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 221. Evasion by a Citizen of Tax and (or) Other Mandatory Contributions to the Budget

Footnote. Title of Article as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art. 2).
1. Evasion of tax or other mandatory contributions to the state budget by a citizen due to failure to submit a declaration of income in the cases where the submission of the declaration is mandatory or by way of inclusion into the declaration or other documents connected with the assessment or payment of taxes or other mandatory contributions to the state budget of deliberately false information on income or expenditures or on the property which is subject to taxation, if that offence entailed non-payment of tax or of mandatory payments on a large scale, - shall be punished with a fine in amount of between two hundred and one thousand monthly calculation indices or engagement into community service for a period from one hundred and eighty up to two hundred and forty hours, or correctional labor for a period up to two years, or with deprivation of liberty for a period up to two years, with or without a fine in amount up to two hundred monthly calculation indices.
2. If the same offence is committed repeatedly, it shall be punished by a fine in an amount from five hundred up to three thousand monthly calculation indices, or by correctional labor for a period up to two years, or by imprisonment for a period up to three years, with a fine in an amount up to three hundred monthly calculation indices or without such.
Note.
Non-payment of taxes or other mandatory contributions to the state budget by a citizen shall be recognized as having been committed on a large scale, if the amount of unpaid tax or mandatory contributions exceeds five hundred monthly calculation indices.
Footnote. Article 221 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 16.03.2001 No. 163; dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art. 2); dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 222. Evasion of Taxes and (or) Other Mandatory Contributions to the Budget by an Organization

1. Evasion of tax and (or) other mandatory contributions to the state budget by organizations, by way of non-submission of a declaration of their aggregate annual income in cases where the submission of the declaration is mandatory, or by way of inclusion into the declaration or the documents connected with the assessment and payment of taxes or other obligatory payments to the state budget of deliberately distorted information on income or costs, or by way of concealment of other taxable items or other obligatory payments, or actual location of the organization, if this offence entailed non-payment of tax or obligatory payments on a large scale, - shall be punished by a fine in an amount from seven hundred up to one thousand monthly calculation indices, with deprivation of the right to hold specified offices or to engage in specified activities for a period up to three years or by imprisonment for a period between one year and three years, with deprivation of the right to hold specified offices or to engage in specified activities for a period up to three years, with a fine in an amount between five hundred and one thousand monthly calculation indices.
2. If the same offence is committed repeatedly, it shall be punished by a fine in the amount between three and five thousand monthly calculation indices with the deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years with confiscation of property or without it, or with imprisonment for a term from three to five years with deprivation of the right to hold certain positions or engage in certain activities for a term up to three years with a fine in the amount from one thousand to two thousand monthly calculation indices, with confiscation of property.
3. Acts stipulated in the first and (or) the second part of this article, and committed by a group of persons by prior conspiracy or by an organized group or on a large scale, -
shall be punished by imprisonment for a period from five to seven years with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a period up to three years with a fine between three and five thousand monthly calculation indices or with confiscation of property.
Note.
Non-payment by an organization of taxes or other mandatory contributions to the state budget shall be considered to have been committed on a large scale, if the amount of unpaid tax or mandatory contributions exceeds five thousand monthly calculation indices.
Footnote. Article 222 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art. 2); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 222-1. Offences in Relation to the Property, Limited in Disposal on Account of Back Taxes of Taxpayer

Embezzlement, alienation, concealment, or illegal transfer of property on which the tax authorities imposed a restriction with regards to its disposal, as well as refusal to hand over such property in the cases stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan, having been committed by a person whose property is limited, as well as the commission by an employee of a loan organization of banking transactions with monetary funds (deposits) in relation to which all credit operations had been suspended by the tax authorities, shall be punished by a fine in an amount of two hundred monthly calculation indices, or by engaging in community service for a period between one hundred eighty and two hundred forty hours, or by imprisonment for a period up to two years.
Footnote. Article 222-1 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2008 No. 101-IV (shall be enforced from 01.01.2009); dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 223. Deception of Consumers

Footnote. Article 223 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 224. Receipt of Illegal Remuneration

1. Illegal receipt by an employee of a state body or a state-owned organization who is not a person authorized to carry out state functions or a person equated to such person, as well as by an employee of a non-state organization who does not exercise managerial functions, of material remuneration, privileges, or services of a material nature, for the performance of work or the rendering of a service which are within the range of his duties, if this offence is accompanied by extortion, - shall be punished by deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a period up to three years or a fine of up to one hundred monthly calculation indices, or community service for a period of up to one hundred and twenty hours, or correctional labor for up to one year, or by restriction of liberty for the same period.
2. If the same offence is committed repeatedly or associated with the receipt of remuneration on a large scale, it shall be punished by deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a period up to five years, or correctional labor for a period of one to two years, or restraint of liberty for a period up to two years or imprisonment for the same term, with deprivation of the right to hold certain positions or engage in certain activities for a term up to three years.
Note. Receipt of illegal remuneration shall be considered as having been committed on a large scale, if the amount received by a given person or the value of services rendered to him exceeds three hundred monthly calculation indices.
Footnote. Article 224 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 25.09.2003 No. 484; dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 225. Registration of Illegal Transactions Relating to the Use of Nature

Footnote. Article 225 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 226. Duress to Complete or to Refuse to Complete a Transaction

1. Duress to complete a transaction or to refuse to complete it under threat of violence, destruction or damage to someone else's property, as well as distribution of information which may cause considerable damage to the rights and interests of a given victim or his relatives, in the absence of elements of distortion, - shall be punished by restriction of liberty for a period of up to three years, or by imprisonment for a period of up to two years with a fine in an amount of up to one hundred monthly calculation indices, or without it.
2. If the same offence is committed:
a) repeatedly;
b) with the use of violence;
c) by an organized group,
it shall be punished by a fine in an amount between one thousand and three thousand monthly calculation indices or by imprisonment for a period of between two and six years with or without confiscation of property.
Footnote. Article 226 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 226-1. Corporate Raiding

1. Illegal acquisition of title to a share in a legal entity, or the assets and securities of the legal entity or instituting control over a legal entity as a result of a deliberate distortion of voting results, or impede for free realization of right when the decision of the higher authority is taken by way of incorporating in the minutes of the meeting of the session, to deliberately extract from them inaccurate information concerning the vote, quorum or the voting results or deliberately making result of the voting or the record of the vote uncertain, blocking or limiting the direct access of a shareholder, a participant, a member of a regulatory body or member of the executive body to voting, failing to report information concerning the meeting or session or reporting inaccurate details of the meeting, session, voting on behalf of a shareholder, participant or member of the regulatory body acting upon a deliberately forged letter of attorney, by way of violation, limitation or prejudice of option right of securities and equally deliberate obstructing when realizing of option right of securities or other illegal methods, leading to substantial breaches of rights and legal interests of private and legal state entity’s, - shall be punished by a fine in an amount of five hundred up to one thousand monthly calculation indices or by restriction of liberty for a period up to four years or by imprisonment for a period up to five years with confiscation of property with deprivation of the right to hold specified offices or to engage in specified activities for a period up to two years.
2. If offences specified in part one of this Article are committed:
a) by a group of person with pre-planning;
b) repeatedly;
c) using one’s professional position,
it shall be punished by a fine in an amount between one thousand and two thousand monthly calculation indices or by imprisonment for a period between three years and seven years, with confiscation of property.
3. If the same offence is committed:
a) by an organized group;
b) by a person, authorized to carry out state functions, or by persons subordinate to him/her, if they are linked with the use of his/her service position, - shall be punished by imprisonment for a period between seven and ten years, with confiscation of property, with deprivation of the right to hold specified offices or to engage in specified activities for a period up to three years.
Footnote. The Code is supplemented by Article 226-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 11.01.2011 No. 385-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 227. Illegal Access to Computer Information, and the Creation, Use, and Distribution of Harmful Programs for Computers

1. Illegal access to computer information which is protected by Law, namely information on a storage medium, in a computer, computer system, or computer network, and equally violation of the rules for the operation of a computer, computer system or their network of persons who have access to the computer, computer system or their network, if this action entailed destruction, blocking, modification, or the copying of information, or disruption of the work of a given computer, computer system, or computer network, - shall be punished by a fine in an amount of between two hundred and five hundred monthly calculation indices, or by engagement in community service for a period between one hundred twenty and one hundred eighty hours, or by correctional labor for a period up to one year, or imprisonment for the same period.
2. The same offence committed by a group of persons with pre-planning, or by an organized group, or by a person with the use of his professional position, - shall be punished by a fine in an amount between five hundred and eight hundred monthly calculation indices, or by correctional labor for a period between one to two years, or by imprisonment for a period up to three years.
3. The creation of programs for computers, or the introduction of amendments to existing programs, which deliberately lead to unauthorized destruction, blocking, modification, or the copying of information, or disruption of the work of a given computer, computer system, or computer network, as well as the use or distribution of such programs or storage media carrying such programs, - shall be punished by a fine in the amount of between five hundred and one thousand monthly calculation indices, or by correctional labor for a period of up to two years, or by imprisonment for the same period.
4. Actions stipulated in the third part of this Article which entail serious consequences caused through negligence, - shall be punished by a fine in an amount of one thousand and up to two thousand monthly calculation indices, or by imprisonment for a period up to five years.
Footnote. Article 227 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 227-1. Illegal Change of Cellular User Identity Code, User Identification Equipment, as well as Creation, Exploitation, Dissemination of Programs for Changing of User Identity Code

1. Illegal changing of identity code of user terminal of cellular communication without a sanction of the producer or its legal owner, creating the counterpart of the cellular user identification card, - shall be punished by a fine in an amount from two hundred up to five hundred monthly calculation indices, or by engaging in community service for a period from one hundred twenty up to one hundred eighty hours, or by correctional labor for a period up to one year.
2. Illegal creation, exploitation, dissemination of programs, enabling to change user identification code of the cellular user identification code, to create the counterpart of cellular user identification card, - shall be punished by a fine in an amount of five hundred up to eight hundred monthly calculation indices, or by correctional labor for a period from one to two years, or by imprisonment for a period up to two years.
3. If the same offences were committed:
a) by a group of person with pre-planning;
b) repeatedly;
c) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.10.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010).
it shall be punished by a fine in an amount from one thousand up to two thousand monthly calculation indices or by imprisonment for a period from three years with confiscation of property or without it.
Footnote. The Code is supplemented by Article 227-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 08.01.2007 No. 210; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010): dated 18.01.2011 No. 393- IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 8. Crimes against the Interests of Service in Commercial and Other Organizations

Article 228. Abuse of Authority

The use by a person, who exercises managerial functions in a commercial or other organization, of his (her) authority against the legitimate interests of that organization and for the purposes of deriving profit and advantages for himself or other persons or organizations, or harm another person or organization, if this caused considerable damage to the rights and legitimate interests of society or the state, it shall be punished by a fine of five hundred to eight hundred monthly calculation indices, or community service for a period of one hundred eighty to two hundred forty hours, or by corrective labor for a period from one to two years, or restrain of liberty for up to four years, or with deprivation of liberty for the same term.
Note. A person who permanently, temporarily or on the basis of a special authorization exercises organizational, managerial or administrative and economic functions of an organization, which is not a state body, a local self-government or an organization in which the share of the state is not less than fifty per cent, shall be recognized as a person, exercising managerial functions of a commercial or other organization by the Articles of this Code.
Footnote. Article 228 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 25.09.2003 No. 484, dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Article 2), dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 01.02.2012 No. 551-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 229. Abuse of Power by Private Notaries, Officers of the Court and Auditors, who are working in the auditor organizations

Footnote. The Title as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.04.2010 No. 262-IV (shall be enforced from 21.10.2010).
1. The use by a private notary, officer of the court, or auditor, who works in the audit organization, or a head of this organization of their authority against their activities and takes, in order to reap the benefits and advantages for themselves or other persons or organizations, or harm to other persons or organizations, if this action caused considerable damage to the rights and legitimate interests of citizens or organizations, or legally protected interests of society or the state, - shall be punished by a fine in an amount from five hundred to eight hundred monthly calculation indices, or community service for a period of one hundred eighty to two hundred forty hours, or by corrective labor for a period from one to two years, or restrain of liberty for a term up to two years, or imprisonment for the same period with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certains of activity for a period up to three years.
2. The same offence committed against a minor or an incapacitated person, or committed repeatedly, - shall be punished by a fine in an amount from seven hundred to one thousand monthly calculation indices, or restriction of liberty up to four years, or by imprisonment for the same period with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certains of activity for a term up to three years.
Footnote. Article 229 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2006 No. 139 (the order of enforcement see Article 2 of the Law of the Republic of Kazakhstan No. 139), dated 02.04.2010 No. 262-IV (shall be enforced from 21.10.2010), dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 230. Excess of power by employees of Private Security Services

1. Exceeding the lawful authority by the head or an employee of a private security service, which is granted to them in accordance with a license, contrary to the objectives of their activity, if this offence is committed with violence or a threat of violence, - shall be punished by restriction of liberty for a period up to three years, or by imprisonment for a period up to five years with deprivation of the right
to occupy certain positions or engage in certains of activity for a period up to three years, or without it.
2. The same offence committed with the use of weapons or special means, or which caused serious consequences, - shall be punished by imprisonment for a period from three to eight years, with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certains of activity for a period up to three years.
Footnote. Article 230 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 231. Commercial bribery

1. Illegal transfer to a person, who exercises managerial functions in a commercial or other organization, money, securities, or other property, as well as illegal provision of the property-related services for the use of his (her) official position, as well as for general patronage or connivance in the interests of the person, committing bribery, - shall be punished by a fine in the amount from five hundred to eight hundred monthly calculation indices, or restriction of liberty for a period up to two years, or imprisonment up to three years.
2. The same offences committed repeatedly or by a group of persons by prior conspiracy, or by an organized group, - shall be punished by a fine from eight hundred to one thousand monthly calculation indices, or restriction of liberty for a period of up to three years, imprisonment for a period up to five years.
3. Illegal acquisition by the person who exercises managerial functions in a commercial or other organization, money, securities, or other property, as well as the use of property-related services for the use of his (her) official position, as well as for general patronage or connivance in the interests of the person carrying out bribery, - shall be punished by a fine of one thousand to two thousand monthly calculation indices, or deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certains of activity for a period up to two years, or restrain of liberty for a period up to three years, or imprisonment for a period up to five years.
4. If the actions stipulated by the third part of this Article are committed:
a) by a group of persons by prior conspiracy or by an organized group;
b) repeatedly;
c) involving extortion;
d) on a large scale,
shall be punished by a fine in the amount of two thousand to three thousand monthly calculation indices, or deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certains of activity for a period up to five years, or imprisonment for a period up to six years with confiscation of property or without it, and with the deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certains of activity for a period up to three years.
5. Offences, stipulated by the third and fourth parts of this Article, if committed on an especially large scale, - shall be punished by a fine in the amount from three thousand to five thousand monthly calculation indices, or with the deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to five years, or imprisonment for a term of four to eight years with confiscation of property or without deprivation of the right to hold certain positions or engage in certain activities for a term up to five years.
Note.
1. The person who committed the offences stipulated by the first or second part of this Article shall be exempt from criminal liability if there was duress (it took place) in relation to him, or if that person voluntarily informed the bribery authority with the power to initiate criminal proceedings.
2. A transfer or receipt of property, rendering of services in relation to property or the use of such services as a gift or in exchange for remuneration, provided there is no prior collusion for prior committed offences, if the value of the property or services does not exceed two monthly calculation indices, shall not be recognized as a crime by virtue of insignificance and it shall be prosecuted through the disciplinary or administrative procedure.
3. The amount of illegally obtained money, securities and other property is considered to be large by this Article the amount of money, the value of securities or other assets or property benefits is in excess of five hundred monthly calculation indices.
4. Under the particularly large amount of illegally obtained money, securities, other property are recognized by this Article the amount of money, the value of securities or other assets or property benefits, that exceed two thousand monthly calculation index.
Footnote. Article 231 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47, dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Article 2), dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 232. Dishonest Attitude towards Obligations

Non-performance or improper performance by the person, who is performing managerial functions in a commercial organization, and fraudulent or neglect performance of their duties, are punishable by a fine of seven hundred to one thousand monthly calculation indices, or restraint of liberty for a term of up to five years, or imprisonment for the same term with the deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it if this caused death or other grave consequences.
Footnote. Article 232 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 9. Crimes against Public Safety and Public Order

Article 233. Terrorism

1. To cause an explosion, arson, or commit any other acts which endanger people’s lives, cause considerable material damage, or other consequences dangerous for the public, as well as a threat of commission of such offences, shall be punished by deprivation of liberty for a period from four to ten years if these actions are committed with the intention to disrupt public safety, intimidate the population, or to exercise duress on state bodies of the Republic of Kazakhstan, foreign states or international organization to adopt certain decisions.
2. If the same offences are committed:
a) repeatedly;
b) by the use of weapons or objects used as weapons, explosives or explosive devices that may pose a real threat to the life and health of citizens, - shall be punished by deprivation of liberty for a period from seven to twelve years.
3. If the offences stipulated by the first or second part of this Article are:
a) accompanied with the use of, or a threat to use weapons of mass destruction, radioactive materials and the commission of, or a threat to commit mass poisoning, spread of epidemics or epizootics and equally other actions which may entail mass destruction of people;
b) caused through negligence the death of a person or had other serious consequences, - shall be punished by deprivation of liberty for a period from ten to fifteen years.
4. An attempt upon the life of an individual committed for the purposes of violating public security, intimidation of the population or duress on state authorities of the Republic of Kazakhstan, foreign state or international organization to adopt certain decisions, and also an attempt upon the life of a state or public activist, committed for the same purposes, as well as for the purposes of terminating his state or other political activity or out of revenge for such activity, - shall be published by deprivation of liberty for a period from fifteen to twenty years or by death penalty, or life imprisonment.
Note.
1. A person who participated in the organization of a terrorism offence shall be exempt from criminal liability, if he, by giving a timely warning to state bodies, or by another method, contributed to the prevention of such an offence of terrorism, unless the actions of that person contained corpus delicti of another crime.
2. Terrorist crimes are crimes which are confessed under Articles 162, 163, 166-1, 167, L 171, 233, 233-1, 233-2, 233-3, 234, 238, 239 of this Code.
Footnote. Article 233 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.02.2002 No.295; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan, dated 08.07.2005 No. 67 (the order of enforcement see Art. 2), dated 10.07.2009 No. 175-4 (the order of enforcement see Art. 2), dated 14.06.2010 No. 290-4 (the order of enforcement see Art. 2), dated 29.12.2010 No. 372-4 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 29.11.2011 No. 502-4 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 233-1. Promotion of Terrorism or Public Appeals for to Commit a Terrorism Offences

1. Promotion of terrorism or public appeals to commit a terrorism offence, and equal distribution of materials of mentioned contents, - shall be punished by deprivation of liberty for a period from three up to seven years.
2. If the same offences were committed by a person with the use of his professional position or by a head of a public association or with the use of mass media, it shall be punished by deprivation of liberty for a period from five to ten years.
Footnote. Supplemented by Article 233-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.02.2002 No.295; as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.11.2011 No.502-4 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 233-2. Formation, Leadership of a Terrorist Group and Participation in Its Activity

1. Formation of a group for the commission of crimes which pursue terrorist objectives (a terrorist group) and its leadership, - shall be punished by deprivation of liberty for a period from eight to fifteen years, with or without confiscation of property.
2. Participation in the activities of a terrorist group or in acts of terrorism committed by the group, - shall be punished by deprivation of liberty for a period from six to twelve years, with or without confiscation of property.
3. Offences, specified in the first or second parts of this Article committed by a person using his professional position or by the head of a public association, - shall be punished by deprivation of liberty for a period from ten to fifteen years, with or without confiscation of property.
Footnote. Supplemented by Article 233-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.02.2002 No.295.

Article 233-3. Financing terrorist or extremist activities and other assistance to terrorism or extremism

1. Deliberate provision or collection of money and (or) other property rights to the property or property benefits, as well as gift, exchange, donation, sponsorship and charity, offering information and other kinds of services, or the provision of financial services to individual, group of individuals or terrorist or extremist organizations for terrorist or extremist activities, - shall be punished by imprisonment for up to five years.
2. The same offences committed repeatedly shall be punished by imprisonment for a term of three to eight years with confiscation of property.
Note.
A person funding the terrorist or extremist activities and providing other assistance to terrorism or extremism under threat of violence and who voluntarily reported it, and actively contributed to the disclosure or suppression of crime shall be exempt from criminal liability if his actions have no elements of a crime.
Footnote. Article 233 - 3 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.11.2011 No. 502 - 4 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 233-4. Recruitment or training of persons or supply of weapons to a terrorist or extremist

1. Recruitment or training of persons or supply of weapons to a terrorist or extremist, - shall be punished by imprisonment for a period from six to twelve years with confiscation of property.
2. If the same offence was committed by a person using his or her position or against a minor it shall be punished by imprisonment for a term of eight to fifteen years with confiscation of property.
Footnote. The Code is supplemented by the Article 233-4 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.11.2011 No. 502-4 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 234. Taking of Hostages

1. Taking or detaining a person as a hostage, committed for the purposes of coercing the state, an organization or a citizen, to commit certain actions, or not to commit a certain action, as a condition of that hostage's release, - shall be punished by imprisonment for a period from three to eight years.
2. If the same offence was committed:
a) by a group of persons with pre-planning;
b) repeatedly;
c) with the use of violence endangering life or health;
d) with the use of weapons or objects used as weapons;
e) against an underage person, a guilty party being aware of his age;
f) against a pregnant woman, a guilty party being aware of that fact;
g) against a person in a helpless state, a guilty party being aware of that fact;
h) against two or more persons;
i) for venal purposes or for hire,
- shall be punished by imprisonment for a period from seven to twelve years.
3. Offences, stipulated by the first or second part of this Article, if they are committed by an organized group, or caused through negligence the death of a person or had other serious consequences, - shall be punished by imprisonment for a period from ten to fifteen years.
Note.
A person, who voluntarily or by demand of the state administrative authorities, released a hostage, shall be exempted from criminal liability, unless his actions contain elements of another crime.

Article 235. The Creation and Guidance of an Organized Criminal Group or Criminal Association (Criminal Organization), and Participation in a Criminal Association

1. The creation of an organized criminal group, as well as the leadership, it shall be punished by imprisonment for a period from twelve up to fifteen years.
2. Participation in a criminal association (criminal organization) to commit one or more crimes shall be punished by imprisonment for a period from five up to ten years.
3. Offences stipulated by the first, second or third part of this Article, which are committed by a person with the use of his official position, - shall be punished by imprisonment for a period from eight up to thirteen years with confiscation of property.
Note. Articles 235, 235-1, 235-2, 235-3, 237 of this Code, the person who has ceased to participate in an organized group, a criminal association (criminal organization), transnational groups, transnational criminal community (transnational criminal organizations) or stable armed group (band) and has actively contributed to the disclosure and suppression of crimes being committed by an organized group, a criminal association (criminal organization), transnational groups, transnational criminal organization (transnational criminal organization) or a stable armed group (band) is exempt from criminal liability, if his actions are no elements of a crime.
Footnote. Article 235 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 235-1. Creation and direction of a criminal community (criminal organization), as well as participation in it

1. Creation or management of a criminal association (criminal organization), as well as the creation of union leaders or other members of organized groups or coordination of criminal offences independently organized groups operating in the commission of one or more offences, - shall be punished by imprisonment for a term of twelve to fifteen years with confiscation of property.
2. Participation of the leaders of organized criminal groups in the community (criminal organization), - shall be punished by imprisonment for a term of eight to twelve years with confiscation of property.
3. Participation in the meeting the leaders, other members of organized groups to coordinate criminal activities including the use of means of communication - shall be punished by imprisonment for a term of twelve to twenty years with confiscation of property.
4. Offences stipulated by the first or second paragraph of this Article, committed by a person using his official position, - shall be punished by imprisonment for a term of twelve to twenty years with confiscation of property.
5. Offences stipulated by the first, second or third paragraph of this article, committed by a person holding a leading position among the leaders of organized groups shall be punished by imprisonment for a term of fifteen to twenty years or life imprisonment with confiscation of property.
Note.
1. Under the coordination of criminal activity should understand their negotiation between organized groups for a joint commission of crimes (networking among leaders or other participants in organized groups, development of plans, the conditions for crime and the criminal division of the spheres of influence, the proceeds of crime.)
2. The person holding the lead is a person endowed with the leaders of organized groups the authority to coordinate criminal activity.
Footnote. The Code is supplemented by Article 235-1 in accordance with the Law dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 235-2. Creation and management of transnational organized group to commit one or more crimes, as well as participation in it

1. Creation of transnational organized group in order to commit one or more crimes, as well as its governance, - shall be punished by imprisonment for a term of ten to fifteen years with confiscation of property.
2. Participation in transnational organized group created to commit one or more crimes, - shall be punished by imprisonment for a term of eight to twelve years with confiscation of property.
3. Offences, stipulated by the first or second paragraph of this Article are committed by a person using his official position, - shall be punished by imprisonment for a term of twelve to twenty years with confiscation of property.
Footnote. The Code is supplemented by Article 235-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 235-3. Creation and management of transnational criminal association (Transnational criminal organization), as well as participation in it

1. Creation of a transnational criminal group (transnational criminal organizations), as well as guide them, - shall be punished by imprisonment for a term of fifteen to twenty years with confiscation of property.
2. Participation in the transnational criminal community (transnational criminal organizations), - shall be punished by imprisonment for a term of ten to fifteen years with confiscation of property.
3. Offences, stipulated by the first or second paragraph of this Article are committed by a person using his official position, - shall be punished by imprisonment for a term from seventeen to twenty years with confiscation of property.
Footnote. The Code is supplemented by Article 235-3 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 235-4. Financing activities of organized groups, criminal association (criminal organization) or transnational organized groups, transnational criminal community (transnational criminal organization) or stable armed group (band), as well as the collection, storage, distribution of property, development financing channels

1. Financing activities of organized groups, criminal association (criminal organization) or transnational organized groups, transnational criminal community (transnational criminal organizations) or stable armed group (band), - shall be punished by imprisonment for a term from three to six years with confiscation of property.
2. Collection, storage, distribution of assets, and the development of channels of financing committed by members of organized groups, criminal association (criminal organization) or transnational organized groups, transnational criminal groups (transnational criminal organizations) or stable armed group (band), - shall be punished with imprisonment from five to ten years with confiscation of property.
3. Actions envisaged in parts one and two of this Article, if committed by a person using his official position, - shall be punished by imprisonment for a term of seven to twelve years, with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term of seven to ten years with confiscation of property.
Note.
1. Under the funding of organized groups, criminal association (criminal organization), transnational groups, transnational criminal groups (transnational criminal organizations) or stable armed group (band) to be the provision of property, financial services organized group, a criminal association (criminal organization), transnational organized group, transnational criminal groups (transnational criminal organizations) or stable armed group (band) for the implementation of criminal activity.
2. The person performing the financing of organized groups, criminal association (criminal organization), transnational groups, transnational criminal groups (transnational criminal organizations) or stable armed group (band) under the threat of violence and voluntarily reported it, exempt from criminal liability if his actions contain elements of another crime.
Footnote. The Code is supplemented by Article 235-4 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 236. The Organization of an Illegal Paramilitary Formation

1. The creation of an illegal paramilitary formation (union, brigade, squad, or other group), as well as the guidance of such a formation, - shall be punished by imprisonment for a period from two to seven years.
2. Participation in an illegal paramilitary formation (union, brigade, squad, or other group), - shall be punished by restriction of liberty for a period up to three years, or by imprisonment for the same period.
Note.
A person who voluntarily terminated his participation in an illegal paramilitary formation, and surrendered his weapons and military equipment, shall be exempt from criminal liability, unless his actions contain elements of another crime.
Footnote. Article 236 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363, dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 237. Banditism

1. The creation of a stable armed group (gang) for the purposes of assault upon the citizens or organizations, as well as the leadership of such a group (gang), - shall be punished by imprisonment for a period from twelve to twenty years with confiscation of property.
2. Participation in a stable armed group (gang) or in assaults committed by it shall be punished by imprisonment for a period from ten to fifteen years with confiscation of property.
3. Offences, stipulated by the first or second part of this Article are committed by a person with the use of his official position, - shall be punished by imprisonment for a period from fifteen to twenty years with confiscation of property.

Article 238. Seizure of Buildings, Installations, or Means of Communication

Footnote. Title is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2010 No. 372-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).
1. Seizure of buildings, installations, or means of communication, or their retention, as well as their capture, - shall be punished by restriction of liberty for a period up to five years, or by imprisonment for a period for the same period.
2. The same offences are committed:
a) by a group of persons upon a preliminary collusion;
b) repeatedly;
c) with violence dangerous for the life or health;
d) with the use of weapons or objects used as weapons;
e) for venal purposes or for hire
f) in respect of buildings of state bodies or government agencies shall be punished by imprisonment for a period from seven to twelve years with confiscation of property, or without it.
3. The offence specified in the first or second part of this Article where they are committed by an organized group or entailed due to the negligence death of individual or other grave consequences, - shall be punished with deprivation of liberty for a period from eight to fifteen years with confiscation of property or without it.
Footnote. Article 238 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2010 No. 372-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 239. Hijacking or Seizure of an Aircraft or Sea craft or a Railway Rolling Stock

1. Hijacking of an air or sea craft, or a railway rolling stock, as well as the seizure of such a craft or a train with the purposes of hijacking, - shall be punished by imprisonment for a period from two to eight years.
2. The same offences committed:
a) by a group of persons upon a preliminary collusion;
b) repeatedly;
c) with violence which is dangerous for the life or health, or with a threat to apply such violence;
d) with the use of weapons or objects used as weapons, - shall be punished by imprisonment for a period from seven to twelve years.
3. Offences stipulated by the first or second part of this Article if they are committed by an organized group, or entailed by negligence the death of a person or other serious consequences, - shall be punished by imprisonment for a period from eight to fifteen years.

Article 240. Piracy

1. An attack upon a sea or a river vessel for the purpose of getting possession of someone else's property, which is committed with violence or a threat to apply it, - shall be punished by imprisonment for a period from five to ten years.
2. The same offence committed repeatedly or with the use of weapons or objects used as weapons, - shall be punished by imprisonment for a period from eight to twelve years with confiscation of property.
3. Offences stipulated by the first or second part of this Article, if they are committed by an organized group, or if they entailed by negligence the death of a person or other serious consequences, - shall be punished by imprisonment for a period from ten to fifteen years with confiscation of property.

Article 241. Mass Unrest

1. The organization of mass unrest which is accompanied by violence, arsons, wrecking, destruction of property, the use of firearms, explosives, or explosion devices, as well as by armed resistance to a representative of the state authorities,- shall be punished by imprisonment for a period from four to ten years.
2. Participation in mass unrest stipulated by the first part of this Article, - shall be punished by imprisonment for a period from three to eight years.
3. Exhortations to active non-compliance with legal requirements of representatives of the state authorities, as well as exhortations to mass unrest, as well as to violence against citizens, - shall be punished by restriction of liberty for a period up to two years, or by imprisonment for a period up to three years.
Footnote. Article 241 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 242. A Deliberately False Communication Concerning an Act of Terrorism

A deliberately false communication concerning an act of terrorism which is being prepared, - shall be punished by a fine in an amount from two hundred up to five hundred monthly calculation indices, or by restriction of liberty for the period of up to seven years, or by imprisonment for a period up to six years.
Footnote. Article 242 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 19.02.2002 No. 295, dated 09.12.2004 No. 10, dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 18.01.2012 No. 547-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 243. Illegal Export of Technologies, Scientific-Technical Information and Services Used in the Creation of Mass Destruction Weapons, Armament, and Military Equipment

Illegal export of technologies, scientific-technical information and services which may be used in the creation of mass destruction weapons or means of their delivery, as well as armaments, and military equipment, and with regard to which a special export supervision is established, - shall be punished by a fine in an amount from seven hundred up to one thousand monthly calculation indices, or by imprisonment for a period from three to seven years.
Footnote. Article 243 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 244. Violation of the Safety Rules at Atomic Energy Facilities

1. Violation of the safety rules in deploying, designing, constructing, repairing, or operating atomic energy facilities, if this could entail the death of a person or radioactive contamination of the environment, - shall be punished by a fine in the amount from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or restraint of liberty for a term up to three years, or imprisonment for up to three years with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it.
2. The same offence which entailed by negligence the death of a person or radioactive contamination of the environment, or other serious consequences, - shall be punished by imprisonment for a period from five to ten years with deprivation of the right to hold certain positions of to engage in certains of activity for a period up to three years, or without it.
Footnote. Article 244 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 245. Violation of the Safety Rules in the Conducting of Mining or Construction Work

1. Violation of the safety rules for the conducting of mining or construction work, if it entailed by negligence the cause of severe or medium gravity damage to the health of a person, - shall be punished by a fine in an amount from five hundred up to one thousand monthly calculation indices, or by correctional labor for a period up to two years, or by restriction of liberty for a period up to two years, or by imprisonment for the same period with deprivation of the right to hold specified offices or to engage in specified activities for a period up to three years, or without it.
2. The same offence which entailed by negligence the death of a person or other serious consequences, - shall be punished by imprisonment for a period up to six years with deprivation of the right to hold specified offices or to engage in specified activities for a period up to three years, or without it.
Footnote. Article 245 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 245-1. Poor-quality construction

1. Delivery and (or) the acceptance of the poor-quality built, incomplete or not in accordance with the contract and project documentation of buildings, highways, tunnels, power plants, residential buildings or other construction projects, as well as their low-quality repairs heads of construction companies, Manufacturers of work and officials in control of the quality of construction, if it is caused by negligence causing serious or moderate harm to human health, - shall be punished by a fine of five hundred to one thousand monthly calculation indices, or by correctional labor for up to two years, or by restriction of liberty for a term up to two years, or by imprisonment for the same term with the deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it.
2. The same act which negligently caused human death or other grave consequences, - shall be punished by imprisonment for up to five years with confiscation of property, deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it.
3. Actions envisaged in part one of this Article, resulting in the death of two or more persons, - shall be punished by imprisonment for a period from three to eight years with confiscation of property, and with the deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it.
Footnote. The Code is supplemented by Article 245-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 08.01.2007 No. 210, as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 246. Violation of the Safety Rules at Explosion-Hazardous Facilities

1. Violation of the safety rules at explosion-hazardous facilities or in explosion-hazardous workshops, if it could entail the death of a person or other serious consequences, - shall be punished by a fine in the amount from five hundred to one thousand monthly calculation indices, or correctional labor for up to two years, or restraint of liberty for a term up to three years, or imprisonment for the same term with the deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it.
2. The same offence which entailed by negligence the death of a person or other serious consequences, - shall be punished by restriction of liberty for a period up to five years, or by imprisonment for a period up to six years.
Footnote. Article 246 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 246-1. Violation of safety instructions in space activities

1. Violation of the safety instructions in space activities, entailed by negligence the infliction of serious or moderate harm to human health, - shall be punished by a fine of five hundred to one thousand monthly calculation indices or the salary or other income for a period of five to ten months, or by corrective labor for up to two years, or restraint of liberty for a term up to three years, or imprisonment for the same period, with deprivation of the right to hold certain positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it.
2. The same act which negligently caused human death or other grave consequences, - shall be punished by imprisonment for up to six years, with deprivation of the right to hold certain positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it.
3. The offence provided in the first paragraph above, resulting in the death of two or more persons, - shall be punished by imprisonment for a term of three to eight years, with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it.
Footnote. Chapter 9 is supplemented by the Article 246-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.01.2012 No. 529-IV (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication).

Article 247. Illegal Handling of Radioactive Materials

1. Illegal purchase, storage, transportation, use, destruction or burial of radioactive materials, - shall be punished by restriction of liberty for a period up to two years, or by deprivation of liberty for a period up to three years.
2. Illegal marketing of radioactive materials, and also illegal purchase, storage, transportation of radioactive materials for the purpose of marketing, - shall be punished by deprivation of liberty for a period from two to six years with confiscation of property or without it.
3. Offences specified in the first and second parts of this Article, which due to negligence entailed the death of an individual or other grave consequences shall be punished by deprivation of liberty for a period from three to ten years with confiscation of property or without it.
Footnote. Article 247 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.02.2002 No. 295, as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 248. Stealing or Extortion of Radioactive Materials

1. Stealing or extortion of radioactive materials, - shall be punished by a fine in an amount from seven hundred up to one thousand monthly calculation indices, or by imprisonment for a period up to five years.
2. The same offences are committed:
a) by a group of persons upon a preliminary collusion;
b) repeatedly;
c) by a person with the use of his official position;
d) with violence which is not dangerous for the life or health, or with a threat to apply such violence, - shall be punished by imprisonment for a period from four to seven years with confiscation of property, or without it.
3. Offences, stipulated by the first or second part of this Article are committed as follows:
a) with violence dangerous for the life or health, or with a threat to apply such violence;
b) by an organized group
c) excluded by No. 363 dated 21.12.2002, - shall be punished by imprisonment for a period from five to ten years with confiscation of property.
Footnote. Article 248 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363, dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 249. Violation of the Rules for Treatment of Radioactive Materials

1. Violation of the rules for storage, use, accounting, burial, or transportation of radioactive materials, or other rules for their treatment, if it could entail the death of a person or other serious consequences, - shall be punished by a fine in an amount from five hundred up to one thousand monthly calculation indices, or by restriction of liberty for a period up to one year.
2. The same offence which entailed by negligence the death of a person or other serious consequences, - shall be punished by imprisonment for a period up to seven years.
Footnote. Article 249 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 250. Contraband of Objects Withdrawn from Circulation, or Objects the Circulation of Which is Limited

1. The transfer across the customs border of the state, which is committed without customs supervision or with concealment from it, or with fraudulent use of documents or means of custom identification, or the transfer which is accompanied by non-declaration or fraudulent declaration of drugs, or psychotropic, powerful, toxic, poisonous, radioactive materials, or explosives, as well as armament, military equipment, explosion devices, firearms and ammunition, nuclear, chemical, biological, or others of mass destruction weapons, or materials and equipment which may be used for the creation of mass destruction weapons, - shall be punished by imprisonment for a period up to five years with confiscation of property, or without it.
2. The same offence is committed:
a) repeatedly;
b) by an official with the use of his service position;
c) with violence against a person exercising customs supervision,
d) by a group of persons by prior agreement;
e) in respect of narcotic drugs or psychotropic substances in large amount, shall be punished by imprisonment for a period from seven to twelve years with confiscation of property, or without it.
3. Offences stipulated by the first or second part of this Article which are committed by an organized group, - shall be punished by imprisonment for a period from ten to fifteen years with confiscation of property.
4. Offences stipulated by the first, second or third paragraph of this article related to narcotic drugs or psychotropic substances, committed on a large scale shall be punished by imprisonment for a term of fifteen to twenty years with confiscation of property or life imprisonment with confiscation of property.
Footnote. Article 250 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 31.05.2002 No. 327, dated 08.07.2005 No. 67 (the order of enforcement see Art. 2), dated 27.06.2008 No. 50-IV (the order of enforcement see Art. 2), dated 30.06.2010 No. 297-IV (shall be enforced from 01.07.2010).

Article 251. Illegal Purchase, Transfer, Sale, Storage, Transportation, or the Carrying of Weapons, Ammunition, Explosives, or Explosion Devices

1. Illegal purchase, transfer, sale, storage, transportation, or the carrying of firearms (except for smooth-bore hunting guns), ammunition, explosives or explosion devices, - shall be punished by restriction of liberty for a period up to five years, or by imprisonment for the same period with a fine in an amount from two hundred up to five hundred monthly calculation indices, or without it.
2. The same offences committed by a group of persons upon a preliminary collusion, or committed repeatedly, - shall be punished by imprisonment for a period from three to eight years.
3. Offences stipulated by the first or second part of this Article, which are committed by an organized group, - shall be punished by imprisonment for a period from five to ten years.
4. Illegal carrying or sale of knives, Finnish daggers, or other cold steel weapons, except for cases in which the carrying of cold steel knives is associated with hunting business, - shall be punished by community service for a period from one hundred and eighty to two hundred forty hours, or by corrective labor for up to two years, or restraint of liberty for up to one year, or imprisonment for the same term with a fine of up to two hundred monthly calculation indices or without it.
Note.
A person who voluntarily surrendered objects indicated in this Article shall be exempted from criminal liability, unless his actions contain elements of another crime.
Footnote. Article 251 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47, dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 252. Illegal Manufacture of Arms

1. Illegal Manufacture or repair of firearms, or spare parts for it, as well as illegal Manufacture of ammunition, explosives, or explosion devices, - shall be punished by imprisonment for a period up to five years.
2. The same offence committed by a group of persons upon a preliminary collusion, or committed repeatedly, - shall be punished by imprisonment for a period from three to eight years.
3. Offences, stipulated by the first or second part of this Article are committed by an organized group, - shall be punished by imprisonment for a period from five to ten years.
4. Illegal Manufacture of gas weapons, cold steel weapons, including projectile weapons, - shall be punished by a fine from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or community service for a period of one hundred eighty to two hundred forty hours, or by corrective labor for up to two years, or restraint of liberty for a term up to two years, or by deprivation of liberty for the same period.
Note.
A person who voluntarily surrendered objects indicated in this Article shall be exempted from criminal liability, unless his actions contain elements of another crime.
Footnote. Article 252 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47, dated 21.12.2002 No. 363, dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 253. Negligent Storage of Fire Arms

Negligent storage of firearms which created the conditions for their use by another person, if this entailed serious consequences, - shall be punished by correctional labor for a period up to two years, or by restriction of liberty for the same period.
Footnote. Article 253 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363, dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 254. Improper Execution of Obligations Associated with the Protection of Arms, Ammunitions, Explosives, or Explosion Devices

1. Improper execution of the obligations of a person to whom the protection of firearms, ammunition, explosives, or explosion devices, was delegated, if this entailed their stealing or destruction, or the emergence of other serious consequences, - shall be punished by restraint of liberty for a term not exceeding two years, or imprisonment for the same term, with disqualification to hold certain positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it.
2. Improper execution of obligations associated with the protection of mass destruction weapons, or materials or equipment which may be used in the creation of mass destruction weapons, if this entailed serious consequences or created a threat of their emergence, - shall be punished by imprisonment for a term from two to seven years with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years.
Footnote. Article 254 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 255. Stealing or Extortion of Arms, Ammunition, Explosives, or Explosion Devices

1. Stealing or extortion of firearms, spare parts to it, ammunition, explosives, or explosion devices, shall be punished by imprisonment for a period up from three to seven years.
2. Stealing or extortion of mass destruction weapons, as well as of materials or equipment which may be used in the creation of mass destruction weapons, shall be punished by imprisonment for a period from five to ten years.
3. Offences, stipulated by the first or second part of this Article are committed:
a) by a person with the use of his official position;
b) repeatedly;
c) with violence which is not dangerous for the life or health, or with a threat of such violence;
d) by a group of persons upon a preliminary collusion, shall be punished by imprisonment for a period from five to twelve years with confiscation or property, or without it.
4. Offences, stipulated by the first, second, or third part of this Article are committed:
a) by an organized group;
b) with violence which is dangerous for the life or health, or with a threat of such violence;
c) is excluded dated 21.12.2002 No. 363;
It shall be punished by imprisonment for a period from eight to fifteen years with confiscation of property.
Footnote. Article 255 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 21, 2002 No. 363.

Article 256. Violation of Fire Safety Rules

1. Violation of fire safety rules by a person who is responsible for complying with them, if it entailed by negligence the causation of severe or medium gravity damage to a man's health, or considerable damage to a citizen, organization, or the state, - shall be punished by a fine in an amount from one hundred up to two hundred monthly calculation indices, or by correctional labor for a period up to two years, or by restriction of liberty for a period up to two years, or by imprisonment for a period up to three years with deprivation of the right to hold certain positions or without it.
2. Offences, stipulated by the first part of this Article are committed by an organized group shall be punished by by restraint of liberty for a term up to five years, or imprisonment for up to seven years.
Note.
As a major damage in this Article recognizes the damage caused to an individual by the amount of five hundred times the monthly calculation index, or damage to the organization or the state in the amount of one thousand times the monthly calculation index, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan at the time of the crime.
Footnote. Article 272 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363, dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 257. Hooliganism

1. Hooliganism, that is a particularly audacious violation of public order, expressing a clear disrespect for society, accompanied by the use of violence against citizens or threat of its use, as well as destruction or damage to property of others, or committing indecent acts and outstanding cynicism -
shall be punished by a fine in the amount from two hundred to five hundred of monthly calculation indices, or by community service for a period from one hundred twenty to one hundred eighty hours, or by corrective labor for a period from six months to one year, or by restriction of freedom for up to two years, or by imprisonment for the same period.
2. The same act, if it is:
a) committed by a group, and the group of persons by previous concert or by an organized group;
b) associated with resistance to authorities or to any other person acting for the protection of public order or suppress violations of public order;
a) committed repeatedly -
shall be punished by a community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or by corrective labor for a period from one to two years, by restriction of liberty for up to five years, or imprisonment for the same period.
3. Hooliganism, committed with the use or attempted to use of fire, gas guns, knives, brass knuckles and other bladed weapons or other items specifically adapted to cause harm, -
shall be punished by a restraint of liberty for a period from three to seven years, or by imprisonment for the same period.
Footnote. Article 257 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363, dated 09.12.2004 No. 10, dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010), dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 258. Vandalism

Vandalism is a desecration of buildings or other structures by inscriptions or drawings, or any other actions, offending public morals, as well as voluntary waste in transport or in other public places -
shall be punished by a fine in the amount from one hundred to five hundred of monthly calculation indices, or by community service for a period of one hundred twenty to one hundred eighty hours, or by corrective labor for a period from six months to one year, or by restriction of liberty for up to one year.
Footnote. Article 258 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 10. CRIMES AGAINST PUBLIC HEALTH AND MORALS

Article 259. Illegal manufacture, processing, purchase, storage, transportation, transfer or sale of narcotic drugs or psychotropic substances

1. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).
1-1. Illegal purchase, transportation or storage without a purpose of selling of narcotics or psychotropic substances in large scale -
shall be punished by imprisonment for a period from three to seven years.
2. Illegal purchase, transportation and storage in order to sale, manufacture, processing, transfer or sale of narcotics or psychotropic substances -
shall be punished by imprisonment for a period from five to ten years with confiscation of property.
2-1. Illegal purchase, transportation and storage in order to sale, manufacture, processing, transfer or sale of narcotics or psychotropic substances in large amount - shall be punished by imprisonment for a period from six to twelve years with confiscation of property.
3. Illegal purchase, transportation and storage in order to sale, manufacture, processing, transfer or sale of narcotic drugs or psychotropic substances, committed:
a) by a group of persons by previous concert;
b) repeatedly;
c) in respect of narcotic drugs or psychotropic substances in large scale;
d) by an official using his/her official position, -
shall be punished by imprisonment for a period from ten to fifteen years with confiscation of property.
4. Illegal purchase, transportation and storage in order to sale, manufacture, processing, transfer or sale of narcotic drugs or psychotropic substances, committed:
a) by an organized group or criminal community (criminal organization);
b) in educational institutions;
c) in relation to a minor -
shall be punished by imprisonment for a period from fifteen to twenty years with confiscation of property or life imprisonment with confiscation of property.
Note.
1. A person, who voluntarily surrendered by narcotic drugs or psychotropic substances or voluntarily go to the hospital for medical care due to the use of drugs for non-medical purposes, and actively contributed to the disclosure and suppression of crimes related to illegal trafficking in narcotic drugs or psychotropic substances, the exposure of individuals, who committed them, the detection of property obtained by criminal means, shall be exempted from criminal responsibility under this Article and Article 250 (related to narcotic drugs or psychotropic substances) of this Code.
2. The size of narcotic drugs and psychotropic substances is defined by Summary Table toify drugs, psychotropic substances and precursors to small, large and extra large size, which are found in illicit trafficking, and attached to the Law of the Republic of Kazakhstan "On narcotic drugs, psychotropic substances, precursors and measures to combat their trafficking and abuse".
Footnote. Article 259 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47, dated 31.05.2002 No. 327, dated 27.06.2008 No. 50-IV (the order of enforcement see Article 2), dated 18.01.2011 No. 393 - IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 260. Theft or extortion of narcotic drugs and psychotropic substances

1. Theft or extortion of narcotic drugs or psychotropic substances -
shall be punished by imprisonment for a period from three to seven years.
2. The same acts, committed:
a) by a group of persons by previous concert;
b) repeatedly;
c) by a person using his/her official position;
g) with violence, not dangerous to life or health, or the threat of such violence-
shall be punished by imprisonment for a period from six to ten years with confiscation of property.
3. Acts stipulated in the first or second paragraph of this Article, if they are committed:
a) by an organized group;
b) in respect of narcotic drugs or psychotropic substances in large amount;
c) with violence dangerous to life or health, or the threat of such violence -
shall be punished by imprisonment for a period from ten to fifteen years with confiscation of property.
4. Acts stipulated in the first, second or third paragraph of this Article, committed in respect of narcotic drugs or psychotropic substances in large amount - shall be punished by imprisonment for a period from fifteen to twenty years with confiscation of property or life imprisonment with confiscation of property.
Footnote. Article 260 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2008 No. 50-IV (the order of enforcement see Art. 2).

Article 261. Inducement to use narcotic drugs or psychotropic substances

1. Inducement to use narcotic drugs or psychotropic substances-
shall be punished by restriction of freedom for up to three years or by imprisonment for up to four years.
2. The same act, committed:
a) by a group of persons by previous concert;
b) repeatedly;
c) (is excluded - by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2008 No. 50-IV (the order of enforcement see Article 2);
d) (is excluded -by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2008 No. 50-IV (the order of enforcement see Article 2), -
shall be punished by imprisonment for a period from three to eight years.
3. Acts stipulated in the first or second paragraph of this Article, if they are committed:
a) in respect of a minor, or two or more persons;
b) by the use of violence or threat of violence - shall be punished by imprisonment for a period from seven to ten years.
4. Acts stipulated in the first, second or third paragraph of this Article, if they resulted in the death of the victim or other grave consequences -
shall be punished by imprisonment for a period from fifteen to twenty years with confiscation of property or by life imprisonment with confiscation of property.
Footnote. Article 261 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2008 No. 50-IV (the order of enforcement see Art. 2), dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 262. The illegal cultivation of plants, prohibited to cultivation and contained drugs

1. Planting or cultivation of plants, prohibited to cultivation and the cultivation of the varieties of hemp, poppy and other plants containing narcotic substances -
shall be punished by a fine in the amount from five hundred to seven hundred monthly calculation indices or by imprisonment for up to two years.
2. The same acts, committed:
a) by a group of persons by previous concert;
b) repeatedly;
c) in a large scale -
shall be punished by imprisonment for a period from three to eight years.
Footnote. Article 262 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 263. Illegal trafficking of toxic substances, and materials, tools, or equipment, used for the manufacture or processing of narcotic drugs, psychotropic or toxic substances

1. Illegal manufacture, processing, purchase, storage, transportation, transfer with intent to sell, as well as the illegal sale of poisonous substances which are not narcotic drugs or psychotropic substances, or tools or equipment for their manufacturing or processing -
shall be punished by imprisonment for a term not exceeding five years.
2. Illegal manufacturing, purchase, storage, transportation, transfer with intent to sell, as well as the illegal sale of materials, tools or equipment used for the manufacture or processing of narcotic drugs or psychotropic substances -
shall be punished by imprisonment for up to six years.
3. Acts, stipulated in the first or second paragraph of this Article, committed by a person using his official position or by a group of persons by previous concert or repeatedly -
shall be punished by imprisonment for a period from five to eight years.
4. Acts stipulated in the first or second paragraph of this Article, committed by an organized group -
shall be punished by imprisonment for a period from seven to ten years with confiscation of property.
Footnote. Article 263 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47, as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2008 No. 50-IV (the order of enforcement see Article 2).

Article 264. Organization or maintaining the premises for use of drugs or psychotropic substances, or the provision of facilities for the same purpose

1. Organization or maintaining the premises for the use of narcotic drugs or psychotropic substances, or the provision of facilities for the same purpose -
shall be punished by imprisonment for a period from three to seven years with confiscation of property.
2. The same act committed by a person, using his/her official position or repeatedly, or by an organized group
shall be punished by imprisonment for a period from seven to twelve years with confiscation of property.
Footnote. Article 264 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2008 No. 50-IV (the order of enforcement see Article 2).

Article 265. Violation of rules for handling of narcotic drugs, psychotropic or toxic substances

1. Violation of the rules for production, manufacture, processing, purchase, storage, recording, release, transport, import, export, transfer or destruction of narcotic drugs, psychotropic or toxic substances, if this act is committed by a person whose duties include the compliance with these rules -
shall be punished by a fine in the amount from two hundred to five hundred of monthly calculation indices, or by correctional labor for up to one year, or by imprisonment for up to one year with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a period up to three years or without it.
2. The same act that caused the theft of narcotics, psychotropic or toxic substances or causing other significant harm -
shall be punished by correctional labor for up to two years, or restraint of liberty for a period up to two years, or by imprisonment for up to three years with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a period up to three years.
Footnote. Article 265 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47, dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 266. Illegal medical and pharmaceutical activities and illegal issuance or forgery of prescriptions or other documents granting the right to receipt narcotic drugs or psychotropic substances

1. Employment of medical or pharmaceutical activity by a person without a certificate and (or) licenses for this activity, if it is caused by the infliction of serious harm to human health by negligence -
shall be punished by a fine of one hundred to five hundred of monthly calculation indices, or correctional labor for up to two years, or deprivation of the right to hold certain posts or practice certain activities for up to two years.
2. The same act committed by an official -
shall be punished by a fine in the amount from three hundred to one thousands of monthly calculation indices, or by correctional labor for up to two years with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a period up to three years.
3. The act provided in the first part of this Article and caused the death of a person -
shall be punished by restriction of freedom for up to three years or by imprisonment for the same period, with disqualification to hold certain positions or engage in certain activities for a period up to three years.
4. The act, provided in the first part of this Article, which caused the death of the person, and committed by an official -
shall be punished by restriction of freedom for up to three years or by imprisonment for the same period with a fine in the amount from fifty to two hundred of monthly calculation indices with the deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a period up to three years.
5. Unlawful issuance or forgery of prescriptions or other documents, granting the right to receipt narcotic drugs or psychotropic substances -
shall be punished by imprisonment for a period up to five years with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a period up to three years or without it.
Footnote. Article 266 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 07.07.2006 No. 171 (the order of enforcement see Art. 2), as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2008 No. 50-IV (the order of enforcement see Article 2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 267. Violation of sanitary-epidemiological rules

1. Violation of sanitary-epidemiological rules, which negligently caused the mass disease or poisoning of people -
shall be punished by a fine in the amount from two hundred to five hundred of monthly calculation indices, or by deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a period up to three years, or by restraint of liberty for a period up to two years, or by imprisonment for the same period.
2. The same act that resulted to the death of a person -
shall be punished by restraint of liberty for a period up to five years, or by imprisonment for the same period.
Footnote. Article 267 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 268. Concealing the information about the circumstances, endangering the life or health people

1. Concealment or misrepresentation of information on the events, facts or phenomena that endanger the human life or health or to the environment, and committed by a person who is obliged to provide the population with such information -
shall be punished by a fine in the amount from five hundred to seven hundreds of monthly calculation indices or by imprisonment for up to two years with the deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a period up to three years or without it.
2. The same actions which negligently caused the harm to human health or other grave consequences, -
shall be punished by a fine in the amount from seven hundred to one thousands of monthly calculation indices, or by restriction of freedom for up to four years, or by imprisonment for the same period with the deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a period of up to three years or without it.
Footnote. Article 268 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 269. Issue or sale of goods, and execution of works or services that do not meet the safety requirements

1. Issue or sale of the goods, execution of works or services that do not meet the safety requirements of life or health of consumers, as well as the illegal grant or use of an official document, certifying the conformity of goods, works or services to the safety requirements, if these action caused the negligent harm to human health -
shall be punished by a fine in the amount from five hundred to seven hundreds of monthly calculation indices, or by restriction of freedom for up to three years with the deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a period up to three years or without it.
2. The same acts, if they are:
a) committed in respect of goods, works and services for minors;
b) caused by negligence the injury of two or more persons;
c) resulted in the death of a person -
shall be punished by a fine in the amount from seven hundred to one thousands of monthly calculation indices, or by restriction of freedom for up to three years, or by imprisonment for up to five years with the deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a period up to three years or without it.
3. Acts stipulated in the first or second paragraph of this Article, which negligently caused the death of two or more persons -
shall be punished by imprisonment for a period from four to eight years.
Footnote. Article 269 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 269-1. Organization of an illegal gambling business

1. Illegal opening or maintenance of a gambling establishment or the organization of the activity in the gambling business, as well as the provision of facilities to open obviously illegal gambling establishment or the organization of gambling business -
shall be punished by a fine in the amount from five hundred to one thousands of monthly calculation indices, or by community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or by imprisonment for up to two years with a fine of up to fifty monthly calculation indices or without it, with confiscation of property.
2. The same acts committed:
a) by using the minor or his/her participation in gambling;
b) by a group of persons by previous concert;
c) with the generation of income in a large scale;
d) by a person, using his/her official position -
shall be punished by a fine in the amount from one thousand to three thousands of monthly calculation indices or by imprisonment for up to five years with a fine of up to two hundred monthly calculation indices or without it, with confiscation of property.
3. Acts stipulated in the first or second paragraph of this Article, if they are committed by:
a) an organized group;
b) profit-making on a large scale;
c) a person authorized to perform state functions, or his/her equivalent person individually or by proxy, contrary to the prohibition imposed by law, if such actions related to the provision the benefits and privileges to these activities or protection in any other form -
shall be punished by a fine in the amount from three thousand to ten thousands of monthly calculation indices or by imprisonment for a period from four to seven years with a fine in the amount from two hundred to five hundred monthly calculation indices or without it, with confiscation of property.
Note. Income on a large scale in this Article shall be the income, the sum of which exceeds one thousand monthly calculation indices, and the income on an especially large scale is the income, the sum of which exceeds five thousand monthly calculation indices.
Footnote. The Code is supplemented by Article 269-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 270. Involvement in prostitution

1. Involvement in prostitution through violence or threat of violence, the use of the dependent position, blackmail, destruction or damage to property or by deception -
shall be punished by a fine in the amount from two hundred to five hundred or by imprisonment for up to five years.
2. The same act, if committed by an organized group or repeatedly -
shall be punished by imprisonment for a period from three to seven years.
Footnote. Article 270 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47, dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 271. Organization or maintaining brothels for prostitution and pandering

1. Organization or maintaining brothels for prostitution, as well as pandering with a mercenary motive-
shall be punished by a fine in the amount from five hundred to one thousands of monthly calculation indices or by imprisonment for up to three years.
2. The same acts committed by an organized group or repeatedly-
shall be punished by imprisonment for up to five years.
Footnote. Article 271 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 227-IV (shall be enforced from 01.01.2010), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 272. Organization or maintaining the premises for intoxication with drugs or other means

1. Organization or maintaining the premises for intoxication with medicines or other drugs and substances, which are non-narcotic drugs or psychotropic substances, as well as providing the facilities for that purpose -
shall be punished by a fine in the amount from two hundred to five hundreds of monthly calculation indices, or by restriction of freedom for up to two years, or by imprisonment for the same term.
2. Actions, stipulated in the part one of this Article, and committed by an organized group, -
shall be punished by imprisonment for a period from two to five years.
Footnote. Article 272 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363, dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 273. Illegal Distribution of Pornographic Materials or Objects

Illegal Manufacture for the purposes of distribution or advertisement, or distribution and advertisement of pornographic materials or objects, as well as illegal trade in publications, cinema or video materials, pictures, or other objects of a pornographic character, - shall be punished by a fine in an amount from five hundred up to one thousand monthly calculation indices, or by correctional labor for a period up to two years, or by imprisonment for a period up to two years with confiscation of pornographic materials or objects, as well as a means of their production or reproduction.
Footnote. Article 273 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363, dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 273-1. Manufacture and distribution of materials or objects with pornographic images of minors or their attraction to participate in entertainment pornographic events

1. Production, storage or moving across the State border of the Republic of Kazakhstan for distribution, public display or advertising or distribution, public display or advertising materials or objects with pornographic images of minors, - shall be punished by imprisonment for a period from three to six years with confiscation of pornographic materials or objects, and the means of their production or reproduction.
2. Involvement of minors as performers to participate in entertainment events pornographic by a person who has reached the age of eighteen, - shall be punished by imprisonment for a term from five to seven years with confiscation of pornographic materials or objects, and the means of their production or reproduction.
3. Offences, stipulated by the first or second paragraph of this Article are committed:
a) by the parent, teacher, or other person who by the Law charged with the education of a minor;
b) in respect of a person known to be under the age of fourteen;
c) a group of persons by prior conspiracy or by an organized group, - shall be punished by imprisonment for a term of five to eight years, with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it, with confiscation of pornographic materials or objects, and the means of their production or reproduction.
Footnote. The Code is supplemented by Article 273-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.11.2010 No. 354-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 274. Illegal Distribution of Works Propagating the Cult of Cruelty and Violence

Illegal Manufacture for the purposes of distribution or advertisement, or distribution, advertisement, or demonstration of cinema and video materials or other works which propagate the cult of cruelty and violence, as well as illegal trade in publications, cinema or video materials propagating the cult of cruelty and violence, - shall be punished by a fine in an amount from five hundred up to eight hundred monthly calculation indices, or by correctional labor for a period up to one year, or by imprisonment for a period up to two years, with confiscation of works propagating the cult of cruelty and violence, as well as a means of their production or reproduction.
Footnote. Article 274 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 275. Outrage upon Bodies of the Deceased or Places of Their Burial

1. Violation of the bodies of the deceased or destruction, damaging, or desecration of places of burial, tombs, or the cemetery buildings which are intended for ceremonies in relation to burial or commemoration, - shall be punished by a fine in an amount from one hundred up to five hundred monthly calculation indices, or by engaging in community service for a period from one hundred twenty up to one hundred eighty hours, or by restriction of liberty for the period of up to three years or by deprivation of liberty for the same period.
2. The same offences are committed:
a) repeatedly;
b) by a group of persons upon a preliminary collusion or by an organized group;
c) for motives of national, racial, or religious hatred or enmity;
d) with a violence or a threat to apply it;
It shall be punished by restriction of liberty for a period up to five years, or by imprisonment for the same period.
Footnote. Article 275 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47, dated 09.12.2004 No. 10, dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 275-1. Illegal removal of organs and tissues of the corpse man

1. On the lawful removal of body organs or tissues for transplantation or other use of, or the commission on transactions in organs and tissues of human body, - shall be punished by imprisonment for up to five years with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it.
2. The same offences are committed:
a) by a group of persons, group of persons by prior conspiracy or by an organized group;
b) repeatedly;
c) with the use of his official position, it shall be punished by imprisonment for a term of five to seven years with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a term up to three years or without it.
Footnote. The Chapter is supplemented by Article 275-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated March 2, 2006 No. 131.

Article 276. Cruel Treatment of Animals

1. Cruel treatment of animals which entailed their death or injury, if this offence is committed for motives of hooliganism, or with the use of sadistic methods, or in the presence of small children, - shall be punished by a fine of one hundred to two hundred monthly calculation indices, or correctional labor for up to one year, or by restriction of liberty for up to one year.
2. The same offence committed by a group of persons, or by a group of persons upon a preliminary collusion, or by an organized group, or committed repeatedly, - shall be punished by a fine of five hundred to eight hundred monthly calculation indices or correctional labor for up to two years, or restraint of liberty for a term up to two years.
Footnote. Article 276 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363, dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication), dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 11. ECOLOGICAL CRIMES

Article 277. Violation of ecological requirements to the economic and another activity

Violation of ecological requirements during the use of natural resources, engineering, allocation, construction and reconstruction, putting into operation and operation of enterprises, buildings and other objects, operations of industrial facilities, energy industry, transport and communications, objects of agricultural appointment and amelioration, construction of the cities and other inhabited localities, military and defense objects, military and space activity by the persons, who are responsible for the observance of these requirements, if it resulted in a considerable pollution of the environment, an infliction of harm to the health of a person, mass mortality of the plant or the animal world and other grave consequences, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to five years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.

Article 278. Violation of ecological requirements during the production and use of potentially dangerous for ecology chemical, radioactive and biological substances

1. Violation of ecological requirements during the production, transportation, keeping, burial, use or other handling of potentially dangerous for ecology chemical, radioactive and biological substances, if these offences created a threat of an infliction of a considerable harm to the health of a person or the environment,- shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to three years, or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
2. The same offence, that resulted in a pollution, poisoning or the contamination of the environment, an infliction of harm to the health of a person or mass mortalities of the plant or the animal world, and equally committed in the territory with the environmental emergency, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to five years.
3. The offences specified in the first or second parts of the present article, which negligence resulted in mass disease of people or the death of a person, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from three to eight years.
Footnote. Article 278 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 279. Violation of safety rules during the handling of microbiological or other biological agents or toxins

1. Violation of ecological requirements during the storage, destruction or burial of microbiological or other biological agents either toxins or their illegal importation in the Republic of Kazakhstan for the recycling, keeping or burial, if it created a threat of an infliction of a considerable harm to the health of a person or the environment, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to three years, or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
2. The same offence, that resulted in a pollution, poisoning or contamination of the environment, an infliction of harm to the health of a person or the mass mortality of the plant or animal world, and equally committed in the territory with the environmental emergency, shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to five years.
3. The offences are specified by the first or second parts of the present article, which negligence resulted in mass disease or the death of a person, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from three to eight years.
Footnote. Article 279 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 280. Violation of veterinary rules and the rules, which are established for the disease and plant pests’ control

1. Violation of veterinary rules, that resulted in spreading of epizootics or other grave consequences, - shall be punished by a fine ranging from five hundred to one thousand monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to three years, or with the deprivation of liberty for a period up to three years.
2. Violation of the rules, which are established for the disease and plant pest control, that resulted in grave consequences, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to one year, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
Footnote. Article 280 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 281. Pollution, clogging and depletion of waters

1. Pollution, clogging, depletion of surface or underground waters, ice cellars, sources of public water supply or other change of their natural properties, if these offences resulted in an infliction of a considerable harm to the plant or animal world, fish resources, forest management or agriculture, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices, or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years, or with the corrective labor for a period up to one year, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
2. The same offences that resulted in an infliction of harm to the health of a person or the mass mortality of the plant or animal world, and equally committed in the natural areas of preferential protection or in the territories with the environmental emergency, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to five years.
3. The offences specified in the first or second parts of the present article that negligence resulted in a death of a person, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to five years.
Footnote. Article 281 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 282. Pollution of Atmosphere

1. Violation of rules of pollutant emissions in the atmosphere or work instructions of installations, buildings and other objects, if this offence resulted in the pollution or another change of natural properties of air, which is connected with an infliction of a particularly large-scale damage, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices, or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years, or with the corrective labor for a period up to one year, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
2. The same offence, that resulted in an infliction of harm to the health of a person, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to three years, or with the deprivation of liberty for the same period.
3. If the offences specified in the first or second parts of the present article, negligently resulted in the death of a person, they shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to five years.
Footnote. Article 282 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.12.2011 No. 505-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 283. Pollution of the marine environment

1. Pollution of the marine environment from the sources which are situated on the shore or as a result of violation of rules of burial or emission of substances and consumables from the transport facilities or erected artificial structures in the sea, which are harmful to the health of a person and to marine life resources or which prevent from the legitimate use of marine environment, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
2. The same offence, that resulted in a considerable harm to the health of a person, the plant or animal world, fish resources, environment, recreation zones or other protected by the law interests, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to three years with a fine ranging from fifty to one hundred monthly calculation indices.
3. The offences specified in the first or second parts of the present article that negligence resulted in a death of a person, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to five years.
Footnote. Article 283 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 284. Violation of the legislation of continental shelf of the Republic of Kazakhstan and of exclusive economic zone of the Republic of Kazakhstan

1. Illegal erection of buildings on the continental shelf of the Republic of Kazakhstan, illegal creation of safety zones around it or in the exclusive economic zone of the Republic of Kazakhstan, and equally violation of rules of construction, operation, protection and liquidation of erected buildings and security facilities of marine navigation, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years, or with the corrective labor for a period up to two years.
2. Research, exploration, exploitation of natural resources of the continental shelf of the Republic of Kazakhstan or the exclusive economic zone of the Republic of Kazakhstan, which are conducted without a proper permission are punished by a fine ranging from five hundred to seven hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
Footnote. Article 284 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 285. Deterioration of the land

1. Poisoning, pollution or another deterioration of the land by the harmful products of economic or another activity as a result of violation of the rules of handling with toxic chemicals, fertilizers, plant growth stimulants and other dangerous chemical, radioactive or biological substances during its keeping, use, transportation or burial, that resulted in an infliction of harm to the health of a person or the environment, deterioration of natural properties of the land, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years, or with the corrective labor for a period up to two years.
2. The same offences which are committed in the territory with the environmental emergency, - shall be punished by the restraint of liberty for a period up to three years or with the deprivation of liberty for the same period.
3. The offences specified in the first or second parts of the present article that through negligence resulted in a death of a person, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to five years.
Footnote. Article 285 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 286. Violation of rules of protection and subsurface resources use

1. Violation of rules of protection and subsurface use during the engineering, allocation, building, putting into operation and operation of mining enterprises or subsurface facilities, which are not connected with the extraction of natural resource, and equally unwarranted building on areas of natural resources occurrence, if these offences resulted in an infliction of a considerable damage, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years, or with the corrective labor for a period up to two years.
2. Violation of general ecological requirements at all stages of subsurface management, if it resulted in a mass mortality of the plant or the animal world, an infliction of a large-scale damage to the state, harm to the health of the population, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to five years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
3. The offence specified in the second part of the present article, that negligence resulted in mass disease of people or a death of a person is punished by the deprivation of liberty for a period from three to eight years.
Footnote. Article 286 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 287. Illegal extraction of fish resources and other water animals and plants

Footnote. Title is amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.01.2010 No. 242-IV (the order of enforcement see Art.2).
1. Illegal extraction of fish resources and other water animals or plants, if this offence is committed:
a) with an infliction of a considerable damage;
b) with the use of explosives and chemical substances, electric current or other ways of mass annihilation of fish resources and other water animals and plants,- shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to one year, or with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years with confiscation of property, which appears to be the object of criminal offences, an instrument or means of committing a crime, an item, which is withdrawn from circulation.
2. The same offence is committed:
a) by more than once;
b) with regard to sturgeon species of fish;
c) in the places of spawning or on migratory paths to them;
d) by a person with the appropriation of his corporate opportunities;
e) by a group of persons with the previous concert;
f) with the use of self-propelled floating vehicle;
g) in the natural areas of preferential protection and in the territories with the environmental emergency, - shall be punished by a fine ranging from five hundred to seven hundred monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to two years with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it, with confiscation of property of a convicted person, as well as the property, which appears to be the object of criminal activities, a tool or means of committing a crime, an item, which is withdrawn from the circulation.
3. The offences specified in the first and second parts of the present article, which are committed with an infliction of a large-scale damage or an organized group, shall be punished by the deprivation of liberty for a period from two to five years with confiscation of property of a convicted person, as well as the property, which appears to be the object of criminal activities, a tool or means of committing a crime, an item, which is withdrawn from the circulation.
Footnote. Article 287 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.01.2010 No. 242-IV (the order of enforcement see Art. 2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 288. Illegal hunting

1. Illegal hunting, if this offence is committed:
a) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
b) with the use of motor vehicle or aircraft, explosives, gas and other methods of mass annihilation of animals;
c) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.01.2012 No. 548-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
d) in the natural areas of preferential protection and in the territories with the environmental emergency, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty up to one year with confiscation of property, which appears to be the object of criminal activities, a tool or means of committing a crime, an item, which is withdrawn from the circulation.
2. The same offence, which is committed more than once, by a person with the appropriation of his corporate opportunities or by a group of persons with the previous concert or by an organized group, - shall be punished by a fine ranging from five hundred to seven hundred monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to two years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it, with confiscation of property, which appears to be the object of criminal activities, a tool or means of committing a crime, an item, which is withdrawn from the circulation.
3. The offences specified in the first or second parts of the present article, which are committed with an infliction of a large-scale damage or by an organized group, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from two to five years with confiscation of property of a convicted person, as well as the property, which appears to be the object of criminal activities, a tool or means of committing a crime, an item, which is withdrawn from the circulation.
Note.
A considerable damage in the articles of the present chapter is admitted as an extent of damage by one hundred and manifold exceeding a monthly calculation index, which is established by the legislation of the Republic of Kazakhstan by the time of committing a crime. A large-scale damage is admitted as damage by three hundred and manifold exceeding a monthly calculation index, which is established by the legislation of the Republic of Kazakhstan by the time of committing a crime. A particularly large-scale damage is admitted as damage by fifty thousand and manifold exceeding a monthly calculation index, which is established by the legislation of the Republic of Kazakhstan by the time of committing a crime.
Footnote. Article 288 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.12.2011 No. 505-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 25.01.2012 No. 548-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 289. Violation of rules of wild life protection

Mass destruction or mortality of animal world as a result of the violation of rules of its protection during the implementation of industrial processes and the operation of transport facilities, use of plant-protecting agents, mineral fertilizers and other products, as well as the order of use and the protection of hunting areas and fishery waters, that caused a large-scale damage, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
Footnote. Article 289 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 290. Illegal treatment with rare and endangered species of plants and animals (or) their parts and derivatives, as well as with plants and animals and (or) their parts and derivatives, the withdrawal of which is prohibited

Illegal extraction, purchase, storage, sale, importation, exportation, transmission, transportation, and equals the destruction of rare and endangered species of plants and animals and (or) their parts and derivatives, as well as the plants and animals and (or) their parts and derivatives, upon which the ban is imposed for the use, or their habitat areas, - shall be punished by the restraint of liberty for a period up to three years or with the deprivation of liberty for the same period with confiscation of property of a convicted person, as well as the property, which appears to be the object of criminal activities, a tool or means of committing a crime, an item which is withdrawn from the circulation.
Footnote. Article 290 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.01.2012 No. 548-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 291. Illegal felling of trees and bushes

1. Illegal felling, and equally a damage up to the degree of growth cessation of trees and bushes in a forest area, as well as the trees and bushes, which are not part of the forest area, if these offences caused a considerable damage, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices or with the corrective labor for a period from six months to one year with confiscation of property of a convicted person, as well as the property, which appears to be the object of criminal activities, a tool or means of committing a crime, an item which is withdrawn from the circulation.
2. The same offences are committed:
a) by more than once;
b) by a person with the appropriation of his corporate opportunities;
c) with an infliction of a large-scale damage, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices or with the corrective labor for a period from one year to two years, or with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years with confiscation of property of a convicted person, as well as the property, which appears to be the object of criminal activities, a tool or means of committing a crime, an item which is withdrawn from the circulation.
3. The offences specified by the first or second parts of the present article, which are committed in natural areas of preferential protection or by an organized group, - shall be punished by a fine ranging from five hundred to seven hundred monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to three years with confiscation of property of a convicted person, as well as the property, which appears to be the object of criminal activities, a tool or means of committing a crime, an item, which is withdrawn from the circulation.
Footnote. Article 291 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 25.01.2012 No. 548-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 292. Destruction or damage of forests

1. Destruction or damage of forests, as well as the plantation, which is not part of forest area, as a result of negligent handling of fire or another source of increased danger, if this offence caused a large-scale damage, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. Intentional destruction or damage of forests, and equally the plantation, which is not part of the forest area, by means of arson, or another generally dangerous method or as a result of contamination with harmful substances, waste products, emissions or garbage, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from three to eight years.
Footnote. Article 292 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.12.2011 No. 505-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 293. Violation of regime of natural areas of preferential protection

1. Violation of regime of natural areas of preferential protection, that resulted in an infliction of a considerable damage, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices, or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years, or with the corrective labor for a period from six months to one year.
2. Intentional damage or destruction of state objects of nature-reserved fund in the natural areas of preferential protection, that resulted in an infliction of a considerable damage, - shall be punished with the restraint of liberty for a period up to three years or with the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. Article 293 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 294. Non-adoption of measures in liquidation of consequences of ecological pollution

Evasion of conduct or improper conduct of decontamination or other rehabilitative measures in areas, which are subject to ecological pollution, by persons, who are imposed with a duty to take such measures, that resulted in a death of a person or mass diseases of people, or other grave consequences for the environment, - shall be punished by a fine ranging from five hundred to one thousand monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to five years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for the same period.

Chapter 12. TRANSPORT CRIMES

Article 295. Violation of traffic safety rules and the operation of railway, air or water transport

1. The Violation of traffic safety rules or the operation of the railway, air, marine or the river transport of a person, due to the carrying out work or the position which is held by the one who is obliged to follow the regulations, if this offence negligently resulted in the infliction of a serious or a medium gravity harm to the health of a person, - shall punished by the corrective labor for a period from six months to two years, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for a period up to two years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
2. The same offence which negligence resulted in a death of a person, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to seven years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
3. The offence specified in the first part of the present article, that negligence resulted in death of two or more persons, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from four to ten years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
4. The offence specified in the first part of the present article, if it didn’t result in, but knowingly produced a threat of oncoming consequences, which are specified by the first, second or third parts of this Article, - shall be punished by a fine in the amount up to one thousand monthly calculation indices, or by the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years, or with the corrective labor for a period up to one year, or with the restraint of liberty for a period up to one year or with the deprivation of liberty for the same period with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to two years or without it.
Note. Under the transport, all kinds of railway, marine, river and air transport, including marine and river small craft are regarded.
Footnote. Article 295 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 296. Violation of traffic regulations and the operation of transport facilities by the persons who operate the transport facilities

1. The violation by a person, who operates a car, trolley bus, tramway or another motor vehicle of traffic regulations or the operation of transport facilities, that negligently resulted in an infliction of serious harm to the health of a person, - shall be punished with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for a period up to two years with the deprivation of right to operate the transport facility for a period up to three years or without it.
2. The same offence that negligently resulted in a death of a person, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to five years with the deprivation of right to operate the transport facility for a period up to three years.
3. The offence specified by the first part of the present article, that negligently resulted in death of two or more persons, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from five to ten years.
Note. Under other motor vehicles in this Article, the tractors, motorcycles and other self-propelled vehicles are regarded.
Footnote. Article 296 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 297. Abandonment of the place of the road traffic accident

Abandonment of the place of the road traffic accident by a person, who operates the transport facility and who violated the traffic regulations or the operation of the transport facilities, in case of oncoming consequences, which is specified by the article 296 of this Code, - shall be punished by the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for a period up to two years with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to two years or without it.
Note. The person, who left the place of the road traffic accident on account of the rendering of assistance to the injured persons, shall be acquitted of the criminal liability according to this Article.
Footnote. Article 297 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 298. The inferior repair of transport facilities and their release for service with technical faults, permission to operate the transport facility by a person in a state of intoxication

1. The inferior repair of the transport facilities, means of the communication, warning devices either the connection or other transport equipment, and equally the release of service knowingly technically out of repair transport facilities of a person, who is responsible for the technical state of the transport facilities, if these offences negligently resulted in an infliction of a serious harm to the health, - shall be punished by a fine ranging from four hundred to seven hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
2. The permission to the operation of the transport facility of a person, being in a state of alcohol, drug or other intoxication, which is committed by the proprietor or owner of a transportation facility, if it negligently resulted in an infliction of a serious harm to the health, - shall be punished by a fine ranging from four hundred to seven hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
3. The offences specified by the first or second parts of the present article which negligence resulted in a death of a person, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to five years.
4. The offences are specified in the first or second parts of the present article, that negligence resulted in death of two or more persons, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from four to ten years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
Footnote. Article 298 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 299. Intentional disablement of the transport facilities or means of the communication

1. Intentional destruction, damage or another way of disablement of the state of the transport facility for the operation, means of communication, warning devices either the connection or other transport equipment, and equally the blocking of transportation services, if these offences negligently resulted in an infliction of a serious or a medium gravity harm to the health of a person, or an infliction of a large-scale damage, or the disorder of the ordinary operation of the transport and the connection, - shall be punished by a fine ranging from four hundred to seven hundred monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to four years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The same offences, which negligence resulted in a death of a person, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from three to eight years.
3. The offences specified in the first part of the present article, that negligence resulted in a death of two or more persons, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from six to ten years.
Note.
The large-scale damage in the articles of a present chapter is admitted to be the damage, inflicted to a citizen in the amount, hundredfold exceeding a monthly calculation index, or the damage, inflicted to the organization or the state in the amount, five hundredfold exceeding a monthly calculation index, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan at the moment of a committing a crime.
Footnote. Article 299 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 300. Violation of the rules, providing safe work of the transport

1. Violation by a passenger, a pedestrian or another participant of the traffic (except for the persons, specified in the articles 295, 296 of this Code) traffic safety rules or the transport facilities operation, if this offence negligently resulted in an infliction of serious harm to the health of a person, - shall be punished by a fine in the amount up to seven hundred monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The same offence, which negligence resulted in a death of a person, - shall punished with the restraint of liberty for a period up to four years or with the deprivation of liberty for the same period.
3. The offence is specified by the first part of the present article, that negligence resulted in death of two or more persons, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from three to eight years.
Footnote. Article 300 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 301.The unwarranted and unnecessary stops of the train

The unwarranted and unnecessary stop of the train by the conductor’s valve or by means of the disconnecting air brake line or by another way, if it resulted in a death of a person or other grave consequences, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from two to eight years.

Article 302. Violation of the rules operating in the transport

1. Violation of the order safety rules and traffic safety rules operating in the transport by persons who carry out administrative functions in the road, building and other organizations and by those who are responsible for the road operation and the road buildings, their equipment, and also for the traffic management, that inflicted a serious or medium gravity harm to the health, which is committed by a person, who was enforced during one year with the administrative sanction for the commission of the same offence, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to five hundred monthly calculation indices or with the restraint of liberty for a period up to one year with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
2. The same offence, that resulted in a death of a person or other grave consequences, - shall be punished with the restraint of liberty for a period up to five years or with the deprivation of liberty for the same period with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
Footnote. Article 302 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 303. Violation of safety rules during the construction, operation or the repair of the main pipelines

1. Violation of safety rules during the construction, operation or the repair of the main pipelines, if this offence negligently resulted in an infliction of serious harm to the health of a person or the infliction of large-scale damage, - shall be punished by the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
2. The same offence, which negligence resulted in a death of a person, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to five years.
3. The offence specified in the first part of the present article, that negligence resulted in death of two or more persons, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from four to ten years.
Footnote. Article 303 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 304. Intentional damage or the destruction of the pipelines

1. Intentional damage or the destruction of the pipelines, including oil and gas pipelines, - shall be punished with the restraint of liberty for a period up to two years with the deprivation of liberty for the same period with the confiscation of property, which appeared to be the instrument or the means of a crime.
2. The same offence is:
a) negligently resulted in serious or medium gravity harm to the health of a person;
b) committed more than once;
c) committed by a group of persons with the previous concert, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from two to five years with the confiscation of property, which appeared to be the instrument or the means of a crime.
3. The offence specified in the first part of the present article:
a) that resulted in the pollution of the environment;
b) that resulted in an infliction of a large-scale damage;
c) which is committing by an organized group;
d) that negligently resulted in a death of a person,
it shall be punished by the deprivation of liberty for a period from seven to ten years with the confiscation of property of a convicted person or without it, as well as the property, which appeared to be the instrument or the means of a crime.
Footnote. Article 304 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.10.2010 No. 343-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 304-1.Negligent damage or the destruction of the pipelines

1. The Damage or the destruction of the pipelines, including oil and gas pipelines, which was negligently committed, that resulted in a deviation from the established operating regime or that produced a credible threat of an infliction of harm to the health of people or the environment, - shall be punished by a fine ranging from three hundred to six hundred monthly calculation indices.
2. The same offence is resulted in:
a) negligent infliction of serious or medium gravity harm to the health of a person;
b) the pollution of the environment;
c) an infliction of a large-scale damage;
d) a negligent death of a person, - shall be punished with the restraint of liberty for a period up to two years or with the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. The Code is supplemented by Article 304-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.10.2010 No. 343-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 305. Failure to render assistance to those who were in distress by the captain of a ship

1. Failure to render assistance to the people, who were in distress on the sea or on another waterway by the captain of a ship, if this assistance could be rendered without a serious danger for a ship, its crew and the passengers, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to seven hundred monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to three years, or with the deprivation of liberty for a period up to two years with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period for a period up to three years or without it.
2. Non-adoption of proper measures by a captain of one of the ship which fell aboard or on the waterway, for the salvage of another ship, that negligently resulted in a loss of a ship or other grave consequences, if these measures could be assumed without a serious danger for a ship, its crew and the passengers, - shall be punished with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or with the corrective labor for a period up to two years.
Footnote. Article 305 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 306.Violation of international flight rules

1. Nonobservance of specified in the permission routes, landing areas, air gate, flight altitude or another violation of international flight rules,- shall be punished by a fine ranging from five hundred to one thousand monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for a period up to three years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
2. The same offences that resulted in a death of a person or other grave consequences, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from three to ten years.
Footnote. Article 306 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 13. CORRUPTION AND OTHER CRIMES AGAINST INTERESTS OF STATE SEVICE AND STATE ADMINISTRATION

Footnote. The Title of Chapter 13 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.09.2003 No. 484.

Article 307. Abuse of official powers

1.Abuse of official powers by a person, who is empowered to fulfill state functions, or equated to his person contrary to the interests of service with a view of deriving profits and benefits for himself or other persons or organizations or an infliction of harm to other persons or organizations, if it resulted in a considerable infringement of rights and legitimate interests of citizens and organizations are protected by the law interests of the society and the state, - shall be punished by a fine ranging from five hundred to one thousand monthly calculation indices or with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The same offence, which is committed by an office holder, - shall be punished by a fine ranging from one thousand to two thousand monthly calculation indices or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years, or with the deprivation of liberty for a period up to four years.
3. The same offence, which is committed by a person, who holds a senior public position, - shall be punished by a fine ranging from two thousand to four thousand monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to six years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years or without it.
4. The offences specified in the first, second or the third parts of the present article, that resulted in grave consequences or committed on behalf of an organized group or a criminal community (criminal organization), - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from four to eight years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to seven years with the confiscation of property.
Note.
1. Office holders, parliament and maslikhat deputies, judges and all public servants belong to the persons, who are empowered to fulfill state functions, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan of the state service.
2. The persons, who are empowered to fulfill state functions, equate to:
1) The persons, who are elected to the local government bodies;
2) The citizens, who are registered in accordance with the established by the law order as Presidential candidates of the Republic of Kazakhstan, Parliament and Maslikhat deputies of the Republic of Kazakhstan, as well as the members of elective bodies of the local government;
3) The employees, who permanently or temporarily work with the local government bodies, whose remuneration of labor shall be carried out from the funds of the state budget of the Republic of Kazakhstan;
4) The persons who fulfill administrative functions in the state organizations and the organizations, in the charter capital of which state’s portion comprises more than fifty percent, including the national managing holding companies, national holding companies, national companies, national institutes of development, whose shareholder is the state, their subsidiary organizations, more than fifty percent of voting shares (equity share) of which belong to them, as well as juridical persons, more than fifty percent of voting shares (equity share) belong to the within-named subsidiary organizations.
3. The persons are admitted to be the office holders, who permanently, temporarily or according to the special empowerment fulfill the functions of the representative of an organizational-regulatory or administrative functions in the public bodies, local government bodies, and also in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, in other military forces and military formations of the Republic of Kazakhstan.
4. The persons who hold senior public positions, are regarded as persons who hold positions, which are established by the Constitution of the Republic of Kazakhstan, constitutional and other laws of the Republic of Kazakhstan for the direct fulfillment of the functions of the state and powers of the public bodies, and equally persons, who hold political posts of public officers according to the legislation of the Republic of Kazakhstan of the state service.
5. Crimes are admitted to be the corruption crimes, which are specified by the item d) of the third part of article 176, by the item d) of the third part of article 177, by the item c) of the second part of article 192, by the item a) of the third part of article 193, by the item a) of the third part of article 209, by the item b) of the third part of article 226-1, of article 307, by the item c) of the fourth part of article 308, of articles 310 - 315, of article 380,by the item c)of the second part of article 380-1, of article 380-2 of this Code.
Footnote. Article 307 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.09.2003 No. 484; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.07.2007 No. 308; dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 01.02.2012 No. 551-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 307-1. Unlawful disclosure or other unlawful

use of data and the information about operations with money and (or) other property
Unlawful disclosure or other unlawful use of data and information about operations with money and (or) other property received from the subjects of financial monitoring by the officials of state bodies, if it involved a substantial violation of the rights and lawful interests of individuals or organizations, or the legitimate interests of society or the state, -
shall be punished by a fine in the amount from five hundred to one thousand monthly calculation indices or imprisonment for up to two years with deprivation of the right to occupy certain positions or engage in certain activities for a period up to three years.
Footnote. Chapter 13 is supplemented by Article 307-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.06.2012 No. 19-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 308. Abuse of authority or official powers

1. Abuse of authority or official powers, that is a commission of offences by a person, who is empowered to fulfill state functions, or equated to his person, clearly going beyond his rights and powers and that resulted in a considerable infringement of rights and legitimate interests of citizens either organizations or protected by the Law interests of the society or the state, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years, or with the restraint of liberty for a period up to three years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The same offence, which is committed by an office holder, - shall be punished by a fine ranging from three hundred to seven hundred monthly calculation indices or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years, or with the deprivation of liberty for a period up to five years.
3. The same offence, which is committed by a person, who holds a senior public position, - shall be punished by a fine ranging from five hundred to one thousand monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period from four to eight years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years or without it.
4. The offences specified in the first, second or third parts of the present article, that resulted in grave consequences or which are committed:
a) with the violent use or the threat to use it;
b) with the use of weapons or special items;
c) with a view of deriving profits or benefits for yourself either other persons or organizations or an infliction of harm to other persons or organizations, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from five to ten years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to seven years with confiscation of property.
Footnote. Article 308 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.09.2003 No. 484; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 309. Appropriation of powers of an office holder

Appropriation of the powers of an office holder of a public officer, who is not an office holder and the commission on account of it offences by him, that resulted in a considerable infringement of rights and legitimate interests of citizens or organizations,- shall be punished by a fine ranging from fifty to one hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred twenty to one hundred eighty hours, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
Footnote. Article 309 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 310. Illegal participation in the entrepreneurial activity

1. The establishment by a person, who is empowered to fulfill state functions, or an equated to him part of the organization which implements entrepreneurial activity, or the participation in the management of such organization personally or through an authorized delegate contrary to the prohibition, which is established by the Law, if these offences are connected with the granting to a such organization allowances and benefits or with the patronage in another form, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to four hundred monthly calculation indices with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years with the involvement in the community service for a period of one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the restraint of liberty for a period up to one year, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The offences specified in the first part of the present article, which are committed by an office holder, - shall be punished by a fine ranging from two thousand to four thousand monthly calculation indices with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to seven years or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
3. The offences specified in the first part of this Article, which are committed by a person, who holds a senior public position, - shall be punished by a fine ranging from four thousand to six thousand monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to four years.
4. The commission of offences by an office holder that resulted in the delegation of powers owing to the licensing of non-governmental organizations, including public associations, - shall be punished by a fine ranging from two thousand to four thousand monthly calculation indices.
Footnote. Article 310 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art.2); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 310-1. Obstruction of legal entrepreneurial activity

1.Restriction of rights and legitimate interests of a sole proprietor or a commercial organization depending on the legal organizational form or a of ownership, and equally restrictive of the independence or other illegal intervention in the activity of a sole proprietor or a commercial organization, if these offences are committed by a person, who is empowered to fulfill state functions, or equated to him person with the use of his official powers contrary to the interests of service with a view of deriving profits and benefits for himself either other persons or organizations or an infliction of harm to other persons or organizations, if it resulted in a large-scale damage towards the interests of citizens or organizations are protected by the law interests of the society or the state, - shall be punished by a fine ranging from five hundred to one thousand monthly calculation indices, or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years, or with the involvement in the community service for a period up to one hundred hours, or with the corrective labor for a period up to six months, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The same offences are committed:
a) by an office holder;
b) by a group of persons with the previous concert;
c) by an organized group, - shall be punished by a fine ranging from one thousand to two thousand monthly calculation indices, or with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years, or with the involvement in the community service for a period from one hundred hours to one hundred and fifty hours, or with the corrective labor for a period from six months to one year, or with the restraint of liberty for a period from two to three years, or with the deprivation of liberty for a period up to three years.
3. The offences are specified by the first or second parts of the present article, which are committed:
a) by a person, who holds a senior position in public office;
b) in a particularly large scale;
c) on behalf of an organized group or a criminal community (criminal organization), - shall be punished by a fine ranging from two thousand to five thousand monthly calculation indices, or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years, or with the involvement in the community service for a period from one hundred fifty hours to two hundred forty hours, or with the corrective labor for a period from one year to two years, or with the restraint of liberty for a period from three to seven years, or with the deprivation of liberty for the same period with confiscation of property.
Note.
1. The damage is admitted to be a large-scale damage in the present article, which is inflicted to a citizen in the amount of hundredfold exceeding a monthly calculation index, or a damage, which is inflicted to an organization or the state in the amount of one thousand fold exceeding a monthly calculation index.
2. The damage is admitted to be a particularly large-scale damage, which is inflicted to a citizen in the amount of one thousand fold exceeding a monthly calculation index, or a damage, which is inflicted to an organization or the state in the amount up to ten thousand fold exceeding a monthly calculation index, which is established by the legislation of the Republic of Kazakhstan at the moment of committing a crime.
Footnote. The Code is supplemented by Article 310-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 311. Acceptance of a bribe

1.Acceptance of a bribe by a person, who is empowered to fulfill state functions, or equated to his person, personally or through an intermediary in the form of money, securities, other property, property rights or benefits of the property kind for himself or other persons for the act (or omission) in favor of a bribe giver or represented by him persons, if such acts (omissions) are the part of the official powers of a person, who is empowered to fulfill state functions, or equated to him person or by the virtue of the official position may assist such acts (omissions), and equally for the general patronage or connivance in the service, - shall be punished by a fine ranging from seven hundred to two thousand monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to five years, or with the deprivation of liberty for the same period with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years with confiscation of property or without it.
2. The same offence, which is committed by an office holder, and equally acceptable of a bribe for the illegal acts (omissions), - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from three to seven years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to seven years with confiscation of property.
3. The offences are specified in the first or second parts of the present article, which are committed by a person, who holds a senior public position, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from five to ten years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to seven years with confiscation of property.
4. The offences specified in the first, second or third parts of the present article, if they are committed:
a) by means of extortion;
b) by a group of persons with the previous concert or an organized group;
c) on a large scale;
d) more than once, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from seven to twelve years with confiscation of property.
5. The offences specified in the first, second, third or the fourth parts of the present article, if they are committed in a particularly large scale, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from ten to fifteen years with confiscation of property.
Note.
1. A bribe in a large amount is admitted as an amount of money, the value of securities, other property or benefits of property kind, which exceed five hundred monthly calculation indices.
2. Acceptance of property, property rights or other property benefit as a present without a preliminary agreement for the earlier committed legal acts (omissions) by a person, who is empowered to fulfill state functions, or an equated to him personally for the first time is not considered to be a crime by virtue of insignificance and is not subject to a disciplinary or an administrative measures, if the value of a present hasn’t exceeded two monthly calculation indices.
3. A bribe in a particularly large amount is admitted as an amount of money, the value of securities, other property or a benefit of property kind, which exceed two thousand monthly calculation indices.
4. In the context of a present article and the article 312 of this Code, the office holders are referred to the office holders, within named in the notes to the article 307 of this Code, as well as the office holders of foreign states and international organizations.
Footnote. Article 311 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 25.09.2003 No. 484; dated 21.07.2007 No. 308; dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 312. Giving a bribe

1. Giving a bribe to a person, who is empowered to fulfill state functions, or equated to his person, personally or through an intermediary, - shall be punished by a fine ranging from seven hundred to two thousand monthly calculation indices or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to three years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. Giving a bribe to an office holder, and equally giving a bribe for the commission of knowingly illegal acts (omissions), - shall be punished by a fine ranging from one thousand to three thousand monthly calculation indices or with the restraint of liberty for a period up to five years, or with the deprivation of liberty for the same period.
3. Giving a bribe to a person, who holds a senior public position, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from five to ten years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to seven years with confiscation of property.
4. The offences specified in the first, second or the third parts of the present article, if they are committed:
a) by a group of persons with the previous concert or an organized group;
b) in a large amount;
c) more than once, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from seven to twelve years with confiscation of property.
5. The offences specified in the first, second, third or the fourth parts of this Article, if they are committed in a particularly large scale, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from ten to fifteen years with confiscation of property.
Note.
1. A delivery of a present for the first time, in the amount or in the value, which doesn’t exceed two monthly calculation indices, to a person who is empowered to fulfill state functions, or an equated to him person for the earlier committed by him legal acts (omissions) shall not entail criminal liability, if acts (omissions) which are committed by a person, who is empowered to fulfill state functions, or an equated to him person, were not stipulated by the preliminary agreement.
2. The person, who gave a bribe, shall be acquitted of criminal liability, if there had been an extortion of a bribe with regard to him on the part of a person, who is empowered to fulfill state functions, or an equated to his person or if this person willingly informed the agency who has right to initiate a criminal case about giving a bribe.
Footnote. Article 312 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.07.2007 No. 308; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 07.04.2009 No. 149-IV; dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 313. Mediation in bribery

1. Mediation in bribery, that is an assistance to a bribe taker or a bribe giver in achieving or performing the agreement of acceptance and giving a bribe between them, - shall be punished by a fine ranging from seven hundred to two thousand monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to one year, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The same offence which is committed more than once either by an organized group or by a person with the appropriation of his corporate opportunities, - shall be punished by a fine ranging from one thousand to three thousand monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to six years, or with the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. Article 313 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.07.2007 No. 308; dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 314.Official forgery

1. Official forgery, that is an entering by a person, who is empowered to fulfill state functions, or an equated to his person, in the official documents knowingly false statements, and equally making amendments in the specified documents, which distort their actual content, or issuance of knowingly false or counterfeit documents, if these offences are committed with a view of deriving profits and benefits for himself either other persons or organizations or an infliction of harm to other persons or organizations, - shall be punished by a fine ranging from seven hundred to two thousand monthly calculation indices or with the involvement in the community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The same offences which are committed by an office holder, - shall be punished by a fine ranging from two thousand to four thousand monthly calculation indices or with the deprivation of liberty up to three years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years.
3. The offences specified in the first part of the present article, if they are committed by a person, who holds a senior public position, - shall be punished by a fine ranging from four thousand to six thousand monthly calculation indices or by the deprivation of liberty up to six years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to seven years.
Footnote. Article 314 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.09.2003 No. 484; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.07.2007 No. 308; dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 315. Inaction in the service

1. Inaction in service, failure by a person empowered to fulfill state functions, or a delegate, to perform his official duties with a view to derive profits and benefits for himself or other persons or organizations or an infliction of harm to other persons or organizations, - shall be punished by a fine ranging from seven hundred to two thousand monthly calculation indices or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or by the deprivation of liberty for the same period if it resulted in considerable infringement of rights and legitimate interests of the citizens or organizations or the interests of society or the state protected by law.
2. The same offence which is committed by an office holder, - shall be punished by a fine ranging from two thousand to four thousand monthly calculation indices or by the deprivation of liberty up to three years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years.
3. The same offence, which is committed by a person, who holds a senior public position, - shall be punished by a fine ranging from four thousand to six thousand monthly calculation indices or by the deprivation of liberty for a period up to five years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years or without it.
4. The offences are specified by the first, second or third parts of the present article, that resulted in grave consequences, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from four to eight years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to seven years with confiscation of property.
Footnote. Article 315 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.09.2003 No. 484; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 316. Negligence

1. Negligence, that is failure to perform or improper performance of the duties of an office holder as a result of unconscientious or negligent attitude towards the office, - shall be punished by a fine in the amount up to two hundred monthly calculation indices, or with community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with corrective labor for a period up to one year, or with restraint of liberty for a period up to one year if it resulted in a considerable infringement of the rights and legitimate interests of citizens, organizations or the interests of society or the state protected by law.
2. The same offence that negligently resulted in a death of a person or other grave consequences, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to five years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
Footnote. Article 316 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 14.CRIMES AGAINST THE ORDER OF ADMINISTRATION

Article 317. Desecration over the state symbols of the Republic of Kazakhstan

Desecration over the state symbols of the Republic of Kazakhstan - shall be punished by a fine ranging from one to two thousand monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to one year, or by the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. Article 317 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.06.2012 No. 24-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 317-1. Public insult and another infringement on the honor and dignity of the First President of the Republic of Kazakhstan-Leader of the Nation, profanation of portraits of the First President of the Republic of Kazakhstan - Leader of the Nation, obstruction of the legal activity of the First President Of the Republic of Kazakhstan - Leader of the Nation

1. Public insult and another infringement on the honor and dignity of the First President of the Republic of Kazakhstan-Leader of the Nation, profanation of portraits of the First President of the Republic of Kazakhstan - Leader of the Nation, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to seven hundred monthly calculation indices, or the involvement in the community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the corrective labor for a period up to one year, or with the restraint of liberty for a period up to one year, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The same offences, which are committed with use of mass media, - shall be punished by a fine ranging from five hundred to one thousand monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period from one year to two years, or with the restraint of liberty for a period up to three years, or by the deprivation of liberty for the same period.
3. The influence of any form on the First President of the Republic of Kazakhstan - Leader of the Nations or cohabiting with him members of his family with a view of obstruction of his legal activity, - shall be punished with the restraint of liberty for a period up to five years or with the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. The Code is supplemented by Article 317-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 14.06.2010 No. 290-IV (the order of enforcement see Art.2); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 317-2. Violation of integrity warranties of the First President of the Republic of Kazakhstan-Leader of the Nation

Violation of any form of integrity warranties of the First President of the Republic of Kazakhstan - Leader of the Nation and cohabiting with him members of the family, including the warranties of the integrity of the property, accommodation and office facilities, privately owned or official transport facilities, correspondence, used by them means of communication, warranties of bank secrecy and integrity of bank accounts, as well as the integrity of belonging to them documents, - shall be punished by the restraint of liberty for a period up to five years or by the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. The Code is supplemented by Article 317-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 14.06.2010 No. 290-IV (the order of enforcement see Art.2).

Article 318. Infringement on the honor and dignity of the President of the Republic of Kazakhstan and the obstruction of his activity

1. Public insult and another infringement on the honor and dignity of the President of the Republic of Kazakhstan, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to seven hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the corrective labor for a period up to one year, or with the restraint of liberty for a period up to one year, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The same offence, which is committed with the use of mass media, - shall be punished by a fine ranging from five hundred to one thousand monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period from one year to two years, or with the restraint of liberty for a period up to three years, or with the deprivation of liberty for the same period.
3. The influence of any form on the President of the Republic of Kazakhstan or his close relatives with a view to impede the fulfillment of his duties, - shall be punished with the restraint of liberty up to five years or with the deprivation of liberty for the same period.
Note. Public performances, which contain critical statements about the policy which is conducted by the President of the Republic of Kazakhstan, shall not entail criminal liability according to this Article.
Footnote. Article 318 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 319. Infringement on the honor and dignity of the deputy and the obstruction of his activity

1. Public insult of the parliamentary deputy of the Republic of Kazakhstan during the performance of his deputies’ duties or on account of their fulfillment, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period up to one hundred eighty hours, or with the corrective labor for a period up to one year, or with the restraint of liberty for the same period.
2. The same offence, which is committed with the use of mass media, - shall be punished by a fine ranging from three hundred to eight hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period from one year to two years, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
3. The influence of any form on the deputy of the Parliament of the Republic of Kazakhstan or his close relatives with a view to impede the fulfillment of his duties, - shall be punished with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to three years, or with the deprivation of liberty for the same period.
Note. Public performances, which contain critical statements about the activity of parliamentary deputy, shall not entail criminal liability according to the present article.
Footnote. Article 319 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 319-1.Obstruction of the activity of the Constitutional Council of the Republic of Kazakhstan

1. The Intervention of any form in the activity of the Constitutional Council of the Republic of Kazakhstan with a view of the obstruction of the implementation its authority, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to three hundred monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to one year, or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
2. The same offence, which is committed by a person with the appropriation of his corporate opportunities, - shall be punished by a fine ranging from three hundred to five hundred monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to three years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for the same period or without it.
Footnote. The Code is supplemented by Article 319-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 320. Insult of the representative of authority

1. Public insult of the representative of authority during the fulfillment of his official duties or on account of their fulfillment, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to four hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period up to one hundred eighty hours, or with the corrective labor for a period up to one year, or with the restraint of liberty for the same period.
2. The same offence, which is committed with the use of mass media, - shall be punished by a fine ranging from three hundred to seven hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to one year, or with the deprivation of liberty for the same period.
Note.
1. Representative of authority in the present article and other articles of this Code is admitted to be an office holder of the state body, who is vested with regulatory powers in the established by the law order with regard to the persons, who are not officially dependent on him.
2. Public performances, which contain critical statements about the employment activity of the representative of authority, shall not entail criminal liability according to the present article.
Footnote. Article 320 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 321. Use of force with regard to a representative of authority

1. Use of force, which is not dangerous for the life or health, or the threat to use force with regard to a representative authority or his relatives on account of the fulfillment of his official duties, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to five years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. Use of force, which is dangerous for the life or health, with regard to persons, within-named in the first part of this Article, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from five to ten years.
Footnote. Article 321 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 321-1. Obstruction of a public prosecutor and his failure to perform his legal duties

Offences causing a public prosecutor to fail to perform supervision, and equally the obstruction of his activities, - shall be punished by a fine in the amount up to five hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the restraint of liberty for a period up to one year, or with the deprivation of liberty for the same period, if it resulted in considerable infringement of the rights and legitimate interests of citizens or organizations or the interests of society or the state protected by law.
Footnote. The Code is supplemented by Article 321-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.08.2002 No. 346; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 322. Disclosure of information of security measures, which are used with regard to an office holder, who holds a senior public position

1. Disclosure of information of security measures, which are used with regard to an office holder, who holds a senior public position, as well as his relatives, by a person, to whom this information was entrusted or became known on account of his employment activity, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to four hundred monthly calculation indices or with the restraint of liberty for a period up to one year.
2. The same offence that resulted in grave consequences, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to five years.
Footnote. Article 322 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 323. Purchase or sale of official documents and state awards

Illegal purchase or sale of official documents, which enfranchise or release from the responsibilities, and also the state awards of the Republic of Kazakhstan or the USSR, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to one year, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
Footnote. Article 323 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 324.The Stealing or damaging of the documents, stamps, seals

1. The stealing of citizen’s passport, identify card or other important personal document, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to one year, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
2. The stealing, destruction, damage or concealment of official documents, stamps or seals, which are committed with mercenary or other personal interests, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to one year, or with the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. Article 324 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 325. Forgery, production or sale of counterfeit documents, stamps, seals, blank forms, state awards

1. Forgery of identifying card or other official document which enfranchise or release from the responsibilities, or the sale of a such document, and equally a production or sale of forged stamps, seals, blank forms, the state awards of the Republic of Kazakhstan and the USSR, - shall be punished with the restraint of liberty for a period up to two years or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The same offences, which are committed more than once or by a group of persons with pre-planning, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to four years.
3. The use of the knowingly counterfeit document, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the corrective labor for a period up to one year, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
Footnote. Article 325 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 326. Evasion of military service

1. Evasion of induction of military service without a legal basis for the exemption from this service, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to one thousand monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The same offence is committed:
a) by means of an infliction of harm to the health of himself;
b) by means of malingering;
c) by means of forgery or another false pretense, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to five years.
Note.
Draftee shall be acquitted of criminal liability, if he willingly appeared at the induction center before the transfer of the case to the court by the agency of investigation.
Footnote. Article 326 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 327. Arbitrariness

1. Arbitrariness, that is unwarranted, contrary to the established by the legislation order, implementation of one’s own actual or suppositional right, which is disputed by another person or organization, that inflicted a considerable harm to the rights or legitimate interests of citizens either organization or protected by the Law interests of the society or the state, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to one thousand monthly calculation indices, or the involvement in the community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the corrective labor for a period from one year to two years, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
2. The same offence which is committed with the violent use or with the threat to use it shall be punished with the restraint of liberty for a period up to three years or with the deprivation of liberty for a period up to five years.
3. The offences are specified by the first or second parts of the present article, which are committed by a group of persons with the previous concert or that resulted in grave consequences, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from two to seven years.
Footnote. Article 327 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 328. Unwarranted appropriation of title of a representative of authority or an office holder, who holds a senior public position

1. Unwarranted appropriation of the title of a representative of authority or an office holder, who holds a senior public position, which is connected with the commission of a crime on the grounds of it shall be punished by the restraint of liberty for a period up to three years or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
2. Unwarranted appropriation of the title of an office holder, who holds a position which is established by the Constitution of the Republic of Kazakhstan, with a view of obtaining of official powers, - shall be punished with the restraint of liberty for a period up to five years or with the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. Article 328 is amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated July, 8 2005. No. 67 (the order of enforcement see Art.2).

Article 329. Illegal Rising of the State Flag

The illegal raising of the State Flag of the Republic of Kazakhstan on a trade ship, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to one thousand monthly calculation indices.
Footnote. Article 329 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 330. Intentional illegal crossing of the State border of the Republic of Kazakhstan

1. Intentionally illegal crossing of the State border of the Republic of Kazakhstan without specifying documents and the proper permission, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
2. If the same offence is committed by a group of persons with pre-planning or an organized group, or with the use of violence or threat thereof, it shall be punished with deprivation of liberty for a period up to five years.
Footnote. Article 330 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 22.02.2002 No. 296; dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 330-1. Failure to comply with a decision to deport

Failure by a foreigner or a person without citizenship to comply with a decision which was taken in respect of his deportation from the Republic of Kazakhstan, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to five hundred monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to one year if he was served during the one year with an administrative sanction for the commission of the same offence.
Footnote. Article 330-1 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 330-2.Organisation of illegal migration

1. Organization of illegal migration by means of providing transport facilities or counterfeit documents, either accommodation or another lodgment, as well as rendering of other services to the citizens, foreigners and persons without citizenship for illegal entry, departure, transportation through the territory of the Republic of Kazakhstan, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
2. The same offences which are committed by an organized group or with the appropriation of his corporate opportunities, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to five years.
Footnote. The Code is supplemented by Article 330-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 22.02.2002 No. 296; as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 330-3. Repeated violation of rules of involvement and use of foreign labor in the Republic of Kazakhstan

1. Repeated acceptance of employment by an employer of foreigners and persons without citizenship, who reside in the territory of the Republic of Kazakhstan without the proper permission of the authorized agency, - shall be punished by a fine ranging from five hundred to seven hundred monthly calculation indices or the involvement in the community service for a period from one hundred to two hundred and forty hours.
2. Repeated violation of foreign labor use rules by an employer in the Republic of Kazakhstan, - shall be punished by a fine ranging from seven hundred to nine hundred monthly calculation indices or the involvement in the community service for a period from one hundred forty to two hundred forty hours.
Footnote. The Code is supplemented by Article 330-3 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 22.02.2002 No. 296; as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 331. Illegal change of the State border of the Republic of Kazakhstan

1. Withdrawal, transportation or the destruction of the border marks with a view of illegal change of the State border of the Republic of Kazakhstan, - shall be punished by the restraint of liberty for a period up to two years or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The same offences, which are committed more than once or that resulted in grave consequences, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to four years.
Footnote. Article 331 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 332. Illegal use of emblems and symbols of the Red Crescent and the Red Cross

Illegal use of emblems and distinctive symbols of the Red Crescent and the Red Cross, and equals the name of the Red Crescent and the Red Cross, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to one thousand monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
Footnote. Article 332 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 333. Violation of and failure to comply with the rules of communication lines security, and objects subject to state protection

1. Violation of the rules of communication lines security that resulted in damage of the cable line of the long distance communication, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to five hundred monthly calculation indices or with the restraint of liberty for a period up to one year if it resulted in an interruption of communication.
2. Violation of the requirements providing security of the objects, which are subject to the state protection, buildings of the state bodies and the state institutions, that resulted in their seizure or an infliction of other grave consequences, - shall be punished with the restraint of liberty for a period up to three years or with the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. Article 333 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2010 No. 372-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 334. Violation of the order of organization and holding of meetings, rallies, picket line, street processions and demonstrations

1. Violation of the order of organization or holding of meetings, rallies, picket line, street processions or demonstrations, which is committed by an organizer of meeting, rally, picket line, street procession or a demonstration, if this offence resulted in the disorder of transport work, which inflicted a considerable harm to the rights and legitimate interests of citizens and organizations, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to eight hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred and twenty to one hundred and eighty hours, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
2. Organization or holding of illegal meetings, rallies, picket line, street processions and demonstrations, which is committed by an organizer of meeting, rally, picket line, street procession or a demonstration, and equally an active participation in illegal meetings, rallies, picket line, street processions or demonstrations, if these offences resulted in the consequences, which are specified by the first part of this Article, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to one thousand monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the restraint of liberty for a period up to one year, or with the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. Article 334 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 335. Conduct of a prohibited strike, obstruction of the work of enterprise, organization in the conditions of state of emergency

Conduct of a prohibited strike in the conditions of the state of emergency, and equally the obstruction of the work of organization under these conditions, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to one year, or with the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. Article 335 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 336. Illegal interference of public associations’ members in the activity of the state bodies

1. Obstruction of legal activity of state bodies or an appropriation of functions of the state bodies or their office holders by the members of public associations, and equally creation of organization of political parties in the state bodies, if these offences resulted in a considerable infringement of rights and legitimate interests of citizens are protected by the law interests of the society and the state, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to one year, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
2. The same offences, which are committed by a chief of a public association, -shall be punished by a fine ranging from five hundred to seven hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to one year, or with the deprivation of liberty for the same period with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
Footnote. Article 336 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 337. Creation or participation in the activity of illegal public and other associations

1. Creation or conduct of a religious or a public association, whose activity is connected with the violence over the citizens or another infliction of harm to their health, or with the endorsement of citizens to the refusal from the fulfillment of civil duties or to the commission of other illegal offences, and equally the creation or conduct of a party on a religious basis either a political party or a trade union, which are sponsored from the prohibited by the laws of the Republic of Kazakhstan sources, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to six years, or with the deprivation of liberty for the same period with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
2. Creation of a public association, declaring or implementing a racial, national, ancestral, social, state or religious intolerance in practice or extremism, urging to the violent overthrow of the constitutional order, to undermine the security of the state or the violation of territorial integrity of the Republic of Kazakhstan, and equally the conduct of a such association, - shall be punished with the corrective labor for a period up to two years, with the restraint of liberty for a period up to three years, or with the deprivation of liberty for a period from three to seven years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
3. Active participation in the activity of associations, which are specified in the first or second parts of this Article, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to three hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to one year, or with the restraint of liberty for a period up to six years, or with the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. Article 337 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 08.07.2005 No. 67 (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 337-1. Organization of the activities of a public or religious association or another organization following a court decision to prohibit their activities or to dissolve them on account of their incitement of extremism

1. Organization of the activity of a public or a religious association or another organization, in respect of which there is a court decision which took legal effect about the prohibition of their activity or the liquidation on account of the implementation of extremism by them, - shall be punished by a fine in the amount up to three hundred monthly calculation indices or with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period from one year to five years, or with the restraint of liberty for a period up to six years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. Participation in the activity of a public or a religious association or another organization, in respect of which there is a court decision which took legal effect about the prohibition of their activity or the liquidation on account of the implementation of extremism by them, - shall be punished by a fine in the amount up to two hundred monthly calculation indices or with the deprivation of right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period from one year to five years, or with the restraint of liberty for a period up to six years, or with the deprivation of liberty for the same period.
Note. A person, that willingly stopped to participate in the activity of a public or a religious association or other organization, in respect of which there is a court decision which took legal effect about the prohibition of their activity or liquidated on account of the implementation of extremism by them, shall be acquitted of criminal liability, if his offences do not have another corpus delicti.
Footnote. The Code is supplemented by Article 337-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 08.07.2005 No. 67 (the order of enforcement see Art.2); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.11.2011 No. 502-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 338. Rendering assistance to the political parties and trade unions of foreign states

Financing, granting of the accommodation or the property, and equally rendering of other assistance to the political parties or the trade unions of other states, if these offences resulted in a considerable infringement of rights and legitimate interests of citizens or an organization or protected by the law interests of the society or the state, - shall be punished by a fine ranging from three hundred to one thousand monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to one year, or with the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. Article 338 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 15. CRIMES AGAINST PUBLIC JUSTICE AND THE ORDER OF FULFILMENT OF PUNISHMENTS

Article 339. Obstruction of the administration of public justice and the conduct of preliminary investigation

1. The intervention of any form in the activity of the court with a view of the obstruction of the administration of public justice, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to three hundred minimum calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The intervention of any form in the activity of a public prosecutor, an investigator or a person who carries on an investigation, with a view of obstruction of a comprehensive, full-scale and impartial investigation of a case, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to two hundred minimum calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
3. The offences are specified by the first or second parts of the present article, which are committed by a person with the appropriation of his corporate opportunities, - shall be punished by a fine ranging from five hundred to seven hundred monthly calculation indices, or with the deprivation of liberty for a period up to three years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for the same period or without it.
Footnote. Article 339 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 340. Infringement on the life of a person, administering public justice or the preliminary investigation

Infringement on the life of a judge, a juror, a public prosecutor, an investigator, a person who carries on an investigation, a defense counsel, an expert member, an officer of justice, an officer of the court, and equally their relatives on account of the consideration of cases or the documents in the court, the conduct of preliminary investigation or the execution of sentence, the court decision or other judicial act, which is committed with a view of the obstruction of the legal activity of within named persons or out of revenge for such activity, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years, or with the life imprisonment.
Footnote. Article 340 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 16.01.2006 No. 122 (shall be enforced from January, 1 2007); dated 10.07.2009 No. 175-IV (the order of enforcement see Art.2).

Article 341. Threat or coercive actions on account of the administration of public justice or the conduct of preliminary investigation

1. Threat of murder, an infliction of harm to health, a damage or a destruction of property with regard to a judge, a juror, and equally their relatives on account of the consideration of cases or the documents in the court, - shall be punished by a fine ranging from five hundred to seven hundred monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to three years.
2. The same offence, which is committed with regard to a public prosecutor, an investigator, a person who carries on an investigation, a defense counsel, an expert member, an officer of justice, an officer of the court, and equally their relatives on account of the conduct of a preliminary investigation, the consideration of a case or the documents in the court or the execution of sentence, the court decision or other judicial act, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
3. The offences are specified by the first or second parts of the present article, which are committed with the violent use that was not dangerous for the life or health, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to five years.
4. If the offences specified in the first or second parts of this Article, are committed with the use of violence that endangered life or health, they shall be punished by the deprivation of liberty for a period from five to ten years.
Footnote. Article 341 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 16.01.2006 No. 122 (shall be enforced from 01.01.2007); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 342. Contempt of court

1. Contempt of a court, that manifested in the insult to the participants of the court proceedings is punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices, or the involvement in the community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
2. The same offence, that manifested in the insult to a judge and (or) a juror is punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period from one year to two years, or with the restraint of liberty for a period up to two years.
Footnote. Article 342 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 16.01.2006 No. 122 (shall be enforced from 01.01.2007); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 343. Calumniation with regard to a judge, a juror, a public prosecutor, an investigator, a person who carries on an investigation, an expert member, an officer of justice, an officer of the court

1. The Calumniation with regard to a judge, or a juror on account of the consideration of cases or the documents in the court, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period from one year to two years, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The same offence, which is committed with regard to a public prosecutor, an investigator, a person, carrying on an investigation, an expert member, an officer of justice, an officer of the court on the account of the conduct of the preliminary investigation, carrying out the forensic examination or with the execution of the sentence, the court decision or other judicial act, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
3. The offences are specified by the first or second parts of the present article, which are connected with the accusation of a person in committing a serious or especially grave crime, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to four years.
Footnote. Article 343 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 16.01.2006 No. 122 (shall be enforced from 01.01.2007); dated 04.07.2006 No. 151; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 344. Bringing to the criminal liability knowingly innocent person

1. Bringing to the criminal liability knowingly innocent person, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to five years.
2. The same offence, which is connected with the accusation of a person in committing a serious or especially grave crime, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from three to ten years.

Article 345. Knowingly illegal relief from the criminal liability

Knowingly illegal relief from the criminal liability of a person suspected or accused of committing a crime, by a public prosecutor, an investigator or a person who carries on an investigation, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from two to seven years.

Article 346. Knowingly illegal detention, placement in the detention or detention in the custody

1. Knowingly illegal detention, - shall be punished with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or without it.
2. Knowingly illegal placement in the detention or the detention in the custody, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to four years.
3. The offences are specified by the first or second parts of this Article that resulted in grave consequences, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from three to eight years.
Footnote. Article 346 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 347. Compulsion of evidence

1. Completion of a suspected, an accused, an injured person, a witness to the evidence, and equally the impeding to a person in a willing evidence, a submission of an application of a committed crime or the compulsion to the refusal from evidence, or the compulsion of expert witness to counsel by means of the use of threats, blackmailing offences or other illegal offences on the part of an investigator or a person, carrying on an investigation, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to three years.
2. It is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363.
Footnote. Article 347 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 347-1. Investigative tortures

Footnote. The Code is supplemented by Article 347-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; it is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 348. Falsification of evidence and of special investigative materials

Footnote. The Title is amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 07.12.2009 No. 221-IV (the order of enforcement see Art.2).
1. Falsification of evidence in a civil case of a person who participates in a case, or by his representative, - shall be punished by a fine ranging from five hundred to eight hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period from one to two years, or with the restraint of liberty for a period up to two years.
1-1. Falsification of special investigative materials by a member of agency, who carries out the investigative activities, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to two years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to two years.
1-2. Falsification of evidence with regard to the cases of the administrative violations, which is committed by an office-holder, who is empowered to make an administrative report, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices with the deprivation of the right to hold specific posts for a period up to three years or with the restraint of liberty for a period from two to five years with the deprivation of the right to hold specific posts for a period up to three years.
2. Falsification of evidence during criminal justice process by a person, who carries on an investigation, an investigator, a public prosecutor, an expert, who takes part in legal proceedings or by a defense counsel, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to three years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
3. Falsification of evidence in a criminal case of a serious or especially grave crime that equally resulted in grave consequences, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from three to seven years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
Footnote. Article 348 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 07.12.2009 No. 221-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 349. Provocation of the corrupt business practices or corruption crime

1.The Provocation of the corrupt business practices, that is an attempt of delivering to a person, who fulfills the administrative functions in a commercial or other organizations, without his consent money, property amenities or benefits with a view of the artificial creation of the evidence of committing a crime or blackmailing offences, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to three hundred monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to five years with the confiscation of property or without it.
2. The Provocation of corruption crime, that is the same offence, which is committed with regard to a person, who is empowered to fulfill state functions, or equated with him person, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years or with the deprivation of liberty for a period up to seven years with the confiscation of property or without it.
Footnote. Article 349 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 25.09.2003 No. 484; as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 350. Knowingly illegal sentencing, decision or another judicial act

1. Knowingly illegal sentencing by a judge (judges), decision or another judicial act, - shall be punished by a fine ranging from five hundred to seven hundred monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to five years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
2. The same offence, which is connected with illegal sentencing of the court to the deprivation of liberty or that resulted in other grave consequences, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from two to seven years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
Footnote. Article 350 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 351. Knowingly false denunciation

1. Knowingly false denunciation of committing a crime, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the corrective labor for a period from one year to two years, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The same offence, which is connected with the accusation of a person in committing corruption, serious or especially grave crime, or with the creation of artificial evidence of accusation, with the mercenary motives, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to six years.
3. The offences are specified by the first or second parts of the present article, which are committed in the interests of an organized group or the criminal community (criminal organization), - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from three to eight years.
Footnote. Article 351 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 25.09.2003 No. 484; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 352. Knowingly false testimonies, the report of expert, specialist or an incorrect translation

Footnote. The Title is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2012 No. 547-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).
1. Knowingly false testimonies of a witness, an injured person or a report of expert, specialist in the court or during the conduct of investigation or the preliminary investigation, and equally knowingly incorrect translation which is made by the translator in the same cases, as well as during the implementation of the court orders, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the corrective labor for a period up to two years, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
2. The same offences which are connected with the accusation of a person in committing corruption, serious or especially grave crime, which are connected with the artificial creation of evidence of accusation, and which are equally committed with a mercenary motive, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from three to eight years.
Footnote. Article 352 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 25.09.2003 No. 484; dated 02.04.2010 No. 262-IV (shall be enforced from 21.10.2010); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 18.01.2012 No. 547-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 353. Refusal to testify by a witness or an injured person

Refusal to testify by a witness or an injured person in the court or during the conduct of investigation or the preliminary investigation, - shall be punished by a fine ranging from fifty to one hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred twenty to one hundred eighty hours, or with the corrective labor for a period up to one year, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
Note. The person shall not be a subject to the criminal liability for the refusal to testify against himself, a marital partner or his relatives, as well as the priesthood for the refusal to testify against those who reposed trust on them during the confession.
Footnote. Article 353 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 354. Tampering and the compulsion of false evidence or the evasion of evidence, a false report or an incorrect translation

1. Tampering of a witness, an injured person with a view of the false evidence given by them or the expert with a view of the false report or the false evidence, and equally of a translator with the view of an incorrect translation, - shall be punished by a fine in the amount up to one thousands of monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to three years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2.Compulsion of a witness, an injured person, to the false evidence, of an expert to the false report or a translator to the incorrect translation, and equally the compulsion of within named persons to the evasion of evidence, which is connected with the blackmailing offences, a threat of murder, an infliction of harm to the health, the destruction of property of these persons or their relatives, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to three years, or with the deprivation of liberty for the same period.
3. The offence is specified by the second part of the present article, which is committed with the violent use that is not dangerous for the life or health of within named persons, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to five years.
4. The offences are specified by the first or second parts of the present article, which are committed by the organized group or with the violent use, that is dangerous for the life and health of within named persons, and which is equally connected with the accusation of committing the corruption, serious or especially grave crime, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from two to eight years.
Footnote. Article 354 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 25.09.2003 No. 484; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 355. Disclosure of the investigation information or of the preliminary investigation

Disclosure of the investigation information or the preliminary investigation by a person, who is warned in accordance with the procedure established by the law about the inadmissibility of its disclosure, if it is committed without a consent of a public prosecutor, an investigator or a person who carries on an investigation, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices, or with the corrective labor for a period from one to two years, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
Footnote. Article 355 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 356. Disclosure of the information about the security measures, used with regard to persons, who are subject to the state protection

Footnote. The Title is amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 07.04.2009 No. 149-IV.
1. Disclosure of the information about the security measures, used with regard to persons, who are subject to the state protection, if this offence is committed by a person, to whom a specified information was entrusted and became known on account of his official activities, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to four hundred monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to two years.
2. The same offence that resulted in grave consequences, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to five years.
Footnote. Article 356 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 07.04.2009 No. 149-IV; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 357. Illegal acts in relation to property, subjected to the inventory either to the arrest or being liable to the confiscation

1.The embezzlement, the disposition, the concealment or the illegal disposal of the property, subjected to the inventory, to the arrest or upon which the restriction is applied in the order, which is committed by a person, to whom this property is entrusted, and equally the implementation of bank transactions by the employee of a credit organization with monetary funds (deposits), which are arrested or by which the debit operations are stopped, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices, or with the involvement in the community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. Concealment or the appropriation of the property, which is liable to the confiscation under the court verdict, and equally another evasion of the fulfillment which took legal effect under the court verdict about the imposition of the confiscation of the property, - shall be punished by a fine ranging from seven hundred to one thousand monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to three years with a fine in the amount up to fifty monthly calculation indices.
Footnote. Article 357 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 358. Escape from the place of confinement, from the detention or from the custody

1. Escape from the place of confinement, from the detention or from the custody, which is committed by a person, enduring the punishment or being in the preliminary detention, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to three years.
2. If the same offence is committed:
a) by a group of persons with pre-planning;
b) with the use of violence endangering the life or health of another, or with the threat to use such violence;
c) with the use of a weapon or items used as weapon,
it shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to seven years.
Note.
A person who willingly returned within a seven day time period from the moment of escaping from the place of confinement or custody, shall be acquitted of criminal liability for the escape, if he did not commit another crime and if the escape was not related to offences specified in items b) and c) of the second part of this Article.

Article 359. Evasion of punishment in the form of imprisonment

A convicted person who is permitted to have a short-term departure outside of the place of confinement and who does not return upon the expiry of the permitted period of departure, and equally a convicted person, who invokes a right of transportation without an escort or without surveillance, which is committed with a view to evade serving his punishment in the form of imprisonment, - shall be punished with deprivation of liberty for a period up to two years.

Article 360. Insubordination to the legal requirements of the administration of the criminal executive institution

1. The malicious insubordination to the legal requirements of the administration of the criminal executive institution by a person, enduring the punishment in the places of confinement, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from two to five years.
2. The same offence which is committed more than once, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from four to seven years.
3. The organization of the group insubordination to the legal requirements of administration of the institution, providing the isolation from the society, and equally the participation in the group insubordination, which is connected with the violent use or the intentional infliction of any injury to himself or that resulted in other grave consequences, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from five to ten years.
Footnote. Article 360 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 228-IV (the order of enforcement see Art.2); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 361. The threat of violent use with regard to an officer, who provides the isolation from the society, or his relatives, and also a convicted person or infringement on their health or life

1. The threat of violent use with regard to an officer who provides the isolation from the society, or the marital partner or the close relatives on account of his implementation of employment activity, and also with regard to a convicted person with a view to impede his improvement or out of revenge for the rendered assistance by him in the administration of the institution is punished with the deprivation of liberty for a period from two to five years.
2. The violent use, that is not dangerous for the life or health, towards the persons, who are specified in the first part of this Article, shall be punished by the deprivation of liberty for a period from three to seven years.
3. The Offences are specified by the first and second parts of the present article, which are committed by the group of persons with the previous concert or with the violent use, which is dangerous for the life and health are punished with the deprivation of liberty for a period from seven to ten years.
4. The infringement on the life of an officer who provides the isolation from the society, or his marital partner or the close relatives on account of his implementation of employment activity, and also with regard to a convicted person with a view to impede his improvement or out of revenge for the rendered assistance by him in the administration of the institution, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years or with the life imprisonment.
Footnote. Article 361 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2009 No. 228-IV (the order of enforcement see Art.2).

Article 362. Failure to comply with a court verdict, court decision or another judicial act

1. A malicious failure to comply with a court verdict which took legal effect, with a decision of the court or other judicial act, and equally delaying their fulfillment, - shall be punished by a fine in the amount up to two hundred monthly calculation indices, or with community service for a period from one hundred twenty to one hundred eighty hours, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
2. The same offences which are committed by a representative of authority, a public officer, an employee of local government body, and equally by an employee of public institution, a commercial and another organization, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to four hundred of monthly calculation indices, or with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to five years, or with the involvement in the community service for a period from one hundred eighty to two hundred forty hours, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
3. Malicious violation of the rules of the administrative supervision, which is established by the court over the persons who are discharged from the places of confinement, and equally the unwarranted abandonment by a supervised of abiding place or non-arrival of a supervised at the stated time to the selected abiding place after the discharge from the places of confinement with a view of the evasion of the administrative supervision, - shall be punished by the corrective labor for a period from one to two years or with the restraint of liberty for a period up to one year, or with the deprivation of liberty for the same period.
Footnote. Article 362 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 363. Concealment of a crime

Previously unpledged concealment of a serious or especially grave crime, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
Note.
The person shall not be a subject to the criminal liability for the previously unpledged concealment of a crime, which is committed by a marital partner or by a close relative.
Footnote. The Article 363 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 363-1. Hiding a crime

1. The Intentional hiding of the crime of a small or a medium gravity from the registration, which is committed by an office holder of prosecuting agency by means of the false pretense, the persuasion, the threat or other illegal offences with regard to a person who makes an application or a message of credibly imminent or a committed crime, or by means of the destruction or the concealment by any other way of the appeal of within named person, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to five hundred monthly calculation indices with the deprivation of the right to hold specific posts for a period up to three years or with the restraint of liberty for a period from two to five years with the deprivation of the right to hold specific posts for a period up to three years.
2. The same offences are:
a) resulted in hiding of a serious crime;
b) committed by the group of persons
- shall be punished by the deprivation of liberty up to five years with the deprivation of the right to hold specific posts for the same period.
3. The same offences are:
a) resulted in hiding of especially grave crime or grave consequences;
b) committed by the group of persons with the previous concert, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from three to seven years with the deprivation of the right to hold specific posts for a period up to five years.
4. The offences are specified by the first or second or third parts, which are committed by an officeholder who holds a responsible public position, either by a chief of the prosecuting agency or on the instruction of these persons, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from four to ten years with the deprivation of the right to hold specific posts for a period up to five years.
Footnote. The Code is supplemented by Article 363-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 364. Failure to report about the crime

Failure to report about a credible imminent or a committed especially grave crime, - shall be punished by a fine ranging from one hundred to two hundred monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to one year.
Note.
A Marital partner and a close relative of a person who committed a crime shall not be subject to the criminal liability according to the present article, and also the priesthood for the failure to report about the crimes, which are committed by the persons, who reposed trust on them during the confession.
Footnote. Article 364 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 365. Impeding to the legal activity of defense attorneys and other persons in the protection of rights, liberties and legitimate interests of a person and citizen, as well as the rendering of legal assistance towards the individual and juridical persons

1.The Impeding to the legal activity of defense attorneys and other persons in the protection of rights, liberties and legitimate interests of a person and citizen during the criminal procedure, and equally the rendering of legal assistance towards the individual and juridical persons or other violation of self-sufficiency and independence of such activity, if these offences did a considerable harm towards the rights, liberties and legitimate interests of a person and citizen, the rights or legitimate interests of the juridical persons, protected by the law interests of the society or the state, - shall be punished by a fine ranging from two hundred to three hundred monthly calculation indices, or with the restraint of liberty for a period up to two years, or with the deprivation of liberty for the same period.
2. The offences are specified by the first part of the present article, which are committed by a person with the appropriation of his corporate opportunities, - shall be punished by a fine ranging from five hundred to seven hundred monthly calculation indices or with the deprivation of liberty for a period up to three years with the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for the same period or without it.
Footnote. Article 365 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 11.12.2009 No. 230-IV (shall be enforced from 01.01.2010); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 16. MILITARY CRIMES

Article 366. The Notion of a military crime

Military Crimes specified by the present chapter are admitted to be crimes against the established order on line of military duty, committed by military servants, doing military service under the draft or under the contract with the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, in other military forces and military formations of the Republic of Kazakhstan, and also by citizens, being in reserve, during the military trainings.

Article 367. Insubordination or other failure to comply with an order

1. Insubordination, that is direct refusal to fulfill an order of a commander, and equally another intentional failure to fulfill by a command subordinate of an order of a commander, given in accordance with established order, having inflicted a considerable harm towards interests of service, - shall be punished by the restriction in the military service for a period up to two years, or the keep in the military detention facility for a period up to three months, or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
2. The same offence, committed by a group of persons, group of persons with previous concert or organized group that equally resulted in grave consequences, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to five years.
3. The offences, specified by the first or second parts of this Article, committed in military situation, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from five to twenty years, and under aggravating circumstances, with life imprisonment.
3-1. The offences, specified by the first or second parts of the present article, committed in war time, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years, and under aggravating circumstances, with death penalty or life imprisonment.
4. Failure to fulfill an order as a consequence of the negligent or unconscientious attitude towards service, that resulted in grave consequences, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to one year, or the keep in the military detention facility for a period up to three months, or with the deprivation of liberty for a period up to one year.
5. The offence specified in the fourth part of the present article, committed in wartime or in military situation, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from three to ten years.
Footnote. Article 367 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 175-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 368. Resistance to Commander or Enforcement of him to the misconduct in office

1. Resistance to commander, and equally to another person, performing imposed on him duties of military service, or coercion of him to the misconduct in office, inherent in the violence or with the threat to use it, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years or the keep in the military detention facility for a period up to three months, or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
2. The same offences are committed:
a) by a group of persons, group of persons with previous concert or organized group;
b) with a weapon employment;
c) with an infliction of serious or medium gravity harm to health or other grave consequences, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from three to ten years.
3. The offences specified in the first or second parts of the present article, committed in military situation are punished with the deprivation of liberty for a period from five to twenty years or with life imprisonment.
4. The offences, specified by the first or second parts of the present article, committed in war time, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years or with death penalty or life imprisonment.
Footnote. Article 368 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 175-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 369. Coercive actions with regard to a commander

1. Battery, infliction of light harm to health or the use of other violence with regard to a commander is committed during the discharge of duties of military service or on account of the discharge of these duties, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years, then keep in the military detention facility for a period up to three months, with the deprivation of liberty for a period up to two years.
2. The same offences are committed:
a) by a group of persons, group of persons with previous concert or organized group;
b) with a weapon employment;
c) with an infliction of serious or medium gravity harm to health or other grave consequences, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from three to ten years.
3. The offences, specified by the first or second parts of the present article, committed in military situation, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from five to twenty years or with life imprisonment.
4. The Offences, specified by the first or second parts of the present article, committed in war time, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years or with death penalty or life imprisonment.
Footnote. Article 369 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 175-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 370. Violation of statutory rules of interrelations between military servants without the relations of subordination between them

1. Violation of statutory rules of interrelations between military servants without the relations of subordination between them, that resulted in battery, infliction of light harm to health or other violence or connected with the humiliation of honor and dignity or with the mockery towards the injured person, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years or the keep in the military detention facility for a period up to three months.
2. The same offence is committed:
a) by more than once;
b) with regard to two or more persons;
c) by a group of persons, group of persons with previous concert or organized group;
d) with a weapon employment;
e) with an infliction of serious or medium gravity harm to health, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to five years.
3. The offences, specified by the first or second parts of this Article that resulted in grave consequences, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from five to ten years.
Footnote. Article 370 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 09.12.2004 No. 10; dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 371. Criminal insult of a military servant

1. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art. 2).
2. Criminal insult of a commander by a command subordinate, and equally of a command subordinate by a commander, during the discharge of duties of military service or on account of the discharge of these duties, - shall be punished by the restriction in the military service for a period up to one year, they keep in the military detention facility for a period up to two months, or with the deprivation of liberty for a period up to one year.
Footnote. Article 371 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 372. Unwarranted abandonment of the unit or duty area

1. Unwarranted abandonment of the unit or duty area, and equally a failure to appear within a period without reasonable excuses at service is committed in peacetime, if unwarranted absence lasted for more than one month, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to three years.
2. The Offences, specified by the first part of this Article, committed in wartime, if unwarranted absence lasted for more than one day, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from five to ten years.
3. Unwarranted abandonment of the unit or duty area in military situation notwithstanding the duration, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from five to fifteen years.
Footnote. Article 372 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 373. Abandonment of post

1. Abandonment of the post, that is unwarranted abandonment of the unit or duty area with the view of evasion of military service, and equally a failure to appear with the same purpose of service, - shall punished with the deprivation of liberty for a period up to five years.
2. Abandonment of the post with a weapon, entrusted with the service, and equally abandonment of post, committed by a group of persons with previous concert or organized group, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from three to seven years.
3. The same offence, committed in military situation, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years or with the life imprisonment.
4. The same offence, committed in wartime, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years or with death penalty or life imprisonment.
Note.
Military servant, committed an abandonment of post, specified by the first part of the present article, may be acquitted of criminal responsibility by the court, if abandonment of post happened to be the consequence of the concatenation of grave circumstances and if he willingly appeared for further military service.
Footnote. Article 373 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 10.07.2009 No. 175-IV (the order of enforcement see Art. 2); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 374. Evasion of military service by means of self-injury or by another method

1. Evasion of military servant from the discharge of duties of military service by means of simulation of disease or infliction of an injury to himself (self-injury) or another harm to his health, or forgery of the documents, or by another false pretense, - shall be punished by a fine from fifty to one hundred monthly calculation indices or with the restriction in military service for a period up to one year, they keep in the military detention facility for a period up to two months, or with the deprivation of liberty for a period up to one year.
2. The same offence, committed to the view of complete exemption from discharge of duties of military service, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to five years.
3. The offences, specified by the first or second parts of the present article, committed in military situation, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years or with life imprisonment.
4. The offences, specified by the first or second parts of the present article, committed in war time, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years or with death penalty or life imprisonment.
Footnote. Article 374 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 N 363; dated 10.07.2009 No. 175-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 375. Violation of rules of combat alert

1. Violation of rules of combat alert (combat service) of timely detection and holding off a sudden attack on the Republic of Kazakhstan or maintenance of its security, if this offence resulted or could have resulted in infliction of harm towards the security interests of government, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years, or the keep in the military detention facility for a period up to three months, or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
2. The same offence that resulted in grave consequences, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from three to ten years.
3. The offences, specified by the first or second parts of the present article, committed in war time, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years or with death penalty or life imprisonment.
Note.
Military servant committed this offence for the first time is specified by the first part of this Article, under mitigating circumstances may be acquitted of criminal responsibility by the court.
Footnote. Article 375 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art. 2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 376. Violation of rules of frontier guard duty

1. Violation of rules of frontier guard duty by a person, being part of the border squad or performing other duties of frontier guard duty, if this offence resulted or could have resulted in the infliction of harm towards the security interests of government, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years, or the keep in the military detention facility for a period up to three months, or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
2. The same offence that resulted in grave consequences, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to five years.
Note. Military servant, committed this offence for the first time, specified by the first part of the present article, under mitigating circumstances may be acquitted of criminal responsibility.
Footnote. Article 376 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 377. Violation of statutory rules of guard (night watch) duty

1. Violation of statutory rules of guard (night watch) duty by a person, being part of guard (watch), if this offence resulted in infliction of harm to protected by guard (watch) objects or oncoming of other harmful consequences, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years, or the keep in the military detention facility for a period up to three months, or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
2. The same offence that resulted in grave consequences, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to seven years.
Note. Military servant committed this offence for the first time is specified by the first part of this Article, under mitigating circumstances may be acquitted of criminal responsibility.
Footnote. Article 377, as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 378. Violation of statutory rules of internal service or patrol work in military reservation

1. Violation of statutory rules of internal service by a person, being a part of a day duty of unit (except for guard and watch) and equally violation of statutory rules of patrol work in military reservation, published orders and commands in elaboration of these rules by a person, being part of patrol duty, if they resulted in harmful consequences, warning of which was a part of this person’s duty, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years or the keep in the military detention facility for a period up to three months.
2. The same offences that resulted in grave consequences, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to five years.
Note. Military servant, committed the offences for the first time, specified by the first part of this Article, under mitigating circumstances may be acquitted of criminal responsibility.
Footnote. Article 378 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2002 No. 363; dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 379. Violation of rules of service of guard of public order and maintenance of public security

Violation by a person, being part of military duty on guard of public order and maintenance of public security, the rules of service, if this offence resulted in grave consequences, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to five years.
Footnote. Article 379 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2).

Article 380. Abuse of authority

1. Abuse of authority by a commander or office holder or of official position contrary to the interests of service to the view of deriving profits or benefits for himself or other persons and organizations or infliction of harm to other persons or organizations, if it is resulted in considerable infringement of rights and legitimate interests of citizens and organizations are protected by the law interests of society or government, then it shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years or the keep in the military detention facility for a period up to three months or with the deprivation of liberty for a period up to four years.
2. The same offence that resulted in grave consequences, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from four to seven years.
3. The offences, specified by the first or second parts of the present article, committed in military situation, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from seven to fifteen years.
4. The Offences, specified by the first or second parts of the present article, committed in war time, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years or with death penalty or life imprisonment.
Footnote. Article 380 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 380-1. Abuse of authority or power

1. Abuse of authority or power, that is commission of acts by a commander or office holder, clearly going beyond his rights and powers, that resulted in considerable infringement of rights and legitimate interests of citizens and organizations are protected by the law interests of society or government, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years or the keep in the military detention facility for a period up to three months or with the deprivation of liberty for a period from two to five years.
2. If the same offence, that resulted in grave consequences, is committed:
a) with the use of violence or the threat to use it;
b) with the use of a weapon or special items;
c) with a view to derive profits or benefits for him or other persons and organizations or to inflict harm to other persons or organizations,
it shall be punished with deprivation of liberty for a period from five to ten years.
3. The offences specified in the first or second parts of the present article, committed in a military context, - shall be punished by deprivation of liberty for a period from seven to fifteen years.
4. The offences specified in the first or second parts of this Article, committed in war time, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years or with death penalty or life imprisonment.
Footnote. The Code is supplemented by Article 380-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 380-2. Administrative dereliction

1. Administrative dereliction, that is breach of official duties by a commander or office holder with the view of deriving profits or benefits for himself or other persons and organizations or infliction of harm to other persons or organizations, if it resulted in considerable infringement of rights and legitimate interests of citizens and organizations are protected by the law interests of society or government, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years or with the deprivation of liberty for a period up to three years.
2. The same offence that resulted in grave consequences, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from four to eight years.
3. The offences, specified by the first or second parts of the present article, committed in military situation, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from five to ten years.
4. The offences, specified by the first or second parts of the present article, committed in war time, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years.
Footnote. The Code is supplemented by Article 380-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 381. Habitual negligence towards service

1. Habitual negligence of a commander or official holder towards service, inflicted a considerable harm, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years, or keep in the military detention facility for a period up to three months, or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
2. The same offence that resulted in grave consequences, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to seven years.
3. The offences, specified by the first or second parts of the present article, committed in wartime or in military situation, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from three to ten years.
Note. Military servant, committed the offences for the first time, specified by the first part of this Article, under mitigating circumstances may be acquitted of criminal responsibility.
Footnote. Article 381 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 382. Abandonment of a warship in distress

1. Abandonment of a warship in distress by a captain, who didn’t fulfill thoroughly his official duties, and equally by a person from crew personnel of a ship without the appropriate command of a captain, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years, or the keep in the military detention facility for a period up to three months, or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
2. The same offence, committed in wartime or in military situation, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from five to ten years.
Footnote. Article 382 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 383. Surrender or leaving to a rival means of warfare

Surrender to a rival by a commander entrusted to his military forces, and equally that wasn’t caused by a military situation leaving of defenses’, combat equipment and other means of warfare to a rival, if specified actions were not committed to the view of assistance to a rival, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from ten to twenty years or with death penalty or life imprisonment.
Footnote. Article 383 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 384. Voluntary surrender into captivity

Voluntary surrender into captivity owing to cowardice or faint- heartedness, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from five to ten years.
Footnote. Article 384 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 385. Pillage

Stealing of the belongings on the battlefield, lying with the murdered and wounded men (pillage), - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from five to ten years.
Footnote. Article 385 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 386. Violation of security information of military kind or loss of documents, containing security information of military kind

1. Loss of documents or items, containing security information of military kind, without containing the state secret by a person, to whom these documents or items were entrusted by service, if the loss was the result of the violence of statutory rules of handling with specified documents or items, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to one year, or the keep in the military detention facility for a period up to two months, or with the deprivation of liberty for a period up to one year.
2. Disclosure of secret information of a military kind, without containing a state secret, by a person, to whom this information was entrusted or became known by the service, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years or with the deprivation of liberty for the same period.
3. The offences, specified by the first or second parts of the present article that resulted in the infliction of large-scale damage or oncoming of other grave consequences, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from five to ten years.
Footnote. Article 386 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.05.2000 No. 47; dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 387. Intentional destruction or damage of military property

1. Intentional destruction or damage of weapon, ammunition, and means of conveyance, military equipment or other military property, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years, or the detention in a military detention facility for a period up to three months, or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
2. The same offences that resulted in grave consequences, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period up to five years.
Footnote. Article 387 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 388. Negligent destruction or damage of military property

Negligent destruction or damage of weapon, ammunition, means of conveyance, or items of military equipment, that resulted in grave consequences, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to one year, or the keep in the military detention facility for a period up to three months, or with the deprivation of liberty for a period up to one year.
Footnote. Article 388 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 389. Loss of military property

Violation of rules of preservation of weapon entrusted for official use, ammunition or items of military equipment, if it resulted in their loss, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years or the keep in the military detention facility for a period up to three months, or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
Footnote. Article 389 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 390. Violation of rules of weapon handling and also substances and items, posing a danger for the wider public

1. Violation of rules of weapon handling, ammunition, radioactive materials, explosive items or other substances and items, posing aened danger for the wider public, if it negligently resulted in infliction of serious or medium gravity harm to health of a person, destruction of military property or other grave consequences, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years, or the keep in the military detention facility for a period up to three months, or with the deprivation of liberty for a period up to two years.
2. The same offence that negligence resulted in death of a person, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period up to five years.
3. The offence, specified by the first part of this Article that negligence resulted in death of two or more persons, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from five to ten years.
Footnote. Article 390 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 09.11.2011 No. 490-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 391. Violation of driving rules or operation of motor vehicles

1. Violation of driving rules or operation of combat, special or transport vehicle, that negligently resulted in infliction of serious harm to the health of a person, - shall be punished by the restriction in military service for a period up to two years, or the keep in the military detention facility for a period up to three months, or with deprivation of liberty for a period up to three years, with or without the deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
2. The same offence that negligently resulted in the death of a person, - shall be punished by deprivation of liberty for a period up to five years, with or without deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.
3. If the offence specified in the first part of the present article negligently resulted in death of two or more persons, it shall be punished by the deprivation of liberty for a period from five to ten years, with or without deprivation of the right to hold specific posts or to hold a specific activity for a period up to three years.
Footnote. Article 391 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.12.2004 No. 10; dated 10.07.2009 No. 177-IV (the order of enforcement see Art.2); dated 18.01.2011 No. 393-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 392. Violation of flight or preparation for flights rules

Violation of flight or preparation for flights rules, and equally violation of operations procedure of military aircrafts, that negligently resulted in death of a person or had other grave consequences, - shall be punished with the deprivation of liberty for a period from three to ten years, with or without deprivation of the right to hold specific posts or to practice a specific activity for a period up to three years.

Article 393.Violation of ship navigation rules

Violation of navigation rules or rules of operation of military ships, that negligently resulted in death of a person or had other grave consequences, - shall be punished by the deprivation of liberty for a period from three to ten years, with or without deprivation of the right to hold specific posts or to participate in a specific activity for a period up to three years or without it.

President of
the Republic of Kazakhstan